احادیث اخلاق و توصیه ها

حدیث1
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
لا تَضجَر فَیَمنَعَکَ الضَّجَرُ مِنَ الآخِرَةِ وَالدُّنیا ؛
بی حوصلگی مکن ؛ که آن ، تو را از آخرت و دنیا باز می دارد .
بحار الأنوار : 77 / 145 / 45 .
حدیث2
امام صادق(علیه السلام) می‌فرمایند:
مَن کَسِلَ عَن طَهورِهِ وصَلاتِهِ فَلَیسَ فیهِ خَیرٌ لِأَمرِ آخِرَتِهِ ، ومَن کَسِلَ عَمّا یُصلِحُ بِهِ أمرَ مَعیشَتِهِ فَلَیسَ فیهِ خَیرٌ لِأَمرِ دُنیاهُ ؛
هر کس در طهارت و نمازش سستی کند ، خیری در کار آخرتش نباشد و هر که در سامان بخشی به گذران زندگی اش سستی ورزد ، خیری در کار دنیایش نباشد .
الکافی : 5 / 85 / 3
حدیث3
امام علی (علیه السلام) می‌فرمایند:
مَن تَرَکَ العُجبَ وَالتَّوانِیَ لَم یَنزِل بِهِ مَکروهٌ؛
هر کس خودپسندی و سستی را ترک کند ، ناخوشایندی بر او فرود نمی آید .
غرر الحکم : 8805 .
حدیث4
امام باقر (علیه السلام) می‌فرمایند:
النسآء یحببن ان یرین الرجل فی مثل ما یحب الرجل ان یری فیه النسآء من الزینة ؛
همان گونه که مردان دوست دارند زینت و آرایش را در زنانشان ببینند، زنان نیز دوست دارند زینت و آرایش را در مردانشان ببینند .
مکارم الاخلاق، ص‌80 .
حدیث5
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) می‌فرمایند:
خیر الرجال من امتی الذین لایتطاولون علی اهلیهم و یحنون علیهم ولا یظلمونهم ؛
بهترین مردان امت من، آن کسانی هستند که نسبت‌به خانواده خود خشن و متکبر نباشند و بر آنان ترحم و نوازش کنند و به آنان آزار نرسانند .
مکارم الاخلاق، ص‌216 .
حدیث6
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) می‌فرمایند:
للمراة علی زوجها ان یشبع بطنها، و یکسو ظهرها، ویعلمها الصلاة والصوم والزکاة ان کان فی مالها حق، ولاتخالفه فی ذلک ؛
حق زن بر شوهرش این است که او را سیر کند، لباس بپوشاند، نماز و روزه و زکات را - اگر در مال زن حق زکاتی است - به او یاد دهد، و زن نیز در این کارها با او مخالفت نورزد .
مستدرک الوسائل، ج‌14، ص‌243 .
حدیث7
امام سجاد (علیه السلام) می‌فرمایند:
«لان ادخل السوق ومعی درهم ابتاع به لحما لعیالی وقد قرموا الیه احب الی من ان اعتق نسمة؛
برای من به بازار رفتن و خرید یک درهم گوشت‌برای خانواده‌ام که میل به گوشت دارند، از بنده آزاد کردن دوست داشتنی‌تر است
وسائل الشیعة، ج‌15، ص‌251 .
حدیث8
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) به یکی از زنان درباره حق زن بر شوهرش می‌فرمایند:
حقک علیه ان یطعمک مما یاکل ویکسوک مما یلبس ولا یلطم ولا یصیح فی وجهک؛
حق تو بر شوهرت این است که از آنچه خود می‌خورد به تو غذا دهد، و از آنچه خود می‌پوشد تو را نیز بپوشاند، و به روی تو سیلی نزند و فریاد نکشد .
مکارم الاخلاق، ص‌218 .
حدیث9
قال الإمام الصادق (علیه السلام) :
العالم لا یتکلم بالفضول.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
دانا (و عالم)، زیاده گویی نمی کند.
«مستدرک الوسائل، ج 9، ص 33، ح 10127»
حدیث10
قال الإمام الباقر (علیه السلام) فی قول الله عزوجل«و قولوا للناس حسنا»: قولوا للناس أحسن ما تحبون أن یقال فیکم.
امام باقر (علیه السلام) درباره آیه ی «و با مردم به نیکویی سخن بگویید»، فرمودند: بهترین سخنی را که دوست دارید درباره شما گفته شود، به مردم بگویید.
«الکافی، ج 2، ص 165، ح 10»
حدیث11
قال الإمام علی (علیه السلام) :
عود لسانک لین الکلام و بذل السلام، یکثر محبوک و یقل مبغضوک.
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
زبانت را به نرم گویی و سلام کردن (به دیگران) عادت ده، تا دوست دارانت زیاد شوند و بدخواهانت اندک.
«غررالحکم، ح 6231»
حدیث12
قال الإمام علی (علیه السلام) :
عود لسانک حسن الکلام تأمن الملام.
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
زبانت را به نیکو گویی عادت ده، تا از سرزنش ایمن مانی.
«غررالحکم، ح 6233»
حدیث13
قال الإمام علی (علیه السلام) :
لا ترخص لنفسک فی شئ من سئ الأقوال والأفعال.
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
به خودت اجازه کمترین زشت گفتاری و زشت کرداری، مده.
«غررالحکم، ح 10190»
حدیث14
قال الإمام علی (علیه السلام) :
من حسن کلامه کان النجح أمامه.
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
هر که گفتارش نیکو باشد، پیروزی در برابر اوست.
«غررالحکم، ح 8495»
حدیث15
قال الإمام علی (علیه السلام) :
نکیر الجواب من نکیر الخطاب.
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
زشتی پاسخ (که می شنوی)، از زشتی سخن است (که می گویی).
«غررالحکم، ح 9963»
حدیث16
قال الإمام علی (علیه السلام) :
أجملوا فی الخطاب تسمعوا جمیل الجواب.
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
زیبا سخن بگویید، تا پاسخ زیبا بشنوید.
«غررالحکم، ح 2568»
حدیث17
قال الإمام علی (علیه السلام) :
قولوا الخیر تعرفوا به، واعملوا الخیر تکونوا من أهله.
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
گفتار نیک بگویید، تا به آن شناخته شوید و کارهای نیک انجام دهید تا از اهل آن (نیکو کاران) باشید.
«بحارالانوار، ج71، ص 311، ح 9»
حدیث18
قال الإمام علی (علیه السلام) :
لا تقولن ما یسوؤک جوابه.
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
هرگز سخنی را که از جوابش ناراحت می شوی، مگوی.
«غررالحکم، ح 10155»
حدیث19
قال الإمام علی (علیه السلام) :
أحسن الکلام مازانه حسن النظام، وفهمه الخاص والعام.
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
بهترین سخن، آن است که به زیبایی نظم (نیکویی تألیف و ترکیب) آراسته باشد و خواص و عوام آن را بفهمند.
«غررالحکم، ح 3304»
حدیث20
قال الإمام علی (علیه السلام) :
أحسن الکلام ما لا تمجه الآذان و لا یتعب فهمه الأفهام.
امام علی (علیه السلام) فرمودند: بهترین سخن آن است که گوشها از شنیدن آن رنجیده و بیزار نشود و فهمیدن آن اندیشه ها را به رنج نیندازد.
«غررالحکم، ح 3371»
حدیث21
قال الإمام علی (علیه السلام) :
الکلام کالدواء، قلیله ینفع و کثیره قاتل.
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
سخن چون داروست، اندکش سود می بخشد و بسیارش کشنده است.
«غررالحکم، ح2182»
حدیث22
قال الإمام علی (علیه السلام) :
إیاک و فضول الکلام، فإنهیظهر من عیوبک ما بطن، و یحرک علیک من أعدائک ما سکن.
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
از زیاده گویی بپرهیز که آن عیب های پنهان تو را آشکار می سازد و کینه های آرام گرفته دشمنانت را بر ضد تو تحریک می کند.
«غررالحکم، ح 2720»
حدیث23
قال الإمام علی (علیه السلام) :
من عذب لسانه کثر إخوانه.
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
کسی که زبانش شیرین باشد، برادرانش زیاد شوند.
«غررالحکم، ح 7761»
حدیث24
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - (لما سأله رجل عن أفضلالأعمال) : إطعام الطعام، وإطیاب الکلام.
پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله - (در پاسخ به مردی که پرسید برترین کارها کدام است) فرمودند: اطعام کردن و نیکو سخن گفتن.
«بحارالانوار، ج 71، ص 312، ح 12»
حدیث25
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - : من فقه الرجل قلة کلامه فیما لا یعنیه.
پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: نشانه ی فهمیدگی مرد این است که کمتر سخن بیهوده گوید.
«بحارالانوار، ج 2، ص 55، ح 28»
حدیث26
قال الإمام الحسین - علیه السلام - لابن عباس: لا تتکلمن فیما لا یعنیک فإنی أخاف علیک الوزر، ولا تتکلمن فیما یعنیک حتی تری للکلام موضعا.
امام حسین - علیه السلام - به ابن عباس فرمودند: هرگز سخن بیهوده مگوی، زیرا بیم گناه برای تو دارم و سخن سودمند نیز مگوی مگر این که آن سخن به جا باشد.
«بحارالانوار، ج 71، ص 278، ح 16»
حدیث27
قال الإمام علی - علیه السلام - لما مر برجل یتکلم بفضول الکلام: إنک تملی علی حافظیک کتابا إلی ربک، فتکلم بما یعنیک ودع ما لا یعنیک.
امام علی - علیه السلام - وقتی بر مردی گذشت که زیاده گویی می کرد، فرمودند: بدان که تو بر دو فرشته نگهبان اعمالت مطلبی املا می کنی و به سوی پروردگارت می فرستی، پس سخنانی بگو که برایت سودمند باشد و از سخنان بیهوده دم فرو بند.
«أمالی الصدوق، ص 37، 4»
حدیث28
قال الإمام علی - علیه السلام - : لا تسئ اللفظ و إن ضاق علیکالجواب.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: سخن بد مگوی اگر چه از پاسخ درماندی.
«غررالحکم، ح 10267»
حدیث29
قال الإمام علی - علیه السلام - : إیاک و ما یستهجن من الکلام، فإنه یحبس علیک اللئام و ینفر عنک الکرام.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: بپرهیز از به زبان آوردن سخنان زشت، زیرا که فرومایگان را گرد تو جمع می کند و گران مایگان را از تو می راند.
«غررالحکم، ح 2722»
حدیث30
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : الصَّبرُ یُعَقِّبُ خَیراً فاصْبِروا تَظْفَروا.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: عاقبت صبر و شکیبائی خیر است، پس صبر کنید تا پیروز شوید.
«بحار الانوار، ج 71، ص 96»
حدیث31
عن الامام جعفر ابن محمد - علیه السّلام - : کَم مِنْ صَبر ساعةٍ قَدْ أورَثتْ فَرَحاً طویلاً و کَم من لذَّةِ ساعةٍ قَدْ أورَثَتْ حُزناً طویلاً.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: چه بسا یک لحظه صبر کردن موجب سرور و خوشحالی طولانی شود و چه بسا لحظه ای لذت بردن موجب اندوه طولانی گردد.
«سفینة البحار، ج 2، ص 5»
حدیث32
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : نَحنُ صُبّرٌ وَ شیعتُنا أصبَرُ منّا. قُلتُ: جعِلْتُ فداکَ، کیف صار شیعتُکم أصبَرُ منکُم؟ قالَ ... .
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: ما خاندانی صبور و شکیبائیم و شیعیان ما از ما شکیبا ترند. گفتم: جانم به فدایت، چگونه شیعیان شما از شما شکیبا ترند؟ فرمود: چون صبر ما بر چیزی است که می دانیم، امّا آنها بر چیزی که نمی دانند صبر می کنند.
«بحار الانوار، ج 71، ص 80»
حدیث33
قال الامام الجواد - علیه السّلام - : تَوسَّدِ الصّبرَ و اعْتنِقِ الفَقْرَ وَ ارْفَضِ الشّهواتِ وَ خالِفِ الهَوی ... .
امام جواد - علیه السّلام - فرمودند: در زندگی صبر را تکیه گاه و فقر و تنگدستی را همنشین خود قرار بده، شهوات و خواسته های دنیوی را رها کن و با هواهای نفسانی به مخالفت برخیز و بدان که هیچ گاه از دید خداوند مخفی نیستی، پس مواظب باش که چگونه رفتار می کنی.
«بحار الانوار، ج 75، ص 358»
حدیث34
قال الامام الباقر - علیه السّلام - : الجنَّةُ محفوفَةٌ بالمکارِهِ و الصَّبرِ فَمَن صَبَر علی المکارِهِ فی الدّنیا دَخَلَ الجنّةَ.
امام باقر- علیه السّلام - فرمودند: بهشت آمیخته به سختی ها و صبر و بردباری است، پس هر کس در دنیا بر سختی ها صبور باشد، وارد بهشت خواهد شد.
«اصول کافی، ج 2، ص 89»
حدیث35
اِنّ النّبی - صلی الله علیه و آله - قالَ: علامةُ الصّابرِ فی ثلاثٍ، أوّلها أن لا یکْسَلَ و الثّانیةُ أن لا یَضجَرَ و الثالثةُ أن لا یَشکُو من ربّهِ عزّوجلّ ... .
نبی اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: نشانه های انسان صبور سه چیز است: 1- کسل و خسته نمی شود. 2- بی قراری نمی کند. 3- از پروردگارش شکایت نمی کند، چون وقتی کسل شود، حقوق را ضایع و تباه خواهد کرد و هنگامی که بی قراری کند، سپاسگزاری نمی کند و وقتی از پروردگارش شکایت کند، گناه خواهد کرد.
«بحار الانوار، ج 71، ص 86»
حدیث36
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : النَّصرُ مَعَ الصَّبرِ و الفَرج بعدَ الکربِ و انّ مَعَ العُسرِ یُسراً.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: پیروزی، در پرتو صبر و شکیبائی به دست می آید و پایان رنج و سختی، فرج خواهد بود و همانا همراه هر سختی آسانی است.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 295»
حدیث37
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : علیکَ بالعلم ِفانّ العِلْم خلیلُ المؤمِنِ و الحلمَ وزیرُهُ والعقلَ دلیلُهُ و ... و الصّبر امیرُ جنودِهِ.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: برتو باد به فراگیری علم، همانا که علم دوست مؤمن است و بردباری وزیر او و عقل راهنمایش و عمل سرپرست او و رفق و مدارا پدر او و ملایمت با دیگران برادر او و صبر، امیر سپاهیان او است.
«نهج الفصاحه، ح 1961»
حدیث38
قال الامام علی - علیه السّلام - : کَمْ یُفْتَح بالصَّبرِ من غَلَقٍ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: چه بسیارند گره های پیچیده و مشکلات سختی که با صبر گشوده می شوند.
«تصنیف غررالحکم، ص 285، ح 6368»
حدیث39
قال الامام علی - علیه السّلام - : لکُلِّ نعمةٍ مفتاح و مِغْلاقٌ: فمِفْتاحُها الصّبرُ و مغِلاقُها الکَسَلُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: برای تمام نعمت ها کلید و قفلی مقرر شده است، پس کلید آن صبر و قفل آن تنبلی است.
«شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 20، ص 285»
حدیث40
قال الامام علی - علیه السّلام - : مَنْ صَبَرَ علی طاعَةِ الله و عَنْ معاصیهِ فَهو المجاهدُ الصّبور.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: کسی که بر طاعت پروردگارش و اجتناب از معصیت او صبر نماید، همانا او مجاهد صبوری است (که در راه خدا به جهاد برخواسته است).
«تصنیف غررالحکم، ص 283، ح 6309»
حدیث41
قال الامام علی - علیه السّلام - : صابِروُا أنفُسَکُم علی فعلِ الطّاعاتِ و صُونُوها عن دَنَسِ السیّئاتِ تَجدُوا حَلاوَةَ الایمان.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: در انجام طاعت پروردگار صبر پیشه کنید و نفس خود را از آلوده شدن به پلیدی گناهان حفظ نمائید، آنگاه شیرینی و حلاوت ایمان را در می یابید.
«تصنیف غررالحکم، ص 283، ح 6310»
حدیث42
قال الامام علی - علیه السّلام - : اِنّکَ لَنْ تُدْرِکَ ما تُحبُّ من رّبِکَ الاّ بالصّبرِ عمّا تَشتَهی.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: همانا تو به آنچه دوست داری از پروردگارت به تو برسد دست نمی یابی مگر اینکه در مقابل خواسته های نفسانی مقاومت کنی.
«تصنیف غررالحکم، ص 283، ح 6305»
حدیث43
قال الامام علی - علیه السّلام - : ایّها النّاس علیکم بالصّبر، فاِنَّهُ لا دینَ لِمَنْ لا صبرَ لهُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: ای مردم ! بر شما باد به صبر و شکیبائی، همانا کسی که صبر نداشته باشد، دین نخواهد داشت.
«بحار الانوار، ج 71، ص 92»
حدیث44
قال الامام علی - علیه السّلام - : الصَّبرُ فی الامور بمنزِلَة ِالرّأس ِمن الجسَدِ فاذا فارَقَ الرأسُ الجسَدَ فَسَدَ الجسدُ فاذا فارقَ الصّبرُ الامورَ فسدَتِ الامورُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: صبر در کارها همانند سر در بدن است، همان طور که وقتی سر از بدن جدا شود، بدن فاسد می گردد، اگر صبر از کارها جدا شود، کارها تباه و فاسد خواهد شد.
«بحار الانوار، ج 71، ص 73»
حدیث45
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: صبر، یا صبر بر مصیبت است یا بر اطاعت خدا و یا در مقابل معصیت، که قسم سوم از دو قسم دیگر با ارزش تر می باشد.
«شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 1، ص 319»
حدیث46
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : اَلاِبْقاءُ علی الْعَمَلِ حَتّی یَخْلُصَ اَشَدُّ مِنَ الْعَمَلِ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: پایداری بر عمل تا آنجا که خالص شود، سخت تر از خود عمل است.
«الکافی، ج 2، ص 16»
حدیث47
عن رسول الله - صلی الله علیه و آله - : اِعْمَلْ لِوَجْهٍ واحِدٍ یَکْفیکَ الْوُجُوُهُ کُلَّها.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: برای خدا کار کن، تو را از همگان کفایت می کند.
«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 119»
حدیث48
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : أخْلِصْ قَلبَکَ یَکفیکَ الْقَلیلُ منَ العَملِ.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: دلت را خالص گردان که (در آن صورت) کار (خیر) اندک تو را بس است.
«بحارالانوار، ج 73، ص 175»
حدیث49
قال الامام علی - علیه السّلام - : اَخْلِصْ تَنَلْ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: اخلاص داشته باش، کامیاب و سعادتمند می شوی.
«غررالحکم، ح 2248»
حدیث50
قال الامام علی - علیه السّلام - : اِخْلاصُ الْعَمَلَ مِنْ قُوَّةِ الیَقینِ وَ صَلاحُ النِّیَّةِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: اخلاص عمل ناشی از نیروی یقین و درستی و پاکی نیت است.
«غررالحکم، ح 1301»
حدیث51
قال الامام علی - علیه السّلام - : کَیْفَ یَسْتَطیعُ اْلاخلاصَ مَنْ یَغْلِبُهُ الْهَوی؟
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: چگونه کسی که هوی و هوس بر او چیره است، می تواند اخلاص داشته باشد؟
«غررالحکم، ح 6977»
حدیث52
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
سعادتمند کسی است که از دیگران پند گیرد.
من لایحضره الفقیه/4/377
حدیث53
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
کودکان را دوست بدارید و با آنان مهربان باشید.
وسائل‌الشیعه/21/484
حدیث54
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
با اطاعت دستورات الهی، خود را در معرض رحمت او قرار دهید.
تنبیه‌الخواطر(مجموعه ورام) /437
حدیث55
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :
إنَّ مِن موجِباتِ المَغفِرَةِ إدخالُ السُّرورِ عَلی أخیکَ المؤمِنِ ؛
از جمله اسباب مغفرت ، شاد کردن برادر مؤمن است .
المعجم الکبیر ، ج 3 ، ص 83 .
حدیث56
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :
إنَّ اللّه‌َ لا یَقبَلُ عَمَلَ عَبدٍ حَتّی یَرضی قَولَهُ ؛
خداوند ، عمل بنده را نمی‌پذیرد ، مگر آن که از گفتارش خشنود باشد .
مسند الشهاب ، ج 2 ، ص 17 .
حدیث57
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :
إذا جاءَکُمُ الزّائِرُ فَأکرِموهُ ؛
هر گاه کسی به دیدار شما آمد ، گرامی‌اش بدارید .
الأمالی ، صدوق ، ص 600 .
حدیث58
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :
إذا أتاکُم کَریمُ قَومٍ فَأَکرِموهُ ؛
هرگاه بزرگ قومی بر شما وارد شد ، گرامی‌اش بدارید .
الکافی ، ج 2 ، ص 659 .
حدیث59
قال الامام الکاظم - علیه السّلام - : . . . یا هشام مَن أَحبَّ الدُّنیا ذَهَبَ خوفُ الآخرةِ مِن قَبله و ما اُوتیَ عبدٌ علماً فَازدادَ للدنیا حباًً إلا من الله بُعداً و ازدادُ الله علیه غَضَباً.
امام کاظم - علیه السّلام - فرمودند: ای هشام کسی که دنیا را دوست داشته باشد ترس آخرت از دلش برود و اگر به بنده ای دانش داده شود و سپس بر دوستی دنیایش زیاد شود، بر خشم و غضب خدا بر او افزوده گردد.
«تحف العقول، ص 399»
حدیث60
قال الامام الباقر - علیه السّلام - : أَکثِر ذِکرَ الموتِ، فإنه لم یُکثِر إنسانٌ ذکرَ الموت إلا زَهِدَ فی الدنیا.
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: مرگ را بسیار یاد کن، زیرا انسان مرگ را زیاد یاد نمی کند جز آنکه به دنیا بی رغبت شود.
«الکافی، ج 2، ص 131»
حدیث61
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : مَن زَهدَ فی الدنیا أَثَبتَ اللهُ الحکمةَ فی قلبه و أَنْطقَ بها لسانَه و بَصَّره عیوبَ الدنیا داءَها و دواءَها و أَخرَجَه من الدنیا سالماً إلی دار السلام.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: کسی که به دنیا بی رغبت باشد خداوند حکمت را در قلبش ثابت کند و زبانش را به آن گویا سازد و او را به عیبهای دنیا و درد و درمانش بینا گرداند و او را از دنیا سالم بیرون برد و وارد بهشت دارالسلام کند.
«الکافی، ج 2، ص 128»
حدیث62
قال الإمام الصّادق - علیه السلام - : إن فی کتاب علی - صلوات الله علیه - : إنما مَثلُ الدنیا کمَثل الحَیّةِ ما ألین مَسُّها و فی جوفها السمُّ الناقعُ، یَحذُرها الرجلُ العاقلُ، و یَهوی إلیها الصَبّیُ الجاهلُ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: در کتاب علی - صلوات الله علیه - است که به درستی مثل دنیا مثل مار است که پوستش نرم است و زهر کشنده در درون دارد، مرد عاقل از آن بپرهیزد و کودک نادان به او گرایش یابد.
«الکافی، ج 2، ص 136»
حدیث63
قال الإمام الصّادق - علیه السلام - : من أصبَحَ و أمْسی و الدنیا أَکبَرُ همِّه جَعَلَ اللهُ تعالی الفَقرَ بین عَیْنَیْه و شَتَّتَ أَمرَه و لم یَنِلْ من الدنیا إلاّ ما قَسَّمَ اللهُ له و مَن أصبَح و أمسی و الآخرةُ أکبرُ همِّه جَعَلَ اللهُ الغنی فی قلبه و جَمَعَ له أمره.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: هر کس بامداد کند و روز را به شب رساند و بزرگ ترین هم و غمش دنیا باشد خداوند متعال فقر را جلوی چشمش قرار داده و کارش را پریشان می سازد و بجز آنچه خداوند روزی او کرده به دنیا دست پیدا نمی کند و هر کس بامداد کند و روز را به شب رساند و بزرگترین هم و غمش آخرت باشد خداوند بی نیازی را در دل او قرار داده و کارش را منظم می سازد.
«الکافی، ج 2، ص 319»
حدیث64
قال الإمام الصّادق - علیه السّلام - : کانَ فیما وَعَظَ اللهُ تبارک و تعالی به عیسی بن مریم - علیه السّلام - : . . . وِ اَعلَم أنَّ رأسَ کُلَّ خطیئةٍ و ذنبٍ حُبُّ الدنیا، فلا تُحِبَّها فَإنّی لا أُحِبُّها.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: از جمله موعظه های خداوند به حضرت عیسی - علیه السّلام - این بود که: . . . و بدان که ریشه هر خطا و گناه، دوستی دنیاست پس آن را دوست نداشته باش و البته من آن را دوست ندارم.
«الکافی، ج 8، ص 140»
حدیث65
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : من تَعلّم القرآن فلم یَعمل به وآثَرَ علیه حبُّ الدنیا و زینتَها اِستوجَبَ سَخَطَ الله و کانَ فی الدرجةِ مع الیهود و النصاری الذین یَنْبِذُون کتاب الله وراءَ ظَهُورِهم.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: کسی که قرآن را یاد بگیرد و بدان عمل نکند و دوستی دنیا و زینت آن را بر قرآن برگزیند مستحق خشم خداست و با یهودیان و مسیحیان، که کتاب خدا را پشت سر می اندازند، در یک درجه خواهد بود.
«وسائل الشیعة، ج 6، ص 183»
حدیث66
قال الامام علی - علیه السّلام - : طَلَبْتُ الخُضُوعَ فما وَجَدتُ اِلاّ بِقبُولِ الحَقِّ، اِقبلُوا الحقَّ فَاِنَّ قَبُول الحقَّ یُبعدُ من الکِبرِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: خضوع را (از خدا) خواستم، پس نیافتم تواضع و خضوع را جز در تسلیم در برابر حق، (پس) حق را بپذیرید، زیرا قبول آن آدمی را از تکبّر دور می سازد.
«جامع الاخبار، فصل 71، ص 144»
حدیث67
قال الامام علی - علیه السّلام - : التَّکَبُرُ علی المتکبِّرِ هُوَ التّواضُعِ بِعَیْنِهِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: تکبر در برابر شخص متکبر عین تواضع است.
«نهج البلاغه، حکمت 410»
حدیث68
قال الامام علی - علیه السّلام - : ضَع فَخرَکَ واحطُط کِبرَکَ و اذکُر قَبرَکَ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: فخر و مباهات را کنار بگذار و خود را خالی از تکبر کن و به یاد قبر خود باش.
«نهج البلاغه، حکمت 398»
حدیث69
قال النّبی - صلّی الله علیه و آله - : اِذا رَأیتُم المتواضعینَ من اُمّتی فتواضعوا لهم و اذا رایتُمُ المستکبرین فتکبرُّوا علیهم فاِنَّ ذلک لَهُمُ مَزَلَّةٌ و صَغارٌ.
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: هر وقت اهل تواضع را دیدید برای آنها تواضع کنید و زمانی که مستکبران را دیدید با آنها با تکبر رفتار کنید چون به این وسیله ذلیل و تحقیر می شوند.
«محجة البیضاء، ج 6، ص 222»
حدیث70
قال أبو عبد الله - علیه السلام - : لَیسَ لَکَ أَن تَأتَمِنَ مَن غَشَّکَ، وَ لا تَتَّهِمَ مَنِ ائتَمَنتَ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هر کس تو را فریب داد نباید امین بشماری و هر کس را امین یافتی متهم نکن.
«قرب الاسناد، ص 35»
حدیث71
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : مَن صَامَ شَهرَ رَمَضَانَ فَاجتَنَبَ فِیهِ الحَرامَ وَ البُهتَانَ رَضِیَ اللهُ عَنهُ وَ أوجَبَ لَهُ الجَنَانَ.
پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هر کس ماه رمضان را روزه بگیرد و از کارهای حرام مخصوصا بهتان دوری کند، خدا از او راضی شود و بهشت را بر او واجب کند.
«بحار الانوار، ج 39، ص 346»
حدیث72
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : أولَی النَّاسِ بِالتُّهَمَةِ مَن جَالَسَ أَهلَ التُّهَمَةِ.
پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: سزاوارترینِ مردم به تهمت، کسی است که با متهمان و افراد مظنون همنشینی کند.
«أمالی شیخ صدوق، ص 28»
حدیث73
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لَیسَ لَکَ أن تَتَّهِمَ مَن قَد اِئتَمَنتَهُ، وَ لا تَأمَنَ الخَائِنَ وَ قَد جَرَّبتَهُ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: حق نداری کسی را که امین یافته ای متهم کنی و نباید به خائن اطمینان کنی در حالی که او را آزموده ای.
«قرب الاسناد، ص 40»
حدیث74
قال الامام علی - علیه السلام - : مَن وَقَفَ نَفسَهُ مَوقِفَ التُّهَمَةِ فَلا یَلُومَنَّ مَن أسَاءَ بِهِ الظَّنَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: کسی که خود را در معرض تهمت قرار دهد نباید کسی را که به او گمان بد برد، سرزنش کند.
«بحار الانوار، ج 75، ص 90»
حدیث75
قال الامام علی - علیه السلام - : إیَّاکَ وَ مَوَاطِنَ التُّهَمَةِ وَ المَجلِسَ المَظنُونَ بِهِ السُّوءُ، فَإنَّ قَرینَ السُّوءِ یَغُرُّ جَلِیسَهُ.
امام علی - علیه السلام - فرمود : از رفت و آمد به جاهای تهمت برانگیز و مجالسی که گمان بد به آنها برده می‌شود بپرهیز؛ زیرا دوست بد همنشین خود را می‌فریبد.
«بحار الانوار، ج 75، ص 90»
حدیث76
قال الامام الباقر - علیه السلام - لِرَجُلٍ اِستَوصَاهُ: اُوصِیک بِتَقوَی اللهِ، وَإِیَّاک وَالمِزَاحَ فَإِنَّهُ یَذهَبُ هَیبَةَ الرَّجُلِ وَمَاءَ وَجهِهِ، وَعَلَیک بِالدُّعَاءِ لإخوَانِک بِظَهرِ الغَیبِ فَإِنَّهُ یُهِیلُ الرِّزقَ - یَقُولُهَا ثَلاثاً -.
امام باقر - علیه السلام - به مردی که از ایشان سفارشی درخواست کرده بود، فرمودند: تو را سفارش می کنم به رعایت تقوای الهی و اینکه از شوخی کردن بر حذر باشی که شوخی ابهّت مرد و آبروی او را از بین می برد و بر تو باد که در پنهانی برای برادرانت دعا کنی که این کار روزی را زیاد می کند - و این جمله را سه بار تکرار کرد - .
«مستطرفات السرائر، ص 144»
حدیث77
قال الامام الصادق - علیه السلام - لِیُونُس الشِّیبَانِی: کیفَ مُدَاعَبَةُ بَعضِکم بَعضاً؟ قُلتُ: قَلِیلٌ، قَالَ: فَلا تَفعَلُوا، فَإِنَّ المُدَاعَبَةَ مِن حُسنِ الخُلقِ، وَإِنَّک لَتَدخُلُ بِهَا السُّرُورَ عَلَی أَخِیک ... .
امام صادق - علیه السلام - به یونس شیبانی فرمودند: چه قدر با یکدیگر شوخی می کنید؟ عرض کردم: کم. فرمودند: این گونه نکنید؛ زیرا شوخی از خوش خویی است و تو بدان وسیله برادرت را شاد می سازی و به تحقیق رسول خدا - صلی الله علیه و آله - برای این که کسی را شاد کند، با او شوخی می کرد.
«الکافی، ج 2، ص 663»
حدیث78
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إِیَّاکم وَالمِزَاحَ، فَإِنَّهُ یَذهَبُ بِمَاءِ الوَجهِ وَمَهَابَةِ الرِّجَالِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: از شوخی بپرهیزید؛ زیرا آبرو و وقار مردان را از بین می برد.
«الکافی، ج 2، ص 665»
حدیث79
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إِذَا أَحبَبتَ رَجُلاً فَلا تُمَازِحهُ وَ لا تُمَارِهِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هرگاه شخصی را دوست داشتی، با او نه شوخی کن و نه مجادله.
«الکافی، ج 2، ص 664»
حدیث80
قال الامام علی - علیه السلام - : إِیَّاکم وَالمِزَاحُ، فَإِنَّهُ یَجِرُّ السَّخِیمَةَ وَیُورِثُ الضَّغِینَةَ، وَهُوَ السَّبُ الأَصغَرُ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: از شوخی بپرهیزید؛ زیرا که شوخی بدخواهی می آورد و کینه بر جای می گذارد و آن دشنام کوچک است.
«الکافی، ج 2، ص 664»
حدیث81
قال الامام علی - علیه السلام - : دَعِ المِزَاحَ، فَإِنَّهُ لِقَاحُ الضَّغِینَةِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: شوخی را رها کن؛ زیرا شوخی بارورکننده کینه است.
«غرر الحکم، ح 5134»
حدیث82
قال الامام علی - علیه السلام - : مَن مَزَحَ اُستُخِفَّ بِهِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر که شوخی کند، به سبب آن شوخی، سبک می شود.
«بحار الأنوار، ج 77، ص 235»
حدیث83
قال الامام علی - علیه السلام - : مَن کَثُرَ مِزَاحُهُ قَلَّ وِقَارُهُ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر که زیاد شوخی کند، وقارش کم می شود.
«غرر الحکم، ح 8432»
حدیث84
قال الامام علی - علیه السلام - : مَن کثُرَ مِزَاحُهُ اُستُجهِلَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر که زیاد شوخی کند، نادان شمرده می شود.
«غرر الحکم، ح 7883»
حدیث85
قال الامام علی - علیه السلام - : کثرَةُ المِزَاحِ تَسقُطُ الهِیبَةَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: شوخی زیاد (انسان را) از هیبت می اندازد.
«غرر الحکم، ح 7101»
حدیث86
قال الامام علی - علیه السلام - : مَن کثُرَ مِزَاحُهُ لم یَخِلَّ مِن حَاقِدٍ عَلَیهِ وَ مُستَخِفٍّ بِهِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر که زیاد شوخی کند، از داشتن بدخواه و کسی که او را خفیف شمارد بی نصیب نخواهد بود.
«غرر الحکم، ح 8930»
حدیث87
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : یا علیُّ! لا تَمزَح فَیَذهَبَ بَهَاؤُک، وَلا تَکذِب فَیَذهَبَ نُورُک.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: ای علی، شوخی مکن که ارج و احترامت از بین می رود و دروغ مگو که نورانیّتت از میان می رود.
«مکارم الأخلاق، ج 2، ص 321»
حدیث88
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لا یَبلُغُ العَبدُ صَرِیحَ الإِیمَانِ حَتَّی یَدَعَ المِزَاحَ وَالکذبَ وَیَدَعَ المِرَاءَ وَإِن کانَ مُحِقّاً.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: بنده به ایمان ناب نرسد، مگر آن گاه که شوخی و دروغ را ترک گوید و مجادله را رها کند، هر چند بر حق باشد.
«الکافی، ج 3، ص 594»
حدیث89
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : کثرَةُ المِزَاحِ یَذهَبُ بِمَاءِ الوَجهِ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: شوخی زیاد، آبرو را می برد.
«أمالی شیخ صدوق، ص 223»
حدیث90
امام کاظم - علیه السّلام - (در سفارشی به هشام)، فرمودند: دشمنی تو با ابلیس باید سخت باشد و نباید که او در تلاشش برای نابودی تو، شکیباتر و پایدارتر از تو در مبارزه ات با او باشد، زیرا ابلیس با همه قدرتش از تو ناتوانتر است و با همه بدیش کمتر از تو می تواند ضربه زند اگر تو به خداوند پناه بری، هر آینه به راهی راست هدایت شده ای.
«تحف العقول، ص 400»
حدیث91
قال الإمام زین العابدین - علیه السلام - (فی دعائه): فلولا أن الشیطان یختدعهم عن طاعتک ما عصاک عاص، ولولا أنه صور لهم الباطل فی مثال الحق ما ضل عن طریقک ضال.
امام سجاد - علیه السّلام - (در دعای خود) فرمودند: اگر شیطان با فریبکاری آنان را از طاعت تو باز نمی داشت، هیچ معصیت کاری معصیت تو نمی کرد و اگر او باطل را در لباس حق برای آنان در نمی آورد، هیچ ره گم کرده ای راه تو را گم نمی کرد.
«صحیفه سجادیه، دعای 37»
حدیث92
قال الإمام الباقر - علیه السلام - : تحرز من إبلیس بالخوف الصادق.
امام باقر - علیه السلام - فرمودند: با ترس واقعی (ترس از خدا)، خود را از ابلیس مصون دار.
«بحار الأنوار، ج 78، ص 162»
حدیث93
قال الإمام الباقر - علیه السلام - : علیکم بالصدقة، فبکروا بها، فإنها تسود وجه إبلیس.
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: بر شما باد به صدقه دادن، صدقه را صبح زود بدهید، همانا (صدقه) روی ابلیس را سیاه می کند.
«تحف العقول، ص 298»
حدیث94
عَنِ اَلْاِمامِ الرِّضا - علیه السّلام - قالَ: إِنَّ إِبْلِیسَ لَهُ خُرْطُومٌ کخُرْطُومِ الْکلْبِ واضِعَهُ عَلی قَلْبِ ابْنِ آدَمَ یُذَکرُهُ الشَّهَواتِ وَاللَّذَّاتِ وَ یَأْتِیهِ بِالْأَمانِِی وَیَأْتِیهِ بِالْوَسْوَسَةِ عَلی قَلْبِهِ یُشَککهُ فِی رَبِّهِ ... .
امام رضا - علیه السّلام - فرمودند: ابلیس دارای پوزه ای است همچون پوزه سگ و هنگامی که آن پوزه را در دل آدمی می نهد، او را به یاد شهوات نفسانی و لذات جسمانی می اندازد و آرزوهای آنچنانی در او خودنمایی می کند و وسوسه در قلب وی راه می یابد و نسبت به پروردگارش در شک و تردید واقع می شود و البته هنگامی که بنده «أعوذ بالله السمیع العلیم» را به زبان آورد، شیطان از قلب او دور می شود.
«میزان الحکمه، ج 10، ص 452»
حدیث95
عَنِ النَّبِیِّ - صلَی الله علیه و آله - قالَ: لِکلِّ قَلْبٍ وَسْوَسَةٌ فَاِذا فَتَقَ الْوَسْواسُ حِجابَ الْقَلْبِ وَنَطَقَ بِهِ اللِّسانُ فَلا حَرَجَ.
پیامبر اکرم - صلَی الله علیه و آله - فرمودند: برای هر قلبی وسوسه ای وجود دارد، پس اگر آن وسوسه پرده دل را بدرد و بر زبان جاری شود، آدمی مورد مؤاخذه قرار می گیرد. ولی اگر اظهار و عملی نشود، مسئولیتی متوجه آدمی نخواهد بود.
«سفینة البحار، ج 2، ص 655»
حدیث96
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : ألا اخبرکم بشئ إن أنتم فعلتموه تباعد الشیطان منکم تباعد المشرق من المغرب؟ قالوا: بلی، قال: الصوم یسود وجهه، والصدقة تکسر ظهره ... .
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: آیا شما را از چیزی خبر ندهم که اگر به آن عمل کنید شیطان از شما دور شود، چندان که مشرق از مغرب دور است؟ عرض کردند: چرا. فرمودند: روزه، روی شیطان را سیاه می کند و صدقه، پشت او را می شکند و دوست داشتن برای خدا و همیاری در کار نیک، ریشه او را می کنَد و استغفار، شاهرگش را می زند.
«أمالی شیخ صدوق، ص 59»
حدیث97
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - (لابن مسعود و هو یعظه): یابن مسعود! اتخذ الشیطان عدوا، فإن الله تعالی یقول: «إن الشیطان لکم عدو فاتخذوه عدوا».
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - (در اندرزی به ابن مسعود)، فرمودند: ای پسر مسعود! شیطان را دشمن بگیر، زیرا خدای متعال می فرماید: «همانا شیطان دشمن شماست، پس او را دشمن گیرید»
«مکارم الأخلاق، ج 2، ص 354»
حدیث98
قال الإمام علی - علیه السلام - : اتخذوا التواضع مسلحة بینکم وبین عدوکم إبلیس وجنوده، فإن له من کل امة جنودا وأعوانا، ورجلا وفرسانا.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: تواضع و فروتنی را سلاح میان خود و دشمنانتان یعنی ابلیس و سپاهیانش قرار دهید، زیرا او در هر امتی لشکریان و یاران و نیروهای پیاده و سواره، دارد.
«نهج البلاغه، خطبه 192»
حدیث99
قال الإمام علی - علیه السلام - (من کتابه للأشتر): إیاک والإعجاب بنفسک، والثقة بما یعجبک منها، وحب الإطراء، فإن ذلک من أوثق فرص الشیطان فی نفسه لیمحق ما یکون من إحسان المحسنین.
امام علی - علیه السّلام - (در نامه خود به مالک اشتر)، فرمودند: از خودپسندی و تکیه به آنچه موجب خودپسندی تو می شود و از علاقه به مدح و ستایش دوری کن، زیرا این خصلتها از مهمترین فرصتهای شیطان است تا نیکی نیکوکاران را نابود کند.
«نهج البلاغه، نامه 53»
حدیث100
قال الإمام علی - علیه السلام - : مجالسة أهل الهوی منساة للإیمان و محضرة للشیطان.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: همنشینی با هوسرانان باعث از یاد رفتن ایمان و حاضر شدن شیطان است.
«نهج البلاغه، خطبه 86»
حدیث101
قال الإمام علی - علیه السلام - : إنما بدء وقوع الفتن أهواء تتبع ... فهنالک یستولی الشیطان علی أولیائه، وینجو الذین سبقت لهم من الله الحسنی.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: در حقیقت نقطه آغاز فتنه ها و گمراهیها، پیروی از هواهای نفس است، در این جاست که شیطان بر دوستان خود استیلا می یابد، اما کسانی که پیشتر لطف خدا شامل حالشان گشته است (از سلطه شیطان) می رهند.
«نهج البلاغه، خطبه 50»
حدیث102
قال الإمام علی - علیه السلام - : الشیطان موکل به - أی العبد - یزین له المعصیة لیرکبها، ویُمَنیِه التوبة لیُسَوِفَها.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: شیطان بر بنده گماشته شده است و معصیت را در نظرش می آراید تا مرتکب آن شود و او را به توبه کردن امیدوار می سازد تا آن را به تأخیر اندازد.
«نهج البلاغه، خطبه 64»
حدیث103
قال الإمام علی - علیه السلام - : أن الشیطان یُسَنِی لکم طُرُقَه ، ویرید أن یَحُلَ دینَکم عقدة عقدة، ویعطیکم بالجماعة الفرقة.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: همانا شیطان راههای خود را برای شما هموار می کند و می خواهد گره های دین شما را یکی پس از دیگری سست گرداند و به جای اتحاد، تفرقه به شما دهد.
«نهج البلاغه، خطبه 121»
حدیث104
قال الإمام علی - علیه السلام - : اعلموا أن الشیطان إنما یُسَنِی لکم طُرُقَه لتتبعوا عَقِبَهُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بدانید که همانا شیطان راههای خود را برای شما هموار می کند تا از او دنباله روی کنید.
«نهج البلاغه، خطبه 138»
حدیث105
قال الإمام علی - علیه السلام - : یا کمیل! إن إبلیس لا یعد عن نفسه، وإنما یعد عن ربه لیحملهم علی معصیته فیورطهم.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: ای کمیل! ابلیس از طرف خود وعده نمی دهد، بلکه از جانب پروردگارش وعده می دهد تا آنان را به معصیت او وا دارد و در ورطه هلاکتشان افکند.
«بشارة المصطفی، ص 27»
حدیث106
قال الإمام علی - علیه السلام - : الله الله فی عاجل البغی و آجل وخامة الظلم وسوء عاقبة الکبر، فإنها مصیدة إبلیس العظمی، ومکیدته الکبری.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: از خدا بترسید از (کیفر) سرکشی در این جهان و از زیان ستمگری در آن جهان و از فرجام بد کبر، زیرا اینها (سرکشی و ستمگری و کبر) عظیم ترین دام و بزرگ ترین فریب ابلیس است.
«نهج البلاغه، خطبه 129»
حدیث107
قال الإمام علی - علیه السلام - : فاحذروا - عباد الله - عدو الله أن یعدیکم بدائه، و أن یستفزکم بندائه، وأن یجلب علیکم بخیله و رجله ... .
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: ای بندگان خدا! از دشمن خدا (شیطان) بر حذر باشید که همانا او شما را به درد خود گرفتار می کند و با فریاد خویش شما را از جا می پراند و نگرانتان می سازد و سواران و پیادگان خود را علیه شما فراهم می آورد.
«نهج البلاغه، خطبه 192»
حدیث108
قال الإمام علی - علیه السلام - (فی ذم أتباع الشیطان): اتخذوا الشیطان لأمرهم ملاکا، واتخذهم له أشراکا، فباض وفرخ فی صدورهم، ... !
امام علی - علیه السّلام - (در نکوهش پیروان شیطان)، فرمودند: آنان ملاک کارهاشان را شیطان قرار دادند و شیطان هم آنها را در دام خود قرار داد پس در سینه های آنان تخم کرد و جوجه گذاشت و به تدریج در خردهای آنان نفوذ کرد و با چشمهایشان نگریست و با زبانشان سخن گفت، پس آنها را گرفتار خطاها و لغزشها کرد و نادرستی را در نظرشان آراست، کارهای آنان مانند کار کسی است که شیطان در قدرتش شریک شده و زبان او را به باطل گویا کرده است!
«نهج البلاغه، خطبه 7»
حدیث109
قال الإمام علی - علیه السلام - : احذروا عدوا نفذ فی الصدور خفیا، و نفث فی الآذان نجیا.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بپرهیزید از آن دشمنی که پنهانی در سینه ها نفوذ می کند و آهسته در گوشها افسون می دمد.
«غرر الحکم، ح 2623»
حدیث110
قال الإمام علی - علیه السلام - : فاعتبروا بما کان من فعل الله بإبلیس، إذ أحبط عمله الطویل وجهده الجهید (الجمیل) وکان قد عبد الله ستة آلاف سنة، لایدری أمن سنی الدنیا أم من سنی الآخرة.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: از کاری که خدا با ابلیس کرد درس بگیرید، هنگامی که کار دراز مدت و کوششهای توان فرسای او را باطل ساخت، او شش هزار سال خدا را پرستش کرده بود که معلوم نیست آیا از سالهای دنیاست یا از سالهای آخرت.
«نهج البلاغه، خطبه 192»
حدیث111
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : إِنْ کانَ الشَّیْطانُ عَدُوّاً فالْغَفْلَةُ لِماذا.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: اگر شیطان دشمن (شما) است، پس چرا غافلید؟
«بحار الأنوار، ج 70، ص 157»
حدیث112
عَنِ اَلْاِمامِ الصَّادِقِ - علیه السّلام - قالَ: قالَ الشَّیْطانُ: إِذا اسْتَمْکنْتُ مِنْ ابْنِ آدَمَ فِی ثَلاثٍ لَمْ اُبالِ ما عَمِلَ فَإِنَّهُ غَیْرُ مَقْبُولٍ مِنْهُ إذا اسْتَکثَرَ عَمَلَهُ وَ نَسِیَ ذَنْبَهُ وَدَخَلَهُ الْعُجْبُ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: شیطان (به یارانش) گفت: از راه سه چیز بر بنی آدم غلبه می کنم و در این صورت باکی ندارم که او چه اعمال (نیکی) انجام می دهد زیرا اعمال نیک وی در نزد خدا پذیرفته نمی شود. (و آن سه عبارتند از:) هنگامی که «عمل» خود را بیش از واقع آن ارزیابی کند و گناهان خود را فراموش کند و دارای عجب و خودپسندی باشد.
«سفینة البحار، ج 2، ص 161»
حدیث113
قال الإمام الصادق - علیه السلام - : إن الشیطان یدیر ابن آدم فی کل شئ، فإذا أعیاه جثم له عند المال فأخذ برقبته.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: شیطان آدمی را همه جا می چرخاند و چون او را خسته و درمانده کرد، نزدیک ثروت کمین می کند و گردنش را می گیرد.
«الکافی، ج 2، ص 315»
حدیث114
قال الإمام الصادق - علیه السلام - : لقد نصب إبلیس حبائله فی دار الغرور، فما یقصد فیها إلا أولیاءنا.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: ابلیس در این سرای پر فریب، دامهای خود را پهن کرده و هدف او کسی جز دوستداران ما نیست.
«تحف العقول، ص 301»
حدیث115
قال الإمام الصادق - علیه السلام - : قال إبلیس: خمسة (أشیاء) لیس لی فیهن حیلة وسائر الناس فی قبضتی من اعتصم بالله عن نیة صادقة ... .
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: ابلیس گفت: پنج نفر هستند که هیچ چاره ای برای آنها ندارم اما دیگر مردمان در مشت من هستند: هر که با نیت درست به خدا پناه برد و در همه کارهایش به او تکیه کند، کسی که شب و روز بسیار تسبیح خدا گوید، کسی که برای برادر مؤمنش آن پسندد که برای خود می پسندد، کسی که هر گاه مصیبتی به او می رسد، بی تابی نمی کند و هر کسی که به آنچه خداوند قسمتش کرده، خرسند است و غم روزیش را نمی خورد.
«الخصال، ج 1، ص 285»
حدیث116
قال الإمام الکاظم - علیه السلام - (لما سئل عن أوجب الأعداء مجاهدة): أقربهم إلیک و أعداهم لک ... و من یحرض أعداءک علیک و هو إبلیس.
امام کاظم - علیه السّلام - (در پاسخ به این پرسش که جهاد با کدام دشمن واجب تر است)، فرمودند: آن که از همه به تو نزدیکتر و دشمنیش با تو بیشتر است و کسی که دشمنان تو را بر ضدت تحریک می کند و آن شیطان است.
«تحف العقول، ص 399»
حدیث117
سَمِعَ امیرالمؤمنین - علیه السّلام - رجلاً یَطربُ بالطَنبور فمنعه و کَسَرَ طنبورَه ... فقال: اِنّه یقول: سَتَندِم سَتَندِم اَیا صاحبی سَتَدخُل جهنَّم اَیا ضاربی.
امام علی - علیه السّلام - شنید مردی طنبور می نوازد، وی را از این کار منع کرد و طنبورش را شکست و از وی خواست که توبه کند او هم توبه کرد، سپس به او فرمودند: آیا می دانی هنگامی که طنبور نواخته می شود چه می گوید؟ عرض کرد جانشین رسول خدا - صلی الله علیه و آله - داناتر است. حضرت فرمودند: می گوید: بزودی پشیمان می شوی، به زودی پشیمان می شوی ای صاحب من! به زودی داخل جهنم می گردی ای نوازنده من!
«مستدرک الوسائل، ج 13، ص 220»
حدیث118
قال ابوالحسن - علیه السّلام - : مَن نزَّهَ نفسَه عن الغناء فاِنَّ فی الجنةِ شجرةً یأمرُ اللهُ عزّوجلّ الریاحَ اَنْ تُحرِّکَها فَیسمعُ لها صوتاً ام یَسمعْ بمثله و مَن لم یتنزَّه عنه لم یَسمعْه.
امام کاظم - علیه السّلام - فرمودند: کسی که خود را از غناء و ساز و آواز، پاکیزه و دور نگه دارد در عوض آن در بهشت درختی است که خداوند به باد فرمان می دهد که آن درخت را به حرکت درآورد و از آن درخت صدایی دل نواز به گوش می رسد که هرگز مانند آن را نشنیده است، اما کسی که در دنیا خود را از غناء، پاکیزه و دور نگه ندارد آن صدا را نمی شنود.
«جامع الاحادیث الشیعه، ج 17، ص 207»
حدیث119
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لا تَکثُرُوا الکَلامَ بِغَیرِ ذِکرِ اللهِ، فَإِنَّ کَثرَةَ الکَلامِ بِغَیرِ ذِکرِ اللهِ قَسوَةُ القَلبِ، إِنَّ أَبعَدَ النَّاسِ مِنَ اللهِ القَلبُ القَاسِی.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: در غیر از یاد خدا، زیاده گویی نکنید؛ زیرا زیاده گویی در غیر یاد خدا، موجب سختدلی می شود و دورترین مردم از خدا، شخص سختدل است.
«أمالی شیخ طوسی، ص 3»
حدیث120
امام باقر - علیه السلام - فرمودند: کوری حقیقی، کوری قلب است، زیرا به درستی که چشمها کور نیستند، اما دلهایی که در سینه هاست کور هستند.
«من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 379، ح 1109»
حدیث121
قال الامام الصادق - علیه السلام - : أنهَاکُم أن تَطرَحُوا التُّرَابَ عَلَی ذَوِی الأرحَامِ، فَإِنَّ ذَلِکَ یُورِثُ القَسوَةَ فی القَلبِ، وَ مَن قَسَی قَلبُهُ بَعُدَ مِن رَبِّهِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: شما را از ریختن خاک روی (جنازه) خویشاوندانتان نهی می کنم؛ زیرا این کار، سختدلی به بار می آورد و هر که دلش سخت گردد، از پروردگارش دور می شود.
«الدعوات، ص 269، ح 767»
حدیث122
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : ثَلاثَةٌ یُقسِینَ القَلبَ: اِستِمَاعُ اللَّهوِ وَ طَلَبُ الصَّیدِ وَ إِتیَانُ بَابُ السُّلطَانِ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: سه چیز دل را سخت می کند: بیهوده شنوی، شکار و آمد و شد به دربار سلطان.
«خصال، ص 126، ح 122»
حدیث123
قال الامام علی - علیه السلام - : مِن وَصِیَّتِهِ لابنِهِ الحَسَنِ - علیه السلام - : إنَّمَا قَلبُ الحَدَثِ کَالأرضِ الخَالِیَةِ مَا أُلقِیَ فِیهَا مِن شَئٍ قَبِلَتهُ، فَبَادَرتُکَ بِالأدَبِ قَبلَ أَن یَقسُوَ قَلبُکَ وَیَشتَغِلَ لُبُّکَ.
امام علی - علیه السلام - در سفارشی به فرزند بزرگوارشان امام حسن - علیه السلام - فرمودند: دل جوان، در حقیقت همچون زمین خالی و بایری است که هر تخمی در آن افکنده شود، می پذیردش. از این رو، پیش از آن که دلت سخت گردد و اندیشه ات مشغول و گرفتار شود، به تربیت تو مبادرت کردم.
«نهج البلاغه، نامه 31»
حدیث124
قال الامام علی - علیه السلام - : القُلُوبُ قَاسِیَةٌ عَن حَظِّهَا، لاهِیَةٌ عَن رُشدِهَا، سَالِکَةٌ فی غَیرِ مِضمَارِهَا، کَأَنَّ المَعنِیَّ سِوَاهَا، وَکَأَنَّ الرُّشدَ فی إِحرَازِ دُنیَاهَا !.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: دلها در به دست آوردن بهره (و حظ معنوی) خود، سخت گشته اند و از رستگاری خویش غافل شده اند و در راهی جز مسیر خویش، ره می سپارند؛ گویی مقصود چیزی جز دلهاست و گویی رستگاری آنها در به دست آوردن دنیایشان است!
«نهج البلاغه، خطبه 83»
حدیث125
قال الامام علی - علیه السلام - : قَلبُ الکَافِرِ أَقسَی مِنَ الحَجَرِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: دل کافر، سخت تر از سنگ است.
«جامع الأخبار، ص 383، ح 1071»
حدیث126
قال الامام علی - علیه السلام - : وَ مَن لَجَّ وَ تَمَادَی فَهُوَ الرَاکِسُ الَّذِی رَانَ اللهُ عَلَی قَلبِهِ وَ صَارَت دَائِرَةُ السَّوءِ عَلَی رَاسِهِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر آن کس که (در گمراهی) لجاجت ورزیده و ستیزه نماید، او همان پیمان شکن نگونساری است که خدا بر دلش پرده کشیده و پیشامدهای بد روزگار، بر فراز سر او می چرخند.
«نهج البلاغه، نامه 58»
حدیث127
قال الامام علی - علیه السلام - : مَا جَفَّتِ الدُّمُوعُ إلا لِقَسوَةِ القُلُوبِ، وَمَا قَسَتِ القُلُوبُ إلا لِکَثرَةِ الذُّنُوبِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: اشکها نخشکیدند، مگر به سبب سخت شدن دلها و دلها سخت نشد، مگر به سبب فزونی گناهان.
«علل الشرائع، ص 81، ح 1»
حدیث128
قال الامام علی - علیه السلام - : لا یَطُولَنَّ عَلَیکُمُ الأمَدُ فَتَقسُوا قُلُوبُکُم.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: نقطه پایان زندگی (مرگ) را دور و دراز نبینید که دلهایتان سخت می شود.
«کشف الغمه، ج 2، ص 350»
حدیث129
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : یا أیّها الناس إنما النظرةُ مِنَ الشیطان فمَن وَجَدَ من ذلک شیئاً فلیأتِ أهلَه.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: ای مردم! نگاه (حرام) از شیطان است، هر کس چنین نگاهی برایش پیش آمد، به نزد همسر خود رود.
«من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 19»
حدیث130
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : ما اعتَصَمَ أحدٌ بمثل ما اعتصم بغَِضِّ البصر فانّ البصرَ لا یُغَضُّ عن مَحارم الله إلاّ و قد سبق إلی قلبه مشاهدةُ العظمة والجلال.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: هیچ کس به چیزی (محکم تر از) فروبستن چشم (از گناه) چنگ نزده است، زیرا چشم از محرّمات الهی بسته نمی گردد مگر این که قبلا عظمت و جلال خداوند را در دل خویش مشاهده کرده باشد.
«بحار الانوار، ج 104، ص 41»
حدیث131
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : النظرةُ بَعدَ النظرةِ تزرعُ فی القلب الشهوةَ و کفی بها لصاحبها فتنةً.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: نگاهِ بعد از نگاه، بذر شهوت را در دل می کارد و همین برای به فتنه (و گناه) کشاندن صاحب آن نگاه کافی است.
«وسائل الشیعه، ج 14، ص 139»
حدیث132
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : سُئل امیرالمؤمنین - علیه السّلام - : بما یُستعان علی غَمضِ البصر؟ فقال: بالخُمُود تحت سلطان المطّلع علی سترک.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: از امیر المؤمنین - علیه السّلام - پرسیده شد: برای فرو بستن چشم (از گناه) از چه چیز می توان کمک گرفت؟ فرمودند: با آرامش یافتن )و خاموش کردن شعله شهوت) در تحت قدرت و حکومت کسی که آگاه بر اسرار توست (خداوند متعال).
«بحار الانوار، ج 104، ص 41»
حدیث133
قال الامام علی - علیه السّلام - : اذا رأی أحدُکم امرأةً تُعجِبُهُ فلیأتِ أهلَه فانّ عند أهله مثلَ ما رأی ... .
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: هر گاه فردی از شما زنی را دید و به شگفت آمد به نزد همسرش رود، زیرا نظیر آنچه دیده است در همسر خود او نیز هست، پس شیطان را به دل خود راه ندهد و چشم خود را از آن زن برگرداند؛ و اگر همسر ندارد دو رکعت نماز بخواند و بسیار حمد خدا گوید و بر پیامبر و آل او صلوات فرستد، و آن گاه از خداوند درخواست کند که از فضل خویش (همسری) عطایش فرماید، خداوند هم از روی مهر و رأفت خود نیاز او را برطرف می سازد.
«بحار الانوار، ج 10، ص 115»
حدیث134
قال الامام علی - علیه السّلام - : لیس فی البدن شئٌ أقلُّ شکراً من العین فلا تُعطُوها سُؤلها فَتَشغَلَکم عن ذکر الله عزّوجلّ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: در بدن عضوی کم سپاس تر از چشم نیست، پس خواهش آن را بر آورده نسازید که شما را از یاد خدای بزرگ و بلند مرتبه باز می دارد.
«بحار الانوار، ج 104، ص 36»
حدیث135
قال الامام علی - علیه السّلام - : من غَضَّ طرفه قلَّ أَسَفهُ و أمِنَ تلفهُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: هر کس (از گناه) چشم فرو بندد اندوهش کمتر شده و از نابودی در امان ماند.
«غرر الحکم، ص 354»
حدیث136
قال الامام علی - علیه السّلام - : مَن أطلق طرفَه کثر أسَفُهُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: هر کس چشم خود را رها کند، اندوهش بسیار شود.
«بحار الانوار، ج 77، ص 286»
حدیث137
قال الامام علی - علیه السّلام - فی صفة المتقین: غَضُّو أبصارهم عمّا حرَّم الله علیهم.
امام علی - علیه السّلام - در وصف پرهیزگاران فرمودند: دیدگان خود را از آنچه خداوند بر آنان حرام کرده است فرو بسته اند.
«نهج البلاغه، خطبه 184»
حدیث138
قال الامام علی - علیه السّلام - : العینُ جاسوسُ القلب و بریدُ العقل.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: چشم، جاسوس دل و پیک عقل است.
«بحار الانوار، ج 104، ص 41»
حدیث139
قال الامام علی - علیه السّلام - : العینُ رائدُ الفِتَن.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: چشم، جلودار فتنه ها و گناهان است.
«غرر الحکم، ص 51»
حدیث140
قال الامام علی - علیه السّلام - : مَن غَضَّ طَرفَه أراح قلبَه.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: هرکس (در برابر گناه) چشم خود را فرو بندد، دلش را آسوده گرداند.
«غرر الحکم، ص 354»
حدیث141
قال الامام الصادق - علیه السلام - : ارجِ اللهَ رَجَاءً لا یُجرِئُکَ عَلَی مَعَاصِیهِ، وَ خَفِ اللهَ خَوفاً لا یؤیِسُکَ مِن رَحمَتِهِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: طوری به خدا امید داشته باش که امیدت تو را بر ارتکاب گناهان جرئت نبخشد و به گونه ای از خدا بترس که ترست تو را ناامید از رحمت الهی نکند.
«بحار الأنوار، ج 70، ص 384»
حدیث142
قال الامام الصادق - علیه السلام - : أَروَحُ الرَّوحِ اَلیَأسُ مِنَ النَّاسِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: آساینده ترین آسایش، ناامیدی از مردم است.
«بحار الأنوار، ج 78، ص 249»
حدیث143
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : یَبعَثُ اللهُ المُقنِطِینَ یَومَ القِیَامَةِ مُغَلَّبَةً وُجُوهُهُم، یَعنِی غَلَبَةَ السَّوَادِ عَلَی البَیَاضِ، فَیُقَالُ لَهُم: هَؤُلاءِ المُقنِطُونَ مِن رَحمَةِ اللهِ.
پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: روز قیامت، خداوند نومید کنندگانِ (از رحمت حق) را در حالی بر می انگیزد که سیاهی چهره شان بر سفیدی آن غالب است، پس به آنها گفته می شود: آنان نومید کنندگانِ از رحمت خدا هستند.
«بحار الأنوار، ج 2، ص 55»
حدیث144
قال الامام العسکری - علیه السلام - : اَللهُ، الَّذِی یَتَالَّهُ اِلَیهِ عِندَ الحَوَائِجِ وَ الشَّدَائِدِ کُلُّ مَخلُوقٍ عِندَ اِنقِطَاعِ الرَّجَاءِ مِن کُلِّ مَن دُونَهُ.
امام حسن عسگری - علیه السلام - فرمودند: خدا همان است که در هنگام نیازمندی ها وسختی ها، توسط هر کس که امیدش از غیر او قطع شده است، مورد توجّه قرار می گیرد.
«بحار الأنوار، ج 3، ص 41»
حدیث145
قال الامام علی - علیه السلام - مِن وَصِیَّتِهِ لابنِهِ الحُسَین - علیه السلام - : أَی بُنَیَّ، لا تُؤیِس مُذنِباً، فَکم مِن عَاکفٍ عَلَی ذَنبِهِ خُتِمَ لَهُ بِخَیرٍ، وَکم مِن مُقبِلٍ عَلَی عَمَلِهِ مُفسِدٍ فی آخِرِ عُمرِهِ، صَائِرٍ إِلی النَّارِ، نَعُوذُ بِاللهِ مِنهَا.
امام علی - علیه السلام - در سفارشی به فرزندشان (امام) حسن - علیه السلام - فرمودند: ای فرزندم! هیچ گنهکاری را نومید مکن؛ زیرا ای بسا کسی که عمری گناه می کند، اما فرجامش به نیکی ختم می شود و ای بسا کسی که عمری عمل می کند، لیکن در پایان عمرش گرفتار فساد می شود و رهسپار دوزخ می گردد؛ پناه می برم به خدا از آتش دوزخ.
«بحار الأنوار، ج 77، ص 239»
حدیث146
قال الامام علی - علیه السلام - مِن وَصِیَّتِهِ لابنِهِ الحَسَن - علیه السلام - : اِعلَم أَنَّ الَّذِی بِیَدِهِ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَالأرضِ قَد أَذِنَ لَک فی الدُّعَاءِ، وَتَکفَّلَ لَک بِالإِجَابَةِ ... فَلا یُقَنِّطَنَّک إِبطَاءُ إِجَابَتِهِ، فَإنَّ العَطِیَّةَ عَلَی قَدرِ النِّیَّةِ.
امام علی - علیه السلام - در سفارشی به فرزندشان (امام) حسن - علیه السلام - فرمودند: بدان که آن کسی که خزانه های آسمانها و زمین در دست اوست به تو اجازه دعا کردن داده است و اجابت نمودن آن را ضمانت کرده است ... پس، مبادا تأخیر در اجابت او تو را نومید گرداند؛ زیرا که بخشش به قدر نیّت بستگی دارد.
«نهج البلاغه، نامه 31»
حدیث147
قال الامام علی - علیه السلام - : لا تَکن مِمَّن یَرجُو الآخِرَةَ بِغَیرِ العَمَلِ ... یُعجَبُ بِنَفسِهِ إِذَا عُوفِیَ، وَیَقنَطُ إَذَا اُبتُلِیَ ... إِن اِستَغنَی بَطِرَ وَ فُتِنَ، وَإِن اِفتَقَرَ قَنِطَ وَ وَهَنَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: چونان کسی مباش که بدون عمل به (ثواب) آخرت امید می بندد ... هرگاه عافیت بیند خود پسند شود و هرگاه گرفتار گردد، نومید می شود ... اگر بی نیاز شود، سرمست و فریفته گردد و اگر نیازمند شود، به نومیدی و سستی گراید.
«نهج البلاغه، حکمت 150»
حدیث148
قال الامام علی - علیه السلام - : وَلاتَیأَسُوا مِن مُدبِرٍ، فَإِنَّ المُدبِرَ عَسَی أَن تَزِلَّ بِهِ إِحدَی قَائِمَتَیهِ وَتَثبُتَ الاُخرَی، فَتَرجِعَا حَتَّی تَثبُتَا جَمِیعاً.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: از هیچ بخت برگشته ناکامی قطع امید مکن؛ زیرا ممکن است که یکی از دو پای او بلغزد و پای دیگرش استوار ماند و آن گاه هر دو پایش به حالت اول برگردد و استوار برجای ماند.
«نهج البلاغه، خطبه 100»
حدیث149
قال الامام علی - علیه السلام - : وَلاتَیأَسَنَّ لِشَرِّ هَذِهِ الاُمَّةِ مِن رَوحِ اللهِ، لِقَولِهِ تَعَالی «إِنَّهُ لایَیأَسُ مِن رَوحِ اللهِ إِلا القَومُ الکافِرُونَ).
امام علی - علیه السلام - فرمودند: حتّی برای بدترین فرد این امّت از رحمت خدا نومید مشو؛ زیرا که خداوند متعال فرموده است: «از رحمت خدا ناامید نمی شوند، مگر گروه کافران».
«نهج البلاغه، حکمت 377»
حدیث150
قال الامام علی - علیه السلام - : اَلیَأسُ یُعِزُّ الأَسِیرَ، اَلطَّمَعُ یُذِلُّ الأَمِیرَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: چشم نداشتن اسیر را عزّت می بخشد. طمع امیر را به خواری می کشاند.
«غرر الحکم، ح 1091 و 1092»
حدیث151
قال الامام علی - علیه السلام - : لاتَیأَس مِنَ الزَّمَانِ إِذَا مَنَعَ، وَلا تَثِق بِهِ إِذَا أَعطَی، وَکن مِنهُ عَلَی أَعظَمِ الحَذَرِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: نومید مشو از زمانه، هرگاه دریغ کرد، و هرگاه عطا کرد به آن اعتماد مکن و از آن سخت برحذر باش.
«غرر الحکم، ح 10302»
حدیث152
قال الامام علی - علیه السلام - : قَد یَکونُ الیَأسُ إِدرَاکاً إِذَا کانَ الطَّمَعُ هَلاکاً.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: جایی که طمع مایه هلاکت است, قطع امید مایه رسیدن به مقصود است.
«نهج البلاغه، نامه 31»
حدیث153
قال الامام علی - علیه السلام - : اَلفَقِیهُ کلُ الفَقِیهِ مَن لم یَقنَطِ النَّاسَ مِن رَحمَةِ اللهِ، ولم یُؤیِسهُم مِن رَوحِ اللهِ، وَلم یُؤمِنهُم مِن مَکرِ اللهِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: فقیه به تمام معنا، کسی است که مردم را از رحمت خدا نومید نگرداند و از فضل و بخشایش خدا مأیوسشان نسازد و از مکر و عذاب خدا هم، آسوده خاطرشان نکند.
«نهج البلاغه، حکمت 90»
حدیث154
قال الامام علی - علیه السلام - : اَللَّهُمَّ فَاسقِنَا غَیثَک، وَلا تَجعَلنَا مِنَ القَانِطِینَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: بار خدایا! ما را از بارانت سیراب گردان و از ناامیدان، قرارمان نده.
«نهج البلاغه، خطبه 143»
حدیث155
قال الامام علی - علیه السلام - : لا تَیأَس لِذَنبِک وَ بَابُ التَّوبَةِ مَفتُوحٌ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: تا زمانی که درِ توبه باز است، به خاطر گناه خود نومید مشو.
«تحف العقول، ص 214»
حدیث156
قال الامام علی - علیه السلام - : عَجِبتُ لِمَن یَقنَطُ وَ مَعَهُ الاِستِغفَارُ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: در شگفتم از کسی که ناامید می شود، در حالی که استغفار را با خود دارد.
«نهج البلاغه، حکمت 87»
حدیث157
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إنْ کَانَ الشَّیْطَانُ عَدُوّاً فَالغَفْلَةُ لماذَا؟!
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: اگر شیطان دشمن است، پس غفلت چرا؟
«بحار الانوار، ج 78، ص 190»
حدیث158
قال الامام علی - علیه السلام - : اَلْحَذَرَ، اَلْحَذَرَ، أَیُّهَا الْمُسْتَمِعُ! وَ الجِدَّ اَلْجِدَّ أَیُّهَا الْغَافِلُ ! و لایُنَبِئُکَ مِثْلُ خَبِیرٍ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هشدار! هشدار! ای شنونده! بکوش! بکوش! ای غافل! هیچ کس مانند شخصِ آگاه، تو را آگاه و خبردار نمی کند.
«نهج البلاغه، خطبه 153»
حدیث159
قال الامام علی - علیه السلام - : مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ رَبِحَ، وَ مَنْ غَفَلَ عَنْه خَسِرَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر که نفس خود را حسابرسی کند، سود برد و هر که از آن غفلت ورزد، زیان بیند.
«نهج البلاغه، حکمة 208»
حدیث160
قال الامام علی - علیه السلام - : عَجِبْتُ لِغَفْلَةِ ذَوِی الأَلْبَابِ عَنْ حُسْنِ الاِرْتِیَادِ، وَ الاِسْتِعْدَادِ لِلْمَعَادِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: از غافل بودن خردمندان، جهت نیکو طلب کردنِ (توشه و ذخیره آخرت) و آماده شدن برای معاد، تعجب می کنم.
«غررالحکم، ح 6263»
حدیث161
قال الامام علی - علیه السلام - : إِیَّاکَ وَ الْغَفْلَةَ وَ الاغْتِرَارَ بِالْمُهْلَةِ، فَإِنَّ الْغَفْلَةَ تُفْسِدُ الأَعْمَالَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: زنهار از غفلت و فریب مهلت (عمر) را خوردن؛ زیرا که غفلت اعمال را تباه می کند.
غررالحکم، ح 2717
حدیث162
الامام علی - علیه السلام - : مَنْ غَفَلَ جَهِلَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر که غافل شد، نادان شد.
«غررالحکم، ح 7686»
حدیث163
قال الامام علی - علیه السلام - : اِنْتِبَاهُ الْعُیُونِ لا یَنْفَعُ مَعَ غَفْلَةِ الْقُلُوبِ.
امام علی - علیه السلام - فرمود: با وجود غفلت دلها، بیداری چشمها سودی نمی بخشد.
«غررالحکم، ح 1870»
حدیث164
قال الامام علی - علیه السلام - : أَلا مُسْتَیْقِظٌ مِنْ غَفْلَتِه قَبْلَ نَفَادِ مُدَّتِهِ؟
امام علی - علیه السلام - فرمودند: آیا کسی هست که پیش از آن که عمرش به سر آید، از خواب غفلت خویش بیدار شود؟
«غررالحکم، ح 2752»
حدیث165
امام علی - علیه السلام - فرمودند: وای بر فرزند آدم که چه غافل است و گم کرده راه و سرگشته!
«غررالحکم، ح 5754»
حدیث166
قال الامام علی - علیه السلام - : التًّیَقُظُ فی الدِّینِ نِعْمَةٌ عَلَی مَنْ رُزِقَهُ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: بیداری در دین، نعمتی است که روزی افراد می شود.
«غررالحکم، ح 2058»
حدیث167
قال الامام علی - علیه السلام - : ضَادُّوا الْغَفْلَةَ بِالْیَقَظَةِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: با بیداری، به جنگ غفلت بروید.
«غررالحکم، ح 5925»
حدیث168
قال الامام علی - علیه السلام - فی صِفَةِ المُتَّقِین: إنْ کَانَ فی الغَافِلِینَ کُتِبَ فی الذَّاکِرِینَ، وَإنْ کَانَ فی الذَّاکِرِینَ لم یُکْتَبْ مِنَ الغَافِلِینَ.
امام علی - علیه السلام - در وصف پرهیزگاران فرمودند: اگر در میان غافلان باشند، از شمار یاد کنندگان خدا قلمداد می شوند و اگر در میان یاد کنندگان خدا باشند، در زمره غافلان نوشته نمی شوند (که به زبان ذکر گویند و به دل از خدا غافل باشند).
«نهج البلاغه، خطبه 193»
حدیث169
قال الامام علی - علیه السلام - فی صِفَةِ المُتَّقِین: یَبِیتُ حَذِراً وَ یُصْبِِحُ فَرِحاً، حَذِراً لَمَّا حُذِّرَ مِنَ الْغَفْلَةِ، و فَرِحاً بما أصَابَ مِنَ الفَضْلِ وَ الرَّحْمَةِ.
امام علی - علیه السلام - در وصف پرهیزگاران فرمودند: شب را در حذر به سر می برد و روز را با شادی؛ حذر از غفلتی که او را از آن بر حذر داشته اند و شاد از فضل و رحمتی که به او رسیده است.
«نهج البلاغه، خطبه 193»
حدیث170
قال الامام علی - علیه السلام - : اِحْذَرْ مَنَازِلَ الغفلَةِ ... .
امام علی - علیه السلام - فرمودند: از منزلهای غفلت، دوری کن.
«غررالحکم، ح 2600»
حدیث171
قال الامام علی - علیه السلام - : مِنْ دَلائِلِ الدَّوْلَةِ قِلَّةُ الْغَفْلَةِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: یکی از نشانه های کامیابی کمی غفلت است.
«غررالحکم، ح 9410»
حدیث172
قال الامام علی - علیه السلام - : اُوصِیکُمْ بِذِکْرِ الْمَوْتِ، وَ إقْلالُ الْغَفْلَةِ عَنْهُ، وَ کَیْفَ غَفْلَتُکُمْ عَمَّا لَیْسَ یُغْفِلُکُم؟!
امام علی - علیه السلام - فرمودند: شما را سفارش می کنم که به یاد مرگ باشید و از آن کمتر غفلت ورزید؛ چگونه از چیزی غفلت می کنید که او از شما غافل نیست؟
«نهج البلاغه، خطبه 188»
حدیث173
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - : مَن مَقَّتَ نَفسَهُ دُونَ مَقتِ النَّاسِ آمَنَهُ اللهُ مِن فَزَعِ یَومِ القِیَامَةِ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه وآله - فرمودند: هر کس به جای خشم گرفتن بر مردم بر نفس خویش خشم گیرد، خداوند او را از وحشت روز قیامت در امان دارد.
«بحار الانوار، ج 75، ص 48»
حدیث174
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - : طُوبَی لِمَن مَنَعَهُ عَیبُهُ عَن عُیُوبِ المُؤمِنِینَ مِن إِخوَانِهِ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه وآله - فرمودند: خوشا به حال آن کس که عیب خودش، او را از پرداختن به عیب های برادران مؤمنش باز دارد.
«بحار الانوار، ج 77، ص 126»
حدیث175
قال الامام الصادق - علیه السلام - : مَن اِستَصغَرَ زَلَّةَ نَفسِهِ اِستَعظَمَ زَلَّةَ غَیرِهِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: کسی که لغزش خود را کوچک شمارد، لغزش دیگران را بزرگ بیند.
«کشف الغمة، ج 2، ص 370»
حدیث176
قال الامام الصادق - علیه السلام - : أَنفَعُ الأَشیَاءِ لِلمَرءِ سَبقُهُ النَّاسَ إِلی عَیبِ نَفسِهِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: سودمندترین چیزها برای آدمی، این است که در رسیدگی به عیب های خود بر مردم پیشی گیرد.
«الکافی، ج 8، ص 243»
حدیث177
قال الامام علی - علیه السلام - : طُوبَی لِمَن شَغَلَهُ عَیبُهُ عَن عُیُوبِ النَّاسِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: خوشا به حال آن کس که عیب خودش، او را از پرداختن به عیب های مردم باز دارد.
«نهج البلاغة، خطبة 176»
حدیث178
قال الامام علی - علیه السلام - : مَن أَبصَرَ عَیبَ نَفسِهِ شَغَلَ عَن عَیبِ غَیرِهِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: کسی که عیب خود را ببیند، از پرداختن به عیب دیگران باز ایستد.
«تحف العقول، ص 88»
حدیث179
قال الامام علی – علیه السلام - : جَهلُ المَرءِ بِعُیُوبِهِ مِن أَعظَمِ ذُنُوبِهِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: بی‌خبری انسان از عیب هایش، ازبزرگترین گناهان است.
«بحار الانوار، ج 74، ص 419»
حدیث180
امام علی - علیه السلام - فرمود: انسان خندانِ معترف به گناه خویش، برتر است از گریانی که (به سبب کثرت عبادت واطاعت) بر پروردگار خود منت گذارد.
«الإرشاد، ج 1، ص 304»
حدیث181
قال الامام الهادی - علیه السلام - : إِذَا کَانَ زَمَانٌ، اَلعَدلُ فِیهِ أَغلَبَ مِنَ الجَورِ فَحَرَامٌ أَن یُظَنَّ بِأَحَدٍ سُوءً حَتَّی یعلَمَ ذَلِکَ مِنهُ، وَإِذَا کَانَ زَمَانٌ، اَلجَورُ أَغلَبَ فِیهِ مِنَ العَدلِ فَلَیسَ لأَحَدٍ أَن یَظُنَّ بِأَحَدٍ خَیراً مَا لم یَعلَم ذَلِکَ مِنهُ.
امام هادی - علیه السلام - فرمودند: هرگاه روزگاری بود که عدالت در آن بر ستم غالب باشد، حرام است که به کسی گمان بد بری مگر این که بدی او بر تو معلوم شود و هرگاه روزگاری بود که در آن ظلم و ستم بر عدل و دادگری غالب باشد، هیچ کس نباید به کسی گمان نیک برد، مگر این که خوبی او بر وی معلوم شود.
«أعلام الدین، ص 312»
حدیث182
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - : إِیَّاکُم وَالظَّنَّ، فَإِنَّ الظَّنَّ أَکذَبُ الکِذبِ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه وآله - فرمودند: از ظن و گمان بپرهیزید زیرا ظن (نابجا) دروغ ترین دروغ ها است.
«بحار الانوار، ج 75، ص 195»
حدیث183
قال الامام الکاظم - علیه السلام - : إِذَا کَانَ الجَورُ أَغلَبَ مِنَ الحَقِّ لم یَحِلَّ لأحَدٍ أَن یَظُنَّ بِأَحَدٍ خَیراً حَتَّی یَعرِفَ ذَلِکَ مِنهُ.
امام کاظم - علیه السلام - فرمودند: هرگاه ظلم و ستم، از حق و درستکاری بیشتر بود، بر هیچ کس روا نیست که به کسی گمان خوب برد، مگر آن گاه که خوبی او بر وی معلوم شود.
«الکافی، ج 5، ص 298»
حدیث184
قال الامام الصادق - علیه السلام - : إِذَا کَانَ الزَّمَانُ زَمَانُ جَورٍ وَأَهلُهُ أَهلُ غَدَرٍ فَالطُّمَأنِینَةُ إِلی کُلِّ أَحَدٍ عَجزٌ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هرگاه روزگار، روزگارِ ستم باشد و مردمش اهل نیرنگ، اطمینان کردن به هر کسی درماندگی است.
«بحار الانوار، ج 78، ص 239»
حدیث185
قال الامام الصادق - علیه السلام - : لا تَثِقَنَّ بِأَخِیکَ کُلَّ الثِّقَةِ، فَإِنَّ صُرعَةَ الاِستِرسَالِ لا تُستَقَالُ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: به برادرت اعتماد کامل و تمام مکن؛ زیرا زمین خوردن ناشی از اطمینان کردن قابل عفو نیست.
«تحف العقول، ص 357»
حدیث186
قال الامام علی - علیه السلام - : إِذَا اِستَولَی الصَلاحُ عَلَی الزَّمَانِ وَأَهلِهِ ثُمَّ أَسَاءَ رَجُلٌ اَلظَّنَّ بِرَجُلٍ لم تَظهَر مِنهُ حَوبَةٌ فَقَد ظَلَمَ، وَإِذَا اِستَولَی الفَسَادُ عَلَی الزَّمَانِ وَأَهلِهِ فَأَحسَنَ رَجُلٌ اَلظَّنَّ بِرَجُلٍ فَقَد غَرَّرَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هرگاه درستی و پاکی بر روزگار و مردمش حکمفرما شد، اگر کسی به دیگری بی‌آن که گناهی از او آشکار شود گمان بد برد ستم کرده است و هرگاه فساد و ناراستی بر روزگار و مردم آن چیره شد، اگر کسی به دیگری گمان نیک برد و خوشبین باشد هلاک و نابود می شود.
«نهج البلاغة، حکمت 114»
حدیث187
قال الامام علی - علیه السلام: فی وصیته لابنه الحسن - علیه السلام - : لا یَعدَمُکَ مِن شَفِیقٍ سُوءُ الظَّنِّ.
امام علی - علیه السلام - فرمود در سفارش به فرزند بزرگوار خود امام حسن - علیه السلام -، می‌فرمایند: بدگمانی، تو را از دوست دلسوز محروم نکند.
«بحار الانوار، ج 74، ص 211»
حدیث188
قال الامام علی - علیه السلام - : مَن لم یُحسِن ظَنَّهُ اِستَوحَشَ مِن کُلِّ أَحَدٍ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر که حسن ظن نداشته باشد، از همگان گریزان باشد و با هیچ کس خو نگیرد.
«غرر الحکم، ح 9084»
حدیث189
قال الامام علی - علیه السلام - : مُجَالَسَةُ الأَشرَارِ تُورِثُ سُوءَ الظَّنِّ بِالأَخیَارِ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: همنشینی با بدان بدگمانی به نیکان را در پی دارد.
«بحار الانوار، ج 74، ص 197»
حدیث190
قال الامام علی - علیه السلام - : مَن وَقَفَ نَفسَهُ مَوضِعَ التُّهَمَةِ فَلا یَلُومَنَّ مَن أَسَاءَ بِهِ الظَّنَّ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هرکه خود را در جایگاه تهمت و بدگمانی قرار دهد، نباید کسی را که به او گمان بد می‌برد سرزنش کند.
«أمالی الصدوق، ص 250، ح 8»
حدیث191
قال الامام علی - علیه السلام - : لَیسَ مِنَ العَدلِ القَضَاءُ عَلَی الثَّقَةِ بِالظَّنِّ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: قضاوتی که با تکیه به ظن و گمان باشد، عادلانه نیست.
«نهج البلاغة، حکمت 220»
حدیث192
قال الامام علی - علیه السلام - : إِیَّاکَ أَن تُسِئَ الظَّنَّ، فَإِنَّ سُوءَ الظَّنِّ یُفسِدُ العِبَادَةَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: از بدگمانی بپرهیز ؛ زیرا بدگمانی عبادت را تباه می‌کند.
«غرر الحکم، ح 2709»
حدیث193
قال الامام علی - علیه السلام - : إِیَّاکَ أَن تَغلِبَکَ نَفسُکَ عَلَی مَا تَظُنُّ وَلا تَغلِبُهَا عَلَی مَا تَستَیقِنُ، فَإِنَّ ذَلِکَ مِن أَعظَمِ الشَّرِّ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: زنهار که نفست در آنچه گمان می‌بری بر تو چیره آید و تو در آنچه یقین داری بر او چیره نشوی؛ زیرا این کار از بزرگترین بدیهاست.
«غرر الحکم، ح 2708»
حدیث194
قال الامام علی - علیه السلام - : اِطرَحُوا سُوءَ الظَّنِّ بَینَکُم، فَإِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ نَهَی عَن ذَلِکَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: سوء ظن و بدبینی نسبت به یکدیگر را دور افکنید؛ زیرا خدای عزوجل از این امر نهی فرموده است.
«الخصال، ص 624»
حدیث195
قال الامام الصادق - علیه السلام - : و عَلَیکُم بِحُبِّ المَسَاکِینَ المُسلِمِینَ، فَإنَّهُ مَن حَقَّرَهُم وَ تَکَبَّرَ عَلَیهِم فَقَد زَلَّ عَن دینِ اللهِ، وَ اللهُ لَهُ حَاقِرٌ مَاقِتٌ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: بر شما باد به دوست داشتن فقیران مسلمان که هر کس آنها را تحقیر کند و بر آنها تکبّر ورزد، از دین خدا لغزیده است و خدا او را خوار شمارد و بر او غضب کند.
«مستدرک سفینة البحار، ج 2، ص 334»
حدیث196
قال الامام الصادق - علیه السلام - : مَن قَضَی حَاجَةَ المُؤمِنِ مِن غَیرِ استِخفَافٍ مِنهُ اُسکِنَ الفِردَوسَ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هر کس نیاز مومنی را برآورده کند بدون اینکه او را خوار نماید، در بهشت اسکان داده شود.
«مشکاة الأنوار، ص 556»
حدیث197
قال الامام الصادق - علیه السلام - : لا تَسْتَخِفُّوا بِفُقَرا شِیعَةِ عَلِیٍّ (ع) فَاِنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ یَشْفَعُ فی مِثْلِِ رَبِیعَة وَ مُضْرٍ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: فقیران از شیعیان علی - علیه السلام - را خوار و سبک نشمارید که همانا یک نفر از آنها به اندازه قبیله ربیعه و مضر را شفاعت خواهد نمود.
«مشکاة الانوار، ص 556»
حدیث198
قال الامام علی - علیه السلام - : و مَن خَالَطَ العُلَمَا وُقِّرَ وَ مَن خَالَطَ الاَنذَالَ حُقِّرَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر کس با علما معاشرت کند، مورد احترام قرار گیرد و هر کس با فرومایگان معاشرت نماید تحقیر شود.
«نهج السعادة، ج 1، ص 52»
حدیث199
قال الامام الباقر - علیه السلام - : قال الله تعالی لموسی - علیه السلام - : یا موسی ! لا تَسْتَذِلَّ الْفَقِیرَ، وَ لا تَغْبِطِ الغَنِیَّ بِالشَّئِ الْیَسِیرِ.
امام باقر - علیه السلام - فرمودند: خداوند تبارک و تعالی به موسی - علیه السلام - فرمودند: ای موسی فقیر را خوار و ذلیل نشمار و ذره ای به حال انسان متمول غبطه نخور.
«بحار الانوار، ج 69، ص 43»
حدیث200
قال الامام علی - علیه السلام - : لاتُحَقِّرُوا ضُعَفَا إخْوَانِکُمْ، فَإِنَّهُ مَنْ اِحْتَقَرَ مُؤمِناً لم یَجْمَعِ اللهُ عَزَّوَجَلَّ بَیْنَهُمَا فی الْجَنَّةِ إِلا أَنْ یَتُوبَ.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: برادران خود را که دچار ضعف (مالی) هستند خوار و حقیر نشمارید که هر کس مومنی را خوار شمارد خدا در میان آنها در بهشت جمع نخواهد کرد مگر آنکه توبه کند.
«الخصال، ص 614، ح 10»
حدیث201
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لا تُحَقِّرَنَّ أحَداً مِنَ الْمُسْلِمِینَ، فَإِنَّ صَغِیرَهُمْ عِنْدَ اللهِ کَبِیرٌ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هیچ مسلمانی را خوار و حقیر مشمار؛ زیرا کوچک آنان هم نزد خداوند بزرگ است.
«تنبیه الخواطر، ج 1، ص 31»
حدیث202
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لا یَزْرِأنَّ أَحَدُکُمْ بِاَحَدٍ مِنْ خَلْقِ اللهِ فَإِنَّهُ لا یَدْرِی أیُّهُمْ وَلِیُّ اللهِ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هیچ یک از شما نباید احدی از بندگان خدا را خوار و بی مقدار شمارد؛ زیرا نمی‌داند که کدام یک از آنها دوست و ولّی خداست.
«بحار الانوار، ج 75، ص 147»
حدیث203
قال الامام الرّضا - علیه السّلام - : إیّاکم و البُخلَ فَانّها عاهةٌ لا تکونُ فی حرّ و لا مُؤمن إنّها خِلافُ الإیمان.
امام رضا - علیه السّلام - فرمودند: از بخل برحذر باشید چرا که بخل آفتی است که در هیچ انسان آزاده و مؤمنی نمی باشد، همانا بخل خلاف ایمان است.
«بحار الانوار، ج 75، ص 364»
حدیث204
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : شابٌّ سخی مُرهَقٌ فی الذُّنوب أحبُّ إلی الله مِن شَیخٍ عابدٍ بخیل.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: جوان با سخاوتی که مرتکب گناهانی شود، نزد خدا از پیرمرد عابد بخیل محبوب‌تر است.
«الکافی، ج 4، ص 41»
حدیث205
قال الامام علی - علیه السّلام - : یا بُنَیَّ ... إیّاک و مُصادقَةَ البَخیل فإنَّهُ یَقعُد عنک أحوجَ ما تکون الیه.
امام علی - علیه السّلام - (خطاب به فرزندشان امام حسن - علیه السّلام -) فرمودند: پسرم! از دوستی با بخیل بپرهیز، زیرا او از تو باز می‌دارد آن چه را که بسیار به آن نیازمندی.
«نهج البلاغه، حکمت 37»
حدیث206
قال الامام علی - علیه السّلام - : لا تُدخِلَنَّ فی مَشورتک بخیلاً یَعْدِلُ بک عن الفضلِ و یَعدِکُ الفقر.
امام علی - علیه السّلام - (در ضمن نامه خود به مالک اشتر) فرمودند: در مشورت خود انسان بخیل را دخالت مده که تو را از نیکی و بخشش باز داشته، از فقر و تنگدستی می‌ترساند.
«نهج البلاغه، نامه 53»
حدیث207
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : طُوبی لِمن لَم تُلهِه الأمانیّ الکاذبة.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: خوشا به حال کسی که آرزوهای پوچ، او را سرگرم و غافل نکرده باشد.
«بحارالانوار، ج 78، ص 280»
حدیث208
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : «کَم مِن نعمةٍ لله عَلی عبدِهِ فی غیر أمله وَ کَم مِن مؤمِّلٍ أملاً الخیارُ فی غیره.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: چه بسیار نعمتی که خداوند به بنده اش دهد، بی آن که آرزویش کرده باشد و چه بسا کسی که آرزوی چیزی داشته و خلاف آن نصیبش شده است.
«بحارالانوار، ج 71، ص 152»
حدیث209
قال الامام الکاظم - علیه السّلام - : لو ظهرتِ الآجالُ إفتضحتِ الآمالُ.
امام کاظم - علیه السّلام - فرمودند: وقتی اجل‌ها آشکار شود (زمان مرگ فرا برسد)، آرزوها رسوا و مفتضح می‌شوند.
«أعلام الدین، ص 305»
حدیث210
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: با کوتاه کردن آرزو، شیرینی زهد و پارسایی را به دست آور.
«بحارالانوار، ج 78، ص 164»
حدیث211
قال الامام الباقر - علیه السّلام - : تزوَّدْ من الدنیا بقصرِ الأمل.
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: با کوتاه کردن آرزو، (برای آخرتت) از دنیا توشه برگیر.
«بحارالانوار، ج 78، ص 164»
حدیث212
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : لابن مسعود: قصِّر أمَلَک فاذا أصبحتَ فقل: إنّی لا اُمسِیَ و إذا أمسیتَ فقل: إنّی لا اُصبِحُ.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - به ابن مسعود فرمودند: آرزویت را کوتاه گردان و چون صبح شد بگو: من روز را به شب نخواهم رساند و چون شب در آمد بگو: من تا صبح زنده نخواهم بود.
«بحارالانوار، ج 77، ص 101»
حدیث213
قال الامام علی - علیه السّلام - : خُذ بالثِّقة مِنَ العمل و إیاک و الإغترارَ بالأمل و لا تُدخِلْ علیک الیوم هَمَّ غَدٍ ... و لو أخلیتَ قلبک مِنَ الأمل لَجَددتَ فی العمل.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: با اطمینان و استواری کار (نیک) را انجام ده و از فریفته شدن به آرزو بپرهیز و امروز غم فردا را به دل راه مده ... و اگر دل خود را از آرزو تهی کردی، هر آینه در عمل (نیک) کوشا شوی.
«بحارالانوار، ج 73، ص 112»
حدیث214
قال الامام علی - علیه السّلام - : أشرف الغِنی ترکُ المُنی.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: شریف ترین دارائی و بی نیازی، ترک آرزوها است.
«بحارالانوار، ج 70، ص 166»
حدیث215
قال الامام علی - علیه السّلام - : من أیقن أنّه یُفارِق الأحبابَ و یسکُنُ التُرابَ و یُواجِه الحسابَ و یستغنی عمّا خَلَّفَ و یفتقرُ الی ما قدَّم کان حَریّاً بقصر الأمل و طولِ العمل.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: کسی که یقین کند از دوستان جدا خواهد شد و در دل خاک خواهد خفت و حساب و کتابی در پیش رو دارد و آنچه بر جای می نهد به کارش نخواهد آمد و به آنچه پیش فرستاده نیازمند است، سزاوار است که آرزو را کوتاه و دامنه کردار نیک را دراز گرداند.
«بحارالانوار، ج 73، ص 167»
حدیث216
قال الامام علی - علیه السّلام - : أما رأیتم الذین یأملون بعیداً و یبنُون مشیداً و یجمعون کثیراً کیف أصبحتْ بُیوتُهم قبوراً ...
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: آیا ندیدید کسانی را که آرزوی دور و دراز داشتند و خانه های استوار ساختند و مال فراوان گرد آوردند، چگونه خانه هایشان تبدیل به قبرهایشان شد و دارائی شان تباه و اموالشان نصیب وارثان گردید.
«نهج البلاغه، خطبه 132»
حدیث217
قال الامام علی - علیه السّلام - : معاشرَ الناس إتّقوا الله فکَمْ مِن مُؤَمَّلٍ ما لا یَبلُغُه و بانٍ ما لا یسکُنُهُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: ای مردم! از خدا بترسید، چه بسا آرزومندی که به آنچه دل بسته نمی رسد و چه بسا کسی که خانه ای می سازد اما در آن ساکن نمی گردد.
«نهج البلاغه، حکمت 336»
حدیث218
قال الامام علی - علیه السّلام - : لا تکن مِمَّنْ یَرجُوا الآخرةَ بغیر العمل و یُرَجِّی التوبةَ بطولِ الأمل.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: از کسانی نباش که بدون کردار نیک، آرزوی بهشت می کند و با آرزوهای طولانی توبه و بازگشت را به تأخیر می اندازد.
«نهج البلاغه، حکمت 142»
حدیث219
قال الامام علی - علیه السّلام - : ... و مِن عِبَرِها أنّ المرء یُشرِفُ عَلی أمله فیقتطِعُه حُضورُ أجله فلا أملٌ یُدرَک و لا مؤمَّلٌ یُترَک.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: از جمله عبرت های دنیا آن است که هنگامی که انسان به تحقق آرزوی خود نزدیک می شود، فرا رسیدن مرگ ناامیدش می گرداند، پس نه به آرزوی خود می رسد و نه ( از مرگ) رهایی می یابد.
«نهج البلاغه، خطبه 113، ص 353»
حدیث220
قال الامام علی - علیه السّلام - : ... و استَقرَبوا الأجلَ فبادرُوا العملَ و کذّبوا الأملَ فلاحَظُوا الأجل.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: دوستان خدا مرگ را نزدیک دانسته، به انجام عمل نیکو شتافتند و آرزو را دروغ پنداشته، و فرا رسیدن مرگ را در نظر گرفتند.
«نهج البلاغه، خطبه 113، ص 353»
حدیث221
قال الامام علی - علیه السّلام - : لو رأی العبدُ أجلَه و سرعته إلیه لأبغَضَ الأملَ و تَرَکَ طلب الدنیا.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: اگر بنده مرگش را ببیند و شتاب او را به سوی خویش درک کند، حتماً دشمن آرزو گشته و دنیا طلبی را رها می کند.
«عیون اخبار الرضا - علیه السّلام -، ج 1، ص 43»
حدیث222
قال الامام علی - علیه السّلام - : من جَری فی میدان أمله عُثِرَ بأجله.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: هر که در میدان آرزوی خود بتازد، به اجل خود با سر در افتد.
«بحارالانوار، ج 73، ص 166»
حدیث223
قال الامام علی - علیه السّلام - : إعلموا أن الأمل یُسِهی العقل و یُنسِی الذکر فأکذِبُوا الأملَ فانّه غُرورٌ صاحبُهُ مغرور.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بدانید که آرزو عقل را گمراه کرده و باعث فراموشی یاد خدا می گردد، پس آرزو را دروغ انگارید، زیرا آرزو فریب دهنده و آرزومند فریب خورده است.
«نهج البلاغه، خطبه 85»
حدیث224
قال الامام علی - علیه السّلام - : و اعلموا عباد الله أنَّ الأملَ یُذهبُ العقلَ و یُکذِّبُ الوَعدَ و یحثُّ علی الغفلة و یورِثُ الحسرَةَ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: ای بندگان خدا! بدانید که آرزو عقل را بر باد می دهد، وعده های دروغین داده و غفلت می آورده و باعث حسرت می گردد.
«تحف العقول، ص 162»
حدیث225
إن الله لیرضی عن العبد أن یأکل الأکله فیحمده علیها أو یشرب الشربه فیحمده علیها؛
خداوند از بنده ای که پس از خوردن لقمه غذا و یا آشامیدن جرعه ای او را سپاس می گوید، خشنود می گردد.
نهج الفصاحه ح 791
حدیث226
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أکثرأن تنظر إلی من فضلت علیه، فإن ذلک من أبواب الشکر؛
به کسی که بر او برتری داده شده ای بسیار بنگر، زیرا این کار یکی از انگیزه های شکرگزاری است.
نهج البلاغه ، نامه 69
حدیث227
امام سجاد(علیه السلام) فرمودند:
من لم یرج الناس فی شی ء ورد أمره إلی الله عزوجل فی جمیع اموره استجاب الله عزوجل له فی کل شیء.
هرکس در هیچ کاری به مردم امید نبندد و همه کارهای خود را به خدای عزوجل واگذارد، خداوند هر خواسته ای که او داشته باشد اجابت کند.
کافی 2/148/3
حدیث228
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
یقول الله عزوجل ما من مخلوق یعتصم دونی إلا قطعت أسباب السماوات و أسباب الأرض من دونه فإن سألنی لم اعطه و إن دعانی لم اجبه؛
خداوند عزوجل می فرماید: هیچ مخلوقی نیست که به غیر من پناه ببرد، مگر این که دستش را از اسباب و ریسمان های آسمانها و زمین کوتاه کنم، پس اگر از من بخواهد عطایش نکنم و اگر مرا بخواند جوابش ندهم.
امالی طوسی 585/1210
حدیث229
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
رأی رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: قوماً لا یزرعون قال: ما أنتم؟ قالوا: نحن المتوکلون، قال: لا، بل أنتم المتکلون؛
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) گروهی را که کشت و کار نمی کردند، دیدند و فرمودند: شما چه کاره اید؟ عرض کردند ما توکل کنندگانیم. فرمودند: نه، شما سر بارید.
مستدرک الوسائل 11/217/12789
حدیث230
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
جاهدوا فی سبیل الله بأید یکم فإن لم تقدروا فجاهدوا بألسنتکم فإن لم تقدروا فجاهدوا بقلوبکم؛
در راه خدا با دستهای خود جهاد کنید، اگر نتوانستید با زبانهای خود و اگر باز هم نتوانستید با قلب خود جهاد کنید.
بحارالانوار 100/49/23
حدیث231
امام صادق(علیه السلام) فرمودند:
إنا نأمر صبیاننا بتسبیح فاطمه علیها السلام کما نأمرهم بالصلاه فالزمه فإنه لم یلزمه عبد فشقی؛
ما همان گونه که فرزندان خود را به نماز وا می داریم به تسبیح حضرت فاطمه(سلام الله علیها) وادار می سازیم پس به آن پایبند باش که هرکس به آن پایبند شود، بدبخت نخواهد شد.
کافی 3/343/13
حدیث232
امام باقر(علیه السلام) فرمودند:
من أصبح یجد برد حبنا علی قلبه فلیحمد الله علی بادی النعم قیل و ما بادی النعم؟ قال: طیب المولد؛
هرکس صبح کند و خنکای محبت ما را در قلب خود بیابد، باید خدا را برای نخستین نعمت سپاس گوید، گفته شد نخستین نعمت چیست؟ فرمودند: حلال زادگی.
امالی صدوق 1/562/755
حدیث233
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
إنی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی أهل بیتی ما إن تمسکتم بهما لن تضلوا؛
من دو چیز ارزشمند در میان شما می گذارم؛ کتاب خدا، و عترت و اهل بیتم، اگر به آنها چنگ بزنید هرگز گمراه نمی شوید.
غایه المرام 1/115
حدیث234
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
یا بنی لا تغفل عن قراءه القرآن فان القرآن یحیی القلب و ینهی عن الفحشاء و المنکر و البغی؛
فرزندم از خواندن قرآن غافل مباش، زیرا که قرآن دل را زنده می کند و از فحشاء و زشتی و ستم باز می دارد.
کنزالعمال2/291/4032
حدیث235
امام صادق(علیه السلام) فرمودند:
من استخار الله راضیاً بما صنع الله له خار الله له حتماً؛
هرکس از خدا خیر بخواهد و به آنچه خدا خواسته راضی باشد، خداوند حتماً برای او خیر خواهد خواست.
کافی 8/241/330
حدیث236
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
من ترک لله سبحانه شیئاً عوضه الله خیراً مما ترک؛
هرکس به خاطر خدای سبحان از چیزی بگذرد، خداوند بهتر از آن را به او عوض خواهد داد.
غررالحکم 5/395/8909
حدیث237
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
طوبی لمن أخلص لله عمله و علمه وحبه و بغضه و أخذه و ترکه و کلامه و صمته و فعله و قوله؛
خوشا به سعادت کسی که عمل، علم، دوستی، دشمنی، گرفتن، رها کردن، سخن، سکوت، کردار و گفتارش را برای خدا خالص گرداند.
تحف العقول ص 100
حدیث238
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
إن الله لا ینظر إلی صورکم و لا إلی أموالکم و إنما ینظر إلی قلوبکم و أعمالکم؛
خداوند به شکل شما و اموال شما نگاه نمی کند بلکه در دلها و اعمال شما توجه می نماید.
امالی طوسی 1/536/1162
حدیث239
امام صادق(علیه السلام) فرمودند:
المفوض أمره إلی الله فی راحه الأبد و العیش الدائم الرغد و المفوض حقاً هو العالی عن کل همه دون الله تعالی؛
کسی که کارهای خود را به خدا بسپارد همواره از آسایش و خیر و برکت در زندگی برخوردار است و واگذارنده حقیقی کارها به خدا، کسی است که تمام همتش تنها به سوی خدا باشد.
مصباح الشریعه 1/175/83
حدیث240
قال الامام علی - علیه السلام - : کُنْ سَمِحاً و لا تکُنْ مُبذِّراً و کُنْ مُقَدِّراً وَ لا تَکنْ مُقَتِّراً.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: گشاده دست باش ولی زیاده‌روی مکن، و (در زندگی) حسابگر باش، امّا سخت‌گیر مباش.
«نهج البلاغه، حکمت 32»
حدیث241
قال الامام علی - علیه السلام - : مَنْ أسرف فی طَلبِ الدّنیا ماتَ فَقیراً.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر کس بیش از حد در طلب دنیا برآید، فقیر ازدنیا می‌رود.
غررالحکم، ص 329
حدیث242
قال الامام علی - علیه السلام - : مَنْ اقتصَدَ فِی الغِنی و الفقر استعدَّ لنوائِب الدَّهر.
امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر کس در توانگری و تهیدستی، میانه‌روی را پیشه خود سازد، خود را برای گرفتاری‌های روزگار آماده کرده است.
غررالحکم، ص 332
حدیث243
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
مِن کُنوزِ البِرِّ کِتمانُ المَصائِبِ ، وَالأَمراضِ ، وَالصدَّقَةِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
یکی از گنج‌های نیکی ، پوشیده داشتن مصیبت‌ها ، بیماری‌ها و صدقه است .
کنز العمّال ، جلد 3 ، صفحه 299 ، حدیث 6643 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 162
حدیث244
الإمام علیّ علیه‌السلام :
إخفاءُ الفاقَةِ وَالأَمراضِ مِنَ المُرُوَّةِ .
امام علی علیه‌السلام :
پوشیده داشتن تهی‌دستی و بیماری‌ها از مردانگی است .
غرر الحکم ، حدیث 1146 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 166
حدیث245
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
لِلمَریضِ أربَعُ خِصالٍ : یُرفَعُ عَنهُ القَلَمُ ، ویَأمُرُ اللّه‌ُ المَلَکَ یَکتُبُ لَهُ‌کُلَّ فَضلٍ کانَ یَعمَلُهُ فی صِحَّتِهِ ، ویَتَتَبَّعُ مَرَضُهُ کُلَّ عُضوٍ فی جَسَدِهِ فَیَستَخرِجُ ذُنوبَهُ مِنهُ ، فَإِن ماتَ ماتَ مَغفوراً لَهُ ، وإن عاشَ عاشَ مَغفوراً لَهُ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
برای بیمار ، چهار ویژگی است : قلمِ تکلیف از او برداشته می‌شود ؛ خداوند به فرشته فرمان می‌دهد همه پاداش آنچه را در دوران تن‌درستی خویش انجام می‌داده است ، بنویسید ؛ بیماری وی بر همه اندام‌هایش گذر می‌کند و گناهانش را از آن بیرون می‌برد . پس اگر بمیرد ، آمرزیده‌شده می‌میرد و اگر زنده بماند ، آمرزیده‌شده زندگی می‌کند .
بحارالأنوار ، جلد 81 ، صفحه 184 ، حدیث 35 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 156
حدیث246
الإمام الباقر علیه‌السلام :
إنَّ اللّه‌َ عز و جل إذا کانَ مِن أمرِهِ أن یُکرِمَ عَبداً ولَهُ ذَنبٌ ؛ اِبتَلاهُ بِالسُّقمِ .
امام باقر علیه‌السلام :
آن‌گاه که خداوند عز و جل اراده کرده باشد بنده‌ای را که گناهی دارد ، گرامی بدارد ، وی را به بیماری گرفتار می‌سازد .
بحارالأنوار ، جلد 81 ، صفحه 198 ، حدیث 54 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 150
حدیث247
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
المَرضی أحِبّاءُ اللّه‌ِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
بیماران ، دوستان خدایند .
الفردوس ، جلد 3 ، صفحه 157 ، حدیث 4424 عن دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 148
حدیث248
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
الأَمراضُ هَدایا مِنَ اللّه‌ِ عز و جل لِلعَبدِ ، فَأَحَبُّ العِبادِ إلَی اللّه‌ِ أکثَرُهُم هَدِیَّةً .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
بیماری ، هدیه‌هایی از جانب خداوند عز و جل به بنده است. پس محبوب‌ترینِ بندگان نزد خداوند ، کسی است که بیشترین هدیه به وی رسیده باشد .
الفردوس ، جلد 1 ، صفحه 123 ، حدیث 422 عن أبی اُمامة دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 148
حدیث249
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
لَولا ثَلاثٌ فِی ابنِ آدَمَ ما طَأطَأَ رَأسَهُ شَیءٌ : المَرَضُ ، وَالفَقرُ ، وَالمَوتُ ، کُلُّهُم فیهِ ، وإنَّهُ مَعَهُنَّ لَوَثّابٌ !
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
اگر سه چیز در آدمیزاد نبود ، هیچ چیز سرِ او را فرو نمی‌آورد : بیماری ، تهی‌دستی و مرگ . اینها همه در انسان هست و با این حال ، انسان ، همچنان گستاخ است .
بحارالأنوار ، جلد 72 ، صفحه 53 ، حدیث 82 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 138
حدیث250
الإمام علیّ علیه‌السلام :
ألا وإنَّ مِنَ البَلاءِ الفاقَةَ ، وأشَدُّ مِنَ الفاقَةِ مَرَضُ البَدَنِ ، وأشَدُّ مِن مَرَضِ البَدَنِ مَرَضُ القَلبِ .
امام علی علیه‌السلام :
هان! یکی از گرفتاری‌ها تهی‌دستی است . سخت‌تر از تهی‌دستی ، بیماری تن است و سخت‌تر از بیماری تن ، بیماری دل .
نهج البلاغة ، حکمت388 ، بحارالأنوار ، جلد 70 ، صفحه 51 ، حدیث 8 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 134
حدیث251
الإمامُ الباقرُ علیه‌السلام :
الجَسَدُ إذا لم یَمرَضْ‌أشِرَ ، ولا خَیرَ فی جَسَدٍ یَأشَرُ .
امام باقر علیه‌السلام :
جسم اگر بیمار نشود، سرمست می‌شود و در بدنی که به بیماری دچار نشود و سرمست شود ، خیری نیست .
مشکاة الأنوار : 280 منتخب میزان الحکمه: 512
حدیث252
الإمام علیّ علیه‌السلام :
المَریضُ فی سِجنِ اللّه‌ِ - مالَم یَشکُ إلی عُوّادِهِ - تُمحی سَیِّئاتُهُ .
امام علی علیه‌السلام :
بیمار ، تا آن هنگام که نزد عیادت‌کنندگان خویش شِکوه نکرده ، در زندان خداوند است و گناهانش محو می‌شوند .
بحارالأنوار ، جلد 81 ، صفحه 211 ، حدیث 29 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 170
حدیث253
امیر المؤمنین علیٌّ علیه‌السلام :
مَن کَتَمَ وَجَعا أصابَهُ ثلاثةَ أیّامٍ مِن النّاسِ وشَکا إلَی اللّه ، کانَ حَقّا علَی اللّه أن یُعافِیَهُ مِنهُ .
امام علی علیه‌السلام :
هر کس دردی را که به او رسیده‌است ، سه روز از مردم پنهان بدارد و به خدا شکایت بَرَد ، بر خداست که او را از آن درد بهبود بخشد .
الخصال : 630 / 10
حدیث254
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
یُکتَبُ أنینُ المَریضِ ، فَإِن کانَ صابِراً کُتِبَ حَسَناتٍ ، وإن کانَ جَزِعاً کُتِبَ هَلوعاً لا أَجرَ لَهُ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ناله بیمار ، نوشته می‌شود . پس اگر شکیبا باشد ، [این ناله ] حسنه نوشته می‌شود و اگر بی‌تاب باشد ، ناشکیبا و بی‌پاداش نوشته می‌شود .
کنز العمّال ، جلد 3 ، صفحه 311 ، حدیث 6706 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 168
حدیث255
مَن مَرِضَ یَوماً ولَیلَةً فَلَم یَشکُ إلی عُوّادِهِ ، بَعَثَهُ اللّه‌ُ عز و جل یَومَ القِیامَةِ مَعَ خَلیلِهِ إبراهیمَ خَلیلِ الرَّحمنِ علیه‌السلام ، حَتّی یَجوزَ الصِّراطَ کَالبَرقِ اللاّمِعِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
هر کس یک شبانه روز بیمار شود و نزد عیادت‌کنندگانش شکوه نکند ، خداوند ، او را در روز قیامت ، با خلیل خویش ، ابراهیم خلیل الرحمان ، برمی‌انگیزد ، تا به‌سان برقی پُردرخشش ، از صراط بگذرد .
بحارالأنوار ، جلد 81 ، صفحه 177 ، حدیث 17 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 170
حدیث256
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
قالَ اللّه‌ُ عز و جل : مَن مَرِضَ ثلاثا فلَم یَشکُ إلی أحَدٍ مِن عُوّادِهِ أبدَلتُهُ لَحما خَیرا مِن لَحمِهِ ودَما خَیرا مِن دَمهِ ، فإن عافَیتُهُ عافَیتُهُ ولا ذَنبَ لَهُ ، وإن قَبَضتُهُ قَبَضتُهُ إلی رَحمَتی .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
خداوند عز و جل فرمود : هر که سه روز بیمار شود و از آن به هیچ یک از عیادت کنندگانش شکوه نکند ، گوشت و خونی بهتر از آن گوشت و خونی که دارد جایگزینش کنم . پس ، اگراو را عافیت بخشم ، عافیتی بدون گناهش دهم و اگر جانش را بستانم ، او را به جوار رحمت خود برم .
الکافی : 3 / 115 / 1
حدیث257
الإمامُ الکاظمُ علیه‌السلام:
إذا مَرِضَ المؤمنُ أوحَی اللّه‌ُ عز و جل إلی صاحِبِ الشِّمالِ : لا تَکتُبْ علی عَبدی مادامَ فی حَبسی ووَثاقی ذَنبا . ویُوحی إلی صاحِبِ الَیمینِ أنِ اکتُبْ لِعَبدی ما کُنتَ تَکتُبُهُ فی صِحَّتِهِ مِن الحَسَناتِ .
امام کاظم علیه‌السلام :
هرگاه مؤمن بیمار شود ، خداوند عز و جل به فرشته دست چپ او وحی فرماید که برای بنده‌ام ، تا زمانی که در زندان و بند من است ، گناهی منویس و به فرشته دست راست او وحی می‌فرماید که همان حسناتی را که در زمان سلامتی بنده‌ام می‌نوشتی ، برایش بنویس .
الکافی : 3 / 114 / 7
حدیث258
امام صادق علیه‌السلام :
المَعروفُ زکاةُ النِّعَمِ ، والشَّفاعةُ زکاةُ الجاهِ ، والعِلَلُ زکاةُ الأبدانِ ،والعَفوُ زَکاةُ الظَّفَرِ ، وما أدّیتَ زکاتَهُ فهُو مَأمونُ السَّلْبِ .
نیکی ، زکات نعمتهاست و وساطت کردن ، زکات مقام و موقعیت ، و بیماریها زکات بدنها ، و گذشت زکات پیروزی ، و هر چیزی که زکاتش را بدهی ، از خطر نابودی در امان است .
بحار الأنوار : 78 / 268 / 182
حدیث259
الامام علی علیه السلام
فی المَرَضِ یُصیبُ‌الصَّبِیَّ: کفّارةٌ لوالِدَیهِ .
امام علی علیه‌السلام
- دربـاره بـیـماری کودکان- فرمودند : کفاره گناهان پدر و مادر آنهاست .
بحار الأنوار : 81 / 186 / 40
حدیث260
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ الرَّجُلَ لَیَکونُ لَهُ الدَّرَجَةُ عِندَاللّه‌ِ لایَبلُغُها بِعَمَلِهِ ؛ حَتّی یُبتَلی بِبَلاءٍ فی جِسمِهِ ، فَیَبلُغُها بِذلِکَ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
انسان ، گاه دارای مرتبه‌ای در پیشگاه خداوند است که با عمل خویش ، بدان نمی‌رسد تا آن هنگام که به ابتلای در جسم خود ، آزموده شود و بدین واسطه ، بدان مرتبت برسد .
کنز العمّال ، جلد 3 ، صفحه 335 ، حدیث 6822 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 148
حدیث261
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
المَریضُ تَحاتُّ خَطایاهُ کَما یَتَحاتُّ وَرَقُ الشَّجَرِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
گناهان شخص بیمار ، همچون برگ درخت ، می‌ریزد .
الترغیب والترهیب : 4 / 293 / 56 منتخب میزان الحکمة : 510
حدیث262
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَنِ ابتَلاهُ اللّه‌ُ بِبَلاءٍ فی جَسَدِهِ ؛ فَهُوَ لَهُ حِطَّةٌ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
هر کس که خداوند ، او را به گرفتاری جسمی بیازماید ، آن گرفتاری برایش مایه فرو ریختن گناهان است .
کنز العمّال ، جلد 15 ، صفحه 902 ، حدیث 43553 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 140
حدیث263
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ اللّه‌َ لَیَبتَلی عَبدَهُ بِالسُّقمِ ، حَتّی یُکَفِّرَ ذلِکَ عَنهُ کُلَّ ذَنبٍ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
خداوند ، گاه بنده خویش را به ناتن‌درستی گرفتار می‌کند تا این ناتن‌درستی ، کفّاره هر گناه وی شود .
کنز العمّال ، جلد 3 ، صفحه 335 ، حدیث 6820 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 142
حدیث264
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا رَأَیتُمُ الرَّجُلَ ألَمَّ اللّه‌ُ بِهِ الفَقرَ وَالمَرَضَ ؛ فَإِنَّ اللّه‌َ تَعالی یُریدُ أن یُصافِیَهُ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
چون کسی را دیدید که خداوند ، او را به ناداری و بیماری در میان گرفته ، [بدانید که] خداوند متعال ، اراده کرده است که او را پاک کند .
کنز العمّال ، جلد 6 ، صفحه 472 ، حدیث 16602 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 144
حدیث265
الإمام علیّ علیه‌السلام :
إذَا ابتَلَی اللّه‌ُ عَبداً أسقَطَ عَنهُ مِنَ الذُّنوبِ بِقَدرِ عِلَّتِهِ .
امام علی علیه‌السلام :
اگر خداوند ، بنده‌ای را گرفتار [بیماری] سازد ، به اندازه بیماری‌اش از گناهان او فرو می‌کاهد .
دعائم الإسلام ، جلد 1 ، صفحه 218 ، بحارالأنوار ، جلد 81 ، صفحه 176 ، حدیث 13 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 146
حدیث266
الإمام زین العابدین علیه‌السلام
- لِمَریضٍ قَد بَرَأَ: یَهنِئُکَ الطَّهورُ مِنَ الذُّنوبِ ، إنَّ اللّه‌َ قَد ذَکَرَکَ فَاذکُرهُ ، وأقالَکَ فَاشکُرهُ .
امام سجّاد علیه‌السلام
- خطاب به بیماری که بهبود یافته بود: پاک شدن از گناهان ، بر تو مبارک باد! خداوند ، تو را یاد کرده است . او را یاد کن ، و از تو درگذشته است . او را سپاس گوی .
تحف العقول ، صفحه 280 ، بحارالأنوار ، جلد 78 ، صفحه 138 ، حدیث 10، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 146
حدیث267
الإمامُ الصّادقُ علیه‌السلام :
إنّ فی الجَنّةِ مَنزِلةً لا یَبلُغُها عبدٌ إلاّ بالابْتِلاءِ فی جَسدِهِ .
امام صادق علیه‌السلام :
همانا در بهشت منزلتی است ، هیچ بنده‌ای بدان نرسد مگر با بلایی که (در دنیا) به بدنش رسد .
بحار الأنوار : 81 / 212 / 16
حدیث268
الإمامُ الصّادقُ علیه‌السلام :
إنّه لَیکونُ لِلعبدِ مَنزِلةٌ عند اللّه فما یَنالُها إلاّ بإحْدی خَصْلتَینِ : إمّا بذَهابِ مالِهِ أو ببَلِیّةٍ فی جَسدِهِ .
امام صادق علیه‌السلام :
بنده را نزد خدا مقام و منزلتی استکه بدان نرسد مگر با یکی از این دو : از بین رفتن مال و دارایی‌اش یا رسیدن بلایی به جسمش .
الکافی : 2 / 257 / 23
حدیث269
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن تَطَبَّبَ ولَم یَکُن بِالطِّبِّ مَعروفاً ، فَأَصابَ نَفساً فَما دونَها ، فَهُوَ ضامِنٌ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
هر کس در حالی که به طبابت شناخته شده نیست ، عهده‌دار آن گردد و موجب فوت کسی یا صدمه‌ای کمتر از آن شود ، ضامن است .
کنز العمّال ، جلد 10 ، صفحه 32 ، حدیث 28222 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 68
حدیث270
الإمام علیّ علیه‌السلام :
عُد مَن لا یَعودُکُ ، وأهدِ إلی مَن لا یُهدی إلَیکَ .
امام علی علیه‌السلام :
به عیادت کسی که به عیادتت نیامده برو ، و به کسی که به تو هدیده‌ای نداده هدیه بده.
کنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 97 ، حدیث 25150 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 206
حدیث271
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
عِیادَةُ المَریضِ أعظَمُ أجرا مِنِ اتِّباعِ الجَنائِزِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
عیادت بیمار ، پاداشی بزرگ‌تر از تشییع جنازه دارد .
کنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 97 ، حدیث 25154.
حدیث272
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
أطعِمُوا الجائِعَ ، وعودُوا المَریضَ ، وفُکُّوا العانِیَ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
گرسنه را غذا بدهید ، به عیادت بیماران بروید و اسیران را آزاد کنید.
کنز العمّال ، جلد 15 ، صفحه 867 ، حدیث 43451 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 196
حدیث273
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم
- مِن وَصایاهُ لِعَلِیٍّ علیه‌السلام: یا عَلِیُّ . . . سِر مَیلاً عُد مَریضا .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم
- از سفارش‌های ایشان به امام علی علیه‌السلام -: ای علی!... [حتّی اگر شده] یک فرسخ برو و بیماری را عیادت کن .
کنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 27 ، حدیث 24758 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 196
حدیث274
امام صادق علیه‌السلام :
تَمامُ العِیادَةِ للمَریضِ‌أن تَضَعَ یَدَکَ علی ذِراعِهِ وتُعَجِّلَ القِیامَ مِن عِندِهِ ؛ فإنَّ عِیادَةَ النَّوکی أشَدُّ علَی المَریضِ مِن وَجَعِهِ .
عیادت کامل ، این است که دستت را روی بازوی بیمار بگذاری و زود از پیش‌او برخیزی؛زیرا عیادت احمق‌ها برای بیمار سخت‌تر از درد خود اوست .
الکافی : 3 / 118 / 4
حدیث275
امیر المؤمنین علیٌّ علیه‌السلام :
إنّ مِن أعظَمِ العُوّادِ أجرا عندَ اللّه عز و جل لَمَن إذا عادَ أخاهُ خَفَّفَ الجُلوسَ ، إلاّ أن یَکونَ المَریضُ یُحِبُّ ذلکَ ویُریدُهُ ویَسألُهُ ذلکَ .
امام علی علیه‌السلام :
بـزرگتریـن پـاداش را نــزد خداوند عز و جل آن عیادت کننده‌ای دارد که هرگاه به عیادت برادرش برود ، زمان کوتاهی نزد او بنشیند ، مگر این که خود بیمار دوست داشته باشد و از او بخواهد که بیشتر بنشیند .
الکافی : 3 / 118 / 6
حدیث276
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
عُودوا المَریضَ واتبَعوا الجَنازَةَ یُذَکِّرْکُم الآخِرَةَ .
به عیادت بـیمار بروید و در تشییع جـنازه شرکت کنید ، که شما را به یاد آخرت می‌اندازد .
کنز العمّال : 25143 منتخب میزان الحکمه : 512
حدیث277
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ اللّه عز و جل یقولُ یَومَ القِیامَةِ : یابنَ آدمَ ، مَرِضتُ فلَم تَعُدْنی ! قالَ : یاربِّ ، کیفَ أعودُکَ وأنتَ رَبُّ العالَمینَ ؟! قالَ : أما عَلِمتَ أنّ عَبدیَ فُلانا مَرِضَ فلَم تَعُدْهُ ؟! أما عَلِمتَ أنّکَ لَو عُدتَهُ لَوَجَدتَنی عِندَهُ ؟!
خداوند عز و جل در روز قیامت می‌فرماید : ای پسر آدم ! من بیمار شدم اما عیادتم نکردی ؟ عرض می‌کند : پروردگارا ، چگونه تو را عیادت کنم حال آن که تو پروردگار جهانیانی (و بیمار نمی‌شوی) ؟ خداوند فرماید : آیا نمی‌دانستی که فلان بنده‌ام بیمار شد و عیادتش نکردی ، مگر نمی‌دانی که اگر به عیادتش می‌رفتی ، مرا نزد او می‌یافتی ؟.
الترغیب والترهیب : 4 / 317 / 3 ، منتخب میزان الحکمه : 512
حدیث278
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
عائدُ المَریضِ یَخوضُ فی الرَّحمَةِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
عیادت کننده از بیمار ، در رحمت (خدا) غوطه می‌خورد.
کنز العمّال : 25141
حدیث279
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
عائِدُ المَریضِ عَلی مَخارِفِ الجَنَّةِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
عیادت کننده بیمار ، در راه بهشت گام می‌نهد .
کنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 95 ، حدیث 25142 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 200
حدیث280
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن عادَ مَریضا ناداهُ مُنادٍ مِنَ السَّماءِ بِاسمِهِ : یا فُلانُ ، طِبتَ وطابَ لَکَ مَمشاکَ بِثَوابٍ مِنَ الجَنَّةِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
هر کس بیماری را عیادت کند ، منادی‌ای از آسمان او را می‌خواند : «ای فلانی! خوش باش ، و گام برداشتنت به پاداش بهشت ، گوارایت باد!» .
کنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 94 ، حدیث 25134 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 200
حدیث281
الإمام الباقر علیه‌السلام :
کانَ فیما ناجی بِهِ موسی علیه‌السلام رَبَّهُ أن قالَ : یا رَبِّ ما بَلَغَ مِن عِیادَةِ المَریضِ مِنَ الأَجرِ؟
فَقالَ اللّه‌ُ عز و جل : اُوَکِّلُ بِهِ مَلَکا یَعودُهُ فی قَبرِهِ إلی مَحشَرِهِ .
امام باقر علیه‌السلام :
در مناجات‌های موسی علیه‌السلام با پروردگار خویش آمده است که پرسید : پروردگارا! پاداش عیادت بیمار به چه مرتبه‌ای رسیده است؟
خداوند عز و جل فرمود : «فرشته‌ای را با او می‌گمارم که تا رستاخیز ، وی را در قبرش عیادت کند» .
بحار الأنوار ، جلد 81 ، صفحه 217 ، حدیث 11 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 202
حدیث282
الإمام الصادق علیه‌السلام :
أیُّما مُؤمِنٍ عادَ مُؤمِنا مَریضا فی مَرَضِهِ حینَ یُصبِحُ شَیَّعَهُ سَبعونَ ألفَ مَلَکٍ ، فَإِذا قَعَدَ غَمَرَتهُ الرَّحمَةُ وَاستَغفَرُوا اللّه‌َ عز و جل لَهُ حَتّی یُمسِیَ ، وإن عادَهُ مَساءً کانَ لَهُ مِثلُ ذلِکَ حَتّی یُصبِـحَ .
امام صادق علیه‌السلام :
هر مؤمنی که مؤمن بیمار دیگری را در زمان بیماری‌اش به هنگام صبح عیادت کند ، هفتاد هزار فرشته ، او را همراهی کنند و چون [ در نزد او] بنشیند ، رحمت ، او را در میان می‌گیرد و فرشتگان برای او از خداوند عز و جل آمرزش طلبند تا زمانی که شامگاه فرا رسد ؛ و اگر هم او را شامگاهان عیادت کند ، او را پاداشی همانند باشد تا زمانی که شب را به صبح برساند .
بحار الأنوار ، جلد 81 ، صفحه 224 ، حدیث 32 نقلاً عن الدعوات دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 202
حدیث283
الإمام الصادق علیه‌السلام :
مَن عادَ مَریضا مِنَ المُسلِمینَ ، وَکَّلَ اللّه‌ُ بِهِ أبَدا سَبعینَ ألفا مِنَ المَلائِکَةِ یَغشَون رَحلَهُ ویُسَبِّحونَ فیهِ ویُقَدِّسونَ ویُهَلِّلونَ ویُکَبِّرونَ إلی یَومِ القِیامَةِ ، نِصفُ صَلاتِهِم لِعائِدِ المَریضِ .
امام صادق علیه‌السلام :
هر کس بیماری از مسلمانان را عیادت کند ، خداوند برای همیشه ، هفتاد هزار فرشته را با او می‌گمارد که به خانه او در می‌آیند و در آن تا روز قیامت ، تسبیح و تقدیس خداوند و «لا اله إلاّ اللّه» و «اللّه اکبر» می‌گویند و نیمی از نماز آنان برای عیادت کننده بیمار است .
الکافی ، جلد 3 ، صفحه 120 ، حدیث 5 عن صفوان الجمّال ، بحار الأنوار ، جلد 59 ، صفحه 187 ، حدیث 36 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 204
حدیث284
الإمامُ الباقرُ علیه‌السلام :
اِستَرضِعْ لِولدِکَ بِلَبَنِ الحِسانِ ، وإیّاکَ والقِباحَ ؛ فإنّ اللَّبَنَ قد یُعدِی .
امام باقر علیه‌السلام :
برای شیر دادن کودک خود دایه خوش اخلاق استخدام کن و از دایه‌های بد اخلاق کن ؛ زیرا شیر (ویژگیها را) سرایت می‌دهد .
الکافی : 6 / 44 / 12
حدیث285
امیر المؤمنین علیٌّ علیه‌السلام :
مَن تَطَبَّبَ أو تَبَیطَرَ فَلْیَأخُذِ البَراءةَ مِن وَلِیِّهِ، وإلاّ فهُو لَهُ ضامِنٌ .
امام علی علیه‌السلام :
طبیب و دامپزشک هنگام مداوای مریض یا حیوان ، باید از سرپرست (مریض) و صاحب آن (حیوان) برائت نامه (و اجازه) بگیرد و گرنه در قبال (صدمه دیدن یا تلف شدن مال و جان) او ضامن است .
مستدرک الوسائل: 14 / 37 / 16038 منتخب میزان الحکمه : 340
حدیث286
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا رَأی أحَدُکُم بِأَخیهِ بَلاءً ، فَلیَحمَدِ اللّه‌َ عز و جل ولا یُسمِعهُ ذلِکَ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
اگر کسی از شما ، برادر خویش را گرفتار بلایی ببیند ، خداوند عز و جل را [بر سلامت خویش] بستاید ، و البته این حمد گفتن را به گوش بیمار نرساند.
کنز العمّال ، جلد 2 ، صفحه 142 ، حدیث 3510 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 220
حدیث287
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
أقِلّوا مِنَ النَّظَرِ إلی أهلِ البَلاءِ ولا تَدخُلوا عَلَیهِم ، وإذا مَرَرتُم بِهِم فَأَسرِعُوا المَشیَ لایُصیبُکم ما أصابَهُم .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
گرفتار شدگانِ به بلا را کمتر تماشا کنید و بر آنان ، وارد نشوید و چون با آنان برخورد کردید ، راه رفتنِ خویش را تندتر کنید تا آنچه بدانان رسیده است ، به شما نیز نرسد.
بحارالأنوار ، جلد 62 ، صفحه 213 ، حدیث 9 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 220
حدیث288
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
لاتُدیمُوا النَّظَرَ إلی أهلِ البَلاءِ وَالمَجذومینَ ؛ فَإِنَّ ذلِکَ یَحزُنُهُم .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
به گرفتار شدگان بلا و جذامیان ، نگاهِ پیوسته میفکنید؛ چه ، این کار ، آنان را اندوهگین می‌کند.
بحارالأنوار ، جلد 75 ، صفحه 16 ، حدیث 11 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 222
حدیث289
الإمام علیّ علیه‌السلام
- مِن وَصِیَّتِهِ لاِبنِهِ الحَسَنِ علیه‌السلام: أکرِم عَشیرَتَکَ ؛ فَإِنَّهُم جَناحُکَ الَّذیِ بِه تَطیرُ . . . وعُد سَقیمَهُم .
امام علی علیه‌السلام - در توصیه‌های ایشان به فرزندشان امام حسن علیه‌السلام: خاندانت را گرامی بدار ، که آنان ، بال و پَر تو اند که با آنها پرواز می‌کنی... و به عیادت بیمارانشان برو.
کنز العمّال ، جلد 16 ، صفحه 183 ، حدیث 44215 نقلاً عن وکیع والعسکری فی المواعظ دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 218
*******
حدیث290
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
عِیادَةُ بَنی هاشِمٍ فَریضَةٌ ، وزِیارَتُهُم سُنَّةٌ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
عیادت بنی هاشم ، واجب است و زیارت آنان ، مستحب.
بحارالأنوار ، جلد 96 ، صفحه 234 ، حدیث 33 نقلاً عن الإمامة والتبصرة دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 218
حدیث291
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
حَقُّ المُسلِمِ عَلَی المُسلِمِ خَمسٌ : رَدُّ السَّلامِ ، وعِیادَةُ المَریضِ و . . . .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
حقّ مسلمان بر مسلمان ، پنج چیز است: پاسخ دادن سلام ، عیادت بیمار و... .
الکافی ، جلد 2 ، صفحه 171 ، حدیث 6 عن علیّ بن عقبة عن الإمام الصادق علیه‌السلام نحوه دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 216
حدیث292
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
لِلمُؤمِنِ عَلَی المُؤمِنِ سَبعَةُ حُقوقٍ واجِبَةٍ مِنَ اللّه‌ِ عز و جل عَلَیهِ : . . . وأن یَعودَهُ فی مَرَضِهِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مؤمن بر مؤمن ، هفت حق دارد که خداوند عز و جل ، آنها را بر او واجب ساخته است : ... و یکی آن که او را در بیماری‌اش عیادت کند.
بحارالأنوار ، جلد 74 ، صفحه 222 ، حدیث 3 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 216
حدیث293
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم
- لِأَبی ذَرٍّ: جالِسِ المَساکینَ ، وعُدهُم إذا مَرِضوا .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم
- خطاب به ابوذر -: با بینوایان ، همنشین شو و چون بیمار شوند ، عیادتشان کن.
الدعوات ، صفحه 224 ، حدیث 620 وص 277 ، حدیث 801 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 218
حدیث294
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
أغِبّوا فِی العِیادَةِ وأربِعوا ، إلاّ أن یَکونَ مَغلوباً .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
یک روز در میان و دو روز در میان ، عیادت کنید ، مگر آن که بیمار ، شکست‌خورده بیماری خویش [و حال او وخیم] باشد.
بحارالأنوار ، جلد 81 ، صفحه 222 ، حدیث 26؛ المرض والکفّارات لابن أبی الدنیا ، صفحه 168 ، حدیث 212 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 214
حدیث295
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
أغِبّوا فِی العِیادَةِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
یک روز در میان ، عیادت کنید.
نز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 97 ، حدیث 25152 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 214
حدیث296
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا دَخَلتُم عَلَی المَریضِ فَنَفِّسوا لَهُ فی أجَلِهِ ؛ فَإِنَّ ذلِکَ لا یَرُدُّ شَیئا ویُطَیِّبُ بِنَفسِهِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
چون بر بیمار درآمدید ، برای وی ، آرزوی عمر دراز کنید؛ چه ، این [دعا] چیزی [از اجل او] را دفع نمی‌کند ، امّا مایه خرسندی وی می‌شود.
بحار الأنوار ، جلد 81 ، صفحه 225 ، حدیث 33 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 208
حدیث297
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا دَخَلَ أحَدُکُم عَلی مَریضٍ فَلیُصافِحهُ ، وَلیَضَع یَدَهُ عَلی جَبهَتِهِ ، وَلیَسأَلهُ کَیفَ هُوَ ، وَلیُنسِئ لَهُ فِی الأَجَلِ ویَسأَ لُهُ أن یَدعُوَ لَهُم ، فَإِنَّ دُعاءَ المَریضِ کَدُعاءِ المَلائِکَةِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
چون کسی از شما بر بیماری وارد شود ، با او دست بدهد ، دست خویش بر پیشانی وی نهد ، احوالپرسی کند ، آرزوی درازتر شدن عمر وی نماید و از او بخواهد برایش دعا کند؛ چرا که دعای بیمار ، به‌سان دعای فرشتگان است.
کنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 103 ، حدیث 25191 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 206
حدیث298
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا دَخَلتَ عَلی مَریضٍ فَمُرهُ أن یَدعُوَ لَکَ ؛ فَإِنَّ دُعاءَهُ کَدُعاءِ المَلائِکَةِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
چون بر بیماری وارد شدی ، از او بخواه برایت دعا کند؛ چرا که دعای او ، به سانِ دعای فرشتگان است.
الکافی ، جلد 3 ، صفحه 117 ، حدیث 3 عن سیف بن عمیرة ، مکارم الأخلاق ، جلد 2 ، صفحه 173 ، حدیث 2434 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 210
حدیث299
الإمام الصادق علیه‌السلام :
مَن عادَ مَریضا فِی اللّه‌ِ ، لَم یَسأَلِ المَریضُ لِلعائِدِ شَیئا إلاَّ استَجـابَ اللّه‌ُ لَـهُ .
امام صادق علیه‌السلام :
هر کس بیماری را برای خدا عیادت کند ، آن بیمار برای عیادت کننده ، از خداوند چیزی نخواهد مگر آن که خداوند دعایش را استجابت کند.
بحار الأنوار ، جلد 81 ، صفحه 217 ، حدیث 10 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 210
حدیث300
اُنظُروا مَن تُرضِعُ أولادَکُم ؛ فَإِنَّ الوَلَدَ یَشِبُّ عَلَیهِ .
امام علی علیه‌السلام :
بنگرید که چه کسی فرزندانتان را شیر می‌دهد ؛ چرا که کودک ، به همین شیر ، رشد می‌کند .
الکافی ، جلد 6 ، صفحه 44 ، حدیث 10، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 680
حدیث301
الإمام الباقر علیه‌السلام :
اِستَرضِع لِوَلَدِکَ بِلَبَنِ الحِسانِ ، وإیّاکَ وَالقِباحَ ؛ فَإِنَّ اللَّبَنَ قَد یُعدی .
امام باقر علیه‌السلام :
برای فرزند خود ، از زنان زیبا ، شیردهی بخواه و از زشتان بپرهیز ؛ چرا که شیر ، گاه سرایت می‌کند .
تهذیب الأحکام ، جلد 8 ، صفحه 110 ، حدیث 376 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 682
حدیث302
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
لا تَستَرضِعُوا الحَمقاءَ ولاَ العَمشاءَ ؛ فِإِنَّ اللَّبَنَ یُعدی .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
زن کودن و نیز زنی را که چشمش ضعیف است و آب‌ریزش دارد ، به دایگی مگیرید ؛ چرا که شیر ، سرایت می‌کند .
بحار الأنوار ، جلد 103 ، صفحه 323 ، حدیث 13،دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 682
حدیث303
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
مِن سُنَّتِی التَّزویجُ ، وَاطلُبُوا الوَلَدَ ؛ فَإِنّی اُکاثِرُ بِکُمُ الاُمَمَ غَداً . وتَوَقَّوا عَلی أولادِکُم لَبَنَ البَغِیِّ مِنَ النِّساءِ ، وَالمَجنونَةِ ؛ فَإِنَّ اللَّبَنَ یُعدی .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
همسر دادن و همسر گرفتن ، از سنّت من است . فرزند بجویید ؛ چرا که من ، فردا به شما بر دیگر امّت‌ها فراوانی می‌جویم . درباره فرزندانتان ، از شیر زنان بدکاره و دیوانه ، اجتناب کنید ؛ چرا که شیر ، سرایت می‌کند .
بحار الأنوار ، جلد 103 ، صفحه 323 ، حدیث 9 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 684
حدیث304
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن قامَ عَلی مَریضٍ یَوماً ولَیلَةً ، بَعَثَهُ اللّه تَعالی مَعَ إبراهیمَ الخَلیلِ علیه‌السلام ، فَجازَ عَلَی الصِّراطِ کَالبَرقِ اللاّمِعِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
هر کس یک شبانه روز بیماری را پرستاری کند ، خداوند ، او را همراه با ابراهیم خلیل ، برمی‌انگیزد و به سان برقی پُر درخشش ، از صراط می‌گذرد .
بحارالأنوار ، جلد 81 ، صفحه 225 ، حدیث 35 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 180
حدیث305
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن أطعَمَ مَریضاً شَهوَتَهُ ، أطعَمَهُ اللّه‌ُ عز و جل مِن ثِمارِ الجَنَّةِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
هر کس غذایی را که بیمار هوس کرده است ، به او برساند ، خداوند ، از میوه‌های بهشتی به او خواهد خوراند.
بحارالأنوار ، جلد 81 ، صفحه 224 ، حدیث 32 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 182
حدیث306
قال الامام علی - علیه السلام - :
مَنْ اَرَادَ دُخُولَ الْمَسْجِدِ فَلْیَدَخُلْ عَلی سُکُونٍ وَ وَقارٍ فَاِنَّ الْمَساجِدَ بُیُوتُ اللهِ وَ اَحَبُّ الْبقاع اِلَیْه.
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
هر کس می خواهد به مسجد داخل گردد، با آرامش و طمأنینه وارد شود، چون مساجد خانه های خدا و محبوب ترین محل ها در نظر اوست.
«من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 170»
حدیث307
قال الامام الصادق - علیه السلام - :
اِذا دَخَلْتَ الْمَسْجِدَ فَاحْمَدِ اللهَ وَ اثْنِ عَلَیْهِ وَ صَلِّ عَلَی النَّبِیِّ - صلی الله علیه و آله –
امام صادق - علیه السلام - فرمودند:
هر گاه داخل مسجد شدی، حمد و سپاس خدای را بگو و بر پیامبر - صلی الله علیه و آله - درود بفرست.
«وسائل الشیعه، ج 3، ص 516»
حدیث308
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند:
قَولُ : «لا حَولَ ولا قُوّةَ إلاّ باللّه» فیهِ شِفاءٌ مِن تِسعَةٍ وتِسْعینَ داءً ، أدْناها الهَمُّ
جمله «لا حول ولا قوة الا باللّه» نود و نه درد را شفا می‌دهد که ساده‌ترین آنها اندوه است .
قرب الإسناد : 76 / 244 ، منتخب میزان الحکمه: 148
حدیث309
امام علی (علیه‌السلام) فرمودند:
إذَا اشتَکی أحَدُکُم عَینَیهِ فَلیَقرَأ آیَةَ الکُرسِیِّ ، وَلیُضمِر فی نَفسِهِ أنَّها تَبرَأُ ؛ فَإِنَّهُ یُعافی إن شاءَ اللّه‌ُ .
اگر کسی از شما چشمانش ناراحت بود ، آیه‌الکرسی بخواند و در دل ، نیّت شفا کند . به خواست خداوند ، بهبود خواهد یافت .
مکارم الأخلاق ، جلد 2 ، صفحه 205 ، حدیث 2528 ، بحار الأنوار ، جلد 92 ، صفحه 262 ، حدیث 4 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 312
حدیث310
الإمام الصادق علیه‌السلام :
یُستَحَبُّ لِلمَریضِ أن یُعطِیَ السّائِلَ بِیَدِهِ ، ویَأمُرَ السّائِلَ أن یَدعُوَ لَهُ .
امام صادق علیه‌السلام :
مستحب است بیمار به دست خود ، صدقه‌ای به سائل بدهد و از او بخواهد برای وی ، دعا کند .
الکافی ، جلد 4 ، صفحه 4 ، حدیث 9 ، بحارالأنوار ، جلد 81 ، صفحه 209 ، حدیث 25 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 174
حدیث311
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن أکَلَ قَبلَ أن یَشرَبَ و تَسَحَّرَ ، و مَسَّ شَیئا مِنَ الطِّیبِ ؛ قَوِیَ عَلَی الصِّیامِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
هر کس پیش از نوشیدن چیزی ، غذا بخورد و سَحَری میل کند و قدری بوی خوش [بر خود] بمالد ، بر روزه گرفتن ، توان بیشتری یابد .
کنز العمّال ، جلد 8 ، صفحه 510 ، حدیث 23882 نقلاً عن شُعب الإیمان عن أنس دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 108
حدیث312
الإمام الصادق علیه‌السلام :
الرّیحُ الطَّیِّبَةُ ؛ تَشُدُّ العَقلَ ، و تَزیدُ فی الباهِ .
امام صادق علیه‌السلام :
بوی خوش ، عقل را استوار می‌کند و بر توان جنسی می‌افزاید .
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 275 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 108
حدیث313
الإمام الصادق علیه‌السلام :
مَن تَطَیَّبَ أوَّلَ النَّهارِ ؛ لَم یَزَل عَقلُهُ مَعَهُ إلَی اللَّیلِ .
امام صادق علیه‌السلام :
هر کس در آغاز روز ، بوی خوش استعمال کند ، تا شب ، عقلش او را همراهی می‌کند .
الکافی ، جلد 6 ، صفحه 510 ، حدیث 7 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 110
حدیث314
الإمام الصادق علیه‌السلام :
مَن تَطَیَّبَ بِطیبٍ أوَّلَ النَّهارِ و هُوَ صائِمٌ ؛ لَم یَفقِد عَقلَهُ .
امام صادق علیه‌السلام :
هر کس در حالی که روزه است ، در آغاز روزه ، خوش‌بو کننده‌ای به کار ببرد ، عقل خویش را از کف ندهد .
بحار الأنوار ، جلد 96 ، صفحه 290 ، حدیث 9 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 110
حدیث315
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
یُکرَهُ لِلرَّجُلِ أن یَغشَی المَرأَةَ وقَدِ احتَلَمَ ، حَتّی یَغتَسِلَ مِنِ احتِلامِهِ الَّذی رَأی ؛ فَإِن فَعَلَ وخَرَجَ الوَلَدُ مَجنوناً فَلا یَلومَنَّ إلاّ نَفسَهُ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
برای مرد ، مکروه است که پس از احتلام ، با زن همبستری کند ، مگر آن که از احتلام پیشین ، غسل کرده باشد ؛ چه ، اگر چنین کند و فرزندش دیوانه زاده شود ، جز خویش را نکوهش نکند .
بحار الأنوار ، جلد 103 ، صفحه 283 ، حدیث 3
حدیث316
الإمامُ الصّادقُ علیه‌السلام :
إنَّ مَن أجابَ فی کلِّ ما یُسْألُ عَنهُ لََمجْنونٌ .
امام صادق علیه‌السلام :
هر کس به هر سؤالی که از او می‌شود جواب دهد دیوانه است .
معانی الأخبار : 238 / 2 ، منتخب میزان الحکمه: 112
حدیث317
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند:
هر کس در هر روز ، دو بار مسواک بزند ، سنّت پیامبران را استمرار بخشیده است ، در برابر هر نمازی که بخواند ، خداوند ، برایش پاداش صد رکعت می‌نویسد ، از فقر به غنا (و بی‌نیازی) درمی‌آید ، دهانش خوش‌بو می‌شود ، حافظه‌اش فزونی می‌یابد ، فهمش استوار می‌گردد ، غذایش گوارش می‌یابد ، درد دندان‌هایش از میان می‌رود ، بیماری از او دور می‌گردد ، و فرشتگان ، به واسطه نوری که بر او می‌بینند ، با او دست می‌دهند و دندان‌هایش تمیز می‌شود .
جامع الأخبار ، صفحه 151 ، حدیث 340 عن ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 138 ، حدیث 49 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 372
حدیث318
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
السِّواکُ یَزِیدُ الرَّجُلَ فَصاحَةً .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مسواک زدن ، بر زبان آوری مرد می‌افزاید .
بحار الأنوار : 76 / 135 / 48 منتخب میزان الحکمة : 288
حدیث319
الإمام الصادق علیه‌السلام :
عَلَیکُم بِالسِّواکِ ؛ فَإِنَّهُ یُذهِبُ وَسوَسَةَ الصَّدرِ .
امام صادق علیه‌السلام :
بر شما باد مسواک زدن ؛ چرا که وسوسه دل را از میان می‌بَرَد .
الأمالی للطوسی ، صفحه 667 ، حدیث 1396 عن أبی غندر ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 139 ، حدیث 52 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 372
حدیث320
الإمام الصادق علیه‌السلام :
مِن سُنَنِ المُرسَلینَ السِّواکُ .
امام صادق علیه‌السلام :
مسواک زدن ، از سنّتهای فرستادگان [الهی] است .
الکافی ، جلد 3 ، صفحه 23 ، حدیث 2
حدیث321
الإمام الصادق علیه‌السلام :
مِن أخلاقِ الأَنبِیاءِ علیهم‌السلام السِّواکُ .
امام صادق علیه‌السلام :
مسواک زدن ، از سنّت‌های پیامبران است .
الکافی ، جلد 6 ، صفحه 495 ، حدیث 1
حدیث322
الإمامُ الباقرُ علیه‌السلام :
إنّ السِّواکَ فی السَّحَرِ قَبلَ الوُضُوءِ مِنَ السُّنَّةِ .
امام باقر علیه‌السلام :
مسواک زدن در سحرگاه ، پیش از وضو گرفتن، جزء سنّت است .
الفقیه : 1 / 480 / 1390 ، منتخب میزان الحکمه: 288
حدیث323
الإمامُ الصّادقُ علیه‌السلام
لَمّا سُئلَ : أتَری هذا الخَلقَ کُلَّهُ مِنَ الناسِ ؟: فقالَ : ألْقِ مِنهُمُ التارِکَ للسِّواکِ .
امام صادق علیه‌السلام
- در پاسخ به این سؤال که : آیا این خلایق همه در شمار آدمیانند ؟- فرمودند: افرادی را که مسواک نمی‌زنند از شمار آنها بینداز .
بحار الأنوار : 76 / 128 / 11
حدیث324
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم فی وصیَّتِهِ لعلیٍّ علیه‌السلام:
یا علیُّ ، علَیکَ بالسِّواکِ ، وإن استَطَعتَ أن لا تُقِلَّ مِنهُ فافعَلْ ، فإنَّ کُلَّ صلاةٍ تُصَلِّیها بالسِّواکِ تَفضُلُ علی التی تُصَلِّیها بغَیرِ سِواکٍ أربَعینَ یَوما .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم در سفارش به علی علیه‌السلام ، می‌فرمایند :
ای علی ! بر تو باد به مسواک زدن ؛ اگر توانستی که از این کار کم نکنی چنین کن ؛ زیرا هر نمازی که با مسواک زدن بخوانی از چهل روز نمازی که بی‌مسواک زدن بگزاری برتر است .
البحار : 76 / 137 / 48
حدیث325
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم
فی وصیَّتِهِ لعلیٍّ علیه‌السلام: علَیکَ بالسِّواکِ عِندَ کُلِّ وُضوءٍ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم در سفارش به علی علیه‌السلام ، می‌فرمایند :
بر تو باد به مسواک زدن با هر وضویی .
البحار : 77 / 69 / 8
حدیث326
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
خَلِّلوا لِحاکُم ، وقُصّوا أظافیرَکُم ؛ فَإِنَّ الشَّیطانَ یَجری ما بَینَ اللَّحمِ وَالظُّفرِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
میان ریش خود را تمیز کنید و ناخن‌هایتان را بگیرید ؛ زیرا شیطان ، میان گوشت و ناخن ، روان می‌شود .
کنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 301 ، حدیث 26101 ، دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 550
حدیث327
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم
لَمّا أبصَرَ رجُلاً شَعثا شَعرُ رأسِهِ ، وَسخَةً ثِیابُهُ ، سَیّئةً حالُهُ: مِن الدِّینِ المُتعَةُ وإظهارُ النِّعمَةِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم آنگاه که مردی را با موهایی ژولیده و جامه‌ای چرکین و سر و وضعی نامرتّب دیندد - فرمودند: استفاده از نعمت‌های خدا و آشکار ساختن نعمت جزو دین است .
الکافی : 6 / 439 / 5
حدیث328
رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
لِکُلِّ شَیءٍ حیلَةٌ ، وحیلَةُ الصِّحَّةِ فِی الدُّنیا أربَعُ خِصالٍ : قِلَّةُ الکَلامِ ، و قِلَّةُ المَنامِ ، و قِلَّةُ المَشیِ ، و قِلَّةُ الطَّعامِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
هر کاری را چاره‌ای است و چاره تن‌درستی در دنیا ، چهار چیز است : کم سخن گفتن ، کم خفتن ، کم راه رفتن و کم خوردن .
بحار الأنوار ، جلد 8 ، صفحه 144 ، حدیث 67 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 92
حدیث329
الإمامُ الصّادقُ علیه‌السلام :
النَّعیمُ فی الدُّنیا الأمنُ وصِحَّةُ الجِسمِ ، وتَمامُ النِّعمَةِ فی الآخِرَةِ دُخولُ الجَنّةِ ، وما تَمَّتِ النِّعمَةُ علی عَبدٍ قَطُّ لَم یَدخُلِ الجَنَّةَ .
امام صادق علیه‌السلام :
نعمت دنیا ، امنیّت و تندرستی است و نعمت کامل در آخرت ، وارد شدن به بهشت است و بنده‌ای‌که به بهشت نرود هرگز نعمت بر او کامل نشده‌است.
معانی الأخبار : 408 / 87
حدیث330
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
نِعمَتانِ مَفتونٌ فیهِما کَثیرٌ مِن النّاسِ : الفَراغُ والصِّحَّةُ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
دو نعمت است که بسیاری از مردم در آنها آزموده می‌شوند (یا به سبب آنها به گمراهی و فساد می‌افتند) : فراغت و تندرستی .
الخصال : 35 / 7
حدیث331
امام علی (علیه‌السلام) فرمودند:
مَن نَظَّفَ ثَوبَهُ ، قَلَّ هَمُّهُ ؛
هر کس جامه خویش را تمیز کند، اندیشه و اندوهش کم شود .
بحار الأنوار ، جلد 78 ، صفحه 93 ، حدیث 104
حدیث332
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
ثَمانیةٌ لا تُقبَلُ مِنهُمُ‌الصَّلاةُ : العَبدُ الآبِقُ حتّی یَرجِعَ إلی مَولاهُ ، والناشِزُ وزَوجُها علَیها ساخِطٌ ، ومانِعُ الزَّکاةِ ، وتارِکُ الوُضوءِ ، والجاریَةُ المُدرِکَةُ تُصَلِّی بغَیرِ خِمارٍ ، وإمامُ قَومٍ یُصَلِّی بهِم وهُم لَهُ کارِهُونَ ، والسَّکرانُ ، والزَّبِینُ ؛ وهُو الذی یُدافِعُ البَولَ والغائطَ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
هشت نفرند که نمازشان پذیرفته نمی‌شود : بنده فراری ، تا زمانی که به سوی مولایش برگردد . زن نافرمان ، که شوهرش از او ناراضی است . کسی که زکات نمی‌دهد . کسی که وضو نمی‌گیرد . دختر بالغی‌که بدون‌روسری نماز بخواند . پیشوای قومی که با آنان نماز بخواند در حالی که از او ناراضی هستند . آدم مست و زَبین ، یعنی کسی که بول و غائط خود را به زور نگه داشته است .
مکارم الأخلاق : 2 / 324 / 2656 ، منتخب میزان الحکمه : 326
حدیث333
قال الامام علی - علیه السّلام - :
... حقّ الوالِدِ أن یُطیعَهُ فی کلّ شئٍ الاّ فی معصیةِ اللهِ سبحانَهُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند:
حق والدین برفرزندان این است که در هر چیزی از او اطاعت کند مگر در چیزی که موجب معصیت و نافرمانی خداوند سبحان است.
«نهج البلاغه، حکمت 339»
حدیث334
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - :
العبدُ المطیعُ لوالدیهِ و لرّبه فی أعلی علّیین.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند:
بنده ای که مطیع پدر و مادر و پروردگارش باشد، روز قیامت در بالاترین جایگاه است.
«کنز العمّال، ج 16، ص 467»
حدیث335
قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِنْ اَحْبَبْتَ اَنْ یَزیدَ اللّه فی عُمُرِکَ فَسُرَّ اَبَـوَیْکَ.
امام صادق - علیه السلام - : اگر دوست داری که خداوند عمرت را زیاد کند، پدر و مادرت را شاد کن.
«بحارالأنوار، ج 74، ص 81، ح 84»
حدیث336
قال الامام علی - علیه السّلام - : مَنْ بَرَّ والدیهِ بَرَّهُ ولدُهُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: کسی که به پدر و مادر خویش نیکی کند، فرزندان او نیز به او نیکی خواهند کرد.
«تصنیف غرر الحکم، ص 407، ح 9341»
حدیث337
قال الامام علی - علیه السّلام - : برّ الوالدین أکبَرُ فریضةٍ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: بزرگترین تکلیف الهی نیکی کردن به پدر و مادر است.
«تصنیف غرر الحکم، ص 407، ح 9339»
حدیث338
عَن النبی - صلّی الله علیه و آله - قال: ثلاثةٌ حقٌ علی الله تعالی عونُهم، المجاهدُ فی سبیلِ اللهِ و المکاتِبُ الذی یُریدُ الاَداءَ، و الناکحْ الذّی یُریُد العفافَ.
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: سه گروه بر خداوند متعال حق دارند تا آنها را یاری کند: مجاهد در راه خدا و کسی که سعی می کند تا قرض خویش را ادا کند و آنکه می خواهد ازدواج کند تا دامن خویش را پاک نگهدارد.
«نهج الفصاحه، ح 1219»
حدیث339
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : ما وَلدٌ بارٌّ نَظَرَ الی أبویهِ الاّ کان له بکلّ نظْرَةٍ حجَّةً مبرورةً ... .
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: هر فرزند نیکوکاری که با مهربانی به پدر و مادر خویش نگاه کند، در مقابل هر نگاه، ثواب یک حجّ کامل مقبول به او داده می شود. سئوال کردند ای رسول خدا، حتّی اگر در هر روز صد مرتبه نگاه کند؟ فرمودند: آری خداوند بزرگتر و پاک تر است.
«بحارالانوار، ج 74، ص 73»
حدیث340
عَن امیرالمؤمنینَ - علیه السّلام - : خیارُ خصالِ النساءِ شرارُ خِصالِ الرّجالِ، الزَّهوُ و الجُبنُ و البُخلُ فان کانت المرئةُ مزهوةً لم تُمکنْمِن نفسِها و اذا کانت بخیلةً حفظتْ مالَها.
امیرالمؤمنین - علیه السّلام - فرمودند: نیکوترین خصلتهای زنان، بدترین خصلتهای مردان است و آن خصلتها عبارتند از: تکبر، ترس و بخل، پس اگر زن متکبر باشد اجازه ندهد کسی به او دست یازد و اگر بخیل باشد اموال خود و شوهرش را حفظ کند و در صورتی که ترسو باشد، هراسان می شود از هر چه که عارض او شود.
«نهج البلاغه، حکمت 234»
حدیث341
عَن الامام الصادق - علیه السّلام - : لما زُفّتْ فاطمةُ الی عَلیٍ - علیه السّلام - نَزلَ جبرئیلُ و میکائیلُ و اسرافیلُ ... فَکبرَ جَبرئیلُ و کبّر اسرافیلُ و کبّر میکائیلُ فکبرتِ الملائکةُ و جرِت السُنةُ بالتکبیرِ فی الزفافِ الی یومِ القیامةِ.
امام صادق علیه السّلام - فرمودند: وقتی که شب عروسی حضرت فاطمه - سلام الله علیها - فرا رسید، جبرئیل و میکائیل و اسرافیل آمدند. جبرئیل تکبیر گفت و سپس اسرافیل و پس از آن میکائیل تکبیر گفت و آنگاه فرشتگان نیز تکبیر گفتند و بر این اساس «سنت» است که در شب عروسی «تکبیر» گفته شود.
«سنن النبی، ص 150»
حدیث342
عَن الامامِ موسی بنِ جعفرٍ - علیه السّلام - قال: ثَلاثةٌ یُستظلونَ بظلِ عَرشِ اللهِ یومَ القیامةِ یومٌ لا ظِلَّ الا ظلةُ رَجلٌ زوّجَ اَخاهُ المسلمَ او اَخدمهُ او کتَمَ له سرّاً.
امام موسی بن جعفر - علیه السّلام - فرمودند: خداوند در روز قیامت سه دسته را در زیر سایه عرش خویش پناه می دهد در حالتی که سایه ای جز سایه عرش پروردگار وجود ندارد و آنها عبارتند از: کسی که برادر مسلمان خود را زن دهد و کسی یا به برادر دینی خود خدمت کند و یا آنکه از فاش شدن اسرار برادر مسلمانش جلوگیری کند.
«نور الثقلین، ج 3، ص 599»
حدیث343
عَن الامامِ الباقرِ - علیه السّلام - قال: لَهو المؤُمنِ فی ثَلاثةِ اشیاءٍ التَمتعُ بِالنساءِ و مُفاکهَةِ الاِخوانِ و الصَلاةُ بِاللیلِ.
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: سرگرمی انسان مؤمن در سه چیز است: کامجویی از زنان (حلال)، خوش گویی با دوستان و خواندن نماز شب.
«الخصال، ج 1، ص 116»
حدیث344
عَن الامام الصادق - علیه السّلام - : الرزقُ مَعَ النساءِ و العیالِ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: رزق و روزی انسان در گرو وجود زن و فرزند است.
«نور الثقلین، ج 3 ص 595»
حدیث345
عَن الامام الصادق - علیه السّلام - : خیُر اولادِنا الاَبَلَهُ العقولُ و خیرُ النساءِ البَلُهاءُ الخَجولُ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: بهترین فرزندان ما عاقلان خیراندیش و بهترین زنان ما عاقلان باحیا و خجالت پیشه اند.
«وسائل الشیعه، ج 7، ص 311»
حدیث346
عَن النبیِ - صلّی الله علیه و آله - : یفتحُ ابوابُ السماءِ بالرَّحمةِ فی اَربعِ مواضِعَ عندَ نزولِ المطرِ و عندَ نَظَرِ الولدِ فی وجهِ الوالدینِ وعندَ فَتْحِ بابِ الکعبةِ و عندَ النکاحِ.
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: درهای آسمان رحمت الهی در چهار مورد گشوده می شود، هنگام آمدن باران، آنگاه که فرزند به صورت پدر و مادر خود نگاه کند و هنگام بازگشایی درب خانه خدا و هنگام ازدواج، کسی که دوست دارد خدا را پاک و مطهر ملاقات کند، باید به زناشویی بپردازد.
«بحار الأنوار, ج 100، ص 221»
حدیث347
قال الامام الباقر - علیه السّلام - : ثلاثٌ لم یجعلِ الله لأحدٍ فیهنَّ رُخصةً: أداءُ الامانَة ... و برّ الوالدینِ برَّین کانا أو فاجرین.
امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: خداوند سبحان در سه چیز به احدی اجازه ترک نداده است: 1. ادای امانت به صاحبِ آن خواه نیکوکار باشد، خواه فاجر و گنهکار. 2. وفای به عهد نسبت به هر کسی، نیکوکار باشد یا بدکار. 3. نیکی به پدر و مادر خواه انسانهای خوب و نیکوکاری باشند، خواه گنهکار و اهل فجور.
«وسائل الشیعه، ج 21، ص 490»
حدیث348
قال الامام الرّضا - علیه السّلام - : سألَ رجلٌ رسولَ اللهِ - صلّی الله علیه و آله - : ما حقُّ الوالِدِ علی ولدهِ؟ قال: لا یسمیّهِ باسْمِهِ، و لا یمشی بین یدیهِ و لا یجلسُ قبلَهُ و لا یستَسِبُّ له.
امام رضا - علیه السّلام - فرمودند: مردی از پیامبر خدا - صلّی الله علیه و آله - سؤال کرد: حقّ پدر بر فرزند چیست؟ حضرت فرمودند: او را با نام صدا نکند، در راه رفتن از او جلو نیفتد، قبل از او ننشیند و کاری انجام ندهد که مردم پدرش را لعنت کرده و دشنام دهند.
«بحارالانوار، ج 74، ص 45»
حدیث349
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : بینا موسی بن عمران یُناجی عزّوجلّ اذ رأی رَجُلاً تحت عرش الله عزّوجلّ فقال: یا ربِّ ... .
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: هنگامی که حضرت موسی - علیه السّلام - مشغول مناجات با پروردگارش بود، مردی را دید که در سایه عرش الهی در ناز و نعمت است، عرض کرد: خدایا این کیست که عرش تو بر او سایه افکنده است؟ خداوند متعال فرمودند: او نسبت به پدر و مادرش نیکوکار بود و هرگز سخن چینی نمی کرد.
«بحارالانوار، ج 74، ص 65»
حدیث350
سئل عن الامام الصّادق - علیه السّلام - أی الاعمال أفضَلُ؟ قال: الصّلاةُ لِوَقتِها و برّ الوالدین و الجِهادُ فی سبیل اللهِ.
از امام صادق - علیه السّلام - پرسیدند: برترین اعمال کدامند؟ امام فرمودند: نماز اوّل وقت، نیکی به پدر و مادر و جهاد در راه خدا.
«بحار الانوار، ج 74، ص 85»
حدیث351
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : مَنْ نَظَر الی أبَویه نَظَرَ ماقتٍ و هُما ظالمانِ لَهُ، لم یَقبَلِ اللهُ لَهُ صلاةً.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هر کس به پدر و مادرش از روی غضب نگاه کند حتی در حالی که آنها در حق او ظلم می کنند، خدا هیچ نمازی را از او قبول نمی نماید.
«اصول کافی، ج 4، ص 50»
حدیث352
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : جاءَ رجلٌ الی النبیّ - صلّی الله علیه و آله - فقال یا رسول الله من أبَرُّ؟ قالَ: اُمُّکَ، قالَ: ثمَّ من: قال اُمُّکَ ... .
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: شخصی خدمت رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - رسید و گفت: ای رسول خدا به چه کسی نیکی کنم؟ حضرت فرمودند: به مادرت. گفت: بعد از او به چه کسی؟ حضرت فرمودند: به مادرت. گفت: سپس به چه کسی؟ حضرت فرمودند: به مادرت. باز پرسید: بعد از او به چه کسی؟ حضرت فرمودند: به پدرت.
«بحارالانوار، ج 74، ص 94»
حدیث353
سئل ابا عبدالله - علیه السّلام - عن قولِ الله: «و بالوالدین احساناً» فقال: ألاحسانُ أن تُحسِنَ صحبَتَهُما ... .
از امام صادق - علیه السّلام - در مورد معنای آیه « و بالوالدین احساناً» پرسیدند، حضرت فرمودند: احسان به پدر و مادر این است که رفتارت را با آنها نیکو سازی و مجبورشان نکنی تا چیزی را که نیاز دارند از تو بخواهند.(یعنی قبل از اظهار نیاز درخواست آنها را برطرف کنی.)
«بحارالانوار، ج 74، ص 79»
حدیث354
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : لا تملَأ عینیکَ من النَّظَرِ الیهما الاّ برحمةٍ و رقَّةٍ و لا ترفَع صوتکَ فوقَ أصواتِهِما و لا یَدیکَ فوق أیدیهما و لا تتقدَّم قُدّامهُما.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: چشمهایت را جز از روی دلسوزی و مهربانی به پدر و مادر خیره مکن و صدایت را بلندتر از صدای آنان نبر و دستهایت را بالاتر از دستهای آنان نیاور و جلوتر از آنان قدم بر مدار.
«بحارالانوار، ج 74، ص 79»
حدیث355
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : ما یمنَعُ الرّجل منکم أن یَبرَّ والدیه حییّن أو میّتین، یصلّی عنهما و یتصدّق عنهما و یحجَّ عنهما ... .
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: چه چیز مانع شخص می شود که وقتی پدر و مادرش زنده یا مرده اند، به آنها نیکی کند، به این صورت که به نیّت آنها نماز بخواند، صدقه بدهد، حجّ به جا آورد و روزه بگیرد، زیرا اگر چنین کند ثواب آنها به پدر و مادرش می رسد و به خود شخص هم همان قدر ثواب داده می شود، به علاوه خداوند متعال به واسطه کارهای نیک و نماز، خیر زیادی به او عطا می کند.
«بحارالانوار، ج 74، ص 46»
حدیث356
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : و منَ العُقوقِ أن ینظُرَ الرّجِلُ الی والدیه فَیُحدَّ النَّظر الیهما.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: از چیزهایی که موجب عاق شدن است، این است که انسان به پدر و مادر خویش تیز نگاه کند.(خیره شود)
«اصول کافی، ج 4، ص 50»
حدیث357
قال الامام الصّادق - علیه السّلام - : یَجبُ للوالدَین علی الوَلَدِ ثلاثةُ أشیاءَ: شکرهما علی کلّ حالٍ، و طاعتهما فیما یأمرانه و ینهیانه عنه فی غیر معصیة اللهِ و نصیحتهما فی السّر و العلانیة.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: پدر و مادر سه حق بر فرزند خویش دارند؛ 1. در هر حال سپاس گذار و شاکر آنان باشد. 2. در آنچه به آن امر و یا از آن نهی می کنند، مطیع آنان باشد، مگر اینکه موجب معصیت پروردگار شود. 3. در آشکار و نهان، خیرخواه و دلسوز آنان باشد. «تحف العقول، ص 238»
حدیث358
قال ابو عبد الله - علیه السّلام - : یا میسر قد حضر اجلک غیر مرة و لا مرتین، کل ذلک یؤخر الله اجلک، لصلتک قرابتک، و ان کنت ترید ان یزاد فی عمرک فبر شیخیک یعنی ابویک.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: ای میسر (یکی از اصحاب حضرت) بارها اجل و مرگ تو فرا رسیده و هر بار خداوند آن را به خاطر صله رحم با خویشاوندانت به تاخیر انداخته است و اگر می‌خواهی خداوند بر عمر تو را زیاد کند، به پدر و مادرت نیکی کن.
«بحار الانوار، ج 74، ص 84»
حدیث359
قال الامام الصادق - علیه السلام - فی قَولِه تَعَالی: (وَ قُل لَهُمَا قَولاً کرِیما): إِن ضَرَبَاک فَقُل لَهُمَا غَفَرَ اللهُ لَکمَا.
امام صادق - علیه السلام - درباره آیه «و با آن دو به شایستگی سخن بگو» فرمودند: اگر تو را کتک زدند، بگو: خدا شما را بیامرزد.
«الکافی، ج 2، ص 158»
حدیث360
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هر مردی که فرزند خود را نفرین کند، مبتلا به فقر می شود.
«بحار الأنوار، ج 104، ص 99»
حدیث361
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لا یَدخُلُ الجَنَّةَ عَاقٌّ وَلا مُدمِنُ خَمرٍ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: کسی که مورد عاق پدر و مادر باشد و نیز کسی که اهل میگساری باشد، وارد بهشت نخواهند شد.
«بحار الأنوار، ج 2، ص 117»
حدیث362
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : مِن حقّ الوالِدِ أن یَخشَعَ لَهُ عند الغَضَب.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: حقّ پدر بر فرزند این است که به هنگام غضب و خشم پدر، فرزند در مقابل او خاشع بوده و سر تسلیم فرود آورد.
«کنزالعمال، ح 45512»
حدیث363
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : مَنْ أصبَحَ مُطیعاً للهِ فی الوالدین أصبح لَهُ بابانِ مفتوحان فی الجنّةِ و ان کان واحداً فواحداً.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: کسی که دستور الهی را در مورد پدر و مادر خویش اطاعت کند و دو درب از بهشت به رویش گشوده خواهد شد و اگر فرمان الهی را در مورد یکی از آنان انجام دهد، یک درب گشوده می شود.
«کنزالعمال، ج 16، ص 467»
حدیث364
قال رسول الله - صلّی الله علیه وآله - : مَن أرضی والدَیهِ فَقد أرَضَی الله و مَن أسخَطَ والِدَیهِ فقَد أسخط الله.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: هر کس که پدر و مادرش را خشنود سازد حقیقتاً خدا را خشنود ساخته است و کسی که پدر و مادر خویش را به خشم آورد، خدا را به خشم آورده است.
«کنزالعمال، ج 16، ص 470»
حدیث365
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : یقالُ للعاقِّ : إعمل ما شئت فانّی لا أغفِرُ لکَ.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: به کسی که عاق والدین شده (از طرف خدا) گفته می شود: هر کاری می خواهی انجام بده که دیگر تو را نمی بخشم.
«بحارالانوار، ج 74، ص 80»
حدیث366
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : أربعةٌ لا یَنظُرُ اللهُ الیهم یومَ القیامةِ، عاقٌ و منّانٌ و مکذِّبٌ بالقدر و مُدمِنُ خَمرٍ.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: خداوند در روز قیامت به چهار گروه نظر رحمت نخواهد کرد: عاق والدین، انسانی که بعد از انجام کار خیر منّت می گذارد، منکر قضاء و قَدَر و شرابخوار.
«بحارالانوار، ج 74، ص 71»
حدیث367
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : اِیّاکم وَ عُقوقُ الوالدینِ، فانَّ ریح الجنَّةِ تُوجَدُ مِنْ مسیرَة ألف عامٍ و لا یَجدُها عاقٌ و لا قاطعُ رحمٍ.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: بر حذر باشید از اینکه عاق والدین شوید، پس همانا با اینکه بوی بهشت از مسافت هزار سال به مشام می رسد، عاق والدین و کسی که قطع رحم کند بوی آن را احساس نخواهد کرد.
«بحارالانوار، ج 74، ص 62»
حدیث368
قال الامام الصادق - علیه السلام - : ما نَعْلَمُ شَیْئا یَزیدُ فِی الْعُمْرِ اِلاّ صِلَةَ الرَّحِمِ، حَتّی اِنَّ الرَّجُلَ یَکونُ اَجَلُهُ ثَلاثَ سِنینَ فَیکونُ وَصولاً لِلرَّحِمِ فَیَزیدُ اللّه فی عُمْرِهِ ثَلاثیْنَ سَنَةً فَیَجْعَلُها ثَلاثا وَ ثَلاثیْنَ سَنَةً، وَ یَکونُ اَجَلُهُ ثَلاثا وَ ثَلاثیْنَ سَنَةً فَیَکونَ قاطِعا لِلرَّحِمِ، فَیَنْقُصُهُ اللّه ثَلاثیْنَ سَنَةً وَ یَجْعَلُ اَجَلَهُ اِلی ثَلاثِ سِنینَ.
امام صادق - علیه السلام - : ما، غیر از صله رحم، چیزی نمی شناسیم که بر عمر بیفزاید، تا آن جا که گاهی عمر کسی سه سال است، و وقتی که اهل صله رحم می شود، خداوند هم سی سال بر عمرش می افزاید و آن را سی و سه سال می کند و گاهی عمر کسی سی و سه سال است و قطع رحم می کند و خداوند هم سی سال از عمر او می کاهد و عمرش را به سه سال، کاهش می دهد.
«الکافی، ج 2، ص 152، ح 17»
حدیث369
قال الامام الصادق - علیه السلام - : ثَلاثَةٌ اِنْ یَعْلَمُهنَّ الْمُؤمِنُ کانَتْ زیادَةً فی عُمُرِهِ وَ بَقاءَ النِّعْمَةِ عَلَیْهِ: تَطْویلُهُ فی رُکوعِهِ وَ سجودِهِ فی صلاتِهِ وَ تَطْویلُهُ لِجلوسِهِ عَلی طَعامِهِ اِذا اَطْعَمَ عَلی مائِدَتِهِ وَ اصْطِناعُهُ الْمَعْروفَ اِلی اَهْلِهِ.
امام صادق - علیه السلام - : سه چیز است که اگر مؤمن از آنها مطلع شود، باعث طول عمر و دوام بهره مندی او از نعمت ها می شود: طول دادن رکوع و سجده، زیاد نشستن بر سر سفره ای که در آن دیگران را اطعام می کند و خوش رفتاری اش با خانواده.
«الکافی، ج 4، ص 49، ح 15»
حدیث370
قال الامام الصادق - علیه السلام - : تَجَنَّـبُوا الْبَوائِقَ یُمَدَّ لَکُمْ فِی الاَْعْمارِ.
امام صادق - علیه السلام - : از فتنه ها و بدی ها کناره بگیرید، تا عمرتان طولانی شود.
«عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج 2، ص 40، ح 90»
حدیث371
قال الامام الصادق - علیه السلام - : مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِاَهْلِهِ زادَ اللّه فی عُمُرِهِ.
امام صادق - علیه السلام - : هر کس به شایستگی در حقّ خانواده اش نیکی کند، خداوند بر عمرش می افزاید.
«الکافی، ج 8، ص 219، ح 269»
حدیث372
قال الامام علی - علیه السلام - : وَیْحُ النّائِمِ ما اَخْسَرَهُ! قَصُرَ عُمْرُهُ وَ قَلَّ اَجْرُهُ.
امام علی - علیه السلام - : وای بر آن که در خواب (غفلت) است! چه زیانکار است! عمر او کوتاه شده است و پاداش او کم.
«عیون الحکم والمواعظ، ص 504، ح 9239»
حدیث373
قال الامام علی - علیه السلام - : مَنْ جارَ قَصُرَ عُمْرُهُ.
امام علی - علیه السلام - : هر کس ظلم کند، عمرش کوتاه می شود.
«عیون الحکم والمواعظ، ص 429، ح 7334»
حدیث374
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : اَلصَّدَقَةُ عَلی وَجْهِها وَ بِرُّ الْوالِدَیْنِ وَ اصْطِناعُ الْمَعْروفِ یُحَوِّلُ الشَّقاءَ سَعادَةً وَ یَزیدُ فِی الْعُمْرِ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - : صدقه دادن با مراعات شرایطش و خوبی کردن به پدر و مادر و انجام دادن کارهای نیک، بدبختی را به خوشبختی تبدیل می کند و بر عمر می افزاید.
«کنزالعمال، ح 4444»
حدیث375
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - : ای علی! از ارجمندی مؤمن در نزد خدا این است که برایش وقت مرگ، معیّن نفرموده است، تا زمانی که قصد شرّی کند. آن گاه خداوند جانش را بستاند.
«عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج 2، ص 40، ح 90»
حدیث376
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : اِذا غَضِبَ اللّه تَعالی عَلی اُمَّةٍ ثُمَّ لَمْ یُنزِل بِهَا العَذابَ غَلَت اَسْعارُها و قَصُرَتْ أعْمارُها و لَم یَربَح تُجّارُها و لَم تَزکُ ثِمارُها و لَم تَغْزُر اَنـْهارُها و حُبِسَ عَنها اَمطارُها و سُلِّطَ عَلَیْها اَشرارُها.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - : هرگاه خداوند متعال بر مردمی خشم بگیرد و بر ایشان عذاب نفرستد، اجناس آنها گران و عمرشان کوتاه می شود، بازرگانان آنها سود نمی برند، میوه هایشان سالم نمی ماند، رودخانه های آنها پر آب نمی گردد، باران از آنها دریغ می شود و بَدان آنان بر ایشان مسلّط می گردند.
«من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 524، ح 1489»
حدیث377
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : طوبی لِمَنْ طالَ عُمْرُهُ وَ حَسُنَ عَمَلُهُ فَحَسُنَ مُنْقَلَبُهُ اِذْ رَضی عَنْهُ رَبُّهُ وَ وَیْلٌ لِمَنْ طالَ عُمْرُهُ وَ ساءَ عَمَلُهُ وَ ساءَ مُنْقَلَبُهُ اِذْ سَخِطَ عَلَیْهِ رَبُّهُ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - : خوشا به سعادت کسی که عمرش طولانی و کردارش خوب باشد. چنین کسی عاقبتش خوب است. زیرا پروردگارش از او راضی است. و وای بر کسی که عمرش طولانی و کردارش بد باشد. چنین کسی عاقبتش بد است. چرا که پروردگارش از او ناراضی است.
«بحارالأنوار، ج 69، ص 400، ح 95»
حدیث378
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : کانَ فی ما اَعْطَی اللّه تَعالی مُوسی فِی الاَْلْواحِ ... اُشْکُرْ لی وَ لِوالِدَیْکَ اَقِکَ الْمَتالِفَ وَ اُنـْسِی ءْ لَکَ فی عُمُرِکَ وَ اُحْیِیکَ حَیاةً طَیِّـبَةً وَ اَقْلَبَکَ اِلی خَیْرٍِ مِنْها.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - : در آنچه خدای متعال در «الواح» به موسی علیه السلام داد، از جمله چنین بود: ... مرا و پدر و مادرت را سپاسگزاری کن، تا از نابود شدن ها حفظت کنم و اجلت را به تأخیر بیندازم و به تو زندگی ای پاک ببخشم و تو را از این زندگی به سوی بهتر از آن، ببرم.
«تاریخ دمشق، ج 61، ص 128»
حدیث379
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : مَنْ اَرادَ الْـبَقاءَ و لا بَقاءَ: فَلْیُباکِرِ الْغَداءَ وَلْیُجَوِّدِ الْحِذاءَ وَلْیُخَفَّفِ الرِّداءَ وَلْیُقِلَّ مُجامَعَةَ النِّساءِ. قیلَ یا رَسولَ اللّه وَ ما خِفَّةُ الرِّداءِ؟ قالَ: قِلَّةُ الدَّیْنَ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - : هر کس ماندگاری می خواهد ـ و البته ماندگاری [ابدی] وجود ندارد ـ باید صبحانه را زودتر بخورد، کفش مناسب بپوشد، ردای (بالاپوش) خود را سبک کند و کمتر با زنان بیامیزد. پرسیدند: ای پیامبر خدا! سبک بودن رَدا به چیست؟ فرمودند: به کم بودنِ بدهی.
«من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 555، ح 4902»
حدیث380
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : مَنْ وَلی مِنْ اُمورِ الْمُسْلِمینَ شَیْئا فَحَسُنَتْ سیرَتُهُ رُزِقَ الْهَیْبَةَ فی قُلوبِهِمْ ... وَ اِذا عَدَلَ فیهِمْ مُدَّ فی عُمُرِهِ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - : هر کس اداره بخشی از امور مسلمانان را بر عهده بگیرد و رفتارش خوب باشد، در دل های آنان هیبت می یابد ... و اگر در میان آنان به عدالت رفتار کند، عمرش افزون می گردد.
«ذیل تاریخ بغداد، ج 2، ص 136، ح 419»
حدیث381
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : مَنْ اُلْهِمَ الصِّدْقَ فی کَلامِهِ وَ الاِْنْصافَ مِنْ نَفْسِهِ وَ بِرَّ والِدَیْهِ وَ وَصلَ رَحِمِهِ، اُنْسِی ءَ لَهُ فی اَجَلُهُ وَ وُسِّعَ عَلَیْهِ فی رِزْقِهِ وَ مُتِّعَ بِعَقْلِهِ وَ لُـقِّنَ حُجَّتَهُ وَقْتَ مُساءَلَتِهِ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - : به هر کس، راستگویی در گفتار، انصاف در رفتار، نیکی به والدین و صله رحم الهام شود، اجلش به تأخیر می افتد، روزیش زیاد می گردد، از عقلش بهره مند می شود و هنگام سئوال [مأموران الهی] پاسخ لازم به او تلقین می گردد.
«اعلام الدین، ص 265»
حدیث382
قال الامام علی - علیه السلام - : بَرَکَةُ الْعُمْرِ فی حُسْنِ العَمَلِ.
امام علی - علیه السلام - : برکت عمر در خوب انجام دادنِ کارهاست.
«غررالحکم، ح 4434»
حدیث383
قال زین العابدین - علیه السلام - : مَنْ کَسا مُؤْمِناً لایَزالُ فِی ضَمانِ اللهِ مادامَ عَلَیْه سِلْکٌ.
امام زین العابدین - علیه السلام - فرمودند: آن کس که به مؤمنی لباسی بپوشاند همواره در ضمان و پناه خداوند خواهد بود تا آن هنگام که یک تار آن لباس باقی باشد.
«وسائل الشیعة، ج 3، ص420»
حدیث384
قال الامام الحسین - علیه السلام - : مَنْ لَبِسَ ثَوْباً یَشْهَرُهُ کِساهُ اللهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ ثَوْباً مِنَ النّارِ.
امام حسین - علیه السلام - فرمودند: آن کس که لباسی بپوشد که وی را انگشت‌نما و مشهور سازد، خداوند روز قیامت لباسی از آتش بر او خواهد پوشاند.
«وسائل الشیعة، ج3، ص354»
حدیث385
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : اَلْبِسُوا الْبَیاضَ فَاِنَّهُ اَطیَبُ وَ اَطْهَرُ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: لباس سفید رنگ بپوشید که پاک و پاکیزه‌تر است.
«وسائل الشیعة، ج3، ص355»
حدیث386
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : مَنْ لَبِسَ ثَوْباً فَاخْتالَ فیهِ خَسِفَ اللهُ بِه مِنْ سَفیر جَهَنَّمَ.
پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: آن کس که لباسی بپوشد و در آن لباس تکبر ورزد خداوند او را به گوشه‌ای از جهنم فرو برد.
«وسائل الشیعة، ج3، ص368»
حدیث387
قال امیرالمؤمنین - علیه السلام - : اَلْبِسُوا ثِیابَ الْقُطْنِ فَاِنَّهُ لِباسُ رَسول اللهِ - صلی الله علیه و آله - وَ هُوَ لِباسُنا.
امیرمؤمنان علی - علیه السلام - فرمودند: لباس پنبه‌ای بپوشید، زیرا آن لباس رسول خدا - صلی الله علیه و آله - بود و لباس ما نیز هست.
«وسائل الشیعة، ج3، ص357»
حدیث388
قال الامام علی - علیه السلام - : وَ مَلْبَسُهُمُ الْاِقْتِصادُ.
امام علی - علیه السلام - (در بیان اوصاف متقین) فرمودند: آنان در لباس میانه هستند.
«نهج‌البلاغه، خطبه 193»
حدیث389
قال الامام علی - علیه السلام - : عَلَّمَنی رَسُولُ الله - صلی الله علیه و آله - اِذا لَبِسْتُ ثَوْباً جَدِیداً اَنْ اَقُولَ: اَلْحَمْدُ لِله الَّذی کَسَانِی مِنَ اللِّبَاسِ مَا أَتَجَمَّلُ بِهِ فِی النَّاسِ اللَّهُمَّ اجْعَلْهَا ثِیَابَ بَرَکَةٍ أَسْعَی فِیهَا لِمَرْضَاتِکَ وَ أَعْمُرُ فِیهَا مَسَاجِدَکَ وَ قَالَ یَا عَلِیُّ ... .
امام علی - علیه السلام - فرمودند: پیامبر - صلی الله علیه و آله - به من یاد داد که هنگام پوشیدن لباس نو بگویم: سپاس خداوندی را که لباسی به من عنایت نمود که خویش را در میان مردم بدان زینت دهم. خدایا این لباس را با برکت قرار ده تا در آن سعی در تحصیل رضایت تو نمایم و در آبادانی مساجد بکوشم، سپس ایشان فرمودند: یا علی آنکس که این دعا را بگوید آن لباس را نپوشد مگر آنکه خدا او را بیامرزد.
«وسائل‌الشیعه، ج3، ص373»
حدیث390
قال الامام علی - علیه السلام - : لا تَلْبِسُوا السَّوادَ فَاِنَّهُ لِباسُ فِرْعَوْنَ.
امیرمؤمنان - علیه السلام - فرمودند: لباس سیاه نپوشید که لباس فرعون است.
«بحارالانوار، ج83، ص248»
حدیث391
قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِنَّماَ السَّرَفُ اَنْ تَجْعَلَ ثَوْبَ صَوْنکَ ثَوْبَ بِذْلَتِکَ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: بدرستی که اسراف این است که لباس زینتی خود را لباس کار خود قرار دهی.
«وسائل الشیعة، ج 3، ص352»
حدیث392
قال الامام الصادق - علیه السلام - : خَیْرُ لِباسِکَ ما لا یَشْغلُکَ عَنِ اللهِ تَعالی بَلْ یُقَرِّبُکَ مِنْ شُکْرِهِ وَ ذِکْرِهِ وَ طاعَتِهِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: بهترین لباس تو آن لباسی است که تو را از خدای غافل نسازد بلکه به شکر و یاد خدای و طاعت او نزدیک نماید.
«مصباح الشریعه، ص60»
حدیث393
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : من قَلَّ اکلُه قَلَّ حسابُه.
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: هر کس خوراکش کم باشد حسابش )در روز قیامت) اندک (و آسان) خواهد بود.
«بحارالانوار، ج 62، ص 292»
حدیث394
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : کثرةُ الاکل مکروه.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: پرخوری، مکروه (و امری ناپسند) است.
«فروع کافی، ج 6، ص 269»
حدیث395
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - جاءَنی جبرئیل ... فقال: ... یقول لک ربّک: یا محمد ما اَبغضتُ وِعاءً قطُّ کبُغضی بطناً مَلْاناً.
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: جبرئیل نزد من آمد و ... عرض کرد: پروردگارت می فرماید: ای محمد! هرگز ظرفی را به اندازه شکم پر، مبغوض و ناپسند نداشته ام.
«مستدرک الوسائل، ج 16، ص 212»
حدیث396
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : لیس شیءٌ اَضرَّ لقلب المؤمن من کثرة الاکل و هی مُورِثةُ شیئین: قسوةُ القلب و هیجانُ الشهوة.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: برای دل (روح) مؤمن چیزی زیانبارتر از پرخوری نیست، زیرا پرخوری باعث سنگدلی و قساوت قلب و تحریک شهوت می گردد.
«مستدرک الوسائل، ج 3، ص 80»
حدیث397
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : من کثر تسبیحُه و تمجیدُه و قَلَّ طعامُه و شرابُه و منامُه إشتاقَتْه الملائکة.
رسول خدا - صلّی الله علیه وآله - فرمودند: هر کس زیاد تسبیح و تمجید حق کند و خوراک و نوشیدنی و خوابش اندک باشد فرشتگان مشتاق او گردند.
«تنبیه الخواطر، ص 356»
حدیث398
قال رسول الله - صلّی الله علیه وآله - : لا تَسْبعوُا فیطفئ نور المعرفةِ من قلوبِکم.
رسول خدا - صلّی الله علیه وآله - فرمودند: شکم خود را از غذا سیر نکنید که نور معرفت در دل هایتان خاموش میشود.
بحارالانوار، ج 70، ص 71
حدیث399
قال رسول الله - صلّی الله علیه وآله - : من وقیَ شرَّ لَقْلَقةٍ و قبقبةٍ و ذَبْذَبةٍ وجبتْ له الجنة ... .
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: هر کس از شر بد زبانی، شکم باره گی و شهوت رانی در امان بماند بهشت بر او واجب گردد.
«بحارالانوار، ج 63، ص 315»
حدیث400
قال الامام علی - علیه السّلام - : بئس قَرینُ الوَرَعِ الشِّبَع.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: پرخوری و سیری شکم، همدم بدی برای پارسایی است.
«غرر الحکم، ص 170»
حدیث401
قال امیرالمؤمنین - علیه السلام - : قال الله تعالی (فی المعراج): یا احمد اِنّ العبد اذا اَجاع بطنه و حفظ لسانه علَّمتُه الحکمة.
امیرالمؤمنین - علیه السلام - فرمودند: خداوند متعال (در معراج به پیامبر - صلّی الله علیه وآله -) فرمودند: ای احمد! بنده اگر شکمش را گرسنه دارد و زبانش را حفظ کند به او حکمت آموزم.
«بحارالانوار، ج 77، ص 29»
حدیث402
قال الامام علی - علیه السّلام - : اذا مَلِئَ البطنُ من المباح عَمِیَ القلبُ عن الصلاح.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: هرگاه شکم از خوردنی های مباح انباشته شود، دل از دیدن خیر و صلاح نابینا گردد.
«غرر الحکم، ص 162»
حدیث403
قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : بادِرُوا اَحْداثِکُمْ بِالْحَدیثِ قَبْلَ اَنْ یَسْبِقَکُمْ اِلَیْهِمُ الْمُرْجِئَةُ.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: احادیث اسلامی را به نوجوانان خود بیاموزید (و در انجام این وظیفه تربیتی تسریع نمایید)، پیش از آن که مخالفان گمراه بر شما پیشی گیرند (و آنان را گمراه سازند).
«الکافی، ج6، ص 47»
حدیث404
قال الامام الصادق - علیه السلام - :من لم یستطع ان یزور قبورنا فلیزر قبور صلحاء اخواننا.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند:هر کس که نتواند به زیارت قبر ما (امامان) بیاید، پس قبر برادران صالح و شایسته ما را زیارت کند.
«بحارالانوار، ج 74، ص 311»
حدیث405
قال الامام الباقر ـ علیه السلام ـ : لا تسألوهُم الحوائج فتَکوُنوا لَهُمُ الوَسیلةَ الی رسولِ اللهِ ـ صلی الله علیه و آله ـ فی القیامَةِ.
امام باقر ـ علیه السلام ـ فرمودند: (شما شیعیان) از دیگران (غیر شیعه) حاجت نخواهید تا در روز قیامت وسیله عرض حاجت آنان به محضر رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ نگردید.
«بحار الانوار، ج 8، ص 55»
حدیث406
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : مَنْ اَرادَ أَنْ یَنْظُرَ اِلی آدمَ فِی عِلمهِ، و اِلی نوُحِ فی حِکمَتِهِ وَ اِلیَ اِبراهیمَ فی حِلمِهِ فَلْیَنْظُر اِلیَ عَلیِّ بنِ اَبیِ طالِب.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: کسی که می‌خواهد علم و معرفت آدم ابوالبشر و حکمت نوح و حلم ابراهیم را ببیند، پس باید به سوی علی بن ابی طالب نگاه کند.
«بحار الانوار، ج 39، ص 35»
حدیث407
قال الله عزّوجلّ:
من بی‌نیازترین شریک هستم، هر کس کاری انجام دهد و دیگری را (با من) شریک کند، من از آن (کار) بیزارم و آن (کار)، برای همان شریک خواهد بود.
(بحارالانوار67/222)
حدیث408
قال الله عزّوجلّ:
چنان‌که هیچ درختی بدون میوه کامل نیست، ایمان نیز بدون کنار‌گذاشتن کارهای حرام کامل نمی‌شود.
(علل‌الشرایع1/250)
حدیث409
قال الله عزّوجلّ:
ای احمد! اندیشه‌ات را به‌کار گیر پیش از آن‌که از دست برود، زیرا کسی که اندیشه‌اش را به‌کار بندد، اشتباه نمی‌کند و گرفتار سرکشی نمی‌شود.
(ارشادالقلوب1/205)
حدیث410
قال الله عزّوجلّ:
ای احمد! عبادت ده بخش دارد که نُه بخش آن، به دست آوردن روزی حلال است.
(ارشادالقلوب1/203)
حدیث411
قال الله عزّوجلّ:
وای بر کسانی که با فریب، دین را به دنیا می‌فروشند.
(کافی2/299)
حدیث412
قال الله عزّوجلّ:
بنده‌ام با چیزی بهتر از واجبات به من نزدیک نمی‌شود. و با نافله(کارهای مستحبی) به من نزدیک می‌شود تا اینکه دوستش بدارم. آن‌گاه که دوستش بدارم، من گوش او خواهم شد که با آن می‌شنود و دیده‌ی او که با آن می‌بیند و زبان او که با آن سخن می‌گوید و دست او که قدرت‌نمایی می‌کند. اگر دعایم کند اجابتش می‌کنم و اگر از من بخواهد به او می‌دهم.
(کافی2/353)
حدیث413
قال الله عزّوجلّ:
ای محمد! هر‌که ولی مرا بیازارد به جنگ من برخاسته است.
(کافی2/352)
حدیث414
قال الله عزّوجلّ:
هر‌که بنده‌ی مؤمن مرا بیازارد، باید با من اعلام جنگ کند.
(کافی2/305)
حدیث415
قال الله عزّوجلّ:
ای داوود! همان‌گونه که نزدیک‌ترین مردم به خدا، فروتنان هستند، دورترین مردم از خدا، متکبران هستند.
(کافی2/124)
حدیث416
قال الله عزّوجلّ:
باید که زبانت در نهان و آشکار، یکی باشد.
(کافی8/134)
حدیث417
قال الله عزّوجلّ:
ای عیسی! آن که بر من شوریده و گناه می‌کند تو را نفریبد. روزی مرا می‌خورد و دیگری را بندگی می‌کند...آن‌چنان او را به بند می‌کشم که راه گریزی نداشته باشد.
(کافی8/133)
حدیث418
قال الله عزّوجلّ:
با مستحبات به من نزدیک شو.
(کافی8/132)
حدیث419
قال الله عزّوجلّ:
زبان را در پس اندیشه قرار ده تا در امان باشی.
(کافی2/498)
حدیث420
قال الله عزّوجلّ:
آن‌گاه که مرا یاد می‌کنی، فروتن باش.
(کافی2/497)
حدیث421
قال الله عزّوجلّ:
یاد من، هر جایی زیباست.
(کافی2/497)
حدیث422
قال الله عزّوجلّ:
مال بسیار، گناهان را از یاد می‌برد.
(کافی2/497)
حدیث423
قال الله عزّوجلّ:
هر‌که مرا یاد کند همدمش می‌شوم.
(کافی2/496)
حدیث424
قال الله عزّوجلّ:
هرگونه می‌خواهی باش که با هر دست که دهی از همان دست می‌گیری.
(کافی2/138)
حدیث425
قال الله عزّوجلّ:
شکر، نعمت‌ها را افزون و از دیگران بی‌نیاز می‌کند.
(کافی2/94)
حدیث426
قال الله عزّوجلّ:
ای فرزند آدم! خودت را محو بندگی من کن تا دلت را پر از بی‌نیازی کنم.
(کافی2/83)
حدیث427
قال الله عزّوجلّ:
نیکی ده برابر پاداش دارد و یک گناه نابود‌کننده است.
(کافی8/49)
حدیث428
قال الله عزّوجلّ:
ای موسی! هر‌که از گناهکاران نزد تو آمد و به تو پناه برد، بگو خوش آمدی و آسوده شدی، چه جایگاه بزرگی است پیشگاه خداوند جهان. و بر ایشان آمرزش بخواه و بر ایشان مانند یکی از خودشان باش.
(کافی8/48)
حدیث429
قال الله عزّوجلّ:
ای موسی! توبه را زود انجام بده و گناه را برای بعد بگذار.
(کافی8/46)
حدیث430
قال الله عزّوجلّ:
ای موسی! مرا در هیچ حالتی فراموش نکن و از بسیاری مال سرمست نشو.
(کافی8/45)
حدیث431
قال الله عزّوجلّ:
ای موسی! نزد من از بسیاری گناه فریاد برآور، همانند گناه‌کاری که از دشمنش می‌گریزد.(کافی8/42)
حدیث432
قال الله عزّوجلّ:
ای موسی! آرزوهای بسیاری برای دنیا نداشته باش، زیرا دلت را سخت می‌کند و کسی که دلش سخت باشد از من دور می‌شود.
(کافی8/42)
حدیث433
قال الله عزّوجلّ:
ای آدم! هرکدام از فرزندان تو قصد انجام کار نیکی کند، اگر انجام ندهد یک کار نیک و اگر انجام دهد، ده برابر نوشته خواهد شد.
(کافی2/440)
حدیث434
قال الله عزّوجلّ:
در نهان و نیز هنگام شادمانی به یاد من باش تا در غفلت‌ها به یادت باشم.
(امالی صدوق/254)
حدیث435
تندی نکن با کسی که تو را بر او مسلط کردند تا با تو تندی نکنم.
(کافی2/303)
حدیث436
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : و رأیت القرآنَ قد ثقُل علی الناس استماعُهُ و خفَ علی الناسِ استماع الباطل.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: می بینم که قرآن شنیدنش بر مردم سنگین است و شنیدن حرفهای باطل بر آنها سهل.
«وسائل الشیعه، ج 16، ص 277»
حدیث437
قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : سیأتی الزمان علی امتی لایبقی من القرآن الاسمه و لا من الاسلام الا اسمه یسمون به و هم ابعد الناس منه.
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمود: زمانی می آید بر امت من که باقی نماند از قرآن مگر همان ظاهر آن و از اسلام مگر اسم آن، آنها خود را مسلمان خوانند و لیکن دورترین مردم از اسلام هستند.
«بحار الأنوار، ج 2، ص 109»
حدیث438
قال النبی - صلّی الله علیه و آله - : شرارکم الذین لا یقرءون القرآن الا هجرا و لا یأتون الصلوة الا دُبراً و لا یعتقون محرَرَهم.
پیامبر اکرم - صلّی الله علیه و آله - فرمود: بدترین شما کسی است که قرآن نمی خواند مگر در سختی ها و نماز را به جا نمی آورد مگر در حوادث و آزاد نمی شوند آزاد شدگان آنها.
«مستدرک الوسائل، ج 15، ص 483»
حدیث439
قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ :
لا یُمَحِّضُ رجلٌ الایمانَ باللهِ حتّی یکونَ اللهُ احبُّ الیهِ من نفسِهِ و ابیهِ و امّهِ و ولدِهِ و اهلِهِ وَ مالِهِ و من الناسِ کُلُّهِمِ.
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند:
ایمان انسان پاک و خالص نمی گردد مگر اینکه خداوند در نزد او محبوبتر و دوست داشتنی تر از جان، مال، پدر، مادر، فرزند و خانواده اش و همه مردم باشد.
«بحارالانوار، ج 7، ص 25»
حدیث440
قال امیر المؤمنین - علیه السّلام - :
مَنْ اَصْبَحَ علی الدُّنیا حَزِیْناً، فقد اَصْبَحَ لِقَضاءِ اللهِ ساخِطاً.
امیر مؤمنان - علیه السّلام - فرمودند:
کسی که صبح کند، در حالی که بر دنیا اندوهناک است، به تحقیق، در حالی صبح کرده که از قضای الهی ناخشنود است.
«نهج البلاغه، حکمت 282»
حدیث441
قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ :
و الله ما اَحَبَّ اللهَ مَنْ احبَّ الدّنیا و الی غیرَنا.
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند:
به خدا سوگند، کسی که دنیا را دوست بدارد (برای غیر خدا) و ولایت غیر ما اهل بیت را داشته باشد خدا را دوست ندارد.
«فروع الکافی، ج 8، ص 129»
حدیث442
قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : طَلَبْتُ حبَّ الله عزّوجلّ فَوَجدتُهُ فی بُغضِ اهلِ المعاصیِ.
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: حب و دوستی خداوند را جستجو نمودم و آن را در دشمنی با اهل گناه یافتم.
«مستدرک الوسائل، ج 12، ح 13810»
حدیث443
قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : هل الدینُ الاّ الحبُّ؟ انّ اللهَ عزّوجلّ یقول: قُل ان کُنتم تُحبّونَ اللهَ فاتّبعونی یُحببکُم الله.
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: آیا دین چیزی غیر از حب و دوستی است؟ همانا خداوند عزوجل می فرماید: ای پیامبر به مردم بگو اگر مرا دوست می دارید پس مرا اطاعت کنید، پس آنگاه خدا شما را دوست خواهد داشت.
«الخصال، ص 21»
حدیث444
قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : فیما اوحی الله تعالی الی موسی ـ علیه السّلام ـ : کَذِبَ مَنْ زَعَم انّهُ یحبّنی فاذا جَنَّهُ اللًّیلُ نام عَنّی، الَیسَ کلُّ محبٍّ یُحبُّ خلوَةَ حبیبِهِ؟.
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: خداوند در وحی به حضرت موسی ـ علیه السّلام ـ اینگونه فرمود: ای موسی کسی که گمان می کند مرا دوست دارد و هنگامی که شب فرا می رسد به خواب می رود، دروغ می گوید، آیا این طور نیست که دوست، عاشق و مشتاق خلوت با دوست خود است؟
«امالی شیخ صدوق، ص 292»
حدیث445
قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : اذا تَخلّی المومِنُ من الدّنیا سَماو وَجَدَ حلاوَةَ حبِّ اللهِ و کان عندَ اهلِ الدّنیا کانّه قد خولِطَ.
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: زمانی که انسان مؤمن خود را از محبت دنیا خالی می نماید آنگاه شیرینی محبت پروردگارش را احساس می کند و با این که در میان اهل دنیا به سر می برد اما گویا اختلال حواس پیدا کرده است (با آنها نیست).
«الکافی ج 2، ص 130»
حدیث446
قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : قال الله تبارِکَ و تعالی ما تَحَبَّب الَیَّ عبدی باحبّ مِمّا افترضتُ علیه.
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: خداوند می فرماید هیچ بنده ای با چیزی بهتر از دوست داشتن و انجام فرائض و واجبات، با من اظهار دوستی نکرد.
«الکافی، ج 2، ص 82»
حدیث447
قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : حبُّ اللهِ اِذا اضاءَ عَلی سرِّ عبدٍ اخلاهُ عَلی کلِّ شاغِلٍ و کلِّ ذکرٍِ سویَ اللهِ عند ظلمةٍ.
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: حب خداوند زمانی که باطن و درون بنده اش را روشن نماید او را از هر دل مشغولی و سرگرمی باز می دارد و یاد غیر خدا را در هر تاریکی ای از وی سلب می کند.
«بحارالانوار، ج 15، ص 79»
حدیث448
قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ :
الحبُّ افضَلُ من الخوفِ.
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند:
حب (خداوند) برتر از ترس از خداست.
«فروع الکافی، ج 8، ص 129»
حدیث449
قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : و المحبّ اخلَصُ النّاسِ سرّاً لله، و اصدَقُهُم قولاً و افواهُم عهداً و ازاکاهُمْ عَمَلاً و اصفاهُم ذِکراً و اعبَدُهُم نفساً.
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: انسانی که محب و دوستدار خداست، باطن او از همه مردم خالص تر است، از همگان راستگوتر، در وفای به عهد از همه باوفاتر، عملش از همه پاک تر، ذکرش از همه صاف تر و روشن تر و وجودش از همه عابدتر می باشد.
«بحارالانوار، ج 15، ص 79»
حدیث450
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: انسان محب و دوستدار خدا ... کسی است که به هنگام مناجات با خدا فرشتگان به وجود او مباهات و به دیدارش افتخار می کنند، خداوند به وسیله او شهرها را آباد می کند و به جهت کرامت و بزرگواری او بندگان خود را کرامت می بخشد، خواسته های بندگانش را به حق او عطا می کند، به وسیله او بلا را از مردم دفع می نماید. اگر مردم مقام و منزلت محبین خدا را در پیشگاه او می دانستند که چیست، تنها به وسیله خاک قدم آنها به خدا تقرب می جستند.
«بحارالانوار، ج 15، ص 79»
حدیث451
قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ : القَلْبُ المُحِبّ للهِ یُحّب کثیراً النَّصَب لله و القَلبُ اللاهی عن الله یحّب الراحةَ...
حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمودند: قلبی که دوستدار خداوند است، به خاطر او تحمل سختی های بسیار را دوست می دارد و دلی که حب خدا در آن نیست (و از خدا روگردان شده) دوستدار آسایش و راحتی است.
«تنبیه الخواطر، ص 87»
حدیث452
قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ : مَنْ احبَّ ان یعلَمَ کیفَ منزلَتُه عند الله فلینظُر کیف منزلةَ اللهِ عندَهُ... .
حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمودند: کسی که دوست دارد بداند جایگاه او در نزد خداوند چگونه است پس باید ببیند خداوند در نزد او چه جایگاهی دارد پس هر انسانی بین دو امر مخیر گردیده، امر دنیا و آخرت، پس امر آخرت را بر دنیا کسی انتخاب می کند که خدا را دوست دارد و کسی که اختیار می کند امر دنیا را، پس او کسی است که خداوند در نزد او جایگاهی ندارد.
«جامع الاخبار، ص 505»
حدیث453
قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ حین سَاَلَهُ اعرابیٌ عَن درجاتِ المُحبّین: أدنی دَرَجاتِهم منِ استَصْغَرَ طاعَتَهُ و استعظَمَ ذنبَهُ... .
حضرت علی ـ علیه السّلام ـ در جواب سوال شخصی که از درجات محبین سوال کرد، فرمود: پائین ترین درجه آنها این است که عبادات خود را کوچک شمرده و گناهان خود را بزرگ می شمرند و گمان می کنند در دنیا کسی جز آنها مورد مواخذه و بازخواست قرار نمی گیرد. آن شخص وقتی کلام حضرت را شنید بی هوش شد، بعد از این که به هوش آمد از حضرت پرسید: آیا بالاتر از این هم درجه ای است؟ حضرت فرمودند: بلی هفتاد درجه دیگر هست!.
«مستدرک الوسائل، ج 1، ص 133»
حدیث454
قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ : اذا اکرمَ اللهُ عبداً لشَغَلَهُ بمحبَّتِهِ.
حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمودند: زمانی که خداوند بنده ای را اکرام نماید او را به محبت و دوستی خودش مشغول می سازد.
«تصنیف غررالحکم، ص 199، ح 3964»
حدیث455
قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ : کما انّ الشَّمسَ و القَمَرَ لا یجتمعانِ، کذلِکَ حبُّ اللهِ و حبُّ الدّنیا لا یجتمعان.
حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمودند: همان طور که خورشید و ماه با همدیگر جمع نمی شوند، همچنین حب خداوند و حب دنیا با هم جمع نمی گردند.
«تصنیف غررالحکم، ص 141، ح 2513»
حدیث456
قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ : ان کنتم تحبُّونَ اللهَ فاخرِجُوا من قلوبِکُم حبَّ الدّنیا.
حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمودند: اگر دوست دار خدا هستید (و به او عشق می ورزید)، پس محبت دنیا را از قلبهایتان خارج سازید.
«تصنیف غررالحکم، ص 141، ح 2510»
حدیث457
قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ : اطیبُ شیٍ فی الجنَّةِ و اَلَذّهُ حُبُّ اللهِ و الحبُّ فی اللهِ و الحمدُ للهِ ربِّ العالمین.
حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمودند: نیکوترین و لذیذترین چیز در بهشت محبت و دوستی خداوند و دوستیِ در راه خدا و حمد و ستایش پروردگار جهانیان می باشد.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 366»
حدیث458
قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ : حبُّ اللهِ نارٌ لا یَمَرُّ علی شیٍ الا احْتَرَقُ و نور اللهِ لا یَطَّلِعُ علی شیٍ الاّ اضاءَ.
حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمودند: دوستی و حب خدا آتشی است که بر هر چه بگذرد آن را می سوزاند و بر هیچ چیز نمی تابد مگر اینکه روشن و نورانیش می نماید.
«بحارالانوار، ج 67، ص 23»
حدیث459
قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ : علامَةُ حبِّ اللهِ تعالی حبُّ ذکرِ اللهِ و علامَةُ بُغضِ اللهِ بُعض ذکرِِ الله.
رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمودند: نشانه حب و دوستی خداوند، حب و علاقه به ذکر و یاد خداست و نشانه بعض خداوند، بغض و تنفر از یاد حق می باشد.
«کنز العمال، ح 1776»
حدیث460
قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ : حبُّ الدّنیا و حبّ اللهِ لا یجتمعان فی قلبٍ ابداً.
رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند: حب و دوستی دنیا با حب خدا هرگز با هم در یک قلب جمع نمی شوند.
«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 122»
حدیث461
قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ : مَنْ اَحبَّ لقاءَ اللهِ، احبَّ اللهُ لقاءَهُ وَ مَنْ کَرِهَ لقاءَ اللهِ کَرِهَ اللهُ لقاءَه.
رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمودند: کسی که دوستدار دیدار و ملاقلات پروردگار است، خداوند نیز ملاقات با او را دوست دارد و کسی که دیدار خدا در نظر او ناپسند است خداوند نیز دیدار او را ناپسند می دارد.
«بحارالانوار، ج 6، ص 133»
حدیث462
قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ : احبّوا اللهَ لِما یَغْدوکُمْ بهِ من نِعمةٍ و احبُّونی للهِ تعالی و احبّوا قَرابَتی لی.
رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند: خداوند را به خاطر نعمت هائی که به شما ارزانی داشته دوست بدارید و مرا به خاطر خداوند و خویشاوندانم را به خاطر من دوست بدارید.
«علل الشرایع، ص 600»
حدیث463
قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ : قال الله تعالی لداود ـ علیه السّلام ـ : احبِبْنی و حّبِّبنی الی خَلقی. قالَ یا ربّ کیفَ اُحِبّّبکَ الی خلقِکَ؟ قالَ: اُذکرنی بالحسن الجمیل... .
رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند: خداوند به حضرت داود ـ علیه السّلام ـ وحی فرمود: مرا دوست بدار و مرا محبوب خلقِ من ساز. حضرت داود عرض کرد: چگونه ترا محبوب خلق سازم؟ خداوند فرمود: به نزد آنان مرا به نیکی یاد کن و نعمت ها و احسان هائی را که به آنها نموده ام بدانها یادآوری کن.
«محجة البیضاء، ج 7، ص 254»
حدیث464
قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ : قالَ الله: ما تَحبَّبَ اِلَیَّ عَبدی بشیٍ احبّ اِلَیَّ ممّا افترضتُه علیه و اِنّهُ لیتحبَّبُ اِلیَّ بالنافلةِ... .
رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمودند: خداوند می فرماید: هیچ بنده ای با چیزی بهتر از انجام واجبات به من اظهار دوستی و محبت نکرده است و همانا بنده با انجام نوافل اظهار محبت و دوستی به من می نماید تا آنجا که محبوب من واقع می شود، پس زمانی که من او را دوست بدارم گوش او می شوم که با آن می شنود، چشم او می شوم که با آن می بیند، زبان او می شوم که با آن سخن می گوید، دست او می شوم که با آن می گیرد و پای او می شوم که با آن راه می رود، اگر مرا بخواند اجابتش می کنم و اگر چیزی از من بخواهد به او خواهم داد.
«المحاسن، ج 1، ص 454»
حدیث465
قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : ألْزِمُوا مَوَدَّتَنا أهْلَ الْبَیْتِ فَإنَّهُ مَنْ لَقی اللهَ وَ هُوَ یُحِبُّنا دَخَلَ الْجَنَّةَ بِشَفاعَتِنا وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ لا یَنْفَعُ عَبْدٌ بِعَمَلِهِ إلّا بِمَعْرِفَتِهِ بِحَقِّنا.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: به محبت و عشق به ما اهل بیت روی بیاورید زیرا کسی که خدا را با چنین خصلتی ملاقات کند داخل بهشت گردد و از شفاعت ما برخوردار شود، قسم به خدایی که جانم در دست او است جز با معرفت به حق ما، هیچ کس از عمل خود بهر ه ای نخواهد برد.
«امالی مفید، ص 43»
حدیث466
قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : لا تَزُولُ قَدَما عَبْدٍ یَوْمَ الْقِیامَةِ حَتّی یُسْألُ عَنْ أربَعٍ عَنْ عُمْرِهِ فِیما أفْناهُ وَ عَنْ شَبابِهِ فِیما أبْلاهُ وَ عَنْ مالِهِ مِنْ أیْنَ اِکتَسَبَهُ وَ فِیما أنْفَقَهُ، وَ عَنْ حُبِّنا أهْلَ الْبَیْتِ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: بنده خدا در قیامت قدم از قدم بر نمی دارد جز آن که از چهار چیز سؤال می شود: از عمر او سؤال می شود که چگونه و در چه راهی آن را از دست داده است، از جوانی او می پرسند که در چه راهی آن را به فرسودگی رسانده است، از ثروت او که از چه راهی به دست آورده و در چه راهی آن را خرج نموده است و نیز از محبت و دوستی ما سؤال می شود.
«بحار الأنوار، ج 7، ص 258»
حدیث467
قال امیرالمؤمنین - علیه السّلام - : ما اَعظَمَ فَوْزَ مَنِ اقْتَفی اَثَر النّبیّین.
امیر مؤمنان - علیه السّلام - فرمودند: چه بزرگ است رستگاری کسی که دنباله رو پیامبران باشد.
«غررالحکم، ح 9557»
حدیث468
قال امیرالمؤمنین - علیه السّلام - : اَقْرَبُ النّاسِ من الأنبیاءِ أعمَلهم بِما أمِروا بِه.
امیر مؤمنان - علیه السّلام - فرمودند: نزدیک ترینِ مردم به پیامبران، کسانی هستند که به آن چه امر شده اند، عمل کنند.
«غرر الحکم، ح 3057»
حدیث469
قال امیرالمؤمنین - علیه السلام - : وصیَتی لَکُم لا تُشرِکٌوا باللهِ شَیئاً.
امیرمؤمنان - علیه السلام - فرمودند: سفارش من به شما آن است که هرگز برای خدا شریکی قرار ندهید.
«نهج البلاغه، نامه 23»
حدیث470
عنِ النبی - صلی الله علیه و آله - : کُلُّ مَولُودٍ یُولَدُ عَلَی الفِطْرةِ وَ ابَواهُ یَهَوِدانه و یُنَصِرانه و یُمَجِسانه.
نبی اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: همه مولودها بر فطرت (توحیدی) به دنیا می آیند، و این پدر و مادرها هستند که آنها را یهودی، مسیحی یا مجوسی بار می آورند.
«بحار الانوار، ج 58، ص 187»
حدیث471
عَنْ الامام مُوسی بْنِ جَعْفَرٍ - علیهِ السَّلام - قالَ: مَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ أن یَصِلَنا فَلْیَصِلْ فُقَراءَ شِیعَتِنا وَ مَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ أنْ یَزورَ قُبُورُنا فَلْیَزُرْ قُبُورَ صلْحاءِ أخوانِنا.
امام کاظم - علیه السلام - فرمودند: کسی که به ما دسترسی ندارد و نمی تواند به دیدن ما نائل آید به دیدار فقراء شیعه (و به دستگیری آنان) بپردازد و کسی که استطاعت زیارت قبر ما را ندارد به زیارت قبر صالحان از شیعه ما برود.
«وسائل الشیعه، ج 6، ص 332»
حدیث472
عَنْ أمِیرِ الْمُؤمِنِینَ - علیهِ السَّلام - قالَ: إخْتَبِرُوا شِیعَتی بِخِصْلَتَیْنِ فاِنْ کانَتا فِیهِمْ فَهُمْ شِیعَتِی: مُحافَظَتُهُمْ عَلی أوْقاتِ الصَّلَواتِ وَ مُواساتُهُمْ مَعَ إخْوانِهِمْ الْمُؤْمِنِینَ بِالْمالِ وَ إنْ لَمْ تَکونا فِیهِمْ فَاعزَبْ ثُمَّ اَعزَبْ ثُمَّ اَعزَبْ.
امیر المؤمنین - علیه السلام - فرمودند: شیعیان مرا به دو خصلت امتحان کنید که اگر دارای این دو خصلت بودند، شیعه اند: اهمّیّت به نماز در اوّل وقت و دستگیری برادران دینی خود با مال، اگر این دو در آن ها نبود، پس از ما دورند، دورند و دورند!
«جامع الاخبار، ص 35»
حدیث473
. قالَ الْاِمامُ الْعَسْکرِیُّ - علیهِ السَّلام - : قالَ رَجُلٌ لِرَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : فُلانٌ یَنْظُرُ إلی حَرَمِ جارِهِ وَ إنْ أمْکنَهُ مُواقَعَةِ حَرامٍ لمْ یَضِقْ عَنْهُ فَغَضِبَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - وَ ... .
امام حسن عسگری - علیه السلام - فرمودند: مردی به پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - گفت: فلان کس به حرم (همسر) همسایه خود چشم می دوزد و اگر امکان عمل نامشروع دست دهد، کوتاهی نمی کند، پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - غضبناک شد و فرمودند: او را حاضر کنید، مردی که در کنار پیامبر بود گفت: یا رسول الله او از پیروان شما است و به علی - علیه السلام - عشق می ورزد و از دشمنان ما بیزاری می جوید. پیامبر - صلی الله علیه و آله - فرمودند: نگو که چنین کسی از شیعیان ما است، او دروغگو است زیرا شیعیان ما آن هایی هستند که همگام با ما و پیرو ما در اعمال باشند.
«لئالی الاخبار، ج 5، ص 157»
حدیث474
عِنِ الامام الصَّادِقِ - علیهِ السَّلام - قالَ: إمْتَحِنُوا شِیعَتَنا عِنْدَ ثَلاثٍ: عِنْدَ مَواقِیتِ الصَّلاةِ کیْفَ مُحافِظَتُهُمْ عَلَیْها، وَ عِنْدَ أسْرارِهِمْ کیْفَ حِفْظِهِمْ لَها، عِنْدَ عَدُوِّنا، وَ إلی أمْوالِهِمْ کیْفَ مُواساتِهِمْ لِإخْوانِهِمْ فِیها.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: شیعیان و پیروان ما را در سه مسئله امتحان کنید: اهمّیّت به اوقات نماز که آیا بر انجام آن در وقتش محافظت می کنند یا نه و حفظ اسرار یعنی در حفظ اسرار و مسائل محرمانه کوشا هستند یا خیر و از حیث توانمندی های مالی یعنی آیا با مال خود به یاری برادران دینی خود می پردازند یا نه.
«الخصال، ج 1، ص 103»
حدیث475
عَنِ الْاِمامِ الصَّادِقِ - علیهِ السَّلام - قالَ: یا مَعْشَر الشِّیعَةِ إنَّکمْ قَدْ نُسِبْتُمْ إلَینا کونُوا لَنا زَیْناً وَ لا تَکونُوا عَلَیْنا شَیْناً.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: ای شیعیان، شما به ما منسوب هستید، پس مایه زینت ما باشید نه مایه آبرو ریزی ما.
«مشکاة الأنوار، ص 67»
حدیث476
عَنِ الامام الصَّادِقِ - علیهِ السَّلام - قالَ: أیُّما رَجُلٍ مِنْ شِیعَتِنا أتی رَجُلاً مِنْ إخْوانِهِ فَاسْتَعانَ بِهِ فِی حاجَتِهِ فَلَمْ یَعِنْهُ وَ هُوَ یَقْدِرُ إلّا ابْتَلاهُ اللهُ بِأنْ یَقْضِیَ حَوائِجَ عِدَّةٍ مِنْ أعْدائِنا.
امام صادق - علیه السلام - فرمودند:
هر کس از شیعیان ما در برابر یکی از برادران خود، اظهار حاجت کند و او در حالی که می تواند به دست گیری او بپردازد، کوتاهی نماید خداوند او را مبتلا می کند به بر آوردن حاجت دشمنان ما.
«وسائل الشیعه، ج 11، ص 598»
حدیث477
قال الامام زین العابدین - علیه السلام - :
اِعلَمُوا عِبَادَ اللهِ اِنَّ أَهلَ الشِّرک لا تُنصَبُ لَهُمُ المَوَازِینُ، وَ لا تُنشَرُ لَهُمُ الدَّوَاوِینُ، وَإنَّما یُحشَرُونَ إلی جَهَنَّمَ زُمَراً، وَإنَّمَا نَصبُ المَوَازِینِ وَ نَشرُ الدَّوَاوِینِ لأهلِ الإسلامِ.
امام سجّاد - علیه السلام - فرمودند:
ای بندگان خدا آگاه باشید برای اهل شرک ترازوهای اعمال قرار نخواهد گرفت و دفترهای حساب و کتاب گسترده نمی شوند بلکه دسته جمعی به سوی جهنم فرستاده می شوند و قرار دادن آن ترازوها و گستردن آن دیوان و دفترها برای اهل اسلام است.
«نور الثقلین، ج 4، ص 507»
حدیث478
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - :
یَابنَ مَسعُودٍ! إِیَّاک أَن تُشرِک بِاللهِ طَرفَةَ عَینٍ وَإن نُشِرتَ بِالمِنشَارِ، أو قُطِعتَ، أَو صُلِبتَ، أو اُحرِقتَ بِالنَّارِ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
ای پسر مسعود! مبادا آنی به خدا شرک ورزی حتی اگر اره شوی یا تکه تکه ات کنند یا به دارت آویزند و یا به آتشت سوزانند.
«مکارم الأخلاق، ج 2، ص 357»
حدیث479
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - :
لا تَستَضِیئُوا بِنَارِ المُشرِکینَ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
از روشنایی آتش مشرکان استفاده نکنید.
«المجازات النبویه، ص 268»
حدیث480
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - :
إِیَّاک وَ مَا یُعتَذَرُ مِنهُ، فَإِنَّ فِیهِ الشِّرک الخَفِیُّ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
از کاری که موجب عذر خواهی می شود بپرهیز؛ زیرا در آن شرک خفی است.
«بحار الأنوار، ج 78، ص 200»
حدیث481
الإمام الصادق علیه السلام :
اُحضُروا مَعَ قَومِکُم مَساجِدَکُم .
امام صادق علیه السلام :
همراه کسان خود ، در مسجد حاضر شوید .
وسائل الشیعة : ج 8 ص 399 ح 4 .
حدیث482
الإمام علیّ علیه السلام :
عَلَّمَنی رَسولُ اللّه‌ِ صلی الله علیه و آله إذا لَبِستُ ثَوبا جَدیدا أن أقولَ : الحَمدُ للّه‌ِِ الَّذی کَسانی مِنَ اللِّباسِ ما أتَجَمَّلُ بِهِ فِی النّاسِ ، اللّهُمَّ اجعَلها ثِیابَ بَرَکَةٍ أسعی فیها لِمَرضاتِکَ ، وأعمُرُ فیها مَساجِدَکَ .
امام علی علیه السلام :
پیامبر خدا به من آموخت که هرگاه جامه نویی بر تن کردم ، بگویم :« سپاس ، خدایی را که لباسی به من پوشاند که در میان مردم با آن ، خود را بیارایم . پروردگارا! جامه‌ای بابرکت قرارش ده تا در آن برای رضایت تو بکوشم و به آباد ساختن مسجدهایت بپردازم » .
الکافی: ج 6 ص 458 ح 2
حدیث483
رسول اللّه صلی الله علیه و آله :
إذا رَأَیتُمُ الرَّجُلَ یَعتادُ المَسجِدَ فَاشهَدوا لَهُ بِالإِیمانِ ، قالَ اللّه‌ُ تَعالی : «إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَـجِدَ اللَّهِ مَنْ ءَامَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْاخِرِ» .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :
هرگاه دیدید که مردی پیوسته به مسجد می‌رود ، به ایمان او گواهی دهید . خداوند متعال فرمود : «تنها کسی که به خدا و روز رستاخیز ، ایمان آورده است ، مساجد خدا را آباد می‌کند» .
عوالی اللآلی: ج 2 ص32 ح 79 من دون الآیة .
حدیث484
الإمام علیّ علیه السلام :
لا یُسَمَّی المُسلِمُ رُجَیلاً ، ولا یُسَمَّی المُصحَفُ مُصَیحِفا ، ولَا المَسجِدُ مُسَیجِدا .
امام علی علیه السلام :
مسلمان، «مردک» و قرآن، «قرآنک» و مسجد، «مسجدک» نامیده نمی‌شود .
النوادر للراوندی: ص 194 ح 356 ، الجعفریّات: ص 241 کلاهما عن الإمام الکاظم عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار: ج 76 ص 358 ح 27 .
حدیث485
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :
إذا رَأَیتُمُ المَصاحِفَ حُلِّیَت ، وَالمَساجِدَ زُیِّنَت ، وَالمَنارَةَ طُوِّلَت ، وَاتُّخِذَ القُرآنُ مَزامیرَ ، وَالمَساجِدُ طُرُقا ، المُؤمِنُ فی ذلِکَ الزَّمانِ أعَزُّ مِنَ الکِبریتِ الأَحمَرِ ، أما إنَّ مَساجِدَهُم مُزَخرَفَةٌ ، وأبدانَهُم نَقِیَّةٌ ، وقُلوبَهُم أنتَنُ مِنَ الجیفَةِ .
هر گاه دیدید که قرآن‌ها، جامه‌ای زیبا بر تن کرده‌اند و مساجد ، زینت یافته‌اند و مناره‌ها ، قد برافراشته‌اند و قرآن ، با ساز و آواز خوانده می‌شود و مسجدها ، گذرگاه قرار گرفته‌اند ، مؤمن در آن روزگار ، از گوگرد سرخ ، کمیاب‌تر خواهد بود . آری . مساجدشان آذین‌بندی و جسمشان پاکیزه ؛ لیکن دل‌هایشان از مُردار ، بدبوتر است.
روضة الواعظین: ص 370 .
حدیث486
رسول اللّه (صلی الله علیه و آله و سلم) :
مَن أمسی کالاًّ مِن عَمَلِ یَدَیهِ ؛ أمسی مَغفورا لَهُ ؛
هر کس ، خسته از کارِ خود ، روز را به پایان ببرد ، آمرزیده روزش را به پایان برده است .
کنز العمّال : 4 / 7 / 9214 .
حدیث487
رسول اللّه (صلی الله علیه و آله و سلم) :
إنَّ اللّه َ تَعالی یُحِبُّ أن یَری عَبدَهُ تَعِبا فی طَلَبِ الحَلالِ؛
هر آینه خدای ـ تعالی ـ دوست می دارد که بنده اش را بیند که در طلبِ روزی رنج می بَرَد .
کنز العمّال : 4 / 4 / 9200
حدیث488
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اُوصیکُم بِالخَشیَةِ مِنَ اللّه ِ فِی السِّرِّ وَالعَلانِیَةِ . . . وَالاِکتِسابِ فِی الفَقرِ وَالغِنی ؛
شما را سفارش می کنم که در پنهان و آشکار از خدا بیم ورزید . . . و خواه در فقر و خواه در توانگری ، در پی کسبِ [روزی] باشید.
بحار الأنوار : 1 / 141 / 30
حدیث489
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
غُدوَةُ أحَدِکُم فی سَبیلِ اللّه ِ بِأَعظَمَ مِن غُدوَتِهِ یَطلُبُ لِوُلدِهِ وعِیالِهِ ما یُصلِحُهُم ؛
بامدادان برون شدنِ یکی از شما [برای جهاد] در راه خدا ، ارجمندتر از بامدادان برون شدنش برای سامان بخشیدن به زندگی فرزندان و خانواده اش نیست .
دعائم الإسلام : 2 / 15 / 9 ، عوالی اللآلی : 3 / 194 / 6 .
حدیث490
امام علی(علیه السلام)فرمودند:
لِلمُؤمِنِ ثَلاثُ ساعاتٍ : فَساعَةٌ یُناجی فیها رَبَّهُ ، وساعَةٌ یَرُمُّ مَعاشَهُ ، وساعَةٌ یُخَلّی بَینَ نَفسِهِ وبَینَ لَذَّتِها فی ما یَحِلُّ ویَجمُلُ . ولَیسَ لِلعاقِلِ أن یَکونَ شاخِصا إلاّ فی ثَلاثٍ : مَرَمَّةٍ لِمَعاشٍ ، أو خُطوَةٍ فی مَعادٍ ، أو لَذَّةٍ فی غَیرِ مُحَرَّمٍ ؛
مؤمن را سه وقت است: وقتی که در آن ، با پروردگارش مناجات می کند ؛ و وقتی که گذران زندگی اش را سامان می دهد ؛ و وقتی که از آن چه حلال و زیبا است ، برای خود لذّت برمی گیرد . و خردمند را سزاوار نیست که جز در پی سه چیز باشد : سامان دادن معیشت ، گام نهادن برای روز قیامت ، یا لذّت برگرفتن از آن چه حرام نیست .
تحف العقول : 203 ، الأمالی للطوسی : 147 / 240
حدیث491
رسول اللّه (صلی الله علیه و آله وسلم) :
السّاعی عَلی والِدَیهِ لِیَکُفَّهُما أو یُغنِیَهُما عَنِ النّاسِ فی سَبیلِ اللّه ِ ، ومَن سَعی عَلی زَوجٍ أو وَلَدٍ لِیَکُفَّهُم ویُغنِیَهُم عَنِ النّاسِ فی سَبیلِ اللّه ِ ، وَالسّاعی عَلی نَفسِهِ لِیُغنِیَها ویَکُفَّها عَنِ النّاسِ فی سَبیلِ اللّه ِ ، وَالسّاعی مُکاثَرَةً فی سَبیلِ الشَّیطانِ ؛
آن که بکوشد تا پدر و مادرش را تأمین کند یا آنان را از مردم بی نیاز سازد ، [کارش] در راه خدا است ؛ و آن کس که بکوشد تا همسر یا فرزندانش را کفاف بخشد و از مردم بی نیاز کند ، [نیز] در راه خدا است ؛ و آن که تلاش می کند تا خودش را بی نیاز کند و از مردم مستغنی سازد ، [نیز] در راه خدا است ؛ و آن که تلاش می کند تا بر دارایی خود بیفزاید ، در راه شیطان است .
کنز العمّال : 4 / 10 / 9237 .
حدیث492
رسول اللّه (صلی الله علیه و آله وسلم) :
مَن سَعی عَلی نَفسِهِ لِیُعِزَّها ویُغنِیَها عَنِ النّاسِ فَهُوَ شَهیدٌ ؛
هر کس بکوشد تا خود را عزیز و از مردم بی نیاز دارد، [هم رتبه] شهید است .
کنز العمّال : 4 / 607 / 11760
حدیث493
رسول اللّه (صلی الله علیه و آله وسلم) :
طَلَبُ الکَسبِ فَریضَةٌ بَعدَ الفَریضَةِ ؛
پس از ادای نماز واجب ، روزی جُستن واجب است .
بحار الأنوار : 103 / 17 / 79
حدیث494
رسول اللّه (صلی الله علیه و آله وسلم) :
إنَّ عیسَی بنَ مَریَمَ قالَ : خُلِقَ النَّهارُ لِتُؤَدِّیَ فیهِ الصَّلاةَ المَفروضَةَ الَّتی عَنها تُسأَلُ وبِها تُحاسَبُ ، وبِرَّ والِدَیکَ ، وأن تَضرِبَ فِی الأَرضِ تَبتَغِی المَعیشَةَ ؛ مَعیشَةَ یَومِکَ ؛
هر آینه عیسی بن مریم علیه السلام فرمود: «روز آفریده شد تا در آن نماز واجب را ادا کنی که از آن بازخواست و با آن حسابرسی خواهی شد ؛ و تا به پدر و مادرت نیکی کنی ؛ و تا در زمین گام زنی و در پی گذران زندگی روزانه خود برآیی» .
بحار الأنوار: 58/208 /38.
حدیث495
امام علی (علیه السلام) فرمودند :
مَن تَوَرَّطَ فِی الاُمورِ غَیرَ ناظِرٍ فِی العَواقِبِ فَقَد تَعَرَّضَ لِمُفظِعاتِ النَّوائِبِ ، وَالتَّدبیرُ قَبلَ العَمَلِ یُؤمِنُکَ مِنَ النَّدَمِ ؛
هر که بدون عاقبت اندیشی ، در کارها فرو رود ، خود را به بلاهای سختِ رسواکننده دچار کند . و برنامه ریزی پیش از هر کار ، از پشیمانی ایمنت خواهد ساخت .
الکافی : 8 / 19 / 4
حدیث496
امام علی (علیه السلام) فرمودند :
یُستَدَلُّ عَلَی الإِدبارِ بِأَربَعٍ : سوءِ التَّدبیرِ وقُبحِ التَّبذیرِ ، وقِلَّةِ الاِعتِبارِ ، وکَثرَةِ الاِعتِذارِ ؛
نشانه های بخت برگشتگی چهار چیزند : بدیِ برنامه ریزی ، زشتیِ ریخت و پاش ، اندکیِ عبرت گیری ، و فراوانیِ عذرخواهی .
غرر الحکم : 10958 .
حدیث497
امام علی (علیه السلام) فرمودند :
مَن تَأَخَّرَ تَدبیرُهُ تَقَدَّمَ تَدمیرُهُ؛
هر کس در برنامه ریزی واپس مانَد ، نابودی اش پیش افتد .
غرر الحکم : 8045 .
حدیث498
رسول اللّه (صلی الله علیه و آله وسلم) :
إنَّ مِن عَقلِ الرَّجُلِ استِصلاحَ مَعیشَتِهِ ؛
همانا نشانه عاقل بودن انسان آن است که گذرانِ زندگی اش سامان بخشد .
الفردوس : 1 / 214 / 815 عن أبی الدرداء .
حدیث499
رسول اللّه (صلی الله علیه و آله) :
شَرَفُ الدُّنیا الغِنی ، وشَرَفُ الآخِرَةِ التَّقوی ؛
مایه بزرگواری دنیا ، توانگری است ؛ و مایه بزرگواری آخرت ، تقوا .
کنز العمّال : 3 / 92 / 5650 .
حدیث500
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
لا تَسُبُّوا الدُّنیا ؛ فَنِعمَت مَطِیَّةُ المُؤمِنِ ؛ فَعَلَیها یَبلُغُ الخَیرَ ، وبِها یَنجو مِنَ الشَّرِّ . إنَّهُ إذا قالَ العَبدُ : لَعَنَ اللّه ُ الدُّنیا ، قالَتِ الدُّنیا : لَعَنَ اللّه ُ أعصانا لِرَبِّهِ ؛
دنیا را دشنام مدهید که نیکو مَرکبی است برای مؤمن ؛ سوار بر آن به خیر دست می یابد و با آن از شر رهایی می جوید . همانا هرگاه بنده ای بگوید : «خداوند دنیا را لعنت کناد!» ، دنیا هم می گوید : «خداوند از میان ما کسی را لعنت کناد که در برابر پروردگارش سرکش تر است».
بحار الأنوار : 77 / 178 / 10
حدیث501
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
کُلُّ یَومٍ لا یُعصَی اللَّهُ فیهِ فَهُوَ عِیدٌ؛
هر روزی که در آن خداوند نافرمانی نشود ، عید است.
نهج‌البلاغه ، حکمت 428
حدیث502
پیامبراسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند:
فَنَیرِزُوا إن قَدَرتُم کُلَّ یَومٍ یَعنی تَهادَوا و تَواصَلُوا فِی اللَّهِ؛
اگر می‌توانید هر روز را نوروز کنید ؛ یعنی در راه خدا به یکدیگر هدیه بدهید و با یکدیگر پیوند داشته باشید.
دعائم الإسلام ، ج 2 ، ص 326
حدیث503
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
إِذا کانَ یومُ النَّیرُوزِ فاغتَسِل وَ البَس أَنظَفَ ثِیابِک وَ تَطَیب بِأَطیبِ طِیبِک وَ تَکونُ ذلِک الیومَ صَائِماً؛
چون روز عید نوروز فرا رسید، غسل کن، پاکیزه‌ترین جامه‌ی خود را بپوش، با بهترین عطر، خود را خوشبو کن و آن روز را روزه بدار.
وسائل الشیعة: ج 8، ص 172، ح 10338
حدیث504
امام رضا (علیه‌السلام ) فرمودند:
مَن لم یَقدِرْ علی مایُکَفِّرُ بهِ ذُنوبَهُ فَلْیُکثِرْ مِنَ الصلواتِ علی محمّدٍ وآلِهِ فإنّها تَهدِمُ الذُّنوبَ هَدماً ؛
هر که نمی‌تواند کاری کند که به سبب آن گناهانش زدوده شود بر محمّد و آل او بسیار درود فرستد؛ زیرا که آن ، گناهان را ریشه کن می‌کند .
أمالی الصدوق : 68 / 4
حدیث505
امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند:
اذا سَافَرَ احدکم فَقَدِمَ مِنْ سَفَرِهِ فلیات أَهْلَهُ بِمَا تَیَسَّرَ ؛
هرگاه یکی از شما به مسافرت رود و سپس از سفر برگردد، پس باید برای خانواده خود به اندازه‌ای که توانایی دارد سوغاتی بیاورد .
وسائل الشیعه، ج‌8، ص‌337 .
حدیث506
امام سجاد (علیه السلام) می‌فرمایند:
لَانَ ادْخُلِ السُّوقَ وَ مَعِی دِرْهَمُ ابْتَاعَ بِهِ لَحْماً لِعِیَالِی وَقَدْ قَرِمُوا الیه أَحَبَّ الی مِنْ انَّ أُعْتِقَ نَسَمَةً ؛
برای من به بازار رفتن و خرید یک درهم گوشت‌برای خانواده‌ام که میل به گوشت دارند، از بنده آزاد کردن دوست داشتنی‌تر است.
وسائل الشیعه، ج‌15، ص‌251 .
حدیث507
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) می‌فرمایند:
مَنْ دَخَلَ السُّوقَ فَاشْتُرِیَ تُحْفَةً فَحَمَلَهَا الی عِیَالِهِ کان کحامل صَدَقَةَ الی قَوْمٍ مَحَاوِیجَ ولیبدا بالاناث قَبْلَ الذکور فَانٍ مَنْ فَرَّحَ ابْنَتَهُ فکانما أَعْتَقَ رَقَبَةً مِنْ وُلْدِ اسماعیل وَ مَنْ أَقَرَّ بِعَیْنِ ابْنٍ فکانما بکی مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ وَ مَنْ بکی مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ ادْخُلْهُ اللَّهُ جَنَّاتِ النَّعِیمِ ؛
هر کس به بازار رود و هدیه‌ای برای خانواده‌اش بخرد و ببرد، [پاداش او ] مانند کسی است که برای نیازمندان صدقه می‌برد [ . و هنگامی که هدیه را به خانه می‌برد]، باید، قبل از پسران، به دختران بدهد، زیرا کسی که دخترش را شادمان کند، مانند کسی است که یک بنده از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده است . و هر کس [با دادن هدیه‌ای ] چشم پسری را روشن کند، گویا از ترس خدا گریسته است و هر کس از ترس خدا بگرید، خداوند او را داخل نعمت‌های بهشت کند .
وسائل الشیعة، ج‌15، ص‌227 .
حدیث508
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) می‌فرمایند:
للمراة عَلِیِّ زَوْجُهَا انَّ یُشْبِعُ بَطْنِهَا، وَ یکسو ظَهْرِهَا ، وَ یُعَلِّمَهَا الصَّلَاةَ وَ الصَّوْمَ والزکاة انَّ کان فِی مَالِهَا حَقٍّ ، وَ لَا تُخَالِفْهُ فِی ذلک ؛ حق زن بر شوهرش این است که او را سیر کند، لباس بپوشاند، نماز و روزه و زکات را - اگر در مال زن حق زکاتی است - به او یاد دهد، و زن نیز در این کارها با او مخالفت نورزد .
مستدرک الوسائل، ج‌14، ص‌243 .
حدیث509
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) می‌فرمایند:
فای رَجُلٍ لَطَمَ امراته لَطْمَةً ، امرالله عزوجل مالک خَازِنَ النِّیرَانِ فَیَلْطِمُهُ عَلَیَّ حُرِّ وَجْهِهِ سَبْعِینَ لَطْمَةً فِی نَارِ جَهَنَّمَ ؛
هر کس به صورت زنش سیلی بزند، خداوند به آتشبان جهنم دستور می‌دهد تا در آتش جهنم هفتاد سیلی بر صورت او بزند .
مستدرک الوسائل، ج‌14، ص‌250 .
حدیث510
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) می‌فرمایند:
خَیْرُ الرِّجَالِ مِنْ أُمَّتِی الَّذِینَ لایتطاولون عَلِیِّ أَهْلِیهِمْ وَ یَحِنُّونَ عَلَیْهِمْ وَ لَا یظلمونهم ؛
بهترین مردان امت من، آن کسانی هستند که نسبت‌به خانواده خود خشن و متکبر نباشند و بر آنان ترحم و نوازش کنند و به آنان آزار نرسانند .
مکارم الاخلاق، ص‌216 .
حدیث511
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن شَفَعَ شَفاعَةً یَدفَعُ بها مَغرَما أو یُحیِی بها مَغنَما، ثَبَّتَ اللّه تعالی قَدَمَیهِ حِینَ تَدحَضُ الأقدام .
کسی که با میانجیگری خود زیانی را دفع، یا سودی را احیا کند، خداوند تعالی، در روزی که قدمها می‌لغزد ، قدمهای او را استوار بدارد .
کنز العمّال : 6496 منتخب میزان الحکمة : 298
حدیث512
امیر المؤمنین علیٌّ علیه‌السلام
لِشُرَیحٍ: إیّاکَ والتَّضَجُّرَ والتَّأذِّیَ فی مَجلِسِ القَضاءِ ، الذی أوجَبَ اللّه‌ُ فیهِ الأجرَ ، ویُحسِنُ فیهِ الذُّخرَ لِمَن قَضی بالحَقِّ .
امام علی علیه‌السلام - خطاب به شریح- فرم.دند: مبادا در مجلس قضاوت اظهار خستگی و ناراحتی کنی ؛ مجلسی که خداوند در آن پاداش قرار داده و برای کسی که به حقّ داوری کند ذخیره خوبی در نظر گرفته است .
الکافی : 7 / 413 / 1
حدیث513
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَنِ ابتُلِیَ بالقَضاءِ بینَ المُسلمینَ فَلْیَعدِلْ بَینَهُم فی لَحظِةِ وإشارَتِهِ ومَقعدِهِ ومَجلِسِهِ .
هر که به داوری کردن میان مسلمانان مبتلا شود ، باید در نگاهها و اشاره کردنها و جای نشستن و نحوه نشستن خود نسبت به آنها به یکسان رفتار کند .
کنزالعمّال : 15032 منتخب میزان الحکمة : 470
حدیث514
امیر المؤمنین علیٌّ علیه‌السلام
لِشُرَیحٍ: ثُمّ واسِ بینَ المسلمینَ بوَجهِکَ ومَنطِقِکَ ومَجلِسِکَ ، حتّی لا یَطمَعَ قَریبُکَ فی حَیفِکَ ، ولا یَیأسَ عَدُوُّکَ مِن عَدلِکَ .
امام علی علیه‌السلام - خطاب به شریح- فرمودند: میان مسلمانان‌در نگاه کردن و سخن گفتن و نشستنت برابری را رعایت کن ، تا نزدیکانت به جانبداری (و ستم) تو امید نبندند و دشمنانت از دادگری تو ، نومید نشوند .
وسائل الشیعه : 18 / 155 / 1
حدیث515
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن عَفا عَن دَمٍ لم‌یَکُن لَهُ ثَوابٌ إلاّ الجَنّةُ .
هرکه از (قصاص) خونی گذشت کند ، او را پاداشی جز بهشت نباشد .
کنزالعمّال : 39854
حدیث516
امام علی علیه‌السلام :
الحَبسُ بَعدَ معرِفَةِ الحقِّ ظُلْم .
زندانی کردن ، پس از پی بردن به حقیقت، ظلم است .
مستدرک الوسائل : 17 / 403 / 21672 منتخب میزان الحکمة : 130
حدیث517
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
کُلُّ عَملٍ مُنْقَطِعٌ عَن صاحبِهِ إذا ماتَ إلاّ المُرابِطَ فی سبیلِ اللّه ، فإنَّهُ یُنْمی لَهُ عَملُهُ ویُجْری علَیهِ رِزْقُهُ إلی یَومِ القِیامَةِ .
هر عملی پس از مرگ صاحبش از او جدا می‌شود مگر عمل کسی که در راه خدا مرزبانی کند ؛ عمل چنین کسی رشد می‌کند و تا روز قیامت روزیش داده می‌شود .
کنز العمال : 10611 منتخب میزان الحکمة : 116
حدیث518
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
فمَن تَرکَ الجِهادَ ألْبسَهُ اللّه‌ُ ذُلاًّ فی نفسِهِ ، وفَقْرا فی مَعیشَتِهِ ، ومَحْقا فی دِینهِ . إنَّ اللّه تبارکَ وتعالی أعَزَّ اُمّتی بسَنابِکِ خَیْلِها ومَراکِزِ رِماحِها .
هر کس جهاد را واگذارد خداوند جامه خواری بر جان او پوشاند و زندگیش را دستخوش فقر سازد و دینش را از بین ببرد . خداوند تبارک و تعالی عزّت و اقتدار امّت مرا در سُمهای اسبانشان و نوک نیزه‌هایشان قرار داده‌است .
أمالی الصدوق : 462 / 8
حدیث519
امام علی علیه‌السلام :
جاهِدوا فی سبیلِ اللّه بأیْدیِکُم ، فإنْ لَم تَقْدِروا فجاهِدوا بألسِنَتِکُم ، فإنْ لَم‌تَقْدِروا فجاهِدوا بقُلوبِکُم .
در راه خـدا بـا دسـتـهای خـود بجنگید ، اگـر نتوانستید با زبانهای خود بجنگید و اگر باز هم نتوانستید با دلهای خود بجنگید .
بحار الأنوار : 100 / 49 / 23
حدیث520
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن بَلّغَ رسالةَ غازٍ کانَ کَمَنْ أعْتقَ رَقَبةً ، وهُو شَریکُهُ فی بابِ «ثوابِ» غَزْوَتِهِ .
هر کس نامه جنگاوری را برساند همچون کسی است که بنده‌ای را آزاد کند و در دروازه «ثواب» جنگ او شریکش باشد .
وسائل الشیعه : 11/14/2 منتخب میزان الحکمة : 114
حدیث521
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مـن جهّز غـازیاً بِسلکِ أوإبرة غَفَرَ اللّه‌ُ لَهُ ما تَقدَّمَ من ذَنبهِ وما تَأخّرَ .
هـر کس جـنگاوری را به یـک نخ یا سوزن مجهز کند خداوند گناهان گذشته و آینده او را ببخشاید .
مستدرک الوسائل : 11 / 24 / 12333
حدیث522
امام علی علیه‌السلام :
لَیسَ فی المعاصِی أشَدُّ مِنِ اتِّباعِ الشَّهوَةِ ، فلا تُطِیعُوها فَتَشغَلَکُم عَنِ اللّه .
در میان گناهان (گناهی) سخت‌تر از پیروی شهوت نیست ، پس آن را فرمان نبرید که شمارا از خدا غافل می‌سازد .
غرر الحکم : 7520 منتخب میزان الحکمة : 216
حدیث523
امام علی علیه‌السلام :
مَن أکثَرَ مِن ذِکرِ الآخِرةِ قَلَّتْ مَعصیتُهُ .
هر کس که زیاد به یاد آخرت باشد ، گناه و نافرمانی او کم شود !
غرر الحکم : 8769
حدیث524
امام علی علیه‌السلام :
ما الُمجاهِدُ الشَّهیدُ فی سَبیلِ اللّه بِأعظَمَ أجرا مِمَّن قَدَرَ فعَفَّ .
کسی که در راه خدا جهاد کند و به شهادت رسد، اجرش بیشتر از آن کسی نیست که بتواند گناه کند ولی عفّت ورزد .
نهج البلاغة : الحکمة 474
حدیث525
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا عَمِلتَ سیّئةً فَاعمَلْ‌حَسَنةً تَمْحوها .
هر گاه کار بدی کردی ، کار خوبی انجام بده ، تا آن بدی را پاک کند .
أمالی الطوسیّ : 186 / 312
حدیث526
امام سجّاد علیه‌السلام :
إیّاکَ والابتِهاجَ بالذنبِ ، فإنّ الابتِهاجَ بهِ أعظَمُ مِن رُکوبهِ .
از شاد شدن به گناه بپرهیز ، که شاد شدن به گناه از ارتکاب آن بدتر است .
بحار الأنوار : 78 / 159 / 10
حدیث527
امام علی علیه‌السلام :
مَن تَلَذَّذَ بمعاصِی اللّه أورَثَهُ اللّه‌ُ ذُلاًّ .
هر که از معاصی خداوند لذّت برد ، خداوند او را به خواری افکند .
غرر الحکم : 8823 منتخب میزان الحکمة : 222
حدیث528
امام باقر علیه‌السلام :
مَنِ ارتَکَبَ الذنبَ فی الخَلاءِ لم یَعبَأِ اللّه‌ُ بهِ .
هرکه در خلوت گناه کند خداوند با او بی اعتناست.
بحار الأنوار : 46 / 247 / 35
حدیث529
امام علی علیه‌السلام :
أعظَمُ الذُّنوبِ عِندَ اللّه ذنبٌ أصَرَّ عَلیهِ عامِلُهُ .
بزرگترین گناه نزد خداوند ، گناهی است که مرتکبش بر آن اصرار ورزد .
غرر الحکم : 3131 منتخب میزان الحکمة : 220
حدیث530
امام علی علیه‌السلام :
اتَّقوا معاصیَ اللّه فی الخَلَواتِ ، فإنّ الشاهِدَ هُو الحاکِم .
از مـعـاصـی خـدا در خـلوت‌گاهها(ی خـود) بپرهیزید ؛ زیرا آن (خداوندی) که شاهد است همو داور است .
بحار الأنوار : 78 / 70 / 25
حدیث531
امام علی علیه‌السلام :
إذا رَغِبْتَ فی المَکارِمِ فاجْتَنِبِ الَمحارِم .
اگر خواهان مکارم و بزرگواریها هستی از حرامها دوری کن .
غرر الحکم : 4069 منتخب میزان الحکمة : 144
حدیث532
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
حَرامٌ علی کُلِّ قَلبٍ مُتَوَلِّهٍ بالشَّهَواتِ أن یَسکُنَهُ الوَرَعُ .
بر هردلی که‌شیفته شهوت‌ها باشد ، حرام است که پارسایی در آن منزل کند .
تنبیه الخواطر : 2 / 122 منتخب میزان الحکمة : 588
حدیث533
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
حَرامٌ علی کُلِّ قَلبٍ عزّی بالشَّهَواتِ أن یَجُولَ فی مَلَکوتِ السَّماواتِ .
بر هر دلی که به شهوت‌ها آرام گرفته باشد ، حرام است که در ملکوت آسمان‌ها گردش کند .
کذا فی المصدر ، ولعل الصواب «غَرِیَ» من غَرِیَ بالشیء : اُولِعَ به .تنبیه الخواطر : 2 / 122
حدیث534
امام صادق علیه‌السلام :
اِحذَروا أهواءکُم‌کما تَحذَرونَ أعداءکُم، فلَیسَ شَیءٌ أعدی لِلرِّجالِ مِن اتِّباعِ أهوائهِم ، وحَصائدِ ألسِنَتِهِم .
همان گونه که از دشمنان خود حذر می‌کنید ، از هوس‌هایتان حذر کنید ؛ زیرا برای مردان دشمنی بدتر از پیروی از هوس‌هایشان و درویده‌های زبان‌هایشان (سخنان بیهوده و یاوه) نیست .
الکافی : 2 / 335 / 1
حدیث535
امام علی علیه‌السلام :
اُوصِیکُم بمُجانَبهِ الهَوی ؛ فإنّ الهَوی یَدعو إلَی العَمی ، وهُوَ الضَّلال فی الآخِرَةِ والدُّنیا .
شـما را بـه دوری گـزیدن از هـوس سفارش می‌کنم ؛ زیرا هوس به کوری فرا می‌خواند و آن (باعث) گمراهی در آخرت و دنیاست .
مستدرک الوسائل : 12 / 113 / 13666
حدیث536
الإمامُ زینُ العابدینَ علیه‌السلام
فی وصیَّتِهِ لابنِهِ الباقِرِ علیه‌السلام: إیّاکَ ومصاحَبَهَ القاطِعِ لِرَحِمِهِ ؛ فإنّی وَجَدتُهُ مَلعونا فی کتابِ اللّه عز و جل فی ثلاثِ مَواضِعَ .
امام سجّاد علیه‌السلام - در سفارش به فرزند بزرگوارش حضرت باقر علیه‌السلام- فرمودند: زنهار از همنشینی با کسی که از خویشان خود بریده است ؛ زیرا من چنین کسی را در سه جای کتاب خداوند عز و جل لعنت شده یافتم .
بحار الأنوار : 2 / 377 / 7
حدیث537
امام علی علیه‌السلام :
من دَخلَ مَداخِلَ السُّوءِ اتُّهِم .
هر که به جاهای بد رفت و آمد کند مورد بدگمانی و تهمت واقع شود .
بحار الأنوار : 75 / 91 / 8
حدیث538
امام علی علیه‌السلام :
مَن وَقَفَ نَفسَهُ مَوقِفَ التُّهْمةِ فلا یلُومَنَّ مَن أساءَ بهِ الظّنَّ .
کسی که خود را در معرض تهمت قرار دهد ، نباید کسی را که به او گمان بد برد ، سرزنش کند .
بحار الأنوار : 75 / 90 / 4
حدیث539
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
أولی النّاسِ بالتُّهْمةِ مَن جالَسَ أهلَ التُّهْمةِ .
سزاوارترینِ مردم به تهمت کسی است که با متهمان و (افراد مظنون) همنشینی کند .
أمالی الصدوق : 28 / 4 منتخب میزان الحکمة : 96
حدیث540
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إفْشاءُ سِرِّ أخیکَ خِیانَةٌ ، فاجتَنِبْ ذلکَ .
فاش‌کردن راز برادر دینی خیانت است ؛ پس ، از این کار دوری کن .
بحار الأنوار : 77 / 89 / 3
حدیث541
الإمامُ زینُ العابدینَ علیه‌السلام
کانَ یقولُ لِوُلدِهِ: اتَّقُوا الکَذِبَ الصَّغیرَ مِنهُ والکبیرَ ، فی کلِّ جِدٍّ وهَزلٍ ، فإنّ الرجُلَ إذا کذبَ فی الصَّغیرِ اجتَرَأَ علَی الکبیرِ .
امام سجّاد علیه‌السلام
به فرزندان خود می‌فرمود : از دروغ کوچک و بزرگش ، جدّی و شوخیش بپرهیزید ؛ زیرا انسان هر گاه در چیز کوچک دروغ بگوید ، به گفتن دروغ بزرگ نیز جرأت پیدا می‌کند .
بحار الأنوار : 72 / 235 / 2
حدیث542
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
وَیلٌ للذی یُحَدِّثُ فَیکذِبُ لیُضحِکَ بهِ القَومَ ، وَیلٌ لَهُ ، وَیلٌ لَهُ !
وای بر کسی که برای خنداندن مردم دروغ بگوید ، وای بر او ، وای بر او .
کنز العمّال : 8215 منتخب میزان الحکمة : 486
حدیث543
الإمامُ الکاظمُ علیه‌السلام
لِهشامٍ وهُو یَعِظُهُ: إنّ العاقِلَ لا یَکذِبُ وإن کانَ فیهِ هَواهُ .
امام کاظم علیه‌السلام -در اندرز به هشام- فرمودند: خردمند دروغ نمی‌گوید، اگر چه منافع او در آن باشد .
بحار الأنوار : 78 / 305 / 1 منتخب میزان الحکمة : 484
حدیث544
امام علی علیه‌السلام :
جانِبوا الکذبَ ؛ فإنّهُ مُجانِبٌ للإیمانِ ، الصادِقُ علی شَفا مَنجاةٍ وکَرامَةٍ ، والکاذِبُ علی شرفِ مَهواةٍ ومَهانَةٍ .
از دروغ کـناره گـیـرید ؛ زیـرا دروغ از ایمان بر کنار است . شخص راستگودرلبه نجات و کرامت است و شخص دروغگو ، در آستانه پرتگاه و خواری .
نهج البلاغة : الخطبة 86 منتخب میزان الحکمة : 484
حدیث545
امام صادق علیه‌السلام :
لَیسَ فیما أصلَحَ البَدَنَ إسرافٌ ... إنّما الإسرافُ فیما أتلَفَ المالَ وأضَرَّ بالبَدَنِ .
در آنچه بـدن را سـالم نـگه می‌دارد اسراف نیست ... بلکه اسراف در چیزهایی است که مال را تلف کند و به بدن زیان رساند .
بحار الأنوار : 75 / 303 / 6 منتخب میزان الحکمة : 270
حدیث546
امام علی علیه‌السلام :
سِتّةٌ لا یُمارُونَ: الفَقیهُ، والرّئیسُ، والدَّنیُّ، والبَذیُّ، والمَرأةُ ، والصَّبیُّ .
شش کس‌اند که با آنها مجادله نشاید : فقیه ، رئیس ، فرومایه ، بدزبان ، زن و کودک .
غرر الحکم : 5634 منتخب میزان الحکمة : 512
حدیث547
امام علی علیه‌السلام :
إیّاکُم والمِراءَ والخُصومَةَ ؛ فإنّهُما یُمرِضانِ القُلوبَ علَی الإخوانِ ، ویَنبُتُ علَیهما النِّفاقُ .
از مـجـادله و ستیزه کردن بپرهیزید ؛ زیرا این دو کار دل‌ها را نسبت به برادران بیمار می‌کنند و نفاق می‌رویانند .
الکافی : 2 / 300 /
حدیث548
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
أورَعُ النّاسِ مَن تَرکَ المِراءَوإن کانَ مُحِقّا .
پارساترین مردمان، کسی است که مجادله را رها کند هرچند حقّ با او باشد .
أمالی الصدوق : 28 / 4
حدیث549
امام صادق علیه‌السلام :
مَن أکرَمَکَ فأکرِمْهُ ، ومَنِ استَخَفَّکَ فأکرِمْ نَفسَکَ عَنهُ .
هر کس تـو را گـرامی داشت ، تو نیز او را گرامی بدار و هر کس به تو بی‌احترامی کرد، خودت‌را در مرتبه او قرار مده.
بحار الأنوار : 78 / 278 / 113
حدیث550
امام علی علیه‌السلام :
مَن حَفَرَ بِئرا لِأخیهِ وَقَعَ فیها ، ومَن هَتَکَ حِجابَ غَیرِهِ انْکَشَفَتْ عَوراتُ بَیتهِ .
هر که برای برادرش چاهی کَند ، خود در آن افتد و هر که پرده (حرمت) دیگری را بدرد ، عیبهای درون خانه او بر ملا شود .
تحف العقول : 88
حدیث551
امام صادق علیه‌السلام :
إنّ فی التَّوراةِ مَکتوباً : یابنَ آدمَ ... إذا ظُلِمتَ بِمَظلِمَةٍ فارضَ بِانتِصاری لَکَ ؛ فإنَّ انتِصاری لَکَ خَیرٌ مِن انتِصارِکَ لِنفَسِکَ .
در تورات نگاشته شده‌است: ای آدمی‌زاده، هر گاه به تو ستمی شد ، به انتقامی که من برایت بگیرم رضایت ده ؛ زیرا من بهتر از تو برایت انتقام می‌گیرم .
الکافی : 2 / 304 / 10
حدیث552
امام صادق علیه‌السلام :
مَن کافَأ السَّفیهَ‌بِالسَّفَهِ فقَد رَضِیَ بِما اُتیَ إلَیهِ حَیثُ احتَذی مِثالَهُ .
هر کـس (رفتار) شـخص نـابخرد (نسبـت به خود) را با نابخردی تلافی کند، به رفتاری که (از جانب نابخرد) با او شده رضایت داده‌است ؛ زیرا از نمونه او پیروی کرده‌است .
الکافی : 2 / 322 / 2
حدیث553
امام کاظم علیه‌السلام :
إنّ اللّه عز و جل لم یُحَرِّمِ الخَمرَ لاسْمِها ، ولکنّهُ حَرّمَها لعاقِبَتِها ؛ فما کانَ عاقِبَتُهُ عاقِبَةَ الخَمرِ فهُو خَمرٌ .
خداوند عز و جل شراب را به خاطر نامش حرام نکرده ، بلکه به سبب پیامدهای آن حرام کرده است . پس ، هر چیزی که پیامدهای شراب را داشته باشد ، آن نیز (در حکم) شراب است .
الکافی : 6 / 412 / 2
حدیث554
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
شارِبُ الخَمرِ لا تُصَدِّقوهُ إذا حَدّثَ ، ولاتُزَوِّجوه إذا خَطَبَ ، ولا تَعودوهُ إذا مَرِضَ ، ولا تَحْضَروهُ إذا ماتَ ، ولا تأتَمِنوهُ علی أمانَةٍ .
شرابخوار ، اگر سخنی گفت تأیید نکنید ، اگر خواستگاری کرد به او زن ندهید ، اگر بیمار شد به عیادتش نروید ، اگر مُرد بر جنازه‌اش حاضر نشوید و به او امانت مسپارید .
بحار الأنوار : 79 / 127 / 7
حدیث555
امام صادق علیه‌السلام :
لا تُبدی الشَّماتَةَ لِأخیکَ فیَرحَمَهُ اللّه‌ُ ویُصَیِّرَها بِکَ . وقالَ : مَن شَمَتَ بِمُصیبَةٍ نَزَلَت بِأخیهِ لَم یَخرُجْ مِنَ الدّنیا حَتّی یُفتَتَنَ .
از گرفتاری‌برادرت اظهار شادی مکن که خداوند به او رحم می‌کند و آن گرفتاری را به تو می‌رساند . همچنین فرمود : هر کس از گرفتاری و مصیبتی که به برادرش رسیده است شاد شود ، از دنیا نرود تا خود گرفتار آن شود .
الکافی : 2 / 359 / 1
حدیث556
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إن عَـیَّرَکَ أخـوکَ المُسلِمُ بِما یَعلَمُ فیکَ فَلا تُعَیِّرْهُ بِما تَعلَمُ فیهِ ؛ یَکونُ لَکَ أجرا وعلَیهِ إثما .
اگر برادر مسلمانت عیبی از تو بداند و به آن تو را سرزنش کند ، تو به واسطه عیب و گناهی که از او می‌دانی سرزنشش مکن تا برای تو پاداش باشد و بر او گناه .
تنبیه الخواطر : 2 / 155 منتخب میزان الحکمة : 420
حدیث557
امام باقر علیه‌السلام :
ما مِن إنسانٍ یَطعَنُ فی عَینِ مُؤمِنٍ إلاّ ماتَ بِشَرِّ میتَةٍ ، وکانَ قَمِناأن لا یَرجِعَ إلی خَیرٍ .
هیچ انسانی نیست که پیش روی مؤمنی از او بد گوید و طعنه زند ، مگر این که به بدترین شکل بمیرد و سزاوار است که روی خیر و سعادت را نبیند .
الکافی : 2 / 361 / 9
حدیث558
امام صادق علیه‌السلام :
مَن أ نَّبَ مُؤمِنا أ نَّبَهُ اللّه‌ُ فی الدّنیا والآخِرَةِ .
هر کس مؤمنی را سرزنش کند ، خداوند او را در دنیا و آخرت سرزنش کند .
الکافی : 2 / 356 / 1 منتخب میزان الحکمة : 420
حدیث559
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم
لِرجُلٍ قالَ : اُحِبُّ أن اُحشَرَ یَومَ القِیامَةِ فی النُّورِ: لا تَظلِمْ أحَدا تُحشَرْ یَومَ القِیامَةِ فی النُّورِ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم
- بـه مـردی که عرض کرد : من دوست دارم در روز قیامت با نور و روشنایی به محشر آیم- فرمودند: به هیچ کس ظلم نکن تا روز قیامت در نور و روشنایی محشور شوی .
کنز العمّال : 44154 منتخب میزان الحکمة : 572
حدیث560
امام علی علیه‌السلام :
أنفَذُ السِّهامِ دَعوَهُ‌المَظلوم .
کاری‌ترین تیرها ، دعای ستمدیده است .
غرر الحکم : 2979 منتخب میزان الحکمة : 352
حدیث561
الإمامُ الباقرُ علیه‌السلام :
لَمّا حَضَرَ علیَّبنَ الحُسینِ علیهماالسلام الوَفاةُ ضَمَّنی إلی صَدرِهِ ، ثُمّ‌قالَ : یا بُنَیَّ ، اُوصِیکَ بما أوصانِی بهِ أبی علیه‌السلامحینَ حَضَرَتهُ الوَفاةُ وبما ذَکَرَ أنَّ أباهُ أوصاهُ بهِ ، قالَ : یا بُنَیَّ ، إیّاکَ وظُلمَ مَن لا یَجِدُ علَیکَ ناصِرا إلاّ اللّه‌َ .
امام باقر علیه‌السلام :
هنگامی کـه وفـات علی بـن الحسین علیه‌السلام فـرا رسید ، مرا به سینه خود چسبانیدند و سپس فرمودند: فرزندم ! تو را به همان چیزی سفارش می‌کنم که پدرم هنگام وفاتش به من سفارش کرد و فرمود که پدر او نیز همان را به ایشان سفارش کرده است . فرمود : فرزندم ! زنهار از ستم کردن به کسی که در برابر تو یاوری جز خدا ، نمی‌یابد .
الکافی : 2 / 331 / 5 منتخب میزان الحکمة : 350
حدیث562
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إیّاکُم والظُّلمَ ؛ فإنّهُ‌یُخرِبُ قُلوبَکُم .
از ستم کردن بپرهیزید ، که دلهای شما را ویران می‌کند .
کنز العمّال : 7639 منتخب میزان الحکمة : 348
حدیث563
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
الأناةُ مِنَ اللّه ، والعجلةُ‌مِنَ الشَّیطانِ .
آرامی از (صفات) خداست و شتابزدگی از (صفات) شیطان .
المحاسن : 1 / 340 / 698 منتخب میزان الحکمة : 358
حدیث564
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنَّما أهلَکَ النّاسَ‌العجلةُ ، ولَو أنَّ النّاسَ تَثَبَّتوا لَم یَهلِکْ أحَدٌ .
در حقیقت ، مــردم را شتابزدگی به هلاکت افکنده‌است . اگر مردم آرام و از شتابزدگی به دور بودند ، هیچ کس هلاک نمی‌شد .
المحاسن : 1 / 340 / 697 منتخب میزان الحکمة : 358
حدیث565
امام صادق علیه‌السلام :
مَـعَ التَّثَبُّتِ تَکـونُ السَّلامَهُ ، ومَعَ العَجَلَةِ تَکونُ النَّدامَهُ .
با آرامش و درنگ ، سلامت (از خطا و لغزش) است و با شتابزدگی پشیمانی .
الخصال : 100 / 52 منتخب میزان الحکمة : 358
حدیث566
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إیّاکُم والرّشوَةَ فإنّهامَحضُ الکُفرِ ، ولا یَشُمُّ صاحِبُ الرّشوةِ رِیحَ الجَنّةِ .
از رشوه گرفتن دوری کنید که بی‌گمان کفر محض است و رشوه‌گیر بوی بهشت را استشمام نمی‌کند .
بحار الأنوار : 104/274 / 12 منتخب میزان الحکمة : 236
حدیث567
امام صادق علیه‌السلام :
الاِصطِباغُ بِالخَلِّ یَقطَعُ شَهوَةَ الزِّنی .
خورش ساختن سرکه ، شهوت زنا را ریشه‌کن می‌کند .
الکافی ، جلد 6 ، صفحه 330 ، حدیث 10 دانش نامه احادیث پزشکی : 2 / 304
حدیث568
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
اِشتَدَّ غَضَبُ اللّه عز و جل عَلَی امرأةٍ ذاتِ بَعلٍ مَلَأتْ عَینَها مِن غَیرِ زَوجِها أو غَیرِ ذِی مَحرَمٍ مِنها ، فإنّها إن فَعَلَتْ ذلکَ أحبَطَ اللّه‌ُ کُلَّ عَمَلٍ عَمِلَتهُ ، فإن أوطَأتْ فِراشَهُ غَیرَهُ کانَ حَقّا عَلَی‌اللّه أن یُحرِقَها بِالنارِ بعدَ أن‌یُعَذِّبَها فی قَبرِها .
زن شوهر داری که چشمش را از مردی جز شوهر خود ، یا نامحرمی پُر کند ، خشم خداوند عز و جل بر او فزونی گیرد ؛ که اگر چنین کند ، خداوند همه اعمال او را باطل گرداند و چنانچه به شوهر خود خیانت ورزد ، بر خداست که اورا بعد از عذاب در قبر ، به آتش دوزخ بسوزاند .
بحار الأنوار : 76 / 366 / 30 منتخب میزان الحکمة : 248
حدیث569
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن قَدرَ علی امرأةٍ أو جاریَةٍ حَراما فَتَرکَها مَخافَةَ اللّه حَرَّمَ اللّه‌ُ عز و جل علَیهِ النّارَ ، وآمَنَهُ اللّه‌ُ تَعالی مِن الفَزَعِ الأکْبَرِ ، وأدْخَلَهُ اللّه‌ُالجَنّةَ .
هرکس این امکان برایش پیش آید که با زن یا کنیزی به حرام نزدیکی کند امّا از ترس خدا دست به این کار نزند ، خداوند عز و جل آتش را بر او حرام گرداند و او را از آن هراس بزرگ ایمن دارد و به بهشتش برد .
ثواب الأعمال : 334 / 1 منتخب میزان الحکمة : 144
حدیث570
وقد نَظَرَ إلی رجُلٍ‌یَغتابُ رجُلاً عندَ ابنِهِ الحسنِ علیه‌السلام: یابُنَیَّ ، نَزِّهْ سَمعَکَ عن مِثلِ هذا ؛ فإنّهُ نَظَرَ إلی أخبَثِ ما فی وِعائهِ فَأفرَغَهُ فی وِعائکَ !
امام علی علیه‌السلام - وقتی دید شخصی در حضور فرزندش حسن علیه السلام از کسی غیبت می‌کند- فرمودند: فرزندم ! گوش خود را از چنین کسی به دور دار ؛ زیرا او به پلیدترین و نجس‌ترین چیزهایی که در ظرف (وجود) خود دارد نگریسته و آنها را در ظرف تو خالی کرده‌است .
الاختصاص : 225 منتخب میزان الحکمة : 438
حدیث571
امام صادق علیه‌السلام :
لا تَغتَبْ فتُغتَبُ ، ولا تَحفِرْ لِأخِیکَ حُفرَةً فَتَقَعَ فیها ؛ فإنَّکَ کما تَدینُ تُدانُ .
غیبت نکُن ، که از تو غیبت می‌شود . و برای برادرت چاه مکَن که خود در آن می‌افتی ؛ زیرا با هر دست بدهی ، با همان دست پس می‌گیری .
بحار الأنوار : 75 /249 /16 منتخب میزان الحکمة : 436
حدیث572
الإمامُ الحسینُ علیه‌السلام لِرجُلٍ اغتابَ عِندَهُ رجُلاً :
یا هذا ، کُفَّ عنِ الغِیبةِ ؛ فإنّها إدامُ‌کِلابِ النارِ .
امام حسین علیه‌السلام - به مردی که در حضور ایشان از مردی غیبت کرد- : ای مرد ! دست از غیبت بردار ؛ زیرا غیبت نواله سگهای دوزخ است .
تحف العقول : 245 منتخب میزان الحکمة : 436
حدیث573
امام علی علیه‌السلام :
ما أفحَشَ کریمٌ قَطُّ .
انسان بزرگوار ، هرگز دشنام ندهد .
غرر الحکم : 9478 منتخب میزان الحکمة : 442
حدیث574
امام باقر علیه‌السلام :
قُولوا للناسِ أحسَنَ‌ما تُحِبُّونَ أن‌یُقالَ لَکُم؛ فإنَّ اللّه‌َ یُبغِضُ اللَّعّانَ السَّبّابَ الطَّعّانَ علَی المؤمنینَ ، الفاحِشَ المُتَفَحِّشَ ، السائلَ المُلحِفَ .
بهترین چیزی را که دوست دارید به شما گفته شود ، به‌مردم بگویید ؛ زیرا خداوند از شخص لعنتگرِ دشنام دهِ بدگوی از مؤمنان و ناسزاگویِ بد دهن و گدایِ سمج نفرت دارد .
بحار الأنوار : 78 / 181 / 67 منتخب میزان الحکمة : 442
حدیث575
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا شَتَمَ أحَدُکُم أخاهُ فلا یَشتِمْ عَشِیرَتَهُ ، ولا أباهُ ، ولا اُمَّهُ ، ولکنْ لِیَقُلْ إن کانَ یَعلَمُ ذلک : إنّکَ لَبَخِیلٌ ، وإنّکَ لَجَبانٌ ، وإنّکَ لَکَذُوبٌ ، إن کانَ یَعلَمُ ذلکَ مِنهُ .
هرگاه یکی از شما برادرش را دشنام می‌دهد ، نباید به ایل و تبار او و پدر و مادرش دشنام دهد ، بلکه بگوید : تو بخیلی ، تو ترسویی ، تو دروغگویی ! به شرط آن که بداند او واقعا چنین است .
کنز العمّال : 8134 منتخب میزان الحکمة : 264
حدیث576
امیر المؤمنین علیٌّ علیه‌السلام
لِقَنْبرٍ وقد رامَ أن‌یَشتِمَ شاتِمَهُ: مَهْلاً یا قَنبرُ! دَعْ شاتِمَکَ مُهانا تُرْضِ الرَّحمنَ وتُسخِطِ الشَّیطانَ وتُعاقِبْ عَدُوَّکَ ، فَوَالذی فَلَقَ الحَبَّةَ وبَرَأ النَّسَمَةَ ما أرضَی المؤمنُ رَبَّهُ بِمِثلِ الحِلْمِ ، ولا أسخَطَ الشَّیطانَ بِمِثلِ الصَّمتِ ، ولا عُوقِبَ الأحمَقُ بمِثلِ السُّکوتِ عَنهُ .
امام علی علیه‌السلام - خطاب به‌قنبر- که می‌خواست به کسی که بدو ناسزا گفته بود ، ناسزا گوید- فرمودند: آرام باش قنبر ! دشنامگوی‌خود را خوار و سرشکسته بگذار تا خدای رحمان را خشنود و شیطان را ناخشنود کرده و دشمنت را کیفر داده باشی . قسم به خدایی که دانه را شکافت و خلایق را بیافرید ، مؤمن پروردگار خود را با چیزی همانند بردباری و گذشت خشنود نکرد و شیطان را با حربه‌ای چون خاموشی به خشم نیاورد و احمق را چیزی مانند سکوت در مقابل او کیفر نداد .
أمالی المفید : 118 / 2 منتخب میزان الحکمة : 264
حدیث577
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لا تَسُبُّوا الرِّیاحَ فإنّها مَأمُورَةٌ ، ولا تَسُبُّوا الجِبالَ ولا السّاعاتِ ولا الأیّامَ ولا اللَّیالِیَ فَتَأثَمُوا وتَرجِعَ علَیکُم .
به بادها ناسزا مگویید که‌آنها (از جانب خداوند) مأمورند و کوهها و لحظه‌ها و روزها و شبها را ناسزا نگویید که گنهکار می‌شوید و به خودتان بر می‌گردد .
علل الشرائع : 577 / 1 منتخب میزان الحکمة : 264
حدیث578
امام علی علیه‌السلام :
مَن شَبَّ نارَ الفِتنَةِ کانَ وَقودا لها .
هر کس آتش فتنه را برافروزد ، خود هیزم آن شود .
غرر الحکم : 9163 منتخب میزان الحکمة : 440
حدیث579
امام علی علیه‌السلام :
اعلَمُوا أنّهُ مَن یَتَّقِ اللّه یَجعَلْ لَهُ مَخرجا مِن الفِتَنِ ، ونورا مِن الظُّلَم .
بدانید که هر کس تقوای الهی در پیش گیرد ، خداوند برای او راه خروجی از فتنه‌ها و نوری در تاریکیها قرار دهد .
نهج البلاغة : الخطبة 183 منتخب میزان الحکمة : 440
حدیث580
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لَأنا لِفِتنَةِ السَّرّاءِ أخوَفُ علَیکُم مِن فِتنَةِ الضَّرّاءِ ، إنّکُمُ ابتُلِیتُم بفِتنَةِ الضَّرّاءِ فَصَبَرتُم ، وإنّ الدنیا حُلوَةٌ خَضِرَةٌ .
راستی که مــن از فـتنه خـوشی برای شـما بیمناکترم ، تا فتنه سختی . شما به فتنه سختی درافتادید و صبر کردید، امّا دنیا شیرین‌و خوش‌منظر است.
الترغیب والترهیب : 4/184/74 منتخب میزان الحکمة : 440
حدیث581
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ثلاثٌ فاتِناتٌ : الشَّعرُ الحَسَنُ ، والوَجهُ الحَسَنُ ، والصَّوتُ الحَسَنُ .
سه چیز فتنه‌انگیز است : موی زیبا ، روی زیبا و صدای زیبا .
کنز العمّال : 44129 منتخب میزان الحکمة : 440
حدیث582
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لا طِیَرَةَ ولا شُؤم .
نه فال بد راست است و نه شومی .
نور الثقلین : 4 / 382 / 35 منتخب میزان الحکمة : 348
حدیث583
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
کَفّارَةُ الطِّیَرَةِ التَّوَکُّلُ .
کفّاره فال بد ، توکّل است .
الکافی : 8 / 198 / 236
حدیث584
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لیسَ مِنّا مَن تَطَیَّرَ أو تُطُیِّرَ لَهُ، أو تَکَهَّنَ أو تُکُهِّنَ لَهُ، أو سَحَرَ أو سُحِرَ لَهُ .
از ما نیست کسی که فال بد زند ، یا برایش فال بد زده شود (به فال بد دیگران نسبت به خود اعتقاد داشته‌باشد) ، پیشگویی کند یا برایش پیشگویی شود ، جادو کند یا برایش جادو شود (به پیشگو و جادوگر مراجعه کند) .
الترغیب والترهیب : 4 / 33 / 4 منتخب میزان الحکمة : 348
حدیث585
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن رَدَّتهُ الطِّیَرَةُ عَن حاجَتِهِ فَقَد أشرَکَ .
هر که فال بد زدن ، او را از کارش باز دارد ، شرک ورزیده است .
کنز العمّال : 28566
حدیث586
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَـن خَـرَجَ یُریدُ سَفَرا فَرَجَعَ‌مِن طَیرٍ فقد کَفَرَ بما اُنزِلَ علی محمّدٍ .
هرکه برای سفر ، خانه‌اش را ترک کند و بر اثر فال بدی برگردد ، به آنچه بر محمّد نازل شده کفر ورزیده است .
کنز العمّال : 28570 منتخب میزان الحکمة : 348
حدیث587
امام صادق علیه‌السلام :
أبعَدُ ما یَکونُ العَبدُ مِنَ اللّه أن یَکونَ الرَّجُلُ یُواخی الرَّجُلَ وهُوَ یَحفَظُ (علَیهِ) زَلاّتِهِ لِیُعَیِّرَهُ بِها یَوما ما .
دورترین بنده از خدا ، آن کسی است که با شخصی طرح دوستی افکند و لغزشهای او را نگه دارد ، تا روزی به واسطه آنها او را سرزنش کند .
الکافی : 2 / 355 / 7 منتخب میزان الحکمة : 420
حدیث588
الامام علی علیه السلام
مِن کِتابهِ لِلأشتَرِ لَمّا وَلاّهُ مِصرَ: وَلْیَکُنْ أبعَدَ رَعِیَّتِکَ مِنکَ ، وأشنَأهُم عِندَکَ ، أطلَبُهُم لِمَعایِبِ النّاسِ ؛ فإنَّ فی النّاسِ عُیوبا ،الوالی أحَقُّ مَن سَتَرَها ، فلا تَکشِفَنَّ عَمّاغابَ عَنکَ مِنها .
امام علی علیه‌السلام - در فرمان استانداری مصر به مالک اشتر- فرمودند: باید دورترین افراد ملت از تو و دشمن‌ترین آنها نزد تو ، عیبجوترین آنها از مردم باشد ؛ زیرا مردم (خواه ناخواه) عیبهایی دارند و زمامدار سزاوارترین کس به پوشاندن آنهاست . بنابراین ، درباره آن دسته از عیبهای مردم که بر تو پوشیده‌است ، پی‌جویی و کنجکاوی مکن .
نهج البلاغة : الکتاب 53 منتخب میزان الحکمة : 420
حدیث589
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لا تَتَّبِعوا عَوراتِ‌المُؤمِنینَ ؛ فإنَّهُ مَن تَتَبَّعَ عَوراتِ المُؤمِنینَ تَتَبَّعَ اللّه‌ُعَورَتَهُ ، ومَن تَتَبَّعَ اللّه‌ُ عَورَتَهُ فَضَحَهُ ولَو فی جَوفِ بَیتِهِ .
عیبهای مؤمنان را جستجو نکنید؛ زیرا هرکه دنبال عیبهای مؤمنان بگردد ، خداوند عیبهای او را دنبال کند و هر که خداوند تعالی عیوبش را جستجو کند ، او را رسوا سازد گرچه درون خانه‌اش باشد .
ثواب الأعمال : 2 / 288 / 1
حدیث590
امام علی علیه‌السلام :
مَن عابَ عِیبَ ، ومَن‌شَتَمَ اُجیبَ .
هر که عیبجویی کند ، عیبجویی شود و هر که دشنام دهد ، پاسخ شنود .
کنز الفوائد للکراجکیّ : 1 / 279 منتخب میزان الحکمة : 420
حدیث591
امام صادق علیه‌السلام :
أنفَعُ الأشیاءِ لِلمَرءِ سَبقُهُ النّاسَ إلی عَیبِ نَفسِهِ .
سودمندترین چیزها برای آدمی، این است که در رسیدگی به عیبهای خود بر مردم پیشی گیرد (یا پیش از پرداختن به عیوب مردم به عیبهای خود بپردازد) .
الکافی : 8 / 243 / 337
حدیث592
امام علی علیه‌السلام :
مَن نَظَرَ فی عُیوبِ النّاسِ فأنکَرَها ثُمَّ رَضِیَها لِنَفسِهِ ، فذلکَ الأحمَقُ بِعَینِهِ .
هر کس عیبهای مردم را ببیند و آنها را زشت شمارد و همان عیبها را در خودش بپسندد ، احمق واقعی است!.
نهج البلاغة : الحکمة 349 منتخب میزان الحکمة : 418
حدیث593
امام علی علیه‌السلام :
أعقَلُ النّاسِ مَن کانَ بِعَیبهِ بَصیرا ، وعَن عَیبِ غَیرِهِ ضَریرا .
خردمندترین مردم ، کسی است که بینای عیب خود باشد و کور عیب دیگران .
غرر الحکم : 3233 منتخب میزان الحکمة : 418
حدیث594
امام علی علیه‌السلام :
الحَجَرُ الغَصِیبُ فی الدارِ رَهنٌ علی خَرابِها .
وجود سنگ غصبی در خانه ، ضامن ویرانی آن خانه است .
نهج البلاغة : الحکمة 240 .
حدیث595
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن غَصَبَ رَجُلاً أرضا ظُلما لَقِیَ اللّه تعالی وهُو علَیهِ غَضبانُ .
هر کس زمین کسی را به ناحقّ غصب کند ، خداوند متعال را دیدار کند در حالی که بر او خشمگین است .
کنز العمّال : 30366 منتخب میزان الحکمة : 426
حدیث596
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا رَأَیتُمُ الرَّجُلَ ألَمَّ اللّه‌ُ بِهِ الفَقرَ وَالمَرَضَ ؛ فَإِنَّ اللّه تَعالی یُریدُ أن یُصافِیَهُ .
چون کسی را دیدید که خداوند ، او را به ناداری و بیماری در میان گرفته ، [بدانید که] خداوند متعال ، اراده کرده است که او را پاک کند .
الفردوس ، جلد 1 ، صفحه 261 ، حدیث 1015 عن ، کنز العمّال ، جلد 6 ، صفحه 472 ، حدیث 16602
حدیث597
امام صادق علیه‌السلام :
أطعِمُوا ثلاثةً ثُمّ أنتُم بالخِیارِعلَیهِ ، إن شِئتُم أن تَزدادُوا فَازدادُوا وإلاّ فقد أدَّیتُم حَقَّ یَومِکُم
تا سه سائل را غذا بدهید ؛ پس از آن مختارید، اگر خواستید ، بیشتر بدهید و گرنه وظیفه آن روز خود را انجام داده‌اید .
عدّة الداعی : 91 منتخب میزان الحکمة : 264
حدیث598
امام صادق علیه‌السلام :
إنّ الرَّجُلَ لَیَسألُنی الحاجَةَ فَاُبادِرُ بقَضائها مَخافَةَ أن یَستَغنِیَ عَنها فلا یَجِدَ لَها مَوقِعا إذا جاءَتْهُ .
هرگاه مردی دست نیاز سوی من دراز کند در رفع نیاز او می‌شتابم ؛ زیرا می‌ترسم کار از کار بگذرد و اقدام من در کمک به او دیگر به کارش نیاید .
عیون أخبار الرضا علیه‌السلام : 2 / 179 / 2 منتخب میزان الحکمة : 264
حدیث599
امام صادق علیه‌السلام :
إنّ الرَّجُلَ لَیَسألُنی الحاجَةَ فَاُبادِرُ بقَضائها مَخافَةَ أن یَستَغنِیَ عَنها فلا یَجِدَ لَها مَوقِعا إذا جاءَتْهُ .
هرگاه مردی دست نیاز سوی من دراز کند در رفع نیاز او می‌شتابم ؛ زیرا می‌ترسم کار از کار بگذرد و اقدام من در کمک به او دیگر به کارش نیاید .
عیون أخبار الرضا علیه‌السلام : 2 / 179 / 2 منتخب میزان الحکمة : 264
حدیث600
لا تَستَحِ مِن إعطاءِ القَلیلِ ؛ فإنَّ الحِرمانَ أقَلُّ مِنهُ .
از عطای اندک شرم مکن ؛ زیرا محروم کردن اندکتر (و بدتر) از آن است .
نهج البلاغة : الحکمة 67 منتخب میزان الحکمة : 264
حدیث601
امام علی علیه‌السلام :
لا تَرُدَّ سائلاً ولَو مِن‌شَطرِ حَبهِ عِنَبٍ أو شِقِّ تَمرَةٍ .
سائل را دست خالی بر مگردان ، بلکه حتّی اگر شده نیمدانه‌ای از انگور یا خرما به او بده .
تحف العقول : 172
حدیث602
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
اُنظُرُوا إلی السائلِ فإن رَقَّتْ لَهُ قُلوبُکُم فَأعطُوهُ ، فإنّهُ صادِقٌ .
به سائل بنگرید ، اگر دلتان به حال او رقّت آورد عطایش دهید ، که او راست می‌گوید .
نوادر الراوندی : 3 منتخب میزان الحکمة : 264
حدیث603
امام باقر علیه‌السلام :
مَن سَألَ بظَهرِ غِنیً لَقِیَ اللّه‌َ مَخْموشا وَجهُهُ یَومَ القِیامَةِ .
هر که با وجود بی‌نیازی ، سؤال (و گدایی) کند در روز قیامت با چهره‌ای خراشیده خدا را دیدار نماید .
بحار الأنوار : 96 / 155 / 26 منتخب میزان الحکمة : 264
حدیث604
امام صادق علیه‌السلام :
شِیعَتُنا مَن لا یَسألُ الناسَ ولَو ماتَ جُوعا .
شیعه ما دست نیاز به سوی مردم دراز نمی‌کند، گرچه از گرسنگی بمیرد .
وسائل الشیعه : 6 /309/ 15
حدیث605
امام حسن علیه‌السلام :
إنّ المسألَةَ لا تَحِلُّ إلاّ فی إحدی ثلاثٍ : دَمٍ مُفجِعٍ ، أو دَینٍ مُقرِحٍ ، أو فَقرٍ مُدقِعٍ .
درخواست کردن روا نیست مگر در یکی از این سه جا : خون بهای سنگین ، یا بدهکاری‌توانفرسا ویا فقر کُشنده.
بحار الأنوار : 96 / 152 / 16 منتخب میزان الحکمة : 262
حدیث606
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
یا أبا ذَرٍّ ، إیّاکَ والسؤالَ فإنّهُ ذُلٌّ حاضرٌ ، وفَقرٌ تَتَعَجَّلُهُ ، وفیهِ حِسابٌ طَویلٌ یَومَ القِیامَةِ .
ای‌ابوذر !زنهار از درخواست و گدایی ، که در دنیا مایه خواری و فقر است و در روز قیامت حسابش طولانی است .
الفقیه : 4 / 375 / 5762 منتخب میزان الحکمة : 262
حدیث607
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ما مِن عبدٍ فَتَحَ علی نَفسِهِ بابا مِن المَسألَةِ إلاّ فَتَحَ اللّه علَیهِ سَبعینَ بابا مِنَ الفَقرِ .
هیچ بنده‌ای دری از نیاز خواهی را به روی خود نگشود ، مگر آن که خداوند هفتاد دَرِ فقر را به روی او گشود .
جامع الأخبار : 379 / 1061 منتخب میزان الحکمة : 262
حدیث608
امام سجّاد علیه‌السلام :
طَلَبُ الحَوائجِ إلی الناسِ مَذَلَّةٌ للحیاةِ ، ومَذهَبَةٌ للحَیاءِ ، واستِخفافٌ بِالوَقارِ ، وهُو الفَقرُ الحاضِرُ ، وقِلَّةُ طَلَبِ الحوائجِ مِنَ الناسِ هُو الغِنی الحاضِرُ .
نیاز خواهی از مردم مایه خواری در زندگی و رفتن شرم و حیاست و از وقار و شکوه آدمی می‌کاهد و آن فقری حاضر است و دست نیاز به سوی مردم کمتر دراز کردن بی‌نیازیِ نقد است .
تحف العقول : 279
حدیث609
امام صادق علیه‌السلام :
الطِّیَرَةُ علی ما تَجعَلُها إن هَوَّنتَها تَهَوَّنَت، وإن شَدَّدتَها تَشَدَّدَت ، وإن لَم تَجعَلْها شَیئا لَم تَکُن شَیئا .
تأثیر فال بد به خودت بستگی دارد : اگر آن را آسان بگیری، آسان می‌شود و اگر سخت بگیری ، سخت می‌شود ، و اگر آن را به چیزی نگیری ، چیزی نخواهد بود .
الکافی : 8 / 197 / 235 منتخب میزان الحکمة : 348
حدیث610
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن مَدَحَ سُلطانا جائرا وتَخَفَّفَ وتَضَعضَعَ لَهُ طَمَعا فیهِ کانَ قَرینَهُ إلَی النّارِ .
هر کس حکمران ستمگری را مـدح گـوید و از سرِ چشمداشت به او ، خود را در برابرش خفیف و خوار گرداند ، همسفر او به سوی آتش باشد .
أمالی الصدوق : 347 / 1
حدیث611
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا مُدِحَ الفاجِرُ اهتَزَّ العَرشُ وغَضِبَ الرَّبُّ .
هرگاه بدکار ستوده شود ، عرش بلرزد و پروردگار به خشم آید .
تحف العقول : 46 منتخب میزان الحکمة : 508
حدیث612
امام حسن عسکری علیه‌السلام :
مَن مَدَحَ غَیرَالمُستَحِقِّ فَقَد قامَ مَقامَ المُتَّهَمِ .
هر کـس فـردی را که استحقاق سـتایش ندارد بستاید ، خود را در مقام اتهام و بدگمانی قرار داده‌است .
أعلام الدِّین : 313 منتخب میزان الحکمة : 508
حدیث613
الامام علی علیه السلام
من کتابهِ للأشتَرِ:اِلصَقْ بأهلِ الوَرَعِ والصِّدقِ ، ثُمّ رُضهُمْ علی ألاّ یُطروکَ ، ولا یُبَجِّوکَ بباطِلٍ لَم تَفعَلْهُ ؛ فإنَّ کَثرَةَ الإطراءِ تُحدِثُ الزَّهوَ ، وتُدنی مِن العِزَّةِ (الغِرَّةِ ) .
امام علی علیه‌السلام - در بخشی‌از نامه خود به مالک اشتر- فرمودند: به اهل پارسایی و راستی بپیوند و آنها را چنان تربیت کن که در ستایش تو اغراق نکنند و با ستودن کار بیهوده‌ای که نکرده‌ای دلشادت نسازند ؛ زیرا که ستایش زیاد ، خودپسندی آرَد و به سرکشی و تکبّر کشانَد .
نهج البلاغة : الکتاب : 53 منتخب میزان الحکمة : 508
حدیث614
امام علی علیه‌السلام :
اِحذَرْ مَن یُطرِیکَ بما لَیسَ فیکَ فیُوشَکَ أن تَنهَتِکَ بما لَیسَ فیکَ .
از کـسی که تـو را بـی‌جهت مدح و ستایش می‌کند ، پرهیز کن ؛ زیرا زود باشد که بی‌جهت نیز (توسط او) بی‌حرمت و بی‌آبرو شوی .
تنبیه الخواطر : 2 / 17 منتخب میزان الحکمة : 508
حدیث615
امام علی علیه‌السلام :
إذا مَدَحتَ فاختَصِرْ ،إذا ذَمَمتَ فاقتَصِرْ .
هرگاه‌ستودی، مختصر کن . هرگاه نکوهیدی کوتاه کن .
غرر الحکم : 3983ـ3984 منتخب میزان الحکمة : 506
حدیث616
امام علی علیه‌السلام :
أیُّها النّاسُ ، اعـلَـموا أنّهُ لیسَ بعاقِلٍ مَنِ انزَعَجَ مِن قَولِ الزُّورِ فیهِ ، ولابحَکیمٍ مَن رَضِیَ بثَناءِ الجاهِلِ علَیهِ .
ای مردم ، بدانید که هر کس از سخن دروغ و ناحقّ درباره خود رنجیده شود ، خردمند نیست و هر کس از مدح و ثنای نادان درباره خود خوشحال شود ، فرزانه نیست .
تحف العقول : 208 منتخب میزان الحکمة : 506
حدیث617
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إیّاکُم والمَدحَ ؛ فإنّهُ‌الذَّبحُ .
از مدح و ستایش بپرهیزید ، که آن سر بریدن است .
کنزالعمّال : 8331 منتخب میزان الحکمة : 506
حدیث618
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إیّاکَ واللَّجاجَةَ ؛ فإنّ‌أوَّلَها جَهلٌ وآخِرَها نَدامَةٌ .
بپرهیز از لجاجت ؛ زیرا که آغاز آن نادانی و فرجامش پشیمانی است .
تحف العقول : 14 منتخب میزان الحکمة : 500
حدیث619
الامام علی علیه السلام
مِن کِتابٍ لَهُ إلی عبدِاللّه بنِ العبّاسِ: أمّا بَعدُ ، فاطلُبْ ما یَعنیکَ واترُکْ ما لا یَعنیکَ ؛ فإنّ فی تَرکِ ما لا یَعنیکَ دَرکَ ما یَعنیکَ .
امام علی علیه‌السلام - در نـامه خـود بـه عـبدا للّه بـن عباس- فرمودند: امّـا بعد ، چیزی را بجوی که سودمند است و آنچه را که بیهوده است فرو گذار ؛ زیرا فرو گذاشتن چیزهای بیهوده ، باعت رسیدن به کارهای سودمند است .
تحف العقول : 218 منتخب میزان الحکمة : 502
حدیث620
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
أعظَمُ النّاسِ قَدرا مَن تَرکَ‌ما لا یَعنیهِ .
پـرارج‌ترین مـردم ، کـسی است که آنچه را بیهوده است فرو گذارد .
أمالی الصدوق : 28 / 4 منتخب میزان الحکمة : 502
حدیث621
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
یا أیُّها الناسُ ، أیُقتَلُ قَتیلٌ وأنابَینَ أظهُرِکُم لا یُعلَمُ مَن قَتَلَهُ ؟! لو أنّ أهلَ السماءِ والأرضِ اجتَمَعُوا علی قَتلِ رجُلٍ مُسلمٍ لَعَذَّبَهُم اللّه‌ُ بلا عَددٍ ولا حِسابٍ .
ای مردم ! من در میان شما باشم و جنازه مقتولی پیدا شود و قاتلش معلوم نباشد؟ اگر اهل آسمانها و زمین در کشتن مرد مسلمانی همداستان شوند ، هر آینه خداوند همه آنان را ، بی‌شمار و بی‌حساب ، عذاب دهد .
کنزالعمّال : 39952 منتخب میزان الحکمة : 458
حدیث622
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لَزَوالُ الدنیا جَمیعا أهوَنُ علَی‌اللّه مِن دَمٍ سُفِکَ بغیرِ حَقٍّ .
اگر همه دنیا نابود شود ، نزد خدا اهمیتش کمتر از خونی است که بنا حقّ ریخته شود .
الترغیب والترهیب : 3 / 293 / 6 منتخب میزان الحکمة : 458
حدیث623
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لا تَحِلُّ الهِجرَةُ فَوقَ ثلاثةِ أیّامٍ ، فإنِ التَقَیا فسَلَّمَ أحَدُهُما فَرَدَّ الآخَرُ اشتَرَکا فی الأجرِ ، وإن لَم یَرُدَّ بَرِئَ هذا مِن الإثمِ ، وباءَ بهِ الآخَرُ .
قهر کردن بیش از سه روز روا نیست . پس اگر با هم رو به رو شدند و یکی از آن دو سلام کرد و دیگری جواب سلامش را داد ، هر دو در ثواب شریک هستند ، ولی اگر جوابش را نداد ، آن که سلام کرده از گناه مبرّاست و دیگری گنهکار است .
الترغیب والترهیب : 3/ 457/7 منتخب میزان الحکمة : 580
حدیث624
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
یا أبا ذرٍّ ، إیّاکَ وهِجرانَ أخِیکَ ؛ فإنَّ العَمَلَ لا یُتَقَبَّلُ مِن الهِجرانِ .
ای ابوذر ، از قهر کردن با برادرت بپرهیز ؛ زیرا با وجود قهر بودن عمل پذیرفته نمی‌شود .
بحار الأنوار : 77 / 89 / 3 منتخب میزان الحکمة : 580
حدیث625
الامام الصادق علیه السلام
لِبَعضِ وُلدِهِ: إیّاکَ والکَسَلَ والضَّجَرَ ؛ فإنّهما یَمنَعانِکَ مِن حَظِّکَ مِن الدنیا والآخِرَةِ .
امام صادق علیه‌السلام - به یکی از فرزندان خود- فرمودند: از تنبلی و بی‌حوصلگی ، بپرهیز ؛ زیرا که این دو خصلت ، تو را از بهره دنیا و آخرتت باز می‌دارند .
الکافی : 5 / 85 / 2 منتخب میزان الحکمة : 492
حدیث626
امام علی علیه‌السلام :
المؤمنُ یرغَبُ فیما یَبقی ، ویَزهَدُ فیما یَفنی ... بَعیدٌ کَسَلُهُ ، دائمٌ نَشاطُهُ .
مؤمن به آنچه ماندنی است راغب است و از آنچه رفتنی است رویگردان ... از تنبلی به دور است و پیوسته سرزنده و کوشاست .
بحار الأنوار : 78 / 26 / 92 منتخب میزان الحکمة : 492
حدیث627
امام رضا علیه‌السلام :
مَن تَجاوَزَ بأمیرِ المؤمنینَ علیه‌السلام العُبودیَّةَ فهُو مِن المَغضوبِ علَیهِم ومِنَ‌الضالِّینَ .
کسی که امیر المؤمنین را از مرز عبودیت خدا فراتر برد ، از شمار کسانی است که مورد خشم خدایند و از گمراهان است .
بحار الأنوار : 25 / 274/ 20 منتخب میزان الحکمة : 432
حدیث628
امام صادق علیه‌السلام :
به هوش باشید که غُلات ، جوانان شما را فاسد نکنند زیرا غُلات بدترین خَلق خدا هستند . عظمت خدا را پایین می‌آورند و برای بندگان خدا ادعای ربوبیّت می‌کنند . به خدا قسم که غُلات از یهود و نصارا و مجوس و مشرکان بدترند . حضرت سپس فرمود : غالی و افراط کننده به سوی ما برمی‌گردد ، ولی ما او را نمی‌پذیریم و تفریط کننده به ما می‌پیوندد و ما او را می‌پذیریم . عرض شد : علّت چیست ، یابن رسول اللّه ؟ فرمود : چون فرد غلو کننده به ترک نماز و زکات و روزه و حجّ عادت کرده و هرگز قادر نیست از عادت خود دست بردارد و به طاعت خداوند عز و جل روی آورد ، امّا تفریط کننده وقتی حقیقت را بشناسد ، به عبادات عمل می‌کند و از خدا فرمان می‌برد .
أمالی الطوسیّ : 650 / 1349 منتخب میزان الحکمة : 432
حدیث629
امام علی علیه‌السلام :
إیّاکُم والغُلُوَّ فِینا ، قُولُوا إنّا عَبِیدٌ مَربُوبُونَ ، وقُولوا فی فَضلِنا ما شِئتُم .
از غلو کردن درباره ما بپرهیزید و ما را بندگان پرورش یافته (خدا) بدانید . آن گاه هر چه خواستید در فضیلت ما بگویید .
الخصال : 614 / 10 منتخب میزان الحکمة : 432
حدیث630
لا تَرفَعُونِی فَوقَ حَقِّی؛ فإنّ اللّه تعالی اتَّخَذَنی عَبدا قبلَ أن یَتَّخِذَنی نَبِیّا .
مرا از حقّ خودم (و حدّی که دارم) بالاتر نبرید؛ خداوند متعال مرا ، پیش از آن که پیامبر کند ، بنده (خود) قرار داد .
نوادر الراوندیّ : 16 منتخب میزان الحکمة : 432
حدیث631
امام علی علیه‌السلام :
مَن أرادَ أن یَعِیشَ حُرّا أیّامَ حیاتِهِ فلا یُسکِنِ الطَّمَعَ قَلبَهُ .
هر که می‌خواهد ایام عمر خود را آزاده زندگی کند ، طمع را در دل خویش جای ندهد .
تنبیه الخواطر : 1 / 49 منتخب میزان الحکمة : 344
حدیث632
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إیّاکَ والطَّمَعَ ؛ فإنّهُ فَقرٌ حاضِرٌ .
زنهار از طمع ، که این خود فقری است نقد .
کنز العمّال : 8852
حدیث633
الإمامُ الکاظمُ علیه‌السلام
لهشامٍ وهُو یَعِظُهُ: إیّاکَ والطَّمَعَ ، وعلَیکَ بالیَأسِ مِمّا فی أیدِی الناسِ ، وأمِتِ الطَّمَعَ مِن الَمخلوقِینَ ؛ فإنَّ الطَّمَعَ مِفتاحٌ لِلذُّلِّ ، واختِلاسُ العَقلِ ، واختِلاقُ المُرُوّاتِ ، وتَدنِیسُ العِرضِ ، والذَّهابُ بِالعِلم .
امام کاظم علیه‌السلام - در اندرز به هشام- فرمودند: از طمع بپرهیز و به آنچه مردم دارند ، چشمداشتی نداشته باش ، چشمداشت به مخلوق را در خود بمیران ؛ زیرا طمع کلید هر خواری است و عقل را می‌دزدد و انسانیّتها را می‌دَرَد و آبرو را می‌آلاید و دانش را از بین می‌برد .
بحار الأنوار : 78 / 315 / 1 منتخب میزان الحکمة : 344
حدیث634
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم:
أشقَی الأشقیاءِ مَنِ اجتَمَعَ علَیهِ فَقرُ الدُّنیا وعَذابُ الآخِرَةِ .
بدبخت‌ترین بدبختها، کسی است که فقر دنیا و عذاب آخرت در او جمع شود .
کنز العمّال : 16683
حدیث635
امام علی علیه‌السلام :
سَبَبُ الشَّقاءِ حُبُّ الدُّنیا .
علّت بدبختی ، دنیا پرستی است .
غرر الحکم : 5516 منتخب میزان الحکمة : 300
حدیث636
امام صادق علیه‌السلام :
إنّ اللّه تبارکَ وتعالی یَنقُلُ العَبدَ مِنَ الشَّقاءِ إلی السَّعادَةِ ، ولا یَنقُلُهُ مِن السَّعادةِ إلی الشَّقاءِ .
خداوند تبارک و تعالی بنده را از بدبختی به خوشبختی منتقل می‌کند ، ولی از خوشبختی به بدبختی منتقل نمی‌کند .
التوحید : 358 / 6 منتخب میزان الحکمة : 300
حدیث637
امام علی علیه‌السلام :
الشَّقِیُّ مَنِ انخَدَعَ‌لِهَواهُ وغُرُورِهِ .
بدبخت کسی است که فریفته هوا و هوس خود گردد .
نهج البلاغة : الخطبة 86
حدیث638
امام علی علیه‌السلام :
إنَّ الشَّقِیَّ مَن حُرِمَ نَفعَ مااُوتِیَ مِنَ العَقلِ والتَّجرِبةِ .
بدبخت کسی است که از عقل و تجربه خود بهره نگیرد .
نهج البلاغة : الکتاب 78
حدیث639
امام علی علیه‌السلام :
الشَّقِیُّ مَنِ انخَدَعَ‌لِهَواهُ وغُرُورِهِ .
بدبخت کسی است که فریفته هوا و هوس خود گردد .
نهج البلاغة : الخطبة 86
حدیث640
امام علی علیه‌السلام :
إن کُنتُم لا مَحالَةَ مُتَعَصِّبینَ فتَعَصَّبوا لِنُصرَةِ الحَقِّ وإغاثَةِ المَلهوفِ .
اگـر نـاگزیر از داشتن تعصّب هستید ؛ پس ، در راه یاری رساندن به حقّ و کمک به ستمدیده تعصّب نشان دهید .
غرر الحکم : 3738 منتخب میزان الحکمة : 384
حدیث641
امیر المؤمنین علیٌّ علیه‌السلام
فی ذَمِّ إبلیسَ: فافتَخَرَ عَلی آدَمَ بِخَلقِهِ ، وتَعَصَّبَ علَیهِ لأِصلِهِ ، فعَدُوُّ اللّه إمامُ المُتَعَصِّبینَ ، وسَلَفُ المُستَکبِرینَ ، الّذی وَضَعَ أساسَ العَصَبِیَّةِ ، ونازَعَ اللّه رِداءَ الجَـبریَّـةِ ، وادَّرَعَ لِباسَ التَّعَزُّزِ ، وخَلَعَ قِناعَ التَّذَلُّلِ .
امام علی علیه‌السلام
- در نکوهش ابلیس-: به سبب آفرینش خود (از آتش) بر آدم فخر فروخت و به خاطر اصل و گوهرش ، علیه او عصبیّت ورزید . پس ، این دشمن خدا پیشوای متعصّبان و سر سلسله مستکبران و خود بزرگ بینان است و همو عصبیّت را پایه گذاری کرد و بر سرِ ردای جبروتی و کبریا ، با خدا به کشمکش برخاست و جامه عزّت به تن کرد و نقاب فروتنی را به دور افکند .
نهج البلاغة : الخطبة 192 منتخب میزان الحکمة : 382
حدیث642
امام کاظم علیه‌السلام :
إنّ الزَّرعَ یَنبُتُ فیالسَّهلِ ولا یَنبُتُ فی الصَّفا ، فکذلکَ الحِکمَةُ تَعمُرُ فی قَلبِ المُتَواضِعِ ولا تَعمُرُ فی قَلبِ المُتَکبِّرِ الجَبّارِ ؛ لِأنَّ اللّه‌َ جَعَلَ التَّواضُعَ آلهَ العَقلِ ، وجَعَلَ التَّکبُّرَ مِن آلهِ الجَهلِ ، ألَم تَعلَمْ أنّ مَن شَمَخَ إلَی السَّقفِ برأسِهِ شَجَّهُ ،ومَن خَفَضَ رأسَهُ استَظَلَّ تَحتَهُ وأکَنَّهُ ؟! وکذلکَ مَن لم یَتَواضَعْ للّه خَفَضَهُ اللّه ، ومَن تَواضَعَ للّه‌ِ رَفَعَهُ .
هـمانا زراعت ، در زمـین می‌رویـد و روی تخت سنگ نمی‌روید. حکمت نیز چنین است : در دل شخص فروتن می‌روید و در دل متکبّر گردنفراز نمی‌روید ؛ زیرا که خداوند فروتنی را ابزار خرد و دانایی قرار داده و تکبّر را از ابزار نادانی . مگر نمی‌دانی که هر کس سرش را به سقف ساید ، سرش می‌شکافد و هر که سر پایین‌گیرد در زیرسقف سایه و پناه می‌گیرد . بدین سان نیز هر که برای خدا فروتنی نکند ، خداوند او را پست گرداند و هر که برای خدا فروتنی کند ، خداوند او را بالا برد .
تحف العقول : 396 منتخب میزان الحکمة : 482
حدیث643
امام علی علیه‌السلام :
لکنَّ اللّه یَختَبِرُ عِبادَهُ بأنـواعِ الـشَّدائدِ ، ویَتَعبَّدُهُم بأنواعِ الَمجاهِدِ ، ویَبتَلیهِم بِضُروبِ المَکارِهِ ، إخراجا للتَّکَبُّرِ مِن قُلوبهِم ، وإسکانا للتَّذَلُّلِ فی نُفوسِهِم ، ولِیَجعَلَ ذلکَ أبوابا فُتُحا إلی فَضلِهِ .
امّـا خـداوند بندگان خـود را به انواع سختیها می‌آزماید و با سختکوشیهای گوناگون آنان را به عبادت و بندگی می‌گیرد و به انواع ناملایمات و ناخوشایندیها امتحانشان می‌کند ، تا تکبّر را از دلهایشان بیرون بَرد و افتادگی و خاکساری را در جانهایشان بنشاند و نیز تا این آزمایشها را درهای گشوده‌ای به سوی فضل (و احسان) خویش قرار دهد .
نهج البلاغة : الخطبة 192 منتخب میزان الحکمة : 482
حدیث644
امام علی علیه‌السلام :
طَلَبتُ الخُضوعَ فما وَجَدْتُ إلاّ بقبولِ الحقِّ ، اقبَلُوا الحَقَّ ، فإنَّ قبولَ الحقِّ یُبَعِّدُ مِن الکِبرِ .
فروتنی را جوییدم و آن را جز در پذیرش حقّ ، نیافتم . (پس) حقّ‌پذیر باشید ؛ زیرا پذیرش حقّ (و حقیقت ، آدمی را) ، از تکبّر دور می‌سازد .
بحار الأنوار : 69 / 399 / 91 منتخب میزان الحکمة : 480
حدیث645
امام صادق علیه‌السلام :
مَن بَرِئَ مِن الکِبرِ نالَ الکَرامَةَ .
هر که از تکبّر پاک شود ، به بزرگواری دست یابد .
بحار الأنوار : 78 / 229 / 5
حدیث646
امام علی علیه‌السلام :
فاعتَبِرُوا بما کانَ مِن فِعلِ اللّه بإبلیسَ ، إذ أحبَطَ عَمَلَهُ الطَّویلَ وجَهدَهُ الجَهیدَ ... عن کِبْرِ ساعَةٍ واحِدَةٍ ! فمَن ذا بَعدَ إبلیسَ یَسلَمُ علَی اللّه بمثلِ مَعصیَتِهِ ؟!
از کاری که خدا با ابلیس کرد پند گیرید . آن گاه که ، به خاطر لحظه‌ای تکبّر ، کار طولانی و کوشش طاقت فرسای (عبادی) ... او را باطل کرد ! پس ، بعد از ابلیس (با آن همه مقامی که داشت) کیست که با معصیتی چون معصیت او ، از خشم و کیفر خداوند ایمن باشد ؟.
نهج البلاغة : الخطبة 192 منتخب میزان الحکمة : 480
حدیث647
امام علی علیه‌السلام :
لِکُلِّ شَیءٍ بَذرٌ وبَذرُ العَداوَةِ المِزاحُ .
هر چیزی را بذری است و بذر دشمنی ، شوخی کردن است .
غرر الحکم : 7316 منتخب میزان الحکمة : 360
حدیث648
امام باقر علیه‌السلام :
إیّاکُم والخُصومَةَ ؛ فإنَّها تُفسِدُ القَلبَ وتُورِثُ النِّفاقَ .
از ستیزه‌گری بپرهیزید؛ زیرا این کار دل را تباه می‌کند و نفاق به بار می‌آورد .
حلیه الأولیاء : 3 / 184 / 235 منتخب میزان الحکمة : 360
حدیث649
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ما عَهِدَ إلَیَّ جَبرَئیلُ علیه‌السلام فی شَیءٍ ما عَهِدَ إلَیَّ فی مُعاداةِ الرِّجالِ .
جبرئیل علیه‌السلام درباره هیچ چیز به اندازه دوری کردن از دشمنی با مردم ، به من سفارش نکرد .
الکافی : 2 / 302 / 11 منتخب میزان الحکمة : 360
حدیث650
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ما نُهِیتُ عن شَیءٍ بَعدَ عِبادَةِ الأوثانِ ما نُهِیتُ عَن مُلاحاةِ الرِّجالِ .
من بعد از نهی شدن از بت‌پرستی ، از چیزی به اندازه کشمکش کردن با مردم نهی نشدم .
تحف العقول : 42 منتخب میزان الحکمة : 360
حدیث651
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
کُلُّ لَهوِ المؤمنِ باطِلٌ إلاّ فی ثلاثٍ : فی تأدیبهِ الفَرَسَ ، ورَمیِهِ عَن قَوسِهِ ، ومُلاعَبَتِهِ امرأتَهُ ، فإنّهُنَّ حَقٌّ .
هرگونه سرگرمی برای مؤمن نادرست است ، مگر سه کار : تربیت اسب ، تیراندازی با کمانش و بازی و شوخی با همسرش ؛ زیرا این سه کار ، حقّ است .
الکافی : 5 / 50 / 13 منتخب میزان الحکمة : 504
حدیث652
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
خَیرُ لَهوِ المؤمنِ السِّباحَةُ ، وخَیرُلَهوِ المَرأةِ المِغزَلُ .
بهترین سرگرمی مؤمن ، شناست و بهترین سرگرمی زن ، ریسندگی .
کنزالعمّال : 40611 منتخب میزان الحکمة : 504
حدیث653
امام حسن علیه‌السلام :
المؤمنُ لا یَلهو حتّی یَغفُلَ ، فإذا تَفَکّرَ حَزِنَ .
مؤمن سرگرمی نمی‌کند تا در نتیجه غافل گردد . پس هرگاه بیندیشد ، اندوهگین شود .
تنبیه الخواطر : 1 / 52 منتخب میزان الحکمة : 504
حدیث654
امام علی علیه‌السلام :
مَن کَثُرَ لَهوُهُ قَلَّ عَقلُهُ .
کسی که سرگرمیش زیاد ، عقلش کم است .
غرر الحکم : 8426 منتخب میزان الحکمة : 504
حدیث655
امام علی علیه‌السلام :
أبعَدُ النّاسِ مِن النّجاحِ المُستَهتَرُ باللَّهوِ والمِزاحِ .
دورتـرین مـردم از موفقیت ، کسی است که شیفته سرگرمی و شوخی است .
غرر الحکم : 3333 منتخب میزان الحکمة : 504
حدیث656
امام علی علیه‌السلام :
مَجالِسُ اللّهوِ تُفسِدُالإیمانَ .
مجالس سرگرمی (و خوشگذرانی) ، ایمان را تباه می‌کند .
غرر الحکم : 9815 منتخب میزان الحکمة : 504
حدیث657
امام علی علیه‌السلام :
أیُّها النّاسُ ، اتَّقوا اللّه‌َ ؛ فما خُلِقَ‌امرؤٌ عَبَثا فیَلهوَ ، ولا تُرِکَ سُدیً فیَلغوَ !
ای مـردم ! از خـدا بترسید ؛ زیرا هیچ کـسی عبث آفریده نشده‌است ، تا به سرگرمی و غفلت گذراند و مهمل رها نشده است تا بیهودگی کند .
نهج البلاغة : الحکمة 370 منتخب میزان الحکمة : 504
حدیث658
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ما مِن دابَّةٍ طائرٍ ولا غَیرِهِ یُقتَلُ بغَیرِ الحقِّ إلاّ ستُخاصِمُهُ یَومَ القِیامَةِ .
هر حیوانی - پرنده یا جز آن - کـه بـه ناحـقّ کشته شود در روز قیامت از قاتل خود شکایت خواهد کرد .
کنز العمّال : 39968
حدیث659
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لا تَـضْـرِبـوا الدَّوابَّ علی وُجوهِها ؛ فإنَّها تُسَبِّحُ بحَمْدِ اللّه .
به صورت حیوانات نزنید ؛ زیرا آنها حمد و تسبیح خدا می‌گویند .
الکافی : 6 / 538 / 4 ، الخصال : 618 / 10 منتخب میزان الحکمة : 170
حدیث660
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
للدّابهِ علی صاحِبِها سِتُّ خِصالٍ : یَعْلِفُها إذا نَزلَ ، ویَعْرِضُ علَیها الماءَ إذا مَرَّ بهِ ، ولا یَضْرِبُها إلاّ علی حقٍّ ، ولا یُحَمّلُها ما لا تُطیقُ ، ولا یُکلّفُها مِن السَّیرِ إلاّ طاقَتَها ، ولا یَقِفُ علَیها فُواقا .
حیوان شش حق به گردن صاحب خود دارد : هر گاه از آن پیاده شد علفش دهد ، هرگاه از آبی گذشت آن را آب دهد ، بی‌دلیل آن را نزند ، بیشتر از قدرتش آن را بار نکند ، بیشتر از توانش آن را راه نبرد و مدّت زیادی روی آن درنگ نکند .
مستدرک الوسائل : 8 / 258 / 9393 منتخب میزان الحکمة : 170
حدیث661
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ارْکَبوا هذهِ الدَّوابَّ سالِمَةً واتَّدِعُوها سالِمَةً ، ولا تَتَّخِذوها کَراسِیَّ لأحادیثِکُم فی الطُّرُقِ والأسْواقِ ، فَرُبَّ مَرْکوبَةٍ خَیرٌ مِن راکِبِها وأکْثَرُ ذِکْرا للّه‌ِ تبارکَ وتعالی مِنهُ .
چارپایان سالم را سوار شوید و آنها را سالم نگه دارید و آنها را کرسی خطابه و صحبتهای خود در کوچه‌ها و بازارها نکنید ؛ چه بسا مرکوبی که از سواره‌اش بهتر است و بیشتر از او به یاد خدای تبارک و تعالی است .
کنزالعمّال : 24957 منتخب میزان الحکمة : 170
حدیث662
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنّ اللّه یُحِبُّ الرِّفْقَ ویُعینُ علَیهِ ، فإذا رَکِبْتُمُ الدَّوابَّ العُجْفَ فأنْزِلوها مَنازِلَها ، فإنْ کانتِ الأرضُ مُجْدِبَةً فانْجوا عَنها ، وإنْ کانتْ مُخْصِبةً فأنْزِلُوها مَنازِلَها .
خداوند مــدارا کـردن را دوسـت دارد و بـر انجام آن کمک می‌کند . پس ، هرگاه چارپایان لاغر را سوار شدید ، آنها را در منزلهایشان فرود آورید . اگر زمین خشک و بی‌گیاه بود با شتاب از آن بگذرید و اگر سرسبز و پر علف بود ، آنها را در آن جا استراحت دهید .
الکافی : 2 / 120 / 12 منتخب میزان الحکمة : 170
حدیث663
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
تَعَلَّموا مِنَ الغُرابِ خِصالاً ثَلاثاً : اِستِتارَهُ بِالسِّفادِ ، وبُکورَهُ فی طَلَبِ الرِّزقِ ، وحَذَرَهُ .
سه چیز را از کلاغ بیاموزید : پنهان داشتن آمیزش ، سحرخیزی در طلب روزی ، و احتیاط‌ورزی او را .
بحار الأنوار ، جلد 103 ، صفحه 41 ، حدیث 3 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 614
حدیث664
امام صادق علیه‌السلام :
نهی رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم أن یُؤکَلَ ماتَحمِلُ الَّنملَةُ بِفِیها وقَوائمِها .
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم از خوردن چیزی که مورچه با دهان و پاهای خود حمل می‌کند ، نهی فرمود .
الکافی : 5 / 307 / 11 منتخب میزان الحکمة : 350
حدیث665
امام صادق علیه‌السلام :
کُلُوا اللَّحمَ فی کُلِّ اُسبوعٍ ، ولا تُعَوِّدوهُ أنفُسَکُم وأولادَکُم ؛ فَإِنَّ لَهُ ضَراوَةً کَضَراوَةِ الخَمرِ ، ولا تَمنَعوهُم فَوقَ الأَربَعینَ یَوماً ؛ فَإِنَّهُ یُسیءُ أخلاقَهُم .
در هر هفته ، یک بار گوشت بخورید و خود و فرزندانتان را بدان عادت ندهید ؛ زیرا موجب اعتیادی همچون اعتیاد به شراب می‌گردد . نیز آنان را بیش از چهل روز ، از آن محروم مدارید ؛ چرا که آنان را بدخوی می‌کند .
الاُصول الستّة عشر ، صفحه 12 عن زید الزرّاد دانش نامه احادیث پزشکی : 2 / 126
حدیث666
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لا تَأکُلوا بِالشِّمالِ ؛ فَإِنَّ الشَّیطانَ یَأکُلُ بِالشِّمالِ .
با دست چپ نخورید ؛ چرا که شیطان با دست چپ می‌خورد .
کنز العمّال ، جلد 15 ، صفحه 261 ، حدیث 40872 دانش نامه احادیث پزشکی : 2 / 98
حدیث667
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن أکَلَ بِشِمالِهِ أکَلَ مَعَهُ الشَّیطانُ ، ومَن شَرِبَ بِشِمالِهِ ، شَرِبَ مَعَهُ الشَّیطانُ .
هر کس با دست چپ بخورد ، شیطان نیز همراه با او می‌خورد و هر کس با دست چپ بنوشد ، شیطان نیز همراه با او می‌نوشد .
کنز العمّال ، جلد 15 ، صفحه 262 ، حدیث 40876 وراجع : سنن الترمذی ، جلد 4 ، صفحه 257 ، حدیث 1799 و صفحه 258 ، حدیث 1800 دانش نامه احادیث پزشکی : 2 / 98
حدیث668
امام علی علیه‌السلام :
لا یَنفُخُ الرَّجُلُ فی مَوضِعِ سُجودِهِ ، ولا یَنفُخُ فی طَعامِهِ ولا فی شَرابِهِ .
نباید کسی بر محلّ سجده خود و نه در غذای خود و نه در آنچه می‌نوشد ، بدمد .
بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 458 ، حدیث 1 وج 79 ، صفحه 212 ، حدیث 8 دانش نامه احادیث پزشکی : 2 / 96
حدیث669
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
کُلُّ طَعامٍ لا یُذکَرُ اسمُ اللّه‌ِ عَلَیهِ ، فَإِنَّما هُوَ داءٌ ولا بَرَکَةَ فیهِ .
هر غذایی که بر آن نام خدا برده نشود ، درد است و هیچ برکتی در آن نیست .
کنز العمّال ، جلد 15 ، صفحه 238 ، حدیث 40741 دانش نامه احادیث پزشکی : 2 / 74
حدیث670
امام صادق علیه‌السلام :
لَیْسَ شَیْءٌ أضَرَّ لِقَلْبِ المُؤْمِنِ مِنْ کَثْرَةِ الأکْلِ ، وَهِیَ مُورِثَةٌ لِشَیْئَیْنِ : قَسْوَةِ القَلْبِ ، وَهَیَجَانِ الشَّهْوَةِ .
برای قلب مؤمن چیزی زیانبارتر از پرخوری نیست . پرخوری موجب دو چیز می‌شود : سنگدلی و تحریک شهوت .
مستدرک الوسائل : 12 / 94 / 13615 منتخب میزان الحکمة : 22
حدیث671
امام علی علیه‌السلام :
نِعْمَ عَوْنُ المَعاصِی الشِّبَعُ .
سیری ، چه یاور خوبی برای گناهان است .
غرر الحکم : 9922 منتخب میزان الحکمة : 22
حدیث672
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
أفضَلُکُم مَنزِلَةً عندَ اللّه تعالی أطوَلُکُم جُوعا وتَفَکُّرا ، وأبغَضُکُم إلَی اللّه تعالی کُلُّ نَؤومٍ وأکُولٍ وشَروبٍ .
بلند پایه‌ترین شما نزد خداوند متعال کسی است که مدتهای طولانی‌تری گرسنگی بکشد و به تفکّر بپردازد و منفورترین شما نزد خداوند متعال هر آن کسی است ، که پرخواب و پرخور و پرنوش باشد .
تنبیه الخواطر : 1/100 منتخب میزان الحکمة : 448
حدیث673
امام هادی علیه‌السلام :
العُقوقُ یُعقِبُ القِلَّهَ، ویُؤَدّی إلَی الذِّلَّةِ ؛
نافرمانی والدین ، تنگدستی در پی دارد و به ذلّت می‌کشاند .
بحار الأنوار : 74 / 84 / 95 منتخب میزان الحکمة : 614
حدیث674
الامام الصادق علیه‌السلام
فی قَولِهِ تعالی : «و قُلْ لَهُما قَوْلاً کَرِیما»: إن ضَرَباک فَقُلْ لَهُما : غَفَرَ اللّه‌ُ لَکُما .
امام صادق علیه‌السلام - درباره آیه «و به آن دو به شایستگی سخن بگو»- : اگر تو را کتک زدند ، بگو : خدا شما را بیامرزد .
الکافی : 2 / 158 / 1 منتخب میزان الحکمة : 614
حدیث675
الامام الصلدق علیه‌السلام
فی قولِهِ تعالی : «و اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحمَةِ»: لا تَملَأْ عَینَیکَ من النَّظَرِ إلَیهِما إلاّ بِرَحمَةٍ ورِقَّةٍ ، ولا تَرفَعْ صَوتَکَ فَوقَ أصواتِهِما ، ولا یَدَکَ فَوقَ أیدیهِما ، ولا تَقَدَّمْ قُدّامَهُما .
امام صادق علیه‌السلام - درباره آیه «و از روی مهربانی ، در برابر آنان خوار و فروتن باش»- : نگاهت را جز از سر مهر و دلسوزی به آنان خیره مکن و صدایت را از صدای آنها بلندتر مگردان و رو دست آنها نیز بلند نشو و خود را از آنها جلو مینداز .
الکافی : 2 / 158 / 1 منتخب میزان الحکمة : 614
حدیث676
امام صادق علیه‌السلام :
مِن العُقوقِ أن یَنظُرَ الرّجُلُ إلی والِدَیهِ فیُحِدَّ النَّظَرَ إلَیهِما .
و از جمله نافرمانی کردن از والدین آن است که انسان به آنان خیره نگاه کند .
الکافی : 2 / 349 / 7 منتخب میزان الحکمة : 614
حدیث677
امام صادق علیه‌السلام :
أدنَی العُقوقِ : «اُفٍّ» ، ولَو عَلِمَ اللّه‌ُ عز و جل شَیئا أهوَنَ مِنهُ لَنَهی عَنهُ .
کمترین بی احترامی بـه پدر و مادر ، «اُف» گفتن است و اگر خداوند عز و جل چیزی کمتر از آن سراغ داشت ، بی‌گمان از آن نهی می‌کرد .
الکافی : 2 / 348 / 1 منتخب میزان الحکمة : 614
حدیث678
امام رضا علیه‌السلام :
إنّ اللّه عز و جل ... أمَـرَ بالشُّکرِ لَهُ ولِلوالِدَین ، فمَن لَم یَشکُرْ والِدَیهِ لَم یَشکُرِ اللّه‌َ .
خداوند عز و جل ... به سپاسگزاری از خود و پدر و مادر فرمان داده‌است . پس هر که از پدر و مادرش سپاسگزاری نکند ، از خداوند سپاسگزاری نکرده‌است .
الخصال : 156 / 196 منتخب میزان الحکمة : 614
حدیث679
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
منَ بَرَّ والِدَیهِ طُوبی لَهُ ، زادَ اللّه‌ُ فی عُمرِهِ .
هر که به پدر و مادرش نیکی کند ، خداوند عمرش را زیاد کرده‌است ، خوشا به حالش .
الترغیب والترهیب : 3 / 317 / 17 منتخب میزان الحکمة : 614
حدیث680
امام صادق علیه‌السلام :
إن أحبَبتَ أن یَزیدَ اللّه فی عُمرِکَ فسُرَّ أبَوَیکَ .
اگر دوست داری خداوند بر عمرت بیفزاید ، پدر و مادرت را خوشحال کن .
الزهد للحسین بن سعید : 33 / 87 منتخب میزان الحکمة : 408
حدیث681
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
النَّظَرُ إلَی العالِمِ عِبادَةٌ ،والنَّظَرُ إلَی الإمامِ المُقسِطِ عِبادَةٌ ، وَالنَّظَرُ إلَی الوالِدَینِ بِرَأفَةٍ وَرحمَةٍ عِبادَةٌ ، وَالنَّظَرُ إلی أخٍ تَوَدُّهُ فی اللّه عز و جل عِبادَةٌ .
نگریستن به دانشمند عبادت است ، نگریستن به پیشوای دادگر عبادت است ، نگاهِ دلسوزانه و مهرآمیز به پدر و مادر عبادت است و نگریستن به برادری که برای خداوند عز و جل دوستش داری عبادت است .
أمالی الطوسیّ : 454 / 1015 منتخب میزان الحکمة : 354
حدیث682
امام صادق علیه‌السلام :
مَن نَظَرَ إلی أبَوَیهِ‌نَظَرَ ماقِتٍ وهُما ظالِمانِ لَهُ ، لم یَقبَلِ اللّه لَهُ صلاةً .
هر که به پدر و مادر خود ، گرچه به وی ستم کرده باشند ، با نگاه دشمنانه بنگرد ، خداوند نمازش را نمی‌پذیرد .
الکافی : 2 / 349 / 5 منتخب میزان الحکمة : 326
حدیث683
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ثَلاثَةٌ یَستَوجِبونَ المَقتَ مِنَ اللّه تَعالی : الآکِلُ مِن غَیرِ جوعٍ ، وَالنّومُ مِن غَیرِ سَهَرٍ ، وَالضِّحکُ مِن غَیرِ عَجَبٍ .
سه چیز ، موجب خشم خداوند متعال است : خوردن بدون احساس گرسنگی ، خفتن بدون بیداری کشیدن [و احساس نیاز به خواب] ، و خندیدن بدون شگفتی .
کنز العمّال ، جلد 16 ، صفحه 59 ، حدیث 43932 نقلاً عن الدیلمی عن أنس دانش نامه احادیث پزشکی : 2 / 84
حدیث684
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
کَبُرَ مَقتاً عِندَ اللّه الأَکلُ مِن غَیرِ جوعٍ ، وَالنّومُ مِن غَیرِ سَهَرٍ .
خوردن بدون گرسنگی و خوابیدن بدون بیداری کشیدن [و احساس نیاز به خواب] ، نزد خداوند ، گناهی سهمگین است .
الفردوس ، جلد 3 ، صفحه 306 ، حدیث 4920 عن عبد اللّه بن عمرو ، کنز العمّال ، جلد 16 ، صفحه 80 ، حدیث 44011 دانش نامه احادیث پزشکی : 2 / 84
حدیث685
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن کَثُرَ تَسبیحُهُ وتَمجیدُهُ ، وقَلَّ طَعامُهُ وشَرابُهُ ومَنامُهُ ، اِشتاقَتهُ المَلائِکَةُ .
هر کس تسبیح گفتن او و به عظمت یاد کردن او از خداوند ، فراوان شود و خوراک و آشامیدن و خفتنش اندک گردد ، فرشتگانْ مشتاق او می‌شوند .
تنبیه الخواطر ، جلد 2 ، صفحه 116 دانش نامه احادیث پزشکی : 2 / 10
حدیث686
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن قَرَأَ «قُلْ هُوَ اللّه أحَدٌ» حِینَ یأخُذُ مَضجَعَهُ ، غَفَرَ اللّه لَهُ ذُنوبَ خَمسینَ سَنَةً .
هرکس وقتی به بستر خـود می‌رود سـوره «قل هو اللّه احد» را بخواند ، خداوند گناهان پنجاه سال او را بیامرزد .
أمالی الصدوق : 22 / 3
حدیث687
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَـن قَـرأَ «أ لْهاکُمُ التَّکاثُرُ» عِندَ مَنامِهِ وُقِیَ فِتنَهَ القَبرِ .
هرکس موقع خواب سوره «ألهاکم التکاثر» را بخواند از عذاب قبر محفوظ ماند .
بحار الأنوار : 76 / 196 / 12 منتخب میزان الحکمة : 576
حدیث688
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا آوی أحَـدُکُـم إلـی فِراشِهِ ... لِیَقُلْ : الـلّهُمّ إن أمسَکتَ نَفسی فی مَنامی فاغفِرْ لَها ، وإن أرسَلتَها فاحفَظْها بما تَحفَظُ بهِ عِبادَکَ الصّالِحینَ .
هرگاه فردی از شما به بسترش رفت ... (این ذکر را) بگوید : «اللهم إن امسکت نفسی فی منامی فاغفر لها ، و ان ارسلتها فاحفظها بما تحفظ به عبادک الصالحین» (یعنی) خداوندا ! اگر جان مرا در خواب می‌گیری ، آن را ببخشای و اگر به بدنم باز می‌گردانی آن را محفوظ بدار آن گونه‌ای که بندگان صالح خود را محفوظ می‌داری .
علل الشرائع : 589 / 34 منتخب میزان الحکمة : 576
حدیث689
امام صادق علیه‌السلام :
إذا أوَیتَ إلی فِراشِکَ فانظُرْ ما سَلَکتَ فی بَطنِکَ وما کَسَبتَ فی یَومِکَ ، واذکُرْ أ نَّکَ مَیِّتٌ وأنَّ لکَ مَعادا .
هرگاه در بسترت جای گرفتی ، بیندیش که در آن روز چه غذایی روانه شکم خود کرده‌ای و چه به دست آورده‌ای و به یاد آر که خواهی مرد و معادی در پیش داری .
بحار الأنوار : 76 / 190 / 21 منتخب میزان الحکمة : 574
حدیث690
مَن أحیا لَیلةَ العِیدِ ولَیلةَ النِّصفِ مِن‌شَعبانَ ، لَم یَمُتْ قَلبُهُ یَومَ تَموتُ القُلوبُ .
هرکه شب عید (فطر و قربان) و شب نیمه شعبان را احیا کند ، در آن روزی که دلها می‌میرند ، دل او نمیرد .
ثواب الأعمال : 1/102/2 منتخب میزان الحکمة : 284
حدیث691
امام علی علیه‌السلام :
سَهَرُ اللیلِ فی طاعَةِ اللّه رَبیعُ‌الأولیاءِ ورَوضَـهُ السُّعَداءِ .
شب بیداری در طاعت و بندگی خدا ، بـهـار اولیا است و بوستان نیکبختان .
غرر الحکم : 5613 منتخب میزان الحکمة : 284
حدیث692
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لا سَهَرَ بعدَ العِشاءِ الآخِرَةِ إلاّ لأِحَدِ رَجُلَینِ : مُصَلٍّ أو مُسافِرٍ .
بیدار ماندن بعد از نماز خفتن روا نباشد ، مگر برای دو کس : نماز گزار یا مسافر .
بحار الأنوار : 76 / 179 / 5
حدیث693
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لا سَهَرَ إلاّ فی ثلاثٍ :مُتَهَجِّدٍ بالقرآنِ ، وفی طَلَبِ العِلمِ ، أو عَروسٍ تُهدی إلی زَوجِها .
شب زنده‌داری جز برای سه چیز روا نیست: تلاوت قرآن ، تحصیل دانش و یا فرستادن عروس به خانه شوهرش .
بحار الأنوار : 76 / 178 / 3 منتخب میزان الحکمة : 284
حدیث694
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
الرؤیا لا تُقَصُّ إلاّ علی مؤمنٍ خلا مِن الحَسَدِ والبَغیِ .
رؤیا را جـز بـرای مـؤمنی کـه از حـسادت و تجاوز مبرّاست، نباید بازگو کرد .
الکافی : 8 / 336 / 530 منتخب میزان الحکمة : 226
حدیث695
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا رَأی أحَدُکُـم الرؤیا الحَسَنَةَ فَلْیُفَسِّرْها ولْیُخبِرْ بها ، وإذا رَأی الرؤیا القَبیحَةَ فلا یُفَسِّرْها ولا یُخبِرْ بها .
هر گاه یکی از شما خوابِ خوبی دید ، آن را تعبیر کند و برای دیگران بازگو کند و اگر خواب بدی دید آن را تعبیر نکند و به کسی هم نگوید .
کنزالعمّال : 41392 منتخب میزان الحکمة : 226
حدیث696
امام صادق علیه‌السلام :
الرؤیا علی ثلاثةِ وُجوهٍ : بِشارَةٌ مِنَ اللّه للمُؤمنِ ، وتَحذیرٌ مِنَ‌الشیطانِ ، وأضغاثُ‌أحلام .
رؤیا سه گونه است : نویدی از جانب خدا به مؤمن ، ترسی که شیطان می‌افکند و خوابهای آشفته .
الکافی : 8 / 90 / 61 منتخب میزان الحکمة : 226
حدیث697
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا أرادَ اللّه بعَبدٍ خَیرا عاتَبَهُ فی مَنامِهِ .
هر گاه خداوند خوبی بنده‌ای را بخواهد او را در خواب سرزنش می‌کند .
کنزالعمّال : 30765 منتخب میزان الحکمة : 190
حدیث698
امام عسکری علیه‌السلام :
مَن أکثَرَ المَنامَ رأَی الأحلام .
هرکه زیاد بخوابد ، خواب‌های پریشان بیند.
الدرّة الباهرة : 43 منتخب میزان الحکمة : 574
حدیث699
امام صادق علیه‌السلام :
کَثرَةُ النَّومِ مَذهَبَةٌ للدِّینِ والدُّنیا .
پُرخوابـی ، بـاعث از دسـت رفـتن دیـن و دنیاست .
الکافی : 5 / 84 / 1
حدیث700
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إیّـاکُم وکَثرَةَ النَّومِ ؛ فـإنَّ کَثرَةَ الـنَّومِ یَدَعُ صاحِبَهُ فَقیرا یَومَ القِیامَةِ ؛
از پر خـوابی بـپرهیزید ؛ زیـرا پـرخوابی صاحب خود را در روزقیامت تهیدست می‌گذارد .
الاختصاص : 218 منتخب میزان الحکمة : 574
حدیث701
امام باقر علیه‌السلام :
إنّ اللّه یُحِبُّ إطعامَ الطَّعامِ وهِراقَةَ الدِّماءِ .
خداوند اطعام کردن و قربانی کردن را دوست دارد .
المحاسن : 2 / 143 / 1370 منتخب میزان الحکمة : 342
حدیث702
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
کَفی بِالمَرءِ إثما أن‌یَستَقِلَّ ما یُقَرِّبُ إلی إخوانِهِ ، وکَفی بِالقَومِ إثما أن یَستَقِلُّوا ما یُقَرِّبُهُ إلَیهِم أخُوهُم ؛
مرد (میزبان) را همین گناه بس ، که غذایی را که پیش برادران خود می‌گذارد کم شمارد و میهمانان را همین گناه بس ، که آنچه را برادرشان در برابرشان می‌گذارد کم شمارند .
المحاسن : 2 / 186 / 1533 منتخب میزان الحکمة : 340
حدیث703
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مِن الجَفاءِ ... أن‌یُدعَی الرَّجُلُ إلی طَعامٍ فلا یُجِیبَ أو یُجِیبَ فلا یَأکُلَ ؛
از ادب به‌دور است... که مردی به میهمانی دعوت شود و نپذیرد یا بپذیرد و غذا نخورد .
قرب الإسناد : 160 /583 منتخب میزان الحکمة : 340
حدیث704
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
اُوصِی الشاهِدَ مِن اُمَّتی والغائبَ أن یُجِیبَ دَعوَةَ المُسلِمِ ولَو علی خَمسَةِ أمیالٍ ؛ فإنّ ذلکَ مِن الدِّینِ ؛
به حاضران و غایبان امّت خود سفارش می‌کنم که دعوت مسلمان را ، گرچه از فاصله پنج میل ، بپذیرند ؛ زیرا این کار بخشی از دین است .
المحاسن : 2 / 180 / 1510 منتخب میزان الحکمة : 340
حدیث705
یُکرَهُ إجابَةُ مَن یَشهَدُ وَلِیمَتَهُ الأغنیاءُ دُونَ الفُقَراءِ .
پـذیرفتن دعـوت کـسی کـه ثروتمندان بر سر سفره میهمانی او هستند و فقیران حضور ندارند کراهت دارد .
الدعوات : 141 / 358 منتخب میزان الحکمة : 340
حدیث706
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم
لأبی ذَرٍّ وهُو یَعِظُهُ: لا تَأکُل طَعامَ الفاسِقِینَ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم - در اندرز بــه ابوذر- : از غذای مردمان فاسق تناول مکن .
بحار الأنوار : 77 / 84 / 3
حدیث707
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
أضِفْ بِطَعامِکَ مَن تُحِبُّ فی اللّه ؛
کـسی را که بـه خاطر خدا دوستش داری، به غذای خود میهمان کن .
کنز العمّال : 25881 منتخب میزان الحکمة : 340
حدیث708
امام علی علیه‌السلام :
مَن آتاهُ اللّه مالاً فَلْیَصِلْ بهِ القَرابَةَ ، ولْیُحسِنْ مِنهُ الضِّیافَةَ ؛
هرکه خداوند به او ثروتی دهد، باید با آن به خویشانش رسیدگی کند و مهمانداری نماید .
نهج البلاغة : الخطبة 142 منتخب میزان الحکمة : 340
حدیث709
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
الرِّزقُ أسرَعُ إلی مَن یُطعِمُ الطَّعامَ مِن السِّکِّینِ فی السَّنامِ ؛
کسی که اطعام می‌کند ، رزق و روزی برای او سریعتر از سرعت فرورفتن کارد در کوهان شتر ، می‌رسد .
المحاسن : 2 / 147 / 1388 منتخب میزان الحکمة : 340
حدیث710
امام علی علیه‌السلام :
لا تُسرِعَنَّ إلی أرْفَعِ مَوضِعٍ فی الَمجلسِ ، فإنَّ المَوضِعَ الّذی تُرفَعُ إلَیهِ خَیرٌ مِن الموضعِ الّذی تُحَطُّ عنهُ ؛
به سوی بالاترین جای مجلس مشتاب ؛ زیرا جایی که بالا برده شوی بهتر است از جایی که پایین آورده شوی .
غرر الحکم : 10283 منتخب میزان الحکمة : 104
حدیث711
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنّ الرحمَةَ لا تَنزِلُ علی قَومٍ فیهِم قاطِعُ رَحِم ؛
رحمت (خداوند) بر مردمی که در میان آنها قطع کننده رحم باشد ، فرود نمی‌آید .
کنز العمّال : 6978 منتخب میزان الحکمة : 232
حدیث712
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لا تَقطَعْ رَحِمَکَ وإن قَطَعَتکَ ؛
از خویشاوند خود مبُر، گرچه او از تو ببرد.
الکافی : 2 / 347 / 6
حدیث713
امام صادق علیه‌السلام :
صِلْ رَحِمَکَ ولو بِشَربَةٍ مِن ماءٍ ، وأفضَلُ ما تُوصَلُ بهِ الرَّحِمُ کَفُ‌الأذی عَنها ؛
حتّی اگر شده با نوشاندن جرعه‌ای آب به خویشاوند صله رحم به جای آر و بهترین صله رحم آزار نرساندن به خویشاوند است .
الکافی : 2 / 151 / 9 منتخب میزان الحکمة : 232
حدیث714
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
سِرْ سَنَةً صِلْ رَحِمَکَ ؛
برای به جا آوردن صله رحم (حتّی اگر شده) یک‌سال راه پیمایی کن .
بحار الأنوار : 74 / 103 / 61
حدیث715
امیر المؤمنین علیٌّ علیه‌السلام
مِن وَصِیَّتِهِ لابنِهِ الحسینِ علیه‌السلام: کَثرَةُ الزِّیارةِ تُورِثَ المَلالَةَ .
امام علی علیه‌السلام - در وصیّت به فرزند خود حسین علیه‌السلام- فرمودند: دیدار زیاد ، ملال‌آور است.
بحار الأنوار : 77 / 237 / 1
حدیث716
امام علی علیه‌السلام :
نِعْمَ البَیتُ الحَمّامُ ؛ تُذکَرُ فیهِ النّارُ ، ویَذهَبُ بالدَّرَنِ .
چه نیکو سرایی است حمّام ؛ آتش (دوزخ) را به یاد می‌آورد و چرک را (از تن) می‌برد .
الفقیه : 1 / 115 / 237 منتخب میزان الحکمة : 166
حدیث717
امام صادق علیه‌السلام :
مَن بَنی فَوقَ مَسکَنِهِ‌کُلِّفَ حَملَةُ یَومَ القِیامَةِ .
هر که بنایی بیش از نیاز سکونتش بسازد ، در روز قیامت مکلّف به حمل آن شود .
المحاسن : 2 / 446 / 2531 منتخب میزان الحکمة : 276
حدیث718
امام صادق علیه‌السلام :
کُلُّ بِناءٍ لیسَ بِکَفافٍ فهُو وبالٌ علی صاحِبهِ یَومَ القِیامَةِ .
هر بنایی که بیش از نیاز باشد ، در روز قیامت وبال گردن صاحب اوست .
الکافی : 6 / 531 / 7 منتخب میزان الحکمة : 276
حدیث719
امام علی علیه‌السلام :
مِنَ العَناءِ أنَّ المَرءَ یَجمَعُ مالا یَأکُلُ ویَبنِی ما لا یَسکُنُ ، ثُمّ یَخرُجُ إلی اللّه تعالی لا مالاً حَمَلَ ، ولا بِناءً نَقَلَ!
یـکـی از رنجها این اسـت که انسان چیزی را فراهم آورد که نمی‌خورد و بنایی بسازد که در آن سکونت نمی‌کند و سپس به جانب خداوند متعال می‌رود در حالی که نه مالی با خود می‌برد و نه ساختمانی منتقل می‌کند!
نهج البلاغة : الخطبة 114 منتخب میزان الحکمة : 276
حدیث720
إنّ اللّه تبارکَ وتعالی علَی الإناثِ أرأفُ مِنهُ علَی الذُّکورِ ، وما مِن رجُلٍ یُدخِلُ فَرحَةً علَی امرأةٍ بَینَهُ وبَینَها حُرمَةٌ ، إلاّ فَرَّحَةُ اللّه‌ُ تعالی یَومَ القِیامَةِ ؛
خداوند تبارک و تعالی به زنان مهربانتر از مردان است . هیچ مردی نیست که زنی از محارم خود را خوشحال سازد ، مگر این که خداوند متعال در روز قیامت او را شادمان گرداند .
الکافی : 6 / 6 / 7 منتخب میزان الحکمة : 612
حدیث721
امام سجّاد علیه‌السلام :
إنَّ أرضاکُم عِندَاللّه أسبَغُکُم عَلی عِیالِهِ ؛
خداوند از آن کـس خـشنودتر اسـت ، کـه خانواده خود را بیشتر در رفاه و نعمت قرار دهد .
بحار الأنوار : 78 / 136 / 13 منتخب میزان الحکمة : 256
حدیث722
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
رِضـا اللّه فـی رِضـا الوالِدِ ، وسَخَطُ اللّه فی سَخَطِ الوالِدِ؛
خشنودی خدا در خشنودی پدر است و ناخشنودی خدا در ناخشنودی پدر .
الترغیب والترهیب : 3 / 322 / 30
حدیث723
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم
لَمّا سُئلَ عَن حقِّ الوالِدَینِ علی وَلَدِهِما: هُما جَنَّتُکَ ونارُکَ .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم - در پـاسخ بـه سـؤال از حـقّ پدر و مادر بر فرزندانشان- فرمودند:
آن دو بهشت و دوزخ تو هستند .
الترغیب والترهیب : 3 / 316 / 10 منتخب میزان الحکمة : 612
حدیث724
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
کُلَّما ازدادَ العَبدُ إیمانا ازدادَ حُبّا للنِّساءِ ؛
هر چه ایمان بنده بیشتر شود، زن دوستی او فزونتر می‌شود .
النوادر للراوندیّ : 12 منتخب میزان الحکمة : 510
حدیث725
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
شَرُّ الأشیاءِ المَرأةُ السَّوءِ ؛
بدترین چیزها زن ناشایست است .
بحار الأنوار : 103 / 240 / 52 منتخب میزان الحکمة : 256
حدیث726
امام علی علیه‌السلام :
إیّاکَ وکَثرَةَ الوَلَهِ بالنِّساءِ ، والإغراءِ بِلَذّاتِ الدُّنیا ، فإنّ الوَلِهَ بالنِّساءِ مُمتَحَنٌ ، والغَرِیَّ باللَّذّاتِ مُمتَهَنٌ ؛
زنهار از شیفتگی به زنان و حرص به لذّت‌های دنیا ؛ زیرا شیفته زنان ، در رنج و محنت است و حریص لذّت‌ها ، خوار .
غرر الحکم : 2721 منتخب میزان الحکمة : 510
حدیث727
امام‌صادق علیه‌السلام :
مِن أخلاقِ الأنبیاءِصلّی اللّه‌ُ علَیهِم حُبُّ النِّساءِ ؛
از اخلاق پیامبران علیهم‌السلام ، زن دوستی است .
الکافی : 5 / 320 / 1
حدیث728
امام علی علیه‌السلام :
ولا تُمَلِّکِ المرأةَ مِن أمرِها ما جاوَزَ نَفسَها ؛ فإنَّ المرأةَ رَیحانَةٌ ولَیسَت بقَهرَمانَةٍ ، ولا تَعْدُ بکَرامَتِها نَفسَها ، ولا تُطمِعْها فی أن تَشفَعَ لِغَیرِها .
به زن ، کاری را که از حدّ و توان او فراتر است ، مسپار ؛ زیرا زن گُل است نه کارگزار و در گرامیداشت او پا از حدّ فراتر مگذار و کاری مکن که (نزد تو) به شفاعت کردن از کسی طمع کند .
نهج البلاغة : الکتاب 31 منتخب میزان الحکمة : 510
حدیث729
امام صادق علیه‌السلام :
ثَلاثَةٌ تُکَدِّرُ العَیشَ : السُّلطانُ الجائرُ ، والجارُ السَّوءُ ، والمَرأةُ البَذِیَّةُ ؛
سه چیز زندگی را تیره می‌کند : فرمانروای ستمگر ، همسایه بد و زن بدزبان و وقیح .
تحف العقول : 320 منتخب میزان الحکمة : 422
حدیث730
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن صَبَرَ عَلی سُوءِ خُلُقِ امرَأتِهِ واحتَسَبَهُ ، أعطاهُ اللّه تعالی بکُلِّ یَومٍ ولَیلةٍ یَصبِرُ علَیها مِنَ الثَّوابِ ما أعطی أیُّوبَ علیه‌السلام عَلی بَلائهِ ، وکانَ علَیها مِنَ الوِزْرِ فی کُلِّ یَومٍ ولَیلةٍ مِثلُ رَمْلٍ عالِجٍ ؛
هر مردی که به خاطر خدا و به امید پاداش او در برابر بداخلاقی همسرش صبر کند و آن را به حساب خدا گذارد ، خداوند متعال برای هر روز و شبی که شکیبایی می‌ورزد همان ثوابی را به او دهد که به ایّوب علیه‌السلام در قبال بلایی که دید ، عطا کرد و گناه زن نیز در هر روز و شب به اندازه ریگهای ریگستان باشد .
ثواب الأعمال : 339 / 1 منتخب میزان الحکمة : 254
حدیث731
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن کانَ لَهُ امرَأةٌ تُؤذِیهِ لَم یَقبَلِ اللّه‌ُ صلاتَها ولا حَسَنَةً مِن عَمَلِها حتّی تُعِینَهُ وتُرضِیَهُ وإن صامَتِ الدَّهرَ ... وعلی الرَّجُلِ مِثلُ ذلکَ الوِزْرِ والعَذابِ إذا کانَ لَها مُؤذِیا ظالِما ؛
هر که زنش وی را بیازارد ، خداوند ، نماز آن زن را قبول نکند و کار نیکش را نپذیرد تا زمانی که به شوهرش کمک کند و او را خشنود سازد ، هر چند آن زن همه عمرش روزه بگیرد ، مرد نیز اگر زن خودرا بیازارد و به او ستم کند همین گناه و عذاب را دارد .
وسائل الشیعه : 14 / 116 / 1
حدیث732
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا سَقَی الرجلُ امرَأتَهُ اُجِرَ ؛
هرگاه مرد به زن خود آب بنوشاند ، پاداش برد .
کنز العمّال : 44435
حدیث733
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ الرَّجُلَ لَیُؤجَرُ فی رَفعِ اللُّقمَةِ إلی فِی امرَأتِهِ ؛
کسی که به طرف دهان همسرش لقمه‌ای بالا برد پاداش برد .
المحجّه البیضاء : 3 / 70 منتخب میزان الحکمة : 254
حدیث734
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَـن تَـزَوَّجَ امرَأةً لا یَـتَزَوَّجُها إلاّ لِـجَمالِها لَم یَرَ فیها ما یُحِبُّ ، ومَن تَزَوَّجَها لِمالِها لا یَتَزَوَّجُها إلاّ وَکَلَهُ اللّه‌ُ إلَیهِ ، فعلَیکُم بذاتِ الدِّینِ؛
هر که با زنی به خاطر زیبایی‌اش ازدواج کند ، دلخواه خود را در او نبیند و هر که با زنی به خاطر مال و ثروتش ازدواج کند خداوند او را به همان مال و ثروت واگذارد ، پس بر شما باد به (ازدواج با) زنان متدیّن .
بحار الأنوار : 103 / 235 / 19
حدیث735
مَن أحَبَّ أن یَلقَی اللّه‌َ طاهِرا مُطَهَّرا فَلْیَلْقَهُ بزَوجَةٍ ؛
هر که دوست دارد که پاک و پاکیزه خدا را دیدار کند، با داشتن همسر به دیدارش رود .
بحار الأنوار : 103 / 220 / 18
حدیث736
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
زَوِّجُوا أیاماکُم ، فَإنَّ اللّه یُحسِنُ لَهُم فی أخلاقِهِم ، ویُوَسِّعُ لَهُم فی أرزاقِهِم ، ویَزِیدُهُم فی مُرُوّاتِهِم ؛
بی‌همسران خود را همسر دهید ؛ زیرا با این کار خداوند اخلاق آنان را نیکو می‌گرداند و روزیهایشان را زیاد می‌کند و بر جوانمردیهای آنان می‌افزاید .
بحار الأنوار : 103 / 222 / 38
حدیث737
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
اِتَّخِذُوا الأهلَ ؛ فإنّه أرْزَقُ‌لَکُم ؛
اهل و عیال اختیار کنید؛ زیرا که این کار روزی شما را بیشتر می‌کند .
بحار الأنوار : 103 / 217 / 1 منتخب میزان الحکمة : 252
حدیث738
امام کاظم علیه‌السلام :
ثلاثةٌ یَستَظِلُّونَ بِظِلِّ عَرشِ اللّه یَومَ لا ظِلَّ إلاّ ظِلُّهُ : رَجُلٌ زَوَّجَ أخاهُ المسلمَ ، أو أخدَمَهُ ، أو کَتَمَ لَهُ سِرّا ؛
سه نفرند که در روزی که سایه‌ای جز سایه عرش خدا نیست در سایه عرش اویند : مردی که برادر مسلمان خود را زن دهد ، یا به او خدمت کند ، یا رازش را بپوشاند .
الخصال : 141 / 162 منتخب میزان الحکمة : 252
حدیث739
امام صادق علیه‌السلام :
مَن زَوَّجَ أعزَبا کانَ مِمَّن یَنظُرُ اللّه‌ُ عز و جل إلَیهِ یَومَ القِیامَةِ ؛
هر که بی‌همسری را زن دهد ، از جمله کسانی است که خداوند در روز قیامت به او نظر می‌افکند .
الکافی : 5 / 331 / 2 منتخب میزان الحکمة : 252
حدیث740
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إیّاکُم وتَزَوُّجَ الحَمْقاءِ ، فإنَّ صُحبَتَها ضَیاعٌ ووُلْدَها ضِباعٌ ؛
از ازدواج با زن احمق بپرهیزید ؛ زیرا همنشینی با او تباهی است و فرزندانش کفتار صفت هستند .
بحار الأنوار : 103 / 237 / 35 منتخب میزان الحکمة : 254
حدیث741
الإمامُ الحسنُ علیه‌السلام
لرجل جاءَ إلَیهِ یَستَشِیرُهُ فی تَزویجِ ابنَتِهِ: زَوِّجْها مِن رَجُلٍ تَقِیٍّ ، فإنّهُ إن أحَبَّها أکرَمَها وإن أبغَضَها لَم یَظلِمْها ؛
امام حسن علیه‌السلام
- خطاب به مردی که با ایشان در باره ازدواج دختر خود مشورت کرد- فرمودند: او را به مردی باتقوا شوهر ده ؛ زیرا اگر دختر تو را دوست داشته باشد گرامیش می‌دارد و اگر دوستش نداشته باشد به وی ستم نمی‌کند .
مکارم الأخلاق : 1 / 446 / 1534 منتخب میزان الحکمة : 254
حدیث742
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا جاءَکُم مَن تَرضَونَ‌دِینَهُ وأمانَتَهُ یَخطُبُ (إلَیکُم) فَزَوِّجُوهُ ، إن لا تَفعَلُوهُ تَکُن فِتنَةٌ فی الأرضِ وفَسادٌ کبیرٌ ؛
هرگاه کسی به خواستگاری نزد شما آمد و دینداری و امانتداری او را پسندیدید ، به او زن دهید ؛ که اگر چنین نکنید ، در روی زمین تبهکاری و فساد بسیار پدید خواهد آمد .
بحار الأنوار : 103 / 372 / 3 منتخب میزان الحکمة : 252
حدیث743
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
صَوتانِ یُبغِضُهما اللّه: إعْوالٌ عند مُصیبَةٍ ، ومِزْمارٌ عند نِعمَةٍ ؛
دو آواز است که خداوند دشمن دارد : شیون و فغان در هنگام مصیبت و ساز و آواز در هنگام شادی .
تحف العقول : 40 منتخب میزان الحکمة : 100
حدیث744
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
أظهِرُوا النِّکاحَ وأخفُوا الخِطبَةَ ؛
(مراسم) ازدواج را آشکار برگزار کنید و خواستگاری را پنهان .
کنز العمّال : 44532 منتخب میزان الحکمة : 256
حدیث745
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا دُعِیَ أحَدُکُم إلی وَلِیمَةِ عُرسٍ فَلْیُجِبْ ؛
هر گاه یکی از شما به ولیمه عروسی دعوت شد ، بپذیرد .
کنز العمال : 44617 منتخب میزان الحکمة : 256
حدیث746
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا دُعِیتُم إلی العُرُساتِ فَأبطِئُوا فإنّها تُذَکِّرُ الدنیا ، وإذا دُعِیتُم إلی الجَنائزِ فَأسرِعُوا فإنّها تُذَکِّرُ الآخِرَةَ ؛
هر گاه به مـراسم عـروسی دعـوت شدید ، در رفتن کُندی کنید ؛ زیرا این مراسم انسان را به یاد دنیا می‌اندازد ، امّا هرگاه به مراسم تشییع جنازه فرا خوانده شدید، شتاب ورزید ؛ زیرا این مراسم، یادآور آخرت است .
بحار الأنوار : 103 / 279 / 2 منتخب میزان الحکمة : 256
حدیث747
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ثَلاثَةٌ مِنَ الجَفاءِ : أن یَصحَبَ الرَّجُلُ الرَّجُلَ فلا یَسأَلَهُ عَنِ اسمِهِ وکُنیَتِهِ ، وأن یُدعَی الرَّجُلُ إلی طَعامٍ فَلا یُجیبَ أو یُجیبَ فَلا یَأکُلَ ، ومُواقَعَةُ الرَّجُلِ أهلَهُ قَبَل المُداعَبَةِ ؛
سه چیز از نامهربانی است : این که کسی با کسی همراه شود و از نام و کنیه وی نپرسد ؛ این که مردی به غذایی دعوت شود و نپذیرد یا بپذیرد و نخورد ؛ و این که مرد پیش از بازی ، با همسر خویش نزدیکی کند .
کنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 37 ، حدیث 24814 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 620
حدیث748
امام علی علیه‌السلام :
إذا أرادَ أحَدُکُم مُجامَعَةَ زَوجَتِهِ فَلیَقُل :
«اللّهُمَّ إنِّی استَحلَلتُ فَرجَها بِأَمرِکَ ، وقَبِلتُها بِأَمانَتِکَ ؛ فَإِن قَضَیت لی مِنها وَلَداً فَاجعَلهُ ذَکَراً سَوِیّاً ، ولا تَجعَل لِلشَّیطانِ فیهِ نَصیباً ولا شَریکاً» ؛
اگر کسی از شما بخواهد با همسر خویش به هم آید ، بگوید : «خداوندا! من به فرمان تو شرمگاه او را بر خویش حلال دانستم و به عنوان امانت تو ، او را پذیرفتم . اکنون ، اگر از او برایم فرزندی تقدیر کردی ، وی را پسری سالم و کامل قرار ده و در او برای شیطان ، بهره و سهمی مگذار» .
بحار الأنوار ، جلد 103 ، صفحه 287 ، حدیث 19
حدیث749
امام علی علیه‌السلام :
نَهی رَسولُ اللّه‌ِ صلی الله علیه و آله و سلّم أن یُجامِعَ الرَّجُلُ امرَأَتَهُ ، وَالصَّبِیُّ فِی المَهدِ یَنظُرُ إلَیهِما ؛
پیامبر خدا از این نهی فرمودند که در حالی مرد با همسرش آمیزش کند که کودکی در گهواره ، آنان را می‌نگرد .
بحار الأنوار ، جلد 103 ، صفحه 295 ، حدیث 51
حدیث750
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
خَیرُ الصَّداقِ أیسَرُهُ ؛
بهترین مهریه، سبکترین آن است .
کنزالعمّال : 44707 منتخب میزان الحکمة : 254
حدیث751
امام باقر علیه‌السلام :
إنّ اللّه عز و جل یُبغِضُ کُلَّ مِطلاقٍ ذَوّاقٍ ؛
خداوند عز و جل از مردانی که زن زیاد طلاق می‌دهند و هر زمانی زنی را تجربه می‌کنند، نفرت دارد .
الکافی : 6 / 55 / 4 منتخب میزان الحکمة : 342
حدیث752
امام صادق علیه‌السلام :
مَن یَموتُ بالذُّنوبِ أکثَرُ مِمَّن یَموتُ بِالآجالِ ؛
کسانی که بر اثر گناهان می‌میرند، بیشترند از کسانی که بر اثر رسیدن اجل می‌میرند .
أمالی الطوسی : 701 / 1498 منتخب میزان الحکمة : 222
حدیث753
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ أکْیَسَکُم أکْثَرُکُم ذِکْرا للمَوتِ ، وإنَّ أحْزَمَکُم أحْسَنُکُمُ اسْتِعْدادا لَهُ ؛
زیـرک‌ترین شما کـسـی اسـت که بیشتر از دیگران به یاد مرگ باشد ودور اندیش‌ترین شما آماده‌ترینتان برای آن است .
أعلام الدین : 333 منتخب میزان الحکمة : 146
حدیث754
امام علی علیه‌السلام :
أمَرَنا رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم أن نَدفِنَ مَوتانا وَسطَ قَومٍ صالِحینَ ؛ فإنّ المَوتی یَتأذّونَ بجارِ السَّوءِ کما یَتأذّی بهِ الأحیاءُ ؛
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم به ما دستور داد مردگانمان را در میان مردمانی صالح به خاک بسپاریم ؛ زیرا مردگان نیز همچون زندگان از همسایه بد رنج می‌برند .
کنزالعمّال : 42916 منتخب میزان الحکمة : 522
حدیث755
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لاتَدفِنوا مَوتاکُم باللّیلِ إلاّأن تَضطَرُّوا ؛
مردگان خود را شب دفن نکنید ، مگر این که ناچار باشید .
کنزالعمّال : 42385 منتخب میزان الحکمة : 522
حدیث756
امام صادق علیه‌السلام :
یَـنبَغی لأولیاءِ المَیّتِ أن یُـؤْذِنوا إخـوانَ المَیّتِ بمَوتهِ ، فیَشهَدونَ جَنازَتَهُ ویُصَلُّونَ علَیهِ ، فیُکسِبُ لَهُمُ الأجرَ ویُکسِبُ لِمَیّتهِ الاستِغفارَ ؛
شایسته است که صاحبان عزا برادران دینی میّت را از مرگ او با خبر سازند ، تا در تشییع جنازه حاضر شوند و بر او نماز خوانند و بدین ترتیب ، هم برای آنان اجری حاصل شود و هم برای میّت استغفار به عمل آید .
علل الشرائع : 301 /1 منتخب میزان الحکمة : 522
حدیث757
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
عـلَیکُم بـالسَّکِینَةِ ، عـلَیکُم بـالقَصدِ فی المَشیِ بجَنائزِکُم؛
بر شما باد حفظ آرامش و وقار : بر شما باد آرام راه رفتن در تشییع جنازه‌های (مردگان)تان .
أمالی الطوسیّ : 383 / 827
حدیث758
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم
لرجُلٍ سَألَهُ عن عِلّةِ کَراهَةِ المَوتِ: ألکَ مالٌ ؟ قالَ : نَعَم . قالَ : فقَدَّمتَهُ ؟ قالَ : لا ، قالَ : فمِن ثَمّ لا تُحِبُّ المَوتَ ؛
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم - به مردی‌که پرسید: علّت ناخوش داشتن مرگ چیست ؟- فرمودند: آیا ثروتی داری؟ عرض کرد : آری . فرمودند: آیا آن را (برای آخرتت) پیش فرستاده‌ای؟ عرض کرد : خیر. فرمودند: از این جاست که مرگ را دوست نداری .
الخصال : 13 / 47 منتخب میزان الحکمة : 520
حدیث759
امام علی علیه‌السلام :
إنّ للمَوتِ لَغَمَراتٍ هِیَ أفظَعُ مِن أن تُستَغرَقَ بصِفَةٍ ، أو تَعتَدِلَ علی عُقولِ أهلِ الدّنیا ؛
مرگ را سختی‌هایی است دشوارتر از آن که در وصف گنجد یا با خردهای مردم جهان سنجیده شود .
نهج البلاغة : الخطبة 221 منتخب میزان الحکمة : 520
حدیث760
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
اِحضَروا مَوتاکُم ولَقِّنوهُم «لا إلهَ إلاَّ اللّه‌ُ» وبَشِّروهُم بالجَنّةِ ، فإنّ الحَلیمَ مِن الرِّجالِ والنِّساءِ یَتَحَیّرُ عندَ ذلکَ المَصرَعِ ، وإنّ الشّیطانَ أقرَبُ ما یکونُ مِن ابنِ آدمَ عندَ ذلکَ المَصرَعِ . والّذی نَفسی بیَدِهِ ! لَمُعایَنهُ مَلَکِ المَوتِ أشَدُّ مِن ألفِ ضَربَةٍ بالسَّیفِ . والّذی نَفسی بیَدِهِ ! لا تَخرُجُ نَفسُ عَبدٍ مِن الدّنیا حتّی یَتَألَّمَ کُلُّ عِرقٍ مِنهُ علی حِیالهِ ؛
در بالین مردگان خود حاضر شوید و به آنان «لا اله الا اللّه» تلقین کنید و نوید بهشتشان دهید ؛ زیرا حتّی مردان و زنان بردبار هم در این صحنه گیج و سرگشته می‌شوند و شیطان بیش از هر زمان دیگری در هنگام مرگ به آدمی نزدیک می‌گردد . سوگند به آن که جانم در دست اوست ، مشاهده فرشته مرگ (عزرائیل) سخت‌تر از هزار ضربه شمشیر است . سوگند به آن که جانم در دست اوست ، جان هیچ بنده‌ای از دنیا (بیرون) نرود مگر این که یکایک رگ‌های او درد کشند .
کنزالعمّال : 42158 منتخب میزان الحکمة : 520
حدیث761
الإمامُ الکاظمُ علیه‌السلام لِرجُلٍ یَتَمنّی المَوتَ :
هل بینَکَ وبینَ اللّه قَرابَةٌ یُحابیکَ لَها ؟ قالَ : لا . قالَ : فهَل لکَ حَسَناتٌ قَدَّمتَها تَزیدُ علی سَیّئاتِکَ ؟ قالَ : لا . قالَ : فأنتَ إذا تَتَمنّی هَلاکَ الأبَدِ !
امام کاظم علیه‌السلام - به مردی که آرزوی مرگ می‌کرد- فرمودند: آیا میان تو و خداوند خویشاوندیی است که به خاطر آن تو را کمک رساند ؟ عرض کرد : خیر . فرمود : آیا خوبی‌هایی که بر بدی‌هایت فزونی داشته باشد پیش فرستاده‌ای ؟ عرض کرد : خیر . فرمود : پس ، با این حال تو هلاکت ابدی را آرزو می‌کنی !.
کشف الغمّه : 3 / 42 منتخب میزان الحکمة : 520
حدیث762
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لایَتَمنّی أحَدُکُمُ المَوتَ إلاّ أن یَثِقَ بِعَملِهِ ؛
هیچ یک از شما آرزوی مرگ نـکند ، مـگر این که به عمل خود اطمینان داشته باشد .
کنزالعمّال : 42153 منتخب میزان الحکمة :
حدیث763
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لا یَدعُوَنَّ أحَدُکُم بالمَوتِ لِضُرٍّ نَزَلَ بهِ ، ولکنْ لِیَقُل : اللّهُمّ أحیِنی ما کانَتِ الحَیاةُ خَیرا لی ، وتَوَفَّنی إذا کانَتِ الوَفاةُ خَیرا لی ؛
هرگز کسی از شما به خاطر گزندی که به او می‌رسد ، خود را به مرگ نفرین نکند . بلکه بگوید : بار خدایا ، تا زمانی که زندگی برایم بهتر است ، مرا زنده بدار و هر گاه مرگ برایم بهتر بود ، مرا بمیران .
سنن أبی داود : 3108 منتخب میزان الحکمة : 520
حدیث764
الامام علی علیه السلام
لمّا سُئلَ عنِ الاستِعدادِ للمَوتِ: أداءُ الفَرائضِ ، واجتِنابُ الَمحارِمِ ، والاشتِمالُ علَی المَکارِمِ ، ثُمّ لایُبالی أوَقَعَ علَی المَوتِ أم وَقَعَ المَوتُ علَیهِ . واللّه ، ما یُبالی ابنُ أبیطالبٍ أوَقَعَ علَی المَوتِ أم وَقَعَ المَوتُ علَیهِ .
امام علی علیه‌السلام - در پاسخ به سؤالی درباره آمادگی برای مرگ- فرمودند: به جا آوردن واجبات و دوری کردن از حرام‌ها و فرا گرفتن خوی‌های نیک . با رعایت این امور ، دیگر آدمی را چه باک که او به سراغ مرگ رود یا مرگ به سراغش آید . سوگند به خدا ، که پسر ابی طالب را باکی نیست که خود به سراغ مرگ رود ، یا مرگ به سراغ او آید .
أمالی الصدوق : 97 / 8 منتخب میزان الحکمة : 520
حدیث765
ما أنزَلَ المَوتَ حَقَّ مَنزِلَتِهِ مَن عَدَّ غَدا مِن أجَلِهِ ؛
کسی‌که فردا را از عمر خود به شمار آورد، مرگ را در جایگاه شایسته‌اش قرار نداده‌است .
الکافی : 3 / 259 / 30 منتخب میزان الحکمة : 520
حدیث766
امیر المؤمنین علیٌّ علیه‌السلام
لابنهِ الحسنِ علیه‌السلام:یا بُنیَّ ، أکثِرْ مِن ذِکرِ المَوتِ ، وذِکرِ ما تَهجُمُ علَیهِ وتُفضی بعدَ المَوتِ إلَیهِ ، حتّی یأتیَکَ وقد أخَذتَ مِنهُ حِذرَکَ وشَدَدتَ لَه أزرَکَ ، ولا یَأتیَکَ بَغتَةً فیَبهَرَکَ ؛
امام علی علیه‌السلام - به فرزند بزرگوارشان امام حسن علیه‌السلام- فرمودند: فرزندم ، بسیار به یاد مرگ باش و به یاد آنچه در آن افتی و پس از مرگ به سوی آن کشانده شوی ، تا آن گاه که بر تو درآید ، با تمام توان در برابرش آماده و کمر خود را برای آن بسته باشی ، نه آن که ناگهان بر تو در آید و نَفَست را ببُرد .
فی بحار الأنوار(77 / 205) : «واجعله أمامک حیث (تراه حتّی) یأتیک وقد أخذت منه حذرک» .نهج البلاغة : الکتاب 31
حدیث767
امام صادق علیه‌السلام :
أکثِروا ذِکرَ المَوتِ ؛ فإنّهُ ما أکثَرَ ذِکرَ المَوتِ إنسانٌ إلاّ زَهِدَ فی الدُّنیا ؛
مرگ را فراوان یاد کنید ؛ زیرا هیچ انسانی مرگ را بسیار یاد نکرد ، مگر این که به دنیا بی‌رغبت شد .
بحار الأنوار : 82 / 168 / 3 منتخب میزان الحکمة : 518
حدیث768
امام صادق علیه‌السلام :
ذِکرُ المَوتِ یُمیتُ الشَّهَواتِ فی النَّفسِ ، ویَقلَعُ مَنابِتَ الغَفلَةِ ، ویُقَوّی القلبَ بمَواعِدِ اللّه ، ویُرِقُّ الطَّبعَ ، ویَکسِرُ أعلامَ الهَوی ویُطفِئُ نارَ الحِرصِ ، ویُحَقِّرُ الدُّنیا ؛
یاد مرگ ، خواهش‌های نفس را می‌میراند و رویشگاه‌های غفلت را ریشه‌کن می‌کند و دل را با وعده‌های خدا نیرو می‌بخشد و طبع را نازک می‌سازد و پرچم‌های هوس را درهم می‌شکند و آتش حرص را خاموش می‌سازد و دنیا را در نظر کوچک می‌کند .
بحار الأنوار : 6 / 133 / 32 منتخب میزان الحکمة : 518
حدیث769
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَنِ ارتَقَبَ المَوتَ سارَعَ‌فی الخَیراتِ ؛
کسی که چشم به راه مرگ باشد ، در کارهای نیک بکوشد .
بحار الأنوار : 77 / 171 / 7 منتخب میزان الحکمة : 520
حدیث770
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
أکثِروا مِن ذِکرِ هادِمِ اللَّذّاتِ ، فقیلَ: یا رسولَ اللّه، فما هادِمُ اللَّذّاتِ؟ قالَ: المَوتُ، فإنّ أکیَسَ المؤمنینَ أکثَرُهُم ذِکرا للمَوتِ، وأشَدُّهُم لَهُ استِعدادا ؛
ویران کننده خوشی‌ها را فراوان یاد کنید. عرض شد : ای رسول خدا ، ویران کننده خوشی‌ها چیست ؟ فرمودند: مرگ؛ زیرکترین مؤمنان کسی است که مرگ را بیشتر یاد کند و برای آن آماده‌تر باشد .
بحار الأنوار : 82 / 167 / 3 منتخب میزان الحکمة : 518
حدیث771
الإمامُ زینُ العابدینَ علیه‌السلام
لمّا سُئلَ عنِ المَوتِ: لِلمؤمنِ کنَزعِ ثِیابٍ وَسِخَةٍ قَمِلَةٍ ، وفَکِّ قُیودٍ وأغلالٍ ثَقیلَةٍ ، والاستِبدالِ بأفخَرِ الثِّیابِ وأطیَبِها رَوائحَ ، وأوطَأِ المَراکِبِ ، وآنَسِ المَنازِلِ ؛ وللکافِرِ کخَلعِ ثِیابٍ فاخِرَةٍ ، والنَّقلِ عن مَنازِلَ أنیسَةٍ ، والاستِبدالِ بأوسَخِ الثِّیابِ وأخشَنِها ، وأوحَشِ المَنازِلِ ، وأعظَمِ العَذابِ ؛
امام سجّاد علیه‌السلام - در پاسخ به پرسش کــه : مرگ چیست؟- فرمودند : (مرگ) برای مؤمن چون کندن جامه‌هایی چرکینِ شپشی‌از تن‌است و از هم‌گسستن‌کُند و زنجیرهای گرانبار و جایگزین کردن فاخرترین و خوشبوترین جامه‌ها و راهوارترین مرکب‌ها و امن‌ترین منزل‌ها . و برای کافر به منزله کندن جامه‌هایی فاخر از تن و منتقل شدن از منزل‌هایی امن و جایگزین کردن آنها به کثیف‌ترین و خشن‌ترین جامه‌ها و وحشتناکترین منزل‌ها و بزرگترین عذاب است .
معانی الأخبار : 289 / 4 منتخب میزان الحکمة : 518
حدیث772
امام صادق علیه‌السلام :
إنّ المَیِّتَ إذا ماتَ بَعَثَ اللّه‌ُمَلَکا إلی أوجَعِ أهلِهِ ، فَمَسَحَ علی قَلبهِ فَأنساهُ لَوعَةَ الحُزنِ ، ولولا ذلکَ لَم تَعمُرِ الدنیا ؛
هرگاه کسی بمیرد، خـداوند فـرشته‌ای را به سوی ناراحت‌ترین عضو خانواده او می‌فرستد. پس بر قلب او دستی می‌کشد و سوز و گداز غم را از یاد او می‌برد و اگر چنین نبود، دنیا آباد نمی‌شد .
الکافی : 3 / 227 / 1 منتخب میزان الحکمة : 334
حدیث773
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن عَظُمَت عِندَهُ مُصیبَةٌ فَلیَذکُرْ مُصیبَتَهُ بی ؛ فإنّها سَتَهُونُ علَیهِ ؛
هـر که بـرایش مصیبتی بـزرگ پیش آیـد، مصیبتی را که از رحلت من به او می‌رسد یاد کند؛ در این صورت مصیبتش بروی آسان خواهد شد .
بحار الأنوار : 82 / 84 / 26 منتخب میزان الحکمة : 334
حدیث774
امام علی علیه‌السلام :
أکثِرُوا ذِکرَ المَوتِ ، ویومِ خُروجِکُم مِن القُبورِ ، وقِیامِکُم بَینَ یَدَیِ اللّه عز و جل ، تَهُونُ علَیکُمُ المَصائبُ ؛
از مـردن و روزِ بـیرون آمـدنتان از گـورها و ایستادنتان در پیشگاه خداوند عز و جل بسیار یاد کنید، تا مصیبتها بر شما آسان شود .
الخصال : 616 / 10 منتخب میزان الحکمة : 334
حدیث775
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن زَهِدَ فی الدنیاهانَت علَیهِ المُصیباتُ ؛
کسی که از دنیا دل برکنَد ، مصیبتها بر او آسان گردد .
کنز الفوائد للکراجکیّ : 2 / 163 منتخب میزان الحکمة : 334
حدیث776
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مِن کُنُوزِ البِرِّ: کِتمانُ المَصائب والأمراضِ والصَّدَقةِ؛
پوشیده داشتن مصیبت‌ها و بیماریها و دادن صدقه، از گنجهای نیکی است .
بحار الأنوار : 82 / 103 / 50 منتخب میزان الحکمة: 334
حدیث777
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
النِّیاحَةُ عملُ الجاهِلیَّةِ ؛
شیون کردن، کار جاهلیّت است .
بحار الأنوار : 82 / 103 / 50 منتخب میزان الحکمة : 334
حدیث778
امام صادق علیه‌السلام :
مَن اُلهِمَ الاستِرجاعَ‌عندَ المُصیبهِ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ؛
به هرکس در هنگام مصیبت، استرجاع الهام شود ، بهشت بر او واجب گردد .
ثواب الأعمال : 235 / 2 منتخب میزان الحکمة : 334
حدیث779
الإمامُ الصّادقُ علیه‌السلام
لِرَجُلٍ قدِ اشتَدَّ جَزَعُهُ علی وَلَدِهِ: یا هذا جَزِعتَ للمُصیبهِ الصُّغری ، وغَفَلتَ عنِ المُصیبهِ الکُبری ! ولو کنتَ لِما صارَ إلیه وَلَدُکَ مُستَعِدّا لَما اشـتَدَّ علَیه جَزَعُکَ ، فَمُصابُکَ بتَرکِکَ الاستِعدادَ لَهُ أعظَمُ مِن مُصابِکَ بوَلَدِکَ .
امام صادق علیه‌السلام
- به مردی که در مرگ فرزندش سخت بیتابی می‌کرد- فرمودند: ای مرد ! تو در مصیبت کوچک بیتابی می‌کنی و از مصیبت بزرگ غافلی ! اگر برای آن جایی که فرزندت رفت ، آماده بودی هرگز برای او بیتابی نمی‌کردی . مصیبت آماده نشدن تو برای‌آن روز بزرگتر از مصیبت‌فرزند توست .
عیون أخبار الرِّضا علیه‌السلام : 2 / 5 / 10 منتخب میزان الحکمة : 334
حدیث780
أعظَمُ المَصائبِ الجَهلُ ؛
بزرگترین مصیبت، نادانی است .
غرر الحکم : 2844 منتخب میزان الحکمة : 334
حدیث781
امام علی علیه‌السلام :
أعظَمُ المَصائبِ والشَّقاءِالوَلَهُ بالدنیا ؛
بزرگترین مصیبت و بدبختی ، دلـدادگـی بـه دنیاست .
غرر الحکم : 3081 منتخب میزان الحکمة : 334
حدیث782
امام حسن علیه‌السلام :
المَصائبُ مَفاتیحُ الأجرِ ؛
مصیبتها، کلیدهای اجرند .
أعلام الدین : 297 منتخب میزان الحکمة : 334
حدیث783
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ العَبدَ لَیُصیبُهُ مِنَ المَصائِبِ ، حَتّی یَمشِیَ عَلَی الأَرضِ وما عَلَیهِ خَطیئَةٌ ؛
گاه به بنده خدا برخی از مصائب می‌رسد تا در حالی بر زمین گام بردارد که هیچ گناهی بر وی نیست .
مکارم الأخلاق ، جلد 2 ، صفحه 173 ، حدیث 2433 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 142
حدیث784
الإمامُ الصّادقُ علیه‌السلام
لَمّا سَألَهُ داودُ الرَّقِّیُّ:یقومُ الرجُلُ علی قَبرِ أبیهِ وقَرِیبهِ وغَیرِ قَرِیبهِ، هَل یَنفَعُهُ ذلکَ؟: نَعَم إنّ ذلک یَدخُلُ علَیهِ کما یَدخُلُ عَلی أحَدِکُم الهَدیَّةُ،یَفرَحُ بِها ؛
امام صادق علیه‌السلام
- در پاسخ به داود رَقّی که عرض کرد : انسان سر قبر پدر خود و خویشاوند و غریبه می‌رود. آیا این کار برای او سودی دارد؟- فرمودند: آری، همان طور که اگر به یکی از شما هدیّه‌ای داده شود خوشحال می‌گردد، مرده نیز از کار شما خوشحال می‌شود .
بحار الأنوار : 102 / 296 / 6 منتخب میزان الحکمة : 258
حدیث785
امام علی علیه‌السلام :
زُورُوا مَوتاکُم ؛ فإنّهُم یَفرَحُونَ بِزِیارَتِکُم ، ولْیَطلُبِ الرَّجُلُ حاجَتَهُ عِندَ قَبرِ أبیهِ واُمِّهِ بعدَما یَدعُو لَهُما ؛
اموات خود را زیارت کنید ؛ زیرا آنان از دیدار شما خوشحال می‌شوند ؛ انسان باید بعد از آن که بر سر قبر پدر و مادر خود برایشان دعا کرد حاجت خود را (از خدا) بخواهد .
الخصال : 618 / 10 منتخب میزان الحکمة : 258
حدیث786
امام صادق علیه‌السلام:
مَن أوصی بالثُّلُثِ فَقَد أضَرَّ بالوَرَثَةِ ، والوَصیَّةُ بالخُمسِ والرُّبعِ أفضَلُ مِن الوَصیَّةِ بالثُّلُثِ ؛
هرکه به یک‌سوم (دارایی‌اش) وصیّت کند به وارثان ضرر زده است و وصیّت کردن به یک پنجم و یک چهارم از وصیّت به یک سوم افضل است .
الکافی : 7 / 11 / 5 منتخب میزان الحکمة : 594
حدیث787
امام علی علیه‌السلام :
مَن أوصی ولَم یَحِفْ ولَم یُضارَّکانَ کَمَن تَصَدَّقَ بهِ فی حَیاتِهِ ؛
هر کس وصیّت کند و (در وصیّت خود) ستم نکند و (به وارث) زیان وارد نیاورد ، مانند کسی است که آن (مال مورد وصیت) را در زمان حیات خود صدقه داده باشد .
الکافی : 7 / 62 / 18 منتخب میزان الحکمة : 594
حدیث788
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
الَمحرومُ مَن حُرِمَ الوَصیَّةَ ؛
محروم (از رحمت خدا) کسی است که از وصیّت کردن محروم شود .
کنزالعمّال : 46051 منتخب میزان الحکمة : 594
حدیث789
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ما یَنبَغی لامرئٍ مُسلمٍ أن یَبِیتَ لَیلَةً إلاّ ووَصیَّتُهُ تَحتَ رأسِهِ ؛
بر هیچ مسلمانی سزاوار نیست که شبی را سپری کند ، مگر این که وصیّتش زیر سرش باشد .
بحار الأنوار : 103 / 194 / 3 منتخب میزان الحکمة : 594
حدیث790
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
الوَصِیَّةُ حَقٌّ علی کُلِّ مُسلم ؛
وصیّت کردن وظیفه هر مسلمانی است .
وسائل الشیعه : 13 /352 /6 منتخب میزان الحکمة : 594
حدیث791
امام علی علیه‌السلام :
فإنّکُم لو قد عایَنتُم ما قد عایَنَ مَن ماتَ مِنکُم لَجَزِعتُم ووَهِلتُم وسَمِعتُم وأطَعتُم ، ولکنْ مَحجوبٌ عَنکُم ما قد عایَنُوا ، وقَریبٌ ما یُطرَحُ الحِجابُ !
اگر آنچه را رفتگان شـمـا دیده‌اند می‌دیدید ، هر آینه بی‌تاب می‌شدید و وحشت می‌کردید و حرفشنوی می‌داشتید و فرمان می‌بردید . امّا آنچه آنها دیده‌اند ، از شما پوشیده است و زود باشد که پرده فرو افتد .
نهج البلاغة : الخطبة 20 منتخب میزان الحکمة : 456
حدیث792
امام علی علیه‌السلام :
یا عِبادَ اللّه ، ما بعدَ المَوتِ لِمَن لم یُغفَرْ لَهُ أشدَّ مِن المَوتِ ؛ القَبرُ ، فاحذَرُوا ضِیقَهُ وضَنکَهُ وظُلمَتَهُ وغُربَتَهُ ... وإنّ المَعیشَةَ الضَّنْکَ الّتی حَذَّرَ اللّه مِنها عَدُوَّهُ عَذابُ القَبرِ ؛
بندگان خدا ! برای کسی که آمرزیده نشده ، از مرگ سخت‌تر ، قبر است . پس ، از تنگی و فشار و تاریکی و تنهایی قبر بترسید ... آن زندگی تنگی که خداوند به دشمن خود نسبت به آن هشدار داده ، عذاب قبر است .
أمالی الطوسیّ : 28 / 31 منتخب میزان الحکمة : 456
حدیث793
امام کاظم علیه‌السلام در کنار گوری چنین فرمود :
عندَ قَبرٍ: إنّ شیئا هذا آخِرُهُ لَحَقیقٌ أن یُزهَدَ فی أوَّلِهِ ، وإنّ شیئا هذا أوَّلُهُ لَحَقیقٌ أن یُخافَ آخِرُهُ ؛
چیزی که پایانش این است، سزاست که از همان آغاز دل از آن برکَند و چیزی که آغازش این است، سزاست که از پایانش ترسید .
معانی الأخبار : 343 / 1 منتخب میزان الحکمة : 456
حدیث794
امام باقر علیه‌السلام :
أشَدُّ الجَزعِ الصُّراخُ بالوَیْلِ والعَویلِ ، ولَطْمُ الوَجهِ والصَّدرِ ، وجَزُّ الشَّعْرِ . ومَن أقامَ النّواحَةَ فقد تَرکَ الصّبرَ ؛
بدترین نوع بیتابی سر دادن فغان و شیون و زدن بر سر و سینه و کندن موهاست ، کسی که نوحه‌گری به راه اندازد ، شکیبایی را ترک کرده‌است .
مسکّن الفؤاد : 99 منتخب میزان الحکمة : 104
حدیث795
امام علی علیه‌السلام :
إیّاکَ والجَزَعَ ؛ فإنَّهُ یَقْطَعُ الأملَ ، ویُضعِفُ العَملَ ، ویُورِثُ الهَم؛
از بیتابی کردن بپرهیز ؛ که آن امید را قطع می‌کند و عمل را ضعیف می‌گرداند و اندوه می‌آورد .
دعائم الإسلام : 1 / 223 منتخب میزان الحکمة : 148
حدیث796
امام علی علیه‌السلام :
مَن عَزَّی الثَّکلی أظَلَّهُ اللّه فی ظِلِّ عَرشِهِ یَومَ لا ظِلَّ إلاّ ظِلُّهُ ؛
هر که مـادر فـرزند مـرده‌ای را تسلّـی دهد، خداوند در آن روزی که هیچ سایه‌ای جز سایه عرش او نیست ، وی را در سایه عرش خود جای دهد .
الکافی : 3 / 227 / 3 منتخب میزان الحکمة : 380
حدیث797
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن عَزّی مُصابا کانَ لَهُ‌مِثلُ أجرِهِ ؛
هر که فرد سوگواری را تسلّی دهد ، (اجری) همانند اجر او دارد .
بحار الأنوار : 82 / 94 / 46 منتخب میزان الحکمة : 380
حدیث798
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم
فی وصیِّتِهِ لأبی ذَ رٍّ: یا أبا ذَ رٍّ ، اخفِضْ صَوتَکَ عِند الجَنائزِ ، وعِندَ القِتالِ ، وعِندَ القرآنِ ؛
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم
- در سفارش بـه ابوذر- : ای ابـوذر ! هـنگام تشییع جنازه‌ها و هنگام جنگ و وقتی قرآن خوانده می‌شود ، صدایت را پایین بیاور .
بحار الأنوار : 77 / 82 منتخب میزان الحکمة : 334
حدیث799
امام علی علیه‌السلام :
إذا شابَ العاقِلُ شَبَّ عَقلُهُ، إذا شابَ الجاهِلُ شَبَّ جَهلُهُ ؛
هرگاه خردمند پیر شود، خرد او جوان گردد و هرگاه نادان پیر شود، نادانی او جوان گردد .
غرر الحکم : (4169 -4170) منتخب میزان الحکمة : 308
حدیث800
امام علی علیه‌السلام :
المَشِیبُ رسولُ المَوتِ؛
موی سپید پیک مرگ است .
غرر الحکم : 1202 منتخب میزان الحکمة : 308
حدیث801
امام علی علیه‌السلام :
کَفی بالشَّیبِ نَذِیرا؛
موی سپید برای هشدار دادن بس است .
غرر الحکم : 7019 منتخب میزان الحکمة : 308
حدیث802
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
أکرِمُوا أولادَکُم وأحْسِنوا آدابَهُم یُغْفَرْ لَکُم؛
فرزندان خود را گرامی بدارید و آنان را خوب تربیت کنید، (که به این ترتیب) آمرزیده می‌شوید .
بحار الأنوار : 104 / 95 / 44 منتخب میزان الحکمة : 16
حدیث803
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم:
إنّ فی الجَنّةِ دارا یُقالُ لَها : دارُ الفَرَحِ ، لایَدخُلُها إلاّ مَن فَرَّحَ یَتامَی المُؤمنینَ ؛
در بهشت سرایی است که به آن «شادی سرا» گفته می‌شود و تنها کسی وارد آن می‌شود که ایتام مؤمنان را شاد سازد .
کنزالعمّال : 6008 منتخب میزان الحکمة : 620
حدیث804
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم
لِرجُلٍ یَشکو قَسوَةَ قَلبهِ:أتُحِبُّ أن یَلینَ قَلبُکَ ، وتُدرِکَ حاجَتَکَ ؟ : اِرحَمِ الیَتیمَ وامسَحْ رأسَهُ ، وأطعِمْهُ مِن طَعامِکَ ، یَلِنْ قَلبُکَ وتُدرِکْ حاجَتَکَ ؛
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم- به‌مردی‌که از سنگدلی خود شکایت می‌کرد- فرمودند: آیا دوست داری نرمدل شوی و به خواسته‌ات برسی ؟ به یتیم‌مهربانی کن و دست محبّت بر سر او بکش و از غذایت به او بخوران ، در این صورت دلت نرم می‌شود و به خواسته‌ات می‌رسی .
الترغیب والترهیب : 3 / 349 / 14 منتخب میزان الحکمة :
حدیث805
امام علی علیه‌السلام :
إنَّ فی سلطانِ اللّه عِصمَةً لأِمرِکُم، فَأعطُوهُ طاعَتَکُم غَیرَ مُلَوَّمَةٍ (مُتَلَوِّمِینَ) ولا مُستَکرَهٍ بها، واللّه لَتَفعَلُنَّ أو لَیَنقُلَنَّ اللّه عَنکُم سلطانَ الإسلامِ، ثُمَّ لا یَنقُلُهُ إلَیکُم أبدا حتّی یَأرِزَ الأمرُ إلی غَیرِکُم؛
همانا سلطان خدا (حکومت و رهبری دین حقّ) مایه نگهداری و سامان یافتن کار شماست؛ پس بی درنگ و با میل و اختیار او را اطاعت کنید. سوگند به خدا که یا این کار را می‌کنید یا خداوند سلطان اسلام (حکومت حقّه اسلامی) را از شما می‌گیرد و دیگر هرگز آن را به شما منتقل نمی‌کند، تا به دست دیگری سپرده شود .
نهج البلاغة : الخطبة 169 منتخب میزان الحکمة : 278
حدیث806
امام باقر علیه‌السلام :
لا تَطلُبَنَّ أن تکونَ رَأسا فتکونَ ذَنَبا ؛
در پی سرآمد شدن مباش که دنباله‌رو می‌شوی .
الکافی : 2 / 338 / 1
حدیث807
امام صادق علیه‌السلام :
مَن طَلَبَ الرئاسةَ هَلَکَ ؛
هر که جویای ریاست باشد، نابود شود .
الکافی : 2 / 297 / 2
حدیث808
امام صادق علیه‌السلام :
إیّاکُم وهؤلاءِ الرؤساءَ الذینَ یَتَرأّسُونَ ، فَوَاللّه ما خَفَقَتِ النِّعالُ خَلفَ رَجُلٍ إلاّ هَلَکَ وأهلَکَ ؛
از این سرانِ ریاست پیشه دوری گزینید ؛ زیرا به خدا سوگند که کفشها در پی کسی به صدا در نیاید ، مگر آن که او هلاک شود و به هلاکت اندازد .
الکافی : 2 / 297 / 3 منتخب میزان الحکمة : 224
حدیث809
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
کَماتَکُونوا یُوَلّی علَیکُم ؛
هـر گونه شما بـاشید، هـمان گونه بر شمـا حکومت می‌شود .
کنزالعمّال : 14972 منتخب میزان الحکمة : 616
حدیث810
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
قـالَ اللّه عز و جل : إذا عَـصانی مِن خَلقی مَن یَعرِفُنی سَلَّطتُ علَیهِ مِن خَلقی مَن لا یَعرِفُنی؛
خداوند عز و جل فرمود: هرگاه از خلق من کسی که مرا می‌شناسد نافرمانیم کند، از میان خلق خود کسی را که مرا نمی‌شناسد بر او مسلّط گردانم .
الفقیه : 4 / 404 / 5871 منتخب میزان الحکمة : 616
حدیث811
امام صادق علیه‌السلام :
مَنِ استَشارَ أخاهُ فَلَم یَنصَحْهُ مَحْضَ الرَّأیِ سَلَبَهُ اللّه رَأیَهُ ؛
هرکه با برادر خود مشورت کند و او خالصانه راهنماییش نکند ، خداوند اندیشه او را از وی بگیرد .
المحاسن : 2 / 438 / 2521 منتخب میزان الحکمة : 308
حدیث812
امام صادق علیه‌السلام :
إنّ المَشورَةَ لا تکونُ إلاّ بِحُدُودِها الأربعةِ ... فأوَّلُها أن یکونَ الذی تُشاوِرُهُ عاقِلاً ، والثانیةُ أن یَکونَ حُرّا مُتَدَیِّنا ، والثالثةُ أن یکونَ صَدیقا مُواخِیا ، والرابعةُ أن تُطلِعَه علی سِرِّکَ فَیکونَ عِلمُهُ بهِ کَعِلمِکَ ثُمّ یُسِرَّ ذلکَ ویَکتُمَهُ ؛
مشورت جــز با حدود چهارگانه آن تحقق نپذیرد ؛ نخستین حدّ آن این است که کسی که با او مشورت می‌کنی ، خردمند باشد ، دوم این که آزاده و متدیّن باشد ، سوم این که دوست و برادروار باشد و چهارم این که راز خود را به او بگویی و او به اندازه خودت از آن راز آگاه باشد ، امّا آن را بپوشاند و به کسی نگوید .
مکارم الأخلاق : 2 / 98 / 2280 منتخب میزان الحکمة : 308
حدیث813
امام صادق علیه‌السلام :
المُستَبِدُّ برأیِهِ مَوقوفٌ علی مَداحِضِ الزَّلَلِ ؛
آدم خود رأی ، بـر لبه لغزشگاه ایستاده است .
بحار الأنوار : 75 / 105 / 41 منتخب میزان الحکمة : 228
حدیث814
امام علی علیه‌السلام :
ما اُعجِبَ برأیِهِ إلاّ جاهِلٌ ؛
تنها جاهل است که شیفته رأی خویش است .
غرر الحکم : 9471 منتخب میزان الحکمة : 228
حدیث815
امام علی علیه‌السلام :
أفضَلُ الناسِ رَأْیا مَن لا یَستَغنِیعن رَأیِ مُشِیرٍ ؛
رأی آن کس برتر است که خود را از رأی مشاور بی‌نیاز نداند .
غرر الحکم : 3152 منتخب میزان الحکمة : 228
حدیث816
امام علی علیه‌السلام :
مَنِ استَقبَلَ وُجوهَ الآراءِ عَرَفَ مَواقِعَ الخَطَأِ ؛
هرکه با آرای گوناگون رو به رو شود جایگاههای خطا (و نادرست اندیشی) را باز شناسد .
نهج البلاغة : الحکمة 173 منتخب میزان الحکمة : 228
حدیث817
امام علی علیه‌السلام :
اِضرِبُوا بعضَ الرأیِ ببعضٍ یَتَوَلَّدْ مِنهُ الصَّوابُ ؛
رایزنی کنید تا اندیشه درست متولّد شود .
غرر الحکم : 2567 منتخب میزان الحکمة : 228
حدیث818
امام علی علیه‌السلام :
الرَّأیُ مع الأناةِ ، وبِئسَ الظَّهیرُ الرأیُ الفَطیرُ ؛
اندیشه (درسـت) بـا تـأنّی بـه دست می‌آیـد و اندیشه خام و نسنجیده چه بد پشتیبانی است .
بحار الأنوار : 78 / 81 / 76
حدیث819
امام علی علیه‌السلام :
سَبُعٌ أکُولٌ حَطُومٌ خَیرٌ مِن والٍ‌ظَلُومٍ غَشُوم ؛
جانور درنده پُرخور بی‌رحم، بهتر از حکمران ستمگر دژخیم است .
غرر الحکم : 5626 منتخب میزان الحکمة : 616
حدیث820
امام علی علیه‌السلام :
مَن جَعَلَ مُلکَهُ خادِما لدِینِهِ انقادَ لَهُ کلُّ سُلطانٍ ، مَن جَعَلَ دِینَهُ خادِما لمُلکِهِ طَمِعَ فیهِ کلُّ إنسانٍ ؛
هرکس حکومت خود را در خدمت دینش قرار دهد ، هر سلطانی مطیع او شود ؛ هر کس دینش را در خدمت حکومتش در آورد ، هر انسانی در او طمع کند .
غرر الحکم : (9016ـ9017) منتخب میزان الحکمة : 514
حدیث821
امام علی علیه‌السلام :
حَقٌّ علَی المَلِکِ أن یَسوسَ نفسَهُ قَبلَ جُندِهِ ؛
بـر پادشاه است کـه پـیش از سپاهیانش ، بـه سیاست و تربیت خودش بپردازد .
غرر الحکم : 4940 منتخب میزان الحکمة : 514
حدیث822
امام علی علیه‌السلام :
المَکانَةُ مِن المُلوکِ مِفتاحُ‌الِمحنَةِ وبَذرُ الفِتنَةِ ؛
منزلت داشتن نزد شاهان ، کلید رنج و محنت است و تخم فتنه .
غرر الحکم : 2184 منتخب میزان الحکمة : 514
حدیث823
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم
لِعَبدِ الرَّحمنِ بنِ سَمُرَةَ: یا عبدَالرَّحمنِ بنَ سَمُرَةَ ، لاتَسألِ الإمارَةَ ؛ فإنَّکَ إذا اُعطِیتَها عَن مَسألَةٍ وُکِلتَ فیها إلی نَفسِکَ ، وإنْ اُعطِیتَها عَن غَیرِ مَسألَةٍ اُعِنتَ علَیها .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم - به عبدالرحمن بن سمره - فرمودند:
ای عبدالرحمن‌بن سمره ، داوطلب امارت مشو ؛ زیرا اگر با تقاضای تو این منصب به تو سپرده شود در اداره آن به خودت واگذار می‌شوی و اگر بدون تقاضای تو به تو واگذار شود ، در اداره آن یاری می‌شوی .
سنن أبی داود : 2929 منتخب میزان الحکمة : 618
حدیث824
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَنِ استَعمَلَ غُلاما فی عِصابَةٍ فیها مَن هُو أرضی للّه مِنهُ فَقَد خانَ اللّه؛
هرکس‌از میان گروهی‌مردی را به کار گمارد در حالی که در بین آنها خداپسندتر از او وجود دارد، به خدا و رسول او و مؤمنان خیانت کرده‌است.
بحار الأنوار : 23 / 75 / 24 منتخب میزان الحکمة : 618
حدیث825
الامام علی علیه السلام
فِی کِتابِه إلَی ابنِ عبّاسٍ: أمّا بَعْدُ ، فَلاَ یَکُنْ حَظُّکَ فِی وِلاَیتِکَ مَالاً تَسْتَفِیدُهُ ، وَلاَ غَیْظا تَشْتَفِیهِ ، وَلکنْ إمَاتَهُ بَاطِلٍ وإحْیَاءُ حَقٍّ .
امام علی علیه‌السلام
- در نامه خود به ابن عباس- : امّا بعد ؛ مبادا بهره تو از حکومتت به دست آوردن مالی یا فرو نشاندن خشمی باشد . بلکه باید بهره‌ات میراندن باطل باشد و زنده‌کردن حقّ .
بحار الأنوار : 40 / 238 / 10 منتخب میزان الحکمة : 26
حدیث826
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن مَدَحَ سُلطانا جائرا وتَخَفَّفَ وتَضَعضَعَ لَهُ طَمَعا فیهِ ، کانَ قَرِینَةُ إلی النارِ؛
هرکه به طمع چیزی ، سلطان ستمگری را مدح کند و خود را در برابر او خوار و خفیف سازد ، همنشین او در آتش خواهد بود .
أمالی الصدوق : 347 / 1 منتخب میزان الحکمة : 278
حدیث827
امام صادق علیه‌السلام :
أیُّما مُؤمِنٍ خَضَعَ لِصاحِبِ سلطانٍ أو مَن یُخالِطُهُ علی دِینِهِ طَلَبا لِما فی یَدَیهِ مِن دُنیاهُ ، أخمَلَهُ اللّه‌ُ ومَقَتَهُ علَیهِ ووَکَلَهُ إلَیهِ ، فإن هُو غَلَبَ عَلی شَیءٍ مِن دُنیاهُ وصارَ فی یَدِهِ مِنهُ شَیءٌ ، نَزَعَ اللّه‌ُ البَرَکَةَ مِنهُ ؛
هر مؤمنی در برابر صاحب قدرتی یا کسی که مخالف دین اوست ، به قصد دست‌یافتن به چیزی از دنیای او ، فروتنی و خضوع کند ، خداوند او را بی‌نام و نشان گرداند ، و برای این کار بر او خشم گیرد ، و او را به خودش واگذارد ؛ و اگرهم بر چیزی از دنیای او دست یابد و اندکی از آن به دستش افتد ، خداوند برکت را از آن ببَرد .
بحار الأنوار : 75 / 371 / 15
حدیث828
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن خَفَّ لِسُلطانٍ جائرٍ فی حاجَةٍ کانَ قَرِینَهُ فی النارِ ؛
هر که بـه خـاطر نـیازی در بـرابر سـلطان ستمگری خود را خفیف کند ، همدم او در آتش باشد .
بحار الأنوار : 76 / 360 / 30 منتخب میزان الحکمة : 278
حدیث829
امام علی علیه‌السلام :
باعِدِ السُّلطانَ لِتَأمَنَ خُدَعَ الشَّیطانِ ؛
از سلطان دوری کن تا از نیرنگهای شیطان ایمن مانی .
بحار الأنوار : 77 / 215 / 1 منتخب میزان الحکمة : 276
حدیث830
امام علی علیه‌السلام :
صاحِبُ السُّلطانِ کَراکِبِ الأسَدِ ، یُغبَطُ بمَوقِعِهِ ، وهُو أعلَمُ بِمَوضِعِهِ ؛
ملازم و ندیم سلطان ، همچون کسی است که بر شیر سوار باشد ؛ مردم به موقعیت او غبطه می‌خورند، در حالی که خودش بهتر می‌داند در چه وضعیتی (خطرناک) قرار دارد .
نهج البلاغة : الحکمة 263 منتخب میزان الحکمة : 276
حدیث831
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إیّاکُم ومُخالَطَةَ السُّلطانِ فإنّهُ ذَهابُ الدِّینِ ، وإیّاکُم ومَعُونَتَهُ فإنّکُم لا تَحمَدُونَ أمرَهُ ؛
زنـهار از مـلازمت بـا سلطان؛ که ایـن کـار دین را می‌بَرَد. و زنهار از کمک کردن به او؛ زیرا شما کارهای او را نمی‌پسندید.
بحار الأنوار : 10 / 368 / 7 منتخب میزان الحکمة : 276
حدیث832
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن لَزِمَ السُّلطانَ اُفتُتِنَ ، وما یَزدادُ مِنَ السُّلطانِ قُربا إلاّ ازدادَ مِنَ اللّه بُعدا ؛
هر که ملازمت سلطان اختیار کند به فتنه و گمراهی افتد ، و هر چه به سلطان نزدیکتر گردد از خدا دورتر شود .
بحار الأنوار : 75 / 371 / 13 منتخب میزان الحکمة : 276
حدیث833
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إیّاکُم وأبوابَ السُّلطانِ وحَواشِیَها ؛ فإنَّ أقرَبَکُم مِن أبوابِ السُّلطانِ وحَواشِیها أبعَدُکم مِنَ اللّه عز و جل ، ومَن آثَرَ السُّلطانَ علی اللّه عز و جل أذهَبَ اللّه‌ُ عَنهُ الوَرَعَ وجَعَلَهُ حَیرانَ ؛
زنهار از درگاه و حواشی سلطان ؛ زیرا که نزدیکترین شما به درگاه و حواشی سلطان دورترین شماست از خداوند عز و جل ؛ و هر که سلطانی را بر خداوند عز و جل ترجیح دهد ، خداوند پارسایی را از او ببرد و او را سرگشته و حیران گرداند .
بحار الأنوار : 75 / 372 / 19 منتخب میزان الحکمة : 276
حدیث834
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ مِن تَعظیمِ جَلالِ‌اللّه عز و جل کَرامَةَ ذی الشَّیبهِ ، وحامِلِ القُرآنِ ، والإمامِ العادِلِ ؛
احترام نـهادن بـه ریـش سـفید و قـرآن دان و پیشوای دادگر، بزرگداشت جلال و شکوه خداوند عز و جل است .
کنزالعمّال : 25507 منتخب میزان الحکمة : 384
حدیث835
امام علی علیه‌السلام :
لا تُکثِرَنَّ الدُّخولَ علَی المُلوکِ ؛ فإنّهُم إن صَحِبتَهُم مَلُّوکَ ، وإن نَصَحتَهُم غَشُّوکَ ؛
مبادا که ، زیاد با شاهان آمد و شد کنی ؛ زیرا این جماعت ، اگر با آنان مصاحبت کنی تو را ملول می‌کنند و اگر با آنان یکرنگ باشی به تو نیرنگ می‌زنند .
غرر الحکم : 10321 منتخب میزان الحکمة : 514
حدیث836
امام علی علیه‌السلام :
أعلَمُ النّاسِ‌المُستَهتَرُ بِالعِلم ؛
داناترین مردم ، کسی است که آزمند دانش باشد .
غرر الحکم : 3079 منتخب میزان الحکمة : 406
حدیث837
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لَو خِفتُمُ اللّه‌َ حَقَّ خِیفَتِهِ لَعُلِّمتُمُ العِلمَ الّذی لا جَهلَ مَعَهُ ؛
اگـر از خـدا ، چنان کـه سـزد ، می‌ترسیدید علمی به شما آموخته می‌شد که جهل و نادانی با آن همراه نبود .
کنزالعمّال : 5881 منتخب میزان الحکمة : 406
حدیث838
امام علی علیه‌السلام :
وَاعلَم أ نَّهُ لا خَیرَ فی عِلمٍ لا یَنفَعُ ، ولا یُنتَفَعُ بِعِلمٍ لا یَحُقُّ تَعَلُّمُهُ .
بـدان کـه در دانـش ناسودمند خیری نیست و آموختن دانشی که سزاوار آموختن نیست ، سودی ندهد .
نهج البلاغة : الکتاب 31 منتخب میزان الحکمة : 404
حدیث839
امام علی علیه‌السلام :
لا یَستَوی عِندَ اللّه فی العُقوبهِ الّذینَ یَعلَمونَ والّذینَ لا یَعلَمونَ ، نَفَعَنا اللّه وإیّاکُم بِما عَلِمنا ، وجَعَلَهُ لِوَجهِهِ خالِصا ، إنَّهُ سَمیعٌ مُجیبٌ؛
کیفر کسانی که می‌دانند و کسانی که نمی‌دانند، نزد خداوند یکسان نیست . خداوند ما و شما را از علمی که داریم بهره‌مند سازد و آن را برای خود خالص گرداند، همانا او شنوا و پذیرنده (دعا) است .
الإرشاد : 1 / 230 منتخب میزان الحکمة : 404
حدیث840
امام علی علیه‌السلام :
اعقِلوا الخَبَرَ إذا سَمِعتُموهُ عَقلَ رِعایَةٍ لا عَقلَ رِوایَةٍ؛ فإنَّ رُواةَ العِلمِ کَثیرٌ ورُعاتَهُ قَلیلٌ؛
هر گاه خبری را شنیدید ، در اندیشه به کار بستن آن باشید ، نه به فکر نقل کردنش ؛ زیرا بازگو کنندگان دانش بسیارند و به کار برندگان آن اندک .
نهج البلاغة : الحکمة 98 منتخب میزان الحکمة : 404
حدیث841
امام علی علیه‌السلام :
العِلمُ بِلا عَمَلٍ وَبالٌ ،العَمَلُ بِلا عِلمٍ ضَلالٌ؛
علمِ بدون عمل وزر و وبال است؛ وعملِ بدون علم گمراهی است.
غرر الحکم : 1587 ، 1588 منتخب میزان الحکمة : 402
حدیث842
امام علی علیه‌السلام :
الدّنیا کُلُّها جَهلٌ إلاّ مَواضِعَ العِلمِ ، والعِلمُ کُلُّه حُجَّةٌ إلاّ ما عُمِلَ بهِ ؛
دنـیا هـمه‌اش نـادانی است، مگر آن جاها که علم باشد و علم همه‌اش حجّت (بردارنده‌اش) است ، مگر علمی که به آن عمل شود .
بحار الأنوار : 2 / 29 / 9 منتخب میزان الحکمة : 402
حدیث843
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
النَّظَرُ فی وَجهِ العالِمِ حُبّاً لَهُ عِبادَةٌ ؛
نگاه مهرآمیز بـه چهره عالم ، عبادت است .
نوادر الراوندیّ : 11 منتخب میزان الحکمة : 398
حدیث844
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
هِمَّةُ العُلَماءِ الوِعایَةُ ، وهِمَّةُ السُّفَهاءِ الرِّوایَةُ ؛
اهـتـمام دانایان بـه فهمیدن است و اهتمام نادانان به روایت کردن .
کنز العمّال : 29337 منتخب میزان الحکمة : 402
حدیث845
امام علی علیه‌السلام :
العِلمُ مَقرونٌ بِالعَمَلِ ، فمَن عَلِمَ عَمِلَ ، والعِلمُ یَهتِفُ بِالعَمَلِ ، فإن أجابَهُ وإلاّ ارتَحَلَ عَنهُ ؛
علم و عمل به هم پیوسته‌اند . بنابراین ، هر که بداند ، عمل کند و هر که عمل کند ، بداند . علم ، عمل را صدا می‌زند ، اگر پاسخش داد می‌ماند وگرنه می‌رود .
نهج البلاغة : الحکمة 366 منتخب میزان الحکمة : 402
حدیث846
امام علی علیه‌السلام :
عَلَی العالِمِ أن یَعمَلَ بِما عَلِمَ ،ثُمَّ یَطلُبَ تَعَلُّمَ ما لَم یَعلَم؛
بر دانشمند است که آنچه را می‌داند به کار بندد و سپس در پی یاد گرفتن دانشی رود که نمی‌داند .
غرر الحکم : 6196 منتخب میزان الحکمة : 402
حدیث847
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
المُتَعبِّدُ بِغَیرِ فِقهٍ کالحِمارِ فی الطّاحونِ ؛
کسی که از روی فهم و شناخت‌عبادت نکند ، مانند خر آسیاست.
کنز العمّال : 28709 منتخب میزان الحکمة : 402
حدیث848
امام صادق علیه‌السلام :
العامِلُ عَلی غَیرِبَصیرَةٍ کَالسّائرِ عَلی غَیرِ الطَّریقِ، ولا یَزیدُهُ سُرعَةُ السَّیرِ مِنَ الطَّریقِ إلاّ بُعدا ؛
کسی که بـدون بصیرت عمل کند ، مانند کسی است که به دنبال سراب بیابان راه پیماید . او هر چه تندتر رود دورتر می‌افتد .
أمالی الصدوق : 343 / 18
حدیث849
امام علی علیه‌السلام :
ثَمَرَةُ العِلمِ العَمَلُ بهِ ؛
میوه دانش ، به کار بستن آن است .
غرر الحکم : 4624 منتخب میزان الحکمة : 402
حدیث850
امام علی علیه‌السلام :
ثَمَرَةُ العِلمِ العِبادَةُ؛
میوه دانش ، پرستش است .
غرر الحکم : 4600 منتخب میزان الحکمة : 402
حدیث851
امام علی علیه‌السلام :
ثَمَرَةُ العِلمِ إخلاصُ العَمَلِ ؛
میوه دانش ، خالص گردانیدن عمل (برای خدا) است .
غرر الحکم : 4642 منتخب میزان الحکمة : 402
حدیث852
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن قالَ : أنا عالِمٌ فَهُوَ جاهِلٌ ؛
هر که بگوید : من دانــا هستم، او شخص نادانی است .
منیه المرید : 137 منتخب میزان الحکمة : 402
حدیث853
امام باقر علیه‌السلام :
إنَّ قَلبا لَیسَ فیهِ شَیءٌ مِنَ العِلمِ کالبَیتِ الخَرابِ الَّذی لا عامِرَ لَهُ ؛
دلی که در آن چیزی از دانش نباشد، مانند خانه ویرانه‌ای است که آباد کننده‌ای ندارد .
أمالیالطوسیّ :543/1165 منتخب میزان الحکمة : 396
حدیث854
امام علی علیه‌السلام :
هَلَکَ خُزّانُ الأموالِ وهُم أحیاءٌ ، والعُلَماءُ باقونَ ما بَقِیَ الدَّهرُ ، أعیانُهُم مَفقودَةٌ ، وأمثالُهُم فی القُلوبِ مَوجودَةٌ ؛
مـال انـدوزان، با آن که زنـده‌اند مـرده‌اند و اهل علم ، تا دنیا هست زنده‌اند. پیکرهایشان از میان می‌رود ، اما یادشان در دلها هست .
نهج البلاغة : الحکمة 147 منتخب میزان الحکمة : 396
حدیث855
لِکُمَیلٍ لَمّا أخَذَ بِیَدِهِ وأخرَجَهُ إلَی الجَبّانِ فلَمّا أصحَرَتَنَفَّسَ الصُّعَداءَ وقالَ: یا کُمَیلُ ، العِلمُ خَیرٌ مِنَ المالِ ، العِلمُ یَحرُسُکَ وأنتَ تَحرُسُ المالَ ، والمالُ تَنقُصُهُ النَّفَقَةُ ، والعِلمُ یَزکو عَلَی الإنفاقِ ، وصَنیعُ المالِ یَزولُ بِزَوالِهِ .
امام علی علیه‌السلام- دست کمیل بن زیاد راگرفت و او را به سوی گورستان برد و چون به صحرا رسید ، آهی از نهاد برکشید و به او فرمودند- : ای کمیل ! دانش بهتر از دارایی است ؛ زیرا دانش از تو نگهبانی می‌کند امّا از دارایی تو باید نگهبانی کنی ، دارایی با خرج کردن کم می‌شود ، امّا دانش با انفاق زیاد می‌گردد . و دست پرورده مال و ثروت با از بین رفتن آن از بین می‌رود (احترام و موقعیت اجتماعی خود را از دست می‌دهد) .
نهج البلاغة : الحکمة 147. الجبّان والجبّانه : الصّحراء ، وتُسمّی بهما المقابر ( النهایه : 1/236)
حدیث856
امام علی علیه‌السلام :
إذا أرذَلَ اللّه عَبدا حَظَرَ علَیهِ العِلم؛
هر گاه خداوند (بخواهد) بنده‌ای را پست گرداند، او را از علم بی‌بهره سازد .
نهج البلاغة : الحکمة 288 منتخب میزان الحکمة : 396
حدیث857
امام علی علیه‌السلام :
یا مؤمنُ ، إنّ هذا العِلْمَ والأدبَ ثَمَنُ‌نفسِکَ ، فاجتَهِدْ فی تَعلُّمِهِما ، فما یَزیدُ مِن عِلمِکَ وأدبِکَ یَزیدُ فی ثَمَنِکَ وقَدْرِکَ ؛
ای مؤمن ! این دانش و ادب جان بهای توست ، پس در فراگرفتن آن دو کوشا باش که هر چه بر دانش و ادبت افزوده شود ، قدر و ارزشت فزونی گیرد .
مشکاة الأنوار : 135 منتخب میزان الحکمة : 14
حدیث858
امیر المؤمنین علیٌّ علیه‌السلام :
لِسائلٍ سَألَهُ عن مُعضِلَةٍ: سَلْ تَفَقُّها ، ولا تَسْأل تَعَنُّتا ؛ فإنّ الجاهِلَ المُتَعَلِّمَ شَبیهٌ بالعالِمِ ، وإنَّ العالِمَ المُتَعَسِّفَ (المُتَعَنِّفَ) شَبیهٌ بالجاهِلِ المُتَعَنِّتِ .
امام علی علیه‌السلام- در پاسخ به مردی که از آن حضرت سؤالی مشکل آفرین پرسید- فرمودند: به قصد یاد گرفتن بپرس ، نه برای آزردن و خطا گرفتن ؛ زیرا جاهلی که درصدد آموختن باشد همانند عالم است و عالمی که در بیراهه قدم نهد همچون جاهلی است که به قصد خطا گرفتن می‌پرسد .
نهج البلاغة : الحکمة320 منتخب میزان الحکمة : 260
حدیث859
امام عسکری علیه‌السلام :
مِن الجَهلِ الضّحکُ من غیرِ عَجَبٍ ؛
خنده‌ای که از روی تعجب نباشد نشانه نادانی است .
تحف العقول : 487 منتخب میزان الحکمة : 120
حدیث860
امام صادق علیه‌السلام :
الجَهلُ فی ثلاثٍ : فی تَبدُّلِ الإخْوانِ ، والمُنابَذَةِ بغَیرِ بَیانٍ ، والتَّجَسُّسِ عمّا لا یَعنی ؛
نادانی در سه چیز است : دوست عوض کردن ، مخالفت کردن بدون دلیل و برهان و پرس و جو از چیزهای بیهوده .
تحف العقول : 317 منتخب میزان الحکمة : 120
حدیث861
امام صادق علیه‌السلام :
کفی بخَشیَةِ اللّه عِلْما ، وکفی بالاغْتِرارِ باللّه جَهْلاً ؛
دانایی را همین بس که از خدا بترسی و نادانی را همین بس که از (عذاب) خدا غافل شوی .
بحار الأنوار : 70 / 379 / 26 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث862
امام صادق علیه‌السلام :
کفی بخَشیَةِ اللّه عِلْما ، وکفی بالاغْتِرارِ باللّه جَهْلاً ؛
دانایی را همین بس که از خدا بترسی و نادانی را همین بس که از (عذاب) خدا غافل شوی .
بحار الأنوار : 70 / 379 / 26 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث863
الإمامُ الحسنُ علیه‌السلام
لمّا سألَهُ أبوه عن تفسیرِ الجَهلِ: سُرعهُ الوُثوبِ علَی الفُرْصةِ قبلَ الاسْتِمْکانِ مِنها ، والامْتِناعُ عنِ الجَوابِ .
امام حسن علیه‌السلام در پاسخ به پرسش پدرشان از تفسیر نادانی فرمودند : زود پریدن روی فرصت پیش از آن که آن را کاملاً به دست آوری و خودداری کردن از جواب .
معانی الأخبار : 401 / 62 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث864
امام علی علیه‌السلام :
الرُّکونُ إلی الدُّنیا مَع ما تُعایِنُ مِنها جَهلٌ؛
دل بستن به دنیا ، با وجود آن همه رنجهایی که از او می‌بینی ، نادانی است .
نهج البلاغة: الحکمة 384 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث865
امام علی علیه‌السلام :
لا تَتَکلّمْ بکُلِّ ما تَعلَمُ فکَفی بذلکَ جَهلاً ؛
هـر چه مـی‌دانی به زبان میاور که ایـن نشان نادانی است .
غرر الحکم : 10187 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث866
امام علی علیه‌السلام :
لا تَتَکلّمْ بکُلِّ ما تَعلَمُ فکَفی بذلکَ جَهلاً ؛
هـر چه مـی‌دانی به زبان میاور که ایـن نشان نادانی است .
غرر الحکم : 10187 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث867
امام علی علیه‌السلام :
کَفی بالمرءِ جَهلاً أنْ یَرتَکِبَ ما نَهی عَنهُ ؛
در نادانی مرد همین بس که آنچه از آن نهی شده انجام دهد .
مطالب السؤول : 55 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث868
امام علی علیه‌السلام :
کَفی بالمرءِ جَهلاً أنْ یَرتَکِبَ ما نَهی عَنهُ ؛
در نادانی مرد همین بس که آنچه از آن نهی شده انجام دهد .
مطالب السؤول : 55 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث869
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مِن الجَهل أنْ تُظهِرَ کلَّ ما عَلِمْتَ؛
از نادانی است که هر چه می‌دانی فاش سازی .
تنبیه الخواطر : 2 / 122 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث870
الجاهِلُ أسِیرُ لِسانِهِ ؛
نادان ، اسیر زبان خود است .
الدرّة الباهرة : 41 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث871
امام علی علیه‌السلام :
نادان ، کسی است که خود را به آنچه نمی‌داند دانا شمارد و به رأی و نظر خود بسنده کند و پیوسته از دانشمندان دوری کند و از آنان عیب و ایراد گیرد و مخالفان خود را بر خطا داند و آنچه را نفهمیده ، گمراه کننده شمارد . هرگاه به مطلبی برخورد که آن را نمی‌داند . منکرش شود و آن را دروغ شمارد و از روی نادانی خود گوید : من چنین چیزی را نمی‌شناسم و فکر نمی‌کنم که وجود داشته و گمان نمی‌کنم وجود داشته باشد و کجا چنین چیزی است ؟ و این از آن روست که به نظر و رأی خود اعتماد دارد و از نادانی خود بی‌خبر است ! از این‌رو به‌سبب‌نادانی خویش پیوسته از جهل بهره‌مند شود و حقّ را انکار کند و در نادانی سرگشته ماند و از طلب دانش تکبر ورزد .
تحف العقول : 73 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث872
امام علی علیه‌السلام :
لا تَـری الجاهـِلَ إلاّ مُفْرِطـا أو مُفَرِّطـا؛
هرگز نادانی را نمی‌یابی جز آن که (در کارهایش) یا افراط می‌کند یا تفریط .
نهج البلاغة : الحکمة 70 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث873
امام صادق علیه‌السلام :
مِن أخلاقِ الجاهِلِ الإجابَةُ قَبلَ أنْ یَسمَعَ ، والمُعارَضَةُ قَبلَ أنْ یَفْهَمَ ، والحُکْمُ بما لا یَعْلَم ؛
یکی از خویهای نادان این است که قبل از شنیدن (مطلب) پاسخ می‌دهد و پیش از آن که (مقصود گوینده را) بفهمد به مخالفت بر می‌خیزد و ندانسته داوری می‌کند .
أعلام الدین : 303 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث874
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
صِفةُ الجاهِلِ : أنْ یَظلِمَ مَن خالَطَهُ ، ویَتَعدّی علی منَ هُو دُونَهُ ، ویَتطاوَلَ علی مَن هُو فَوقَهُ ، کلامُهُ بغَیرِ تَدَبُّرٍ ؛
خصوصیت نادان این است که درباره هر کس که با او آمیزش کند ستم روا دارد ، به فرو دستش دراز دستی کند ، بر بالا دستش گردنفرازی نماید و بدون آن که در سخن بیندیشد زبان به گفتار گشاید .
تحف العقول : 29 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث875
امام علی علیه‌السلام :
الجَهلُ أدْوَأُ الدّاءِ؛
نادانی بدترین درد است .
غرر الحکم : 820 منتخب میزان الحکمة : 118
حدیث876
امام صادق علیه‌السلام :
لَیسَ العِلمُ بِالتَّعَلُّمِ ،إنَّما هُوَ نورٌ یَقَعُ فی قَلبِ مَن یُریدُ اللّه‌ُ تَبارَکَ وتَعالی أن یَهدِیَهُ ، فإن أرَدتَ العِلمَ فَاطلُب أوَّلاً فی نَفسِکَ حَقیقَةَ العُبودِیَّةِ ، وَاطلُبِ العِلمَ بِاستِعمالِهِ ، وَاستَفهِمِ اللّه یُفهِمْکَ ؛
دانش به آموختن نیست ، بلکه نوری است که در دل هر کس که خداوند تبارک و تعالی بخواهد هدایتش کند ، می‌افتد . بنابراین ، اگر خواهان دانش هستی ، نخست حقیقت عبودیت را در جان خودت جویا شو و دانش را از طریق به کار بستن آن بجوی و از خداوند فهم و دانایی بخواه تا تو را فهم و دانایی دهد .
بحار الأنوار : 1 / 225 / 17 منتخب میزان الحکمة : 404
حدیث877
امام علی علیه‌السلام :
عَلی المُتَعَلِّمِ أن یُدئبَ نَفسَهُ فی طَلَبِ العِلمِ، ولا یَمَلَّ مِن تَعَلُّمِهِ ، ولا یَستَکثِرَ ما عَلِم؛
بر دانش‌آموز است ، که خود را در طلب علم کوشا سازد و از آموختن دانش خسته نشود و دانسته‌های خود را زیاد نشمارد .
غرر الحکم : 6197 منتخب میزان الحکمة : 402
حدیث878
امام علی علیه‌السلام :
عَلی المُتَعَلِّمِ أن یُدئبَ نَفسَهُ فی طَلَبِ العِلمِ، ولا یَمَلَّ مِن تَعَلُّمِهِ ، ولا یَستَکثِرَ ما عَلِم؛
بر دانش‌آموز است ، که خود را در طلب علم کوشا سازد و از آموختن دانش خسته نشود و دانسته‌های خود را زیاد نشمارد .
غرر الحکم : 6197 منتخب میزان الحکمة : 402
حدیث879
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ثَلاثَةٌ لا یَستَخِفُّ بِحَقِّهِم إلاّ مُنافِقٌ بَیِّنُ النِّفاقِ : ذو الشَّیبهِ فی الإسلامِ ، والإمامُ المُقسِطُ ، ومُعَلِّمُ الخَیرِ؛
سه کس‌اند که جز منافقی که نفاقش آشکار است درحقّ آنان بی‌حرمتی نکند : ریش سفید اسلام ، پیشوای دادگر و آموزگار خوبیها.
کنزالعمّال : 43811 منتخب میزان الحکمة : 400
حدیث880
امام علی علیه‌السلام :
از جمله حقوق شـخـص دانشمند بر تو این است که (هر گاه در میان جمعی بود) بر همگان سلام کنی و به او نیز اختصاصا سلام گویی ، روبه‌رویش بنشینی ، در حضور او با دست و چشم و ابرو اشاره نکنی ، در مخالفت با نظر او نگویی : «فلانی چنین گفته است» . نزد او از کسی غیبت نکنی ، در مجلسش درگوشی صحبت نکنی ، جامه‌اش را نگیری ، اگر خسته بود ، در سؤال کردن اصرار نورزی . از طول مجالسش به تنگ نیایی ؛ زیرا حکایت همنشینی با او حکایت درخت خرمایی است که انتظار می‌کشی تا کی از آن چیزی برای تو بیفتد .
کذا فی المصدر ، و لعلّ الصحیح «تُلِحَّ» .کنزالعمّال : 29363 منتخب میزان الحکمة : 400
حدیث881
امام سجّاد علیه‌السلام :
حقّ استاد تو این است که به او احترام گذاری ، محضرش را موقّر داری ، با دقت به سخنانش گوش بسپاری ، رویت به او باشد و به او توجّه نمایی ، صدایت را بر او بلند نکنی ، هر گاه کسی از او سؤالی کند تو جواب ندهی ، بلکه بگذاری خودش جواب دهد . در محضر او با کسی سخن نگویی ، در حضور او از کسی غیبت نکنی ، اگر پیش تو از او بد گویی شود ، از وی دفاع کنی . عیبهایش را بپوشانی ، خوبیها و صفات نیکش را آشکار سازی ، با دشمن او همنشینی نکنی و با دوستش دشمنی نورزی . هرگاه این کارها را کردی ، فرشتگان خدا درباره‌ات گواهی دهند که تو برای رضای خداوند جلّ اسمه ، نه برای مردم ، نزد آن استاد رفته‌ای و دانش او را فراگرفته‌ای .
الخصال : 567 / 1 منتخب میزان الحکمة : 400
حدیث882
امام سجّاد علیه‌السلام :
حقّ شاگرد تو این است که بدانی خداوند ، به واسطه علم و دانشی که به تو داده و از خزانه‌های (دانش) خود برای تو گشوده ، تو را سرپرست شاگردانت ساخته است . بنابراین ، اگر مردم را خوب آموزش دهی و با آنان درشتی و بدرفتاری نکنی و از تعلیمشان به ستوه نیایی ، خداوند از فضل خود بر دانش تو بیفزاید . امّا اگر دانش خود را از مردم مضایقه کنی یا وقتی برای آموختن دانش نزد تو آمدند با ایشان درشتی و بدرفتاری کنی ، بر خداوند عز و جل سزاوار است که علم و شکوه آن را از تو بگیرد و جایگاه تو را از دل مردم بیندازد .
عوالی اللآلی : 4 / 74 / 54 منتخب میزان الحکمة : 400
حدیث883
الإمامُ الصّادقُ علیه‌السلام
فی قولهِ تعالی : «وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنّاسِ»: لِیَکُنِ النّاسُ عِندَکَ فی العِلمِ سَواءًم؛
امام صادق علیه‌السلام درباره آیه «به تکبّر از مردم روی مگردان» فرمودند: باید مردمی که برای آموختن علم نزد تو می‌آیند، در نظرت یکسان باشند .
نیه المرید : 185 منتخب میزان الحکمة : 400
حدیث884
الإمامُ الصّادقُ علیه‌السلام
فی قولهِ تعالی : «وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنّاسِ»: لِیَکُنِ النّاسُ عِندَکَ فی العِلمِ سَواءًم؛
امام صادق علیه‌السلام درباره آیه «به تکبّر از مردم روی مگردان» فرمودند: باید مردمی که برای آموختن علم نزد تو می‌آیند، در نظرت یکسان باشند .
نیه المرید : 185 منتخب میزان الحکمة : 400
حدیث885
امام علی علیه‌السلام :
خُذوا مِنَ العِلمِ مابَدا لَکُم ، وإیّاکُم أن تَطلُبوهُ لِخِصالٍ أربَعٍ : لِتُباهوا بهِ العُلَماءَ ، أو تُماروا بهِ السُّفَهاءَ ، أو تُراؤوا بهِ فی الَمجالِسِ ، أوتَصرِفوا وُجوهَ النّاسِ إلَیکُم لِلتَّرَؤّسِ؛
از علم ، هر آنچه که برایتان پیش می‌آید فرا گیرید و زنهار که آن را برای چهار کار بیاموزید : برای فخر فروشی بر علما ، یا ستیزه کردن با جاهلان ، یا خودنمایی در مجالس ، یا جلب کردن توجه مردم به خود و ریاست کردن بر آنها .
الإرشاد : 1 / 230 منتخب میزان الحکمة : 400
حدیث886
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَنِ ابتَغی العِلمَ لِیَخدَعَ بهِ النّاسَ لَم یَجِدْ رِیحَ الجَنّةِ ؛
هر کس دانش را برای فریفتن مردم بجوید ، بوی بهشت را نیابد .
مکارم الأخلاق : 2 / 364 / 2661
حدیث887
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن تَعَلَّمَ العِلمَ‌لِغَیرِ اللّه تَعالی فَلْیَتَبَوَّأْ مَقعَدَهُ مِن نارٍ ؛
هـر که دانـش را برای غـیر خدا بیاموزد ، جایگاهش دوزخ باشد .
کنزالعمّال : 29035 منتخب میزان الحکمة : 400
حدیث888
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
هر که دانش را برای خدا بیاموزد ، به هیچ بابی از آن نرسد مگر این که بیش از پیش ، خود را حقیرتر بیند ، با مردم افتاده‌تر شود ، ترسش از خدا بیشتر گردد و در دین کوشاتر شود . چنین کسی از علم بهره‌مند می‌شود . پس ، باید آن را بیاموزد . امّا کسی که دانش را برای دنیا و منزلت یافتن نزد مردم و موقعیت یافتن نزد سلطان و حاکم فرا گیرد ، به هیچ بابی از آن نرسد مگر این که خود بزرگ بین‌تر شود و بر مردم بیشتر بزرگی فروشد و از خدا بیشتر غافل شود و از دین بیشتر فاصله گیرد . چنین کسی از دانش سود نمی‌برد ؛ بنابراین ، باید (از تحصیل دانش) خودداری ورزد و علیه خود حجّت و پشیمانی و رسوایی در روز قیامت فراهم نیاورد .
روضه الواعظین : 16 منتخب میزان الحکمة : 400
حدیث889
امام باقر علیه‌السلام :
مُعَلِّمُ الخَیرِ یَستَغفِرُ لَهُ دَوابُّ الأرضِ ، وحِیتانُ البُحورِ ، وکُلُّ صَغیرَةٍ وکَبیرَةٍ فی أرضِ اللّه وسَمائهِ ؛
جنبندگان زمین و ماهیان دریاها و هر موجود ریز و درشتی در زمین و آسمان خدا ، برای آموزگار خوبیها آمرزش می‌طلبند .
ثواب الأعمال : 159 / 1 منتخب میزان الحکمة : 400
حدیث890
امام باقر علیه‌السلام :
مَن عَلَّمَ بابَ هُدیً فلَهُ مِثلُ أجرِ مَن عَمِلَ بهِ ، ولا یُنقَصُ اُولئکَ مِن اُجورِهِم شَیئا ؛
هر که یک باب هدایت را آموزش دهد ، برای او همانند پاداش کسی باشد که به آن عمل کند و از پاداش عمل کنندگانِ به آن نیز چیزی کاسته نمی‌شود .
تحف العقول : 297 منتخب میزان الحکمة : 398
حدیث891
امام صادق علیه‌السلام :
لَستُ اُحِبُّ أن أری الشّابَّ مِنکُم إلاّ غادیا فی حالَینِ : إمّا عالِما أو مُتَعَلِّما ، فإن لَم یَفعَلْ فَرَّطَ ، فإن فَرَّطَ ضَیَّعَ ، وإنْ ضَیَّعَ أثِمَ ، وإن أثِمَ سَکَنَ النارَ والذی بَعَثَ مُحمّدا بِالحَقِّ؛
دوست ندارم جوان شما را جز در دو حـال ببینم : دانشمند یا دانش آموز ؛ زیرا اگر چنین نباشد کوتاهی کرده و چون کوتاهی کند ، ضایع گشته و چون ضایع گردد ، گنهکار باشد و چون گنهکار باشد ، سوگند به آن که محمّد را بحقّ برانگیخت ، در آتش جای گیرد .
أمالی الطوسیّ : 303 / 604
حدیث892
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ اللّه‌تبارکَ وتعالی یُبغِضُ کلَّ عالِمٍ بالدُّنیا جاهلٍ بالآخِرَةِ؛
خداوند تبارک و تعالی از هر کس که به دنیا عالم باشد و به آخرت جاهل نفرت دارد .
کنز العمال : 28982
حدیث893
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَنِ ازدادَ عِلما ولَم یَزدَدْ هُدیً ، لَم یَزدَدْ مِنَ اللّه إلاّ بُعدا ؛
هر که علمش فزونی گیرد و هدایتش افزون نشود ، جز بر دوری او از خدا افزوده نگردد .
تنبیه الخواطر : 2 / 21 منتخب میزان الحکمة : 404
حدیث894
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
یَطَّلِعُ قَومٌ مِن أهلِ الجَنّةِ‌عَلی قَومٍ مِن أهلِ النّارِ فیَقولونَ : ما أدخَلَکُمُ النَّارَ وقَد دَخَلنا الجَنَّةَ لِفَضلِ تَأدیبِکُم وتَعلیمِکُم ؟! فیَقولونَ : إنّا کُنّا نَأمُرُ بِالخَیرِ ولا نَفعَلُهُ ؛
گروهی از بهشتیان ، به گروهی از دوزخیان می‌نگرند و می‌گویند : ما به برکت تربیت و آموزش شما به بهشت رفتیم . چه شده است که شما خود به دوزخ افتاده‌اید ؟ گویند : ما به نیکی فرمان می‌دادیم ولی خود به آن عمل نمی‌کردیم .
مکارم الأخلاق : 2 / 364 / 2661
حدیث895
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
تَناصَحوا فی العِلمِ ؛ فإنَّ خِیانَةَ أحَدِکُم فی عِلمِهِ أشَدُّ مِن خِیانَتِهِ فی مالِهِ ، وإنَّ اللّه‌َ سائلُکُم یَومَ القِیامَةِ ؛
در دانش، بـا یکدیگر یکرنگ باشید؛ زیرا خیانت هر یک از شما در علمش، بدتر از خیانت کردن در مال است و در روز قیامت خداوند از شما بازخواست می‌کند .
أمالی الطوسیّ : 126 / 198 منتخب میزان الحکمة : 402
حدیث896
امام علی علیه‌السلام فرمودند:
إذا رَأیتَ عالِما فَکُن لَهُ خادِما ؛
هر گاه دانشمندی را دیدی، به او خدمت کن .
غرر الحکم : 402
حدیث897
رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَنِ استَقبَلَ العُلَماءَ فقَدِ استَقبَلَنی ، ومَن زارَ العُلَماءَ فقَد زارَنی ،ومَن جالَسَ العُلَماءَ فقَد جالَسَنی ، ومَن جالَسَنی فَکأنَّما جالَسَ رَبّی ؛
هر که به استقبال دانشمندان رود ، مرا استقبال کرده است و هرکه به دیدار دانشمندان رود ، مرا دیدار کرده است و هرکه با دانشمندان نشیند ، با من نشسته است و هر که با من نشیند ، چنان است که با پرودگار من همنشینی کرده باشد .
کنز العمّال : 28883
حدیث898
امام علی علیه‌السلام :
مَن وَقَّرَ عالِما فقَد وَقَّرَ رَبَّهُ ؛
هر که دانشمندی را احترام نهد خدا را احترام کرده است .
غرر الحکم : 8704
حدیث899
امام علی علیه‌السلام :
جالِسِ العُلَماءَ یَزدَدْ علمُکَ ، ویَحسُنْ أدبُکَ ، وتَزکُ نَفْسُکَ؛
با دانشمندان بنشین تا بر دانشت افزوده گردد ، تربیت و ادبت نیکو شود و روانت پاکیزه شود .
غرر الحکم : 4786 منتخب میزان الحکمة : 106
حدیث900
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند :
لا تَجْلِسوا إلاّ عندَ کُلِّ عالِمٍ یَدْعوکُم مِن خَمْسٍ إلی خَمسٍ: مِن الشَّکِّ إلی الیَقینِ، ومِن الرِّیاءِ إلی الإخْلاصِ ، ومِن الرَّغْبَةِ إلی الرَّهبَةِ ، ومِن الکِبْرِ إلی التّواضُعِ ، ومِن الغِشِّ إلی النّصیحَةِ ؛
تنها در محضر دانشمندانی نشینید که شما را از پنج چیز به پنج چیز فرا می‌خوانند : از دودلی به یقین ، از ریا به اخلاص ، از دنیا خواهی به دنیا گریزی ، از تکبر به‌فروتنی‌و از فریبکاری‌به خیر خواهی.
بحار الأنوار : 74 / 188 / 18 منتخب میزان الحکمة : 106
حدیث901
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند :
قالُوا [الحَوارِیّونَ لعیسی علیه‌السلام] : یا رُوحَ اللّه ، فمَن نُجالِسُ إذا ؟ قالَ : مَن یُذَکِّرُکُمُ اللّه‌َ رُؤیَتُهُ ، ویَزیدُ فی عِلْمِکُم منطِقُهُ ، ویُرَغِّبُکُم فی الآخِرَةِ عَمَلُهُ ؛
حواریان عیسی علیه‌السلام عرض کردند : یا روح اللّه ! پس با چه کسی همنشین شویم ؟ فرمود : با آن که دیدنش شما را به یاد خدا اندازد و گفتارش بر دانش شما بیفزاید و کردارش شما را به آخرت تشویق کند .
تحف العقول : 44 منتخب میزان الحکمة : 106
حدیث902
الإمامُ الکاظمُ علیه‌السلام :
عَظِّمِ العالِمَ لِعِلمِهِ‌ودَعْ مُنازَعتَهُ ، وصَغِّرِ الجاهِلَ لِجَهلِهِ ولا تَطرُدْهُ ، ولکِن قَرِّبْهُ وعَلِّمْهُ ؛
امام کاظم علیه‌السلام :
دانشمند را به خاطر دانشش احترام نه و با او ستیزه مکن و نادان را به سبب نادانیش کوچک شمار ، امّا او را از خود مران ، بلکه به خود نزدیک گردان و او را علم بیاموز .
تحف العقول : 394 منتخب میزان الحکمة : 384
حدیث903
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
إنَّ مِن تَمامِ إیمانِ الْعَبدِ أن یَستَثنِیَ فی کُلِّ شَی‌ءٍ؛
نشانه کامل بودن ایمان بنده این است که در هر کاری «ان شاء اللَّه» بگوید.
میزان الحکمة، ح 9910
حدیث904
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
کُلُّ مَعرُوفٍ صَدَقَةٌ؛
هر کار نیکی صدقه است.
الخصال، ص 134
حدیث905
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
اَلْبُکاءُ مِن خَشیَةِ اللَّهِ یُطفِئُ بِحاراً مِن غَضَبِ اللَّهِ؛
گریه از ترس خداوند، دریاهای خشم او را فرو می‌نشاند.
ارشاد القلوب، ج 1، 96
حدیث906
امام علی(سلام الله علیه):
ذُروَةُ الْغایاتِ لا یَنالُها إلّا ذَوُو التَّهذیبِ وَالْمُجاهِداتِ؛
بر بلندای اهداف نرسد مگر کسی که خود را مهذّب ساخته و با نفس خویش جهادها کرده باشد.
میزان الحکمة، ح 20486
حدیث907
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
أفشِ السَّلامَ یَکثُرْ خَیرُ بَیتِکَ؛
سلام را رواج ده تا خیر و برکت خانه‌ات زیاد شود.
الخصال، ص 181
حدیث908
امام حسین(سلام الله علیه):
مِن عَلاماتِ أسبابِ الْجَهلِ الْمُماراةُ لِغَیرِ أهلِ الْفِکرِ؛
از نشانه‌های نادانی، جدل با بی فکران است.
تحف العقول، ص 248
حدیث909
امام علی(سلام الله علیه):
إیّاکُم وَالْأخلاقَ الدَّنِیَّةَ فَإنَّها تَضَعُ الشَّریفَ وتَهدِمُ الْمَجدَ؛
از اخلاق پست بپرهیزید که انسان والا را پست می‌سازد و بزرگواری را نابود می‌کند.
تحف العقول، ص 215
حدیث910
امام صادق(سلام الله علیه):
کُونُوا دُعاةً إِلَینا بِالکَفِّ عن مَحارِمِ اللَّهِ؛
با خویشتنداری از حرام‌های خدا مردم را به سوی ما دعوت کنید.
میزان الحکمة: ح 22186
حدیث911
امام علی(سلام الله علیه):
صَلاحُ الْعَمَلِ بِصَلاحِ النِّیَّةِ؛
درستی کردار به درستی نیت است.
میزان الحکمة، ح 21023
حدیث912
امام باقر(سلام الله علیه):
قالَ اللَّهُ عزّوجلّ : یا موسی، لا تُطَوِّلْ فی الدُّنْیا أملَکَ فَیَقْسُوَ قَلْبُکَ ، والقاسِی القلبِ منّی بَعِیدٌ؛
خداوند عزّوجلّ فرموده است: ای مؤمن، آرزویت را در دنیا طولانی مکن که دلت را سخت می‌کند و سخت دل، از من دور است.
الکافی: ج 2، ص 329، ح 1
حدیث913
امام صادق(سلام الله علیه):
علَیکُم بِالوَرَعِ؛ فإنّهُ لا یُنالُ ماعِندَ اللَّهِ إلّا بِالوَرَعِ؛
در پی پارسایی باشید؛ چه این که کسی به آنچه نزد خداست نمی‌رسد جز با پارسایی.
الکافی: ج 2، ص 76، ح 3
حدیث914
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
اِلْقَ أخاکَ بِوَجْهٍ مُنْبَسِطٍ؛
با برادرت، با رویی گشاده برخورد کن.
الکافی: ج 2، ص 103، ح 3
حدیث915
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
طُوبی لِمَن تَرَکَ شَهوَةً حاضِرَةً لِمَوعُودٍ لَم یَرَهُ؛
خوشا به حال کسی که شهوت نقد را به خاطر وعده‌ای (بهشتی) که آن را ندیده است رها کند.
میزان الحکمة: ح 21454
حدیث916
امام علی(سلام الله علیه):
إنَّ خِیارَکُمُ الَّذینَ إذا نُظِرَ إلَیهِم ذُکِرَ اللَّهُ؛
بهترین‌های شما، آنانی هستند که چون دیگران به آنها بنگرند، خدا یاد شود.
الکافی: ج 2، ص 225، ح 12
حدیث917
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
ارفَعوا أصواتَکُم بالصَّلاةِ علَیَّ؛ فإنّها تَذهَبُ بالنِّفاقِ؛
صداهای‌تان را هنگام درود بر من بلند کنید که نفاق را از بین می‌برد.
الکافی : ج 2، ص 493، ح 13
حدیث918
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
اتَّقُوا الظُّلمَ؛ فإنّهُ ظُلُماتٌ یَومَ القِیامَةِ؛
از ستم حذر کنید، که ستم، از تاریکی‌های قیامت است.
الکافی: ج 2، ص 332، ح 11
حدیث919
امام باقر(سلام الله علیه):
لا تَستَصغِرَنَّ سَیّئةً تَعمَلُ بِها؛
کار بَد خود را ناچیز مشمار.
میزان الحکمة: ح 6798
حدیث920
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
أَکرِموا أولادَکُم، وأحسِنوا أدَبَهُم؛
به فرزندان خود احترام گذارید و آنان را آداب نیکو بیاموزید.
میزان الحکمة: ح 402
حدیث921
امام صادق(سلام الله علیه):
فَصِلُوا أرحامَکُم، وبَرُّوا بِإخوانِکم، ولو بِحُسنِ السَّلامِ ورَدِّ الجوابِ؛
صله ارحام به جای آورید و به برادران خود نیکی کنید؛ اگر چه با سلام کردنی نیکو و جواب سلام دادن باشد.
الکافی: ج 2، ص 157، ص 31
حدیث922
امام صادق(سلام الله علیه):
أروَحُ الرُّوحِ الْیَأسُ عَنِ النّاسِ؛
خوش‌ترین آسایش، نومیدی از مردم است.
مشکاة الأنوار، ص 324
حدیث923
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
مَن أصبَحَ لا یَهتَمُّ بِاُمُورِ المُسلمینَ فَلَیسَ بِمُسلمٍ؛
هرکه به امور مسلمانان بی اعتنا باشد، مسلمان نیست.
الکافی: ج 2، ص 163، ح 1
حدیث924
امام صادق(سلام الله علیه):
اِعرِفُوا مَنازِلَ النّاسِ عَلی قَدرِ رَوایَتِهِم عَنّا؛
جایگاه مردم را نزد ما از روایاتی که از ما نقل می‌کنند، بشناسید.
میزان الحکمة، ح 3339
حدیث925
امام جواد(سلام الله علیه):
إظهارُ الشَّی‌ءِ قَبلَ أن یُستَحکَمَ مَفسَدَةٌ لَهُ؛
آشکار کردن چیزی پیش از استوار شدن، مایه تباهی آن است.
تحف العقول، ص 457
حدیث926
امام باقر(سلام الله علیه):
علَیکَ بالدُّعاءِ لإخوانِکَ؛
برای برادرانت دعاکن.
میزان الحکمة: ح 5955
حدیث927
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
مَن عالَ یَتِیماً حَتّی یَستَغنِیَ أوجَبَ اللَّهُ لَهُ بِذلِکَ الْجَنَّةَ؛
هر کس یتیمی را سرپرستی کند تا بی‌نیاز شود، خداوند در برابر، بهشت را بر او واجب می‌کند.
میزان الحکمه جامام صادق(سلام الله علیه):
یَجِبُ لِلمؤمنِ علَی المؤمن النَّصیحَةُ لَهُ فی المَشهَدِ والمَغیبِ؛
بر مؤمن واجب است در حضور و غیاب مؤمن خیرخواه او باشد.
الکافی: ج 2، ص 208، ح 2
حدیث928
امام صادق(سلام الله علیه):
اِتَّقُوا اللَّهَ وصُونوا دِینَکُم بِالوَرَعِ؛
از خدا پروا کنید و با پارسایی از دینتان پاسداری نمایید.
الکافی: ج 2، ص 76، ح 2
حدیث929
امام علی(سلام الله علیه):
لَن یَفُوزَ بِالْجَنَّةَ إلَّا السّاعی لَها؛
به بهشت نخواهد رسید، جز کسی که برای آن بکوشد.
میزان الحکمة، ح 2570
حدیث930
امام علی(سلام الله علیه):
مَن کَرُمَتْ عَلَیهِ نَفسُهُ لَم یُهِنها بِالْمَعصِیَةِ؛
هر که دارای کرامت نفس است، خود را با گناه خوار نمی‌کند.
غررالحکم ودررالکلم، ح 8730
حدیث931
امام کاظم(سلام الله علیه):
إنّ العاقِلَ الّذی لا یَشغَلُ الحَلالُ شُکرَهُ، ولا یَغلِبُ الحَرامُ صَبرَهُ؛
خردمند کسی است که حلال مانع شکرش نمی‌شود و حرام بر شکیبایی او چیره نمی‌گردد.
الکافی: ج 1، ص 16، ح 12
حدیث932
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
إن شِئتَ أن تُکرَمَ فَلِنْ وإن شِئتَ أن تُهانَ فَاخْشَنْ؛
اگر می‌خواهی گرامی‌ات دارند، نرم خو باش و اگر می‌خواهی خوارت شمارند، درشتی کن.
تحف العقول، ص 55
حدیث933
امام علی(سلام الله علیه):
عِندَ حُضُورِ الشَّهَواتِ واللَّذاتِ یَتَبَیَّنُ وَرَعُ الأتقیاءِ؛
پارسایی پارسایان به هنگام روی آوردن خواهش‌های نفسانی ولذّت‌ها آشکار می‌شود.
عیون الحکم والمواعظ، ح 5749
حدیث934
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
اَلدّالُ عَلَی الْخَیرِ کَفاعِلِهِ؛
آن که به نیکی رهنمون شود، مانند کسی است که نیکی می‌کند.
الکافی، ج 4، ص 27
حدیث935
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
اِختَبِرُوا النّاسَ بِأخدانِهِم فَإنَّما یُخادِنُ الرَّجُلُ مَن یُعجِبُهُ نَحوُهُ؛
مردم را به دوستانشان بیازمایید؛ زیرا آدمی با کسی که از رفتارش خوشش بیاید، دوستی می‌کند.
تنبیه الخواطر، ج 2، ص 249
حدیث936
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
قالَ اللَّهُ تبارکَ وتعالی: مَن أهانَ لی وَلیّاً فقد أرْصَدَ لِمُحارَبتی؛
خداوند تبارک و تعالی فرموده است: هر کس دوستی از دوستان مرا کوچک کند، در کمین جنگ با من نشسته است.
الکافی: ج 2، ص 351، ح 3
حدیث937
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
اَلرَّغبَةُ فِی الدُّنیا تُکثِرُ الْهَمَّ وَالْحُزنَ؛
گرایش به دنیا، غم و اندوه را زیاد می‌کند.
الخصال، ص 73
حدیث938
امام صادق(سلام الله علیه):
إنّ الصَّدَقَةَ تَقضی الدَّینَ وتَخلُفُ بالبَرکَةِ؛
صدقه، دَین را ادا و برکت را جایگزین می‌کند.
الکافی: ج 4، ص 9، ح 1
حدیث939
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
الصَّدَقَةُ تَمنَعُ مِیتَةَ السُّوءِ؛
صدقه، از مردنِ بد و دل خراش جلوگیری می‌کند.
میزان الحکمه ج 6، ص 219
حدیث940
امام علی(سلام الله علیه):
اَلصَّدَقَةُ وَالْحَبسُ ذَخیرَتانِ فَدَعُوهُما لِیَومِهِما؛
صدقه و وقف دو ذخیره‌اند، آنها را برای روز قیامت قرار دهید.
دعائم الإسلام، ج 2، ص 340
حدیث941
امام باقر(سلام الله علیه):
إنَّ الفَقیهَ حَقَّ الفَقیهِ: الزاهِدُ فی الدنیا، الراغِبُ فی الآخِرَةِ؛
فقیه، حقیقتاً کسی است که به دنیا بی اعتنا و به آخرت مشتاق باشد.
الکافی: ج 1، ص 70، ح 8
حدیث942
امام صادق(سلام الله علیه):
کانَ أبی یَقولُ: إذا هَمَمتَ بِخَیرٍ فَبادِر؛ فَإِنَّکَ لا تَدری ما یَحدُثُ؛
پدرم می‌فرمود: چون آهنگ کار خوبی کردی، در انجام آن شتاب کن؛ زیرا نمی‌دانی که چه پیش می‌آید.
الکافی: ج 2، ص 142، ح 3
حدیث943
امام سجّاد(سلام الله علیه):
الدُّنیا سِنَةٌ والآخِرَةُ یَقظَةٌ ونَحنُ بَینَهُما أضغاثُ أحلامٍ.
دنیا غنودن است و آخرت بیداری و ما در میان آن دو در خوابهای آشفته‌ایم.
میزان الحکمة: ح 125
حدیث944
امام علی(سلام الله علیه) فرمودند:
عَلَیکَ بِالإحسانِ فَإنَّهُ أفضَلُ زِراعَةٍ وأربَحُ بِضاعَةٍ؛
احسان کنید که آن، برترین کِشت و سودآورترین کالا است.
غررالحکم و دررالکلم، ح 6112
حدیث945
امام علی(سلام الله علیه) فرمودند:
عَلَیکَ بِالإحسانِ فَإنَّهُ أفضَلُ زِراعَةٍ وأربَحُ بِضاعَةٍ؛
احسان کنید که آن، برترین کِشت و سودآورترین کالا است.
غررالحکم ودررالکلم، ح 6112
حدیث946
امام صادق(سلام الله علیه):
العالِمُ بِزَمانِهِ لا تَهجُمُ عَلَیهِ اللَّوابِسُ؛
کسی که زمان خود را بشناسد، آماج اشتباهات قرار نگیرد.
الکافی: ج 1، ص 27، ح 29
حدیث947
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
اِستَرشِدُوا العَقلَ تَرشُدوا ، ولا تَعصوهُ فَتَندَموا؛
از خرد ، راه نمایی بگیرید تا به رُشد برسید و از خرد ، نافرمانی مکنید که پشیمان می شوید .
گزیده حکمت نامه پیامبر اعظم صلّی الله علیه و آله و سلّم، ص 23
حدیث948
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
ما قَسَمَ اللّه ُ لِلعِبادِ شَیئًا أفضَلَ مِنَ العَقلِ؛
خداوند ، چیزی با ارزش تر از عقل ، در میان بندگان تقسیم نکرد .
گزیده حکمت نامه پیامبر اعظم صلّی الله علیه و آله و سلّم، ص 23
حدیث949
امام صادق(سلام الله علیه):
اِزرَعُوا وَاغْرِسُوا وَاللَّهِ ما عَمِلَ النّاسُ عَمَلاً أجَلَّ ولا أطیَبَ مِنهُ؛
کشت کنید و درخت بنشانید، به خدا قسم، آدمیان کاری برتر و پاک‌تر از این نکرده‌اند.
بحارالأنوار، ج 103، ص 68
حدیث950
امام صادق(سلام الله علیه):
اُمِرَ النّاسُ بخَصلَتَینِ فَضَیَّعُوهُما فَصارُوا مِنهُما علی غیرِ شی‌ءٍ: الصَّبرُ والکِتمانُ؛
مردم به رعایت دو خصلت مأمور شدند و آن دو را تباه کردند و همه چیز را از دست دادند: شکیبایی و رازداری.
الکافی: ج 2، ص 222، ح 2
حدیث951
امام کاظم(سلام الله علیه):
کَفی بِکَ جَهلًا أن تَرکَبَ ما نُهیتَ عَنهُ؛
در نادانی تو همین بس که مرتکب کاری شوی که از آن نهی شده‌ای.
خردگرایی: ص 310 ح 1010
حدیث952
امام علی(سلام الله علیه):
لا أدَبَ مَعَ غَضَبٍ؛
با خشم، تربیت ممکن نیست.
موسوعه امام علی: ج 10 ص 236 ح 5603
حدیث953
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
مَن سَعی لِمَریضٍ فی حاجَةٍ خَرَجَ مِن ذُنوبِهِ.
هر کس در برآوردن نیاز بیماری بکوشد، گناهانش آمرزیده شود.
دانش‌نامه احادیث پزشکی: ج 1 ص 180 ح 230
حدیث954
امام حسن(سلام الله علیه):
اَللَّومُ أن لا تَشکُرَ النِّعمَةَ؛
پستی آن است که نعمت را سپاس نگویی.
تحف العقول، ص 233
حدیث955
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
اَلظَّفَرُ بِالْجَزمِ وَالْحَزمِ؛
پیروزی در گرو اراده قاطع و دوراندیشی است.
بحارالأنوار، ج 77، ص 165
حدیث956
امام باقر(سلام الله علیه):
ما مِن شَی‌ءٍ أحَبَّ إلَی اللَّهِ عَزَّوجلَّ مِن عَمَلٍ یُداوَمُ عَلَیهِ، وإن قَلَّ؛
هیچ چیز نزد خداوند عزّوجلّ محبوب‌تر از عملی نیست که بر آن مداومت شود؛ هر چند اندک باشد.
الکافی: ج 2، ص 82، ح 3
حدیث957
امام باقر(سلام الله علیه):
إنَّ الفَقیهَ حَقَّ الفَقیهِ: الزاهِدُ فی الدنیا، الراغِبُ فی الآخِرَةِ؛
فقیه، حقیقتاً کسی است که به دنیا بی اعتنا و به آخرت مشتاق باشد.
الکافی: ج 1، ص 70، ح 8
حدیث958
امام صادق(سلام الله علیه):
کَسبُ الحَرامِ یَبینُ فی الذُّرِّیَّةِ؛
(اثر) کسب حرام، در نسل آشکار می‌شود.
الکافی: ج 5، ص 125، ح 4
حدیث959
امام صادق(سلام الله علیه):
نِعمَ العَونُ الدُّنیا علَی الآخرَةِ؛
چه خوب یاری است دنیا برای آخرت.
الکافی: ج 5، ص 72، ح 8
حدیث960
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
إنّی أمزَحُ ولا أقولُ إلّا حَقّاً؛
من مزاح و شوخی می‌کنم ولی جز حق نمی‌گویم.
میزان الحکمه، ح 18948
حدیث961
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
اِجعَلوا آخِرَتَکُم لِأَنفُسِکُم، وَسَعیَکُم لِمُستَقَرِّکُم؛
آخرتتان را وجهه همّت خود، و تلاشتان را برای محلّ استقرار [همیشگی]تان قرار دهید.
أعلام الدین، ص 340
حدیث962
امام علی(سلام الله علیه):
کَفی بالإیثارِ مَکْرُمَةً؛
در بزرگواری آدمی، همین بس که ایثارگر باشد.
غرر الحکم و دررالکلم، ح 7047
حدیث963
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
لا تَخَفْ فِی اللَّهِ لَومَةَ لائمٍ؛
در راه خدا از ملامت و نکوهش ملامتگران نترس.
معانی الأخبار، ص 335
حدیث964
امام جواد(سلام الله علیه) :
مَن هَجَرَ الْمُداراةَ قَاربَهُ المَکرُوهُ؛
آن که سازش و مدارا را ترک کند، ناگواری به او روی آورَد.
بحارالأنوار، ج 68، ص 341
حدیث965
امام رضا(سلام الله علیه):
مَن تَکَلَّفَ الأدبَ قَدَرَ علیهِ؛
کسی که برای کسب ادب بکوشد، آن را به دست می‌آورد.
میزان الحکمه، ح 399
حدیث966
امام علی(سلام الله علیه):
یَنبَغی لِمَن أیقَنَ بِبَقاءِ الآخِرَةِ ودَوامِها أن یَعْمَلَ لَها؛
کسی که به ماندگاری و پایداری آخرت یقین دارد، سزاوار است که برای آن کار کند.
عیون الحکم والمواعظ، ح 10229
حدیث967
امام علی(سلام الله علیه):
عامِل سائِرَ النّاس بِالإنصاف، وعامِلِ الْمُؤمِنینَ بِالإیثارِ؛
با دیگر مردمان، به انصاف رفتار کن و با مؤمنان، به ایثار.
غرر الحکم و درر الکلم، ح 6342
حدیث968
امام علی(سلام الله علیه):
إنَّما الدُّنیا دارُ مَجازٍ وَالآخِرَةُ دارُ قَرارٍ، فَخُذوا مِن مَمَرِّکُم لِمَقَرَّکُم؛
دنیا، [در حقیقت] سرای گذر است و آخرت، سرای ماندن. پس، از گذرگاه خود، برای قرارگاهتان توشه بردارید.
نهج البلاغة، خطبه 203
حدیث969
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
خَیرُ الْاُمُورِ خَیرُها عاقِبَةً؛
بهترین کارها، نیک فرجام‌ترین آنهاست.
الأمالی، صوق، ص 395
حدیث970
امام صادق(سلام الله علیه):
إنَّ اللَّهَ جمیلٌ یُحِبُّ الجَمالَ.
خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد.
میزان الحکمة: ح 2623
حدیث971
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
لا تُکثِرُوا الکَلامَ بِغَیرِ ذِکرِ اللَّهِ؛
در غیر از ذکر خدا زیاده گویی نکنید.
میزان الحکمه، ح 17120
13 ، ص 564 ح 22848
حدیث972
امام علی(سلام الله علیه):
دارِ عَدُوَّکَ، وأخلِص لِوَدودِکَ؛
با دشمنت مدارا کن و دوستیت را برای دوستانت خالص گردان.
موسوعه امام علی: ج 6 ص 204 ح 5497
حدیث973
امام علی(سلام الله علیه):
مَن تَأَلَّفَ النّاسَ أحَبّوهُ؛
هر که با مردم الفت بگیرد، مردم او را دوست می‌دارند.
میزان الحکمة: ح 2375
ارسال رعاء؛
موج بلاها را به وسیله دعا از خود دفع کنید.
(بحارالانوار، ج 93، ص 301)
حدیث974
قال الصادق - علیه السلام -:
الدعا بعد الفریضة ایاک ان تدعه ، فان فضله بعد الفریضة کفضل الفریضة علی النافلة ؛
مبادا دعای بعد از فریضه را ترک کنی ، زیرا فضیلت و امتیاز دعای بعد از فریضه همچون برتری فریضه و نماز واجب برنافله است .(بحارالانوار، 85، ص 325)
حدیث975
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله -
ادعوا الله و انتم موقنون بالاجابة و اعلموا ان الله تعالی لایستجب دعاء من قلب غافل لاه
بایقین به استجابت دعای خویش ، خداوند را بخوانید و بدانید که پروردگار - تبارک و تعالی - دعایی را که از دل غافل و بی توجه برآید، مستجاب نخواهد کرد(الاذکار، ص 356).
حدیث976
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله -:
التعقیب بعد صلوة الفجر ابلغ فی طلب الرزق؛
دعای پس از نماز صبح برای جلب رزق مؤ ثرتر است .
(بحارالانوار، ج 85، س 326، مستدرک الوسایل ، ج 1، ص 336)
حدیث977
عن علی - علیه السلام - قال :
مروة الحضر قراءة القران و مجالسة العلماء و النظر فی الفقه و المحافظة علی الصلاة فی الجماعات ؛
از حضرت علی(علیه السلام ) نقل شده که فرمودند: جوانمردی در حضور در وطن ، قرآن خواندن ، هم نشینی با علماء، و نگریستن در احکام دین ، و مواظبت بر نماز خواندن در جماعتهاست .
(بحارالانوار، ج 88، ص 10)
حدیث978
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
الصلاة جماعة ولو علی راءس زج ؛
در نماز جماعت شرکت نمایید، گرچه آن رابر سر آهن نوک نیزه و انجام دهید (یعنی هر قدر سخت و دشوار باشد، از حضور در جماعت دریغ نکنید).
(بحارالانوار، ج 88، ص 4)
حدیث979
قال الصادق - علیه السلام -:
من صلی خمس صلوات فی الیوم و اللیلة فی جماعة فظنوا به خیرا و اجیروا شهادته ؛
هر که پنج نماز شبانه روز را به جماعت می خواند به او خوش گمان باشید و گواهی اش را بپذیرید.
(بحارالانوار، ج 88، ص 8. وسائل الشیعه ، ج 5، ص 371)
حدیث980
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
ثلاثة لو تعلم امتی ما فیها لضربت علیها بالسهام : الاذان و الغدو الی الجمعة ، و الصف الاول ؛
سه کار است که اگر امت من پاداش عظیم آن را درک می کردند، برای به دست آوردن آن ، ازدحام و قرعه کشی می نمودند:
1 - اذان گفتن .
2 - تسریع در رفتن برای نماز جمعه .
3 - در صف اول نماز جمعه و جماعت قرارگرفتن .
(بحارالانوار، ج 84، ص 156)
حدیث981
قال الصادق - علیه السلام -:
طهر قلبک بالتقوی و الیقین عند طهارة جوارحک بالماء؛
در وقت پاکیزه نمودن اعضای خود با آب، دل خویش را به پرهیزگاری و یقین پاک گردان .
(بحارالانوار، ج 80، ص 239)
حدیث982
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
یا علی !ان الوضوء قبل الطعام و بعده شفاء فی الجسد و یمن فی الرزق ؛
یا علی! قبل از غذا و بعد از غذا، وضو گرفتن ، شفای بدن و برکت در روزی است .
(بحارالانوار، ج 66، ص 356)
حدیث983
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
مفتاح الصلاة الطهور؛
کلید نماز، پاکی است .
(محجة البیضاء، ج 1، ص 281)
حدیث984
قال الباقر - علیه السلام -:
ان السواک فی السحر قبل الوضوء من السنة ؛
سحرگاه ، پیش از وضو، مسواک زدن از سنت اسلامی است .
(میزان الحکمه ، ج 4، ص 596)
حدیث985
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
یا علی !و علیک بالسواک عند کل وضوء ؛
ای علی! بر تو باد مسواک زدن به هنگام هر وضو.
(اصولی کافی ، ج 8، ص 72)
حدیث986
قال الرضا - علیه السلام -:
... لان یکون العبد طاهرا اذا قام بین یدی الجبار عند مناجاته ؛
... چون وضو یک ادب در برابر خدا است ، بنده به هنگام نماز، وقتی که دربرابر خداوند می ایستد، پاک باشد.
(بحارالانوار، ج 6، ص 64)
حدیث987
قال الصادق - علیه السلام -:
جاء رجل الی النبی - صلی الله علیه وآله - فقال : یا رسول الله !اوصینی ، فقال : لاتدع الصلاة متعمدا فان من ترکها متعمدا فقد برئت منه ملة الاسلام ؛
مردی پیش رسول خدا (ص ) آمد و عرض کرد: یا رسول الله !مرا نصیحتی بفرمایید، حضرت فرمودند: نماز را عمدا رها مکن ، کسی که عمدا نماز را ترک کند ملت اسلام از او بیزار است .
(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 29)
502 - عقاب تارک الصلوة
حدیث988
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
من اعان تارک الصلوة بلقمة او کسوة فکانما قتل سبعین نبیا اولهم ادم و اخرهم محمد ؛
کسی که ترک کننده نماز را به دادن طعامی یا لباسی یاری کند، مثل این است که هفتاد پیامبر را کشته ، که اول آنها آدم ، و آخر آن ها محمد(ص) است .
(لئالی الاخبار، ص 395)
حدیث989
عن النبی - صلی الله علیه وآله - قال :
یا علی !شارب الخمر لایقبل - عز و جل - صلاته اربعین یوما فان مات فی الاربعین مات کافرا ؛
ای علی ! نماز آدم شرابخوار تا چهل روز پذیرفته نیست و اگر در ظرف چهل روز بمیرد، کافر از دنیا رفته است .
(بحارالانوار، ج 77، ص 47)
حدیث990
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
مثل الصلوة و اعمال بنی ادم کرجل اتی مراغة فاتار علیه منها حتی امتلاء ترابا و دنسا ثم عمد الی غدیر ماء طیب فاغتسل به فیذهب عنهه التراب و الدنس ، کذلک الصلوات الخمس تغسل عن العبد الذنوب اذا صلی الله من قلبه ؛
مثل نماز و اعمال آدم مثل مردی است که در خاک بغلتد آن چنان که سراپایش را خاک و کثافات فراگیرد، سپس به طرف آبگیری که آبش پاک است برود و در آن غسل نماید و خود را شست و شو دهد و خاک و کثافات را از خود دور کند.این چنین است نماز پنجگانه ، زمانی که بنده با حضور قلب خدا را عبادت کند، کثافات گناه از وی شسته می شود.
(مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 183)
حدیث991
قال علی - علیه السلام -:
لیخشع الرجل فی صلوته فانه من خشع قلبه الله - عز و جل - خشعت جوارحه فلا یعبث بشی ء فی الصلوة ؛
مرد باید در نماز خود خاشع باشد، پس وقتی قلبش برای خدا خاشع شد، اعضاء و جوارحش نیز خاشع است ، با چیزی (در حال نماز) بازی نمی کند.
(جامع احادیث الشیعه ، ج 5، ص 37)
حدیث992
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
اعبد الله کانک تراه فان کنت لاتراه فانه یراک ؛
عبادت کن خداوند تعالی را، چنانچه گویا او را می بینی ، و اگر تو او را نمی بینی او تو را می بیند.
(نهج الفصاحه ، ص 65.سرالصلوة ، ص 26.مکارامام علی علیه‌السلام :
الجاهِلُ لا یَرتَدِعُ ، وبالمَواعِظِ لا یَنتَفِعُ؛
نادان باز نمی‌ایستد (هیچ نهی و بازداشتی در او اثر نمی‌کند) و پند و اندرزها سودش نمی‌دهد .
غرر الحکم : 1729
حدیث993
امام باقر علیه‌السلام :
مَن لَم یَجعَلِ اللّه‌ُ لَهُ مِن نفسِهِ واعِظا ، فإنَّ مَواعِظَ النّاسِ لَن تُغنیَ عَنهُ شیئا ؛
کسی که خداوند برای او واعظی درونی قرار ندهد ، موعظه‌های مردم هرگز در او سودمند نمی‌افتد .
تحف العقول : 294
حدیث994
امام سجّاد علیه‌السلام :
ابنَ آدَمَ ، إنَّکَ‌لا تَزالُ بِخَیرٍ ما کانَ لَکَ واعِظٌ مِن نَفسِکَ ، وما کانَتِ الُمحاسَبَةُ مِن هَمِّکَ ، وما کانَ الخَوفُ لَکَ شِعارا ، والحَذَرُ لَکَ دِثارا ؛
ای فرزند آدم ! تا زمانی که واعظی از درون داری و به حسابرسی (اعمالِ خود) اهتمام می‌ورزی و ترس (از خدا و کیفر الهی) جامه زیرین تو باشد و پرهیز بالاپوشت ، پیوسته در خیر و صلاح خواهی بود .
تحف العقول : 280
حدیث995
امام علی علیه‌السلام :
مَن کانَ لَهُ فی نَفسِهِ‌واعِظٌ کانَ علَیهِ مِن اللّه حافِظٌ؛
هر که واعـظی درونـی داشته باشد ، او را از جانب خداوند نگهبانی است .
بحار الأنوار : 78 / 67 / 11
حدیث996
امام عسکری علیه‌السلام :
مَن وَعَظَ أخاهُ سِرّا فَقَد زانَهُ ، ومَن وَعَظَهُ عَلانِیَةً فَقَد شانَهُ ؛
هرکه برادر خود را پنهانی اندرز دهد ، او را آراسته است و هر که در برابر دیگران موعظه‌اش کند ، او را لکّه‌دار کرده‌است .
تحف العقول : 489
حدیث997
امام علی علیه‌السلام :
لا واعِظَ أبلَغُ مِن النُّصحِ ؛
هیچ واعـظـی مـؤثرتر از نصیحت نیست .
غرر الحکم : 10622
حدیث998
امام علی علیه‌السلام :
أبلَغُ العِظاتِ الاعتِبارُ بِمَصارِعِ الأمواتِ؛
رساترین پندها، عبرت گرفتن از آرامگاه‌های مردگان است.
غرر الحکم : 3123
حدیث999
امام علی علیه‌السلام :
لِلکَیِّسِ فی کُلِّ شَیءٍ اتِّعاظٌ ؛
انسان زیرک، از هر چیزی پندی می‌آموزد .
غرر الحکم : 7338
حدیث1000
امام علی علیه‌السلام :
مَن فَهِمَ مَواعِظَ الزَّمانِ لَم‌یَسکُنْ إلی حُسنِ الظَّنِّ بالأیّام ؛
هرکه پندهای زمانه را بفهمد ، به روزگار خوشبین نباشد .
غرر الحکم : 8938
حدیث1001
امام علی علیه‌السلام :
إذا أحَبَّ اللّه‌ُ عَبدا وعَظَهُ بالعِبَرِ ؛
هرگاه خداوند بنده‌ای را دوست بدارد ، او را با عبرت‌ها پند دهد .
غرر الحکم : 4032
حدیث1002
امام علی علیه‌السلام :
کَفی عِظَةً لِذَوی الألبابِ ما جَرَّبوا ؛
برای خردمندان ، تجربه‌های آنان پندی است کافی .
غرر الحکم : 7059
حدیث1003
امام علی علیه‌السلام :
العاقِلُ مَن وَعَظَتهُ التَّجارِبُ؛
خردمند کسی است که‌تجربه‌ها او را پند دهد.
تحف العقول : 85
حدیث1004
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
کَفی بالمَوتِ واعِظا؛
مرگ برای اندرز گرفتن بس است .
تحف العقول : 35
حدیث1005
امام علی علیه‌السلام :
بالمَواعِظِ تَنجَلی الغَفلَةُ ؛
با اندرزهاست که (پرده) غفلت کنار می‌رود .
غرر الحکم : 4191
حدیث1006
امام علی علیه‌السلام :
المَواعِظُ صَقالُ النُّفوسِ ، وجَلاءُ القُلوبِ؛
اندرزها صیقل بخش جان‌ها ، و جلا دهنده دل‌هاست .
غرر الحکم : 1354
حدیث1007
م الاخلاق ، ص 459)
حدیث1008
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
مَن ماتَ علی حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ ماتَ شَهیداً؛
هرکه بر دوستی آل محمّد بمیرد، شهید مرده است.
میزان الحکمه، ح 9964
حدیث1009
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
کل وعاء یضیق بما جعل فیه الا وعاء العلم فانه یتسع؛
گنجایش هر ظرفی با آنچه در آن نهند، تنگ می شود، جز ظرف دانش که هر چه در آن نهند، گسترش می یابد.
اصول کافی، ج 3، ص 172.
حدیث1010
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
من عمل علی غیر علم ما یفسد اکثر مما یصلح؛
هر کس کاری را بدون شناخت انجام دهد، تباه کاری او بیشتر است تا آنچه سامان می دهد.
تحف العقول، ص 47.
حدیث1011
امام صادق علیه‌السلام :
طَلَبتُ نُورَ القَلبِ فوَجَدتُهُ فی التَّفَکُّرِ والبُکاءِ ، وطَلَبتُ الجَوازَ علَی الصِّراطِ فوَجَدتُهُ فی الصَّدَقَةِ ، وطَلَبتُ نُورَ الوَجهِ فوَجَدتُهُ فی صَلاةِ اللَّیلِ؛
روشنایی دل را جوییدم و آن را در اندیشیدن و گریستن یافتم و گذر از صراط را جوییدم و آن را در صدقه دادن یافتم و نورانیّت چهره را جوییدم و آن را در نماز شب یافتم .
مستدرک الوسائل : 12 / 173 / 13810 منتخب میزان الحکمة : 572
حدیث1012
امام علی علیه‌السلام :
مَن أحَبَّ لِقاءَ اللّه سُبحانَهُ سَلاعَنِ الدُّنیا ؛
کسی که دیدار خدای سبحان را دوست بـدارد، دنیا را از یاد ببرد .
غرر الحکم : 8425 منتخب میزان الحکمة : 504
حدیث1013
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن أحَبَّ لِقاءَ اللّه أحَبَّ اللّه‌ُ لِقاءَهُ ، ومَن کَرِهَ لِقاءَ اللّه کَرِهَ اللّه‌ُ لِقاءَهُ؛
هرکه دیدار خدا را دوست داشته باشد ، خدا دیدار او را دوست دارد و هرکه دیدار خدا را خوش‌نداشته‌باشد،خدا نیز دیدار او را خوش‌ندارد.
کنزالعمّال : 42121 منتخب میزان الحکمة : 504
حدیث1014
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مِن عَلاماتِ الشَّقاءِ جُمودُ العَینِ ؛
از نشانه‌های شقاوت و بدبختی خشکیدگی چشم است .
بحار الأنوار : 70 / 52 / 11 منتخب میزان الحکمة : 78
حدیث1015
امام صادق علیه‌السلام :
ما مِن شیءٍ إلاّ ولَهُ کَیْلٌ أو وَزنٌ إلاّ الدُّموعَ ، فإنّ القَطرةَ مِنها تُطْفِئُ بِحارا مِن نارٍ ، وإذا اغْرَوْرَقَتِ العَینُ بمائها لَم یَرْهَقْ وَجهَهُ قَتَرٌ ولا ذِلَّةٌ ، فإذا فاضَتْ حَرَّمَهُ اللّه‌ُ علی النّارِ ، ولَو أنّ باکیا بکی فی اُمَّةٍ لَرُحِموا ؛
هر چیزی پیمانه و وزنی دارد مگر اشکها ؛ زیرا قطره‌ای اشک دریاهایی از آتش را فرو می‌نشاند . و هرگاه چشم در اشک خود غرق شود ، گَرد هیچ فقر و ذلّتی بر چهره آن ننشیند . و هرگاه اشکها سرازیر شود خداوند آن چهره را بر آتش حرام گرداند . و اگر گرینده‌ای در میان امتی بگرید همه آن امّت مشمول رحمت می‌شوند .
بحار الأنوار : 93 / 331 / 14 منتخب میزان الحکمة : 78
حدیث1016
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
علَیکَ بقِراءةِ القرآنِ ؛ فإنّ قِراءتَهُ کَفّارةٌ للذُّنوبِ ، وسَترٌ فی النارِ ،وأمانٌ مِن العذابِ؛
بـر تـو بـاد خواندن قرآن؛ زیرا خواندن آن کفّاره گناهان است و پرده‌ای در برابر آتش و موجب ایمنی از عذاب.
بحار الأنوار : 92 / 17 / 18 منتخب میزان الحکمة : 460
حدیث1017
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
لا یَنبغی لِصاحِبِ القرآنِ أن یَحِدَّ مَع مَن‌حَدَّ ، ولا یَجهَلَ مَع مَن یَجهَلُ وفی جَوفِهِ کلامُ اللّه ؛
برای ملازم قرآن شایسته نیست با کسی که نسبت به او تندی کرده است ، تندی کند و کسی که در درونش کلام خداست، با کسی که (نسبت به وی) رفتار جاهلانه می‌کند ، نابخردانه رفتار نمی‌کند .
کنزالعمّال : 2347 منتخب میزان الحکمة : 460
حدیث1018
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنّ أحَقَّ الناسِ بالتَّخَشُّعِ‌فی السِّرِّ والعَلانیَةِ لَحامِلُ القرآنِ ، وإنَّ أحَقَّ الناسِ فی السِّرِّ والعَلانیَةِ بالصلاةِ والصومِ لَحامِلُ القرآنِ ؛
سزاوارترین مردم به خشوع ورزیدن نهانی و آشکار در برابر خدا ، حافظ قرآن است . و سزاوارترین مردم به نمازگزاردن و روزه گرفتن در آشکار و نهان ، حافظ قرآن است .
الکافی : 2 / 604 / 5 منتخب میزان الحکمة : 460
حدیث1019
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنّ الذی لیسَ فی جَوفِهِ شیءٌ من القرآنِ کالبَیتِ الخَرِبِ ؛
کسی که در اندرونش چیزی از قرآن نیست ، همانند خانه‌ای ویران است .
کنزالعمّال : 2478 منتخب میزان الحکمة : 460
حدیث1020
امام علی علیه‌السلام :
اللّه‌َ اللّه‌َ فی القرآنِ ، لا یَسبِقُکُم بالعَمَلِ بهِ غَیرُکُم .
خدا را ! خدا را ! درباره قرآن ، مبادا دیگران با عمل به آن ، بر شما پیشی گیرند .
نهج البلاغة : الکتاب 47 منتخب میزان الحکمة : 458
حدیث1021
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا التَبَسَت علَیکُمُ الاُمورُ کَقِطَعِ اللَّیلِ المُظلِمِ فعلَیکُم بالقرآنِ ؛ فإنّهُ شافِعٌ مُشَفَّعٌ وماحِلٌ مُصَدَّقٌ ، مَن جَعَلَهُ أمامَهُ قادَهُ إلَی الجَنّةِ ، ومَن جَعَلَهُ خَلفَهُ ساقَهُ إلَی النارِ ؛
هر گاه کارها همچون پاره‌های شب تار بر شما تاریک و شبهه‌ناک شد ، به قرآن روی آورید؛ زیرا قرآن شفیعی است که شفاعتش پذیرفته است و شاکی و خصمی است که شکایتش قبول می‌شود . هر که قرآن را فرا رویِ خود قرار دهد ، او را به سوی بهشت کشاند و هر که آن را پشت سر خویش نهد ، به سوی دوزخش براند .
نوادر الراوندیّ : 21 ، 22
حدیث1022
امام علی علیه‌السلام :
تَعَلَّموا القرآنَ ؛ فإنّهُ أحسَنُ الحَدیثِ ، وتَفَقَّهُوا فیهِ فإنَّهُ رَبیعُ القُلوبِ ؛
قرآن را بیاموزید ، که آن بهترین سخن است و در آن دانا و فقیه شوید که آن بهار دلهاست .
نهج البلاغة : الخطبة : 110
حدیث1023
مَن قَرَأ القُرآنَ لِیَأکُلَ بهِ النّاسَ‌جاءَ یَومَ القِیامَةِ ووَجهُه عَظمٌ لا لَحمَ فیهِ ؛
هر کس به منظور سرکیسه کردن مردم قرآن بخواند ، روز قیامت در حالی بیاید که چهره‌اش استخوان است و گوشتی در آن نیست .
ثواب الأعمال : 329/ 1
حدیث1024
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ مِن تَعظیمِ جَلالِ‌اللّه عز و جل کَرامَةَ ذی الشَّیبهِ ، وحامِلِ القُرآنِ ، والإمامِ العادِلِ .
احترام نـهادن بـه ریـش سـفید و قـرآن دان و پیشوای دادگر ، بزرگداشت جلال و شکوه خداوند عز و جل است .
کنزالعمّال : 25507
حدیث1025
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
عَلیکَ بتِلاوَةِ القرآنِ وذِکرِ اللّه کثیراً ، فإنّهُ ذِکرٌ لکَ فی السماءِ ونورٌ لکَ فی الأرضِ؛
بر تو باد به تلاوت قرآن و بسیاری یاد خدا ؛ زیرا که آن در آسمان ، برای تو نام (و آوازه) است و در زمین نور .
الخصال : 525 / 13
حدیث1026
امام صادق علیه السلام فرمودند:
إِنَّ المُؤمِنَ یَغبِطُ وَلایَحسُدُ وَالمُنافِقُ یَحسُدُ وَلایَغبِطُ؛
مؤمن غبطه می خورد و حسادت نمی ورزد، منافق حسادت می ورزد و غبطه نمی خورد.
کافی، ج2، ص307، ح7
حدیث1027
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
اِتَّقُوااللّه وَأَصلِحواذاتَ بَینِکُمْ فَإِنَ اللّه یُصلِحُ بَینَ المُؤمِنینَ یَومَ القیامَةِ؛
تقوای الهی داشته باشید و اصلاح کنید میان خودتان را زیرا خداوند در روز قیامت میان مؤمنین را اصلاح می کند.
محجة البیضاء، ج3، ص373
حدیث1028
امام صادق علیه السلام فرمودند:
مَن اَحصی عَلی اَخیهِ المُؤمِنِ عَیبا لِیَعیبَهُ بِهِ یَوما ما کانَ مِن اَهلِ هذِهِ الآیَةِ قالَ اللّه عَزَّوَجَلَّ: اِنَّ الَّذینَ یُحِبّونَ اَن تَشیعَ الفِاحِشَةُ فِی الَّذینَ آمَنوا لَهُم عَذابٌ اَلیمٌ فِی الدُّنیا وَ الآخِرَةِ وَ اللّه یَعلَمُ وَ اَ نتُم لا تَعلَمونَ ؛
هر کس درصدد عیب جویی برادر مؤمنش برآید، تا با آن روزی او را سرزنش کند، مشمول این آیه است: کسانی که دوست دارند، زشتی ها در میان مردم با ایمان شیوع پیدا کند، عذاب دردناکی برای آنان در دنیا و آخرت خواهد بود و خداوند می داند و شما نمی دانید.
مستدرک الوسایل، ج 9، ص 110، ح 10379
حدیث1029
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
وَالّذی نَفسی بِیَدِهِ لاتَدخُلُوا الجَنَّةَ حَتّی تُؤمِنوا وَ لا تُؤمِنوا حَتّی تَحابّوا أولا أدُلُّـکُم عَلی شَئیٍ اِذا فَعَلتُموهُ تَحابَبتُم؟ اَفشُوا السَّلامَ بَینَـکُم؛
به خدایی که جانم در اختیار اوست، وارد بهشت نمی شوید مگر مؤمن شوید و مؤمن نمی شوید، مگر این که یکدیگر را دوست بدارید. آیا می خواهید شما را به چیزی راهنمایی کنم که با انجام آن، یکدیگر را دوست بدارید؟ سلام کردن بین یکدیگر را رواج دهید.
مشکاة الانوار، ص 157
حدیث1030
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
اَلطِّیَرَةُ شِرکُ وَمامِنّا إِلاّ وَلکِنَّ اللّه یُذهِبُهُ بِالتَّوَکُّلِ؛
فال بد زدن شرک است و هیچ کس ازما نیست مگر این که به نحوی دستخوش فال بد زدن می شود، اما خداوند با توکل به او آن را از بین می برد.
سنن ابن ماجه، ج2، ص1170، ح3538
حدیث1031
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
اِعلَم اَنَّ الصِّدقَ مُبارَکٌ وَ الکِذبَ مَشؤومٌ؛
بدان که راستگویی، پر برکت است و دروغگویی، شوم.
تحف العقول، ص 14
حدیث1032
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
اَلصِّدقُ طُمَنینَةٌ وَ الکَذِبُ ریبَةٌ ؛
راستگویی [مایه] آرامش و دروغگویی [مایه] تشویش است.
نهج الفصاحه، ح 1864
حدیث1033
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
إِنَّ اللّه عَزَّوَجَلَّ أَحَبَّ الکَذِبَ فِی الصَّلاحِ وَأبغَضَ الصِّدقَ فِی الفَسادِ؛
خداوند عزوجل، دروغی را که باعث صلح و آشتی شود دوست دارد و از راستی که باعث فتنه شود بیزار است.
من لا یحضره الفقیه، ج4، ص 353، ح5762
حدیث1034
امام صادق علیه السلام فرمودند:
إِنَّ مِمّا أَعانَ اللّه (بِهِ) عَلَی الکَذّابینَ النِّسیانَ؛
از جمله کمکهای خداوند بر ضد دروغگویان فراموشی است.
کافی، ج2، ص341، ح15
حدیث1035
امام سجاد علیه السلام فرمودند:
اِتَّقُوا الکَذِبَ الصَّغیرَ مِنهُ وَالکَبیرَ، فی کُلِّ جِدٍّ وَهَزلٍ فَإِنَّ الرَّجُلَ إِذا کَذِبَ فِی الصَّغیرِ اجتَرَأَ عَلَی الکَبیرِ؛
از دروغ کوچک و بزرگش، جدّی و شوخیش بپرهیزید، زیرا انسان هرگاه در چیز کوچک دروغ بگوید، به گفتن دروغ بزرگ نیز جرئت پیدا می کند.
تحف العقول، ص 278
حدیث1036
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
أَنَا زَعیمٌ بِبَیتٍ فی رَبَضِ الجَنَّةِ ، وَبَیتٍ فی وَسَطِ الجَنَّةِ ، وَبَیتٍ فی أَعلَی الجَنَّةِ لِمَن تَرَکَ المِراءَ وَإن کانَ مُحِقّا ، وَلِمَن تَرَکَ الکَذِبَ وَإِن کانَ هازِلاً ، وَلِمَن حَسُنَ خُلقُهُ ؛
من بر کسی که مجادله را رها کند، هر چند حق با او باشد و کسی که دروغ نگوید، هر چند به شوخی باشد و کسی که اخلاقش را نیکو گرداند، خانه ای در حومه بهشت و خانه ای در مرکز بهشت و خانه ای در بالای بهشت ضمانت می کنم.
خصال، ص 144
حدیث1037
امام علی علیه السلام فرمودند:
(علامة) اَلایمانُ أَن تُؤثِرَ الصِّدقَ حَیثُ یَضُرُّکَ عَلَی الکَذِبِ حَیثُ یَنفَعُکَ؛
(نشانه) ایمان، این است که راستگویی را هر چند به زیان تو باشد بر دروغگویی، گرچه به سود تو باشد، ترجیح دهی.
نهج البلاغه، حکمت 458
حدیث1038
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
إِنَّ رَجُلاً أَتی سَیِّدَنا رَسولَ اللّه صلی الله علیه و آله فَقالَ: یا رَسولَ اللّه عَلِّمنی خُلقا یَجمَعُ لی خَیرَ الدُّنیا وَالخِرَةِ فَقالَ صلی الله علیه و آله : لاتَکذِب؛
مردی به رسول خدا صلی الله علیه و آله عرض کرد: به من اخلاقی بیاموزید که خیر دنیا و آخرت در آن جمع باشد، حضرت فرمودند: دروغ نگو.
بحارالأنوار، ج72، ص262، ح43
حدیث1039
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
لَئِن یَهدِی اللهُ بِکَ رَجُلاً واحِداً خَیرٌ لَکَ مِنَ الدُّنیا وَ ما فِیها؛
اگر خداوند بوسیله تو یک نفر را هدایت کند برای تو بهتر است از دنیا و هر آنچه در آن است.
(بحارالانوار، ج2، ص2)
حدیث1040
امام صادق علیه‌السلام فرمودند:
کونوا دُعاةً لِلنّاسِ بِغَیرِ اَ لسِنَتِکُم، لِیَرَوا مِنکُم الوَرَعَ وَ الجتِهادَ وَ الصَّلاةَ وَ الخَیرَ، فَاِنَّ ذلِکَ داعیَةٌ؛
مردم را به غیر از زبان خود، دعوت کنید، تا پرهیزکاری و کوشش در عبادت و نماز و خوبی را از شما ببینند، زیرا اینها خود دعوت کننده است.
(کافی، ج 2 ، ص 78، ح 14)
حدیث1041
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم فرمودند:
مَن دَعا اِلی هُدیً کانَ لَهُ مِنَ الجرِ مِثلُ اُجورِ مَن تَبِعَهُ لا یَنقُصُ ذلِکَ مِن اُجورِهِم شَیئا و مَن دَعا اِلی ضَلالَةٍ کان عَلَیهِ مِنَ الاِثمِ مِثلُ آثامِ مَن تَبِعَهُ لا یَنقُصُ مِن آثامِهِم شَیئا؛
هر کسی، به هدایتی راهنمایی کند، پاداشی را که برای پیروان هدایت وجود دارد، برای او نیز خواهد بود؛ بی آن‌که از پاداش پیروان کاسته شود، و هر کس به گمراهی‌ای راهنمایی کند گناهی که برای پیروان آن وجود دارد، برای او نیز خواهد بود؛ بی‌آن‌که از گناه آنها کاسته شود.
(منیة المرید، ص 102)
حدیث1042
امام صادق علیه‌السلام فرمودند:
مَنْ عَرَفَ اللّه‌َ خافَهُ ، وَ مَنْ خافَ اللّه‌َ حَثَّهُ الْخَوفُ مِنَ اللّه‌ِ عَلَی الْعَمَلِ بِطاعَتِهِ وَالاَْخْذِ بِتَأدیبِهِ ، فَبَشِّرِ الْمُطیعینَ المُتَأَدِّبینَ بِاَدَبِ اللّه‌ِ وَ الاْآخِذینَ عَنِ اللّه‌ِ اَنَّهُ حَقٌّ عَلَی اللّه‌ِ اَنْ یُنْجیَهُ مِنْ مُضِلاّتِ الْفِتَنِ؛
آن‌که خدا را شناخت ، از او ترسید و آن کس که از خدا ترسید ، ترس از خدا او را به عمل به فرمان او و در پیش گرفتن ادبش واداشت . پس فرمان‌بردارانِ ادب شده به ادب خدا و اطاعت‌کنندگان دستورهای او را بشارت ده که بر خداست که آنها را از فتنه‌های گمراه‌کننده برهاند.
مصباح الشریعه، ص 108
حدیث1043
امام صادق علیه‌السلام فرمودند:
مَن عَرَفَ اللهَ خافَ اللهَ و مَن خافَ اللهَ سَخَت نَفسَهُ عَنِ الدُّنیا؛
هر که خدا رابشناسد ترس او در دلش می افتد و هر از خدا ترسان باشد نفسش از دنیا باز می ماند.
جهاد النفس، ص 83
حدیث1044
امام محمد باقر علیه السلام فرمودند:
ما عَرَفَ اَللهَ مَن عَصاهُ؛
خدا را نشناخته آن که نافرمانی اش کند.
تحف العقول، ص294
حدیث1045
امام علی علیه السلام فرمودند:
یَنبَغی لِمَن عَرَفَ اللّه سُبحانَهُ أَن لا یَخلُوَ قَلبُهُ مِن رَجائِهِ وَخَوفِهِ؛
کسی که خدای سبحان را می شناسد، شایسته است دلش از بیم و امید به او خالی نباشد.
غررالحکم، ج6، ص441، ح10926
حدیث1046
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
أَفضَلُ العمالِ العِلمُ بِاللّه إِنَّ العِلمَ یَنفَعُکَ مَعَهُ قَلیلُ العَمَلِ وَکَثیرُهُ وَإِنَّ الجَهلَ لایَنفَعُکَ مَعَهُ قَلیلُ العَمَلِ وَلا کَثیرُهُ؛
بهترین اعمال، خداشناسی است، زیرا با وجود علم و معرفت، عمل، کم یا زیاد تو را سود می بخشد اما با وجود نادانی (نسبت به خدا) عمل، نه اندکش تو را سود می بخشد نه بسیارش.
کنزالعمال، ج10، ص143، ح28731
حدیث1047
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
لا تَتظُروا اِلی صَغیرِ الذّنبِ ولَکنِ انظُرُوا اِلی ما اجتَرَأتُم؛
به کوچکی گناه نگاه نکنید بلکه به چیزی [نافرمانی خدا] که برآن جرات یافته اید بنگرید.
(جهاد النفس،ح 405)
حدیث1048
امام سجاد علیه السلام فرمودند:
فَاَمّا حَقُّ اللّه‌ِ الاَْکْبَرُ فَاِنَّکَ تَعْبُدُهُ لا تُشْرِکُ بِهِ شَیْئا فَاِذا فَعَلْتَ ذلِکَ بِاِخْلاصٍ جَعَلَ لَکَ عَلی نَفْسِهِ اَنْ یَکْفیَکَ اَمْرَ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ وَ یَحْفَظَ لَکَ ما تُحِبُّ مِنْها ؛
حق بزرگ‌تر خداوند این است که او را بپرستی و چیزی را با او شریک نسازی، که اگر خالصانه چنین کنی، خداوند کار دنیا و آخرتت را کفایت می‌کند و آنچه را دوست داری برایت نگه می‌دارد.
(نهج الفصاحه، ح 3057)
حدیث1049
امام علی علیه السلام :
لا یَسعَدُ امْرُؤٌ إلاّ بِطاعَةِ اللّه‌ِ سُبحانَهُ وَ لا یَشقَی امْرُؤٌ إلاّ بِمَعصیَةِ اللّه‌ِ؛
هیچ کس جز با اطاعت خدا خوشبخت نمی‌شود و جز با معصیت خدا بدبخت نمی‌گردد.
(غررالحکم، ح 10848)
حدیث1050
امام حسین علیه السلام فرمودند:
مَن حاوَلَ اَمراً بِمَعصِیَةِ اللهِ کانَ اَفوَتُ لِما یَرجو و اَسرَعُ لِما یَحذَرُ.؛
کسی که بخواهد از راه گناه به مقصدی برسد ، دیرتر به آروزیش می رسد و زودتر به آنچه می ترسد گرفتار می شود.
(حارالانوار، ج78، ص120)
حدیث1051
امام حسین علیه السلام فرمودند:
مَن حاوَلَ اَمراً بمَعصِیَهِ اللهِ کانَ اَفوَتَ لِما یَرجُو وَاَسرَعَ لِمَجئ ما یَحذَرُ؛
آن که در کاری که نافرمانی خداست بکوشد امیدش را از دست می دهد و نگرانیها به او رو می آورد.
(بحار الانوار، ج 3، ص 397)
حدیث1052
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم فرمودند:
خَمْسٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلینَ: اَْلْحَیاءُ وَ الْحِلْمُ وَ الْحِجامَةُ وَ السِّواکُ وَ التَّعَطُّرُ؛
پنج چیز از سنت پیغمبران است: حیا، بردباری، حجامت کردن، و مسواک و عطر زدن.
نهج الفصاحه، ح 1463
حدیث1053
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
إنَّ مِنَ الذُّنُوبِ ذُنُوباً لا یُکَفِّرُها صَلاهٌ وَ لا صَدَقَهٌ، قِیلَ یا رسولَ اللهِ فَما یُکَفِّرُها قالَ الهُمُومُ فی طَلَبِ المَعِیشَهِ؛
بعضی از گناهان به وسیله نماز و صدقه هم آمرزیده نمی شوند. سؤال شد یا رسول الله! پس چه چیز موجب آمرزش آن است؟ فرمودند: جدیت و تلاش در طلب معیشت.
مستدرک الوسائل، ج 13، ص 13
حدیث1054
امام علی علیه السلام فرمودند:
العَمَل العَمل، ثُمَّ النَّهایة النَّهایة، والاستِقامة الاستِقامَة، ثُمَّ الصَّبر الصَّبر، والوَرَع، إِنَّ لَکُم نَهایَة فَانتهوا اِلی نَهایَتِکُم؛
کار کنید و آن را به پایانش رسانید و در آن پایداری کنید؛ آن گاه شکیبایی ورزید و پارسا باشید. همانا شما را پایانی است؛ پس، خود را به آن پایان (بهشت) رسانید.
نهج‌البلاغه
حدیث1055
امام علی علیه السلام فرمودند:
قَلیل تَدُوم عَلیه، أرجَی مِن کَثِیر مَملُولٍ مِنه؛
کار (خیر) اندک، که بر آن مداومت ورزی، از کار بسیار که از آن خسته شوی، امیدوار کننده‌تر است.
نهج‌البلاغه
حدیث1056
امام علی علیه السلام فرمودند:
إذا هبت أمراً فقع فیه، فإنّ شدّة توقّیه أعظم ممّا تخاف منه؛
هرگاه از کاری ترسیدی، خود را بـه کام آن بینداز، زیرا ترس شدید از آن کار، دشوارتر و زیان‌بارتر از اقدام به آن کار است.
غررالحکم، 8955
حدیث1057
امام علی علیه السلام فرمودند:
الشَّرفُ بِالهِمَم العَالِیه لابِالرمَمِ البَالِیه؛
شرافت به همت های بلند است نه به استخوان های پوسیده.
نهج‌البلاغه
حدیث1058
امام علی علیه السلام فرمودند:
اقصِر هِمَّتَک عَلی مَا یلزمُک و لا تخُض فِیما لایعنِیک؛
همّت خود را صرف چیزهایی کن که به آن نیاز داری و آنچه را به کار ت نمی آید پی گیری مکن.
نهج‌البلاغه
حدیث1059
امام علی علیه السلام فرمودند:
إِنْ سَمَتْ هِمَّتُکَ لِإِصْلَاحِ النَّاسِ فَابْدَأْ بِنَفْسِکَ فَإِنَّ تَعَاطِیَکَ صَلَاحَ غَیْرِکَ وَ أَنْتَ فَاسِدٌ أَکْبَرُ الْعَیْب؛
اگر همت والای اصلاح مردم را در سرداری، از خودت آغاز کن، زیرا پرداختن تو به اصلاح دیگران، در حالی که خود فاسد باشی بزرگترین عیب است.
نهج‌البلاغه
حدیث1060
امام علی علیه السلام فرمودند:
قَدرُ الرَّجُلِ علی قَدرِهِمَّتِهِ؛
اندازه هر کس به اندازه همت او است.
منتخب میزان الحکمة، 314
حدیث1061
حضرت علی علیه السلام فرمودند:
کَفی بِالمَرءِ غَفلَةً أن یَصرِفَ هِمَّتَهُ فیما لا یَعنیهِ؛
غفلت آدمی را همین بس که همّتش را در آنچه به کارش نمی‌آید، صرف کند.
نهج‌البلاغه
حدیث1062
حضرت علی علیه السلام فرمودند:
کُن بَعیدَالهِمَمِ إذا طَلَبتَ، کَریمَ الظَّفَرِ إذا غَلَبتَ؛
هرگاه در پی‌چیزی هستی، بلندْ همّت باش و آن‌گاه که چیره شدی، در پیروزی کریم باش.
نهج‌البلاغه
حدیث1063
امام علی علیه السلام فرمودند:
آفَةُ النُّجْحِ الْکَسَلُ؛
آفت موفقیت تنبلی است.
میزان الحکمه، ج 11،ص 5184
حدیث1064
امام علی علیه السلام فرمودند:
مَنْ دَامَ کَسَلُهُ خَابَ أَمَلُه؛
کسی که پیوسته تنبلی کند، در رسیدن به آرزویش ناکام ماند.
میزان الحکمه، ج 11،ص 5184
حدیث1065
امام علی علیه السلام فرمودند:
مِنْ سَبَبِ الْحِرْمَانِ التَّوَانِی؛
یکی از عوامل محرومیت سستی (در کار) است.
نهج‌البلاغه
حدیث1066
امام علی علیه السلام فرمودند:
ضَادُّوا التَّوَانِیَ بِالْعَزْم؛
با عزم و اراده به جنگ سستی بروید.
میزان الحکمه، ج 11،ص 5184
حدیث1067
امام حسن علیه السلام فرمودند:
لامُرُوَّة لِمَن لاهِمَّة لَه؛
کسی که همت ندارد مروت ندارد.
بحار الانوار، ج 8 ، ص 111
حدیث1068
اِتَّقُوا اللّهَ عِبادَ اللّهِ وَ جِدُّوا فی الطَّلَبِ وَ تِجاهِ الْهَرَبِ وَ بادِرُوا الْعَمَلَ قَبْلَ مُقَطِّعاتِ النَّقِماتِ وَ هادِمِ الَّذّاتِ؛
ای بندگان خدا! تقوا پیشه کرده و برای رسیدن به خواسته‌ها تلاش کنید و از کارهای ناروا بگریزید و قبل از آنکه ناگواری ها به شما روی آورند و نابود کننده لذات [مرگ] فرا رسد، به کار[های نیک] مبادرت ورزید.
بحار الانوار، ج 1، ص 218
حدیث1069
امام حسن علیه‌السلام:
وَ اعْمَلْ لِدُنْیاکَ کَاَنَّکَ تَعیشُ اَبَدا وَ اعْمَلْ لآخِرَتِکَ کَاَنَّکَ تَمُوتُ غَداً؛
برای دنیایت چنان کار کن که گویا برای همیشه [در این دنیا] خواهی بود. و برای آخرتت [نیز چنان] سعی و تلاش کن که گویا فردا از دنیا خواهی رفت.
تحف العقول، ص408،ح 20
حدیث1070
امام باقر علیه السلام فرمودند:
إیَّاکَ وَ الْکَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا مِفْتَاحُ کُلِّ شَرٍّ؛
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز، زیرا که این دو کلید هر بدی می‌باشند.
میزان الحکمه، ج 11، ص5186
حدیث1071
امام باقر علیه السلام فرمودند:
إنِّی لأبغضُ الرَّجُل أن یَکُون کسلاناً عَن أمرِ دُنیَاه، و مَن کَسَل عَن أمرِ دُنیاه فَهُو عَن أمر آخِرتِه أکسلَ؛
من مردی را که در کار دنیایش تنبل باشد مبغوض میدارم و کسی که در کار دنیا تنبل باشد، در کار آخرتش تنبل تر است.
وسائل الشیعه، ج12، صفحه 37
حدیث1072
امام باقر علیه السلام فرمودند:
إیَّاکَ وَ الْکَسَلَ وَ الضَّجَرَ َإِنَّهُمَا مِفْتَاحُ کُلِّ سُوء؛
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز، زیرا که این دو کلید هر بدی می‌باشند.
وسائل الشیعه ، ج 12، ص 39
حدیث1073
امام صادق علیه السلام فرمودند:
إیَّاکَ وَ الْکَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا یَمْنَعَانِکَ مِنْ حَظِّکَ مِنَ الدُّنْیَا وَ الاْآخِرَةِ؛
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز، زیرا که این دو خصلت تو را از بهره دنیا و آخرت باز می دارند.
میزان الحکمه، ج 11، ص5186
حدیث1074
امام صادق علیه السلام فرمودند:
مَن طَلَبَ الدُّنیا اِستِعْفافاً عَنِ النّاسِ وَ سَعْیاً عَلی اَهْلِهِ وَ تَعَطٌّفاً عَلی جارِهِ لَقَی اللهَ عَزَّوَجَلَّ یَوْمَ الْقِیامَـةِ وَ وَجْهُهُ مِثلُ القَمَرِ لَیْلَـةَ الْبَدْرِ؛
هرکس دنیا را طلب کند به قصد این که آبروی خود را از مردم حفظ، رفاه خانواده‌اش را تأمین و به همسایه‌اش کمک کند، وقتی با خدا دیدار کند، چهره‌اش همانند ماه شب بدر می‌درخشد.
وسائل الشیعه، ج17، ص21
حدیث1075
امام صادق علیه السلام فرمودند:
یا هِشامُ! اِنْ رَأَیت الصِّفَّینِ قَدِ الْتَقَیا فَلا تَدَعْ طَلَبَ الرِّزقِ فی ذلکَ الْیوْمِ؛
اگر در خط مقدم جبهه، درگیری شروع شد، باز هم کار کردن و طلب روزی را در آن روز ترک نکن.
کافی، ج5، ص78
حدیث1076
امام صادق علیه السلام فرمودند:
اوصِیکَ بتَقوی الله والوَرع والاِجتِهاد واعلَم أنّه لا یَنفَع اجتِهادٌ لا وَرع فیه؛
تو را به تقوای الهی و پارسایی و کوشش سفارش می‌کنم و بدان که کوششی که در آن پارسایی نباشد، سودی نمی‌دهد.
کافی، ج 2 ص 76
حدیث1077
امام صادق علیه السلام فرمودند:
لا تَکسِلُوا فِی طَلبِ مَعایِشَکُم فَإنَّ آبائَنا کَانُوا یَرکَضُون فِیها و یُطلِبونَها؛
در طلب روزی و نیازهای زندگی تنبلی نکنید، چرا که پدران و نیاکان ما به دنبال آن میدویدند و آنرا طلب می کردند.
وسائل الشیعه، ج12، ص 38
حدیث1078
امام صادق علیه السلام فرمودند:
لاتَکسل عَن مَعِیشَتک فَتَکون کَلّاً عَلی غَیرکدر؛
معاش دنیوی خود تنبلی مکن که سربار دیگران باشی.
فروع کافی، ج 5، ص 86
حدیث1079
امام رضا علیه السلام فرمودند:
الَّذی یطْلُبُ مِنْ فَضْلٍ یکُفُّ بِهِ عِیالَهُ اَعْظُمُ اَجْراً مِنَ الْمُجاهِدِ فی سَبیلِ اللهِ؛
کسی که دنبال روزی می‌رود تا آبروی خود و خانواده‌اش را حفظ کند، اجر و پاداشش از رزمنده‌ای که در راه خدا جنگ می‌کند بیشتر است (عرق کارگر معادل خون شهید است.)
وسائل الشیعه، ج17، ص67
حدیث1080
امام علی علیه السلام فرمودند:
عَلَیکُم بالجِدّ والاجتِهاد والتَأهُّب والاستِعداد؛
بر شما باد به تلاش و سخت‌کوشی و مهیا شدن و آماده گشتن.
نهج‌البلاغه
حدیث1081
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
طَلَبُ الحَلالِ فَرِیضَةٌ عَلَی کُلِّ مُسلِمٍ و مُسلِمَةٍ؛
کار کردن برای کسب مال حلال، بر هر مرد و زن مسلمان واجب است.
جامع الاخبار، ص 389، حدیث 1079
حدیث1082
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
زبان ، کلید هر خوبی و بدی است ، پس سزاوار است که مؤمن بر زبان خود مهر زند ،چنانکه بر طلا و نقره‌اش مهر می‌زند .
تحف‌العقول ، ص 308
حدیث1083
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
با منافق با زبانت مدارا کن ، و مؤمن را از دل دوست بدار ، و اگر با یهودی نیزهمنشین شدی ، خوشرفتاری کن .
تحف‌العقول ، ص 301
حدیث1084
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
بدان که درخواست کننده از تو ، آبرویش را در برابرت حفظ نکرده است ، پس تو آبرویت را حفظ کن و به او جواب رد مده .
تحف‌العقول ، ص 309
حدیث1085
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
در طلب آمرزش از خدا اصرار کنید ، که موجب محو گناهان می‌گردد .
تحف‌العقول ، ص 308
حدیث1086
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
بر شما باد به صدقه دادن در بامداد ، که روی ابلیس را سیاه کرده ، و شر سلطان ظ‌الم را در آن روز از شما دور می‌کند .
تحف‌العقول ، ص‌308
حدیث1087
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
دوستی قلبی برادرت را از اندازه دوستی قلبی خودت نسبت به او بفهم .
تحف‌العقول ، ص 304
حدیث1088
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
هر بدعت ( و نسبت دروغ دادن به دین خدا ) گمراهی است ، و هر گمراهی ، راهش به سوی آتش جهنم است .
کافی ، ج 1 ، ص 56
حدیث1089
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
امروز ، غنیمت است ، در حالی که نمی‌دانی فردا ، از آن کیست.
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 75 ، ص 179
حدیث1090
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
هر کس ظ‌اهرش از باطنش بهتر باشد ، ترازوی اعمالش سبک می‌شود .
یحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 4 ، ص 404
حدیث1091
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
سه چیز پشت انسان را می‌شکند: مردی که عمل خویش را زیاد شمارد، گناهانش را فراموش کند و به رای خویش خوشنود باشد.
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 69 ، ص 314
حدیث1092
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
هیچ کس از گناهان سالم نمی‌ماند ، مگر این که زبانش را نگه دارد .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 75 ، ص 178
حدیث1093
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
مؤمن برادر مؤمن است ، او را دشنام نمی‌دهد ، از او دریغ نمی‌کند ، و به او گمان بد نمی‌برد .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 75 ، ص 176
حدیث1094
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
خداوند دنیا را به دوست و دشمن خود می‌دهد، اما دینش را فقط به دوست خود می‌بخشد .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 2 ، ص 215
حدیث1095
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
افزایش نعمت از جانب خداوند قطع نمی‌شود ، مگر اینکه شکر از جانب بندگان قطع‌گردد .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 68 ، ص 54
حدیث1096
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
هر که بر خدا توکل کند، مغلوب نمی‌شود، و هر که از گناه به خدا پناه برد، شکست نمی‌خورد .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 68 ، ص 151
حدیث1097
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
از دشمنی بپرهیزید، زیرا فکر را مشغول کرده و مایه نفاق می‌گردد .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 2 ، ص 301
حدیث1098
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
چون مؤمن با مؤمنی دست دهد، پاک و بی‌گناه از یکدیگر جدا می‌شوند .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 73 ، ص 20
حدیث1099
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
چه بسیار خوب است نیکی‌ها پس از بدی‌ها ، و چه بسیار بد است بدی‌ها پس از نیکی‌ها .
کافی ، ج 2 ، ص 458
حدیث1100
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
شخص حریص به دنیا مانند کرم ابریشم است که هر چه بیشتر ابریشم به دور خود می‌تند ، راه بیرون شدنش را دورتر و مشکل‌تر می‌کند ، تا اینکه از غم و اندوه بمیرد.
کافی ، ج 2 ، ص 316
حدیث1101
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
هر چشمی روز قیامت گریان است ، جز سه چشم : چشمی که در راه خدا شب را بیدار باشد ، چشمی که از ترس خدا گریان شود و چشمی که از محرمات الهی و گناهان بسته شود .
کافی ، ج 2 ، ص 80
حدیث1102
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
خداوند عزوجل از میان بندگان مؤمنش آن بنده‌ای را دوست دارد که بسیار دعا کند، پس بر شما باد دعا در هنگام سحر تا طلوع آفتاب ، زیرا آن ، ساعتی است که درهای آسمان در آن هنگام باز گردد و روزیها در آن تقسیم گردد و حاجتهای بزرگ بر آورده شود .
کافی ، ج 2 ، ص‌478
حدیث1103
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
هر که علم و دانش را جوید برای آنکه به علما فخر فروشی کند ، یا با سفهابستیزد ، و یا مردم را متوجه خود نماید ، باید آتش را جای نشستن خود گیرد .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، 2 ، ص 38
حدیث1104
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
خداوند در روز قیامت در حساب بندگانش ، به اندازه عقلی که در دنیا به آنهاداده است ، دقت و باریک بینی می‌کند .
بحارالانوار ، دار احیاءالترا العربی ، ج 7 ، ص 267
حدیث1105
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
بر شما باد به پرهیزکاری و کوشش و راستگویی ، و پرداخت امانت به کسی که شما را بر آن امین دانسته است ، چه آن شخص ، نیک باشد یا بد .
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 75 ، ص 179
حدیث1106
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
بهترین چیزی را که دوست دارید درباره شما بگویند ، درباره مردم بگویید.
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 65 ، ص 152
حدیث1107
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
هر که خوش نیت باشد ، روزی‌اش افزایش می‌یابد.
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 75 ، ص 175
حدیث1108
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
هیچ بنده‌ای عالم نیست ، مگر اینکه نسبت به بالا دست خود ، حسادت نورزد ، و زیردست خود را خوار نشمارد.
بحارالانوار ، دار احیاء التراالعربی ، ج 75 ، ص 173
حدیث1109
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
خداوند دوست ندارد که مردم در خواهش از یکدیگر اصرار ورزند، ولی اصرار درخواهش از خودش را دوست دارد .
بحارالانوار ، دار احیاء التراالعربی ، ج 75 ، ص 173
حدیث1110
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
تو را به پنج چیز سفارش می‌کنم : اگر مورد ستم واقع شدی ستم مکن ، اگر به تو خیانت کردند خیانت مکن ، اگر تکذیبت کردند خشمگین مشو ، اگر مدحت کنند شاد مشو ، و اگر نکوهشت کنند ، بیتابی مکن.
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 75 ، ص 162
حدیث1111
امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:
چه بسا شخص حریص بر امری از امور دنیا ، که بدان دست یافته و باعث نافرجامی و بدبختی او گردیده است ، و چه بسا کسی که برای‌امری از امور آخرت کراهت داشته و بدان رسیده ، ولی به وسیله آن سعادتمند گردیده است.
بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 75 ، ص 166
حدیث1112
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
من‌کانَت هِمَّتُهُ ما یَدخُلُ بَطنَهُ ، کانَت قِیمَتُهُ ما یَخرُجُ مِنهُ؛
هر که هــمّ و غـمّش چیزی بـاشد که وارد شکمش می‌شود ، ارزشش به اندازه همان چیزی است که از شکمش خارج می‌شود .
غرر الحکم : 8830
حدیث1113
فصاحه
حدیث1114
یصبحه العباد إلّا صارخ یصرخ یا أیّها النّاس لدوا للتّراب و اجمعوا للفناء و ابنوا للخراب؛
هر صبحدم که بر بندگان در آید بانگزنی بانگ زند: ای مردم برای خاک تولید کنید و برای نابودی فراهم آرید و برای ویرانی بنا کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1115
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من شی ء أحبّ إلی اللَّه تعالی من شاب تائب و ما من شی ء أبغض إلی اللَّه تعالی من شیخ مقیم علی معاصیه؛
هیچ کس پیش خدای والا محبوبتر از جوان توبه گر نیست و هیچ کس پیش خدای والا چون پیری که به گناهان خویش مشغول باشد، مبغوض نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1116
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من رجل ینظر إلی وجه والدیه نظر رحمه إلّا کتب اللَّه له بها حجّه مقبوله مبروره؛
هر که از روی مهربانی به صورت پدر و مادر خویش نظر کند خدا به پاداش آن برای وی حج مقبول نیکوئی رقم زند.
نهج الفصاحه
حدیث1117
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من رجل یغرس غرسا إلّا کتب اللَّه له من الأجر قدر ما یخرج من ثمر ذلک الغرس؛
هر که درختی بنشاند خدا به اندازه میوه ای که از آن درخت برون می شود پاداش برای وی ثبت کند.
نهج الفصاحه
حدیث1118
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من ذی غنی إلّا سیودّ یوم القیامه لو کان إنّما أوتی من الدّنیا قوتا؛
هر ثروتمندی روز قیامت آرزو کند که در دنیا فقط قوت خویش می داشت.
نهج الفصاحه
حدیث1119
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من دابّه طائر و لا غیره یقتل بغیر حقّ إلّا سنخاصمه یوم القیمه؛
هر حیوان پرنده یا غیر آن بناحق کشته شود روز قیامت با قاتل خویش مخاصمه کند.
نهج الفصاحه
حدیث1120
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من امرئ یحیی أرضا فیشرب منها کبد حرّی إلّا کتب اللَّه له بها أجرا؛
هر که زمینی را احیا کند که تشنه ای از آن آب نوشد خدا در قبال آن پاداشی برای وی ثبت کند.
نهج الفصاحه
حدیث1121
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من أحد یلبس ثوبا لیباهی به فینظر النّاس إلیه إلا لم ینظر اللّه إلیه حتّی ینزعه؛
هر که جامه ای پوشد که بدان مباهات کند و مردم بدو نگرند خدا بدو ننگرد تا آن لباس را بکند.
نهج الفصاحه
حدیث1122
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من إمام یعفو عند الغضب إلّا عفی اللَّه عنه یوم القیامه؛
هر پیشوائی که هنگام خشم ببخشد خدا روز قیامت او را ببخشد.
نهج الفصاحه
حدیث1123
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من أحد یموت إلّا ندم إن کان محسنا ندم أن لا یکون أزداد و إن کان مسیئا ندم أن لا یکون نزع؛
هر که بمیرد پشیمان می شود، اگر نیکوکار بوده پشیمان است که چرا بیشتر نکرده و اگر بد کار بود پشیمان است که چرا بس نکرده.
نهج الفصاحه
حدیث1124
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما لی و للدّنیا، ما أنا و الدّنیا إلّا کراکب استظلّ تحت شجره ثمّ راح و ترکها؛
مرا با دنیا چه کار من در دنیا چون مسافری هستم که در سایه درختی نشست و برفت و آن را واگذاشت.
نهج الفصاحه
حدیث1125
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما کرهت أن یراه النّاس منک فلا تفعله بنفسک إذا خلوت؛
هر کاری که دوست نداری مردم از تو ببینند وقتی به خلوت شدی به تنهائی مکن.
نهج الفصاحه
حدیث1126
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما کان الفحش فی شی ء قطّ إلّا شانه و لا کان الحیاء فی شی ء قطّ إلّا زانه؛
بدی و بد زبانی در هر چه باشد آن را خوار کند و حیا در هر چه باشد آن را زینت دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1127
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما فتح رجل باب عطیّه بصدقه أو صله إلّا زاده اللَّه تعالی بها کثره، و ما فتح رجل باب مسأله یرید بها کثره إلّا زاده اللَّه تعالی بها قلّه؛
هر که با صدقه ای یا صله ای در بخششی گشاید خدای والا به سبب آن مال وی بیفزاید و هر که در سؤالی بگشاید و از این راه فزونی جوید خدای والا وی را نقصان فزاید.
نهج الفصاحه
حدیث1128
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما علم اللَّه من عبد ندامه علی ذنب إلّا غفر له قبل أن یستغفره؛
چون خدا پشیمانی بنده را از گناهی بداند پیش از آن که آمرزش بخواهد وی را بیامرزد.
نهج الفصاحه
حدیث1129
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما عظمت نعمه اللَّه علی عبد إلّا اشتدّت علیه مؤنه النّاس فمن لم یحتمل تلک المئونه للنّاس فقد عرض تلک النّعمه للزّوال؛
وقتی نعمت خدا بر بنده ای بزرگ شود حاجت مردم بر او بیشتر شود و هر که این حاجات را تحمل نکند نعمت خویش را به معرض زوال آورده است.
نهج الفصاحه
حدیث1130
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما صدقه أفضل من ذکر اللَّه تعالی؛
صدقه ای بهتر از یاد کردن خدای والا نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1131
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما سلّط اللَّه القحط علی قوم إلّا بتمرّدهم علی اللَّه؛
خدا قحط را بر گروهی مسلط نکند مگر برای نافرمانی که از خدا کرده اند.
نهج الفصاحه
حدیث1132
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما زویت الدّنیا عن أحد إلّا کانت خیرا له؛
دنیا را از کسی نگیرند مگر که خیر وی در آن است.
نهج الفصاحه
حدیث1133
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما خفّفت عن خادمک من عمله فهو أجر لک فی موازینک یوم القیامه؛
هر چه از کار خدمتگزار خویش سبک کنی پاداشی است که روز قیامت در میزان عمل تو نهند.
نهج الفصاحه
حدیث1134
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما ترک عبد للَّه أمرا لا یترکه إلّا للَّه إلّا عوّضه اللَّه منه ما هو خیر له منه فی دینه و دنیاه؛
هر که چیزی را برای خدا ترک آن بکند. که جز برای خدا ترک آن نکند خدا به عوض آن چیزی که برای دین و دنیای وی بهتر باشد بدو بدهد.
نهج الفصاحه
حدیث1135
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أهدی المرء المسلم لأخیه هدیّه أفضل من کلمه حکمه یزیده اللَّه بها هدی أو یردّه بها عن ردی؛
مرد مسلمان به برادر خویش هدیه ای بهتر از سخن حکمت آمیزی که خدا به وسیله آن هدایت وی افزون کند یا خطری از وی بگرداند نتواند داد.
نهج الفصاحه
حدیث1136
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أنکر قلبک فدعه؛
هر چه را قلبت نمی پذیرد واگذار.
نهج الفصاحه
حدیث1137
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أنعم اللَّه علی عبد نعمه فحمد اللَّه علیها إلّا کان ذلک الحمد أفضل من تلک النّعمه و إن عظمت؛
وقتی خدا بنده ای را نعمتی دهد و خدا را بر آن ستایش کند این ستایش از آن نعمت، هر قدر بزرگ باشد بهتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1138
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أنت محدّث قوما حدیثا لا تبلغه عقولهم إلّا کان علی بعضهم فتنه؛
وقتی با قومی سخنی گوئی که عقولشان بدان نرسد برای بعضی شان مایه فتنه خواهد بود.
نهج الفصاحه
حدیث1139
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أکل أحد طعاما قطّ خیرا من أن یأکل من عمل یده و إنّ نبیّ اللَّه داود کان یأکل من عمل یده؛
هیچ کس غذائی بهتر از آنچه از عمل خویش خورد، نخواهد خورد داود پیغمبر نان از عمل خویش می خورد.
نهج الفصاحه
حدیث1140
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أطعمت زوجتک فهو لک صدقه، و ما أطعمت ولدک فهو لک صدقه، و ما أطعمت خادمک فهو لک صدقه، و ما أطعمت نفسک فهو لک صدقه؛
هر چه به همسر خویش بخورانی، صدقه کرده ای و هر چه به فرزند خویش بخورانی، صدقه کرده ای و هر چه به خدمتکار خویش بخورانی، صدقه کرده ای، هر چه بخویش خورانی صدقه کرده ای.
نهج الفصاحه
حدیث1141
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أسرّ عبد سریره إلّا ألبسه اللَّه رداءها إن خیرا فخیر و إن شرّا فشرّ؛
هر نیتی که بنده به دل گیرد خدا نشان آن را بر او نمودار کند، اگر نیک باشد نیک و اگر بد باشد بد.
نهج الفصاحه
حدیث1142
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما استرذل اللَّه عبدا إلّا خطر علیه العلم و الأدب؛
خدا بنده ای را پست نشمارد مگر علم و ادب را از او باز دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1143
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أحبّ عبد عبدا للَّه إلّا أکرمه ربّه؛
وقتی بنده ای بنده دیگر را برای خدا دوست دارد پروردگارش او را گرامی کند.
نهج الفصاحه
حدیث1144
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما فتح رجل علی نفسه باب مسأله إلّا فتح اللَّه علیه باب فقر؛
هیچ کس دری از سؤال بروی خود نگشاید مگر خدا دری از فقر به روی او بگشاید.
نهج الفصاحه
حدیث1145
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما حسن اللَّه خلق عبد و خلقه إلّا استحیا أن یطعم لحمه النّار؛
وقتی خدا صورت و سیرت بنده ای را نیکو کند شرم دارد که گوشت وی را خوراک آتش کند.
نهج الفصاحه
حدیث1146
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أنزل اللَّه من داء إلّا أنزل له شفاء؛
خدا مرضی نفرستاده جز آن که شفائی برای آن فرستاده است.
نهج الفصاحه
حدیث1147
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما نقص مال من صدقه و لا عفی رجل عن مظلمه إلّا زاده اللَّه بها عزّا؛
هیچ مالی از صدقه کاهش نگیرد و هیچ کس از مظلمه ای نگذرد مگر خدا در قبال آن عزت وی بیفزاید.
نهج الفصاحه
حدیث1148
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أعزّ اللَّه بجهل قط و لا أذلّ اللَّه بحلم قطّ؛
خدا کسی را به نادانی عزیز ندارد و کسی را به بردباری ذلیل نکند.
نهج الفصاحه
حدیث1149
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما خاب من استخار و لا ندم من استشار و لا آمن بالقرآن من استحلّ محارمه؛
هر که از خدا خیر جوید نا امید نشود و هر که مشورت کند نادم نگردد و هر که محارم قرآن را حلال شمارد به قرآن ایمان ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث1150
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من عمل أفضل من إشباع کبد جائع؛
هیچ کاری بهتر از سیر کردن شکم گرسنه نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1151
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما قلّ و کفی خیر ممّا کثر و ألهی؛
اندکی که کفایت کند بهتر از بسیاری که مایه بطالت شود.
نهج الفصاحه
حدیث1152
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من شی ء أطیع اللَّه فیه بأعجل ثوابا من صله الرّحم و ما من عمل یعصی اللَّه فیه بأعجل عقوبه من بغی؛
هیچ اطاعتی را که برای خدا کرده باشند زودتر از پیوند خویشان ثواب ندهند و هیچ معصیتی را زودتر از ستمگری عقاب نکنند.
نهج الفصاحه
حدیث1153
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما الدّنیا فی الآخره إلّا کما یجعل أحدکم إصبعه السّبّابه فی الیمّ فلینظر بم یرجع؛
دنیا نسبت به آخرت چنان است که یکی تان انگشت بزرگ خویش را به دریا نهد بنگرد از دریا چه بر می دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1154
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من رجل من المسلمین أعظم أجرا من وزیر صالح مع إمام یطیعه و یأمره بذات اللَّه؛
پاداش هیچ یک از مسلمانان از وزیر شایسته ای که با پیشوائی باشد و او را اطاعت کند و به فرمان خدا وادارد بزرگتر نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1155
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما من حلال أبغض إلی اللَّه من الطّلاق؛
هیچ حلالی نزد خدا مبغوضتر از طلاق نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1156
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما ملأ آدمی وعاء شرّا من بطن؛
انسان ظرفی بدتر از شکم پر نکند.
نهج الفصاحه
حدیث1157
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أصرّ من استغفر و لو عاد فی الیوم سبعین مرّه؛
هر که استغفار کند بر گناه اصرار نکرده و اگر چه در یک روز هفتاد بار به گناه باز گردد.
نهج الفصاحه
حدیث1158
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما شقی عبد قطّ بمشوره و ما سعد باستغناء برأی؛
هیچ کس از مشورت بدبخت نشد و از خود رایی خوشبخت نشد.
نهج الفصاحه
حدیث1159
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما أکرم شابّ شیخا لسنّه إلّا قیّض اللَّه عند سنّه من یکرمه؛
هر جوانی که پیری را برای سنش گرامی دارد خدا هنگام پیری وی یکی را بیارد که وی را گرامی دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1160
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما استرذل اللَّه عبدا إلّا حطّ عنه العلم و الأدب؛
خدا بنده ای را پست نشمارد مگر آنکه علم و ادب را از او فرو گذارد.
نهج الفصاحه
حدیث1161
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما ینتظر أحدکم من الدّنیا إلّا غنی مطغیا أو فقرا منسیا أو مرضا مفسدا أو هرما مفنّدا أو موتا مجهزا؛
از دنیا چه انتظار دارید، جز غنائی که طغیان آرد یا فقری که نسیان آرد یا مرضی که فساد آرد یا پیریی که زبونی آرد یا مرگی که به سرعت از پا درآرد.
نهج الفصاحه
حدیث1162
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما طلعت شمس قطّ إلّا بجنبیها ملکان یقولان اللّهمّ عجّل لمنفق خلفا و عجّل لممسک تلفا؛
هر بار که خورشید طلوع می کند دو فرشته از دو سوی آن گویند خدایا انفاق گر را زودتر عوض ده و بخیل را زودتر آفتی ده.
نهج الفصاحه
حدیث1163
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما ذئبان ضاریان فی زریبه غنم بأسرع فیها من حبّ الشّرف و المال فی دین المرء المسلم؛
دو گرگ گرسنه در آغل برای گوسفندان خطرناکتر از حب جاه و مال برای دین مرد مسلمان نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1164
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما وقی به المرء عرضه کتب له به صدقه؛
به عوض چیزی که انسان آبروی خویش بدان محفوظ دارد برای او صدقه ای نویسند.
نهج الفصاحه
حدیث1165
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یقبل إیمان بلا عمل و لا عمل بلا إیمان؛
ایمان بی عمل و عمل بی ایمان پذیرفته نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1166
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یلدغ المؤمن من جحر مرّتین؛
مؤمن از یک سوراخ دو بار گزیده نمی شود.
نهج الفصاحه
حدیث1167
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یصلح الملق إلّا للوالدین و الإمام العادل لا تصلح الصّنیعه إلّا عند ذی حسب أو دین؛
تملق گفتن جز از پدر و مادر و پیشوای عادل روا نباشد و نکوئی جز پیش شرافتمند و دیندار به ثمر نرسد.
نهج الفصاحه
حدیث1168
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یشکر اللَّه من لا یشکر النّاس؛
هر که شکر مردم ندارد شکر خدا نگزارد.
نهج الفصاحه
حدیث1169
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یستکمل أحدکم حقیقه الإیمان حتّی یخزن لسانه؛
هیچ کس از شما حقیقت ایمان را کامل نکند مگر آن که زبان خویش نگهدارد.
نهج الفصاحه
حدیث1170
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یزداد الأمر إلّا شدّه و لا الدّنیا إلّا إدبارا و لا النّاس إلّا شحّا؛
در کارها جز سختی نمی افزاید و دنیا جز به ادبار نمی گراید و مردم پیوسته بخیل تر می شوند.
نهج الفصاحه
حدیث1171
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یردّ القضاء إلّا الدّعاء و لا یزید فی العمر إلّا البرّ؛
قضا جز به دعا دفع نشود و چیزی جز نیکوکاری عمر را افزون نکند.
نهج الفصاحه
حدیث1172
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یرحم اللَّه من لا یرحم النّاس؛
خدا به کسی که به مردم رحم نکند، رحم نمی کند.
نهج الفصاحه
حدیث1173
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یدخل الجنّه قاطع رحم؛
هر که پیوند خویشان ببرد به بهشت نرود.
نهج الفصاحه
حدیث1174
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یدخل الجنّه إلّا رحیم؛
هر که رحم ندارد، به بهشت نرود.
نهج الفصاحه
حدیث1175
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یحملنّکم استبطاء أمر علی استعجاله فإنّ اللَّه عزّ و جلّ لا یعجل بعجله أحد؛
تصور تأخیر کاری وادارتان نکند که آن را به شتاب خواهید که خدای عز و جل از عجله کسی عجله نمی کند.
نهج الفصاحه
حدیث1176
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یحلّ لمسلم أن یروع مسلما؛
روا نیست که مسلمانی مسلمان دیگر را بترساند.
نهج الفصاحه
حدیث1177
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یحلّ الصّدقه لغنیّ و لا لذی مرّه قویّ؛
صدقه گرفتن بر غنی روا نیست و نیز برای آن که طبعی نیرومند دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1178
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یتمنّینّ أحدکم الموت لضرّ نزل به؛
هیچ کس نباید از مشقتی که بدو رسیده، آرزوی مرگ کند.
نهج الفصاحه
حدیث1179
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یتمنّی أحدکم الموت أمّا محسنا فلعلّه یزداد و أمّا مسیئا فلعلّه یستعتب؛
هیچ یک از شما آرزوی مرگ نکند اگر نکوکار است شاید نیکی فزون کند و اگر بدکار است شاید راه رضا سپرد.
نهج الفصاحه
حدیث1180
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یتکلّفنّ أحد لضیفه ما لا یقدر؛
هیچ کس نباید آنچه را قدرت ندارد به تکلف برای مهمان فراهم کند.
نهج الفصاحه
حدیث1181
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یتجالس قوم إلّا بالأمانه؛
هیچ گروهی جز به اعتماد متبادل مجالست نتوانند کرد.
نهج الفصاحه
حدیث1182
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یبلغ العبد حقیقه الإیمان حتّی یحزن من لسانه؛
بنده به حقیقت ایمان نرسد تا زبان خویش نگهدارد.
نهج الفصاحه
حدیث1183
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یبلغ العبد أن یکون من المتّقین حتّی یدع ما لا بأس به حذرا لما به البأس؛
بنده به مقام پرهیزگاری نرسد تا از آنچه مباح است از بیم آنچه مباح نیست، صرف نظر کند.
نهج الفصاحه
حدیث1184
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یؤمن عبد حتّی یحبّ لنفسه من الخیر ما یحبّ لأخیه المسلم؛
بنده ای مؤمن نباشد تا هر چیزی برای خویش می خواهد برای برادر مسلمان خویش بخواهد.
نهج الفصاحه
حدیث1185
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا همّ إلّا همّ الدّین و لا وجع إلّا وجع العین؛
غمی چون غم قرض نیست و دردی چون درد چشم نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1186
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا ندم من استشار و لا افتقر من اقتصد؛
هر که مشورت کند پشیمان نشود و هر که میانه روی کند فقیر نگردد.
نهج الفصاحه
حدیث1187
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا فقر أشدّ من الجهل و لا مال أعود من العقل و لا وحده أوحش من العجب و لا حسب کحسن الخلق و لا عباده مثل التّفکّر؛
فقری سختتر از نادانی نیست و مالی سودمندتر از خرد نیست تنهائی ای موحشتر از خودپسندی نیست و شرفی چون نیک خوئی نیست و عبادتی چون تفکر نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1188
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا عقل کالتّدبیر و لا ورع کالکفّ و لا حسب کحسن الخلق؛
عقلی مانند تدبیر نیست و تقوائی چون خویشتن داری نیست و شرفی چون نیک خوئی نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1189
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا طاعه لمخلوق فی معصیه الخالق؛
اطاعت مخلوق در معصیت خالق روا نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1190
لا طاعه لأحد فی معصیه اللَّه إنّما الطّاعه فی المعروف؛
اطاعت هیچ کس در معصیت خدا روا نیست اطاعت فقط در کار نیک است.
نهج الفصاحه
حدیث1191
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا صدقه و ذو رحم محتاج؛
اگر خویشاوندی محتاج هست، صدقه دادن روا نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1192
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا شی ء أحقّ بالسّجن من اللّسان؛
هیچ چیز به زندان شدن شایسته تر از زبان نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1193
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا سهل إلّا ما جعلت سهلا؛
هر چه آسان گیری، آسان گذرد.
نهج الفصاحه
حدیث1194
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا دین لمن لا عهد له؛
هر که پیمان نگاه ندارد، دین ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث1195
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا خیر فیمن لا یضیف.
آنکه مهمان نپذیرد خیری در او نیست؛
نهج الفصاحه
حدیث1196
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا خیر فی مال لا یزرأ منه و جسد لا ینال منه؛
در مالی که آفت بدان نرسد و تنی که مصیبت نبیند، خیری نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1197
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا خیر فی صحبه من لا یری لک من الحقّ مثل ما تری له؛
در مصاحبت کسی که حقی برای او قائلی و نظیر آن را برای تو قائل نیست، خیری نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1198
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا خیر لک فی صحبه من لا یری لک ما یری لنفسه؛
در مصاحبت کسی که تو را هم سنگ خود نداند، خیری نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1199
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا حلیم إلّا ذو عثره و لا حکیم إلّا ذو تجربه؛
آن که لغزش نکرده بردبار نیست آن که تجربه نیندوخته خردمند نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1200
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تمیتوا القلوب بکثره الطّعام و الشّراب فإنّ القلب یموت کالزّرع إذا کثر علیه الماء؛
دلهای خویش را به کثرت خوردن و نوشیدن نمیرانید که دل چون زراعت است وقتی آب آن زیاد شد خواهد مرد.
نهج الفصاحه
حدیث1201
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تمنعنّ أحدکم مهابه النّاس أن یقوم بالحقّ إذا علمه؛
ترس مردم شما را از رعایت حقی که می دانید باز ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث1202
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تمزح فیذهب بهاؤک و لا تکذب فیذهب نورک؛
مزاح مکن که رونقت ببرد و دروغ مگو که روشنیت برود.
نهج الفصاحه
حدیث1203
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تکن ممن یشدّ علی النّاس و یخفّف علی نفسه؛
از آن کسان مباش که بر مردم سخت و با خویش آسان گیرند.
نهج الفصاحه
حدیث1204
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تکلّفوا للضیف؛
برای مهمان تکلف مکنید.
نهج الفصاحه
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تکرهوا البنات فإنّهنّ المونسات؛
دختران را مکروه مدارید که آنها مایه انسند.
نهج الفصاحه
حدیث1205
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تکثر همّک ما قدّر یکن و ما ترزق یأتک؛
غم بسیار مخور که آنچه مقدر است می شود و آنچه روزیت کرده اند به تو می رسد.
نهج الفصاحه
حدیث1206
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تکثر الضّحک فإنّ کثره الضّحک تمیت القلب؛
خنده بسیار مکن که خنده بسیار دل را بمیراند.
نهج الفصاحه
حدیث1207
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تقوم السّاعه حتّی یمرّ الرّجل بقبر الرّجل فیقول یا لیتنی مکانه؛
قیامت به پا نشود تا مرد به قبر دیگری بگذرد و گوید کاش به جای او بودم.
نهج الفصاحه
حدیث1208
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تقوم السّاعه حتّی یکون الزّهد و الورع تصنّعا؛
قیامت بپا نشود تا وقتی که زهد و تقوی ساختگی باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1209
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تغضب فإنّ الغضب مفسده؛
خشمگین مشو که خشم مایه فساد است.
نهج الفصاحه
حدیث1210
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تغتابوا المسلمین و لا تتبّعوا عوراتهم؛
غیبت مسلمانان مکنید و در جستجوی عیوب آنها نباشید.
نهج الفصاحه
حدیث1211
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا یعجبکم إسلام رجل حتّی تعلموا کنه عقله؛
مسلمانی مردی شما را به شگفت نیارد تا کنه عقل وی بدانید.
نهج الفصاحه
حدیث1212
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تعجبوا بعمل عامل حتّی تنظروا بم یختم له؛
از کار هیچ کس شگفتی مکنید تا بنگرید عاقبت آن چه می شود.
نهج الفصاحه
حدیث1213
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تظهر الشّماته لأخیک فیعافیه اللَّه و یبتلیک؛
برادر خویش را شماتت مکن که خدا او را معاف دارد و تو را مبتلا کند.
نهج الفصاحه
حدیث1214
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تطلّقوا النّساء إلّا من ریبه فإنّ اللَّه لا یحبّ الذّوّاقین و لا الذّوّاقات؛
زنان را جز در نتیجه بدگمانی طلاق مدهید که خدا مردان بسیار زن گیر و زنان بسیار شوهر گیر را دوست ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث1215
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تطعموا المساکین ممّا لا تأکلون؛
آنچه خودتان نمی خورید به مستمندان مخورانید.
نهج الفصاحه
حدیث1216
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تضعوا الحکمه عند غیر أهلها فتظلموها و لا تمنعوها أهلها فتظلموهم؛
حکمت به نا اهل مسپارید که بدان ستم می کنید و از اهلش باز ندارید که به آنها ستم می کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1217
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تصحبنّ أحدا لا یری لک کمثل ما تری له؛
با کسی که تو را هم سنگ خود نداند، مصاحبت مکن.
نهج الفصاحه
حدیث1218
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تشغلوا قلوبکم بذکر الدّنیا؛
دلهای خویش را به ذکر دنیا مشغول مدارید.
نهج الفصاحه
حدیث1219
لا تسبّوا الأموات فتؤذوا الأحیاء؛
مردگان را دشنام مدهید که زندگان آزرده شوند.
نهج الفصاحه
حدیث1220
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تزال نفس الرّجل معلّقه بدینه حتّی یقضی عنه؛
جان مرد (پس از مرگ) پیوسته به قرض وی آویخته است تا قرض وی ادا شود.
نهج الفصاحه
حدیث1221
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تزال طائفه من أمّتی علی الحقّ ظاهرین حتّی یأتی أمر اللَّه؛
پیوسته گروهی از امت من بر حق استوار باشند تا فرمان خدا بیاید.
نهج الفصاحه
حدیث1222
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تروعوا المسلم فإنّ روعه المسلم ظلم عظیم؛
مسلمان را مترسانید که ترسانیدن مسلمان ستمی بزرگ است.
نهج الفصاحه
حدیث1223
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا ترضینّ أحدا بسخط اللَّه و لا تحمدنّ أحدا علی فضل اللَّه و لا تذمّنّ أحدا علی ما لم یؤتک اللَّه فإنّ رزق اللَّه لا یسوقه إلیک حرص حریص و لا تردّه عنک کراهه کاره؛
رضایت هیچ کس را با خشمگین کردن خدا مجوی و هیچ کس را به واسطه تفضلی که خدا کرده ستایش مگوی و هیچ کس را برای آنچه خدا به تو نداده مذمت مکن که روزی خدا راحرص حریص سوی تو نمی کشاند و نارضایت نارضائی آن را از تو دور نمی کند.
نهج الفصاحه
حدیث1224
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تردّوا السّائل و لو بشقّ تمره؛
چیزی به سائل بدهید و گر چه نصف خرما باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1225
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تستبطئوا الرّزق فإنّه لم یکن عبد لیموت حتّی یبلغه آخر رزق هو له، فاتّقوا اللَّه و أجملوا فی الطّلب: أخذ الحلال و ترک الحرام؛
مپندارید که روزی تان دیر می رسد که هیچ بنده ای نمیرد تا آخرین بهره روزی او برسد، از خدا بترسید و در طلب ملایمت کنید (ملایمت در طلب) گرفتن حلال و رها کردن حرام است.
نهج الفصاحه
حدیث1226
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تسبّوا الشّیطان و تعوّذوا باللَّه من شرّه.
شیطان را دشنام مگوئید و از شر وی به خدا پناه برید.
نهج الفصاحه
حدیث1227
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تحلف باللَّه کاذبا و لا صادقا من غیر ضروره و لا تجعل اللَّه عرضه لیمینک فإنّ اللَّه لا یرحم و لا یرعی من حلف باسمه کاذبا؛
بی جهت به خدا راست یا دروغ قسم مخور و خدا را وسیله قسم خویش مکن که خدا کسی را که به نام وی به دروغ قسم خورد رحمت و رعایت نمی کند.
نهج الفصاحه
حدیث1228
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تجلسوا بین رجلین إلّا بإذنهما؛
میان دو کس جز با اجازه آنها منشینید.
نهج الفصاحه
حدیث1229
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تتمنّوا الموت؛
آرزوی مرگ مکنید.
نهج الفصاحه
حدیث1230
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تألّوا علی اللَّه فإنّه من تألّی علی اللَّه أکذبه اللَّه؛
به خدا سوگند نخورید که هر که به خدا سوگند خورد، خدا او را تکذیب کند.
نهج الفصاحه
حدیث1231
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا إیمان لمن لا أمانه له و لا دین لمن لا عهد له؛
هر که امانت ندارد، ایمان ندارد و هر که پیمان نگه ندارد، دین ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث1232
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا أجر إلّا عن حسبه و لا عمل إلّا بنیّه؛
پاداش در مقابل خلوص است و عمل به نیت وابسته است.
نهج الفصاحه
حدیث1233
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیکن بلاغ أحدکم من الدّنیا زاد الرّاکب؛
بهره هر کدامتان از این دنیا چون توشه مسافر باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1234
لیغشینّ أمّتی من بعدی فتن کقطع اللّیل المظلم، یصبح الرّجل فیها مؤمنا و یمسی کافرا، یبیع أقوام دینهم بعرض من الدّنیا قلیل؛
پس از من امتم را فتنه ها خواهد گرفت چون پاره های شب تاریک که در اثنای آن مرد به صبح مؤمن است و به شب کافر شود و کسانی دینشان را به مال ناچیز دنیا فروشند.
نهج الفصاحه
حدیث1235
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس منّی إلا عالم أو متعلّم؛
هیچ کس از من نیست به جز دانشمند یا دانش آموز.
نهج الفصاحه
حدیث1236
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس منّا من وسع اللَّه علیه ثمّ قتر علی عیاله؛
هر کس خدا بدو گشایش دهد و باز بر عیال خود سخت گیرد، از ما نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1237
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس منّا من لم یوقّر الکبیر و یرحم الصّغیر و یأمر بالمعروف و ینه عن المنکر؛
هر که بزرگتر را محترم ندارد و به کوچکتر رحم نکند و به نیکی واندارد و از بدی باز ندارد از ما نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1238
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس منّا من غشّ مسلما أو ضرّه أو ما کره؛
هر که با مسلمانی تقلب کند یا به او ضرر رساند یا با وی حیله کند از ما نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1239
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لبس لفاسق غیبه؛
غیبت فاسق ناروا نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1240
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس للمرأه أن تنتهک شیئا من مالها إلّا بإذن زوجها؛
زن حق ندارد چیزی از مال خود را بی اجازه شوهرش ببخشد.
نهج الفصاحه
حدیث1241
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس لأحد علی أحد فضل إلّا بالدّین أو عمل صالح.
هیچ کس بر دیگری برتری ندارد مگر به وسیله دین یا عمل شایسته.
نهج الفصاحه
حدیث1242
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس شی ء من الجسد إلّا و هو یشکو ذرب اللّسان؛
هیچ عضوی نیست مگر از آزار زبان شکایت دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1243
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس بکذّاب من أصلح بین اثنین فقال خیرا أو نمی خیرا؛
هر که میان دو تن اصلاح دهد و خیری گوید یا خیری نسبت دهد، دروغگو نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1244
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس بعد الموت مستعتب؛
پس از مرگ عذر پذیری نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1245
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس بخیرکم من ترک دنیاه لآخرته و لا آخرته للدّنیا حتّی یصیب منهما جمیعا فإنّ الدّنیا بلاغ إلی الآخره و لا تکونوا کلّا علی النّاس؛
بهترین شما آن نیست که دنیای خویش را برای آخرت خود واگذارد و نه آخرت خویش را برای دنیا واگذارد تا از هر دو بهره گیرد که دنیا وسیله رسیدن به آخرت است و سربار مردم نباشید.
نهج الفصاحه
حدیث1246
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس بمؤمن مستکمل الإیمان من لم یعد البلاء نعمه و الرّخاء مصیبه؛
هر که بلا را نعمت و فراوانی را مصیبت نداند، ایمان وی کامل نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1247
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس أحد منکم بأکسب من أحد قد کتب اللَّه المصیبه و الأجل و قسّم المعیشه و العمل؛
هیچ کس از دیگری به کسب تواناتر نیست که خدا مصیبت و مرگ را رقم زده و معیشت و کار را تقسیم کرده است.
نهج الفصاحه
حدیث1248
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس الشّدید بالصّرعه إنّما الشّدید الّذی یملک نفسه عند الغضب؛
نیرومندی به کشتی گرفتن نیست نیرومند آن کس است که هنگام خشم خویشتن دار است.
نهج الفصاحه
حدیث1249
لیس الجهاد أن یضرب الرّجل بسیفه فی سبیل اللَّه تعالی، إنّما الجهاد من عال والدیه و ولده فهو فی جهاد و من عال نفسه فکفّها عن النّاس فهو فی جهاد؛
جهاد آن نیست که مرد در راه خدای والا شمشیر زند، بلکه جهاد آن می کند که بار زندگی پدر و مادر و فرزند می برد، هر که بار زندگی خویش می برد که از مردم بی نیاز شود، جهاد می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1250
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس البرّ فی حسن اللّباس و الزّیّ و لکنّ البرّ السّکینه و الوقار؛
نیکی به خوبی لباس و ظاهر نیست بلکه نیکی آرامش وقار است.
نهج الفصاحه
حدیث1251
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیس الأعمی من یعمی بصره إنّما الأعمی من تعمی بصیرته؛
کور آن نیست که چشم او کور است بلکه کور آن است که بصیرتش کور است.
نهج الفصاحه
حدیث1252
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیستحیی أحدکم من ملکیه الّذین معه کما یستحیی من رجلین صالحین من جیرانه و هما معه باللّیل و النّهار؛
شخص باید از دو فرشته خویش که با او هستند شرم کند چنان که از دو مرد پارسا از همسایگان خود شرم می کند که فرشتگان شب و روز با او هستند.
نهج الفصاحه
حدیث1253
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیردّک عن النّاس ما تعرف من نفسک و اخزن لسانک إلّا من خیر فإنّک بذلک تغلب الشّیطان؛
آنچه از خویش می دانی تو را از (معایب) مردم باز دارد، زبان خویش را نگه دار مگر از خیر که بدین وسیله بر شیطان چیره می شوی.
نهج الفصاحه
حدیث1254
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیتّق أحدکم وجهه عن النّار و لو بشقّ تمره؛
هر کس باید چهره خویش را از آتش جهنم مصون دارد و گر چه به یک نیمه خرما باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1255
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیأخذ العبد من نفسه لنفسه و من دنیاه لآخرته و من الشّبیبه قبل الکبر و من الحیوه قبل الممات فما بعد الدّنیا من دار إلّا الجنّه و النّار؛
مرد باید از خویش برای خویش و از دنیای خویش برای آخرت خویش و از جوانی قبل از پیری و از زندگی قبل از مرگ بر گیرد که پس از دنیا خانه ای جز بهشت و جهنم نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1256
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لو لا الأمل ما أرضعت أمّ ولدا و لا غرس غارس شجرا؛
اگر امید نبود مادری فرزندی نمیزاد و کسی درختی نمی نشاند.
نهج الفصاحه
حدیث1257
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لو کنت آمرا أحدا أن یسجد لأحد لأمرت النّساء أن یسجدن لأزواجهنّ لما جعل اللَّه لهم علیهنّ من الحقّ؛
اگر به کسی دستور می دادم کسی را سجده کند به زنان دستور میدادم شوهران خویش را سجده کنند از بس که خدا برای شوهران حق به گردن زنان نهاده است.
نهج الفصاحه
حدیث1258
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لو کان لی مثل أحد ذهبا لسرّنی أن لا یمرّ علیّ ثلاث و عندی منه شی ء إلّا شی ء أرصده لدین؛
اگر به اندازه کوه احد طلا داشتم دوست داشتم پس از سه روز چیزی از آن به نزد من نباشد مگر چیزی که برای قرضی ذخیره کرده باشم.
نهج الفصاحه
حدیث1259
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لو کان العسر فی جحر لدخل علیه الیسر حتّی یخرجه؛
اگر سختی به سوراخی باشد گشایش بر آن در آید و بیرونش کند.
نهج الفصاحه
حدیث1260
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لو قیل لأهل النّار إنّکم ماکثون فی النّار عدد کلّ حصاه فی الدّنیا لفرحوا بها و لو قیل لأهل الجنّه إنّکم ماکثون عدد کلّ حصاه لحزنوا و لکن جعل لهم الأبد؛
اگر به جهنمیان گویند که شماره ریگهای دنیا در جهنم خواهید ماند خوش حال شوند و اگر به بهشتیان گویند که به شماره ریگها خواهید ماند غمگین شوند ولی آنها را جاودانی کرده اند.
نهج الفصاحه
حدیث1261
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لو خفتم اللَّه تعالی حقّ خیفته لعلمتم العلم الّذی لا جهل معه، و لو عرفتم اللَّه تعالی حقّ معرفته لزالت لدعائکم الجبال؛
اگر از خدا چنانچه شایسته ترسیدن از اوست، ترس داشتید علمی که به جهل آمیخته نیست نصیبتان می شد و اگر خدا را چنان که شایسته شناختن اوست، می شناختید به دعای شما کوهها جابجا می شد.
نهج الفصاحه
حدیث1262
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لو تعلمون ما لکم عند اللَّه لأحببتم أن تزدادوا فاقه و حاجه؛
(ای فقیران) اگر بدانید پیش خدا چه ها دارید دوست خواهید داشت فقر و حاجت شما بیشتر شود.
نهج الفصاحه
حدیث1263
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لو تعلمون ما ادّخر لکم ما حزنتم علی ما زوی عنکم؛
(ای فقیران) اگر بدانید چه چیزها برای شما ذخیره شده بر آنچه ندارید غم نخواهید خورد.
نهج الفصاحه
حدیث1264
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لو تعلمون قدر رحمه اللَّه لاتّکلتم علیها؛
اگر از وسعت رحمت خدا خبر داشتید بر آن اعتماد می کردید.
نهج الفصاحه
حدیث1265
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لو أخطأتم حتّی تبلغ خطایاکم السّماء ثمّ تبتم لتاب اللَّه علیکم؛
اگر آن قدر خطا کنید که خطاهایتان به آسمان برسد و سپس توبه کنید خدا توبه شما را می پذیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1266
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لو أنّکم توکّلون علی اللَّه تعالی حقّ توکّله لرزقکم کما یرزق الطّیر، تغدو خماصا و تروح بطانا؛
اگر شما چنان که شایسته توکل کردن است به خدا توکل داشتید، روزی شما را نیز چون روزی مرغان می رساند که به صبح گرسنه اند و به شب سیر.
نهج الفصاحه
حدیث1267
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لو أنّ ابن آدم هرب من رزقه کما یهرب من الموت لأدرکه رزقه کما یدرکه الموت؛
اگر آدمیزاد از روزی خویش بگریزد چنان که از مرگ میگریزد روزیش بدو رسد چنان که مرگ میرسد.
نهج الفصاحه
حدیث1268
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لن یهلک امرؤ بعد مشوره؛
هیچ کس از پس مشورت هلاک نشود.
نهج الفصاحه
حدیث1269
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لن تزول قدم شاهد الزّور حتّی یوجب اللَّه له النّار؛
شاهد دروغ از جا نرود تا خداوند جهنم را بر او واجب کند.
نهج الفصاحه
حدیث1270
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لما صوّر اللَّه تعالی آدم فی الجنّه ترکه ما شاء اللَّه أن یترکه، فجعل إبلیس یطیف به ینظر إلیه فلمّا رآه أجوف عرف أنّه خلق لا یتمالک؛
چون خدای والا در بهشت آدم را آفرید وی را تا مدتی که خواست واگذاشت و ابلیس بر او گشتن و نگریستن گرفت و چون دید که میان تهی است بدآن است که این مخلوق خویشتن دار نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1271
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لم تؤتوا بعد کلمه الإخلاص مثل العافیه فاسألوا اللَّه العافیه؛
شما را پس از کلمه اخلاص چیزی مثل عافیت نداده اند از خدا عافیت طلبید.
نهج الفصاحه
حدیث1272
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
للمسلم علی المسلم خمس:یسلّم علیه إذا لقیه و یجیبه إذا دعاه و یعوّده إذا مرض و یتبع جنازته إذا مات و یحبّ له ما یحبّ لنفسه؛
مسلمان بر مسلمان پنج حق دارد وقتی ببیندش به او سلام کند و وقتی بخواندش بپذیرد و وقتی بیمار شد عیادتش کند و وقتی بمیرد جنازه اش را تشییع کند و هر چه برای خویش بخواهد برای او بخواهد.
نهج الفصاحه
حدیث1273
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لکلّ شی ء مفتاح و مفتاح الجنّه حبّ المساکین و الفقراء؛
هر چیزی را کلیدی هست و کلید بهشت دوستی مستمندان و فقیران است.
نهج الفصاحه
حدیث1274
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لکلّ شی ء طریق و طریق الجنّه العلم؛
هر چیزی راهی دارد و راه بهشت دانش است.
نهج الفصاحه
حدیث1275
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لکلّ داء دواء و دواء الذّنوب الاستغفار؛
هر دردی را دوائیست و دوای گناهان آمرزش خواستن است.
نهج الفصاحه
حدیث1276
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لعن اللَّه من یسم فی الوجه؛
هر که بر چهره علامت نهد خدایش لعنت کند.
نهج الفصاحه
حدیث1277
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لعن اللَّه من لعن والدیه؛
هر که پدر و مادر خویش را لعن کند خدایش لعنت کند.
نهج الفصاحه
حدیث1278
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لعن اللَّه ثلاثه: آکل زاده وحده، و راکب الفلاه وحده، و النّائم فی بیت وحده؛
خدا سه کس را لعنت کند آن که توشه خویش تنها خورد و آنکه تنها بیابان سپرد و آنکه در خانه ای تنها خوابد.
نهج الفصاحه
حدیث1279
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لعن اللَّه المتشبّهات من النّساء بالرّجال و المتشبّهین من الرّجال بالنّساء؛
خدا زنان مرد نما و مردان زن نما را لعنت کند.
نهج الفصاحه
حدیث1280
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لعن اللَّه الرّجل یلبس لبسه المرأه و المرأه یلبس لبسه الرّجل؛
خدا مردی را که چون زن لباس پوشد و زنی را که چون مرد لباس پوشد، لعنت کند.
نهج الفصاحه
حدیث1281
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لعثره فی کسب حلال أفضل عند اللَّه من ضرب بسیف حولا کاملا؛
افتادنی در راه کسب حلال نزد خدا از یک سال شمشیر زدن بهتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1282
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لسفره فی سبیل اللَّه خیر من خمسین حجّه؛
سفری در راه خدا از پنجاه حج بهتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1283
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لتأمرنّ بالمعروف و لتنهونّ عن المنکر أو لیسلّطنّ اللَّه علیکم شرارکم فیدعو خیارکم فلا یستجاب لهم ؛
به نیکی وادارید و از بدی باز دارید و گر نه خدا بدانتان را بر شما مسلط کند و نیکانتان دعا کنند و استجابتشان نکنند.
نهج الفصاحه
حدیث1284
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لیردّنّ الحقوق إلی أهلها یوم القیامه حتّی یقاد للشّاه الجلحاء من الشّاه القرناء تنطحها؛
روز قیامت حقوق کسان را باز پس دهند تا آنجا که از بز شاخ دار که بز بی شاخ را شاخ زده تقاص کنند.
نهج الفصاحه
حدیث1285
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لأن یهدی اللَّه علی یدیک رجلا خیر لک ممّا طلعت علیه الشّمس و غربت؛
این که خدا به دست تو مردی را هدایت کند برای تو از همه چیزهایی که خورشید بر آن تو طلوع و غروب می کند بهتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1286
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لأن یلبس أحدکم ثوبا من رقاع شتّی خیر له من أن یأخذ من غیره ما لیس عنده؛
این که یکی از شما جامه ای از وصله های مختلف پوشد، برای وی بهتر است که آنچه ندارد از دیگری بگیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1287
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لأن یطعن فی رأس أحدکم بمخیط من حدید خیر له من أن یمسّ امرأه لا تحلّ له؛
این که با سوزن آهنین به سر یکی از شما زنند برای وی بهتر است تا بزنی که بر وی حلال نیست، دست بزند.
نهج الفصاحه
حدیث1288
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لأن یجعل أحدکم فی فیه ترابا خیر له من أن یجعل فی فیه ما حرّم اللَّه؛
این که یکی از شما خاکی در دهان خویش نهد برای وی بهتر است تا چیزی را که خدا حرام کرده در دهان خود نهد.
نهج الفصاحه
حدیث1289
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لأن یتصدّق المرء فی حیاته بدرهم خیر له من أن یتصدّق بمائه عند موته؛
این که مردی در زندگی خویش درهمی صدقه کند برای وی بهتر است تا صد درهم هنگام مرگش صدقه کند.
نهج الفصاحه
حدیث1290
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لأن یؤدّب رجل ولده خیر له من أن یتصدّق بصاع؛
این که مردی فرزند خویش را ادب کند برای وی بهتر است از پیمانه ای صدقه کند.
نهج الفصاحه
حدیث1291
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لأن یأخذ أحدکم حبله ثمّ یغدوا إلی الجبل فیحتطب فیبیع فیأکل و یتصدّق خیر له من أن یسأل النّاس؛
این که یکی از شما ریسمان خویش بر گیرد و به کوه رود و هیزم فراهم آرد و بفروشد و بخورد و صدقه کند برای وی بهتر است که از مردم بخواهد.
نهج الفصاحه
حدیث1292
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لأنا من فتنه السّرّاء أخوف علیکم من فتنه الضّرّاء، إنّکم ابتلیتم بفتنه الضّرّاء فصبرتم و إنّ الدّنیا حلوه خضره ؛
من در باره شما از فتنه گشایش بیش از فتنه تنگ دستی بیم دارم شما به فتنه تنگدستی مبتلا شدید و صبر کردید حقا که دنیا شیرین و دلفریب است.
نهج الفصاحه
حدیث1293
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لأنا أشدّ علیکم خوفا من النّعم منّی من الذّنوب ألا أنّ النّعم الّتی لا تشکر هی الحتف القاضی؛
من در باره شما از نعمتها بیشتر از گناهان بیمناکم بدانید که نعمت هایی که شکر آن نگزارند هلاک قطعی است.
نهج الفصاحه
حدیث1294
للَّه أقدر علیک منک علیه؛
قدرت خدا بر تو از قدرت تو بر او بیشتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1295
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
للَّه أفرح بتوبه التّائب من الظّمآن الوارد، و من العقیم الوالد، و من الضّال الواجد فمن تاب إلی اللَّه توبه نصوحا أنسی اللَّه حافظیه و جوارحه و بقاع الأرض کلّها خطایاهو ذنوبه؛
خداوند از توبه توبه گذار بیشتر از تشنه ای که به آب در آید و عقیمی که بزاید و گم کرده ای که بیابد خوشحال می شود هر کس به خدا از روی خلوص توبه برد، خداوند خطاها و گناهان وی را از یاد دو فرشته نگهبان و اعضای وی و همه نقاط زمین ببرد.
نهج الفصاحه
حدیث1296
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الکیّس من دان نفسه و عمل لما بعد الموت و العاجز من اتّبع نفسه هواها و تمنّی علی اللَّه الأمانی؛
هوشیار آن است که بر خویش مسلط است و برای پس از مرگ عمل کند و ناتوان آن است که هوسهای خویش را تبعیت کند و از خدا آرزوهای بسیار دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1297
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الکلمه الطّیّبه صدقه؛
سخن نیکو صدقه است.
نهج الفصاحه
حدیث1298
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الکلمه الحکمه ضالّه المؤمن فحیث وجدها فهو أحقّ بها؛
سخن حکمت آمیز گمشده مؤمن است و هر کجا بیابدش بدان شایسته تر است.
نهج الفصاحه
حدیث1299
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الکاسب من یده خلیل اللَّه؛
کسی که به دست خویش کسب کند، دوست خداست.
نهج الفصاحه
حدیث1300
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کیف یقدّس اللَّه أمّه لا یؤخذ من شدیدهم لضعیفهم؟؛
خداوند مردمی را که حق ضعیفان را از نیرومندشان نگیرند، چگونه تقدیس کند.
نهج الفصاحه
حدیث1301
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کونوا فی الدّنیا أضیافا، و اتّخذوا المساجد بیوتا، عوّدوا قلوبکم الرّقّه و أکثروا التّفکر و البکاء و لا تختلفنّ بکم الأهواء تبنون ما لا تسکنون و تجمعون ما لا تأکلون و تأملون ما لا تدرکون؛
در دنیا چون میهمانان باشید و مسجدها را خانه کنید دلها را به رقت عادت دهید و اندیشه و گریه بسیار کنید و هوسها شما را از راه نبرد بناها می سازید که در آن ساکن نمی شوید و چیزها فراهم می کنید که نمی خورید و امیدها دارید که بدان نمی رسید.
نهج الفصاحه
حدیث1302
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کن ورعا تکن أعبد النّاس و کن قنعا تکن أشکر النّاس و أحبّ للنّاس ما تحبّ لنفسک تکن مؤمنا و أحسن مجاوره من جاورک تکن مسلما و أقلّ الضّحک فإنّ کثرهالضّحک تمیت القلب؛
پرهیزکار باش تا عابدتر از همه باشی، قانع باش تا شکرگزارتر از همه باشی، هر چه برای خویش خواهی برای مردم بخواه تا مؤمن باشی و با مجاوران خویش نیکو مجاورت کن تا مسلمان باشی و خنده کمتر کن که خنده بسیار دل را بمیراند.
نهج الفصاحه
حدیث1303
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کن فی الدّنیا کأنّک غریب أو عابر سبیل وعد نفسک من أصحاب القبور؛
در دنیا چنان باش که گویی غریبی یا رهگذر و خویشتن را از اهل قبور شمار.
نهج الفصاحه
حدیث1304
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کم من عاقل و هو حقیر عند النّاس ذمیم المنظر ینجو غدا و کم من ظریف اللّسان جمیل المنظر عظیم الشأن هالک غدا فی القیامه؛
بسا عاقل که پیش مردم حقیر است و منظری زشت دارد و فردا نجات یابد و بسا خوش زبان زیبا منظر بزرگ شأن که فردا در قیامت هلاک شدنی است.
نهج الفصاحه
حدیث1305
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کما تکونوا یولّی علیکم؛
چنان که هستید بر شما حکومت کنند.
نهج الفصاحه
حدیث1306
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلوا و اشربوا و تصدّقوا و ألبسوا فی غیر إسراف و لا مخیله؛
بخورید و بنوشید و صدقه دهید و بپوشید بی اسراف و تکبر.
نهج الفصاحه
حدیث1307
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلوا جمیعا و لا تفرّقوا فإنّ طعام الواحد یکفی الأثنین و طعام الأثنین یکفی الثّلاثه و الأربعه کلوا جمیعا و لا تفرّقوا فإنّ البرکه مع الجماعه؛
با هم غذا خورید و پراکنده مشوید که غذای یکی برای دو تن کافی است و غذای دو تن برای سه تن و چهار تن کافی است، با هم غذا خورید و پراکنده مشوید که برکت قرین جماعت است.
نهج الفصاحه
حدیث1308
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلّما طال عمر المسلم کان له خیر؛
عمر مسلمان هر چه دراز شود، خیر اوست.
نهج الفصاحه
حدیث1309
کلّ نفس من بنی آدم سیّد فالرّجل سیّد أهله، و المرأه سیّده بیتها؛
هر یک از فرزندان آدم فرمان روایی است: مرد فرمانروای کسان خویش است و زن فرمانروای خانه خویش است.
نهج الفصاحه
حدیث1310
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلّ نفس تحشر علی هواها، فمن هوی الکفره فهو مع الکفره و لا ینفعه عمله شیئا؛
هر کسی را با دلبستگیش محشور کنند، هر که به کافران دلبسته باشد با کافران است و عملش سودش ندهد.
نهج الفصاحه
حدیث1311
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلّ معروف صدقه و ما أنفق المسلم من نفقه علی نفسه و أهله کتب له بها صدقه و ما وقی به المرء المسلم عرضه کتب له به صدقه؛
هر کار نیکی صدقه است و هر چه مسلمان بر خویش و کسان خویش خرج کند در قبال آن برای او صدقه ای نویسند و هر چه مسلمان به وسیله آن آبروی خویش محفوظ دارد در قبال آن برایش صدقه ای نویسند.
نهج الفصاحه
حدیث1312
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلّ علم وبال یوم القیامه إلّا من عمل به؛
همه علم ها روز قیامت وبال است مگر علمی که بدان عمل کنند.
نهج الفصاحه
حدیث1313
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلّ أمّتی معافی إلّا المجاهرین و إنّ من الجهار أن یعمل الرّجل باللّیل عملا ثمّ یصبح و قد ستره اللَّه تعالی فیقول عملت البارحه کذا و کذا و قد بات یستره ربّه و یصبح یکشف ستر اللَّه عنه؛
همه امت من بخشوده اند مگر تظاهر کنان (به فسق)، از جمله تظاهر این است که مرد به شب عملی کند و به صبح، با آن که خدا عمل او را مستور داشته گوید شب گذشته چنان و چنان کردم، پروردگارش به شب مستورش داشته و به روز پرده خدا را از خویش برمی دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1314
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلّ الذّنوب یؤخّر اللَّه تعالی ما شاء منها إلی یوم القیامه إلّا عقوق الوالدین فإنّ اللَّه یعجّله لصاحبه فی الحیاه الدّنیا قبل الممات؛
خدای والا، از همه گناهان هر چه را خواهد تا روز رستاخیز مؤخر دارد مگر نارضایی پدر و مادر که خدا سزای آن را در زندگی دنیا پیش از مرگ دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1315
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلّ امرئ حسیب نفسه؛
هر کس حسابگر خویشتن است.
نهج الفصاحه
حدیث1316
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلّ شی ء ینقص إلّا الشّرّ فإنّه یزداد فیه؛
هر چیزی کاسته شود به جز شر که فزونی گیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1317
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلّ بنی آدم خطّاء و خیر الخطّائین التّوابین؛
همه فرزندان آدم خطا کارند و بهترین خطاکاران توبه گرانند.
نهج الفصاحه
حدیث1318
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلّ معروف صدقه؛
هر کار نیکی صدقه است.
نهج الفصاحه
حدیث1319
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلمه الحکمه ضالّه کلّ حکیم؛
گفتار حکمت آمیز گمشده هر خردمندی است.
نهج الفصاحه
حدیث1320
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کلام ابن آدم کلّه علیه لا له إلّا أمرا بمعروف أو نهیا عن منکر أو ذکر اللَّه تعالی؛
گفتار فرزند آدم به ضرر اوست نه به نفع او مگر امر به معروفی یا نهی از منکری یا ذکر خدای والا.
نهج الفصاحه
حدیث1321
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفّ شرّک عن النّاس فإنّها صدقه منک علی نفسک؛
شر خویش را از مردم کوتاه کن که این صدقه ای است که به خویشتن می دهی.
نهج الفصاحه
حدیث1322
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفاره من اغتبت أن تستغفر له؛
کفاره کسی که عیب وی کرده ای این است که برای او آمرزش بخواهی.
نهج الفصاحه
حدیث1323
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفّاره الذّنب النّدامه و لو لم تذنبوا لأتی اللَّه بقوم یذنبون لیغفر لهم؛
کفاره گناه پشیمانی است اگر شما گناه نمی کردید خدا مردمی پدید می آورد که گناه کنند تا بیامرزدشان.
نهج الفصاحه
حدیث1324
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفی بالمرء إثما أن یشار إلیه بالأصابع إن کان خیرا فهی مزلّه إلّا من رحم اللَّه تعالی و إن کان شرّا فهو شرّ؛
برای مرد همین گناه بس که انگشت نما باشد اگر بخیر باشد لغزش است مگر آن که خدایش رحم کند و اگر بشر باشد که شراست.
نهج الفصاحه
حدیث1325
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفی بالمرء نصرا أن ینظر إلی عدوّه فی معاصی اللَّه؛
برای فیروزی مرد همین بس که دشمن خویش را در معاصی خدا ببیند.
نهج الفصاحه
حدیث1326
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفی بک إثما أن لا تزال مخاصما؛
همین گناه تو را بس که پیوسته در حال مخاصمه باشی.
نهج الفصاحه
حدیث1327
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفی بالمرء سعاده أن یوثق به فی أمر دینه و دنیاه؛
خوشبختی مرد همین بس که در کار دین و دنیایش بر او اعتماد کنند.
نهج الفصاحه
حدیث1328
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفی بالموت مزّهدا فی الدّنیا و مرغبا فی الآخره؛
چه وسیله ای است مرگ برای بی رغبتی به دنیا و رغبت به آخرت.
نهج الفصاحه
حدیث1329
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفی بالموت واعظا و کفی بالیقین غنی؛
چه پند آموزیست مرگ و چه غنایی است ایمان.
نهج الفصاحه
حدیث1330
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفی بالمرء من الکذب أن یحدّث بکلّ ما سمع و کفی بالمرء من الشّحّ أن یقول آخذ حقی لا أترک منه شیئا؛
دروغگویی مرد همین بس که هر چه بشنود بگوید و بخل مرد همین بس که گوید حق خویش را می گیرم و از چیزی نمی گذرم.
نهج الفصاحه
حدیث1331
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضَلُ النّاسِ عِندَ اللّه مَنزِلَةً وَأَقرَبُهُم مِنَ اللّه وَسیلَةً المُحسِنُ یُکَفَّرُ إحسانُهُ؛
بهترین مردم در نزد خداوند و نزدیک ترین آنان به او، نیکوکاری است که از نیکی او قدردانی نمی شود.
بحارالأنوار، ج75، ص44، ح1
حدیث1332
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفی بالمرء کذبا أن یحدّث لکلّ ما سمع؛
دروغگویی مرد همین بس که هر چه بشنود بگوید.
نهج الفصاحه
حدیث1333
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفی بالمرء فقها إذا عبد اللَّه و کفی بالمرء جهلا إذا أعجب برأیه؛
دانش مرد همین بس که خدا را پرستد و نادانی مرد همین بس که دلبسته رأی خویش باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1334
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفی بالمرء علما أن یخشی اللَّه و کفی بالمرء جهلا أن یعجب بنفسه؛
در علم مرد همین بس که از خدا ترسد و در جهل مرد همین بس که مفتون خویش باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1335
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفی بالمرء إثما أن یضیع من یقوت؛
گناهکاری مرد همین بس که عیال خویش را بی تکلیف گذارد.
نهج الفصاحه
حدیث1336
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کفی بالدّهر واعظا و بالموت مفرّقا؛
چه آموزگاریست روزگار و چه جماعت پراکنی است مرگ.
نهج الفصاحه
حدیث1337
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کرم المرء دینه و مروّته عقله و حسبه خلقه؛
کرامت مرد به دین اوست و مروت وی به عقل اوست و شرف وی به اخلاق اوست.
نهج الفصاحه
حدیث1338
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کثره الضّحک تمیت القلب؛
خنده بسیار دل را بمیراند.
نهج الفصاحه
حدیث1339
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کبرت خیانه أن تحدّث أخاک حدیثا هو لک به مصدّق و أنت له کاذب؛
خیانتی بزرگ است که به برادر خویش سخنی گویی که راستگویت شمارد و تو دروغگو باشی.
نهج الفصاحه
حدیث1340
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کبر مقتا عند اللَّه الأکل من غیر جوع و النّوم من غیر سهر و الضّحک من غیر عجب؛
خوردن بی گرسنگی و خواب بدون خستگی و خنده بی شگفت نزد خدا به سختی منفور است.
نهج الفصاحه
حدیث1341
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کان علی الطّریق غصن شجره یؤذی النّاس فأماطها رجل فادخل الجنّه؛
شاخه درختی در راه بود که مردم را آزار می داد مردی آن را دور کرد و به بهشتش بردند.
نهج الفصاحه
حدیث1342
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کاد الحسد أن یغلب القدر؛
بیم آن است که چشم زخم بر تقدیر غالب شود.
نهج الفصاحه
حدیث1343
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کاتم العلم یلعنه کلّ شی ء حتّی الحوت فی البحر و الطّیر فی السّماء؛
همه چیز حتی ماهی دریا و مرغ هوا نهان کننده علم را لعنت کنند.
نهج الفصاحه
حدیث1344
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قیّدها و توکّل؛
شتر را ببند و توکل کن.
نهج الفصاحه
حدیث1345
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قوا بأموالکم عن أعراضکم؛
آبرویتان را به وسیله اموالتان حفظ کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1346
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قوام المرء عقله و لا دین لمن لا عقل له؛
اعتبار مرد به عقل اوست و هر که عقل ندارد، دین ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث1347
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قولوا خیرا تغنموا و اسکتوا عن شرّ تسلموا؛
خیر گویید تا بهره برید و از شر خاموش مانید تا به سلامت روید.
نهج الفصاحه
حدیث1348
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قل الحقّ و إن کان مرّا؛
حق را بگو و گرچه تلخ باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1349
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قلیل تؤدّی شکره خیر من کثیر لا تطیقه؛
اندکی که شکر آن توان گزاشت بهتر از بسیاری که تاب آن نتوانی داشت.
نهج الفصاحه
حدیث1350
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قلیل العمل ینفع مع العلم و کثیر العمل لا ینفع مع الجهل؛
عمل اندک با علم سودمند افتد و عمل بسیار با جهل سود ندهد.
نهج الفصاحه
حدیث1351
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قد أفلح من رزق لبّا؛
هر که را خرد داده اند، رستگاری یافته است.
نهج الفصاحه
حدیث1352
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قد أفلح من أخلص قلبه للإیمان و جعل قلبه سلیما و لسانه صادقا و نفسه مطمئنّه و خلیقته مستقیمه و أذنه مستمعه و عینه ناظره؛
هر که ایمان قلبش خالص باشد و قلب خویش سالم و زبان خویش راستگو و جان خویش آرام و خوی خویش مستقیم و گوش خویش شنوا و چشم خویش را نگران کند، رستگار شود.
نهج الفصاحه
حدیث1353
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قال اللَّه تعالی یا ابن آدم تؤتی کلّ یوم برزقک و أنت تحزن و ینقص کلّ یوم من عمرک و أنت تفرح أنت فیما یکفیک و تطلب ما یطغیک لا بقلیل تقنع و لا من کثیر تشبع؛
خدای والا فرماید: ای پسر آدم هر روز روزی تو دهند و غمگین باشی و هر روز از عمر تو کاسته شود و شادمانی کنی، آنچه تو را کفایت کند داری و آنچه تو را به طغیان کشاند، می طلبی نه به کم قانع شوی و نه با بسیار سیر.
نهج الفصاحه
حدیث1354
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قال اللَّه تعالی من لا یدعونی أغضب علیه؛
خدای والا فرماید: هر که مرا نخواهد بر او خشمگین شوم.
نهج الفصاحه
حدیث1355
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قال اللَّه تعالی یا ابن آدم ثلاثه: واحده لی و واحده لک و واحده بینی و بینک فأمّا الّتی لی فتعبدنی لا تشرک بی شیئا، و أمّا الّتی لک فما عملت من عمل جزیتک به فإن أغفر فأنا الغفور الرّحیم و أمّا الّتی بینی و بینک فعلیک الدّعاء و المسأله و علی الاستجابه و العطاء؛
خدای والا فرماید: ای فرزند آدم سه چیز هست یکی خاص من، یکی خاص تو، و یکی میان من و تو. اما آن که خاص من است آن که مرا بپرستی و چیزی را با من انباز نکنی اما آنچه خاص تو است هر چه عمل کنی سزای تو دهم و اگر بیامرزم من آمرزگار رحیمم، اما آنچه میان من و تو است از تو دعا کردن و خواستن و از من اجابت و عطا کردن.
نهج الفصاحه
حدیث1356
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قال اللَّه تعالی أنا عند ظنّ عبدی بی إن ظنّ خیرا فله و إن ظنّ شرّا فله؛
خدای والا فرماید: من با گمان بنده ام که به من دارد قرینم. اگر نیکو گمان کند، نیکی یابد و اگر بد گمان برد بد بیند.
نهج الفصاحه
حدیث1357
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قال اللَّه تعالی: إذا وجّهت إلی عبد من عبیدی مصیبه فی بدنه أو فی ولده أو فی ماله فاستقبله بصبر جمیل استحییت یوم القیامه أن أنصب له میزانا أو أنشر له دیوانا؛
خدای والا فرماید: وقتی مصیبت تن یا فرزند یا مال، متوجه یکی از بندگان خویش کنم و او با صبر نیکو مصیبت را استقبال کند، روز قیامت شرم دارم که میزانی برای او نصب کنم یا دفتری برای او پهن کنم.
نهج الفصاحه
حدیث1358
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قال اللَّه تعالی: أحبّ ما تعبدنی به عبدی النّصح لی؛
خدای والا فرماید: محبوبترین عبادتی که بنده برای من تواند کرد، خلوص است.
نهج الفصاحه
حدیث1359
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قال اللَّه تعالی: إذا تقرّب إلیّ العبد شبرا تقرّبت إلیه ذراعا و إذا تقرّب إلیّ ذراعا تقرّبت منه باعا و إذا أتانی مشیا أتیته هروله؛
خدای والا فرماید: وقتی بنده یک وجب به من نزدیک شود، ذراعی بدو نزدیک شوم و چون ذراعی به من نزدیک شود، بیش از دو ذراع به او نزدیک شوم و اگر ملایم به سوی من آید، بشتاب بسوی او شوم.
نهج الفصاحه
حدیث1360
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قال اللَّه تعالی، یؤذینی ابن آدم یسبّ الدّهر و أنا الدّهر بیدی الأمر أقلّب اللّیل و النّهار؛
خدای والا فرماید: فرزند آدم مرا آزار می کند که به روزگار ناسزا می گوید، روزگار منم و کارها به دست من است و شب و روز را تغییر می دهم.
نهج الفصاحه
حدیث1361
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قال اللَّه تعالی: إذا همّ عبدی بحسنه و لم یعملها کتبتها له حسنه فإن عملها کتبتها له عشر حسنات إلی سبعمائه ضعف و إذا همّ بسیّئه و لم یعملها لم أکتبها علیه فإن عملها کتبتها علیه سیّئه واحده؛
خدای والا فرماید: وقتی بنده من کار نیکی اراده کند و نکند آن را یک کار نیک برای وی ثبت کنم و اگر بکند ده کار نیک تا هفتصد برابر ثبت کنم و وقتی کار بدی اراده کند و نکند بر عهده او ثبت نکنم و اگر بکند یک کار بد بر عهده او ثبت کنم.
نهج الفصاحه
حدیث1362
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قال اللَّه تعالی: من لم یرض بقضائی و لم یصبر علی بلائی فلیلتمس ربّا سوای؛
خدای والا فرماید: هر که به قضای من رضا ندهد و بر بلای من صبر نکند، خدایی جز من جوید.
نهج الفصاحه
حدیث1363
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
قاربوا و سدّدوا ففی کلّ ما یصاب به المسلم کفّاره حتّی النّکبه ینکبها و الشّوکه یشاکها؛
دوستی کنید و به صلاح آیید، مسلمان هر چه بیند کفاره اوست حتی مصیبتی که بدو رسد و خاری که در پایش رود.
نهج الفصاحه
حدیث1364
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الفاجر الرّاجی لرحمه اللَّه تعالی أقرب منها من العابد المقنط؛
بد کاری که به رحمت خدای والا امید دارد از عابد مأیوس، به خدا نزدیک تر است.
نهج الفصاحه
حدیث1365
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
فکره ساعه خیر من عباده ستّین سنه؛
ساعتی اندیشیدن بهتر از شصت سال عبادت کردن است.
نهج الفصاحه
حدیث1366
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
فضوح الدّنیا أهون من فضوح الآخره؛
رسوایی دنیا آسانتر از رسوائی آخرت است.
نهج الفصاحه
حدیث1367
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
فضل الشّابّ العابد الّذی یعبد فی صباه علی الشّیخ الّذی یعبد بعد ما کبرت سنّه کفضل المرسلین علی سایر النّاس؛
فضیلت جوان عابد که از آغاز جوانی عبادت کند بر پیری که وقتی سن بسیار یافت، عبادت کند چون فضیلت پیامبران بر سایر مردم است.
نهج الفصاحه
حدیث1368
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
فاعل الخیر خیر منه و فاعل الشّرّ شرّ منه؛
عامل خیر از خیر بهتر و عامل شر از شر بدتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1369
غفر اللَّه عزّ و جلّ لرجل أماط غصن شوک عن الطّریق ما تقدّم من ذنبه و ما تأخّر؛
مردی که شاخه تیغی از راه بردارد خدا گناهان کهنه و تازه او را بیامرزد.
نهج الفصاحه
حدیث1370
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
العین حقّ و لو کان شی ء سابق القدر سبقته العین؛
چشم بد حق است اگر چیزی از تقدیر پیشی می گرفت، چشم بد بود.
نهج الفصاحه
حدیث1371
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
العین حقّ یحضرها الشّیطان و حسد ابن آدم؛
چشم بد حق است شیطان و حسد بنی آدم آن را پدید می آورد.
نهج الفصاحه
حدیث1372
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
العلم و المال یستران کلّ عیب و الجهل و الفقر یکشفان کلّ عیب؛
علم و مال هر عیبی را بپوشاند و جهل و فقر هر عیبی را نمایان کند.
نهج الفصاحه
حدیث1373
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
العقل آلف مألوف؛
عقل الفت گیر است و الفت پذیر.
نهج الفصاحه
حدیث1374
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
العقل فی أمر الدّنیا مضرّه و العقل فی أمر الدّین مسرّه؛
عقل در کار دنیا مایه ضرر است و در کار دین مایه سرور.
نهج الفصاحه
حدیث1375
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
العرف ینقطع فیما بین النّاس و لا ینقطع فیما بین اللَّه و بین من فعله؛
نکوئی میان مردم فراموش می شود اما میان خدا و عامل نیکی فراموش نمی شود.
نهج الفصاحه
حدیث1376
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
العده دین، ویل لمن وعد ثمّ أخلف! ویل لمن وعد ثمّ أخلف! ویل لمن وعد ثمّ أخلف؛
وعده دادن چون دین به گردن گرفتن است، وای بر آن که وعده دهد و تخلف کند، وای بر آن که وعده دهد و تخلف کند، وای بر آن که وعده دهد و تخلف کند.
نهج الفصاحه
حدیث1377
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
العبد المطیع لوالدیه و لربّه فی أعلی علّیّین؛
کسی که مطیع پدر و مادر و پروردگار خویش باشد، در اعلای بهشت است.
نهج الفصاحه
حدیث1378
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
العبد مع من أحبّ؛
هر کسی هم سنگ چیزی است که دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1379
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عینان لا یمسّهما النّار أبدا: عین بکت من خشیه اللَّه و عین باتت تحرس فی سبیل اللَّه؛
دو چشم است که هرگز آتش بدان نرسد. چشمی که از ترس خدا گریسته و چشمی که شب را به حراست در راه خدا به سر برده.
نهج الفصاحه
حدیث1380
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عون العبد أخاه یوما خیر من اعتکافه شهرا؛
کمک یک روزه که کسی به برادر خود کند بهتر از اعتکاف یک ماهه است.
نهج الفصاحه
حدیث1381
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عوّدوا قلوبکم التّرقّب و أکثروا التفکّر؛
دلهای خویش را به مراقبت عادت دهید و اندیشه بسیار کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1382
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عوّدوا المریض و اتّبعوا الجنائز تذکّرکم الآخره؛
بیمار را عیادت کنید و جنازه را مشایعت کنید که آخرت را بیاد شما آرد.
نهج الفصاحه
حدیث1383
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عوّدوا المرضی، و مروهم فلیدعوا لکم فإنّ دعوه المریض مستجابه و ذنبه مغفور؛
بیماران را عیادت کنید و بگوئیدشان که برای شما دعا کنند که دعای بیمار مستجاب و گناه او آمرزیده است.
نهج الفصاحه
حدیث1384
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عهد اللَّه تعالی أحقّ ما أدّی؛
پیمان خدا شایسته وفاست.
نهج الفصاحه
حدیث1385
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عمی القلب الضّلاله بعد الهدی؛
کوری دل، گمراهی پس از هدایت است.
نهج الفصاحه
حدیث1386
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیک بالرّفق فإنّ الرّفق لم یکن فی شی ء قطّ إلّا زانه و لا نزع من شی ء قطّ إلّا شانه؛
مدارا کن که مدارا در هرچه باشد، آن را زینت دهد و در هر چه نباشد، آن را خوار کند.
نهج الفصاحه
حدیث1387
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیکم باصطناع المعروف فإنّه یمنع مصارع السّوء، و علیکم بصدقه السرّ فإنّها تطفی غضب اللَّه عزّ و جلّ؛
اعمال نیک انجام دهید که از سقوط های بد جلوگیری می کند و صدقه نهان دهید که خشم خدا عز و جل را خاموش می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1388
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیکم بالقناعه فإنّ القناعه مال لا ینفد؛
به قناعت خو کنید زیرا قناعت مالی است که تمام شدنی نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1389
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیکم بالقرآن، فاتّخذوه إماما و قائدا فإنّه کلام ربّ العالمین الّذی هو منه و إلیه یعود، فآمنوا بمتشابهه و اعتبروا بأمثاله؛
با قرآن مانوس شوید و آن را پیشوا و رهبر خویش گیرید که قرآن گفتار خدای جهانیان است که از اوست و بسوی او باز می رود به متشابه آن ایمان داشته باشید و از مثل های آن عبرت گیرید.
نهج الفصاحه
حدیث1390
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیکم بالصدق فإنّه باب من أبواب الجنّه و إیّاکم و الکذب فإنّه باب من أبواب النّار؛
راستی پیشه کنید که راستی دری از درهای بهشت است و از دروغگویی بپرهیزید که دروغ از درهای جهنم است.
نهج الفصاحه
حدیث1391
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیکم بالسّواک فإنّه مطیبه للفم مرضاه للرّبّ؛
مسواک کنید که مایه پاکیزگی دهان و رضای خداست.
نهج الفصاحه
حدیث1392
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیکم بالتّواضع فإنّ التّواضع فی القلب و لا یؤذینّ مسلم مسلما؛
تواضع کنید که تواضع در دل است و مسلمان نباید مسلمان را آزار کند.
نهج الفصاحه
حدیث1393
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیک بالرّفق و إیّاک و العنف و الفحش؛
ملایمت کن و از خشونت و ناسزا بپرهیز.
نهج الفصاحه
حدیث1394
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیک بحسن الکلام و بذل الطّعام؛
سخن نیک گوی و غذا به کسان ده.
نهج الفصاحه
حدیث1395
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیک بحسن الخلق و طول الصّمت فو الّذی نفسی بیده ما تجمّل الخلائق بمثلهما؛
نیکخوئی کن و خموشی طولانی گزین، قسم به خدایی که جان من بدست اوست خلایق زینتی مانند آن ندارند.
نهج الفصاحه
حدیث1396
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیک بحسن الخلق، فإنّ أحسن النّاس خلقا أحسنهم دینا؛
نیک خویی کن که از مردم هر که نکوخوی تر دینش نکوتر.
نهج الفصاحه
حدیث1397
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیک بتقوی اللَّه فإنّها جماع کلّ خیر؛
از ترس خدا غافل مباش که سر چشمه نیکی هاست.
نهج الفصاحه
حدیث1398
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیک بالسّجود فإنّک لا تسجد للَّه سجده إلّا رفعک اللَّه بها درجه و حطّ عنک بها خطیئه؛
از سجده غافل مشو که هر سجده ای برای خدا کنی خداوند یک درجه تو را بالا برد و گناهی از تو محو کند.
نهج الفصاحه
حدیث1399
علیک بالبرّ فإنّ صاحب البرّ یعجبه أن یکون النّاس بخیر و فی خصب؛
به نیکی کوش که نیکوکار دوست دارد مردم در خیر و فراوانی باشند.
نهج الفصاحه
حدیث1400
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علّموا و لا تعنفوا فإنّ المعلّم خیر من المعنف؛
تعلیم دهید و خشونت مکنید که آموزگار بهتر از خشونت گر است.
نهج الفصاحه
حدیث1401
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علّموا و یسّروا، و لا تعسّروا و بشّروا و لا تنفّروا و إذا غضب أحدکم فلیسکت؛
تعلیم دهید و سهل گیرید و سخت مگیرید گشاده رویی کنید و خشونت مکنید و چون یکی از شما خشمگین شود، خاموش ماند.
نهج الفصاحه
حدیث1402
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علامه حبّ اللَّه تعالی حبّ ذکر اللَّه و علامه بغض اللَّه بغض ذکر اللَّه عزّ و جلّ؛
نشان محبت خدا علاقه به ذکر خداست و نشان دشمنی خدا بی علاقگی به ذکر خدای عز و جل است.
نهج الفصاحه
حدیث1403
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عفّوا تعفّ نساؤکم و برّوا آباءکم تبرّکم أبناؤکم و من اعتذر إلی أخیه المسلم من شی ء بلغه عنه فلم یقبل عذره لم یرد علیّ الحوض؛
عفت ورزید تا زنانتان عفیف شوند و با پدرانتان نیکی کنید تا فرزندانتان با شما نیکی کنند و هر که از برادر مسلمان خویش در باره رنجشی که از او دارد، عذر بخواهد و عذرش را نپذیرد بر سر حوض به نزد من نیاید.
نهج الفصاحه
حدیث1404
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عفو اللَّه أکبر من ذنوبک؛
عفو خدا از گناهان تو بزرگتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1405
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عظم الأجر عند المصیبه و إذا أحبّ اللَّه قوما ابتلاهم؛
مصیبت را پاداش بزرگ دهند و چون خدا گروهی را دوست دارد، مبتلایشان کند.
نهج الفصاحه
حدیث1406
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عش ما شئت فإنّک میّت و أحبب ما أحببت فإنّک مفارقه و اعمل ما شئت فإنّک مجزیّ به؛
هر چه خواهی بمان که خواهی مرد، هر که را خواهی دوست بدار که از او جدا خواهی شد و هر چه خواهی بکن که سزای آن را خواهی دید.
نهج الفصاحه
حدیث1407
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عد من لا یعودک و اهد لمن لا یهدی لک؛
از آن که تو را عیادت نمی کند، عیادت کن و به آن کس که هدیه به تو نمی دهد، هدیه بده.
نهج الفصاحه
حدیث1408
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عجبا للمؤمن فو اللَّه لا یقضی اللَّه للمؤمن قضاء إلّا کان خیرا له؛
کار مؤمن عجیب است به خدا که خدا قضائی برای مؤمن مقرر ندارد مگر مایه خیر او باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1409
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عجبا لأمر المؤمن، إنّ أمره کلّه له خیر و لیس ذلک لأحد إلّا للمؤمن إن أصابته سرّاء شکر و کان خیرا له و إن أصابته ضرّاء صبر فکان خیرا له؛
کار مؤمن عجیب است که کار او همه برایش نیک است و هیچ کس جز مؤمن چنین نیست اگر سختی بدو رسد، شکر کند و برای او نیک باشد و اگر مرضی بدو رسد، صبر کند و برای او نیک باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1410
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عجبت لغافل و لا یغفل عنه عجبت لمؤمّل دنیا و الموت یطلبه و عجبت لضاحک ملأ فمه و لا یدری أرضی اللَّه عنه أم أسخطه؛
عجب دارم از غافلی که از او غافل نشوند و عجب دارم از آرزومند دنیا که مرگ در طلب اوست و عجب دارم از آن که از ته دل بخندد و نداند که آیا خدا از او خشنود است یا خشمگین.
نهج الفصاحه
حدیث1411
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عاقبوا أرقّاءکم علی قدر عقولهم؛
بندگان خویش را به اندازه عقولشان عقوبت کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1412
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
عاید المریض یمشی فی طریق الجنّه حتّی یرجع؛
کسی که بیماری را عیادت کند تا وقتی که باز گردد در راه بهشت قدم می زند.
نهج الفصاحه
حدیث1413
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الطّبیب اللَّه و لعلّک ترفق بأشیاء تخرق بها غیرک؛
طبیب حقیقی خداست شاید چیزهائی برای تو مناسب است که برای غیر تو نامناسب است.
نهج الفصاحه
حدیث1414
الطّاعم الشّاکر بمنزله الصّائم الصّابر؛
غذا خور شکرگزار چون روزه دار صبور است.
نهج الفصاحه
حدیث1415
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
طوبی لمن ملک لسانه و بکی علی خطیئته؛
خوشا آن که اختیار زبان خویش دارد و بر گناه خویش بگرید.
نهج الفصاحه
حدیث1416
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
طوبی لمن ذلّ فی نفسه و حسنت خلیقته و أنفق الفضل من ماله و أمسک الفضل من قوله و وسعته السّنّه و لم یعدها إلی البدعه؛
خوشا آن که در پیش خویش خوار است و خوی او نیک است و فزونی مال خویش ببخشد و فزونی گفتار خویش نگه دارد و پیر و سست باشد و از سنت به بدعت نرود.
نهج الفصاحه
حدیث1417
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
طوبی لمن هدی للإسلام و کان عیشه کفافا و قنع؛
خوشا آن که به اسلام هدایت شود و معیشت او به حد کفاف باشد و قناعت کند.
نهج الفصاحه
حدیث1418
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
طوبی لمن رزقه اللَّه الکفاف ثمّ صبر علیه؛
خوشا آن که خدا روزی او به حد کفاف داده باشد و بر آن صبر کند.
نهج الفصاحه
حدیث1419
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
طوبی لمن ترک الجهل و أتی الفضل و عمل بالعدل؛
خوشا آن که سبک سری نکند و فزونی را ببخشد و به عدالت عمل کند.
نهج الفصاحه
حدیث1420
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
طوبی لمن أسلم و کان عیشه کفافا؛
خوشا آن که مسلمان است و معیشت کفاف دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1421
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
طوبی للسّابقین إلی ظلّ اللَّه الّذین إذا أعطوا الحقّ قبلوه و الّذین یحکمون للنّاس بحکمهم لأنفسهم؛
خوشا آنان که زودتر از همه به سایه خدا روند آنها که وقتی با حق روبرو شوند آن را بپذیرند کسانی که برای مردم همان حکم کنند که برای خویش کنند.
نهج الفصاحه
حدیث1422
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
طوبی للمخلصین أولئک مصابیح الهدی تنجلی بهم کلّ فتنه ظلماء؛
خوشا مخلصان آنان چراغ های هدایتند و به پرتو آنها هر فتنه تاریک روشن شود.
نهج الفصاحه
حدیث1423
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
طلب العلم فریضه علی کلّ مسلم و مسلمه؛
جستن علم بر هر مرد مسلمان و هر زن مسلمان واجب است.
نهج الفصاحه
حدیث1424
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
طعام السخیّ دواء و طعام الشحیح داء؛
غذای سخاوت مند دوا و غذای بخیل درد است.
نهج الفصاحه
حدیث1425
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
طالب العلم للَّه أفضل عند اللَّه من المجاهد فی سبیل اللَّه؛
هر که علم برای رضای خدا جوید نزد خدا از مجاهد فی سبیل اللَّه بهتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1426
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
طاعه اللَّه طاعه الوالد و معصیه اللَّه معصیه الوالد؛
اطاعت پدر اطاعت خداست و نافرمانی پدر نافرمانی خداست.
نهج الفصاحه
حدیث1427
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الضّیف یأتی برزقه و یرتحل بذنوب القوم، یمحّص عنهم ذنوبهم؛
مهمان روزی خویش بیارد گناهان کسان ببرد و گناهان آنها را پاک کند.
نهج الفصاحه
حدیث1428
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الضّیافه ثلاثه أیّام فما زاد فهو صدقه و علی الضّیف أن یتحوّل بعد ثلاثه أیّام؛
مهمانی سه روز است و هر چه بیشتر شد صدقه است و مهمان باید پس از سه روز تغییر جا دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1429
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ضحک ربّنا من قنوط عباده؛
پروردگار ما از نومیدی بندگان خویش عجب دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1430
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّلاه تسوّد وجه الشّیطان و الصّدقه تکسّر ظهره و التّحاب فی اللَّه یقطع دابره فإذا فعلتم ذلک تباعد منکم کمطلع الشّمس من مغربها؛
نماز چهره شیطان را سیاه کند و صدقه دادن پشت او را بشکند و دوستی در راه خدا ریشه او را می کند و وقتی چنین کردید از شما به فاصله شرق و غرب دوری کند.
نهج الفصاحه
حدیث1431
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصلح جائز بین المسلمین إلّا صلحا أحلّ حراما أو حرّم حلالا؛
هر صلحی میان مسلمانان رواست مگر صلحی که حرامی را حلال یا حلالی را حرام کند.
نهج الفصاحه
حدیث1432
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّدقات بالغدوات یذهبن بالعاهات؛
صدقه صبحگاه مرض ها را می برد.
نهج الفصاحه
حدیث1433
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّدقه علی وجهها و اصطناع المعروف و برّ الوالدین و صله الرّحم تحوّل الشّقاء سعاده و تزید فی العمر و تقی مصارع السّوء؛
صدقه به موقع و نیکوکاری و نیکی با پدر و مادر و پیوستگی خویشاوند بدبختی را به خوشبختی مبدل کند و عمر را افزایش دهد و از مرگ های بد جلوگیری کند.
نهج الفصاحه
حدیث1434
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّدقه تمنع میته السّوء؛
صدقه مانع مرگ بد می شود.
نهج الفصاحه
حدیث1435
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّدقه علی القرابه صدقه وصله؛
صدقه به خویشاوندان هم صدقه است هم پیوستگی خویشاوندان.
نهج الفصاحه
حدیث1436
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّدقه تطفی ء الخطیئه کما یطفی ء الماء النّار؛
صدقه گناه را خاموش می کند چنان که آب آتش را خاموش می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1437
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصدق طمأنینه و الکذب ریبه؛
راستی مایه آرامش است و دروغ مایه تشویش.
نهج الفصاحه
حدیث1438
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّحه و الفراغ نعمتان مکفورتان؛
صحت و فراغت دو نعمت است که کفران آن کنند.
نهج الفصاحه
حدیث1439
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الصّبحه تمنع الرّزق؛
خواب صبحگاهان مانع روزی است.
نهج الفصاحه
حدیث1440
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
صنفان من النّاس إذا صلحا صلح النّاس و إذا فسدا فسد النّاس العلماء و الامراء؛
دو گروه از مردمند که اگر صالح بودند مردم به صلاح آیند و اگر فاسد بودند به فساد گرایند، دانشوران و زمامداران.
نهج الفصاحه
حدیث1441
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
صلوا قراباتکم و لا تجاوروهم فإنّ الجوار یورث بینکم الضّغائن؛
با خویشان دوستی کنید و همسایه ایشان مشوید که همسایگی میان شما کینه ها پدید آرد.
نهج الفصاحه
حدیث1442
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
صل من قطعک و أحسن إلی من أساء إلیک و قل الحقّ و لو علی نفسک؛
با هر که از تو ببرد پیوند گیر و با آن که با تو بدی کرده نکوئی کن و حق را بگو و گر چه بر ضرر خودت باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1443
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
صله القرابه مثراه فی المال محبّه فی الأهل منساه فی الأجل؛
پیوند خویشاوندی مایه فراوانی مال و محبت کسان و تأخیر اجل است.
نهج الفصاحه
حدیث1444
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
صله الرّحم تزید فی العمر و صدقه السّرّ تطفی ء غضب الرّبّ؛
پیوند خویشان عمر را فزونی دهد و صدقه نهان خشم پروردگار را خاموش کند.
نهج الفصاحه
حدیث1445
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
صل من قطعک و أعط من حرمک و اعف عمّن ظلمک؛
با آن که از تو بریده پیوند گیر و آن که تو را محروم کرده عطایش ده و از آن که با تو ستم کرده در گذر.
نهج الفصاحه
حدیث1446
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
صدقه السّرّ تطفی ء غضب الرّبّ؛
صدقه نهان خشم پروردگار را خاموش می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1447
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
صدقه المرء المسلم تزید فی العمر و تمنع میته السّوء و یذهب اللَّه تعالی بها الفخر و الکبر؛
صدقه مرد مسلمان عمر را فزونی دهد و از مرگ بد جلوگیری کند و خدای والا به وسیله آن تفاخر و تکبر را ببرد.
نهج الفصاحه
حدیث1448
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
صدق اللَّه فصدقه؛
خدا راستگوست با او راست باش.
نهج الفصاحه
حدیث1449
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الشّیخ یضعف جسمه و قلبه شابّ علی حبّ اثنتین طول الحیاه و حبّ المال؛
تن پیر ناتوان می شود و دل وی بر محبت دو چیز جوان است: عمر دراز و محبت مال.
نهج الفصاحه
حدیث1450
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
شرّ النّاس منزله یوم القیامه من یخاف لسانه أو یخاف شرّه؛
روز قیامت موقعیت آن کس از همه مردم بدتر است که از زبانش ترسند یا از شرش بیم کنند.
نهج الفصاحه
حدیث1451
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
شرّ النّاس المضیق علی أهله؛
بدترین مردم آن کس است که بر اهل خانه خود سخت گیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1452
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
شرّ النّاس الّذی یسأل باللَّه ثمّ لا یعطی؛
بدترین مردم آن کس است که بنام خدا از او بخواهند و ندهد.
نهج الفصاحه
حدیث1453
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
شرار أمّتی الثّرثارون المتشدّقون المتفیهقون و خیار أمّتی أحاسنهم أخلاقا؛
بدان امت من پر گویان پر چانه پر مدعایند و نیکان امت من آنهایند که نیک خوترند.
نهج الفصاحه
حدیث1454
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
شرّ الناس من أکل وحده و منع رفده و جلد عبده و شرّ منه من لا یقیل عثره و لا یقبل معذره و شرّ منه من لا یرجی خیره و لا یؤمن شرّه؛
بدترین مردم آن کس است که تنها غذا خورد و رسیده خویش را بی نصیب کند و بنده خویش را بزند و بدتر از او کسی است که خطائی را نبخشد و عذری نپذیرد و بدتر از او کسی است که به خیرش امید نیست و از شرش امان نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1455
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الشّدید من غلب نفسه؛
نیرومند آن است که بر خویشتن مسلط شود.
نهج الفصاحه
حدیث1456
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
شتّان ما بین عملین عمل تذهب لذّته و تبقی تبعته و عمل تذهب مؤنته و تبقی أجره؛
میان دو عمل بسیار فرق است عملی که لذت آن برود و عواقب آن بماند و عملی که زحمت آن برود و پاداش آن بماند.
نهج الفصاحه
حدیث1457
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
شاهد الزّور لا تزول قدماه حتّی یوجب اللَّه له النّار؛
شاهد دروغ قدم برندارد تا جهنم بر او واجب شود.
نهج الفصاحه
حدیث1458
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّماح رباح و العسر شؤم؛
سهل انگاری مایه سودا است و سختگیری شوم است.
نهج الفصاحه
حدیث1459
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّلام قبل السّؤال فمن بدأکم بالسّؤال قبل السّلام فلا تجیبوه؛
سلام مقدم بر سؤال است هر که پیش از سلام به سؤال آغاز کرد جوابش مدهید.
نهج الفصاحه
حدیث1460
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
سکوت اللّسان سلامه الإنسان؛
خاموشی زبان مایه سلامت انسان است.
نهج الفصاحه
حدیث1461
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّعاده کلّ السّعاده طول العمر فی طاعه اللَّه؛
سعادت کامل عمر دراز در اطاعت خداست.
نهج الفصاحه
حدیث1462
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّخیّ الجهول أحبّ إلی اللَّه من العالم البخیل؛
سخاوتمند نادان نزد خدا از دانشمند بخیل محبوبتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1463
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّخیّ إنّما یجود بحسن الظّنّ باللَّه و البخیل إنّما یبخل بسوء الظّنّ باللَّه؛
سخاوتمند به سبب خوش گمانی به خدا سخاوت می کند و بخیل به علت بدگمانی به خدا بخل می ورزد.
نهج الفصاحه
حدیث1464
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّخیّ قریب من اللَّه قریب من النّاس قریب من الجنّه بعید من النّار، و البخیل بعید من اللَّه بعید من النّاس بعید من الجنّه قریب من النّار، و الجاهل السّخیّ أحبّ إلی اللَّه من عالم بخیل؛
سخاوتمند به خدا نزدیک و به مردم نزدیک و به بهشت نزدیک و از جهنم دور است و بخیل از خدا دور و از مردم دور و از بهشت دور و به جهنم نزدیک است، نادان سخاوتمند نزد خدا از عالم بخیل محبوبتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1465
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّاعی علی الأرمله و المسکین کالمجاهد فی سبیل اللَّه أو القائم اللّیل الصّائم النّهار؛
آنکه در کار بیوه و یتیم بکوشد چون مجاهد راه خدایا نمازگزار شب یا روزه دار روز است.
نهج الفصاحه
حدیث1466
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
سلوا أهل الشّرف عن العلم فإن کان عندهم علم فاکتبوه فإنّهم لا یکذبون؛
شریفان را از علم بپرسید اگر علمی نزد ایشان بود بنویسید که آنها دروغ نمی گویند.
نهج الفصاحه
حدیث1467
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
سلوا اللَّه علما نافعا و تعوّذوا باللَّه من علم لا ینفع؛
از خدا عملی سودمند بخواهید و از علمی که سود ندهد به خدا پناه برید.
نهج الفصاحه
حدیث1468
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
سلوا اللَّه العفو و العافیه فإنّ أحدا لم یعط بعد الیقین خیرا من العافیه؛
از خدا بخشش و عافیت طلب کنید که پس از ایمان، هیچ کس را چیزی بهتر از عافیت نداده اند.
نهج الفصاحه
حدیث1469
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
سلوا اللَّه کلّ شی ء حتّی الشّسع فإنّ اللَّه إن لم ییسّره لم یتیسّر؛
همه چیز حتی بند صندل را از خدا بخواهید که اگر خدا آن را میسور نکند، میسر نخواهد شد.
نهج الفصاحه
حدیث1470
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
سلوا اللَّه من فضله فإنّ اللَّه یحبّ أن یسأل، و أفضل العباده انتظار الفرج؛
خدا را از فضل او طلب کنید که خدا دوست دارد که از او بخواهند، بهترین عبادتها انتظار گشایش است.
نهج الفصاحه
حدیث1471
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
سخافه بالمرء أن یستخدم ضیفه؛
سبک عقلی مرد آن است که مهمان خویش را به خدمت گیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1472
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ستّ خصال من الخیر: جهاد أعداء اللَّه بالسّیف، و الصّوم فی یوم الصّیف، و حسن الصّبر عند المصیبه، و ترک المراء، و الإنفاق فی الخفا، و المحاباه فی اللَّه؛
شش صفت نیکست پیکار با دشمنان خدا به وسیله شمشیر و روزه در روز تابستان و نیک صبری به هنگام مصیبت و ترک مجادله و انفاق در نهان و دوستی در راه خدا.
نهج الفصاحه
حدیث1473
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
سبع یجری للعبد أجرهنّ و هو فی قبره بعد موته: من علّم علما، أو أجری نهرا، أو حفر بئرا، أو غرس نخلا، أو بنی مسجدا، أو ورّث مصحفا، أو ترک ولدا یستغفر له بعدموته؛
هفت چیز است که پاداش آن برای بنده در قبر او و پس از مرگش دوام دارد کسی که علمی تعلیم دهد، یا نهری به جریان آورد یا چاهی حفر کند یا نخلی بکارد یا مسجدی بسازد یا مصحفی به ارث گذارد یا فرزندی به جا نهد که پس از مرگش برای او آمرزش خواهد.
نهج الفصاحه
حدیث1474
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
سباب المسلم فسوق و قتاله کفر و حرمه ماله کحرمه دمه؛
بدگوئی مسلمان گناه است و جنگ او کفر است و حرمت مال وی چون حرمت خون اوست.
نهج الفصاحه
حدیث1475
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
سافروا تصحّوا و ترزقوا؛
سفر کنید تا تندرست شوید و روزی یابید.
نهج الفصاحه
حدیث1476
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ساعات الأذی فی الدّنیا یذهبن ساعات الأذی فی الآخره؛
ساعتهای آزار این دنیا ساعت های آزار آخرت را نابود می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1477
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
زوّجوا الأکفاء و تزوّجوا الأکفاء، و اختاروا لنطفکم؛
به اشخاص هم شأن زن بدهید و از اشخاص هم شأن زن بگیرند و محل نطفه های خود را به دقت انتخاب کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1478
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
زر القبور تذکر بها الآخره و اغسل الموتی فإنّ معالجه جسد خاو موعظه بلیغه و صلّ علی الجنائز لعلّ ذلک یحزنک فإنّ الحزین فی ظلّ اللَّه یوم القیامه یتعرّض لکلّ خیر؛
به زیارت قبرها برو تا آخرت را بیاد آری و مردگان را غسل بده زیرا زیر و رو کردن جسد بی حرکت موعظه ای کامل است. بر مردگان نمازگزار شاید بدین وسیله غمگین شوی زیرا شخص غمگین روز رستاخیز در سایه خدا در معرض همه نیکیهاست.
نهج الفصاحه
حدیث1479
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الرّمی خیر ما لهوتم به؛
تیر اندازی بهترین تفریحهای شماست.
نهج الفصاحه
حدیث1480
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الرّفق یمن و الخرق شؤم و إذا أراد اللَّه بأهل بیت خیرا أدخل علیهم باب الرّفق فإنّ الرّفق لم یکن فی شی ء إلّا زانه و إنّ الخرق لم یکن فی شی ء إلّا شانه؛
ملایمت مایه میمنت است و خشونت مایه شئامت و همین که خداوند برای اهل خانه ای نیکی خواهد آنها را با ملایمت قرین کند زیرا ملایمت در هر چه باشد آن را زینت دهد و خشونت در هر چه باشد آن را خوار کند.
نهج الفصاحه
حدیث1481
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الرّغبه فی الدّنیا تکثّر الهمّ و الحزن و البطانه تقسی القلب؛
علاقه به دنیا غم و اندوه را زیاد می کند و شکم پرستی دل را سخت می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1482
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الرّزق أشدّ طلبا للعبد من أجله؛
روزی بیشتر از مرگ در جستجوی بنده است.
نهج الفصاحه
حدیث1483
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الرّحم معلّقه بالعرش یقول: من وصلنی وصله اللَّه و من قطعنی قطعه اللَّه؛
خویشاوندی به عرش آویخته است و گوید هر که مرا پیوند دهد خدا او را پیوند دهد و هر که مرا ببرد خدا او را ببرد.
نهج الفصاحه
حدیث1484
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الرّجال أربعه سخیّ و کریم و بخیل و لئیم، فالسّخیّ الّذی یأکل و یعطی و الکریم الّذی لا یأکل و یعطی و البخیل الّذی یأکل و لا یعطی و اللّئیم الّذی لا یأکل و لا یعطی؛
مردان چهار قسمند بخشنده و جوانمرد و بخیل و فرومایه، بخشنده آن است که بخورد و بخوراند، جوان مرد آن است که نخورد و بخوراند، بخیل آن است که بخورد و نخوراند و فرومایه آن است که نه بخورد و نه بخوراند.
نهج الفصاحه
حدیث1485
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الرّاحمون یرحمهم الرّحمن تبارک و تعالی. ارحموا من فی الأرض یرحمکم من فی السّماء؛
خداوند رحیمان را رحم میکند با آنها که در زمین اند رحم کنید تا آن که در آسمان است به شما رحم کند.
نهج الفصاحه
حدیث1486
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رفع العلم عن ثلاثه: عن المجنون المغلوب علی عقله حتّی یبرء و عن النّائم حتّی یستیقظ و عن الصّبیّ حتّی یحتلم؛
قلم از سه کس برداشته اند مجنونی که اختیار عقل خود را ندارد تا شفا یابد و خفته تا بیدار شود و طفل تا بالغ شود.
نهج الفصاحه
حدیث1487
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ردّوا السّلام و غضّوا البصر و أحسنوا الکلام؛
سلام را جواب بدهید و از محارم چشم بپوشید و سخن نیک گوئید.
نهج الفصاحه
حدیث1488
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ردّ جواب الکتاب حقّ کردّ السّلام؛
جواب نامه نیز مانند جواب سلام لازمست.
نهج الفصاحه
حدیث1489
رحم اللَّه من حفظ لسانه و عرف زمانه و استقامت طریقته؛
خدا رحمت کند آن کس را که زبان خود را حفظ کند و روزگار خود را بشناسد و روش او راست باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1490
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رحم اللَّه عینا بکت من خشیه اللَّه و رحم اللَّه عینا سهرت فی سبیل اللَّه؛
خدا رحمت کند دیده ای را که از ترس خدا بگرید و رحمت کند دیده ای را که در راه خدا بیدار ماند.
نهج الفصاحه
حدیث1491
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رحم اللَّه عبدا قال خیرا فغنم أو سکت عن سوء فسلم؛
خدا رحمت کند بنده ای را که سخن نیک گوید و غنیمت برد یا از بد گوئی سکوت کند و سالم ماند.
نهج الفصاحه
حدیث1492
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رحم اللَّه عبدا سمحا إذا باع سمحا إذا اشتری سمحا إذا قضی سمحا إذا اقتضی؛
خدا رحمت کند کسی را که هنگام فروش سهل انگار باشد و هنگام خرید سهل انگار باشد و هنگام پرداخت سهل انگار باشد و هنگام طلب سهل انگار باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1493
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رحم اللَّه امرءا سمع منّا حدیثا فوعاه ثمّ بلّغه من هو أوعی منه؛
خدا رحمت کند کسی را که سخنی از ما بشنود و حفظ کند و به کسی که بهتر از او حفظ تواند کرد، برساند.
نهج الفصاحه
حدیث1494
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رحم اللَّه امرءا اکتسب طیّبا و انفق قصدا و قدّم فضلا لیوم فقره و حاجته؛
خدا رحمت کند کسی را که کسب حلال کند و به اعتدال خرج کند و ما زاد آن را برای روز تنگ دستی و حاجت از پیش فرستد.
نهج الفصاحه
حدیث1495
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رحم اللَّه امرءا أصلح من لسانه؛
خدا رحمت کند کسی را که زبان خود را اصلاح کند.
نهج الفصاحه
حدیث1496
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رحماء أمّتی أوساطها؛
رحیمان امت من، متوسطانند.
نهج الفصاحه
حدیث1497
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ربّ أشعث أغبر ذی طمرین تنبو عنه أعین النّاس لو أقسم علی اللَّه لأبرّه؛
چه بسا ژولیده گرد آلود که دو لباس کهنه دارد و چشم مردم از او بیزار است اگر از جانب خدا تعهدی کند، خداوند انجام دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1498
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رأس الحکمه معرفه اللَّه؛
اساس حکمت، خداشناسی است.
نهج الفصاحه
حدیث1499
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رأس الحکمه مخافه اللَّه؛
اساس حکمت، ترس خداست.
نهج الفصاحه
حدیث1500
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ذنب العالم ذنب واحد و ذنب الجاهل ذنبان؛
گناه دانا یک گناه است و گناه نادان دو گناه.
نهج الفصاحه
حدیث1501
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ذکر اللَّه شفاء القلوب؛
یاد کردن خدا شفای دلهاست.
نهج الفصاحه
حدیث1502
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ذبح الرّجل أن تزکّیه فی وجهه؛
سر بریدن مرد آن است که در حضورش تمجید وی کنی.
نهج الفصاحه
حدیث1503
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الدّین دینان: فمن مات و هو ینوی قضاءه فأنا ولیّه و من مات و لا ینوی قضاءه فذاک الّذی یؤخذ من حسناته لیس یومئذ دینار و لا درهم؛
دو جور قرض هست هر که بمیرد و در دل دارد که قرض خود را بپردازد من ولی او هستم و هر که بمیرد و در دل دارد قرض خود را ندهد، در مقابل آن از اعمال نیک وی بردارند زیرا در آن روز دینار و درهمی نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1504
الدّواء من القدر و قد ینفع بإذن اللَّه تعالی؛
دوا از وسائل تقدیر است و به فرمان خدا فایده می دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1505
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الدّنیا سجن المؤمن و جنّه الکافر؛
دنیا زندان مؤمن است و بهشت کافر.
نهج الفصاحه
حدیث1506
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الدّنیا دار من لا دار له و مال من لا مال له و لها یجمع من لا عقل له؛
دنیا خانه کسی است که خانه ندارد و مال کسی است که مال ندارد و کسی برای دنیا مال فراهم میکند که عقل ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث1507
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الدّنیا حلوه خضره فمن أخذها بحقّه بورک له فیها و ربّ متخوّض فیما اشتهت نفسه لیس له یوم القیامه إلّا النّار؛
دنیا شیرین و دوست داشتنی است هر که از آن مطابق حق بهره گیرد بر او مبارکباد و بسا کسان که در خواهشهای خود فرو روند و روز قیامت نصیبی جز آتش ندارند.
نهج الفصاحه
حدیث1508
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الدّالّ علی الخیر کفاعله و اللَّه یحبّ إغاثه اللّهفان؛
رهبر نیکی چون نکوکار است و خداوند فریادرسی بیچارگان را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1509
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الدّاعی و المؤمّن فی الأجر شریکان و القاری و المستمع فی الأجر شریکان و العالم و المتعلّم فی الأجر شریکان؛
آنکه دعا میکند و آنکه آمین گوید در پاداش شریکند و قاری و مستمع در پاداش شریکند و دانشمند و دانش آموز در پاداش شریکند.
نهج الفصاحه
حدیث1510
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
دوروا مع کتاب اللَّه حیثما دار.
پیوسته پیرو کتاب خدا باشید.
نهج الفصاحه
حدیث1511
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
دعوا النّاس یصیب بعضهم من بعض فإن استنصح أحدکم أخاه فلینصحه؛
بگذارید مردم از یک دیگر فائده برند و وقتی یکی از شما از برادر خویش مشورت خواست رأی خوت را به او بگوید.
نهج الفصاحه
حدیث1512
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
دعوا النّاس یرزق اللَّه بعضهم ببعض؛
بگذارید خداوند بعضی مردم را به وسیله بعضی دیگر روزی دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1513
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
دعوا الدّنیا لأهلها، من أخذ من الدّنیا فوق ما یکفیه أخذ حتفه و هو لا یشعر؛
دنیا را باهل آن واگذارید، هر که از دنیا بیش از حاجت خود فرا گیرد، هلاک خویش را گرفته و نمی داند.
نهج الفصاحه
حدیث1514
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
دع ما یریبک إلی مالا یریبک فإنّک لن تجد فقد شی ء ترکته للَّه؛
از آنچه شبهه ناک است در گذر و آنچه را شبهه ناک نیست برگیر زیرا فقدان چیزی را که برای خدا رها کرده ای احساس نخواهی کرد.
نهج الفصاحه
حدیث1515
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
دع ما یریبک إلی مالا یریبک فإنّ الصّدق ینجی؛
از آنچه شبهه ناک است بگذر و آنچه را شبهه ناک نیست بر گیر که راستی مایه نجات است.
نهج الفصاحه
حدیث1516
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
دع قیل و قال و کثره- السّؤال و إضاعه المال؛
از قیل و قال و کثرت سؤال و تلف کردن مال در گذر.
نهج الفصاحه
حدیث1517
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
درهم الرّجل ینفق فی صحّته خیر من عتق رقبه عند موته؛
درهمی که انسان در حال صحت در راه خدا خرج کند بهتر از بنده ای است که هنگام مرگ آزاد کند.
نهج الفصاحه
حدیث1518
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
داووا مرضاکم بالصّدقه فإنّها تدفع عنکم الأمراض و الأعراض؛
بیماران خود را به وسیله صدقه علاج کنید زیرا صدقه امراض و اعراض را از شما دفع می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1519
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الخیر کثیر و من یعمل به قلیل؛
خوبی بسیار است و کسی که بدان عمل کند اندک.
نهج الفصاحه
حدیث1520
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الخلق کلهم عیال اللَّه فأحبّهم إلی اللَّه أنفعهم لعیاله؛
مردم همه عیال خدایند و محبوب ترین کسان پیش خدا کسی است که برای عیال وی سودمندتر باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1521
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الخرق شؤم و الرّفق یمن؛
خشونت شئامت است و مدارا میمنت.
نهج الفصاحه
حدیث1522
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیّر سلیمان بین المال و الملک و العلم فاختار العلم فاعطی الملک و المال لاختیاره العلم؛
سلیمان پیغمبر را میان ملک و دانش مخیر کردند دانش را برگزید ملک را نیز بدو دادند برای آنکه دانش را برگزیده بود.
نهج الفصاحه
حدیث1523
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر نسائکم العفیفه الغلمه عفیفه فی فرجها غلمه علی زوجها؛
بهترین زنان شما زن عفیف راغب است که در ناموس خود عفت و به شوهر خود رغبت داشته باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1524
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر نساء أمّتی أصبحهنّ وجها و أقلّهنّ مهرا؛
بهترین زنان امت من کسانی هستند که رویشان نکوتر و مهرشان کمتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1525
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر ما یخلّف الإنسان بعده ثلاث ولد صالح یدعو له و صدقه تجری یبلغه أجرها و علم ینتفع به من بعده؛
بهترین چیزی که انسان پس از خود وا می گذارد سه چیز است فرزند پارسا که برای او دعا کند و صدقه جاری که پاداش آن بدو رسد و دانشی که پس از وی از آن بهره مند شوند.
نهج الفصاحه
حدیث1526
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر ما أعطی الرّجل المؤمن خلق حسن و شرّ ما أعطی- الرّجل قلب سوء فی صوره حسنه؛
بهترین چیزی که به مرد داده اند خوی نیک است و بدترین چیزی که به مرد داده اند سیرت بد است در صورت نیک.
نهج الفصاحه
حدیث1527
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیرکم من یرجی خیره و یؤمن شرّه و شرّکم من لا یرجی خیره و لا یؤمن شرّه؛
بهترین شما کسی است که به خیرش امید توان داشت و از شرش امان توان یافت و بدترین شما کسی است که به خیرش امید و از شرش امان نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1528
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیرکم من لم یترک آخرته لدنیاه و لا دنیاه لآخرته و لم یکن کلّا علی النّاس؛
بهترین شما کسی است که آخرت خود را برای دنیا از دست ندهد و دنیای خود را برای آخرت از دست ندهد و سربار مردم نباشد.
نهج الفصاحه
حدیث1529
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیرکم من أعانه اللَّه علی نفسه فملّکها؛
بهترین شما کسی است که خداوند کمکش کرده و بر خویشتن تسلط یافته است.
نهج الفصاحه
حدیث1530
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیرکم خیرکم لأهله و أنا خیرکم لأهلی ما أکرم النّساء إلّا کریم و لا أهانهنّ إلّا لئیم؛
بهترین شما کسی است که برای کسان خود بهتر است، من از همه شما برای کسان خود بهترم، بزرگ مردان زنان را گرامی شمارند و فرومایگان زنان را خوار دارند.
نهج الفصاحه
حدیث1531
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیرکم المدافع عن عشیرته ما لم یأثم؛
بهترین شما کسی است که از طایفه خود دفاع می کند به شرط آن که در این راه مرتکب گناه نشود.
نهج الفصاحه
حدیث1532
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیرکم إسلاما أحاسنکم أخلاقا إذا فقهوا؛
از میان شما اسلام آن کس بهتر است که اخلاقش نیک تر است اگر در کار دین دانا باشند.
نهج الفصاحه
حدیث1533
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیرکم أزهدکم فی الدّنیا و أرغبکم فی الآخره؛
بهترین شما کسی است که به دنیا بی رغبت تر و به آخرت راغب تر است.
نهج الفصاحه
حدیث1534
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر شبابکم من تشبّه بالکهول و شرّ کهولکم من تشبّه بشبابکم؛
بهترین جوانان شما آن است که رفتار پیران پیش گیرد و بدترین پیران شما آن است که روش جوانان داشته باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1535
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر بیوتکم بیت فیه یتیم مکرّم؛
بهترین خانه های شما خانه ایست که در آن یتیمی محترم باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1536
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر بیت فی المسلمین بیت فیه یتیم یحسن إلیه و شرّ بیت فی المسلمین بیت فیه یتیم یساء إلیه أنا و کافل الیتیم فی الجنّه هکذا؛
بهترین خانه های مسلمانان خانه ایست که در آن یتیمی باشد و به او نیکی کنند و بدترین خانه های مسلمانان خانه ایست که در آن یتیمی باشد و به ا او بدی کنند من و کسی که کفالت یتیم را به عهده بگیرد در بهشت مانند دو انگشت همراهیم.
نهج الفصاحه
حدیث1537
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر إخوانکم من أهدی إلیکم عیوبکم؛
بهترین برادران شما آن است که عیوبتان را به شما آشکارا بگوید.
نهج الفصاحه
حدیث1538
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر أبواب البرّ الصّدقه؛
بهترین راه های نیکی، صدقه دادن است.
نهج الفصاحه
حدیث1539
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر النّکاح أیسره؛
بهترین ازدواجها آن است که آسان تر انجام گیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1540
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر النّساء الّتی تسرّه إذا نظر و تطیعه إذا أمر و لا تخالفه فی نفسها و لا مالها بما یکره؛
بهترین زنان آن است که وقتی مرد بدو نگرد، مسرور شود و وقتی بدو فرمان دهد، اطاعت کند و با تن و مال خود بر خلاف رضای شوهر کاری نکند.
نهج الفصاحه
حدیث1541
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر النّاس من طال عمره و حسن عمله و شرّ النّاس من طال عمره و ساء عمله؛
بهترین مردم کسی است که عمرش دراز و رفتارش نیک باشد و بدترین مردم کسی است که عمرش دراز و رفتارش بد باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1542
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر النّاس من انتفع به النّاس؛
بهترین مردم کسی است که مردم از او منتفع شوند.
نهج الفصاحه
حدیث1543
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر النّاس مؤمن فقیر یعطی جهده؛
بهترین مردم مؤمن فقیری است که به قدر توانائی خود انفاق کند.
نهج الفصاحه
حدیث1544
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر النّاس أقرؤهم و أفقههم فی دین اللَّه و أتقاهم للَّه و آمرهم بالمعروف و أنهاهم عن المنکر و أوصلهم للرّحم؛
بهترین مردم کسانی هستند که قرآن بهتر خوانند و در کار دین داناتر باشند و از خدا بیشتر ترسند و به نیکی بیشتر امر کنند و از بدی بیشتر جلوگیری کنند و با خویشاوندان بیشتر نزدیک شوند.
نهج الفصاحه
حدیث1545
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر المسلمین من سلم- المسلمون من یده و لسانه؛
بهترین مسلمانان کسی است که مسلمانان از دست و زبانش در امان باشند.
نهج الفصاحه
حدیث1546
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر المجالس أوسعها؛
بهترین مجالس آن است که وسیع تر باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1547
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر العمل ما نفع و خیر الهدی ما اتّبع؛
بهترین اعمال آن است که سودمند باشد و بهترین هدایتها آن است که پیروی کنند.
نهج الفصاحه
حدیث1548
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر العمل أن تفارق الدّنیا و لسانک رطب من ذکر اللَّه؛
بهترین کارها آن است که هنگام مفارقت از جهان زبانت به نام خدا گویا باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1549
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر العباده أخفیها؛
بهترین عبادت ها آن است که پنهان تر است.
نهج الفصاحه
حدیث1550
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر الصّدقه ما کان عن ظهر غنی؛
بهترین صدقه آن است که با فراخ دستی انجام دهند.
نهج الفصاحه
حدیث1551
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر الصّدقه ما أبقت غنی و الید العلیا خیر من الید السّفلی و ابداء بمن تعول؛
بهترین صدقه ها آن است که چیزی پس از آن بجای ماند، و دست دهنده بهتر از دست گیرنده است و صدقه را از نانخوران خود آغاز کن.
نهج الفصاحه
حدیث1552
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر الزّاد التّقوی و خیر ما ألقی فی القلب الیقین؛
بهترین توشه های سفر حیات تقوی است و بهترین صفات قلب ایمان است.
نهج الفصاحه
حدیث1553
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر الرّزق ما کان یوما بیوم کفافا؛
بهترین روزی آن است که روز به روز به حد کفایت برسد.
نهج الفصاحه
حدیث1554
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر الدّنیا و الآخره مع العلم و شرّ الدّنیا و الآخره مع الجهل؛
نیکی دنیا و آخرت با دانش همراه است و بدی دنیا و آخرت با نادانی قرین است.
نهج الفصاحه
حدیث1555
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر الأمور أوسطها؛
بهترین کارها آن است که به اعتدال نزدیک تر است.
نهج الفصاحه
حدیث1556
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیر الأصحاب عند اللَّه خیرهم لصاحبه و خیر الجیران عند اللَّه خیرهم لجاره؛
بهترین رفیقان پیش خدا کسی است که برای رفیق خود بهتر باشد و بهترین همسایگان کسی است که برای همسایه خود بهتر باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1557
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیارکم من ذکّرکم باللَّه رؤیته و زاد فی علمکم منطقه و رغّبکم فی الآخره عمله؛
بهترین شما آن کس است که دیدار او خدا را به یاد شما آرد و سخنانش دانش شما را بیفزاید و رفتارش شما را به آخرت راغب سازد.
نهج الفصاحه
حدیث1558
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیارکم خیارکم لنسائهم؛
بهترین شما کسانی هستند که برای زنان خود بهتر باشند.
نهج الفصاحه
حدیث1559
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیارکم أطولکم أعمارا و أحسنکم أعمالا؛
بهترین شما کسانی هستند که عمرهایشان درازتر و اعمالشان بهتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1560
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیارکم أطولکم أعمارا و أحسنکم أخلاقا؛
بهترین شما کسانی هستند که عمرشان درازتر و اخلاقشان نیک تر است.
نهج الفصاحه
حدیث1561
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیارکم أحسنکم قضاء للدّین؛
بهترین شما کسانی هستند که قرض خود را بهتر ادا کنند.
نهج الفصاحه
حدیث1562
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیارکم أحاسنکم أخلاقا الّذین یألفون و یؤلفون؛
بهترین شما کسانی هستند که اخلاقشان بهتر است و با مردم سازگارند و کسان را با یکدیگر سازگاری دهند.
نهج الفصاحه
حدیث1563
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خیار أمّتی من دعا إلی اللَّه تعالی و حبّب عباده إلیه؛
بهترین امت من کسی است که مردم را به سوی خدا بخواند و بندگان خدا را دوستدار او سازد.
نهج الفصاحه
حدیث1564
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خلقان یحبّهما اللَّه و خلقان یبغضهما اللَّه فأمّا اللّذان یحبّهما اللَّه فالسّخاء و السّماحه و أمّا اللّذان یبغضهما اللَّه فسوء الخلق و البخل و إذا أراد اللَّه بعبد خیرا استعمله علی قضاء حوائج النّاس؛
دو صفت را خدا دوست دارد، و دو صفت را دشمن دارد، دو صفتی که خدا دوست دارد بخشش است و گذشت و دو صفتی که خدا دشمن دارد بدخوئی و بخل است و همین که خدا برای بنده ای نیکی خواهد وی را برای رفع حوائج مردم به کار می برد.
نهج الفصاحه
حدیث1565
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خلق اللَّه مائه رحمه فوضع رحمه واحده بین خلقه یتراحمون بها و خبأ عنده مائه إلّا واحده؛
خداوند صد جزء رحمت آفرید و یکی را میان خلق نهاد که به وسیله آن بر یکدیگر رحم کنند و نود و نه جزء آن را پیش خود نگهداشت.
نهج الفصاحه
حدیث1566
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خلّفت فیکم شیئین لن تضلّوا بعدهما: کتاب اللَّه و سنّتی و لن یتفرّقا حتّی یردا علیّ الحوض؛
دو چیز میان شما واگذاشتم که بعد از آن گمراه نخواهید شد قرآن و روش من و این دو از هم جدا نشوند تا بر سر حوض به من برسند.
نهج الفصاحه
حدیث1567
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خلّتان کثیر من النّاس فیهما مفتون الصّحّه و الفراغ؛
دو صفت است که بیشتر مردم بدان دلباخته اند صحت و فراغت.
نهج الفصاحه
حدیث1568
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خذوا من العمل ما تطیقون فإنّ اللَّه لا یملّ حتّی تملّوا؛
عمل به قدر طاقت کنید زیرا ملالت شما مایه ملالت خدا می شود.
نهج الفصاحه
حدیث1569
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خذ الأمر بالتّدبیر فإن رأیت فی عاقبته خیرا فأمض و إن خفت غیّا فأمسک؛
کار را به تدبیر بنگر اگر در سر انجام آن خیری هست قدم بگذار و اگر از عاقبت آن بیم داری دست نگهدار.
نهج الفصاحه
حدیث1570
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خدمتک زوجتک صدقه.
خدمتی که به زن خود می کنی، صدقه است.
نهج الفصاحه
حدیث1571
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خاب عبد و خسر لم یجعل اللَّه تعالی فی قلبه رحمه للبشر؛
بنده ای که خداوند رحم نسبت به کسان را در دل او قرار نداده، زیانکار است.
نهج الفصاحه
حدیث1572
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الحیاء من الإیمان و الإیمان فی الجنّه و البذاء من الجفاء و الجفاء فی النّار؛
حیا از لوازم ایمان است و ایمان در بهشت است و بد زبانی از خشونت است و خشونت در جهنم است.
نهج الفصاحه
حدیث1573
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الحمّی تحتّ الخطایا کما تحتّ الشّجره ورقها؛
تب گناهان را می ریزد چنان که درخت برگهای خود را می ریزد.
نهج الفصاحه
حدیث1574
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الحمد علی النّعمه أمان لزوالها؛
سپاس بر نعمت مایه امنیت از زوال آن است.
نهج الفصاحه
حدیث1575
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الحکمه ضالّه المؤمن یأخذها ممّن سمعها و لا تبالی فی أیّ وعاء خرجت؛
حکمت گمشده مؤمن است از هر که بشنود فرا گیرد و اهمیت ندهد که از کجا آمده است.
نهج الفصاحه
حدیث1576
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حوسب رجل ممّن کان قبلکم فلم یوجد له من الخیر شی ء إلّا أنّه کان رجلا موسرا و کان یخالط النّاس و کان یأمر غلمانه أن یتجاوزوا عن المعسر فقال اللَّه عزّ و جلّ لملائکته نحن أحقّ بذلک منه تجاوزوا عنه؛
یکی از پیشینیان را به حساب کشیدند و کار نیکی نداشت جز آن که مرد توانگری بود و با مردم داد و ستد داشت و به غلامان خود می گفت از مطالبه واماندگان درگذرید خداوند به فرشتگان گفت ما بگذشت از او سزاوارتریم، از او درگذرید.
نهج الفصاحه
حدیث1577
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حلوه الدّنیا مرّه الآخره و مرّه الدّنیا حلوه الآخره؛
شیرینی دنیا تلخی آخرت و تلخی دنیا شیرینی آخرت است.
نهج الفصاحه
حدیث1578
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حقیق بالمرء أن یکون له مجالس یخلو فیها و یذکر ذنوبه فیستغفر اللَّه منها؛
چه خوب است که مرد گاهی خلوت کند و گناهان خود را بیاد آرد و از خدا آمرزش خواهد.
نهج الفصاحه
حدیث1579
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حقّ کبیر الإخوه علی صغیرهم کحقّ الوالد علی ولده؛
حق برادر بزرگ بر برادرهای کوچک مانند حق پدر بر فرزند است.
نهج الفصاحه
حدیث1580
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حقّ علی اللَّه عون من نکح التماس العفاف عمّا حرّم اللَّه؛
هر که زن گیرد به این منظور که از محرمات بر کنار ماند، بر خدا لازم است که او را یاری کند.
نهج الفصاحه
حدیث1581
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حقّ الولد علی الوالد أن یعلّمه الکتابه و السّباحه و الرّمایه و أن لا یرزقه إلّا طیّبا و أن یزوّجه إذا بلغ؛
حق پسر بر پدر آن است که نوشتن و شنا کردن و تیر انداختن به او بیاموزد و جز غذای خوب بدو نخوراند و همین که بالغ شد به او زن بدهد.
نهج الفصاحه
حدیث1582
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حقّ المسلم علی المسلم ستّ: إذا لقیته فسلّم علیه و إذا دعاک فأجبه و إذا استنصحک فانصح له و إذا عطس فحمد اللَّه فشمّته و إذا مرض فعده و إذا مات فاتبعه؛
حق مسلمان بر مسلمان شش چیز است: وقتی او را دیدی، بر او سلام کن و وقتی تو را دعوت کرد، بپذیر و وقتی با تو مشورت کرد، رأی خود را به او بگو و همین که عطسه زد، عافیت باد بگو و همین که مریض شد، او را عیادت کن و همین که مرد، همراه جنازه اش برو.
نهج الفصاحه
حدیث1583
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حقّ الجار إن مرض عدته و إن مات شیعته و إن استقرضک أقرضته و إن أصابه خیر هنّأته و إن أصابته مصیبه عزّیته و لا ترفع بناءک فوق بنائه فتسدّ علیه الرّیح؛
حق همسایه آن است که اگر مریض شد، عیادتش کنی و اگر مرد همراه جنازه اش بروی و اگر از تو قرض خواست بدهی و اگر حادثه خوشی بر او رخ داد بدو تهنیت گویی و اگر مصیبتی رخ داد تعزیتش گویی و بنای خود را از بنای او فراتر نبری و جریان باد را بر او نبندی.
نهج الفصاحه
حدیث1584
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حفّت الجنّه بالمکاره و حفّت النّار بالشّهوات؛
بهشت با ناملایمات قرین است و جهنم با خواستنی ها همراه است.
نهج الفصاحه
حدیث1585
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حصّنوا أموالکم بالزّکاه و داووا مرضاکم بالصّدقه و أعدّوا للبلاء الدّعاء؛
اموال خود را به وسیله زکات محفوظ دارید و مریضان خود را با صدقه علاج کنید و برای جلوگیری از بلا به دعا متوسل شوید.
نهج الفصاحه
حدیث1586
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حسن الملکه یمن و سوء الخلق شؤم؛
نیک خوئی برکت است و بدخوئی شئامت.
نهج الفصاحه
حدیث1587
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حسن الملکه نماء و سوء الخلق شؤم و البرّ زیاده فی العمر و الصّدقه تمنع میته السّوء؛
نیک خوئی، رشد است و بدخوئی، شئامت است و نیکی افزایش عمر است و صدقه از مرگ بد جلوگیری می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1588
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حسن الظّنّ من حسن العباده؛
خوش گمانی از نیکی عبادت است.
نهج الفصاحه
حدیث1589
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حسبک من الکذب أن تحدّث بکلّ ما سمعت؛
در دروغگوئی تو همین قدر بس که هر چه شنیده ای نقل کنی.
نهج الفصاحه
حدیث1590
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حسبک من الجهل أن تظهر ما علمت؛
در نادانی تو همین قدر بس که هر چه دانی آشکار کنی.
نهج الفصاحه
حدیث1591
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حرّم لباس الحریر و الذّهب علی ذکور أمّتی و أحلّ لاناثهم؛
پوشیدن ابریشم و طلا بر مردان امت من حرام و بر زنانشان حلال است.
نهج الفصاحه
حدیث1592
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حرّم علی عینین أن تنالهما النّار: عین بکت من خشیه اللَّه و عین باتت تحرس الإسلام و أهله من الکفر؛
دو چشم بر آتش حرام است چشمی که از ترس خدا گریسته و چشمی که بیدار مانده و مسلمانان را در مقابل کافران نگهبانی کرده است.
نهج الفصاحه
حدیث1593
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حرمه مال المسلم کحرمه دمه؛
حرمت مال مسلمان مانند حرمت خون اوست.
نهج الفصاحه
حدیث1594
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حرّمت النّار علی عین بکت من خشیه اللَّه و حرّمت النّار علی عین سهرت فی سبیل اللَّه و حرّمت النّار علی عین غضّت عن محارم اللَّه أو عین فقئت فی سبیل اللَّه؛
جهنم بر دیده ای که از بیم خدا گریسته و دیده ای که در راه خدا بیدار مانده و دیده ای که از محرمات خدا بسته شده یا در راه خدا بیرون آمده، حرام است.
نهج الفصاحه
حدیث1595
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حرمه الجار علی الجار کحرمه دمه؛
حرمت همسایه بر همسایه چون حرمت خون او است.
نهج الفصاحه
حدیث1596
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حرّم اللَّه الخمر و کلّ مسکر حرام؛
خداوند شراب را حرام کرده و هر چه مستی آرد حرام است.
نهج الفصاحه
حدیث1597
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حرّم اللَّه الجنّه علی کلّ فاحش بذی ء لا یبالی ما قال و لا ما قیل له؛
خداوند بهشت را بر مردم بد زبان که هر چه بگویند و شنوند اهمیت نمی دهند، حرام کرده است.
نهج الفصاحه
حدیث1598
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حبّبو اللَّه إلی عباده یحبّکم اللَّه؛
خدا را در پیش بندگانش محبوب سازید تا خداوند شما را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1599
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حبّ الدّنیا رأس کلّ خطیئه؛
دوست داشتن دنیا سر همه گناهان است.
نهج الفصاحه
حدیث1600
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حبّ الثّناء من النّاس یعمی و یصمّ؛
انتظار ستایش از مردم چشم را کور و گوش را کر می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1601
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الجهاد أربع: الأمر بالمعروف و النّهی عن المنکر و الصّدق فی مواطن الصّبر و شنآن الفاسق؛
جهاد چهار قسم است: امر به معروف و نهی از منکر و راستی در موقع صبر و تنفر از فاسق.
نهج الفصاحه
حدیث1602
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الجنّه لکلّ تائب و الرّحمه لکلّ واقف؛
بهشت متعلق به توبه کاران است و رحمت متعلق به وقف گذاران است.
نهج الفصاحه، ح????
حدیث1603
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الجنّه أقرب إلی أحدکم من شراک نعله و النّار مثل ذلک؛
بهشت به شما از بند کفشتان نزدیکتر است و جهنم نیز چنین است.
نهج الفصاحه
حدیث1604
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الجمال فی الرّجل الّلسان؛
جمال مرد، در زبان اوست.
نهج الفصاحه
حدیث1605
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الجمال صواب القول بالحقّ و الکمال حسن الفعال بالصّدق؛
جمال درستی گفتار مطابق حق است و کمال نیکی رفتار مطابق راستی است.
نهج الفصاحه
حدیث1606
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الجلوس مع الفقراء من التّواضع؛
همنشینی با فقیران از لوازم تواضع است.
نهج الفصاحه
حدیث1607
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الجدال فی القرآن کفر؛
مجادله در باره قرآن کفر است.
نهج الفصاحه
حدیث1608
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الجاهل یظلم من خالطه و یعتدی علی من هو دونه و یتطاول علی من هو فوقه و یتکلّم بغیر تمییز؛
نادان با معاشران ستم کند و بر زیر دستان تعدی کند و به بزرگان تکبر فروشد و بدون تمیز سخن گوید.
نهج الفصاحه
حدیث1609
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الجار قبل الدّار و الرّفیق قبل الطّریق و الزّاد قبل الرّحیل؛
همسایه را پیش از خانه و رفیق را پیش از راه و توشه را پیش از سفر باید جست.
نهج الفصاحه
حدیث1610
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الجار أحقّ بشفعه جاره ینتظر بها و إن کان غائبا إذا کان طریقهما واحدا؛
در معامله سهم همسایه مقدم است اگر راه آنها یکی است باید منتظر او بماند اگر چه غایب باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1611
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
جهد البلاء قلّه الصّبر؛
نهایت بلا، قلت صبر است.
نهج الفصاحه
حدیث1612
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
جمال المرء فصاحه لسانه؛
جمال مرد به فصاحت اوست.
نهج الفصاحه
حدیث1613
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
جلساء اللَّه غدا أهل الورع و الزّهد فی الدّنیا؛
فردا هم نشینان خدا صاحبان ورع و زهد در این جهانند.
نهج الفصاحه
حدیث1614
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
جبلت القلوب علی حبّ من أحسن إلیها و بغض من أساء إلیها؛
دلها به اقتضای فطرت، آن کس را که با آنها نیکی کند دوست دارند و آن کس را که با آنها بدی کند، دشمن دارند.
نهج الفصاحه
حدیث1615
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
جاهدوا أهوائکم تملکوا أنفسکم؛
با هوسهای خود مبارزه کنید تا بر نفس خود تسلط یابید.
نهج الفصاحه
حدیث1616
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
جالسوا الکبراء و سائلوا العلماء و خالطوا الحکماء؛
با بزرگان مجالست کنید و از دانشمندان بپرسید و با حکیمان آمیزش کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1617
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
جالس الأبرار فإنّک إذا فعلت خیرا حمدوک و إن أخطأت لم یعنّفوک؛
با نیکان مجالست کن که اگر خوبی کردی تو را ستایش کنند و اگر خطا کردی با تو بسختی رفتار نکنند.
نهج الفصاحه
حدیث1618
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الثّلث و الثّلث کثیر إنّک أن تذر ورثتک أغنیاء خیر من أن تذرهم عالّه یتکفّفون النّاس و إنّک لن تنفق نفقه تبتغی بها وجه اللَّه إلّا أجرت بها حتّی ما تجعل فی فی أمرأتک؛
ضمن وصیت فقط ثلث مال خود را به دیگران ده و ثلث بسیار است تو اگر وارثان خود را بی نیاز واگذاری بهتر از آن است که فقیر و محتاج مردم باشند، تو هیچ خرجی در راه خدا نمی کنی مگر آنکه در مقابل آن پاداش می یابی حتی غذایی که به زن خود می خورانی.
نهج الفصاحه
حدیث1619
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث یصفین لک ودّ أخیک تسلّم علیه إذا لقیته و توسّع له فی المجلس و تدعوه بأحبّ أسمائه إلیه؛
سه چیز محبت دوست را خالص می کند: سلامش کنی وقتی او را دیدی در مجلس جای او را باز کنی و او را به بهترین نامهایش بخوانی.
نهج الفصاحه
حدیث1620
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث یدرک بهنّ العبد رغائب الدّنیا و الآخره الصّبر علی البلاء و الرّضا بالقضاء و الدّعاء فی الرّخاء؛
سه چیز است که بنده به وسیله آن خواستنی های دنیا و آخرت را به دست می آورد: صبر بر بلا و رضا به قضا و دعا در حال فراخ دستی.
نهج الفصاحه
حدیث1621
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من لم یکنّ فیه لم یتمّ عمله ورع یحجزه عن معاصی اللَّه و خلق یداری به النّاس و حلم یردّ به جهل الجهّال؛
سه چیز است که در هر که نیست کارش سرانجام نگیرد: تقوایی که وی را از گناه باز دارد و اخلاقی که با مردم مدارا کند و حلمی که با آن سبکی سبک سران را دفع کند.
نهج الفصاحه
حدیث1622
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من کنوز البرّ: کتمان الأوجاع و البلوی و المصیبات و من بثّ لم یصبر؛
سه چیز از گنجینه های نیکی است: نهان داشتن دردها و گرفتاری ها و مصیبتها هر که مصیبت خود را آشکار سازد بر آن صبر نتواند کرد.
نهج الفصاحه
حدیث1623
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من کنّ فیه وقی شحّ نفسه: من أدّی الزّکاه و قری الضّیف و أعطی فی النّائبه؛
سه چیز است که در هر که هست از بخل بر کنار است: آن که زکات می دهد و مهمان می برد و در سختی بخشش می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1624
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاثه لا یریحون رائحه الجنّه: رجل ادّعی إلی غیر أبیه و رجل کذب علیّ و رجل کذب علی عینیه؛
سه کسند که بوی بهشت بدانها نمی رسد مردی که خود را به کسی جز پدرش نسبت دهد و مردی که بر من دروغ بندد و کسی که بر خلاف آنچه دیده است، سخن گوید.
نهج الفصاحه
حدیث1625
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاثه لا یحجبون النّار: المنّان و عاقّ والدیه و مدمن الخمر؛
سه کسند که میان آنها و جهنم حجابی نیست: منت گذار و عاق پدر و مادر و شراب خوار.
نهج الفصاحه
حدیث1626
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاثه لا تحرم علیک أعراضهم المجاهر بالفسق و الإمام الجائر و المبتدع؛
سه کسند که آبرویشان محترم نیست: آن که به فسق تجاهر کند و پیشوای ستمگر و بدعت گذار.
نهج الفصاحه
حدیث1627
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاثه حقّ علی اللَّه تعالی عونهم: المجاهد فی سبیل اللَّه و المکاتب الّذی یریدا الأداء و النّاکح الّذی یرید العفاف؛
سه کسند که یاری آنها بر خدا لازم است: آن که در راه خدا جهاد کند و بنده ای که برای آزادی خود قرارداد بسته و می خواهد قیمت آن را بپردازد و کسی که به منظور عفت زن می گیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1628
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث أقسم علیهنّ: ما نقص مال قطّ من صدقه فتصدّقوا و لا عفا رجل عن مظلمه ظلمها إلّا زاده اللَّه تعالی بها عزّا فاعفوا یزدکم اللَّه عزّا و لا فتح رجل علی نفسه باب مسأله یسأل النّاس إلّا فتح اللَّه علیه باب فقر؛
سه چیز است که در باره آن قسم می خورم: هیچ وقت مال از صدقه کاهش نگیرد پس صدقه بدهید و هیچ کس ستمی را که بر او رفته است نبخشد مگر آنکه خداوند عزت او را بیافزاید پس ببخشید تا خداوند عزت شما را بیفزاید و هیچ کس در سؤال را بر خود نگشاید و تن به سؤال ندهد مگر آنکه خداوند در فقر را بر او بگشاید.
نهج الفصاحه
حدیث1629
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
التّوبه من الذّنب أن لا تعود إلیه؛
توبه گناه این است که دیگر مرتکب آن نشوی.
نهج الفصاحه
حدیث1630
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
التّوده و الإقتصاد و السّمت الحسن جزء من أربعه و عشرین جزء من النّبوّه؛
تأنی و صرفه جوئی و نیکنامی یک جزء از بیست و چهار جزء پیامبری است.
نهج الفصاحه
حدیث1631
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
التّوده فی کلّ شی ء خیر إلّا فی عمل الآخره؛
تأنی در همه چیز نیک است جز در کار آخرت.
نهج الفصاحه
حدیث1632
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
التّذلّل للحقّ أقرب إلی العزّ من التّعزّز بالباطل؛
کسی که در مقابل حق خوار شود عزیزتر از آن است که به باطل عزت جوید.
نهج الفصاحه
حدیث1633
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
التّدبیر نصف العیش و التّودّد نصف العقل و الهمّ نصف الهرم ؛
تدبیر یک نیمه معیشت است و مردم داری یک نیمه عقل است و غم یک نیمه پیری .
نهج الفصاحه
حدیث1634
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
التّحدّث بنعم اللَّه شکر و ترکه کفر و من لا یشکر القلیل لا یشکر الکثیر و من لا یشکر النّاس لا یشکر اللَّه و الجماعه خیر و الفرقه عذاب؛
گفتگو از نعمتهای خداوند شکر است و ترک آن کفر است و هر که نعمت کم سپاس نگذارد، سپاس نعمت بسیار را نخواهد گذاشت و هر که مردم را سپاس ندارد سپاس خدا را نخواهد داشت اجتماع مایه نیکی است و تفرقه موجب رنج و عذاب است.
نهج الفصاحه
حدیث1635
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
التّاجر ینتظر الرّزق و المحتکر ینتظر اللّعنه؛
تاجر در انتظار روزی است و محتکر در انتظار لعنت.
نهج الفصاحه
حدیث1636
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
التّاجر الصّدوق لا یحجب من أبواب الجنّه؛
برای تاجر راستگوی بر درهای بهشت حجابی نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1637
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
التّاجر الصّدوق الأمین مع النّبیّین و الصّدّیقین و الشّهداء؛
تاجر راستگوی درستکار با پیامبران و صدیقان و شهیدان است.
نهج الفصاحه
حدیث1638
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
التّاجر الأمین الصّدوق المسلم مع الشّهداء یوم القیامه؛
تاجر درستکار راست گوی مسلمان روز رستاخیز با شهیدان است.
نهج الفصاحه
حدیث1639
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من کنّ فیه وجد حلاوه الإیمان: أن یکون اللَّه و رسوله أحبّ إلیه ممّا سواهما و أن یحبّ المرء لا یحبّه إلّا للَّه و أن یکره أن یعود فی الکفر بعد إذ أنقذه اللَّه منه کما یکره أن یلقی فی النّار؛
سه چیز است که در هر که هست شیرینی ایمان را چشیده است: آن که خدا و پیامبرش را از همه دوست تر دارد، دیگر آن که کسی را برای خدا دوست دارد و سوم آن که پس از آن که خدا او را از کفر نجات داد از باز گشت بدان بیزار است چنان که افتادن در آتش را دوست ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث1640
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث من کنّ فیه فإنّ اللَّه تعالی یغفر له ما سوی ذلک: من مات لا یشرک باللَّه شیئا و لم یکن ساحرا یتّبع السّحره و لم یحقد علی أخیه؛
سه چیز است که در هر که باشد خداوند همه گناهان او را می بخشد: هر که بمیرد و شریکی برای خدا قرار ندهد و جادوگر نباشد و جادوگران را پیروی نکند و نسبت به برادر خویش کینه نورزد.
نهج الفصاحه
حدیث1641
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث معلّقات بالعرش: الرّحم تقول: اللّهمّ إنّی بک فلا أقطع و الأمانه تقول: اللّهمّ إنّی بک فلا أختان و النّعمه تقول: اللّهمّ إنّی بک فلا أکفر؛
سه چیز به عرش آویخته است، خویشاوندی گوید خدایا من به تو وابسته ام مرا نبرند و امانت گوید: خدایا من به تو وابسته ام در من خیانت نکنند و نعمت گوید: خدایا من به تو وابسته ام مرا کفران نکنند.
نهج الفصاحه
حدیث1642
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث لیس لأحد النّاس فیه رخصه: برّ الوالدین مسلما کان أو کافرا و الوفاء بالعهد لمسلم أو کافر و الأمانه إلی مسلم کان أو کافر؛
سه چیز است که هیچ کس به ترک آن مجاز نیست: نیکی با پدر و مادر مسلمان باشند یا کافر، وفای به عهد برای مسلمان یا کافر و رد امانت مسلمان یا کافر.
نهج الفصاحه
حدیث1643
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث لا یجوز اللّعب فیهنّ: الطّلاق و النّکاح و العتق؛
سه چیز است که شوخی در آن روا نیست: طلاق و نکاح و آزاد کردن بنده.
نهج الفصاحه
حدیث1644
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث خلال من لم تکن فیه واحده منهنّ کان الکلب خیرا منه: ورع یحجزه عن محارم اللَّه عزّ و جلّ أو حلم یردّ به جهل جاهل أو حسن خلق یعیش به فی النّاس؛
سه صفت است که هر که یکی از آنها در او نیست سگ بر او شرف دارد، تقوایی که وی را از محرمات خدا مانع شود، یا علمی که به وسیله آن جهالت جاهلی را دفع نماید یا اخلاق نیکی که به وسیله آن با مردم زندگی کند.
نهج الفصاحه
حدیث1645
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث حقّ علی کلّ مسلم: الغسل یوم الجمعه و السّواک و الطّیب؛
سه چیز است که بر هر مسلمانی لازم است: غسل جمعه و مسواک زدن و استعمال بوی خوش.
نهج الفصاحه
حدیث1646
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث جدّهنّ جدّ و هزلهنّ جدّ: النّکاح و الطّلاق و الرّجعه؛
سه چیز است که جدی آن جدیست و شوخی آن نیز جدی است: نکاح و طلاق و رجوع.
نهج الفصاحه
حدیث1647
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاثه یحبّهم اللَّه عزّ و جلّ: رجل قام من اللّیل یتلوا کتاب اللَّه و رجل تصدّق صدقه بیمینه یخفیها من شماله و رجل کان فی سریّه فانهزم أصحابه فاستقبل العدوّ؛
سه کسند که خدا آنها را دوست می دارد: کسی که شب برخیزد و کتاب خدا را بخواند و کسی که با دست راست خود صدقه دهد و آن را از دست چپ خود مخفی دارد و کسی که با گروهی به جنگ رود و یارانش بگریزند و او بسوی دشمن رود.
نهج الفصاحه
حدیث1648
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاثه هم حدّاث اللَّه یوم القیامه، رجل لم یمش بین اثنین بمراء قطّ و رجل لم یحدّث نفسه بزنا قط و رجل لم یخلط کسبه بربا قطّ؛
سه کسند که روز قیامت هم صحبت خدایند: کسی که میان دو تن سخن چینی نکند و کسی که هیچ وقت به فکر زنا نیفتاده باشد و کسی که کسب خود را به ربا نیامیخته باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1649
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاثه لا ینظر اللَّه إلیهم یوم القیامه العاقّ لوالدیه و المرأه المترّجله المتشبّهه بالرّجال و الدّیّوث؛
سه کسند که خدا روز رستاخیز به سوی آنها نمی نگرد عاق والدین و زنی که مرد نما باشد و دیوث.
نهج الفصاحه
حدیث1650
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاثه لا ینتصفون من ثلاثه حرّ من عبد و عالم من جاهل و قویّ من ضعیف؛
سه کس از سه کس انتقام نگیرند: آزاد از بنده و دانا از نادان و توانا از ناتوان.
نهج الفصاحه
حدیث1651
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاثه لا یکلّمهم اللَّه یوم القیامه و لهم عذاب ألیم: شیخ زان و ملک کذّاب و عائل مستکبر؛
سه کسند که خداوند روز رستاخیز با آنها سخن نمی گوید و عذابی دردناک دارند: پیر زنا کار، پادشاه دروغ گو و فقیر متکبر.
نهج الفصاحه
حدیث1652
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاثه لا یقبل اللَّه منهم یوم القیامه صرفا و لا عدلا: عاقّ و منّان و مکذّب بالقدر؛
سه کسند که روز رستاخیز خداوند از آنها عوضی نمی پذیرد: عاق و منت گذار و کسی که تقدیر را تکذیب کند.
نهج الفصاحه
حدیث1653
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاثه لا یستخفّ بحقّهم إلّا منافق ذو الشّیبه فی الإسلام و ذو العلم و إمام مقسط؛
سه کسند که هر که تحقیرشان کند منافق است آن که مویش در اسلام سپید شده باشد و دانشمند و پیشوای دادگستر.
نهج الفصاحه
حدیث1654
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
التّائب من الذّنب کمن لا ذنب له و المستغفر من الذّنب و هو مقیم علیه کالمستهزئ بربّه و من آذی مسلما کان علیه من الذّنوب مثل منابت النّخل؛
کسی که از گناه توبه کند چنان است که گناه نکرده باشد و کسی که از گناه آمرزش طلبد و باز مرتکب آن شود چنان است که پروردگار خویش را مسخره کند و هر که مسلمانی را آزار رساند گناهش به اندازه نخلستانهاست.
نهج الفصاحه
حدیث1655
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تهادوا فإنّ الهدیّه تضعّف الحبّ و تذهب بغوائل الصّدر؛
به یکدیگر هدیه بدهید زیرا هدیه محبت را فزون می کند و دل گیری ها را از میان می برد.
نهج الفصاحه
حدیث1656
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تهادوا فإنّ الهدیّه تذهب بالسّخیمه و لو دعیت إلی کراع لأجبت و لو أهدی إلیّ کراع لقبلت؛
به یکدیگر هدیه بدهید که هدیه دلگیری را از میان می برد اگر مرا به کت گوسفندی دعوت کنند میروم و اگر کت گوسفندی به من هدیه دهند می پذیرم.
نهج الفصاحه
حدیث1657
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تهادوا إنّ الهدیّه تذهب و خز الصّدر و لا تحقرنّ جاره لجارتها و لو شقّ فرسن شاه؛
هدیه به یکدیگر بدهید زیرا هدیه دلگیری را از میان می برد و هدیه را اگر چه یک قطعه پارچه بز باشد حقیر نشمارید.
نهج الفصاحه
حدیث1658
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تهادوا تحابّوا فإنّ الهدیّه تضعّف الحبّ و تذهب بغوائل الصّدر؛
هدیه به یکدیگر بدهید تا رشته محبتتان استوار شود زیرا هدیه محبت را بیافزاید و کینه و کدورت را از میان ببرد.
نهج الفصاحه
حدیث1659
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
توبوا إلی ربّکم من قبل أن تموتوا و بادروا بالأعمال الزّاکیه قبل أن تشغلوا؛
پیش از آنکه مرگ فرا رسد توبه کنید و پیش از آن که گرفتار شوید کارهای نیک انجام دهید.
نهج الفصاحه
حدیث1660
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تواضعوا و جالسوا المساکین تکونوا من کبراء اللَّه و تخرجوا من الکبر؛
فروتنی کنید و با فقیران بنشینید تا در پیش خدا بزرگ باشید و از تکبر برکنار مانید.
نهج الفصاحه
حدیث1661
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تواضعوا لمن تعلّمون منه و تواضعوا لمن تعلّمونه و لا تکونوا جبابره العلماء؛
با استاد و با شاگرد خود تواضع کنید و دانشمندان سرکش مباشید.
نهج الفصاحه
حدیث1662
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تنکح المرأه لأربع، لمالها، و لحسبها و لجمالها و لدینها فاظفر بذات الدّین تربّت یداک؛
زن را برای چهار چیز گیرند، مال و شرف و جمال و دین و تو زن دین دار بجوی.
نهج الفصاحه
حدیث1663
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تناکحوا تکثروا فإنّی أباهی بکم الامم یوم القیامه؛
ازدواج کنید تا عده شما بسیار شود زیرا من در روز رستاخیز به فزونی شما بر امتهای دیگر افتخار می کنم.
نهج الفصاحه
حدیث1664
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تناصحوا فی العلم و لا یکتم بعضکم بعضا فإنّ الخیانه فی العلم أشدّ من الخیانه فی المال؛
در کار دانش یار همدیگر باشید و دانش خود را از یکدیگر پوشیده مدارید که خیانت در علم بدتر از خیانت در مال است.
نهج الفصاحه
حدیث1665
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تمسّحوا بالأرض فإنّها بکم برّه؛
زمین را مسح کنید که نسبت به شما نیکست.
نهج الفصاحه
حدیث1666
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تمام البرّ أن تعمل فی السّرّ عمل العلانیه؛
کمال نیکی آن است که در نهان همان کنی که آشکارا می کنی.
نهج الفصاحه
حدیث1667
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تقرّبوا إلی اللَّه ببغض أهل المعاصی و ألقوهم بوجوه مکفهرّه و التمسوا رضا اللَّه بسخطهم و تقرّبوا إلی اللَّه بالتّباعد منهم؛
به وسیله دشمنی گناهکاران به خدا نزدیک شوید و با آنها با چهره های عبوس دیدار کنید و خشنودی خدا را در ناخشنودی آنها بجوئید و به وسیله دوری از آنها به خدا تقرب جوئید.
نهج الفصاحه
حدیث1668
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تقبّلوا لی بست أتقبّل لکم بالجنّه إذا حدّث أحدکم فلا یکذب و إذا وعد فلا یخلف و إذا ائتمن فلا یخن غضّوا أبصارکم و کفّوا أیدیکم و احفظوا فروجکم؛
شش چیز را برای من تعهد کنید تا بهشت را برای شما تعهد کنم، وقتی که یکی از شما سخن گوید دروغ نگوید و هنگامی که وعده دهد تخلف نکند و وقتی امانت به او سپارند خیانت نکند، دیده خود را ببندید و دست خود را نگه دارید و عورت خود را محفوظ دارید.
نهج الفصاحه
حدیث1669
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تفکّروا فی کلّ شی ء و لا تفکّروا فی ذات اللَّه؛
در همه چیز بیندیشید ولی در ذات خدا میندیشید.
نهج الفصاحه
حدیث1670
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تفکّروا فی خلق اللَّه و لا تفکّروا فی اللَّه فتهلکوا؛
در باره خلق تفکر کنید و در باره خدا تفکر مکنید که هلاک خواهید شد.
نهج الفصاحه
حدیث1671
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تفکّروا فی الخلق و لا تفکّروا فی الخالق فإنّکم لا تقدرون قدره؛
در باره خلق بیندیشید و در باره خالق میندیشید که بکنه ذات او نتوانید رسید.
نهج الفصاحه
حدیث1672
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تفکّروا فی آلاء اللَّه و لا تفکّروا فی اللَّه؛
در نعمتهای خدا بیندیشید اما در باره ذات خدا میندیشید.
نهج الفصاحه
حدیث1673
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تفرّغوا من هموم الدّنیا ما استطعتم فإنّه من کانت الدّنیا أکبر همّه أفشی اللَّه ضیعته و جعل فقره بین عینیه و من کانت الآخره أکبر همّه جمع اللَّه تعالی أمره و جعل غناه فی قلبه؛
هر چند توانید از غم دنیا فارغ مانید زیرا هر که غم جهان بیشتر خورد خداوند مالش را فراوان کند و فقر او را روبرویش نهد و هر که غم آخرت بیشتر خورد خداوند کارش را به نظام آرد و بی نیازی او را در دلش قرار دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1674
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تعوّذوا باللَّه من جهد البلاء و درک الشّقاء و سوء القضاء و شماته الأعداء؛
از بلا و بدبختی و قضای بد و سرزنش دشمنان به خدا پناه ببرید.
نهج الفصاحه
حدیث1675
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تعوّذوا باللَّه من ثلاث فواقر: جار سوء إن رأی خیرا کتمه و إن رأی شرّا أذاعه و زوجه سوء إن دخلت علیها لسنتک و إن غبت عنها خانتک و إمام سوء إن أحسنت لم یقبل و إن أسأت لم یغفر؛
از سه چیز به خدا پناه ببرید که کمر شکن است: همسایه بد که اگر خیری ببیند مستور دارد و اگر بدی ببیند منتشر سازد و همسر بدی که اگر پیش وی باشی بد زبانی کند و اگر پیش وی نباشی به تو خیانت کند و پیشوای بدی که اگر نیکی کنی نپذیرد و اگر بدی کنی نبخشد.
نهج الفصاحه
حدیث1676
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تعلّموا ما شئتم أن تعلموا فلن ینفعکم اللَّه بالعلم حتّی تعملوا بما تعلمون؛
هر چه خواهید بیاموزید زیرا خداوند شما را از علم منتفع نکند مگر آن که هر چه را می دانید بکار بندید.
نهج الفصاحه
حدیث1677
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تعلّموا العلم و تعلّموا للعلم السّکینه و الوقار و تواضعوا لمن تعلّمون منه؛
دانش بیاموزید و با دانش وقار و آرامش آموزید و نسبت به آموزگار خویش فروتن باشید.
نهج الفصاحه
حدیث1678
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تعرّف إلی اللَّه فی الرّخاء یعرفک فی الشّدّه؛
در موقع آسایش خدا را بشناس تا در موقع سختی تو را بشناسد.
نهج الفصاحه
حدیث1679
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تعرض الأعمال علی اللَّه تعالی یوم الإثنین و الخمیس فیغفر اللَّه إلّا ما کان من متشاحنین أو قاطع رحم؛
روز دوشنبه و پنجشنبه اعمال را بر خداوند عرضه می دارند و خداوند گناه کسان را می بخشد مگر گناه ستیزه جویان و کسی که از خویشاوندان بریده باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1680
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تعافوا یسقط الضّغائن بینکم؛
همدیگر را ببخشید تا کینه هایتان از میان برخیزد.
نهج الفصاحه
حدیث1681
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تعافوا الحدود فیما بینکم فما بلغنی من حدّ فقد وجب؛
در میان خودتان از گناهانی که موجب مجازات است درگذرید زیرا وقتی گناهی به اطلاع من رسید مجازات آن واجب است.
نهج الفصاحه
حدیث1682
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تصدّقوا و لو بتمره فإنّها تسدّ من الجائع و تطفی ء الخطیئه کما یطفی ء الماء النّار؛
صدقه بدهید و گر چه یک خرما باشد زیرا رنج گرسنه ای را تخفیف می دهد و گناه را خاموش می کند چنان که آب آتش را خاموش می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1683
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تصدّقوا فسیأتی علیکم زمان یمشی الرّجل بصدقته فیقول الّذی یأتیه بها: لو جئت بها بالأمس لقبلتها فأمّا الآن فلا حاجه لی فیها فلا یجد من یقبلها؛
صدقه بدهید زیرا زمانی بیاید که انسان برای صدقه دادن برود و آن که صدقه را برای او برده اند گوید اگر دیروز آورده بودی قبول می کردم اما امروز بدان حاجت ندارم و کسی را نیابد که صدقه او را قبول کند.
نهج الفصاحه
حدیث1684
تصدّقوا فإنّ الصّدقه فکاککم من النّار؛
صدقه بدهید زیرا صدقه مایه آزادی شما از آتش جهنم است.
نهج الفصاحه
حدیث1685
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تصافحوا یذهب الغلّ عن قلوبکم؛
با یکدیگر دست بدهید تا کینه از دلهای شما برود.
نهج الفصاحه
حدیث1686
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تسحّروا فإنّ فی السّحور برکه؛
سحر خیز باشید زیرا سحر خیزی مایه برکت است.
نهج الفصاحه
حدیث1687
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تساقطوا الضّغائن؛
کینه ها را دور بیندازید.
نهج الفصاحه
حدیث1688
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تزوّجوا و لا تطلّقوا فإنّ اللَّه لا یحبّ الذّوّاقین و لا- الذّوّاقات؛
زن بگیرید و طلاق مدهید زیرا خداوند مردانی را که مکرر زن گیرند و زنانی را که مکرر شوهر کنند، دوست ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث1689
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ترکت فیکم شیئین لن تضلّوا بعدهما: کتاب اللَّه و سنّتی و لن یتفرّقا حتّی یردا علیّ الحوض؛
دو چیز در میان شما گذاشتم که با وجود آنها گمراه نخواهید شد، کتاب خدا و روش من و از هم جدا نمی شوند تا بر سر حوض به من برسند.
نهج الفصاحه
حدیث1690
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ترک الوصیّه عار فی الدّنیا و نار و شنار فی الآخره؛
وصیت نکردن مایه ننگ این جهان و آتش آن جهان است.
نهج الفصاحه
حدیث1691
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ترک الدّنیا أمرّ من الصّبر و أشدّ من حطم السّیوف فی سبیل اللَّه عزّ و جلّ؛
گذشتن از دنیا از صبر تلخ تر و از شکستن شمشیرها در راه خدا سخت تر است.
نهج الفصاحه
حدیث1692
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تدرون ما یقول الأسد فی زئیره؟ یقول: اللّهمّ لا تسلّطنی علی أحد من أهل المعروف؛
می دانید شیر در غرش خود چه می گوید؟ گوید خدایا مرا بر هیچ کس از نیکوکاران مسلط مکن.
نهج الفصاحه
حدیث1693
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تداووا فإنّ الّذی أنزل الدّاء أنزل الدّواء؛
مداوا کنید زیرا آن که درد را فرستاد، دوا را نیز فرستاد.
نهج الفصاحه
حدیث1694
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تداووا عباد اللَّه فإنّ اللَّه تعالی لم یضع داء إلّا وضع له دواء غیر داء واحد الهرم؛
بندگان خدا امراض خود را مداوا کنید زیرا خدا مرضی پدید نیاورده جز آن که دوائی برای آن قرار داده مگر یک درد که پیری است.
نهج الفصاحه
حدیث1695
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تدارکوا الهموم و الغموم بالصّدقات یکشف اللَّه تعالی ضرّکم و ینصرکم علی عدوّکم؛
از رنج و غمها به وسیله صدقه جلوگیری کنید تا خدا رنجتان را بر طرف کند و شما را بر دشمنان فیروزی دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1696
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تخیّروا لنطفکم فإنّ النّساء یلدن أشباه إخوانهنّ و أخواتهنّ؛
برای نطفه های خود جای مناسب انتخاب کنید زیرا زنان نظیر برادران و خواهران خود فرزند می آورند.
نهج الفصاحه
حدیث1697
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تخیّروا لنطفکم فأنکحوا الأکفاء و أنکحوا إلیهم؛
برای نطفه های خود محل مناسب انتخاب کنید و از اشخاص هم شأن خود زن بگیرید و به آنها زن بدهید.
نهج الفصاحه
حدیث1698
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تحفّظوا من الأرض فإنّها أمّکم و إنّه لیس من أحد عامل علیها خیرا أو شرّا إلّا و هی مخبره به؛
حرمت زمین را بدارید که به منزله مادر شماست و هر که روی زمین کار بد یا خوبی کند، از آن خبر می دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1699
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تحرّوا الصّدق و إن رأیتم أنّ فیه الهلکه فإنّ فیه النّجاه و اجتنبوا الکذب و إن رأیتم أنّ فیه النّجاه فإنّ فیه الهلکه؛
راستی کنید اگر چه پندارید مایه هلاک است که راستی مایه نجات است و از دروغ بپرهیزید اگر چه پندارید مایه نجات است که دروغ مایه هلاک است.
نهج الفصاحه
حدیث1700
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تجدون من شرّ النّاس ذا- الوجهین الّذی یأتی هؤلاء بوجه و هؤلاء بوجه؛
بدترین مردم شخص دوروست که با گروهی روئی و با گروهی دیگر روی دیگر دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1701
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تجد المؤمن مجتهدا فیما یطیق متلهّفا علی ما لا یطیق؛
مؤمن چنان است که در کار خیر هر چه تواند کوشد و هر چه را نتواند به آرزو خواهد.
نهج الفصاحه
حدیث1702
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تجاوزوا لذوی المروه عن عثراتهم فو الّذی نفسی بیده إنّ أحدهم لیعثر و إنّ یده لفی ید اللَّه؛
از لغزش جوانمردان بگذرید زیرا به خدائی که جان من بدست اوست جوانمرد می لغزد و دست او در دست خداست.
نهج الفصاحه
حدیث1703
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تجافوا عن عقوبه ذوی المروّه ما لم تکن حدّا من حدود اللَّه؛
از عقوبت کردن جوانمردان درگذرید مگر آن که حد بر آنها لازم شده باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1704
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تجافوا عن ذنب السّخیّ فإنّ اللَّه آخذ بیده کلّما عثر؛
گناه سخاوتمند را ندیده بگیرید که هر دم بلغزد خدایش دست بگیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1705
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تبنون ما لا تسکنون و تجمعون ما لا تأکلون و تأملون مالا تدرکون؛
خانه ها می سازید که در آن سکونت نمی گیرید و چیزها فراهم می کنید که نمی خورید و آرزوها دارید که بدان نمی رسید.
نهج الفصاحه
حدیث1706
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تبسّمک فی وجه أخیک لک صدقه، و أمرک بالمعروف و نهیک عن المنکر صدقه و إرشادک الرّجل فی أرض الضّلال لک صدقه و إماطتک الحجر و الشّوک و العظیم عن الطّریق لک صدقه؛
لبخند تو بر روی برادرت صدقه است امر به معروف و نهی از منکر کردنت صدقه است و راهنمائی کسی که راه را گم کرده صدقه است و دور کردن سنگ و خار و استخوان از راه صدقه است.
نهج الفصاحه
حدیث1707
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
البکاء من الرّحمه و الصّراخ من الشّیطان؛
گریه از رحمت است و فریاد از شیطانست.
نهج الفصاحه
حدیث1708
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
البطانه تقسی القلب؛
پرخوری دل را سخت می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1709
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
البرکه فی أکابرنا فمن لم یرحم صغیرنا و یجلّ کبیرنا فلیس منّا؛
برکت در بزرگان ماست و هر کس بر کوچک ما رحم نکند و بزرگ ما را محترم نشمارد از ما نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1710
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
البرّ ما اطمأنّ إلیه القلب و اطمأنّت إلیه النّفس و الإثم ما حاک فی النّفس و تردّد فی الصّدر و إن أفتاک المفتون؛
نیکی آن است که دل بدان آرام گیرد و روح از آن اطمینان یابد و بدی آن است که بر دل ننشیند و دوست نداری مردم از آن خبر دار شوند دیگران هر چه می خواهند بگویند.
نهج الفصاحه
حدیث1711
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بلّوا أرحامکم و لو بالسّلام؛
با خویشان نزدیکی جوئید اگر چه به وسیله سلام باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1712
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بعثت بالحنیفیّه السّمحه و من خالف سنّتی فلیس منّی؛
من دینی ساده و آسان آورده ام و هر که با روش من مخالفت کند از من نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1713
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
برّوا آباءکم تبرّکم أبناؤکم و عفّوا تعفّ نساؤکم؛
با پدران خود نیکی کنید تا فرزندانتان با شما نیکی کنند و عفیف باشید تا زنان شما عفیف باشند.
نهج الفصاحه
حدیث1714
برّ الوالدین یزید فی العمر و الکذب ینقص الرّزق و الدّعاء یردّ القضاء؛
نیکی با پدر و مادر عمر را افزون کند و دروغ روزی را کاهش دهد و دعا قضا را دفع کند.
نهج الفصاحه
حدیث1715
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
برّ الوالدین یجزئ عن الجهاد؛
نیکی با پدر و مادر جای جهاد را می گیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1716
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بری ء من الشّحّ من أدّی الزّکاه و قری الضّیف و أعطی فی النّائبه؛
هر که زکات خود را بپردازد و مهمان به خانه ببرد و هنگام سختی بخشش کند از بخل بر کنار است.
نهج الفصاحه
حدیث1717
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بئس القوم قوم لا ینزلون الضّیف؛
چه بدند مردمی که مهمان به خانه نمی آورند.
نهج الفصاحه
حدیث1718
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بئس الطّعام طعام العرس یطعمه الأغنیاء و یمنعه المساکین؛
چه بد است غذای عروسی که ثروتمندان از آن بخورند و فقیران محروم مانند.
نهج الفصاحه
حدیث1719
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بئس العبد المحتکر: إن أرخص اللَّه تعالی الأسعار حزن و إن أغلاها اللَّه فرح؛
چه بد است محتکر اگر خدا قیمت ها را ارزان کند غمگین شود و اگر گران کند خوشحال گردد.
نهج الفصاحه
حدیث1720
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
باکروا فی طلب الرّزق و الحوائج فإنّ الغدوّ برکه و نجاح؛
صبح زود در طلب روزی و حاجتهای خود بروید، زیرا صبح خیزی مایه برکت و رستگاری است.
نهج الفصاحه
حدیث1721
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
باکروا بالصّدقه فإنّ البلاء لا یتخطّی الصّدقه؛
بامداد خود را با صدقه آغاز کنید زیرا بلا از صدقه نمی گذرد.
نهج الفصاحه
حدیث1722
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بادر بأربع قبل أربع: شبابک قبل هرمک و صحّتک قبل سقمک و غناک قبل فقرک و حیاتک قبل موتک؛
چهار چیز را پیش از چهار چیز غنیمت شمار جوانی پیش از پیری صحت پیش از بیماری و توانگری پیش از فقر و زندگی پیش از مرگ.
نهج الفصاحه
حدیث1723
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بابان معجّلان عقوبتهما فی الدّنیا البغی و العقوق؛
دو چیز است که کیفر آن را در دنیا می دهند ظلم و بد رفتاری با پدر و مادر.
نهج الفصاحه
حدیث1724
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الإیمان و العمل قرینان لا یصلح کلّ واحد منهما إلّا مع صاحبه؛
ایمان و عمل قرین یکدیگرند و هیچ یک از آنها بدون دیگری درست نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1725
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الإیمان بالقدر یذهب الهمّ و الحزن؛
اعتقاد به تقدیر غم و اندوه را می برد.
نهج الفصاحه
حدیث1726
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الأیدی ثلاثه فید اللَّه العلیا و ید المعطی الّتی تلیها و ید السائل السّفلی فاعط الفضل و لا تعجز عن نفسک؛
دستها سه گونه است دست خداوند بالا است و دست دهنده زیر آن است و دست سائل پائین است پس بخشش کن و دست بسته مباش.
نهج الفصاحه
حدیث1727
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الأناه من اللَّه و العجله من الشّیطان؛
تأنی از یزدان است و شتاب از شیطان.
نهج الفصاحه
حدیث1728
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الأمن و العافیه نعمتان مغبون فیهما کثیر من النّاس؛
امنیت و سلامت دو نعمت است که بسیاری از مردم در آن مغبونند.
نهج الفصاحه
حدیث1729
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الأمانه تجلب الرّزق و الخیانه تجلب الفقر؛
امانت موجب رزق است و خیانت باعث فقر.
نهج الفصاحه
حدیث1730
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الأکبر من الإخوه بمنزله الأب؛
برادر بزرگ به منزله پدر است.
نهج الفصاحه
حدیث1731
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الإسلام یعلو و لا یعلی علیه؛
اسلام برتری می گیرد و چیزی بر آن برتری نگیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1732
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الإستغفار ممحاه للذّنوب؛
استغفار وسیله محو گناهان است.
نهج الفصاحه
حدیث1733
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الإحسان أن تعبد اللَّه کأنّک تراه فإن لم تکن تراه فإنّه یراک؛
نیکی آن است که خدا را چنان پرستش کنی گوئی که او را می بینی اگر تو او را نمی بینی او تو را می بیند.
نهج الفصاحه
حدیث1734
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الآمر بالمعروف کفاعله؛
آن که بکار نیک فرمان دهد مانند کسی است که آن را انجام می دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1735
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أیّها النّاس ما جاءکم عنّی یوافق کتاب اللَّه فأنا قلته و ما جاءکم یخالف کتاب اللَّه فلم أقله؛
ای مردم هر چه از من برای شما نقل کردند و موافق قرآن است من گفته ام و هر چه برای شما نقل کردند و مخالف قرآن است من نگفته ام.
نهج الفصاحه
حدیث1736
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أیّها النّاس لا تعلّقوا علیّ بواحده، ما أحللت إلّا ما أحلّ اللَّه تعالی و ما حرّمت إلّا ما حرّم اللَّه؛
ای مردم هیچ چیز را به من مربوط نکنید من حلال نکردم مگر آنچه را خداوند حلال کرده است و حرام نکردم مگر آنچه را خداوند حرام کرده است.
نهج الفصاحه
حدیث1737
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أیّها النّاس إنّ ربّکم واحد و إنّ أباکم واحد، کلّکم لآدم و آدم من تراب إنّ أکرمکم عند اللَّه أتقاکم لا فضل لعربیّ علی عجمیّ إلّا بالتّقوی؛
ای مردم خدای شما یکی و پدر شما یکی است همه فرزند آدمید و آدم از خاک است هر کس از شما پرهیزکارتر است پیش خدا بزرگوارتر است. عربی بر عجمی جز به پرهیزکاری امتیاز ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث1738
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أیّما وال ولی شیئا من أمر أمّتی فلم ینصح لهم و یجتهد لهم کنصیحته و جهده لنفسه کبّه اللَّه تعالی علی وجهه یوم القیامه فی النّار؛
هر زمامداری چیزی از کار امت مرا به دست گیرد و در کار آنها مثل کارهای خصوصی خود دلسوزی و کوشش نکند، روز رستاخیز خداوند او را وارونه در آتش اندازد.
نهج الفصاحه
حدیث1739
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أیّما راع استرعی رعیّه فلم یحطها بالأمانه و النّصیحه ضاقت علیه رحمه اللَّه تعالی الّتی وسعت کلّ شی ء؛
هر کس سرپرستی گروهی را به عهده گیرد و در کار آنها به امانت و دلسوزی رفتار نکند، رحمت خدا که شامل همه چیز است به او نمی رسد.
نهج الفصاحه
حدیث1740
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أیّما مسلم کسا مسلما ثوبا علی عری کساه اللَّه تعالی من خضر الجنّه و أیّما مسلم أطعم مسلما علی جوع أطعمه اللَّه تعالی یوم القیامه من ثمار الجنّه و أیّما مسلم سقی مسلما علی ظماء سقاه اللَّه یوم القیامه من الرّحیق المختوم؛
هر مسلمانی که مسلمان برهنه را بپوشاند خداوند از پارچه های سبز بهشت بدو بپوشاند و هر مسلمانی که مسلمان گرسنه را سیر کند خداوند روز رستاخیز از میوه های بهشت بدو بچشاند و هر مسلمانی که مسلمان تشنه ای را سیراب کند خداوند روز قیامت از شربت سر به مهر به او بنوشاند.
نهج الفصاحه
حدیث1741
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أیّما شابّ تزوّج فی حداثه سنّه عجّ شیطانه یا ویله عصم منّی دینه؛
هر جوانی در آغاز جوانی زن بگیرد شیطان وی بانگ برآرد وای بر او دین خود را از دستبرد من محفوظ داشت.
نهج الفصاحه
حدیث1742
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أیّما رجل تزوّج امرأه فنوی أن لا یعطیها من صداقها شیئا مات یوم یموت و هو زان و أیّما رجل اشتری من رجل بیعا فنوی أن لا یعطیه من ثمنه شیئا مات یوم یموت و هو خائن و الخائن فی النّار؛
هر که زنی گیرد و در خاطر داشته باشد که مهر او را نپردازد هنگام مرگ چون زناکاران بمیرد و هر کس چیزی از مردی بخرد و در خاطر داشته باشد که قیمت آن را نپردازد هنگام مرگ چون خائنان بمیرد و خائن در آتش است.
نهج الفصاحه
حدیث1743
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أیّما راع غشّ رعیّته فهو فی النّار؛
هر که با زیر دستان خود به نیرنگ رفتار کند، اهل جهنم است.
نهج الفصاحه
حدیث1744
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أیّما امرأه ماتت و زوجها عنها راض دخلت الجنّه؛
هر زنی که بمیرد و شوهرش از او خشنود باشد، به بهشت می رود.
نهج الفصاحه
حدیث1745
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أیّما امرأه سألت زوجها الطّلاق من غیر ما بأس فحرام علیها رائحه الجنّه؛
هر زنی که بدون جهت از شوهر خود طلاق خواهد، بوی بهشت بر او حرام است.
نهج الفصاحه
حدیث1746
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أیّما امرأه خرجت من بیتها بغیر إذن زوجها کانت فی سخط اللَّه تعالی حتّی یرجع إلی بیتها أو یرضی عنها زوجها؛
هر زنی که بدون اجازه شوهر از خانه خود بیرون رود مورد خشم خداست تا به خانه بر گردد یا شوهرش از او راضی شود.
نهج الفصاحه
حدیث1747
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاک و مصاحبه الأحمق فإنّه یرید أن ینفعک فیضرّک؛
از مصاحبت احمق بگریز که می خواهد به تو نفع رساند ضرر می رساند.
نهج الفصاحه
حدیث1748
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاک و مصاحبه الکذّاب فإنّه کسراب یقرّب إلیک البعید و یبعّد إلیک القریب؛
از مصاحبت دروغگو بپرهیز که دروغگو چون سراب است دور را نزدیک می نماید و نزدیک را دور.
نهج الفصاحه
حدیث1749
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاک و محقّرات الذّنوب فإنّ لها من اللَّه طالبا؛
از گناهان کوچک بپرهیز که خدا از آن باز خواست می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1750
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاک و قرین السّوء فإنّک به تعرف؛
از یار بد بپرهیز که تو را بدو شناسند.
نهج الفصاحه
حدیث1751
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاک و ما یسوء الاذن؛
از هر چه بگوش بد آید، بپرهیز.
نهج الفصاحه
حدیث1752
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاک و کلّ أمر یعتذر منه؛
از هر کاری که عذر آن باید خواست بپرهیز.
نهج الفصاحه
حدیث1753
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاک و خصلتین الضّجر و الکسل فإنّک إن ضجرت لم تصبر علی حقّ و إن کسلت لم تؤدّ حقّا؛
از دو صفت بپرهیز: ملالت و تنبلی که اگر ملول باشی حق را تحمل نکنی و اگر تنبل باشی از ادای حق باز مانی.
نهج الفصاحه
حدیث1754
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاک و اللّجاجه فإنّ أوّلها جهل و آخرها ندامه؛
از لجاجت بپرهیز که آغازش جهالت است و انجامش ندامت.
نهج الفصاحه
حدیث1755
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاکم و محقّرات الذّنوب فإنّما مثل محقّرات الذّنوب کمثل قوم نزلوا بطن واد فجاء ذا بعود و جاء ذا بعود حتّی حملوا ما أنضجوا به خبزهم و إنّ محقّرات الذّنوب متی یؤخذ بها صاحبها تهلکه؛
از گناهان کوچک بپرهیزید، مثال گناهان کوچک مانند گروهی است که در دره فرود آیند یکی چوبی آرد و دیگری چوبی آرد و آن قدر هیزم بیاورند که با مجموع آن نان خود را بپزند، گناهان حقیر نیز وقتی از مرتکب آن باز خواست کنند مایه هلاک او می شود.
نهج الفصاحه
حدیث1756
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاکم و دعوه المظلوم و إن کان من کافر فإنّه لیس لها حجاب من دون اللَّه عزّ و جلّ؛
از نفرین مظلوم بپرهیزید اگر چه کافر باشد زیرا میان آن و خدا حجابی نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1757
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاکم و خضراء الدّمن قیل و ما خضراء الدّمن؟ قال المرأه الحسناء فی منبت سوء؛
از سبزه مزبله بپرهیزید گفتند سبزه مزبله چیست؟ گفت زن زیبا در خانواده بد.
نهج الفصاحه
حدیث1758
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاکم و الهوی فإنّ الهوی یعمی و یصمّ؛
از هوس بپرهیزید که هوس انسان را کور و کر می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1759
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاکم و المدح فإنّه الذّبح؛
از مدح کردن بپرهیزید که مانند سر بریدن است.
نهج الفصاحه
حدیث1760
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاکم و الکذب فإنّ الکذب لا یصلح لا بالجدّ و لا بالهزل و لا یعد الرّجل صبیّه لا یفی له و إنّ الکذب یهدی إلی الفجور و إنّ الفجور یهدی إلی النّار و إنّ الصّدق یهدی إلی البرّ و إنّ البرّ یهدی إلی الجنّه؛
از دروغ بپرهیزید زیرا دروغ نه جدی و نه شوخی روا نیست، انسان نباید به طفل خود وعده دهد و وفا نکند، دروغ کسان را به بدکاری می کشاند و بدکاری آنها را به جهنم می رساند، و راستی کسان را به نیکو کاری می کشاند و نیکوکاری آنها را به بهشت می رساند.
نهج الفصاحه
حدیث1761
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاکم و الغلوّ فی الدّین فإنّما هلک من کان قبلکم بالغلوّ فی الدّین؛
از افراط در کار دین بپرهیزید که پیشینیان شما از افراط در کار دین هلاک شدند.
نهج الفصاحه
حدیث1762
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاکم و الدّین فإنّه هم باللّیل و مذلّه بالنّهار؛
از قرض بپرهیزید که غم شب و ذلت روز است.
نهج الفصاحه
حدیث1763
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاکم و الحسد فإنّ الحسد یأکل الحسنات کما یأکل النّار الحطب؛
از حسد بپرهیزید زیرا حسد کارهای نیک را می خورد چنان که آتش هیزم را می خورد.
نهج الفصاحه
حدیث1764
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إیّاکم و التّسویف و طول الأمل فإنّه کان سببا لهلاک الامم؛
از اهمال و طول امل بپرهیزید که موجب هلاکت اقوام است.
نهج الفصاحه
حدیث1765
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أوّل من یدعی إلی الجنّه الحمّادون الّذین یحمدون اللَّه؛
نخستین کسانی که به بهشت دعوت می شوند، ستایشگرانند که خدا را ستایش می کنند.
نهج الفصاحه
حدیث1766
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أوّل ما یرفع من هذه الامّه الحیاء و الأمانه؛
نخستین چیزی که از میان این امت بر می خیزد حیا و امانت است.
نهج الفصاحه
حدیث1767
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أولی النّاس بالعفو أقدرهم علی العقوبه؛
هر که را قدرت مجازات بیشتر است، عفو از او پسندیده تر است.
نهج الفصاحه
حدیث1768
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أوصیکم بالجار؛
شما را در باره همسایه سفارش می کنم.
نهج الفصاحه
حدیث1769
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أهل الجور و أعوانهم فی النّار؛
ستمگران و یارانشان در جهنمند.
نهج الفصاحه
حدیث1770
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أنهاکم عن قلیل ما أسکر کثیره؛
هر چه زیادش مست می کند از کمش نیز اجتناب کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1771
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّی لا أخاف علیکم فیما لا تعلمون و لکن أنظروا کیف تعملون فیما تعلمون؛
من از آنچه نمی دانید نگرانی ندارم ولی باید دید آنچه را می دانید چگونه به کار می بندید.
نهج الفصاحه
حدیث1772
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّی أخاف علی أمّتی بعدی أعمالا ثلثه: زلّه عالم و حکم جائر و هوی متّبعا؛
من پس از خودم بر امتم از سه چیز بیم دارم لغزش دانا و فرمانروائی ستمگر و پیروی هوس.
نهج الفصاحه
حدیث1773
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّی أحرّج علیکم حقّ الضّعیفین: الیتیم و المرأه؛
شما را از حق دو ضعیف به سختی بر حذر میکنم: یتیم و زن.
نهج الفصاحه
حدیث1774
إنّه یعرف الفضل لأهل الفضل أهل الفضل؛
فضیلت اهل فضیلت را صاحب فضیلت می شناسد.
نهج الفصاحه
حدیث1775
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّما یکفی أحدکم ما کان فی الدّنیا مثل زاد الرّاکب؛
برای شما در دنیا چیزی که به اندازه توشه مسافری باشد، کافی است.
نهج الفصاحه
حدیث1776
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّما یدرک الخیر کلّه بالعقل و لا دین لمن لا عقل له؛
همه خوبیها را به عقل می توان دریافت و هر که عقل ندارد، دین ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث1777
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّما یدخل الجنّه من یرجوها و إنّما یجنّب النّار من یخافها و إنّما یرحم اللَّه من یرحم؛
کسی به بهشت می رود که امید آن دارد و کسی از جهنم دور می ماند که از آن بیمناک باشد، خداوند فقط به کسی رحم میکند که رحم کند.
نهج الفصاحه
حدیث1778
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّما یتجالس المتجالسان بأمانه اللَّه تعالی فلا یحلّ لأحدهما أن یفشی علی صاحبه ما یخاف؛
جلیسان نگهدار امانت یک دیگرند و روا نیست یکی از آنها راز رفیق خود را آشکار سازد.
نهج الفصاحه
حدیث1779
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّما شفاء العیّ السؤال؛
علاج نادانی سؤال است.
نهج الفصاحه
حدیث1780
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّما بقی من الدّنیا بلاء و فتنه؛
از دنیا جز بلا و فتنه باقی نمانده است.
نهج الفصاحه
حدیث1781
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّما أهلک الّذین من قبلکم أنّهم کانوا إذا سرق فیهم الشّریف ترکوه و إذا سرق فیهم الضّعیف أقاموا علیه الحدّ؛
هلاک پیشینیان شما از آنجا بود که دزد معتبر را رها می کردند و دزد ضعیف را مجازات می دادند.
نهج الفصاحه
حدیث1782
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّما أنا بشر إذا أمرتکم بشی ء من دینکم فخذوا به و إذا أمرتکم بشی ء من رأیی فإنّما أنا بشر؛
من انسانی مانند شما هستم وقتی شما را بچیزی در کار دین دستور دادم بدان رفتار کنید و وقتی از پیش خود شما را به چیزی فرمان دادم من انسان هستم.
نهج الفصاحه
حدیث1783
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّما العلم بالتّعلّم و إنّما الحلم بالتّحلّم و من یتحرّ الخیر یعطه و من یتّق الشّرّ یوقه؛
علم از تعلم و حلم از تظاهر به حلم حاصل می شود هر که جویای خیر باشد همانش دهند و هر که از شر بگریزد از آن بر کنار ماند.
نهج الفصاحه
حدیث1784
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّما الأعمال بالنّیات و الخواتیم؛
ارزش اعمال به نیت و سرانجام آن است.
نهج الفصاحه
حدیث1785
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّما الأمل رحمه من اللَّه لامّتی، لولا الأمل ما أرضعت أمّ ولدا و لا غرس غارس شجرا؛
امید رحمت خدا برای امت من است اگر امید نبود مادری فرزند خود را شیر نمی داد و کسی درختی نمی کاشت.
نهج الفصاحه
حدیث1786
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ هذه القلوب أوعیه فخیرها أوعاها؛
دلها مانند ظرف است و بهتر از همه دلی است که ظرفیت آن بیشتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1787
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ هذه القلوب تصدأ کما یصدأ الحدید قیل فما جلاءها قال ذکر الموت و تلاوه القرآن؛
دلها مانند آهن زنگ می زند گفتند صیقل آن چیست؟ گفت یاد مرگ و خواندن قرآن.
نهج الفصاحه
حدیث1788
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ هذا الدّینار و الدّرهم أهلکا من قبلکم و هما مهلکاکم؛
این دینار و درهم پیشینیان شما را هلاک کرد و شما را نیز هلاک خواهد کرد.
نهج الفصاحه
حدیث1789
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ هذا الدّین متین فأوغل فیه برفق و لا تبغض إلی نفسک عباده اللَّه فإنّ المنبت لا أرضا قطع و لا ظهرا أبقی؛
این دین(اسلام) محکم است به ملایمت در آن پیش برو و عبادت خدا را منفور خود مکن زیرا رهرو عجول نه راهی سپرده و نه مرکوب خود را حفظ کرده است.
نهج الفصاحه
حدیث1790
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ من یمن المرأه تیسیر خطبتها و تیسیر صداقها؛
نشان میمنت زن این است که خواستگاریش آسان و مهرش سبک باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1791
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ من موجبات المغفره بذل السّلام و حسن الکلام؛
از جمله لوازم آمرزش ادای سلام و نیکی کلام است.
نهج الفصاحه
حدیث1792
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ من موجبات المغفره إدخال السّرور علی أخیک المؤمن؛
از جمله لوازم آمرزش این است که برادر مؤمن خود را خرسند سازی.
نهج الفصاحه
حدیث1793
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ من معادن التّقوی تعلّمک إلی ما قد علمت علم ما لم تعلم و النّقص فیما قد علمت قلّه الزّیاده فیه و إنّما یزهد الرّجل فی علم ما لم یعلم قلّه الانتفاع بما قد علم؛
از جمله منابع پرهیزکاری این است که ندانسته ها را بیاموزی و به دانسته ها ضمیمه کنی، اگر افزایش دانش کم شود مایه نقصان آن می شود و کسی که از دانسته های خود کمتر سود برد، در آموختن ندانسته ها سستی می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1794
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ من لم یسأل اللَّه تعالی یغضب علیه؛
هر که از خدا چیزی نخواهد خدا بر او خشمگین می شود.
نهج الفصاحه
حدیث1795
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ من حقّ الولد علی والده أن یعلّمه الکتابه و أن یحسن اسمه و أن یزوّجه إذا بلغ؛
از جمله حقوق فرزند بر پدر آن است که او را نوشتن آموزد و نام او را خوب انتخاب کند و هنگام بلوغ به او زن بدهد.
نهج الفصاحه
حدیث1796
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ من الیقین أن لا ترضی أحدا بسخط اللَّه و لا تحمد أحدا علی ما آتاک اللَّه و لا تذمّ أحدا علی ما لم یؤتک اللَّه، فإنّ الرّزق لا یجرّه حرص حریص و لا یصرفه کراهه کاره؛
از لوازم ایمان این است که برای خشنودی کسان خدا را خشمگین نسازی و بر نعمتی که خدا داده کسی را سپاس نگزاری و برای آنچه خدا نداده کسی را مذمت نکنی که روزی به آز حریصان فزونی نگیرد و به تنفر کسان نقصان نپذیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1797
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ من النّاس ناسا مفاتیح للخیر مغالیق للشّرّ و إنّ من النّاس ناسا مفاتیح الشّرّ مغالیق للخیر فطوبی لمن جعل اللَّه مفاتیح الخیر علی یدیه و ویل لمن جعل اللَّه مفاتیح الشّر علی یدیه؛
بعضی مردم کلید خیرند و قفل شر و بعض دیگر کلید شرند و قفل خیر خوشا به حال آن کسی که خداوند کلید خیر را در دست او قرار داده و بدا به حال آن کس که خدا کلید شر را به دست او سپرده است.
نهج الفصاحه
حدیث1798
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ من السّنّه أن یخرج الرّجل مع ضیفه إلی باب الدّار؛
خوب است که مرد با مهمان خود تا در خانه برود.
نهج الفصاحه
حدیث1799
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ من شرّ النّاس منزله عند اللَّه یوم القیامه عبدا أذهب آخرته بدنیا غیره؛
بدترین مردم در نظر خدا روز رستاخیز بنده ایست که آخرت خود را برای دنیای دیگری از دست داده باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1800
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ من سعاده المرء أن یطول عمره و یرزقه اللَّه الإنابه؛
از لوازم سعادت مرد این است که زندگانی او دراز شود و خداوند توبه را نصیب وی کند.
نهج الفصاحه
حدیث1801
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ ممّا یلحق المؤمن من عمله و حسناته بعد موته علما نشره و ولدا صالحا ترکه و مصحفا ورّثه أو مسجدا بناه أو بیتا لابن السّبیل بناه أو نهرا أجراه أو صدقه أخرجها من ماله فی صحّته و حیاته تلحقه من بعد موته؛
از جمله اعمال و نیکی های مؤمن که بعد از مرگ بدو می رسد دانشی است که منتشر کرده باشد و فرزند پارسائی است که به جا گذاشته باشد و قرآنی است که به ارث گذاشته باشد یا مسجدی که بنا کرده باشد یا خانه ای که برای کاروانیان بپا کرده باشد یا نهری که به کمک او جریان یافته باشد یا مالی که در دوران صحت و حیات از مال خویش جدا کرده باشد همه اینها پس از مرگ بدو می رسد.
نهج الفصاحه
حدیث1802
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ مغیّر الخلق کمغیّر الخلق إنّک لا تستطیع أن تغیّر خلقه حتّی تغیّر خلقه؛
آن که می خواهد سیرت را تغیر دهد مانند کسی است که می خواهد صورت را تغییر دهد اگر توانستی صورت را تغییر دهی سیرت را نیز تغییر توانی داد.
نهج الفصاحه
حدیث1803
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ معافاه اللَّه العبد فی الدّنیا أن یستر علیه سیّئاته؛
بخشش خداوند نسبت به بنده در این جهان این است که گناهان او را مستور دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1804
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ مطعم ابن آدم قد ضرب مثلا للدّنیا و إن قزحه و ملحه فانظر إلی ما یصیر؛
غذای آدمیزاد را نمونه دنیا قرار داده اند هر قدر آن را ادویه و نمک بزند بنگر آخر چه می شود.
نهج الفصاحه
حدیث1805
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ محرّم الحلال کمحلّل الحرام؛
آن که حلال را حرام می کند مانند کسی است که حرام را حلال می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1806
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ مثل الّذی یعود فی عطیّته کمثل الکلب أکل حتّی إذا شبع قاء ثمّ عاد فی قیئه ثمّ أکله؛
آن که بخشش خود را پس می گیرد مانند سگ است که بخورد و وقتی سیر شد قی کند و آنگاه به قی کرده خود باز گردد و آن را بخورد.
نهج الفصاحه
حدیث1807
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ للَّه ملائکه فی الأرض تنطق علی ألسنه بنی آدم بما فی المرء من الخیر و الشّرّ؛
خداوند در زمین فرشتگانی دارد که به زبان آدمیزادگان سخن می گویند و از بد و نیک کسان خبر دهند.
نهج الفصاحه
حدیث1808
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ للَّه عند أقوام نعما یقرّها عندهم ما داموا فی حوائج النّاس ما لم یملّوا فإذا ملّوا نقلها اللَّه إلی غیرهم؛
خداوند پیش بعضی مردم نعمت هائی دارد که تا وقتی از انجام حوائج مردم باز نمی مانند نعمت خود را پیش آنها نگاه می دارد و همین که از این کار باز ماندند، نعمت را به اشخاص دیگر منتقل می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1809
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ للَّه عبادا خلقهم لحوائج النّاس. إنّ للَّه عبادا یعرفون النّاس بالتّوسّم؛
خداوند بندگانی دارد که آن ها را برای رفع حاجات مردم خلق کرده است. خداوند بندگانی دارد که مردم را به فراست شناسند.
نهج الفصاحه
حدیث1810
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ للَّه تعالی عبادا اختصّهم بحوائج النّاس، یفزع النّاس إلیهم فی حوائجهم أولئک الآمنون من عذاب اللَّه؛
خداوند را بندگانست که خاص حوائج مردمان کرده است و کسان در حوائج خویش به ایشان پناه برند آنها از عذاب خدا ایمنند.
نهج الفصاحه
حدیث1811
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ للَّه تعالی أقواما یختصّهم بالنّعم لمنافع العباد و یقرّها فیهم ما بذلوها فإذا منعوها نزعها منهم فحوّلها إلی غیرهم؛
خداوند را گروههاست که نعمتهای خویش خاص ایشان کند تا بندگان را منتفع کنند و مادام که دهش کنند نعمت را به نزد ایشان نگهدارد و چون امساک کنند از آنها بگیرد و به دیگران دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1812
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ لکلّ شی ء معدنا و معدن التّقوی قلوب العارفین؛
هر چیزی معدنی دارد و معدن پرهیزکاری دل عارفان است.
نهج الفصاحه
حدیث1813
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ لکلّ شجره ثمره و ثمره القلب الولد؛
هر درختی میوه ای دارد و میوه دل فرزند است.
نهج الفصاحه
حدیث1814
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ لکلّ ساع غایه و غایه ابن آدم الموت فعلیکم بذکر اللَّه فإنّه یسهّلکم و یرغّبکم فی الآخره؛
هر رهسپاری مقصدی دارد و مقصد آدمیزاد مرگ است از یاد خدا غافل مشوید که یاد خدا کارها را آسان و شما را به آن جهان راغب می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1815
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ لکلّ أمّه فتنه و إنّ فتنه أمّتی المال؛
هر امتی را بلیه ای هست و بلیه امت من مال است.
نهج الفصاحه
حدیث1816
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ للطّاعم الشّاکر من الأجر مثل ما للصّائم الصّابر؛
پاداش آن که غذا می خورد و شکر می گزارد مانند روزه دار صبور است.
نهج الفصاحه
حدیث1817
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ لصاحب الحقّ مقالا؛
آن که حق دارد گفتاری مؤثر دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1818
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ للشّیطان لمّه بابن آدم و للملک لمّه فأمّا لمّه الشّیطان فإیعاد بالشّرّ و تکذیب بالحقّ و أمّا لمّه الملک فإیعاد بالخیر و تصدیق بالحقّ فمن وجد ذلک فلیعلم أنّه من اللَّه تعالی فلیحمد اللَّه و من وجد الأخری فلیتعوّذ باللَّه من الشّیطان؛
شیطان به آدمیزاد نزدیکی ای دارد و خداوند نزدیکی ای، نزدیکی شیطان وعده به بدی و تکذیب حق است و نزدیکی خداوند وعده به نیکی و تصدیق حق است هر که چنین حالی در خود یافت بداند که از جانب خداوند است و او را سپاس گزارد و هر که حال دیگر را در خود یافت از شیطان به خدا پناه ببرد.
نهج الفصاحه
حدیث1819
إنّ لجواب الکتاب حقّا کردّ السّلام؛
جواب نامه مانند جواب سلام لازم است.
نهج الفصاحه
حدیث1820
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ للتّوبه بابا عرض ما بین مصراعیه ما بین المشرق و المغرب لا یغلق حتّی تطلع الشّمس من مغربها؛
توبه دری دارد که پهنای آن مانند وسعت مشرق و مغرب است و تا خورشید از مغرب طلوع نکند بسته نمی شود.
نهج الفصاحه
حدیث1821
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّکم لن تسعوا النّاس بأموالکم و لکن سعوهم بأخلاقکم؛
مال شما به همه مردم نمی رسد پس با اخلاق خود همه را خرسند کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1822
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّک لا تدع شیئا اتّقا اللَّه إلّا أعطاک اللَّه خیرا منه؛
اگر از ترس خدا از چیزی درگذری خداوند بهتر از آن را به تو خواهد داد.
نهج الفصاحه
حدیث1823
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ کذبا علی لیس ککذب علی أحد فمن کذب علیّ متعمّدا فلیتبوّء مقعده من النّار؛
دروغ بستن بر من مثل دروغ بستن بر دیگری نیست هر که به عمد بر من دروغ بندد در آتش جای گیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1824
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ قلیل العمل مع العلم کثیر و کثیر العمل مع الجهل قلیل؛
کار اندک که با بصیرت و دانش انجام گیرد بسیار است و کار بسیار که با نادانی صورت پذیرد اندک است.
نهج الفصاحه
حدیث1825
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ فی المال حقّا سوی الزّکاه؛
در مال به جز زکات حقی هست.
نهج الفصاحه
حدیث1826
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ فی الجنّه دارا یقال لها دار الفرج لا یدخلها إلّا من فرّح یتامی المؤمنین؛
در بهشت خانه ای هست که آن را خانه خوشحالی نامند و جز کسانی که یتیمان مؤمنان را خوشحال کرده باشند، وارد آن نمی شوند.
نهج الفصاحه
حدیث1827
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ فی الجسد مضغه إذا صلحت صلح الجسد کلّه و إذا فسدت فسد الجسد کلّه ألا و هی القلب؛
در تن پاره گوشتی است که وقتی به صلاح گراید تمام تن به صلاح آید و وقتی فاسد شود همه تن فاسد شود و آن قلب است.
نهج الفصاحه
حدیث1828
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ صاحب الدّین له سلطان علی صاحبه حتّی یقضیه؛
طلبکار بر قرض دار تسلط دارد تا هنگامی که قرض خود را بپردازد.
نهج الفصاحه
حدیث1829
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ شرّ النّاس منزله عند اللَّه یوم القیمه من یخاف النّاس من شرّه؛
بدتر از همه مردم پیش خدا روز قیامت کسی است که مردم از شر او بترسند.
نهج الفصاحه
حدیث1830
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ ربّک یحبّ المحامد؛
خدای تو ستایش را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1831
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ خیار عباد اللَّه الموفون المطیبون؛
بهترین بندگان خدا آن ها هستند که به وعده وفا کنند و بوی خوش بکار برند.
نهج الفصاحه
حدیث1832
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ حقّا علی المؤمنین أن یتوجّع بعضهم لبعض کما یألّم الجسد الرّأس؛
مؤمنان باید از رنج یک دیگر متألم شوند چنان که تن از رنج سر متأثر می شود.
نهج الفصاحه
حدیث1833
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ حقّا علی اللَّه أن لا یرفع شیئا من أمر الدّنیا إلّا وضعه؛
بر خدا لازم است که چیزی از دنیا را بالا نبرد جز این که آن را تنزل دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1834
إنّ حسن العهد من الإیمان؛
رعایت پیمان از لوازم ایمان است.
نهج الفصاحه
حدیث1835
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ حسن الظّنّ باللَّه من حسن عباده اللَّه؛
گمان خوب به خدا داشتن از خوب عبادت کردن اوست.
نهج الفصاحه
حدیث1836
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ بین یدی السّاعه کذّابین فاحذروهم؛
پیش از رستاخیز دروغگویان پدیدار می شوند از آن ها حذر کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1837
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أوثق عری الإسلام أن تحبّ فی اللَّه و تبغض فی اللَّه؛
محکم ترین دستاویزهای اسلام این است که کسی را برای خدا دوست داری و کسی را برای خدا دشمن داری.
نهج الفصاحه
حدیث1838
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أهل الشّبع فی الدّنیا هم أهل الجوع غدا فی الآخره؛
سیران این جهان گرسنگان آن جهانند.
نهج الفصاحه
حدیث1839
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أهل المعروف فی الدّنیا هم أهل المعروف فی الآخره و إنّ أهل المنکر فی الدّنیا هم أهل المنکر فی الآخره و إنّ أوّل أهل الجنّه دخولا هم أهل المعروف؛
نیکوکاران این جهان نیکوکاران آن جهانند و بدکاران این جهان بدکاران آن جهانند و نیکوکاران پیش از همه مردم به بهشت درمی آیند.
نهج الفصاحه
حدیث1840
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ النّاس لم یعطوا شیئا خیرا من خلق حسن؛
به مردم چیزی بهتر از اخلاق نیک نداده اند.
نهج الفصاحه
حدیث1841
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ النّاس إذا رأوا الظّالم فلم یأخذوا علی یدیه أوشک أن یعمّهم اللَّه بعقاب منه؛
وقتی مردم ستمگر را دیدند و او را از ستم باز نداشتند بیم آن می رود که خدا همه را به عذاب خود مبتلا کند.
نهج الفصاحه
حدیث1842
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ المظلومین هم المفلحون یوم القیامه؛
ستم دیدگان در روز رستاخیز رستگارانند.
نهج الفصاحه
حدیث1843
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ المسلم إذا عاد أخاه المسلم لم یزل فی مخرفه الجنّه حتّی یرجع؛
مسلمان وقتی به عیادت برادر مسلمان خود می رود تا هنگامی که که باز گردد، در بهشت قدم می زند.
نهج الفصاحه
حدیث1844
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ المرء بین یومین یوم قد مضی أحصی فیه عمله فختم علیه و یوم قد بقی فلا یدری لعلّه لا یصل إلیه؛
انسان میان دو روز است روزی که گذشته و اعمالش به حساب آمده و مختوم گشته و روزی که باقی مانده ولی چه می داند شاید به آن روز نرسد.
نهج الفصاحه
حدیث1845
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ المتحابّین فی اللَّه فی ظلّ العرش؛
آن ها که در راه خدا دوستی می کنند در سایه عرش جای دارند.
نهج الفصاحه
حدیث1846
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الّذی یجرّ الثّوب خیلاء لا ینظر اللَّه إلیه یوم القیمه؛
کسی که از روی تکبر جامه خود را می کشد خدا روز رستاخیز بدو نمی نگرد.
نهج الفصاحه
حدیث1847
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الّذی یأکل أو یشرب فی آنیه الفضّه و الذّهب إنّما یجرجر فی بطنه نار جهنّم؛
کسی که در ظرف نقره و طلا می خورد و می آشامد آتش جهنم را در شکم خود فرو می برد.
نهج الفصاحه
حدیث1848
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه ینهیکم عن قیل و قال؛
خداوند شما را از گفتگوهای بیهوده نهی کرده است.
نهج الفصاحه
حدیث1849
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه یعطی الدّنیا علی نیّه الآخره و أبی أن یعطی الآخره علی نیّه الدّنیا؛
خداوند دنیا را به نیت آخرت می دهد ولی آخرت را به نیت دنیا نمی دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1850
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه یحیی القلوب المیّته بنور الحکمه کما یحیی الأرض بوابل السّماء؛
خداوند دلهای مرده را به نور حکمت حیات می بخشد چنان که زمین را به باران آسمان زنده می سازد.
نهج الفصاحه
حدیث1851
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه یحبّ معالی الامور و أشرافها و یکره سفسافها؛
خداوند چیزهای بلند و شریف را دوست دارد و از چیزهای پست بیزار است.
نهج الفصاحه
حدیث1852
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه یحبّ کلّ قلب حزین؛
خداوند دل غمگین را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1853
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه یحبّ الشّاب الّذی یفنی شبابه فی طاعه اللَّه؛
خداوند جوانی را که عمر خود را در عبادت خدا به سر می برد دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1854
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه یحبّ البصر النّاقد النّافذ عند مجی ء الشّهوات و الکامل عند نزول الشّبهات یحبّ السّماحه و لو علی تمره و یحبّ الشّجاعه و لو علی قتل حیّه؛
خداوند چشمی را که به هنگام شهوت باریک بین و پیش بین و به هنگام شبهه دقیق است دوست دارد و بخشش را اگر چه یک خرما باشد و شجاعت را اگر چه به کشتن ماری باشد، دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1855
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه یحبّ الأبرار الأخفیاء الأتقیاء؛
خدا نیکوکاران گمنام پرهیز کار را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1856
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه یحبّ إذا أنعم علی عبده أن یری أثر نعمته علیه و یبغض البؤس و التّباؤس؛
خدا دوست دارد که وقتی به کسی نعمت داد اثر نعمتش بر او آشکار دیده شود و از فقر و اظهار فقر بیزار است.
نهج الفصاحه
حدیث1857
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه یبغض کلّ عالم بالدّنیا جاهل بالآخره؛
خداوند هر کس را که به کار دنیا دانا و در کار آخرت نادان است، دشمن دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1858
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه یبغض السّائل الملحف؛
خداوند گدای سمج را دشمن دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1859
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه یبتلی عبده المؤمن بالسّقم حتّی یکفّر عنه کلّ ذنب؛
خداوند بنده مؤمن خود را به مرض مبتلا می کند تا همه گناهان او بریزد.
نهج الفصاحه
حدیث1860
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه لیرضی عن العبد أن یأکل الأکله فیحمده علیها أو یشرب الشّربه فیحمده علیها؛
خداوند از بنده خشنود می شود به اینکه غذا بخورد و خدا را سپاس گزارد، یا آب بیاشامد و خدا را سپاس گزارد.
نهج الفصاحه
حدیث1861
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه لیدرء بالصّدقه سبعین میته من السّوء؛
خداوند به وسیله صدقه هفتاد قسم مرگ بد را دفع می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1862
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه لم ینزل داء إلا أنزل له شفاء إلّا الهرم؛
خداوند دردی پدید نیاورده جز آن که علاجی برای آن قرار داده به جز پیری.
نهج الفصاحه
حدیث1863
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه لا یقبل عمل عبد حتّی یرضی قوله؛
خداوند عمل بنده را نمی پذیرد مگر آن که از گفتار وی خشنود باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1864
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه لا یرحم من عباده إلّا الرّحماء؛
خداوند فقط به بندگان رحیم خود رحم می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1865
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه لا یؤاخذ المزّاح الصّادق فی مزاحه؛
خداوند شوخی را که در شوخی خود راستگو باشد مؤاخذه نمی کند.
نهج الفصاحه
حدیث1866
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه عند لسان کلّ قائل، فلیتّق اللَّه عبد، و لینظر ما یقول؛
خداوند ناظر زبان هر گوینده ای است بنده باید از خدا بترسد و ببیند چه می گوید.
نهج الفصاحه
حدیث1867
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه جمیل یحبّ الجمال؛
خداوند زیباست و زیبائی را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1868
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی ینهاکم أن تحلفوا بآبائکم؛
خداوند نهی کرده که به پدران خود قسم بخورید.
نهج الفصاحه
حدیث1869
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی ینزل المعونه علی قدر المئونه و ینزل الصّبر علی قدر البلاء؛
خداوند کمک را به قدر احتیاج نازل می سازد و صبر را به اندازه بلا می دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1870
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یقول یا ابن آدم تفرّغ لعبادتی إملاء صدرک غنی و أسدّ فقرک و إلّا تفعل ملأت یدیک شغلا و لم أسدّ فقرک؛
خداوند گوید آدمیزاد وقت خود را صرف عبادت من کن تا سینه تو را از بی نیازی پر کنم و فقر را از تو دور سازم و اگر چنین نکنی تو را سخت به دنیا مشغول سازم و فقر را از تو دور نکنم.
نهج الفصاحه
حدیث1871
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یقول أنا عند ظنّ عبدی بی إن خیرا فخیرا و إن شرّا فشرّا؛
خداوند گوید من ناظر گمان بنده خویشم اگر گمان خوب به من برد خوبی بیند و اگر گمان بد برد، بدی بیند.
نهج الفصاحه
حدیث1872
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یقبل توبه العبد ما لم یغرغر؛
خداوند تا دم واپسین، توبه بنده را را می پذیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1873
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یقبل الصّدقه و یأخذها بیمینه فیربّیها لأحدکم کما یربّی أحدکم مهره، حتّی إنّ اللّقمه تصیر مثل أحد؛
خداوند صدقه را می پذیرد و آن را به دست راست خود می گیرد و برای شما بزرگ می کند همچنان که کره اسب خود را بزرگ می کنید تا آنجا که یک لقمه به اندازه کوه احد شود.
نهج الفصاحه
حدیث1874
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یعذّب یوم القیامه الّذین یعذّبون النّاس فی الدّنیا؛
خداوند روز رستاخیز کسانی را که در دنیا مردم را عذاب کرده اند عذاب می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1875
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یسأل العبد عن فضل علمه کما یسأله عن فضل ماله؛
خداوند از بنده می پرسد که فزونی دانش خود را کجا صرف کرده همچنان که از فزونی مال می پرسد.
نهج الفصاحه
حدیث1876
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یحبّ إغاثه الّلهفان؛
خداوند یاری کردن کسانی را که کمک می جویند، دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1877
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یزید فی عمر الرّجل ببرّه والدیه؛
خداوند به وسیله نیکی با پدر و مادر، عمر انسان را فزون می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1878
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یحبّ أن تعدلوا بین أولادکم حتّی فی القبل؛
خداوند دوست دارد که میان فرزندان خود حتی در بوسیدن آنها به عدالت رفتار کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1879
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یحبّ المداومه علی الإخاء القدیم فداوموا؛
خداوند ادامه دوستی دیرینه را دوست دارد، بنا بر این دوستی دیرینه را ادامه دهید.
نهج الفصاحه
حدیث1880
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یحبّ الشّاب التّائب؛
خداوند جوان توبه کار را دوست درد.
نهج الفصاحه
حدیث1881
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یحبّ إذا عمل أحدکم عملا أن یتقنه؛
خداوند دوست دارد که وقتی یکی از شما کاری می کند، آن را کامل کند.
نهج الفصاحه
حدیث1882
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یبغض ابن السّبعین فی أهله ابن عشرین فی مشیته و منظره؛
خداوند پیر هفتاد ساله را که نیت و رفتار وی چون جوانان بیست ساله باشد، دشمن دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1883
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یبغض المؤمن الّذی لا زبر له؛
خداوند مؤمنی را که عقل ندارد، دشمن دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1884
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یبغض البخیل فی حیاته السّخیّ عند موته؛
خداوند کسی را که در زندگی بخیل باشد و هنگام مرگ بخشنده شود، دشمن دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1885
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی یبغض الطّلاق؛
خداوند طلاق را دشمن دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1886
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی وضع عن أمّتی الخطاء و النّسیان و ما- استکرهوا علیه؛
خداوند خطا و فراموشی و اضطرار را بر امت من بخشیده است.
نهج الفصاحه
حدیث1887
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی مع الدّائن حتّی یقضی دینه ما لم یکن دینه فیما یکره اللَّه؛
خداوند یار قرض دار است تا قرض خود را بپردازد به شرط آن که قرض وی بر خلاف رضای خداوند نباشد.
نهج الفصاحه
حدیث1888
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی محسن فأحسنوا؛
خداوند نیکوکار است شما نیز نکوئی کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1889
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی لیحمی عبده المؤمن من الدّنیا و هو یحبّه کما تحمون مریضکم الطّعام و الشّراب تخافون علیه.
خداوند چون بنده مؤمن خود را دوست دارد او را از دنیا پرهیز می دهد چنان که شما مریض خود را از بیم مرض از خوردن و نوشیدن پرهیز می دهید.
نهج الفصاحه
حدیث1890
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی لم یخلق خلقا هو أبغض إلیه من الدّنیا و ما نظر إلیها منذ خلقها بغضا لها.
خداوند مخلوقی که در نظر او مبغوض تر از دنیا باشد نیافریده و از بس آن را دشمن دارد از هنگام آفرینش بر آن ننگریسته است.
نهج الفصاحه
حدیث1891
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی لمّا خلق الدّنیا أعرض عنها فلم ینظر إلیها من هوانها علیه.
خداوند وقتی دنیا را آفرید روی از آن بگردانید و چنان در نظر خدا ناچیز بود که بر آن ننگریست.
نهج الفصاحه
حدیث1892
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی لا ینظر إلی صورکم و أموالکم و لکن ینظر إلی قلوبکم و أعمالکم.
خداوند به صورت ها و اموال شما نمی نگرد، بلکه به دلها و اعمال شما می نگرد.
نهج الفصاحه
حدیث1893
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی لا یقبل من العمل إلّا ما کان له خالصا و ابتغی به وجهه.
خداوند از عبادت ها جز آنچه خاص او باشد و به خاطر او انجام گیرد، نمی پذیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1894
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی لا یعذّب من عباده إلّا المارد المتمرّد الّذی یتمرّد علی اللَّه و أبی أن یقول لا إله إلّا اللَّه.
خداوند از بندگان خود جز سرکش مغروری را که از اطاعت خدا سرکشی کند و از گفتن لا اله الا اللَّه امتناع دارد، عذاب نمی کند.
نهج الفصاحه
حدیث1895
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی لا یحبّ الذّوّاقین و لا الذّوّاقات.
خداوند مردانی را که مکرر زن بگیرند و زنانی را که مکرر شوهر کنند دوست ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث1896
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی کریم یحبّ الکرم.
خداوند بزرگوار است و بزرگواری را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1897
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی کتب علیکم السّعی فاسعوا.
خداوند کوشش را بر شما مقرر داشته است پس بکوشید.
نهج الفصاحه
حدیث1898
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی کتب الحسنات و السّیّئات ثمّ بین ذلک فمن همّ بحسنه فلم یعملها کتبها اللَّه تعالی عنده حسنه کامله فإن همّ بها فعملها کتبها اللَّه عنده عشر حسنات إلی سبعمائه ضعف إلی أضعاف کثیره، و إن همّ بسیّئه فلم یعملها کتبها اللَّه عنده حسنه کامله فإن همّ بها فعملها کتبها اللَّه سیّئه واحده و لا یهلک علی اللَّه إلّا هالک.
خداوند نیکی ها و بدیها و چیزهائی را که میان آنهاست رقم زد هر کس انجام نیکی را در دل گیرد و انجام ندهد خداوند برای او یک نیکی کامل رقم زند و اگر در دل گیرد و انجام دهد خداوند ده نیکی تا هفتصد برابر و بیشتر رقم زند و اگر بدی ای را در دل گیرد و انجام ندهد خداوند آن را نیکی کامل رقم زند و اگر در دل گیرد و انجام دهد خداوند فقط یک بدی رقم می زند، بنا بر این هر که در پیشگاه خدا هلاک شود سزاوار هلاک است.
نهج الفصاحه
حدیث1899
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی عند لسان کلّ قائل فلیتّق اللَّه عبده و لینظر ما یقول؛
خداوند مراقب زبان هر گوینده ای است بنده باید از خدا بترسد و بنگرد که چه می گوید.
نهج الفصاحه
حدیث1900
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی طیّب یحبّ الطّیب نظیف یحبّ النّظافه، کریم یحبّ الکرم، جواد یحبّ الجود فنظّفوا أفنیتکم و لا تشبّهوا بالیهود.
خداوند خوشبو است و بوی خوش را دوست دارد،پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد، بزرگوار است و بزرگواری را دوست دارد،بخشنده است و بخشش را دوست دارد پس جلو خانه های خویش را پاکیزه سازید و مانند یهودان مباشید.
نهج الفصاحه
حدیث1901
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی رضی لهذه الامّه الیسر و کره لها العسر؛
خداوند برای این امت آسانی را پسندیده و سختی را نپسندیده است.
نهج الفصاحه
حدیث1902
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی خلق الجنّه بیضاء و أحبّ شی ء إلی اللَّه البیاض؛
خداوند بهشت را سفید آفریده و سفیدی از همه رنگها پیش خدا محبوبتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1903
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی حیث خلق الدّاء خلق الدّواء فتداووا؛
خداوند که درد را آفریده درمان را نیز آفریده پس دردهای خویش را درمان کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1904
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی إذا أنعم علی عبد نعمه یحبّ أن یری أثر النّعمه علیه و یکره البؤس و التّباؤس و یبغض السّائل؛ الملحف و یحبّ الحییّ العفیف المتعفّف؛
خداوند وقتی نعمتی به بنده ای دهد دوست دارد اثر نعمت بر او دیده شود و تظاهر به تنگدستی را دوست ندارد و گدای پر رو را دشمن دارد و شخص باحیای عفیف را که از محرمات دوری می گیرد دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1905
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه بحکمته و فضله جعل الرّوح و الفرح فی الیقین و الرّضا و جعل الهمّ و الحزن فی الشّک و السّخط؛
خداوند به حکمت و فضل خویش آسایش و شادی را در یقین و رضا قرار داده و غم و اندوه را در تردید و غضب ودیعه نهاده است.
نهج الفصاحه
حدیث1906
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه أوحی إلیّ أن تواضعوا حتّی لا یفخر أحد علی أحد و لا یبغی أحد علی أحد؛
خداوند به من وحی فرستاده که فروتنی کنید تا کسی بر کسی افتخار نکند و کسی بر کسی تعدی نکند.
نهج الفصاحه
حدیث1907
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه إذا أنعم علی عبد نعمه أحبّ أن تری علیه؛
وقتی خداوند نعمتی به بنده ای بدهد دوست دارد که آن را بر او آشکار بیند.
نهج الفصاحه
حدیث1908
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه إذا أراد بقوم خیرا ابتلاهم؛
وقتی خداوند برای قومی نیکی خواهد، آنها را مبتلا سازد.
نهج الفصاحه
حدیث1909
إنّ اللَّه إذا أراد أن یهلک عبدا نزع منه الحیاء فإذا نزع منه الحیاء لم تلقه إلّا مقیتا ممقتا، فإذا لم تلقه إلّا مقیتا ممقتا نزعت منه الأمانه فإذا نزعت منه الأمانه لم تلقه إلّا خائنا مخوّنا نزعت منه الرّحمه فإذا نزعت منه الرّحمه لم تلقه إلّا رجیما ملعّنا نزعت منه ربقه الإسلام؛
خداوند وقتی بخواهد بنده ای را هلاک سازد حیا را از او بگیرد وقتی حیا از او گرفته شود متنفر و منفور شود. وقتی متنفر و منفور شد امانت از او گرفته شود و همین که امانت از او گرفته شد راه خیانت پیش گیرد و کسان نیز بدو خیانت کنند و وقتی چنین شد رحم از او بر خیزد وقتی رحم از او برخاست مطرود و ملعون شود و طوق اسلام را از گردن او بردارند.
نهج الفصاحه
حدیث1910
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الفحش و التّفحّش لیسا من الإسلام فی شی ء و إنّ أحسن النّاس إسلاما أحسنهم خلقا؛
بدگوئی و بدزبانی از صفات اسلام نیست و از همه مردمِ اسلام آن کس بهتر است که اخلاقش نیک تر است.
نهج الفصاحه
حدیث1911
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ العبد لیذنب الذّنب فیدخل به الجنّه یکون نصب عینیه تائبا فارّا حتّی یدخل به الجنّه؛
بنده گناهی می کند و به وسیله آن به بهشت می رود زیرا گناه پیوسته در خاطر اوست و وی توبه کنان و از گناه گریزان است.
نهج الفصاحه
حدیث1912
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ العبد إذا کان همّه الآخره کفّ اللَّه تعالی علیه ضیعته و جعل غناه فی قلبه فلا یصبح إلّا غنیّا و إذا کان همّه الدّنیا أفشی اللَّه تعالی ضیعته و جعل فقره بین عینیه فلا یمسی إلّا فقیرا و لا یصبح إلّا فقیرا؛
بنده اگر در آخرت دل بسته باشد، خداوند دارائی او را به قدر کفاف کند و ثروتش را در قلبش قرار دهد و پیوسته بی نیاز باشد و اگر بدنیا دل بسته باشد خداوند دارائی او را فراوان کند و فقر را رو برویش قرار دهد و پیوسته فقیر باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1913
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ العار لیلزم المرء یوم القیامه حتّی یقول یا ربّ لإرسالک بی إلی النّار أیسر علیّ ممّا ألقی و إنّه لیعلم ما فیها من شدّه العذاب؛
در قیامت آن قدر ننگ گریبان گیر انسان می شود که می گوید خدایا اگر مرا به جهنم بفرستی بهتر از این وضع است در صورتی که از سختی عذاب جهنم خبر دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1914
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الصّدقه لتطفی عن أهلها حرّ القبور و إنّما یستظلّ المؤمن یوم القیامه فی ظلّ صدقته؛
صدقه گرمای قبر صدقه دهندگان را تخفیف می دهد و مؤمن روز رستاخیز در سایه صدقه خویش قرار می گیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1915
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الصّدقه لتطفی غضب الرّبّ و تدفع میته السّوء؛
صدقه خشم خداوند را فرو می نشاند و از مرگ بد جلوگیری می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1916
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الصّدقه علی ذی قرابه یضعف أجرها مرّتین؛
صدقه ای که به خویشاوند دهند، پاداش مکرر دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1917
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الصّبحه تمنع بعض الرّزق؛
خواب صبحگاهی مانع قسمتی از روزی می شود.
نهج الفصاحه
حدیث1918
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الشّیطان قال و عزّتک یا ربّ لا أبرح أغوی عبادک ما دامت أرواحهم فی أجسادهم فقال الرّبّ و عزّتی و جلالی لا أزال أغفر لهم ما استغفرونی؛
شیطان گفت پروردگارا به عزت تو سوگند که تا وقتی که روح بندگان تو در تنشان است پیوسته آنها را گمراه می کنم، خداوند گفت به عزت و جلالم سوگند که تا وقتی از من بخشش طلبند پیوسته آنها را می بخشم.
نهج الفصاحه
حدیث1919
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الشّیطان یجری من ابن آدم مجری الدّم؛
شیطان مانند خون در تن انسان جاری است.
نهج الفصاحه
حدیث1920
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الشّیطان یأتی أحدکم فیقول من خلقک؟ فیقول اللَّه فیقول فمن خلق اللَّه؟ فإذا وجد أحدکم ذلک فلیقل: آمنت باللَّه و رسوله فإنّ ذلک یذهب عنه؛
شیطان پیش یکی از شما آید و گوید کی تو را خلق کرد؟ جواب دهد خدا، گوید خدا را کی خلق کرد اگر یکی از شما چنین پنداری به خاطر یافت گوید به خدا و پیغمبر او ایمان دارم و این پندار از خاطر او برود.
نهج الفصاحه
حدیث1921
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ السّعید لمن جنّب الفتن و لمن ابتلی فصبر؛
خوشبخت آن است که از فتنه ها کناره گیرد و آن که به زحمتی مبتلا شود و صبر کند.
نهج الفصاحه
حدیث1922
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ السّعاده کلّ السّعاده طول العمر فی طاعه اللَّه؛
سعادت کامل آن است که عمر دراز را در عبادت خداوند به پایان برند.
نهج الفصاحه
حدیث1923
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الرّزق لیطالب العبد أکثر ممّا یطلبه أجله؛
روزی بیشتر از اجل در جستجوی بنده است.
نهج الفصاحه
حدیث1924
إنّ الرّحمه لا تنزل علی قوم فیهم قاطع رحم؛
مردمی که در میان آنها کسی از خویشاوندان بریده باشد، رحمت خدا بر آنها فرود نمی آید.
نهج الفصاحه
حدیث1925
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الرّجل لیعمل- أو المرأه- بطاعه اللَّه تعالی ستّین سنه ثمّ یحضرهما الموت فیضارّان فی الوصیّه فتجب لهما النّار؛
مرد یا زن شصت سال خدا را عبادت می کنند و هنگام مرگ در وصیت به حق رفتار نمی کنند و جهنم بر آنها واجب می شود.
نهج الفصاحه
حدیث1926
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الرّجل لیطلب الحاجه فیزویها اللَّه تعالی عنه لما هو خیر له فیتّهم النّاس ظلما لهم فیقول من سبعنی؛
انسان حاجتی می خواهد و خدا برای مصلحتی حاجت او را بر نمی آورد و او به ستم مردم را متهم می کند که کی حق مرا برد.
نهج الفصاحه
حدیث1927
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الرّجل لیحرم الرّزق بالذّنب یصیبه و لا یردّ القدر إلّا الدّعاء و لا یزید فی العمر إلا البرّ؛
انسان به سبب گناه از روزی محتوم محروم ماند و تقدیر جز به دعا برنگردد و عمر جز به نیکوکاری دراز نشود.
نهج الفصاحه
حدیث1928
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الرجل لترفع درجته فی الجنّه فیقول أنّی لی هذا؟ فیقال باستغفار ولدک لک؛
مقام یکی را در بهشت بالا برند و گوید این مقام از کجا برای من حاصل شد؟ گویند فرزندت برای تو آمرزش طلبید.
نهج الفصاحه
حدیث1929
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الرّجل إذا نظر إلی امرأته و نظرت إلیه نظر اللَّه تعالی إلیهما نظر الرّحمه؛
وقتی مرد به زن خود نگرد و زنش بدو نگرد خداوند به دیده رحمت بر آنها می نگرد.
نهج الفصاحه
حدیث1930
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الدّنیا حلوه خضره و إنّ اللَّه مستخلفکم فیها لینظر کیف تعملون؛
جهان شیرین و سبز است و خدا شما را در آن جای داده تا ببیند چه می کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1931
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الحیاء و الإیمان قرنا جمیعا فإذا سلب أحدهما تبعه الآخر؛
حیا و ایمان قرین یکدیگرند وقتی یکی را گرفتند دیگری همراه آن می رود.
نهج الفصاحه
حدیث1932
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ التّواضع لا یزید العبد إلّا رفعه فتواضعوا یرفعکم اللَّه و إنّ العفو لا یزید العبد إلّا عزّا فاعفوا یعزّکم اللَّه و إنّ الصّدقه لا یزید المال إلّا نماء فتصدّقوا یزدکم اللَّه؛
تواضع مایه رفعت است تواضع کنید تا خدا شما را رفعت دهد. عفو مایه عزت است عفو کنید تا خدا شما را عزت بخشد. صدقه موجب فزونی مال است صدقه دهید تا خدا مالتان را زیاد کند.
نهج الفصاحه
حدیث1933
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الإسلام نظیف فتنظّفوا فإنّه لا یدخل الجنّه إلّا نظیف؛
اسلام پاکیزه است، شما نیز پاکیزه باشید که هر کس پاکیزه نیست به بهشت نمی رود.
نهج الفصاحه
حدیث1934
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الأرض لتنادی کلّ یوم سبعین مرّه یا بنی آدم کلوا ما شئتم و اشتهیتم فو اللَّه لآکلنّ لحومکم و جلودکم؛
زمین هر روز هفتاد بار بانک می زند، آدمیزادگان هر چه می خواهید و دوست دارید بخورید به خدا که گوشت و پوست شما را خواهم خورد.
نهج الفصاحه
حدیث1935
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الأحمق یصیب بحمقه أعظم من فجور الفاجر؛
احمق به واسطه حماقت بیشتر از مردم بدکار گناه می کند.
نهج الفصاحه
حدیث1936
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أکثر النّاس شبعا فی الدّنیا أطولهم جوعا یوم القیامه؛
آن که در دنیا از همه مردم سیرتر است روز رستاخیز بیشتر از همه گرسنه خواهد ماند.
نهج الفصاحه
حدیث1937
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أعجل الطّاعه ثوابا صله الرّحم ؛
ثواب نیکی با خویشاوندان را از همه کارهای نیک زودتر می دهند.
نهج الفصاحه
حدیث1938
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أعظم النّاس خطایا یوم القیامه أکثرهم خوضا فی الباطل؛
به روز رستاخیز گناه آن کس از همه مردم بیشتر است که بیشتر از همه گفتگوی بیهوده کرده باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1939
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أعظم الذّنوب عنه اللَّه أن یلقاه بها عبد- بعد الکبائر الّتی نهی اللَّه عنها- أن یموت الرّجل و علیه دین لا یدع له قضاء؛
بعد از گناهان بزرگ که خداوند از آن نهی کرده بزرگتر از همه گناهان آن است که مردی بمیرد و قرضی داشته باشد و محلی برای پرداخت آن نگذارد.
نهج الفصاحه
حدیث1940
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أطیب ما أکلتم من کسبکم و إنّ أولادکم من کسبکم؛
بهترین روزی شما آن است که از کسب به دست آرید و فرزند شما جزو کسب شماست.
نهج الفصاحه
حدیث1941
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أشکر النّاس أشکرهم للنّاس؛
سپاسگزارتر از همه مردم کسی است که سپاس مردم را بیشتر می گذارد.
نهج الفصاحه
حدیث1942
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أشقی الأشقیاء من اجتمع علیه فقر الدّنیا و عذاب الآخره؛
بدبخت ترین بدبختان کسی است که فقر دنیا و عذاب آخرت را با هم دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1943
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أشدّ النّاس تصدیقا للنّاس أصدقهم حدیثا و إنّ أشدّ النّاس تکذیبا أکذبهم حدیثا؛
هر که راستگوتر است سخن مردم را زودتر باور می کند و هر که دروغگوتر است بیشتر مردم را دروغگو می شمارد.
نهج الفصاحه
حدیث1944
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أشدّ النّاس ندامه یوم القیامه رجل باع آخرته بدنیا غیره؛
پشیمان تر از همه مردم در روز قیامت، مردی است که آخرت خود را به دنیای دیگری فروخته است.
نهج الفصاحه
حدیث1945
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أحسن الحسن الخلق الحسن؛
بهترین نیکی ها سیرت نیک است.
نهج الفصاحه
حدیث1946
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أحساب أهل الدّنیا الّذین یذهبون إلیه هذا المال؛
مایه افتخار مردم دنیا که به سوی آن می روند این مال است.
نهج الفصاحه
حدیث1947
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أحدکم مرآه أخیه فإذا رأی به أذی فلیمطّه عنه؛
هر یک از شما آئینه برادر خویش است وقتی عیبی بر او دید، باید بزداید.
نهج الفصاحه
حدیث1948
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أحبّ عباد اللَّه إلی اللَّه من حبّب إلیه المعروف و حبّب إلیه فعاله؛
محبوبترین بندگان خدا به نزد وی کسی است که کار نیک را محبوب او ساخته و میل انجام آن را در دلش انداخته است.
نهج الفصاحه
حدیث1949
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أحبّ عباد اللَّه إلی اللَّه أنصحهم لعباده؛
محبوبترین بندگان خدا به نزد وی کسی است که با بندگان او مهربانتر باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1950
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ إبلیس یبعث أشدّ أصحابه و أقوی أصحابه إلی من یصنع المعروف فی ماله؛
شیطان محکم ترین و نیرومند ترین یاران خود را برای گمراهی کسی فرستد که با دارائی خود کار نیک انجام می دهد.
نهج الفصاحه
حدیث1951
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ أبرّ البرّ أن یصل الرّجل أهل ودّ أبیه بعد أن یولّی الأب؛
بهترین نیکی آن است که مرد پس از مرگ پدر خویش با دوستان او دوستی کند.
نهج الفصاحه
حدیث1952
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ آدم قبل أن یصیب الذّنب کان أجله بین عینیه و أمله خلفه فلمّا أصاب الذّنب جعل اللَّه تعالی أمله بین عینیه و أجله خلفه فلا یزال یؤمّل حتّی یموت؛
آدم پیش از آن که مرتکب گناه شود مرگش جلو چشمش و آرزویش پشت سرش بود و همین که مرتکب گناه شد خداوند آرزوی او را جلو چشمش و مرگش را پشت سرش قرار داد بدین جهت پیوسته آرزو می کند تا بمیرد.
نهج الفصاحه
حدیث1953
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إن قامت السّاعه و فی ید أحدکم فسیله فإن استطاع أن لا یقوم حتّی یغرسها فلیغرسها؛
اگر رستاخیز بپاشد و نهالی در دست یکی از شماست اگر می تواند آن را بکارد، باید بکارد.
نهج الفصاحه
حدیث1954
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أنعم علی نفسک کما أنعم اللَّه علیک؛
نعمتی را که خدا به تو داده از آن بهره برگیر.
نهج الفصاحه
حدیث1955
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أنظروا إلی من هو أسفل منکم و لا تنظروا إلی من هو فوقکم فإنّه أجدر أن لا تزدروا نعمه اللَّه علیکم؛
به آن که از شما پائین تر است بنگرید و به آن که از شما بالاتر است منگرید زیرا بدین وسیله قدر نعمت خدا را بهتر می دانید.
نهج الفصاحه
حدیث1956
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أنظر فإنّک لست بخیر من أحمر و لا أسود إلّا أن تفضله بتقوی؛
بنگر که تو از سرخ پوست و سیاه پوست بهتر نیستی جز آن که در پرهیزکاری از او برتر باشی.
نهج الفصاحه
حدیث1957
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أنزلوا النّاس منازلهم من الخیر و الشّرّ؛
مردم را در مقام خودشان از بدی و نیکی بشناسید.
نهج الفصاحه
حدیث1958
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أنتم علی بیّنه من ربّکم ما لم تظهر منکم سکرتان سکره الجهل و سکره حبّ الدّنیا؛
تا هنگامی که مستی نادانی و مستی دنیاپرستی از شما پدیدار نشود به خداوند خویش اطمینان دارید.
نهج الفصاحه
حدیث1959
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
انتظار الفرج من اللَّه عباده و من رضی بالقلیل من الرّزق رضی اللَّه تعالی منه بالقلیل من العمل؛
انتظار گشایش از جانب خداوند عبادت است و هر که به روزی اندک راضی باشد خداوند از او به عبادت اندک راضی می شود.
نهج الفصاحه
حدیث1960
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إن أحببتم أن یحبّکم اللَّه و رسوله فادّوا إذا ائتمنتم و اصدقوا إذا حدّثتم و أحسنوا جوار من جاورکم؛
اگر می خواهید که خدا و پیغمبر شما را دوست بدارند وقتی امانتی به شما سپردند رد کنید و همین که سخن می گوئید راست گوئید و با همسایگان خود به نیکی رفتار کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1961
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أنا النّذیر و الموت المغیر و السّاعه الموعد؛
من بیم دهنده ام و مرگ یغماگر است و رستاخیز وعده گاه.
نهج الفصاحه
حدیث1962
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أمنک من عتبک؛
هر که تو را سرزنش کرد از کینه خویش ایمن ساخت.
نهج الفصاحه
حدیث1963
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إملاء الخیر خیر من السّکوت و السّکوت خیر من إملاء الشّرّ؛
القای خیر از خاموشی بهتر و خاموشی از القای شر برتر است.
نهج الفصاحه
حدیث1964
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أمّک، أمّک، ثمّ أمّک، ثمّ أباک، ثمّ الأقرب فالأقرب؛
مادر خود، مادر خود، مادر خود را رعایت کن، سپس پدر خود را و پس از آن کسانی را که به تو نزدیک ترند.
نهج الفصاحه
حدیث1965
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أمط الأذی عن طریق المسلمین تکثر حسناتک؛
مانع از راه مسلمانان دور کن تا حسنات تو بسیار شود.
نهج الفصاحه
حدیث1966
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
امرأه ولود أحبّ إلی اللَّه تعالی من امرأه حسناء لا تلد إنّی مکاثر بکم الامم یوم القیامه؛
زنی که فرزند بسیار آرد در پیش خداوند از زن زیبائی که فرزند نمی آرد بهتر است من در روز قیامت به فزونی شما افتخار می کنم.
نهج الفصاحه
حدیث1967
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أما إنّ ربّک یحبّ المدح؛
پروردگار تو ستایش را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1968
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الهوا و العبوا فإنّی أکره أن یری فی دینکم غلظه؛
تفریح کنید و بازی کنید زیرا دوست ندارم که در دین شما خشونتی دیده شود.
نهج الفصاحه
حدیث1969
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اللّهمّ أحینی مسکینا و توفّنی مسکینا و احشرنی فی زمره المساکین و إنّ أشقی الأشقیاء من اجتمع علیه فقر الدّنیا و عذاب الآخره؛
خدایا مرا در زندگی فقیر دار و فقیر بمیران و در صف فقیران محشور ساز، بدبخت تر از همه بدبختان کسی است که فقر دنیا و عذاب آخرت را با هم داشته باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1970
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اللّهمّ احفظنی بالإسلام قائما و احفظنی بالإسلام قاعدا و احفظنی بالإسلام راقدا و لا تشمت بی عدوّا و لا حاسدا اللّهمّ إنّی أسألک من کلّ خیر خزائنه بیدک و أعوذ بک من کلّ شرّ خزائنه بیدک؛
خدایا مرا هنگام خفتن و ایستادن و نشستن به وسیله اسلام حفظ کن و مرا به سرزنش دشمن و حسود مبتلا مساز، خدایا همه نیکی هائی که گنجینه آن را بدست داری از تو می خواهم و از همه بدیهائی که گنجینه آن را بدست داری بتو پناه می برم.
نهج الفصاحه
حدیث1971
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اللّهمّ اجعلنی من الّذین إدا أحسنوا استبشروا و إذا أساؤا استغفروا؛
خدایا مرا از جمله کسانی قرار ده که وقتی نیکی کنند، خوشحال می شوند و وقتی بد کنند، آمرزش می طلبند.
نهج الفصاحه
حدیث1972
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اللَّه مع القاضی ما لم یجر فإذا جار تخلّی اللَّه عنه و لزمه الشّیطان؛
خداوند یار قاضی است تا موقعی که ستم نکند، وقتی ستم کرد خدا او را رها می کند و شیطان قرین او می شود.
نهج الفصاحه
حدیث1973
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اللَّه فی عون العبد ما کان العبد فی عون أخیه؛
تا هنگامی که شخص به یاری برادر خویش می پردازد، خداوند یاور اوست.
نهج الفصاحه
حدیث1974
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اللَّه اللَّه فیمن لیس له ناصر إلّا اللَّه؛
در باره کسی که جز خدا یاوری ندارد خدا را در نظر داشته باشید.
نهج الفصاحه
حدیث1975
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
التمسوا الرّزق بالنّکاح؛
به وسیله زناشوئی روزی بجوئید.
نهج الفصاحه
حدیث1976
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا لا یخلونّ رجل بامرأه إلّا کان ثالثهما الشّیطان؛
بدانید که هیچ مردی با زن نامحرم خلوت نمی کند جز آن که سومی آنها شیطان است.
نهج الفصاحه
حدیث1977
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا لا یمنعنّ رجلا مخافه النّاس أن یقول الحقّ إذا علمه؛
کسی که سخن حقی می داند نباید از بیم مردم از گفتن آن خودداری کند.
نهج الفصاحه
حدیث1978
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا یا ربّ نفس طاعمه ناعمه فی الدّنیا جائعه عاریه یوم القیامه. ألا یا ربّ نفس جائعه عاریه فی الدّنیا طاعمه ناعمه یوم القیامه؛
چه بسیار کسان که در این جهان سیر و خوشند و در روز رستاخیز گرسنه و برهنه اند و چه بسیار کسان که در این جهان گرسنه و برهنه اند و روز رستاخیز سیر و خوشند.
نهج الفصاحه
حدیث1979
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا و إنّ فی الجسد مضغه إذا صلحت صلح الجسد کلّه و إذا فسدت فسد الجسد کلّه ألا و هی القلب؛
بدانید که در تن قطعه گوشتی است که اگر صالح بود تمام تن به صلاح آید و اگر فاسد بود تمام تن به فساد گراید، بدانید که آن قلب است.
نهج الفصاحه
حدیث1980
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا ربّ شهوه ساعه أورثت حزنا طویلا؛
چه بسا شهوت ساعتی که رنجی طولانی به جای گذارد.
نهج الفصاحه
حدیث1981
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا إنّ عمل أهل الجنّه حزن بربوه ألا إنّ عمل أهل النّار سهل بسهوه؛
بدانید که کار اهل بهشت مانند آن است که از راه سختی بر تپه مرتفعی بالا روند و کار اهل جهنم مانند آن است که در سراشیب زمین همواری راه سپرند.
نهج الفصاحه
حدیث1982
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا إنّ خیر الرّجال من کان بطی ء الغضب سریع الرّضا و شرّ الرّجال من کان سریع الغضب بطی ء الرّضا، فإذا کان الرّجل بطی ء الغضب بطی ء الفی ء و سریع الغضب سریع الفی ء فإنّها بها؛
بدانید که بهترین مردان آن است که دیر به خشم آید و آسان خشنود شود و بدترین مردان آن است که زود به خشم آید و دیر خشنود شود، اگر مردی دیر به خشم آید و دیر خشنود شود یا زود به خشم آید و زود خشنود شود آن هم چیزیست.
نهج الفصاحه
حدیث1983
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا إنّ النّاس من آدم و آدم من تراب و أکرمهم عند اللَّه أتقاهم؛
بدانید که مردم از آدم پدید آمده اند و آدم از خاک و بزرگوار ترین مردم در نظر خدا پرهیزکار ترین آنهاست.
نهج الفصاحه
حدیث1984
ألا أعلّمک خصلات ینفعک اللَّه تعالی بهنّ؟ علیک بالعلم فإنّ العلم خلیل المؤمن و الحلم وزیره و العقل دلیله و العمل قیّمه و الرّفق أبوه و اللّین أخوه و الصّبر أمیر جنوده؛
می خواهی صفاتی به تو بیاموزم که خداوند تو را به آنها منتفع سازد؟ دانش آموز که دانش دوست مؤمن است و بردباری پشتیبان او و عقل رهبر و عمل قیم و مدارا پدر و ملایمت برادر اوست و صبر امیر سپاه وی به شمار می رود.
نهج الفصاحه
حدیث1985
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا أنبئک بشرّ النّاس؟ من أکل وحده و منع رفده و سافر وحده و ضرب عبده، ألا أنبئک بشرّ من هذا؟ من یخشی شرّه و لا یرجی خیره ألا أنبئک بشرّ من هذا؟ من باعآخرته بدنیا غیره ألا أنبئک بشرّ من هذا؟ من أکل الدّنیا بالدّین؛
می خواهی تو را از کسی که از همه مردم بدتر است خبر دهم؟، آن کس که تنها غذا خورد و به کسی چیزی ندهد و تنها سفر کند و بنده خویش را بزند، می خواهی تو را از کسی که بدتر از اوست خبر دهم؟، آنکه از شر او بترسند و بخیرش امید نداشته باشند، می خواهی تو را از کسی که بدتر از اوست خبر دهم؟، آن که آخرت خویش را به دنیای دیگری فروشد، می خواهی تو را از کسی که بدتر از اوست خبر دهم؟، آن که بوسیله دین از دنیا بهره مند شود.
نهج الفصاحه
حدیث1986
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا أدلّکم علی أشدّکم؟ أملککم عند الغضب؛
می خواهید شما را به آن کس که از همه زورمندتر است رهبری کنم؟ آن که هنگام خشم بهتر خود را نگاه می دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1987
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا أخبرکم بخیرکم من شرّکم؟ خیرکم من یرجی خیره و یؤمن شرّه و شرّکم من لا یرجی خیره و لا یؤمن شرّه؛
می خواهید شما را از بدان و نیکان تان خبر دهم؟ بهترین شما کسی است که بخیرش امید توان داشت و از شرش امان توان یافت و بدترین شما کسی است که بخیرش امید و از شرش امان نیست.
نهج الفصاحه
حدیث1988
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا أخبرکم بنسائکم من أهل الجنّه؟ الودود الولود العئود الّتی إذا ظلمت قالت هذه یدی فی یدک لا أذوق غمضا حتّی ترضی؛
می خواهید شما را از زنانی که اهل بهشتند خبر دهم؟ زن وفاداری که فرزند زیاد آورد و زود آشتی کند و همین که بدی کرد گوید این دست من در دست توست چشم بر هم نمی گذارم تا از من راضی شوی.
نهج الفصاحه
حدیث1989
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا أخبرکم بأفضل من درجه الصّیام و الصّلوه و الصّدقه اصلاح ذات البین فإنّ فساد ذات البین هی الحالقه؛
میخواهید شما را از چیزی که بهتر از روزه و نماز و صدقه است خبر دهم؟ اصلاح میان کسان، زیرا فساد میان کسان مایه هلاک است.
نهج الفصاحه
حدیث1990
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا أخبرک عن ملوک الجنّه؟ رجل ضعیف مستضعف ذو طمرین لا یؤبه له لو أقسم علی اللَّه لأبرّه؛
می خواهی تو را از پادشاهان بهشت خبر دهم؟ مرد ضعیف و ناتوان و ژنده پوش که هیچ کس بدو اعتنا نکند و اگر قسم خورد که چیزی واقع می شود خداوند قسم او را راست کند.
نهج الفصاحه
حدیث1991
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألا أخبرک بخیر ما یکنز المرء؟.. المرأه الصّالحه إذا نظر إلیها سرّته و إذا أمرها أطاعته و إذا غاب عنها حفظته؛
می خواهی تو را از بهترین گنجینه مرد خبر دهم؟ زن پارسا که وقتی بدو نگرد مسرور شود و همین که بدو فرمان دهد اطاعت کند و هنگام غیبت امانت او را محفوظ دارد.
نهج الفصاحه
حدیث1992
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکمل المؤمنین إیمانا أحسنهم خلقا و خیارکم خیارکم لنسائهم؛
کامل ترین مؤمنان آن است که خلقش نیک تر است و از همه شما نیک تر کسانی هستند که برای زنان خود نیک ترند.
نهج الفصاحه
حدیث1993
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اکلفوا من العمل ما تطیقون فإنّ اللَّه لا یملّ حتّی تملّوا و إنّ أحبّ العمل إلی اللَّه تعالی أدومه و إن قلّ؛
به قدر توانائی خود عبادت کنید زیرا وقتی شما ملول شدید خدا نیز ملول می شود، در نظر خدا بهترین کارها آن است که بادوامتر است اگر چه اندک باشد.
نهج الفصاحه
حدیث1994
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکرموا الخبز فإنّ اللَّه أنزله من برکات السّماء و أخرجه من برکات الأرض؛
نان را گرامی شمارید زیرا خداوند آن را از برکات آسمان فرو فرستاده و از برکات زمین بیرون آورده است.
نهج الفصاحه
حدیث1995
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکرموا أولادکم و أحسنوا آدابهم؛
فرزندان خود را گرامی شمارید و نیکو تربیت شان کنید.
نهج الفصاحه
حدیث1996
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکرموا العلماء فإنّهم ورثه الأنبیاء فمن أکرمهم فقد أکرم اللَّه و رسوله؛
دانشمندان را گرامی دارید که آنها وارثان پیغمبرانند و هر که آنها را عزیز دارد خدا و پیغمبر را عزیز داشته است.
نهج الفصاحه
حدیث1997
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکرم النّاس أتقاهم؛
بزرگوارتر از همه مردم کسی است که پرهیزکارتر است .
نهج الفصاحه
حدیث1998
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکرموا الشّهود فإنّ اللَّه یستخرج بهم الحقوق و یدفع بهم الظّلم؛
شاهدان را گرامی شمارید زیرا خدا حقوق کسان را به وسیله آنان احقاق می کند و ستم را به وسیله آنها دفع می نماید.
نهج الفصاحه
حدیث1999
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکثروا من ذکر هادم اللّذّات فإنّه لا یکون فی کثیر إلّا قلّله و لا فی قلیل إلّا أجزله؛
مرگ را بسیار بیاد آرید زیرا یاد مرگ بسیار را کم و کم را کافی جلوه می دهد.
نهج الفصاحه
حدیث2000
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکثروا من الإخوان فإنّ ربّکم حییّ کریم یستحیی أن یعذّب عبده بین إخوانه یوم القیمه؛
دوست بسیار گیرید زیرا خدای شما با حیا و بخشنده است و شرم دارد که روز رستاخیز بنده خود را میان برادرانش عذاب کند.
نهج الفصاحه
حدیث2001
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکثروا ذکر الموت فإنّه یمحّص الذّنوب و یزهّد فی الدّنیا فإن ذکرتموه عند الغنی هدمه و إن ذکرتموه عند الفقر أرضاکم بعیشکم؛
مرگ را بسیار به یاد آرید زیرا یاد مرگ گناهان را پاک می کند و حرص دنیا را کم می کند، اگر مرگ را به هنگام توانگری به یاد آرید اهمیت آن را کم می کند و اگر به هنگام تنگدستی یاد کنید، شما را از زندگی تان خشنود می سازد.
نهج الفصاحه
حدیث2002
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکثر ذکر الموت فإنّ ذکره یسلّیک ممّا سواه؛
مرگ را بسیار به خاطر بیاور زیرا یاد مرگ تو را از رنج های دیگر تسلیت می دهد.
نهج الفصاحه
حدیث2003
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکثر النّاس قیمه أکثرهم علما؛
هر که به دانش از دیگران پیش تر است، قیمتش از دیگران بیشتر است.
نهج الفصاحه
حدیث2004
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکثر النّاس ذنوبا یوم القیامه أکثرهم کلاما فیما لا یعنیه؛
در روز رستاخیز از همه مردم گناه آن کس بیشتر است که بیشتر از همه در چیزهائی که بدو مربوط نیست، سخن گوید.
نهج الفصاحه
حدیث2005
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکثر خطایا ابن آدم فی لسانه؛
بیشتر گناهان فرزند آدم از زبان اوست.
نهج الفصاحه
حدیث2006
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکبر أمّتی الّذین لم یعطوا فیبطروا و لم یقتر علیهم فیسألوا؛
بزرگترین افراد امت من آنها هستند که نه چندان توانگرند که خود را گم کنند و نه چندان فقیرند که دست به سؤال گشایند.
نهج الفصاحه
حدیث2007
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أقیموا حدود اللَّه تعالی فی البعید و القریب و لا تأخذکم فی اللَّه لومه لائم؛
مقررات خدا را در باره بیگانه و خویش اجرا کنید و در کار خدا به سخن کسان گوش مدهید.
نهج الفصاحه
حدیث2008
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أقلّوا الدّخول علی الأغنیاء فإنّه أحری أن لا تزدروا نعم اللَّه عزّ و جلّ؛
پیش توانگران کمتر روید زیرا در این صورت نعمتهای خدا را خوار نخواهید شمرد.
نهج الفصاحه
حدیث2009
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أقلّ من الذّنوب یهن علیک الموت؛
گناه کمتر کن تا مرگ بر تو آسان شود.
نهج الفصاحه
حدیث2010
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أقلّ من الدّین تعش حرّا؛
قرض کمتر گیر تا آزاد باشی.
نهج الفصاحه
حدیث2011
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اقتربت السّاعه و لا یزداد النّاس علی الدّنیا إلّا حرصا و لا ترداد منهم إلّا بعدا؛
رستاخیز نزدیک شده است و آز مردم به دنیا دائما بیشتر و دنیا از آن ها دورتر می شود.
نهج الفصاحه
حدیث2012
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اقبل الحقّ ممّن أتاک به من صغیر أو کبیر و إن کان بغیضا بعیدا و اردد الباطل علی من جاءک به من صغیر أو کبیر و إن کان حبیبا قریبا؛
سخن حق را از هر که شنیدی بپذیر اگر چه دشمن و بیگانه باشد و ناحق را از هر که شنیدی نپذیر اگر چه دوست و نزدیک باشد.
نهج الفصاحه
حدیث2013
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أقرب العمل إلی اللَّه الجهاد فی سبیل اللَّه و لا یقاربه شی ء؛
نزدیکترین کارها به خدا جهاد در راه خداست و چیزی مانند آن نیست.
نهج الفصاحه
حدیث2014
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اقرءوا القرآن فإنّ اللَّه تعالی لا یعذّب قلبا وعی القرآن؛
قرآن را بخوانید زیرا خداوند دلی را که قرآن را دریافته معذب نمی کند.
نهج الفصاحه
حدیث2015
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اقرءوا القرآن و اعملوا به و لا تجفوا عنه و لا تغلوا فیه و لا تأکلوا به و لا تستکثروا به؛
قرآن را بخوانید و بدان عمل کنید و از آن دور نشوید و در آن غلو نکنید به وسیله قرآن نان نخورید و به کمک آن فزونی مجوئید.
نهج الفصاحه
حدیث2016
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اقرأ القرآن ما نهاک فإذا لم ینهک فلست تقرؤه؛
اگر خواندن قرآن تو را از کار بد منع می کند آن را بخوان ولی اگر تو را از کار بد وانمی دارد به حقیقت قرآن نمی خوانی.
نهج الفصاحه
حدیث2017
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضلکم إیمانا أحسنکم أخلاقا؛
هر کس از شما اخلاقش نیک تر باشد، ایمانش بهتر است.
نهج الفصاحه
حدیث2018
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفلح من رزق لبّا؛
آن که خرد دارد، رستگار می شود.
نهج الفصاحه
حدیث2019
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل النّاس رجل یعطی جهده؛
بهترین مردم آن است که همه کوشش خود را به کار می برد.
نهج الفصاحه
حدیث2020
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل المؤمنین إیمانا الّذی إذا سئل أعطی و إذا لم یعط استغنی؛
از همه مؤمنان ایمان آن کس بهتر است که وقتی از او چیزی بخواهند بدهد و اگر چیزی به او ندهند راه بی نیازی سپرد.
نهج الفصاحه
حدیث2021
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الکسب بیع مبرور و عمل الرّجل بیده؛
بهترین کسب ها معامله ای است که نادرستی در آن نباشد و کاری است که مرد با دست خود انجام دهد.
نهج الفصاحه
حدیث2022
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل العباده أجرا سرعه القیام من عند المریض؛
از همه عبادت ها بهتر و پر اجرتر آن است که زودتر از پیش مریض برخیزی.
نهج الفصاحه
حدیث2023
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل العمل النّیّه الصّادقه؛
بهترین کارها نیت پاک است.
نهج الفصاحه
حدیث2024
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل العمل أدومه و إن قلّ؛
بهترین کارها آن است که دوامش بیشتر است اگر چه اندک باشد.
نهج الفصاحه
حدیث2025
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الصّدقه الصّدقه علی ذی الرّحم الکاشح؛
بهترین صدقه ها آن است که به خویشاوندی که دشمن توست چیزی بدهی.
نهج الفصاحه
حدیث2026
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الصّدقه إصلاح ذات البین؛
بهترین اقسام صدقه آن است که میان دو کس را اصلاح دهی.
نهج الفصاحه
حدیث2027
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الصّدقه أن تصدّق و أنت صحیح شحیح تأمل الغنی و تخشی الفقر و لا تمهل حتّی إذا بلغت الحلقوم قلت لفلان کذا و لفلان کذا، ألا و قد کان لفلان؛
بهترین صدقه ها آن است که هنگامی که سالم و تنگدستی و امید ثروت و بیم فقر داری صدقه بدهی نه آن که بگذاری تا وقتی جان به گلو رسید گوئی؛ این مال فلانی و این مال فلانی، زیرا آنها متعلق به فلانی شده است.
نهج الفصاحه
حدیث2028
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الصّدقه حفظ الّلسان؛
بهترین صدقه ها، نگهداری زبان است.
نهج الفصاحه
حدیث2029
أفضل الأعمال أن تشبع کبدا جائعا؛
بهترین کارها آن است که گرسنه را سیر کنی.
نهج الفصاحه
حدیث2030
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل صدقه الّلسان الشّفاعه تفک بها الأسیر و تحقن بها الدّم و تجرّ بها المعروف و الإحسان إلی أخیک و تدفع عنه الکریهه؛
بهترین صدقه زبان، شفاعتی است که به وسیله آن اسیر را آزاد سازی و از ریختن خون جلوگیری کنی و نیکی و احسان را به سوی برادر خویش بکشانی و بدی را از او دفع کنی.
نهج الفصاحه
حدیث2031
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الصّدقه أن یتعلّم المرء المسلم علما ثمّ یعلّمه أخاه المسلم؛
بهترین صدقه ها آن است که مرد مسلمان دانشی بیاموزد و به برادر مسلمان خود تعلیم دهد.
نهج الفصاحه
حدیث2032
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الصّدقه ما کان عن ظهر غنی و الید العلیا خیر من الید السّفلی و ابدأ بمن تعول؛
بهترین صدقه ها این است که در حال بی نیازی صورت گیرد و دست دهنده بهتر از دست گیرنده است.
نهج الفصاحه
حدیث2033
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الدّنانیر دینار ینفقه الرّجل علی عیاله؛
بهترین پولها پولی است که انسان برای نان خوران خود خرج می کند.
نهج الفصاحه
حدیث2034
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الجهاد أن یجاهد الرّجل نفسه و هواه؛
بهترین جهاد آن است که انسان با نفس و هوس خود پیکار کند.
نهج الفصاحه
حدیث2035
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الجهاد من أصبح و لم یهمّ بظلم أحد؛
بهترین اقسام جهاد آن است که کسی روز آغاز کند و در اندیشه ظلم کسی نباشد.
نهج الفصاحه
حدیث2036
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الإیمان أن تحبّ للَّه و تبغض للَّه و تعمل لسانک فی ذکر اللَّه و أن تحبّ للنّاس ما تحبّ لنفسک و تکره لهم ما تکره لنفسک و أن تقول خیرا أو تصمت؛
بهترین اقسام ایمان این است که برای خدا دوست بداری و برای خدا دشمن بداری و آنچه برای خود می خواهی برای مردم بخواهی و آنچه برای خود نمی خواهی برای دیگران نخواهی و سخن نیک بگوئی یا خاموش مانی.
نهج الفصاحه
حدیث2037
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الإیمان أن تعلم أنّ اللَّه معک حیثما کنت؛
بهترین اقسام ایمان آن است که بدانی هر جا هستی خدا با تو است.
نهج الفصاحه
حدیث2038
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الأعمال الحبّ فی اللَّه و البغض فی اللَّه؛
بهترین کارها دوستی و دشمنی در راه خداست.
نهج الفصاحه
حدیث2039
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الأعمال العلم باللَّه إنّ العلم ینفعک معه قلیل العمل و کثیره و إنّ الجهل لا ینفعک معه قلیل العمل و لا کثیره؛
بهترین کارها خداشناسی است کاری که با دانش قرین است اندک و بسیار آن سودمند است و کاری که با نادانی قرین است نه اندک آن سود می دهد و نه بسیار.
نهج الفصاحه
حدیث2040
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الأعمال الکسب من الحلال؛
بهترین کارها کسب حلال است.
نهج الفصاحه
حدیث2041
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الأعمال بعد الإیمان باللَّه التّودّد إلی النّاس؛
بهترین کارها پس از ایمان به خدا دوستی با مردم است.
نهج الفصاحه
حدیث2042
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفضل الأعمال أن تدخل علی أخیک المؤمن سرورا أو تقضی عنه دینا؛
بهترین کارها آن است که برادر مؤمن خویش را خوشحال سازی یا قرض او را بپردازی.
نهج الفصاحه
حدیث2043
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفشوا السّلام و أطعموا الطّعام و صلوا الأرحام و صلّوا باللّیل و النّاس نیام تدخلوا الجنّه بسلام؛
سلام را فاش کنید و طعام بخورانید، با خویشاوندان الفت گیرید و هنگام شب که مردم در خوابند نماز بخوانید تا وارد بهشت شوید.
نهج الفصاحه
حدیث2044
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفشوا السّلام تسلموا؛
سلام را آشکار سازید تا سلامت مانید.
نهج الفصاحه
حدیث2045
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفشوا السّلام بینکم تحابّوا؛
سلام را آشکار کنید تا رشته دوستی شما استوار شود.
نهج الفصاحه
حدیث2046
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أغفل النّاس من لم یتّعظ بتغیّر الدّنیا من حال إلی حال؛
غافل تر از همه مردم کسی است که از تغیر احوال جهان پند نگیرد.
نهج الفصاحه
حدیث2047
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اغفر، فإن عاقبت فعاقب بقدر الذّنب و اتّق الوجه؛
گناه کسان را ببخش و اگر مجازات می کنی به قدر گناه مجازات کن و صورت را میازار.
نهج الفصاحه
حدیث2048
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اغسلوا ثیابکم و خذوا من شعورکم و استاکوا و تزیّنوا و تنظّفوا فإنّ بنی إسرائیل لم یکونوا یفعلون ذلک فزنت نساؤهم؛
لباسهای خود را تمیز کنید و موهای خود را کم کنید، مسواک بزنید و آراسته و پاکیزه باشید زیرا یهودان چنین نکردند و زنانشان زناکار شدند.
نهج الفصاحه
حدیث2049
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أغد عالما أو متعلّما أو مستمعا أو محبّا و لا تکن الخامسه فتهلک؛
دانشمند باش یا دانش آموز یا مستمع یا دوستدار علم و پنجمی مباش که هلاک خواهی شد.
نهج الفصاحه
حدیث2050
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اغتنموا دعوه المؤمن المبتلی؛
دعای مؤمن مبتلا را غنیمت شمارید.
نهج الفصاحه
حدیث2051
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اغتنموا الدّعاء عند الرّقّه فإنّها رحمه؛
به هنگام رقت دعا را غنیمت شمارید که رقت مایه رحمت است.
نهج الفصاحه
حدیث2052
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اغتنم خمسا قبل خمس شبابک قبل هرمک و صحّتک قبل سقمک و غناک قبل فقرک و فراغک قبل شغلک و حیاتک قبل موتک؛
پنج چیز را پیش از پنچ چیز غنیمت شمار جوانی پیش از پیری، صحت پیش از بیماری و ثروت پیش از نیازمندی و فراغت پیش از اشتغال و زندگی پیش از مرگ.
نهج الفصاحه
حدیث2053
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أغبط النّاس عندی مؤمن خفیف الحاذّ ذو حظّ من صلاه و کان رزقه کفافا فصبر علیه حتّی یلقی اللَّه و أحسن عباده ربّه و کان غامضا فی النّاس عجلت منیّته و قلّ تراثه و قلّت بواکیه؛
خوشبخت ترین مردم در نظر من مؤمنی است که متعلقاتش کم و از نماز بهره ور باشد، روزی او به حد کفاف باشد و با آن بسازد تا به خدای خویش برسد، خدای را به خوبی پرستش کند و در میان مردم گمنام باشد، وقتی مرگش برسد ارثش کم باشد و گریندگانش انگشت شمار باشند.
نهج الفصاحه
حدیث2054
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعینوا أولادکم علی البرّ من شاء إستخرج العقوق من ولده؛
فرزندان خود را در خوب شدن کمک کنید زیرا هر که بخواهد می تواند نافرمانی را از فرزند خود بیرون آورد.
نهج الفصاحه
حدیث2055
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الأعمال بالنّیّه؛
کارها وابسته به نیت است.
نهج الفصاحه
حدیث2056
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اعملوا فکلّ میسّر لما خلق له؛
کار کنید زیرا هر کسی آنچه را برای آن ساخته شده به دست می آورد.
نهج الفصاحه
حدیث2057
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اعمل عمل امرئ یظنّ أنّه لن یموت أبدا و احذر حذر امرئ یخشی أن یموت غدا؛
چنان کار کن که گوئی هیچ وقت نخواهی مرد و چنان بیمناک باش که گوئی فردا خواهی مرد.
نهج الفصاحه
حدیث2058
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعمار أمّتی ما بین السّتّین إلی السّبعین؛
عمرهای امت من میان شصت و هفتاد سال است.
نهج الفصاحه
حدیث2059
اعلم أنّه لیس منکم من أحد إلّا مال وارثه أحبّ إلیه من ماله. مالک ما قدّمت و مال وارثک ما أخّرت؛
بدانید که همه شما مال وارث خویش را از مال خویش بیشتر دوست دارید. مال تو آن است که از پیش می فرستی و مال وارث آن است که بجا میگذاری.
نهج الفصاحه
حدیث2060
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اعلم أنّ النّصر مع الصّبر و أنّ الفرج مع الکرب و أنّ مع العسر یسرا؛
بدان که ظفر قرین صبر است و گشایش قرین رنج و بدنبال سختی سستی ای هست.
نهج الفصاحه
حدیث2061
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اعلم أنّ الخلائق لو اجتمعوا علی أن یعطوک شیئا و لم یرد اللَّه أن یعطیک لم یقدروا علیه أو یصرفوا عنک شیئا أراد اللَّه أن یصیبک به لم یقدروا علی ذلک فإذا سئلت فاسأل اللَّه و إذا استعنت فاستعن باللَّه؛
بدان که اگر جهانیان بخواهند چیزی به تو بدهند و خداوند نخواهد نمی توانند و اگر جهانیان بخواهند چیزی را که خداوند برای تو خواسته از تو منع کنند، نمی توانند بنا بر این وقتی چیزی می خواهی از خدا بخواه و وقتی کمک می جوئی از خدا بجوی.
نهج الفصاحه
حدیث2062
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعلم النّاس من جمع علم النّاس إلی علمه؛
دانشمندتر از همه مردم کسی است که دانش دیگران را به دانش خود بیفزاید.
نهج الفصاحه
حدیث2063
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اعقلها و توکّل؛
زانوی شتر را ببند و توکل کن.
نهج الفصاحه
حدیث2064
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعظم النّساء برکه أقلّهن مؤنه؛
از همه زنان پربرکت تر آن است که خرجش کمتر باشد.
نهج الفصاحه
حدیث2065
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعظم النّساء أحسنهنّ وجوها و أرخصهنّ مهورا؛
بهترین زنان آن است که رویش خوبتر و مهرش کمتر است.
نهج الفصاحه
حدیث2066
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعظم النّاس قدرا من ترک ما لا یعنیه؛
عالی قدر از همه مردم کسی است که در آنچه بدو مربوط نیست مداخله نکند.
نهج الفصاحه
حدیث2067
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعظم النّاس فی الدّنیا خطرا من لم یجعل للدّنیا عنده خطرا؛
در دنیا قدر کسی بیشتر است که دنیا در نظرش قدر ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث2068
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعظم النّاس حقّا علی المرأه زوجها و أعظم النّاس حقّا علی الرّجل أمّه؛
شوهر از همه کس بیشتر بر زن حق دارد و مادر از همه کس بیشتر بر مرد حق دارد.
نهج الفصاحه
حدیث2069
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعظم النّاس همّا المؤمن یهتمّ بأمر دنیاه و أمر آخرته؛
مؤمن از همه مردم گرفتارتر است زیرا باید به کار دنیا و آخرت هر دو برسد.
نهج الفصاحه
حدیث2070
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعظم العباده أجرا أخفیها؛
پراجرترین عبادت ها آن است که نهان تر باشد.
نهج الفصاحه
حدیث2071
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعط السّائل و لو جاءک علی فرس و أعط الأجیر حقّه قبل أن یجفّ عرقه؛
به گدا چیزی بده و گر چه بر اسب به نزد تو آمد و مزد اجیر را پیش از آن که عرقش خشک شود بپرداز.
نهج الفصاحه
حدیث2072
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعطی و لا توکئی فیوکأ علیک؛
ببخش و تنگ مگیر که بر تو تنگ گیرند.
نهج الفصاحه
حدیث2073
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعزل الأذی عن طریق المسلمین؛
مانع از راه مسلمانان دور کن.
نهج الفصاحه
حدیث2074
أعزّ أمر اللَّه یعزّک اللَّه؛
کار خدا را عزیز دار تا خدایت عزیز کند.
نهج الفصاحه
حدیث2075
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعذر اللَّه إلی امرئ أخّر أجله حتّی بلغ ستّین سنه؛
هر کس را خداوند تا شصت سال زنده نگاه دارد در عذر را به روی او بسته است.
نهج الفصاحه
حدیث2076
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اعدلوا بین أولادکم بالنّحل کما تحبّون أن یعدلوا بینکم فی البرّ و اللّطف؛
شما که می خواهید فرزندانتان در نیکی و محبت با شما به عدالت رفتار کنند در کار بخشش با آنها به عدالت رفتار کنید.
نهج الفصاحه
حدیث2077
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعدل النّاس من رضی للنّاس ما یرضی لنفسه و کره لهم ما کره لنفسه؛
عادل تر از همه مردم کسی است که آنچه برای خود پسندد برای مردم نیز پسندد و آنچه بر خود روا ندارد بر مردم روا ندارد.
نهج الفصاحه
حدیث2078
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعدی عدوّک نفسک الّتی بین جنبیک؛
خطرناک ترین دشمن تو نفس تو است که میان دو پهلوی تو است.
نهج الفصاحه
حدیث2079
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعجز النّاس من عجز عن الدّنیا و أبخل النّاس من بخل بالسّلام؛
عاجزترین مردم آن کس است که از کار دنیا عاجز ماند و بخیل ترین مردم آن کس است که در ادای سلام بخل ورزد.
نهج الفصاحه
حدیث2080
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أعبد اللَّه کأنّک تراه فإن کنت لا تراه فإنّه یراک؛
خدای را چنان پرستش کن که گوئی او را می بینی اگر تو او را نمی بینی او تو را میبیند.
نهج الفصاحه
حدیث2081
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أطیب الطّیب المسک؛
بهترین بوهای خوش، مشک است.
نهج الفصاحه
حدیث2082
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اطّلع فی القبور و اعتبر بالنّشور؛
در قبرها بنگر و از رستاخیز پند آموز.
نهج الفصاحه
حدیث2083
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اطلبوا الفضل عند الرّحماء من أمّتی تعیشوا فی أکنافهم و لا تطلبوه من القاسیه قلوبهم؛
بزرگواری را در پیش رحیمان امت من بجوئید و در پناه آنها زندگی کنید و آن را از سنگ دلان مجوئید.
نهج الفصاحه
حدیث2084
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أطعموا طعامکم الأتقیاء و أولوا معروفکم المؤمنین؛
غذای خود را به پرهیزکاران بخورانید و نیکی های خود را در باره مؤمنان انجام دهید.
نهج الفصاحه
حدیث2085
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اطلبوا العلم من المهد إلی اللّحد؛
از گهواره تا گور دانش بجوئید.
نهج الفصاحه
حدیث2086
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أطلب العافیه لغیرک ترزقها فی نفسک؛
عافیت را برای دیگران بخواه تا نصیب تو شود.
نهج الفصاحه
حدیث2087
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اطلبوا الحوائج بعزّه الأنفس فإنّ الامور تجری بالمقادیر؛
حوائج خویش را با عزت نفس بجوئید زیرا کارها جریان مقدر دارد.
نهج الفصاحه
حدیث2088
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اطلبوا العلم و لو بالصّین فإنّ طلب العلم فریضه علی کلّ مسلم إنّ الملائکه تضع أجنحتها لطالب العلم رضا بما یطلب؛
دانش را بجوئید اگر چه در چین باشد زیرا طلب دانش بر هر مسلمانی واجب است و فرشتگان بال خویش را برای طالب علم پهن می کنند زیرا از آنچه وی در طلب آن است خشنود هستند.
نهج الفصاحه
حدیث2089
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اضمنوا لی ستّ خصال أضمن لکم الجنّه لا تظالموا عند قسمه مواریثکم و أنصفوا النّاس من أنفسکم و لا تجبنوا عند قتال عدوّکم و لا تغلوا غنائمکم و امنعوا ظالمکم من مظلومکم؛
شش صفت را برای من تعهد کنید تا بهشت را برای شما تعهد کنم، هنگام تقسیم ارث به یکدیگر ستم مکنید؛ با مردم به انصاف رفتار کنید و هنگام جنگ با دشمن ترسان مباشید و در غنائم خیانت مکنید و ظالم را از مظلوم دفع کنید.
نهج الفصاحه
حدیث2090
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اضمنوا لی ستّا من أنفسکم أضمن لکم الجنّه أصدقوا إذا حدّثتم و أوفوا إذا وعدتم و أدّوا إذا ائتمنتم و احفظوا فروجکم و غضّوا أبصارکم و کفّوا أیدیکم؛
شش چیز را از طرف خود برای من تعهد کنید تا من بهشت را برای شماها تعهد کنم وقتی سخنی می گوئید راست گوئید و وقتی وعده مدهید وفا کنید. وقتی امانت به شما سپردند رد کنید، خویشتن را از آمیزشهای ناپاک حفظ کنید، چشمهای خود را از نگاههای ناروا ببندید و دست خویش را از اعمال ناپسند نگهدارید.
نهج الفصاحه
حدیث2091
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اصنع المعروف إلی من هو أهله و إلی غیر أهله فإن أصبت أهله أصبت أهله و إن لم تصب أهله کنت أنت أهله؛
با آن کس که سزاوار نیکی است و آن کس که سزاوار آن نیست نیکی کن، اگر نیکی تو به اهل آن رسید چه بهتر و گر نه تو خود اهل آن هستی.
نهج الفصاحه
حدیث2092
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أصلحوا دنیاکم و اعملوا لآخرتکم کأنّکم تموتون غدا؛
دنیای خویش را اصلاح کنید و برای آخرت خویش بکوشید چنان که گوئی فردا خواهید مرد.
نهج الفصاحه
حدیث2093
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أصلح بین النّاس و لو تعنی الکذب؛
میان مردم را به اصلاح آر ا گر چه با دروغ باشد.
نهج الفصاحه
حدیث2094
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أصلح النّاس أصلحهم للنّاس؛
بهترین مردم کسی است که برای مردم سودمندتر است.
نهج الفصاحه
حدیث2095
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أصدق الرّؤیا بالأسحار؛
راست ترین خوابها را در سحرگاه توان دید.
نهج الفصاحه
حدیث2096
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أشیدوا النّکاح و أعلنوه؛
عقد نکاح را محکم کنید و آن را علنی سازید.
نهج الفصاحه
حدیث2097
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أشکر النّاس أشکرهم للنّاس؛
از همه مردم سپاسگزارتر آن کس است که بهتر سپاس مردم را می گزارد.
نهج الفصاحه
حدیث2098
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اشفقوا تحمدوا و تؤجروا؛
مهربان باشید تا شما را ستایش کنند و پاداش یابید.
نهج الفصاحه
حدیث2099
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أشرف الزّهد أن یسکن قلبک علی ما رزقت و إنّ أشرف ما تسأل من اللَّه عزّ و جلّ العافیه فی الدّین و الدّنیا؛
بهترین زهدها آن است که از آنچه داری خشنود باشی و بهترین چیزی که از خدا توان خواست عافیت دین و دنیاست.
نهج الفصاحه
حدیث2100
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أشرف الإیمان أن یأمنک النّاس و أشرف الإسلام أن یسلم النّاس من لسانک و یدک؛
بهترین ایمان آن است که مردم از تو در امان باشند و بهترین اسلام آن است که مردم از دست و زبان تو به سلامت مانند.
نهج الفصاحه
حدیث2101
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أشدّ النّاس حسره یوم القیامه رجل أمکنه طلب العلم فی الدّنیا فلم یطلبه و رجل علّم علما فانتفع به من سمعه منه دونه؛
دو کس روز رستاخیز از همه مردم بیشتر حسرت می خورند یکی مردی که در دنیا برای طلب دانش فرصت داشته ولی به جستجوی آن برنخاسته است یکی دیگر مردی که دانشی به دیگری آموخته و شاگرد وی از آن بهره مند شده ولی او بی بهره مانده است.
نهج الفصاحه
حدیث2102
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أشدّ النّاس عذابا یوم القیامه من یری النّاس أنّ فیه خیرا و لا خیر فیه؛
در روز رستاخیز از همه مردم عذاب آن کس سخت تر است که مردم گمان می کنند خیری در او هست ولی خیری در او نیست.
نهج الفصاحه
حدیث2103
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أشدّ النّاس عذابا للنّاس فی الدّنیا أشدّ النّاس عذابا عند اللَّه یوم القیامه؛
آنکه در دنیا مردم را بیشتر آزار کند در روز رستاخیز پیش خدا از همه مردم عذاب وی سخت تر است.
نهج الفصاحه
حدیث2104
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أشجع النّاس من غلب هواه؛
شجاع ترین مردم آن کس است که بر هوس خویش تسلط یابد.
نهج الفصاحه
حدیث2105
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اشتدّ غضب اللَّه علی امرأه أدخلت علی قوم ولدا لیس منهم یطّلع علی عوراتهم و یشرکهم فی أموالهم؛
زنی که فرزندی به خطا پدید آوردو بر خانواده ای در آورد که بناحق محارم آنها را ببیند و در اموالشان شرکت کند خشم خدا نسبت به وی بسیار سخت است.
نهج الفصاحه
حدیث2106
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اشتدّی أزمّه تنفرجی؛
وقتی کار به نهایت سختی رسید راه چاره پیدا می شود.
نهج الفصاحه
حدیث2107
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اشتدّ غضب اللَّه علی من زعم أنّه ملک الأملاک لا ملک إلّا اللَّه؛
خشم خدا بر آن که گمان می کند ملک ملکان است بسیار سخت است ملکی جز خدا نیست.
نهج الفصاحه
حدیث2108
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اسمح یسمح لک؛
با کسان سهل انگاری کن تا با تو سهل انگاری کنند.
نهج الفصاحه
حدیث2109
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أسرع الدّعاء إجابه دعاء غائب لغائب؛
دعائی که غائبی برای غائبی دیگر کند از همه دعاها زودتر مستجاب می شود.
نهج الفصاحه
حدیث2110
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أسرع الخیر ثوابا البرّ و صله الرّحم و أسرع الشّرّ عقوبه البغی و قطیعه الرّحم؛
پاداش نیکوکاری و پیوند خویشاوندان از نیکی های دیگر زودتر می رسد و کیفر ستمکاری و بریدن از خویشاوندان از بدی های دیگر سریع تر می رسد.
نهج الفصاحه
حدیث2111
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أسدّ الأعمال ثلاثه ذکر اللَّه علی کلّ حال و الإنصاف من نفسک و مواساه الأخ فی المال؛
استوارترین کارها سه چیز است یاد خداوند در همه حال و رعایت انصاف بر ضرر خویش و تقسیم مال با برادر دینی.
نهج الفصاحه
حدیث2112
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
استووا و لا تختلفوا فتختلف قلوبکم؛
با یکدیگر برابر شوید و مختلف مشوید تا دلهایتان مختلف نشود.
نهج الفصاحه
حدیث2113
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
استقم و لیحسن خلقک للنّاس؛
استوار باش و رفتار خویش را در باره مردم نیک ساز.
نهج الفصاحه
حدیث2114
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
استفت نفسک و إن أفتاک المفتون؛
نیکی و بدی چیزها را از دل خویش بپرس، دیگران هر چه میخواهند بگویند.
نهج الفصاحه
حدیث2115
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
استغنوا عن النّاس و لو بشوص السّواک؛
از مردم بی نیاز باشید و یک قطعه چوب مسواک هم از آن ها نخواهید.
نهج الفصاحه
حدیث2116
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
استعینوا علی أمورکم بالکتمان فإنّ کلّ ذی نعمه محسود؛
به وسیله پرده پوشی بر انجام کارهای خود یاری جوئید زیرا هر که نعمتی دارد، محسود کسان است.
نهج الفصاحه
حدیث2117
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
استعدّ للموت قبل نزول الموت؛
پیش از آنکه مرگ درآید، برای آن آماده باش.
نهج الفصاحه
حدیث2118
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
استرشدوا العاقل ترشدوا و لا تعصوه فتندموا؛
از خردمند رهبری جوئید تا به راه راست برسید و وی را نافرمانی نکنید که پشیمانی برید.
نهج الفصاحه
حدیث2119
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
استحیوا من اللَّه حقّ الحیاء من استحیی من اللَّه حقّ الحیاء فلیحفظ الرّأس و ما وعی و لیحفظ البطن و ما حوی و لیذکر الموت و البلاء و من أراد الآخره ترک زینه الحیاه الدّنیا فمن فعل ذلک فقد استحیا من اللَّه حقّ الحیاء؛
از خداوند چنان که شایسته است شرم کنید، هر که از خدا چنان که شاید شرم کند سر و اعضای آن را از گناه نگهدارد و شکم متعلقات آن را از ناروا حفظ کند و مرگ و بلا را به خاطر داشته باشد و هر که نعیم آن جهان را خواهد زینت این جهان را ترک کند و هر که چنین کند از خدا چنان که باید شرم کرده است.
نهج الفصاحه
حدیث2120
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أزهد النّاس من لم ینس القبر و البلاء و ترک أفضل زینه الدّنیا و آثر ما یبقی علی ما یفنی و لم یعدّ غدا من أیّامه و عدّ نفسه فی الموتی؛
زاهدترین مردم آن کس است که قبر و بلا را فراموش نکند و از بهترین زینت دنیا چشم بپوشد و نعمت باقی را بر نعمت فانی ترجیح دهد و فردا را از عمر خویش حساب نکند و خود را در ردیف مردگان شمارد.
نهج الفصاحه
حدیث2121
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ازهد فی الدّنیا یحبّک اللَّه و ازهد فیما فی أیدی النّاس یحبّک النّاس؛
از دنیا چشم بپوش تا خدا تو را دوست دارد. و از آنچه در دست مردم است چشم بپوش تا مردم تو را دوست دارند.
نهج الفصاحه
حدیث2122
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ارفعوا ألسنتکم عن المسلمین و إذا مات أحد منهم فقولوا فیه خیرا؛
زبان خود را از بد گوئی مسلمانان باز دارید، اگر کسی مرد در باره او بنیکی سخن گوئید.
نهج الفصاحه
حدیث2123
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ارحموا ترحموا و اغفروا یغفر لکم؛
کسان را رحم کنید تا به شما رحم کنند دیگران را ببخشید تا بخشیده شوید.
نهج الفصاحه
حدیث2124
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ارحموا عزیزا ذلّ و غنیّا افتقر و عالما ضاع بین جهّال؛
بر سه کس رحم کنید، عزیزی که خوار شده و ثروتمندی که فقیر گشته و دانشمندی که میان جاهلان گمنام مانده.
نهج الفصاحه
حدیث2125
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ارحم من فی الأرض یرحمک من فی السّماء؛
به آنها که در زمینند رحم کن تا آنکه در آسمان است بر تو رحم کند.
نهج الفصاحه
حدیث2126
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أربع خصال من الشّقاء: جمود العین و قساوه القلب و بعد الأمل و حبّ البقاء؛
چهار چیز نشان بدبختی است خشکی چشم و سختی دل و آرزوی دراز و حب بقا (بیش از حد لزوم)
نهج الفصاحه
حدیث2127
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أذلّ النّاس من أهان النّاس؛
خوارترین مردم کسی است که مردم را خوار شمارد.
نهج الفصاحه
حدیث2128
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أذکروا محاسن موتاکم و کفّوا عن مساویهم؛
نیکی های مردگان خود را یاد کنید و از بدیهایشان چشم بپوشید.
نهج الفصاحه
حدیث2129
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أذکر اللَّه فإنّه عون لک علی ما تطلب؛
خداوند را یاد کن زیرا او در کارها یاور تو است.
نهج الفصاحه
حدیث2130
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا وقّع فی الرّجل و أنت فی ملاء فکن للرّجل ناصرا و للقوم زاجرا و قم عنهم؛
وقتی در انجمنی که تو هستی در باره مردی بد میگویند آن مرد را یاری کن و آن گروه را از بد گوئی باز دار و از آنجا برخیز.
نهج الفصاحه
حدیث2131
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا وجد أحدکم لأخیه نصحا فی نفسه فلیذکره له؛
اگر کسی نصیحتی برای برادر خود در خاطر می باید به او یاد آوری کند.
نهج الفصاحه
حدیث2132
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا مات صاحبکم فدعوه لا تقعوا فیه؛
وقتی کسی بمیرد وی را بگذارید و از او بد نگوئید.
نهج الفصاحه
حدیث2133
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا مات الإنسان انقطع عمله إلّا من ثلاث صدقه جاریه أو علم ینتفع به أو ولد صالح یدعو له؛
وقتی انسان بمیرد دنباله کارهای نیک او بریده شود جز سه چیز صدقه جاری و دانشی که کسان از آن بهره ور شوند و فرزند درست کاری که برای او دعا کند.
نهج الفصاحه
حدیث2134
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا کثرت ذنوب العبد فلم یکن له من العمل ما تکفّرها ابتلاه اللَّه بالحزن لیکفّرها عنه؛
وقتی گناهان بنده فزونی گیرد و کار نیک آن قدر نداشته باشد که گناهان را جبران کند خداوند او را به غم مبتلا سازد تا گناهانش را جبران کند.
نهج الفصاحه
حدیث2135
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا کانوا ثلاثه فلا یتناجی اثنان دون الثّالث؛
وقتی سه تن باهمند دوتاشان آهسته با هم سخن نگویند.
نهج الفصاحه
حدیث2136
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا کان یوم القیامه نادی مناد من عمل عملا لغیر اللَّه فلیطلب ثوابه ممّن عمله له؛
وقتی روز رستاخیز در آید بانگ زنی بانگ می زند که هر کس کاری برای غیر خدا انجام داده پاداش خود را از آن کس که برای او کار کرده بگیرد.
نهج الفصاحه
حدیث2137
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا کان عندک ما یکفیک فلا تطلب ما یطغیک؛
اگر چیزی که مایه کفایت باشد در دسترس داری در جستجوی آنچه تو را به طغیان و امیدارد مباش.
نهج الفصاحه
حدیث2138
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا کان اثنان یتناجیان فلا تدخل بینهما؛
وقتی دو تن آهسته سخن می گویند میان آنها داخل مشو.
نهج الفصاحه
حدیث2139
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا قصّر العبد فی العمل ابتلاه اللَّه تعالی بالهمّ؛
وقتی بنده ای در عمل کوتاهی کند، خداوند او را به غم مبتلا سازد.
نهج الفصاحه
حدیث2140
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا قدم أحدکم من سفر فلیقدم معه بهدیّه و لو یلقی فی مخلاته حجرا؛
وقتی کسی از سفری می آید، ارمغانی با خود بیاورد اگر چه سنگی در توبره خود بیندازد.
نهج الفصاحه
حدیث2141
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا غضبت فاسکت؛
وقتی خشمگین شدی، خاموش باش.
نهج الفصاحه
حدیث2142
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا عملت سیّئه فأحدث عندها توبه، السّرّ بالسّرّ و العلانیه بالعلانیه؛
وقتی کار بدی از تو سر زد از آن توبه کن برای گناه نهانی توبه نهانی و برای گناه آشکار توبه آشکار.
نهج الفصاحه
حدیث2143
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا عمل أحدکم عملا فلیتقنه؛
هر کس کاری می کند باید آن را خوب انجام دهد.
نهج الفصاحه
حدیث2144
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا علم العالم فلم یعمل کان کالمصباح یضی ء للنّاس و یحرق نفسه؛
دانشمندی که بداند و بکار نبندد، مانند چراغ است که مردم را روشن کند و خود را بسوزد.
نهج الفصاحه
حدیث2145
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا طلب أحدکم من أخیه حاجه فلا یبدأه بالمدحه فیقطع ظهره؛
اگر کسی از برادر خویش حاجتی میخواهد، گفتار خود را با مدح آغاز نکند و پشت او را گران بار نکند.
نهج الفصاحه
حدیث2146
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا سرّتک حسنتک و ساءتک سیّئتک فأنت مؤمن؛
اگر از کار نیک خود خوشحال و از کار بد خود دلگیر می شوی مؤمن هستی.
نهج الفصاحه
حدیث2147
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا سبّک رجل بما یعلم منک فلا تسبّه بما تعلم منه فیکون أجر ذلک لک و وباله علیه؛
اگر کسی تو را بدان چه از تو می داند دشنام گوید تو بدان چه از او میدانی وی را دشنام مگوی تا اجر این کار نصیب تو شود و وبال آن بدو باز گردد.
نهج الفصاحه
حدیث2148
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا رأیتم العبد ألّم اللَّه به الفقر و المرض فإنّ اللَّه یرید أن یصافیه؛
وقتی دیدید خداوند فقر و مرض را بر بنده ای فرود آورد، می خواهد او را تصفیه کند.
نهج الفصاحه
حدیث2149
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا رأیتم أهل البلاء فاسألوا اللَّه العافیه؛
وقتی اهل بلا را دیدید از خداوند طلب عافیت کنید.
نهج الفصاحه
حدیث2150
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا رأیتم أهل الجوع و التّفکّر فادنوا منهم فإنّ الحکمه تجری علی ألسنتهم؛
وقتی اهل گرسنگی و تفکر را دیدید به آنها نزدیک شوید زیرا حکمت بر زبان آنها جاری می شود.
نهج الفصاحه
حدیث2151
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا رأیتم الأمر لا تستطیعون تغییره فاصبروا حتّی یکون اللَّه هو الّذی یغیّره؛
وقتی دیدید نمی توانید چیزی را تغییر دهید، صبر کنید تا خدا آن را تغییر دهد.
نهج الفصاحه
حدیث2152
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا رأی أحدکم من نفسه أو ماله أو من أخیه ما یعجبه فلیدع له بالبرکه فإنّ العین حقّ؛
وقتی یکی از شما از خود یا مال خود یا برادر خود چیز جالب توجهی دید برای وی بدعا برکت خواهد زیرا چشم حق است.
نهج الفصاحه
حدیث2153
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا دخل الضّیف علی القوم دخل برزقه و إذا خرج خرج بمغفره ذنوبهم؛
وقتی میهمانی بر کسان در آید، روزی خود را همراه می آورد و وقتی برون رود با آمرزش گناهان آنها برون رود.
نهج الفصاحه
حدیث2154
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا خفیت الخطیئه لا یضرّ إلّا صاحبها و إذا ظهرت فلم تغیّر ضرّت العامّه؛
وقتی گناهی مخفی بماند به جز گنهکار کسی را ضرر نمی رساند و اگر آشکار شود و از آن جلوگیری نکنند برای همه مردم زیان دارد.
نهج الفصاحه
حدیث2155
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا خطب أحدکم المرأه و هو یخضب بالسّواد فلیعلمها أنّه یخضب؛
اگر کسی زنی را خواستگاری کرد و موی خود را رنگ می بندد باید بدو خبر دهد که موی خود را رنگ می بندد.
نهج الفصاحه
حدیث2156
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا خاف اللَّه العبد أخاف اللَّه منه کلّ شی ء و إذا لم یخف العبد اللَّه أخافه اللَّه من کلّ شی ء؛
وقتی بنده از خدای بترسد، خداوند همه چیز را از او بترساند و اگر بنده از خدای نترسد، خداوند او را از همه چیز بترساند.
نهج الفصاحه
حدیث2157
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا حکمتم فاعدلوا و إذا قلتم فأحسنوا فإنّ اللَّه محسن یحبّ المحسنین؛
وقتی حکم می کنید به عدل رفتار کنید و وقتی سخن میگوئید نیک گوئید زیرا خدا نیک است و نیکوکاران را دوست دارد.
نهج الفصاحه
حدیث2158
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا حجّ الرّجل بمال من غیر حلّه فقال لبّیک اللّهمّ لبّیک قال اللَّه لا لبّیک و لا سعدیک هذا مردود علیک؛
وقتی کسی با مالی که حلال نیست به حج رود هنگامی که گوید لبیک خدا یا لبیک، خدا گوید نه لبیک و نه سعدیک این ها به تو باز می گردد.
نهج الفصاحه
حدیث2159
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا حدّث الرّجل بحدیث ثمّ التفت فهی أمانه؛
وقتی مردی سخنی گفت و به اطراف خود نگریست آن سخن در پیش شما امانت است.
نهج الفصاحه
حدیث2160
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا حاک فی نفسک شی ء فدعه؛
وقتی دل تو از کاری چرکین است از آن چشم بپوش.
نهج الفصاحه
حدیث2161
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا جاءکم الأکفاء فأنکحوهنّ و لا تربّصوا بهنّ الحدثان؛
وقتی اشخاص هم شأن به خواستگاری پیش شما آمدند، دختران خود را شوهر بدهید و در کار آنها منتظر حوادث مباشید.
نهج الفصاحه
حدیث2162
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا جاءکم الزّائر فأکرموه؛
وقتی کسی به ملاقات شما آمد وی را گرامی دارید.
نهج الفصاحه
حدیث2163
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا تمنّی أحدکم فلینظر ما تمنّی فإنّه لا یدری ما کتب له من أمنیّته؛
وقتی کسی آرزوئی می کند مراقب باشد که چه آرزو می کند زیرا نمی داند که از آرزوی وی در نامه اعمال چه می نویسند.
نهج الفصاحه
حدیث2164
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا تقارب الزّمان أنقی الموت خیار أمّتی کما ینتقی أحدکم خیار الرّطب من الطّبق؛
وقتی آخر زمان فرا رسد مرگ نیکان امت مرا گلچین می کند چنان که شما خرماهای خوب را از طبق انتخاب می کنید.
نهج الفصاحه
حدیث2165
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا باتت المرأه هاجره فراش زوجها لعنتها الملائکه حتّی تصبح؛
وقتی زنی دور از بستر شوهر خود شب را به روز آورد،فرشتگان تا صبح او را لعنت کنند.
نهج الفصاحه
حدیث2166
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أمّ أحدکم النّاس فلیخفّف فإنّ فیهم الصّغیر و الکبیر و الضّعیف و المریض و ذا الحاجه و إذا صلّی لنفسه فلیطوّل ما یشاء؛
وقتی کسی در نماز پیشوای مردم شد نماز را سبک گیرد که در میان کسان کوچک و بزرگ و بیمار و ناتوان و حاجتمند هست و هر وقت برای خود نماز گذارد هر چه خواهد طول دهد.
نهج الفصاحه
حدیث2167
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا ألقی اللَّه فی قلب امرء خطبه امرأه فلا بأس أن ینظر إلیها؛
وقتی خداوند خواستگاری زنی را به دل کسی انداخته باشد، مانعی نیست که او را بنگرد.
نهج الفصاحه
حدیث2168
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أعطی اللَّه أحدکم خیرا فلیبدأ بنفسه و أهل بیته؛
وقتی خدا به یکی از شما چیزی داد در صرف آن از خود و کسان خود آغاز کند.
نهج الفصاحه
حدیث2169
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أصبح ابن آدم فإنّ الأعضاء کلّها تکفّر اللّسان فتقول اتّق اللَّه فینا فإنّما نحن بک فإن استقمت استقمنا و إن اعوججت اعوججنا؛
وقتی صبح فرا رسد همه اعضای تن در مقابل زبان تعظیم کنند و گویند در باره ما از خدا بترس زیرا صلاح کار ما بتو وابسته است، اگر به استقامت گرائیدی ما نیز به استقامت گرائیم و اگر به کجی متمایل شدی ما نیز کج شویم.
نهج الفصاحه
حدیث2170
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أسأت فأحسن فإنّ الحسنات یذهبن السّیّئات؛
وقتی بدی کردی به دنبال آن نیکی کن که نیکی ها بدیها را محو می کند.
نهج الفصاحه
حدیث2171
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا استشار أحدکم أخاه فلیشر علیه؛
وقتی یکی از شما با برادر خود مشورت می کند، وی باید رأی خود را صریح بگوید.
نهج الفصاحه
حدیث2172
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أسأت فأحسن؛
وقتی بدی کردی، بدی را به نیکی محو کن.
نهج الفصاحه
حدیث2173
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أردت أن تذکر عیوب غیرک فاذکر عیوب نفسک؛
وقتی می خواهی عیوب دیگران را یاد کنی، عیوب خویش را بیاد آر.
نهج الفصاحه
حدیث2174
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أردت أن تفعل أمرا فتدبّر عاقبته فإن کان خیرا فأمضه و إن کان شرّا فانته؛
وقتی در کاری تصمیم می گیری در نتیجه آن بیندیش اگر نتیجه نیک است آن کار را انجام بده و اگر بد است از آن در گذر.
نهج الفصاحه
حدیث2175
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أردت أن یحبّک اللَّه فابغض الدّنیا و إذا أردت أن یحبّک النّاس فما کان عندک من فضولها فانبذه إلیهم؛
اگر می خواهی خدا ترا دوست دارد دنیا را دشمن دار و اگر می خواهی مردم ترا دوست دارند آنچه از زواید دنیا داری پیش آن ها بریز.
نهج الفصاحه
حدیث2176
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أردت أمرا فعلیک بالتّؤدّه حتی یریک اللَّه منه المخرج؛
وقتی خواستی کاری را انجام دهی تأمل کن تا خدا راه آن را به تو نشان دهد.
نهج الفصاحه
حدیث2177
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد أحدکم أن یبیع عقاره فلیعرضه علی جاره؛
وقتی کسی بخواهد خانه یا ملک خویش را بفروشد باید نخست به همسایه خویش پیشنهاد کند.
نهج الفصاحه
حدیث2178
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد اللَّه أن یوقع عبدا أعمی علیه الحیل؛
وقتی خداوند خواهد بنده ای را از پا درآرد راه های چاره را بر او ببندد.
نهج الفصاحه
حدیث2179
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بقوم خیرا کثّر فقهاءهم و أقلّ جهالهم فإذا تکلّم الفقیه وجد أعوانا و إذا تکلّم الجاهل قهر و إذا أراد اللَّه بقوم شرّا کثّر جهّالهم و أقلّ فقهاءهم فإذا تکلّم الجاهل وجد أعوانا و إذا تکلّم الفقیه قهر؛
وقتی خدا برای قومی نیکی خواهد دانایان آنها را زیاد و نادانهایشان را کم کند تا هنگامی که دانا سخن گوید یاریش کنند و موقعی که نادان لب گشاید مغلوب گردد و وقتی برای قومی بد خواهد نادان هایشان را زیاد و دانایان آنها را کم کند تا هنگامی که نادان لب گشاید یاریش کنند و وقتی دانا سخن گوید مغلوب گردد.
نهج الفصاحه
حدیث2180
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بعبد خیرا جعل غناه فی نفسه و تقاه فی قلبه و إذا أراد بعبد شرّا جعل فقره بین عینیه؛
وقتی خدا برای کسی نیکی خواهد ثروتش را در روحش و تقوایش را در قلبش قرار میدهد و وقتی برای کسی بدی خواهد فقر را پیش چشم او جای می دهد.
نهج الفصاحه
حدیث2181
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بعبد خیرا جعل صنائعه و معروفه فی أهل الحفاظ و إذا أراد اللَّه بعبد شرّا جعل صنائعه و معروفه فی غیر أهل الحفاظ؛
وقتی خدا برای کسی نیکی خواهد سر و کار او با مردم حق شناس می افتد و موقعی که برای کسی بدی خواهد سر و کار او با مردم حق ناشناس می افتد.
نهج الفصاحه
حدیث2182
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بعبد خیرا عاتبه فی منامه؛
وقتی خداوند برای بنده ای نیکی خواهد او را در خواب عتاب کند.
نهج الفصاحه
حدیث2183
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بعبد خیرا طهّره قبل موته قالوا و ما طهور العبد قال عمل صالح یلهمه إیاه حتّی یقبضه علیه؛
وقتی خدا برای بنده ای نیکی خواهد او را پیش از مرگش پاک می کند گفتند پاکی بنده چگونه است گفت کار نیکی بدو الهام می کند تا جان وی را در اثنای انجام آن بگیرد.
نهج الفصاحه
حدیث2184
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بعبد خیرا جعل له واعظا من نفسه یأمره و ینهاه؛
وقتی خدا برای بنده ای نیکی خواهد واعظی از نفس وی بر او گمارد که او را به کار نیک وادارد و از کار بد باز دارد.
نهج الفصاحه
حدیث2185
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بقوم سوء جعل أمرهم إلی مترفیهم؛
وقتی خداوند برای مردمی بدی خواهد کارشان را به دست تجمل پرستان آنها می سپارد.
نهج الفصاحه
حدیث2186
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بقوم خیرا ولّی علیهم حلماءهم و قضی بینهم علمائهم و جعل المال فی سمحائهم و إذا أراد بقوم شرّا ولّی علیهم سفهائهم و قضی بینهم جهّالهم و جعل المال فی بخلائهم؛
وقتی خداوند برای قومی نیکی خواهد خردمندانشان را بر آنها فرمانروا سازد و دانشمندانشان میان آنها قضاوت کند و مال را به دست بخشندگان دهد و وقتی برای قومی بدی خواهد سفیهانشان را بر آنها فرمانروا سازد و نادانان میان آنها قضاوت کنند و مال را به دست بخیلانشان دهد.
نهج الفصاحه
حدیث2187
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بقوم نماء رزقهم السّماحه و العفاف و إذا أراد بقوم انقطاعا فتح علیهم باب الخیانه؛
وقتی خدا بخواهد قومی را بزرگ کند آنها را صاحب عفت و گذشت می کند و وقتی بخواهد قومی را منقرض سازد در خیانت را به رویشان می گشاید.
نهج الفصاحه
حدیث2188
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بعبد خیرا فتح له قفل قلبه و جعل فیه الیقین و الصّدق و جعل قلبه واعیا لما سلک فیه و جعل قلبه سلیما و لسانه صادقا و خلیقته مستقیمه و جعل أذنه سمیعه و عینه بصیره؛
وقتی خداوند برای بنده ای خوبی خواهد قفل دل وی را می گشاید و در آن ایمان و راستی قرار می دهد و قلب وی را نسبت برفتار او هوشیار می سازد دل وی را سلیم و زبانش را راستگو و اخلاقش را مستقیم و گوش وی را شنوا و چشمش را بینا می سازد.
نهج الفصاحه
حدیث2189
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بعبده الخیر عجّل له العقوبه فی الدّنیا و إذا أراد اللَّه بعبده الشّرّ أمسک عنه بذنبه حتّی یوافی به یوم القیامه؛
وقتی خداوند برای بنده خویش نیکی خواهد کیفر او را در دنیا می دهد و وقتی برای او بد خواهد گناه وی را می گذارد که در روز رستاخیز کیفر دهد.
نهج الفصاحه
حدیث2190
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بعبد خیرا صیّر حوایج النّاس إلیه؛
وقتی خداوند برای بنده ای نیکی خواهد حاجت های مردم را در دست او قرار می دهد.
نهج الفصاحه
حدیث2191
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بعبد خیرا فقّهه فی الدّین و زهّده فی الدّنیا و بصّره عیوبه؛
وقتی خداوند برای بنده ای نیکی خواهد وی را در کار دین دانا و به دنیا بی اعتنا سازد و عیوب وی را بدو بنمایاند.
نهج الفصاحه
حدیث2192
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أحببتم أن تعلموا ما للعبد عند ربّه فانظروا ما یتبعه من الثّناء؛
وقتی بخواهید مقام بنده را در نظر خدا بدانید بنگرید که پشت سر او چه می گویند.
نهج الفصاحه
حدیث2193
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أحببت رجلا فلا تماره و لا تجاره و لا تشارّه و لا تسئل عنه أحدا فعسی أن توافی له عدوّا فیخبرک بما لیس فیه فیفرّق ما بینک و بینه؛
وقتی با کسی دوست شدی با او مجادله و رقابت مکن و بر او برتری مجو و از هیچ کس در باره او چیزی مپرس چون ممکن است به یکی از دشمنان او بر خوری و درباره وی سخن به خطا گوید و میان شما را تفرقه اندازد.
نهج الفصاحه
حدیث2194
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أحبّ أحدکم أخاه فلیعلمه فإنّه أبقی فی الالفه و أثبت فی المودّه؛
وقتی کسی آشنای خود را دوست دارد بدو خبر دهد که این کار موجب بقای الفت و دوام مودت است.
نهج الفصاحه
حدیث2195
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أحبّ اللَّه عبدا قذف حبّه فی قلوب الملائکه و إذا أبغض اللَّه عبدا قذف بغضه فی قلوب الملائکه ؛
وقتی خداوند بنده ای را دوست دارد دوستی وی را در دل فرشتگان جای می دهد و وقتی بنده ای را دشمن دارد دشمنی او را در دل فرشتگان اندازد.
نهج الفصاحه
حدیث2196
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أحبّ اللَّه عبدا ابتلاه لیسمع تضرّعه؛
وقتی خداوند بنده ای را دوست دارد وی را مبتلا سازد تا تضرع او را بشنود.
نهج الفصاحه
حدیث2197
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أحبّ اللَّه عبدا حماه الدّنیا کما یظل أحدکم یحمی سقیمه الماء؛
وقتی خداوند بنده ای را دوست دارد دنیا را از او منع می کند چنان که شما مریض خویش را از نوشیدن آب منع می کنید.
نهج الفصاحه
حدیث2198
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا اجتمع الدّاعیان فأجب أقربهما بابا فإنّ أقربهما بابا أقربهما جوارا و إن سبق أحدهما فأجب الذی سبق؛
وقتی دو کس تو را با هم دعوت کردند دعوت کسی را که خانه اش نزدیکتر است بپذیر زیرا آن که خانه اش نزدیکتر است در همسایگی مقدم است و اگر یکی زودتر دعوت کرده است دعوت او را بپذیر.
نهج الفصاحه
حدیث2199
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أثنی علیک جیرانک أنّک محسن فأنت محسن و إذا أثنی علیک جیرانک أنّک مسی ء فأنت مسی ء؛
اگر همسایگانت تو را نیکوکار دانستند، نیکوکاری و اگر همسایه گانت تو را بدکار شمردند، بد کاری.
نهج الفصاحه
حدیث2200
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أتاکم من ترضون خلقه و دینه فزّوّجوه إن لا تفعلوا تکن فتنه فی الأرض و فساد عریض؛
وقتی کسی که خلق و دین وی مایه رضایت است به خواستگاری می آید به وی زن بدهید و اگر چنین نکنید فتنه و فساد در زمین فراوان خواهد شد.
نهج الفصاحه
حدیث2201
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا آتاک اللَّه مالا فلیر أثر نعمه اللَّه علیک و کرامته؛
اگر خداوند چیزی بتو داد باید نشان نعمت و کرم وی در تو پدیدار شود.
نهج الفصاحه
حدیث2202
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا أتی أحدکم خادمه بطعامه قد کفاه علاجه و دخانه فلیجلسه معه فإن لم یجلسه معه فلیناوله أکله أو أکلتین؛
وقتی خادم شما غذائی می آورد که آن را تهیه کرده و دود آن را خورده باید وی را با خویشتن بنشاند و اگر او را ننشاند یک یا دو لقمه به او بدهد.
نهج الفصاحه
حدیث2203
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا ابتلی أحدکم بالقضاء بین المسلمین فلا یقض و هو غضبان و لیسوّ بینهم فی النّظر و المجلس و الإشاره؛
اگر یکی از شما بکار قضاوت میان مسلمانان دچار شود باید به هنگام غضب از قضاوت خودداری کند و میان ارباب دعوی در نگاه و نشیمن گاه و اشاره تفاوتی نگذارد.
نهج الفصاحه
حدیث2204
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إدرءوا الحدود بالشّبهات و أقیلوا الکرام عثراتهم إلّا فی حدّ من حدود اللَّه؛
وقتی تردید پیش آمد مجازاتها را باز دارید و لغزشهای بزرگان را ببخشید مگر در حد و مجازاتی از حدود الهی.
نهج الفصاحه
حدیث2205
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إدرءوا الحدود عن المسلمین ما استطعتم فإنّ الإمام لأن یخطی فی العفو خیر من أن یخطی فی العقوبه؛
تا آنجا که می توانید مجازات ها را از مسلمانان باز دارید زیرا اگر پیشوائی در بخشش خطا کند بهتر از آن است که در مجازات خطا کند.
نهج الفصاحه
حدیث2206
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أدّ الأمانه إلی من ائتمنک و لا تخن من خانک؛
با کسی که تو را امین می داند به امانت رفتار کن و با کسی که به تو خیانت کرده است خیانت مکن.
نهج الفصاحه
حدیث2207
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أدعوا اللَّه و أنتم مؤمنون بالإجابه و اعلموا أنّ اللَّه لا یستجیب دعاء؛
خدا را بخوانید و به اجابت دعای خود یقین داشته باشید و بدانید که خداوند دعا را از قلب غافل بی خبر نمی پذیرد.
نهج الفصاحه
حدیث2208
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أدّ ما افترض اللَّه تعالی علیک تکن من أعبد النّاس و اجتنب ما حرّم اللَّه علیک تکن من أورع النّاس و ارض بما قسمه اللَّه لک تکن من أغنی النّاس؛
واجبات خدا را بجای آر تا عابدترین مردم باشی، و از محرمات خدا بپرهیز تا پارساترین مردم باشی به قسمتی که خدا برای تو تعیین کرده راضی باش تا بی نیازترین مردم باشی.
نهج الفصاحه
حدیث2209
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أخوف ما أخاف علی أمّتی الهوی و طول الأمل؛
بر امت خویش بیش از هر چیز از هوس و آرزوی دراز بیم دارم.
نهج الفصاحه
حدیث2210
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إخوانکم خولکم جعلهم اللَّه فنیه تحت أیدیکم فمن کان أخوه تحت یده فلیطعمه من طعامه و لیلبسه من لباسه و لا یکلّفه ما یغبه فإن کلّفه ما یغلبه فلیعنه؛
بندگان شما برادران شما هستند که خداوند آنها را زیر دست شما قرار داده هر کسی برادر وی زیر دستش باشد باید از غذای خود بدو بخوراند و از لباس خویش بر او بپوشاند و کاری که بیش از طاقت وی باشد بدو رجوع نکند و اگر کار سختی بدو رجوع کرد، یاریش کند.
نهج الفصاحه
حدیث2211
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أخلصوا أعمالکم للَّه فإنّ اللَّه لا یقبل إلّا ما خلص له؛
اعمال خویش را برای خداوند از روی اخلاص انجام دهید، زیرا خدا فقط کارهائی را می پذیرد که از روی اخلاص برای او انجام گرفته باشد.
نهج الفصاحه
حدیث2212
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أخلص دینک یکفک القلیل من العمل؛
ایمان خویش را خالص کن که اندکی عبادت تو را کفایت کند.
نهج الفصاحه
حدیث2213
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أخسر النّاس صفقه رجل أخلق یدیه فی آماله و لم یساعده الأیّام علی أمنیّته فخرج من الدّنیا بغیر زاد و قدم علی اللَّه تعالی بغیر حجّه؛
زیان کارترین مردم آن کس است که که عمری به آرزو گذارند و روزگار وی را به منظور نرساند و از دنیا بی توشه برون رود و در پیشگاه خداوند دلیلی نداشته باشد.
نهج الفصاحه
حدیث2214
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أخذ الأمیر الهدیّه سحت و قبول القاضی الرّشوه کفر؛
هدیه گرفتن امیر نارواست و رشوه گرفتن قاضی کفر است.
نهج الفصاحه
حدیث2215
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اختبروا النّاس بأخدانهم فإنّ الرّجل یخادن من یعجبه؛
مردم را از معاشرانشان بشناسید زیرا کند هم جنس با هم جنس پرواز.
نهج الفصاحه
حدیث2216
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحلّ الذّهب و الحریر لاناث أمّتی و حرّم علی ذکورها؛
طلا و ابریشم بر زنان امت من حلال است و بر مردانشان حرام است.
نهج الفصاحه
حدیث2217
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
احفظ ودّ أبیک لا تقطعه فیطفی اللَّه نورک.
دوستی پدر خویش را حفظ کن و رشته آن را مبر که خداوند نور تو را خاموش می کند.
نهج الفصاحه
حدیث2218
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
احفظ ما بین لحییک و ما بین رجلیک؛
دهان و فرج خویش را نگهدار.
نهج الفصاحه
حدیث2219
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
احفظ لسانک؛
زبان خویش را نگهدار.
نهج الفصاحه
حدیث2220
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
احفظ اللَّه تجده أمامک؛
جانب خدا را نگهدار تا همیشه وی را روبرو بینی.
نهج الفصاحه
حدیث2221
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحسنوا جوار نعم اللَّه لا تنفروها فقلّما زالت عن قوم فعادت إلیهم؛
قدر نعمتهای خدا را بدانید و آن را از خود مرانید زیرا کمتر ممکن است نعمتی از قومی زایل شود و پس آنان باز گردد.
نهج الفصاحه
حدیث2222
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحذروا زلّه العالم فإنّ زلّته تکبکبه فی النّار؛
از لغزش عالم بپرهیزید که لغزش او در آتش نگون سارش خواهد کرد.
نهج الفصاحه
حدیث2223
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحزم النّاس أکظمهم للغیظ؛
آن که در فرو بردن خشم از دیگران پیشتر است از همه کس دوراندیش تر است.
نهج الفصاحه
حدیث2224
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحذروا البغی فإنّه لیس من عقوبه هی أحضر من عقوبه البغی؛
از ستمگری بپرهیزید زیرا کیفری از کیفر ستمکاری آماده تر نیست.
نهج الفصاحه
حدیث2225
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
احذروا الشّهوه الخفیّه: العالم یحبّ أن یجلس إلیه؛
از شهوت مخفی بپرهیزید شهوت مخفی آن است که دانشمند دوست دارد کسان در محضر وی بنشینند.
نهج الفصاحه
حدیث2226
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
احذر أن یری علیک آثار المحسنین و أنت تخلو من ذلک فتحشر مع المرائین؛
مبادا آثار نیکان در تو نمودار باشد و نیک نباشی که در این صورت با ریاکاران محشور خواهی شد.
نهج الفصاحه
حدیث2227
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبّ بیوتکم إلی اللَّه بیت فیه یتیم مکرّم؛
محبوبترین خانه های شما در نظر خدا خانه ایست که در آن یتیمی محترم باشد.
نهج الفصاحه
حدیث2228
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبب للنّاس ما تحبّ لنفسک؛
آنچه برای خود میخواهی برای مردم بخواه.
نهج الفصاحه
حدیث2229
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبّ اللّهو إلی اللَّه تعالی إجراء الخیل و الرّمی؛
بهترین بازی ها در پیش خدا اسب دوانی و تیر اندازی است.
نهج الفصاحه
حدیث2230
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبّ الطّعام إلی اللَّه ما کثرت علیه الأیدی؛
بهترین غذاها در پیش خدا آن است که گروهی بسیار بر آن بنشینند.
نهج الفصاحه
حدیث2231
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبّ الحدیث إلیّ أصدقه؛
در نظر من بهترین سخنان آن است که راست تر باشد.
نهج الفصاحه
حدیث2232
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبّ الأعمال إلی اللَّه الحبّ فی اللَّه و البغض فی اللَّه؛
بهترین کارها در پیش خدا دوستی و دشمنی در راه خداست.
نهج الفصاحه
حدیث2233
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبّ الأعمال إلی اللَّه حفظ الّلسان؛
بهترین کارها در پیش خدا نگه داری زبان است.
نهج الفصاحه
حدیث2234
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبّ الأعمال إلی اللَّه بعد الفرائض إدخال السّرور علی المسلم؛
بهترین کارها در پیش خدا بعد از ادای واجبات خوشحال کردن مرد مسلمان است.
نهج الفصاحه
حدیث2235
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبّ الأعمال إلی اللَّه من أطعم من جوع أو دفع عنه مغرما أو کشف عنه کربا؛
بهترین کارها در پیش خدا آنست که بینوائی را سیر کنند، یا قرض او را بپردازند یا زحمتی را از او دفع نمایند.
نهج الفصاحه
حدیث2236
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبب للنّاس ما تحبّ لنفسک تکن مؤمنا و أحسن مجاوره من جاورک تکن مسلما؛
آنچه برای خود می خواهی برای مردم بخواه تا مؤمن باشی و با همسایگان نیکی کن تا مسلمان باشی.
نهج الفصاحه
حدیث2237
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبب حبیبک هونا ما عسی أن یکون بغیضک یوما ما و أبغض بغیضک هونا ما عسی أن یکون حبیبک یوما ما؛
در دوستی میانه نگهدار که شاید دوست روزی دشمن تو شود و در دشمنی راه افراط مسپار که شاید دشمن روزی دوست گردد.
نهج الفصاحه
حدیث2238
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبّ الأعمال إلی اللَّه أدومها و إن قلّ؛
محبوبترین کارها در پیش خدا کاریست که دوام آن بیشتر است اگر چه اندک باشد.
نهج الفصاحه
حدیث2239
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبّ العباد إلی اللَّه الأتقیاء الأخفیاء؛
محبوبترین بندگان در پیش خدا پرهیزکاران گمنامند.
نهج الفصاحه
حدیث2240
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبّ البلاد إلی اللَّه مساجدها و أبغض البلاد إلی اللَّه أسواقها؛
محبوبترین جای شهرها در پیش خدا مسجدهاست و منفورترین جای شهرها در پیش خدا بازارهاست.
نهج الفصاحه
حدیث2241
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أحبّ الأعمال إلی اللَّه الصّلاه لوقتها ثمّ برّ الوالدین ثمّ الجهاد فی سبیل اللَّه؛
بهترین کارها در نزد خدا نماز به وقت است آنگاه نیکی با پدر و مادر آنگاه جنگ در راه خدا.
نهج الفصاحه
حدیث2242
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أجیبوا الدّاعی و لا تردّوا الهدیّه و لا تضربوا المسلمین؛
دعوت را بپذیرید، هدیه را رد مکنید و مسلمانان را نزنید.
نهج الفصاحه
حدیث2243
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أجملوا فی طلب الدّنیا فإنّ کلّا میسّر لما کتب له منها؛
در طلب دنیا معتدل باشید زیرا به هر کس هر چه قسمت اوست می رسد.
نهج الفصاحه
حدیث2244
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أجلّوا اللَّه یغفر لکم؛
خدا را ستایش کنید تا شما را بیامرزد.
نهج الفصاحه
حدیث2245
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ لکلّ ملک حمی و إنّ حمی اللَّه فی الأرض محارمه؛
هر پادشاهی قرقی دارد و قرق خدا در زمین محرمات اوست.
نهج الفصاحه
حدیث2246
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أجرؤکم علی قسم الجدّ أجرؤکم علی النّار؛
هر کس از شما در خوردن قسم جدی جری تر است به جهنم نزدیکتر است.
نهج الفصاحه
حدیث2247
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اجتنبوا دعوات المظلوم ما بینها و بین اللَّه حجاب؛
از نفرین های مظلوم بترسید که میان آن و خدا حجابی نیست.
نهج الفصاحه
حدیث2248
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اجتنب الغضب؛
از خشم بپرهیز.
نهج الفصاحه
حدیث2249
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اثنان یعجّلهما اللَّه فی الدّنیا البغی و عقوق الوالدین؛
دو چیز را خداوند در این جهان کیفر می دهد تعدی و ناسپاسی پدر و مادر.
نهج الفصاحه
حدیث2250
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اثنان یکرههما ابن آدم الموت و الموت خیر له من الفتنه و یکره قلّه المال و قلّه المال أقلّ للحساب؛
فرزند آدم از دو چیز بیزار است یکی مرگ در صورتی که مرگ برای او از فتنه بهتر است و کمی مال در صورتی که هر چه مال کمتر باشد حساب آن آسانتر است.
نهج الفصاحه
حدیث2251
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اثنان لا ینظر اللَّه إلیهم یوم القیامه قاطع الرّحم و جار السوء؛
دو کس را خداوند روز قیامت به نظر رحمت نمی نگرد، آنکه با خویشان ببرد و آنکه با همسایه بدی کند.
نهج الفصاحه
حدیث2252
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اثنان لا تجاوز صلاتهما رءوسهما عبد أبق من موالیه حتّی یرجع و امرأه عصت زوجها حتّی ترجع؛
دو کسند که نمازشان از سرشان بالاتر نمیرود بنده ای که از آقایان خود گریخته باشد تا هنگامی که باز گردد و زنی که شوهر خود را نافرمانی کرده باشد تا باز گردد.
نهج الفصاحه
حدیث2253
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اتّقوا الظّلم فإنّ الظّلم ظلمات یوم القیامه؛
از ستمگری بپرهیزید که ستمگری مایه تاریکی روز رستاخیز است.
نهج الفصاحه
حدیث2254
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِتَّقُوا دَعوَهَ المَظلُومِ وَ إن کانَ کافِراً فَإنّها لَیسَ دُونَها حِجابٌ؛
از نفرین مظلوم بترسید اگر چه کافر باشد، زیرا در برابر نفرین مظلوم پرده و مانعی نیست.
نهج الفصاحه
حدیث2255
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِتَّقُوا دَعوَهَ المَظلومِ فَإنَّها تَصعَدُ إلَی السَّماءِ کأنَّها شَرارَهٌ؛
از نفرین مظلوم بترسید که چون شعله آتش بر آسمان می رود.
نهج الفصاحه
حدیث2256
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِتَّقِ اللَّهَ حَیثُما کُنتَ وَ أتبَع السَّیِّئَهَ الحَسَنَهَ تَمحُها وَ خالِقِ النّاسَ بِخُلقٍ حَسَنٍ؛
هر کجا هستی از خدا بترس؛ به دنبال گناه کار نیک انجام بده تا آن را محو کند و با مردم خوش اخلاق و نیکو رفتار باش.
نهج الفصاحه
حدیث2257
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِتَّقُوا اللَّهَ فِی النِّساءِ فإنَّهُنَّ عِندَکم عَوانٌ؛
در باره زنان از خدا بترسید که آنها پیش شما اسیرند.
نهج الفصاحه
حدیث2258
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أتقَی النّاسِ مَن قالَ الحَقَّ فِیما لَه وَ عَلَیهِ؛
از همه مردم پرهیزگارتر آن کس است که حق را بر نفع و ضرر خویش بگوید.
نهج الفصاحه
حدیث2259
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِتَّقِ المَحارِمَ تَکُن أعبَدَ النّاسِ وَ ارضِ بِما قَسَمَ اللَّهُ لَکَ تَکُن أغنَی النّاسِ؛
از چیزهای حرام بپرهیز تا از همه کس عابدتر باشی و به قسمت خویش راضی باش تا از همه کس ثروتمندتر باشی.
نهج الفصاحه
حدیث2260
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِتَّقُوا اللَّهَ واعدِلُوا بَینَ أولادِکم کَما تُحِبُّونَ أن یَبُرُّوکُم؛
از خدا بترسید و میان فرزندان خود به عدالت رفتار کنید همان طور که می خواهید با شما به نیکی رفتار کنند.
نهج الفصاحه
حدیث2261
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِتَّقُوا فَراسَهَ المُؤمِنِ فَإنّهُ یَنظُرُ بِنُورِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ؛
از فراست مؤمن بترسید که چیزها را با نور خدا می نگرد.
نهج الفصاحه
حدیث2262
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ِتَّقُوا الحَجَرَ الحَرامَ فِی البُنیانِ فَإنّهُ أساسُ الخَرابِ؛
از استعمال سنگ حرام در ساختمان بپرهیزید که مایه ویرانی است.
نهج الفصاحه
حدیث2263
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِتَّقُوا دَعوَهَ المَظلومِ فَإنِّها تَحمِلُ عَلی الغَمامِ یَقُولُ اللَّهُ تَعالی وَ عِزَّتی وَ جَلالی لَاَنصُرَنَّک وَ لَو بَعدَ حِینٍ؛
از نفرین مظلوم بترسید زیرا نفرین وی بر ابرها می رود و خداوند می گوید به عزت و جلال من سوگند که تو را یاری می کنم اگر چه پس از مدتی باشد.
نهج الفصاحه
حدیث2264
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِتَّقِ دَعوَهَ المَظلومِ فَإنَّما یَسألُ اللَّهَ تَعالی حَقَّهُ وَ إنَّ اللَّهَ تَعالی لا یَمنَع ذا حَقٍّ حَقَّهُ؛
از دعای مظلوم بپرهیز زیرا وی به دعا حق خویش را از خدا می خواهد و خدا حق را از حق دار دریغ نمی دارد.
نهج الفصاحه
حدیث2265
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِتَّقِ اللَّهَ فی عُسرِکَ وَ یُسرِکَ؛
در سختی و سستی از خدا بترس.
نهج الفصاحه
حدیث2266
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اُترُکوا الدُّنیا لِأهلِها فَإنَّهُ مَن أخَذَ مِنه فَوقَ ما یَکفِیهِ أخَذَ مِن حَتفِهِ وَ هُوَ لا یَشعَرٌ؛
دنیا را به مردم دنیا واگذارید زیرا هر کس از دنیا بیش از حد کفایت بر گیرد در هلاک خویش می کوشد اما نمی داند.
نهج الفصاحه
حدیث2267
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أُترُک فُضولَ الکَلامِ وَ حَسبُکَ مِنَ الکَلامِ ما تَبلُغُ بِه حاجَتَکَ؛
از سخنان بیهوده چشم بپوش سخنی که رفع حاجت کند تو را کفایت کند.
نهج الفصاحه
حدیث2268
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اتَّخِذُوا عِندَ الفُقَراءِ أیادِی فَإنَّ لَهُم دَولَهٌ یَومَ القِیامَهِ؛
با فقرا دوستی کنید زیرا در روز رستاخیز دولتی بزرگ دارند.
نهج الفصاحه
حدیث2269
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أتَحسَبُونَ الشِّدَّهَ فِی حَملِ الحِجارَهِ إنَّما الشِّدَّهُ أن یَمتَلِی أحَدُکُم غَیظاً ثُمَّ یَغلِبُهُ؛
آیا گمان می کنید نیرومندی در بردن سنگ است، نیرومند حقیقی آنست که خشمگین شود و بر خشم خود غالب گردد.
نهج الفصاحه
حدیث2270
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أتُحِبُّ أن یَلِینَ قَلبُکَ وَ تُدرِکَ حَاجَتَک؟ اِرحَمِ الیَتیمَ وَ امسَح رَأسَهُ وَ أطعِمهُ مِن طَعامِکَ یَلِنَ قَلبُکَ وَ تُدرِک حاجَتَک؛
آیا دوست داری دلت نرم شود و حاجت خود بیابی بر یتیم رحمت آور وی را بنواز و از غذای خویش بدو بخوران تا دلت نرم شود و حاجت خود بیابی.
نهج الفصاحه
حدیث2271
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِبنَ آدَمَ عِندَکَ ما یَکفِیکَ وَ تَطلُبُ ما یَطغِیک اِبنَ آدَمَ لا بِقَلیلٍ تَقنَع و لا بِکَثِیرٍ تَشبَع؛
فرزند آدم، آنچه حاجت تو را رفع کند در دسترس خود داری و در پی آنچه تو را به طغیان وامیدارد روز می گذاری، به اندک قناعت نمی کنی و از بسیار سیر نمی شوی.
نهج الفصاحه
حدیث2272
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِبنَ آدَمَ أطِع رَبَّکَ تُسَمَّی عاقِلاً وَ لا تَعصِهِ فَتُسَمَّی جاهِلاً؛
فرزند آدم! پروردگار خویش را فرمانبردار باش تا تو را خردمند خوانند و از فرمان وی بیرون مباش که تو را نادان شمارند.
نهج الفصاحه
حدیث2273
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بَلِّغُوا حَاجَهَ مَن لا یَستَطِیعُ إبلاغَ حاجَتِه. فَمَن أبلَغَ سُلطاناً حاجَهَ مَن لا یَستَطِیعُ إبلاغَها ثَبَّتَ اللَّهُ قَدَمَیهِ عَلَی الصِّراطِ یَومَ القِیامَهِ؛
حاجت کسی را که از ابلاغ آن ناتوانست به بزرگان برسانید زیرا هر کس حاجت درمانده ای را به بزرگی برساند روز رستاخیز خداوند پاهای وی را بر صراط استوار می سازد.
نهج الفصاحه
حدیث2274
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أبغُونِی الضُّعَفاءَ فَإنَّما تَرزُقُونَ وَ تَنصُرُونَ بِضُعَفاءِکُم؛
ناتوان را پیش من آرید زیرا شما به برکت ناتوانان خود روزی می خورید و یاری می شوید.
نهج الفصاحه
حدیث2275
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أبغَضُ الخَلقِ إلَی اللَّهِ مَن آمَنَ ثُمَّ کَفَرَ؛
منفورترین مردم پیش خدا آن کس است که ایمان آورد و سپس کافر شود.
نهج الفصاحه
حدیث2276
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أبغَضُ الحَلالِ إلَی اللَّهِ الطَّلاقُ؛
منفورترین چیزهای حلال در پیش خدا طلاق است.
نهج الفصاحه
حدیث2277
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أبشِرُوا وَ بَشِّرُوا مِن وَراءِکُم أنَّه مَن شَهِدَ أن لا إلهَ إلّا اللَّهُ صادِقاً لَها دَخَلَ الجَنَّهَ؛
شما را مژده می دهم و شما به دیگران مژده دهید که هر کس شهادت دهد که خدائی جز خدای یگانه نیست و بدان معتقد باشد وارد بهشت می شود.
نهج الفصاحه
حدیث2278
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أبد المَوَدَّهَ لِمَن وادَّکَ فَإنَّها أثبَتَ؛
آن که با تو در دوستی می زند با وی ره دوستی گیر که این گونه دوستی پایدارتر است.
نهج الفصاحه
حدیث2279
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أبَی اللَّهُ أن یَقبَلَ عَمَلَ صاحِبِ بِدعَهٍ حَتَّی یَدعُ بِدعَتَهُ؛
خداوند عمل بدعت گذار را نمی پذیرد تا از بدعت خویش دست بردارد.
نهج الفصاحه
حدیث2280
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أبَی اللَّهُ أن یَجعَلَ لِقاتِلِ المُؤمِنِ تَوبَهً؛
خداوند از گناه قاتل مؤمن نمی گذرد و توبه او را نمی پذیرد.
نهج الفصاحه
حدیث2281
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
آمِرُوا النِّساءَ فِی بَناتِهِنّ؛
با زنان در باره دخترانشان شور کنید.
نهج الفصاحه
حدیث2282
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
آفَهُ العِلمِ النِّسیانُ وَ إضاعَتَهُ أن تُحدِّثَ به غَیرَ أهلِه؛
آفت دانش فراموشی است و دانشی که به نا اهل سپاری، تلف می شود.
نهج الفصاحه
حدیث2283
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِئتِ المَعرُوفَ وَ اجتَنِبِ المُنکَرَ وَ انظُر ما یُعجِبُ أذنَکَ أن یَقولَ لَکَ القَومُ إذا قُمتَ مِن عِندِهِم فَأتِه وَ انظُرِ الَّذی تَکرَه أن یَقولَ لَکَ القَومُ إذا قُمتَ مِن عِندِهِم فَاجتَنِبهُ؛
نیک کردار باش و از کار بد بپرهیز ببین میل داری دیگران در باره تو چه بگویند همان طور رفتار کن و از آنچه نمی خواهی در باره تو بگویند برکنار باش.
نهج الفصاحه
حدیث2284
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِئتُوا الدَّعوهَ إذا دُعِیتُم؛
وقتی شما را دعوت کردند، بپذیرید.
نهج الفصاحه
حدیث2285
امام مهدی(علیه السلام) می فرمایند:
اما ظهور فرج مربوط به خداست و وقت‌تعیین‌کنندگان دروغ گفته‌اند.
(بحارالانوار/53/181)
حدیث2286
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
شادمانی کردن در نزد غمدیده، دور از ادب است .
(تحف‌العقول/520)
حدیث2287
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
رسیدن به خداوند متعال، سیر و سفری است که جز با شب زنده داری حاصل نگردد.
(مسند الامام‌العسکری/290)
حدیث2288
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
عبادت، زیاد روزه گرفتن و زیاد نماز خواندن نیست. عبادت، زیاد اندیشه کردن در امر خداست.
(تحف‌العقول/518)
حدیث2289
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
از خدا بترسید و مایه‌ی زینت باشید نه زشتی.
(تحف‌العقول/488)
حدیث2290
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
بپرهیز از شهرت‌طلبی و ریاست‌خواهی، که این دو انسان را به هلاکت و نابودی فرا می‌خواند.
(بحارالانوار/75/372)
حدیث2291
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
هرکه را خیری نصیب شد خداوند نصیبش کرده است و هرکه از شری محافظت شد، خدایش حفظ نموده است.
(بحارالانوار/75/374)
حدیث2292
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
اندیشه‌ی نادان، سر زبانش هست و سخن حکیم در قلبش.
(بحارالانوار/78/379)
حدیث2293
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
همنشین نادان، گرفتار است.
(بحارالانوار/78/374)
حدیث2294
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
هیچ بلایی نیست مگر اینکه در پیرامونش از طرف خدا نعمتی است.
(بحارالانوار/78/374)
حدیث2295
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
مجادله نکن که ارجمندی‌ات از میان می‌رود و از شوخی بر حذر باش که بر تو جسور می‌شوند.
(تحف‌العقول/486)
حدیث2296
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
صورت نیکو، زیبایی ظاهر است و عقل نیکو زیبایی باطن.
(بحارالانوار/78/379)
حدیث2297
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
هر‌آنچه در باره‌ی ما اهل‌بیت از نیکی‌ها گفته می‌شود ما سزاوار آنیم و هر آنچه بدی در‌باره‌ی ما گفته می‌شود ما آن‌گونه نیستیم .
(بحارالانوار/75/373)
حدیث2298
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
آن‌که بر پشت باطل سوار شود، پشیمانی بر او فرود آید.
(بحارالانوار/78/379)
حدیث2299
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
حق نعمت را نمی‌شناسد مگر انسان شاکر، و شکرگذار نعمت نیست مگر عارف.
(بحارالانوار/78/378)
حدیث2300
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
هر کس انسان ناشایستی را مدح نماید خود را در جایگاه تهمت قرار داده است.
(بحارالانوار/78/378)
حدیث2301
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
همه‌ی محبت‌ها را به سوی ما جلب کنید و همه‌ی زشتی‌ها را از ما دور سازید.
(بحارالانوار/75/373)
حدیث2302
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
ناتوان‌ترین دشمنان کسی است که دشمنی‌اش را آشکار نماید.
(بحارالانوار/78/379)
حدیث2303
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
بهترین برادر تو کسی است که خطای تو نسبت به خود را فراموش کند.
(بحارالانوار/78/377)
حدیث2304
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
همانا شجاعت، اندازه دارد که اگر از آن فراتر رود گستاخی است.
(بحارالانوار/78/377)
حدیث2305
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
میانه روی اندازه دارد، که اگر از آن فراتر رود بخل است.
(بحارالانوار/78/377)
حدیث2306
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
دور اندیشی را حد و اندازه‌ای است که اگر بیشتر شود ترس است.
(بحارالانوار/78/377)
حدیث2307
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
بخشندگی، اندازه‌ای دارد که اگر از آن فراتر رود اسراف است.
(بحارالانوار/78/377)
حدیث2308
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
هیچ کس را به گونه‌ای احترام نکن که او به زحمت افتد.
(بحارالانوار/78/374)
حدیث2309
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
پرورش دادن نادان و ترک دادن معتاد از عادتش، معجزه آمیز است.
(تحف‌العقول/520)
حدیث2310
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
زاهدترین مردم کسی است که کارهای حرام را ترک کند.
(تحف‌العقول/489)
حدیث2311
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
پارساترین مردم کسی است که در کار شبهه‌ناک، توقف کند.
(تحف‌العقول/489)
حدیث2312
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
کوشاترین مردم کسی است که گناهان را واگذارد.
(تحف‌العقول/489 )
حدیث2313
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
لا تمار فیذهب بهاؤک ، و لاتمازح فیجترأ علیک؛
جدال مکن تا احترامت برود ، و شوخی مکن تا بر تو گستاخ شوند .
تحف العقول ، ص 516
حدیث2314
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
من رضی بدون الشرف من المجلس لم یزل الله و ملائکته یصلون علیه حتی یقوم؛
هر که به نشستن در جاهای معمولی مجلس بسنده کند ، خدا و فرشتگان بر او رحمت می فرستند تا برخیزد .
تحف العقول ، ص 516
حدیث2315
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
من الذنوب التی لاتغفر: لیتنی لا أؤاخذ الا بهذا؛
از گناهانی که آمرزیده نشود این است که گفته شود: کاش بجز بر این گناه مؤاخذه نشوم .
تحف العقول ، ص 517
حدیث2316
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
بسم الله الرحمن الرحیم أقرب الی اسم الله الأعظم من سواد العین الی بیاضها؛
نسبت بسم الله الرحمن الرحیم به اسم اعظم خدا ، از سیاهی چشم به سفیدیش نزدیکتر است .
تحف العقول ، ص 517
حدیث2317
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
حب الأبرار للأبرار ثواب للأبرار ، و حب الفجار للأبرار فضیلة للأبرار ، و بغض الفجار للأبرار زین للأبرار ، و بغض الأبرار للفجار خزی علی الفجار؛
دوستی نیکان به نیکان ثواب است برای نیکان ، و دوستی بدان به نیکان بزرگواری است برای نیکان ، و دشمنی بدان با نیکان زینتی است برای نیکان ، و دشمنی خوبان با بدان رسوایی است برای بدان .
تحف العقول ، ص 517
حدیث2318
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
من الجهل الضحک من غیر عجب؛
خنده بیجا نشانه نادانی است .
تحف العقول ، ص 517
حدیث2319
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
کفاک أدبا تجنبک ما تکره من غیرک؛
از ادب همان بس که آنچه برای خود نمی پسندی ، برای دیگران نیز مپسندی .
مسند الامام العسکری ، ص 288
حدیث2320
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
قلب الأحمق فی فمه و فم الحکیم فی قلبه؛
دل نابخرد در دهان اوست و دهان خردمند فرزانه در دل او .
تحف العقول ، ص 519
حدیث2321
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
من تعدی فی طهوره کان کناقضه؛
کسی که در طهارت شرعی خود از حد تجاوز کند، همچون کسی است که آن را باطل کرده است .
تحف العقول ، ص 520
حدیث2322
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
ما ترک الحق عزیز الا ذل ، و لا أخذ به ذلیل الا عز؛
هیچ عزیزی حق را واننهد جز این که خوار شود و هیچ خواری به حق نرود جز این که عزیز شود .
تحف العقول ، ص 520
حدیث2323
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
من أنس بالله استوحش من الناس؛
کسی که با خدا مأنوس باشد ، از مردم گریزان گردد .
مسند الامام العسکری ، ص 287
حدیث2324
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
جرأة الولد علی والده فی صغره تدعو الی العقوق فی کبره؛
فرزند خردسالی که به پدر گستاخی کند، چون بزرگ شد عاق و ناسپاس او گردد .
تحف العقول ، ص 520
حدیث2325
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
خیر من الحیاة ما اذا فقدته بغضت الحیاة ، و شر من الموت ما اذا نزل بک أحببت الموت؛
بهتر از زندگی آن چیزی است که چون از دست دهی از زندگی بدت آید و بدتر از مرگ آن چیزی است که چون بر سرت آید مرگ را دوست بداری .
تحف العقول ، ص 520
حدیث2326
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
من وعظ أخاه سرا فقد زانه ، و من وعظه علانیة فقد شانه؛
هر که نهانی برادر خود را پند دهد او را آراسته و زیور بسته ، و هر که در برابر دیگرانش پند دهد زشتش کرده.
تحف العقول ، ص 520
حدیث2327
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
ما أقبح بالمؤمن أن تکون له رغبة تذله؛
چه زشت است برای مؤمن دلبستگی به چیزی که او را خوار می کند .
تحف العقول ، ص 520
حدیث2328
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
أورع الناس من وقف عند الشبهة ، أعبد الناس من أقام علی الفرائض ، أزهد الناس من ترک الحرام ، أشد الناس اجتهادا من ترک الذنوب؛
پارساترین مردم کسی است که در هنگام شبهه توقف کند ، عابدترین مردم کسی است که واجبات را انجام دهد ، زاهدترین مردم کسی است که حرام را ترک نماید ، کوشنده ترین مردم کسی است که گناهان را رها سازد
تحف العقول ، ص 519
حدیث2329
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
کسی که خود را سبک می‌شمارد، از شرّ او در امان نباش.
(تحف‌العقول/512)
حدیث2330
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
کسی که از آفریدگار اطاعت کند، از خشم آفریده‌ها باکی ندارد.
(تحف‌العقول/482)
حدیث2331
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
هر کس بیش از اندازه و حق خودش بخواهد، او به محرومیت شایسته‌تر است.
(حیاه‌الامام‌علی‌الهادی(ع)/157)
حدیث2332
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
سوار بر مرکب چموش و خیره‌سر، اسیر جان خود و فرد نادان، اسیر زبان خود است.
(بحارالانوار/75/369)
حدیث2333
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
بی نیازی، کاستن از آرزوها و خشنودی به مقدار کفایت است.
(بحارالانوار/75/366)
حدیث2334
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
متواضع‌ترین مردم، بردبارترین و گشاده‌روترین و پناه ‌ده‌ترین آنهاست.
(بحارالانوار/75/366)
حدیث2335
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
آفریدگارم! در برابرت خاکساریم و سرافکنده و فروتن.
(بحارالانوار/75/368)
حدیث2336
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
مصیبت برای بردبار یکی و برای نابردبار دوتاست.
(بحارالانوار/75/370)
حدیث2337
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
نادان، در بند زبان خویش است.
(بحارالانوار/75/370)
حدیث2338
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
هر‌که از خدا پروا کند، از او پروا کنند. و هر که از خدا اطاعت کند، اطاعتش کنند.
(بحارالانوار/78/366)
حدیث2339
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
دنیا بازاری‌ست که مردمانی در آن سود می برند و گروهی زیان می‌بینند.
(بحارالانوار/75/366)
حدیث2340
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
اگر کسی برای تو دوستی و نظرش را به تمامه گذاشت (دوستانه تو را راهنمایی کرد) تو نیز با اطاعت، او را یاری نما.
(بحار‌الانوار/75/365)
حدیث2341
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
شاید ستمگر بردبار، روزی به خاطر بردباری‌اش بخشیده شود و چه بسا صاحب حق نادان، نور حق خود را به نادانی خاموش کند.
(بحارالانوار/75/365)
حدیث2342
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
شب‌زنده‌داری، خواب را لذیذ‌تر می‌کند و گرسنگی بر حلاوت طعام می‌افزاید.
(بحارالانوار/75/369)
حدیث2343
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
از حسد بپرهیز، زیرا حسد بدترین و زشت‌ترین خلق است.
(مستدرک‌الوسائل/12/23)
حدیث2344
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
از حسد بپرهیز زیرا در تو اثر بد می‌گذارد و در دشمنت هم تاثیری ندارد.
(مستدرک‌الوسائل/12/20)
حدیث2345
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
همانا استاد و شاگرد هر دو در رشد و ترقی شریک‌اند.
(بحارالانوار/75/366)
حدیث2346
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
تقدیرها، آنچه را که به ذهنت خطور نمی‌کرده به تو نشان می‌دهد.
(بحارالانوار/75/369)
حدیث2347
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
به‌یاد آور هنگامی را که در برابر خانواده‌ات در بستر مرگ افتاده‌ای در حالی‌که نه طبیبی مرگ را می‌تواند از تو باز‌دارد و نه دوستی می‌تواند برایت سودمند باشد.
(بحارالانوار/75/370)
حدیث2348
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
کلام حکیمانه در خوی فاسد اثر نمی‌گذارد.
(بحارالانوار/75/370)
حدیث2349
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
هر‌گاه خداوند خیر بنده‌ای را بخواهد هنگامی که به او تذکر داده می‌شود، می‌پذیرد.
(مستدرک‌الوسائل/8/329)
حدیث2350
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
بیهوده‌گویی، سخنان خنده‌آورِ کم‌خردان و کار نادانان است.
(بحارالانوار/75/369)
حدیث2351
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
کسی که از خویشتن راضی باشد، خشم‌گیرندگان بر او بسیار گردند.
(بحارالانوار/69/316)
حدیث2352
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
افسوس کوتاهی کارهای گذشته را با تلاش در آینده جبران کنید.
(مسند الامام‌الهادی(ع)/304)
حدیث2353
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
برای نعمت‌ها، همسایه‌ی خوبی باشید و با شکر‌گزاری، خواستار افزایش آن باشید.
(مسند الامام‌الهادی(ع)/305)
حدیث2354
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
مردم در دنیا با اموالشان هستند و در آخرت با اعمالشان.
(مسند الامام‌الهادی(ع)/304)
حدیث2355
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
نارضایتی پدر و مادر، باعث ضعف و ذلت آدمی می‌شود.
(مسند الامام‌الهادی(ع)/303)
حدیث2356
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
خداوند دنیا را سرای امتحان و آزمایش ساخته و آخرت را سرای رسیدگی قرار داده است، و بلای دنیا را وسیله‌ی ثواب آخرت و ثواب آخرت را عوض بلای دنیا قرار داده است.
(تحف‌العقول/512)
حدیث2357
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
شخص شکر‌گزار به سبب شکر، سعادتمندتر است تا به سبب نعمتی که باعث شکر شده است، زیرا نعمت، کالای دنیاست و شکر‌گذاری، نعمت دنیا و آخرت است.
(تحف‌العقول/512)
حدیث2358
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
هر‌که بر طریق خدا‌پرستی محکم و استوار باشد، مصائب دنیا بر وی سبک آید، گر‌چه تکه تکه شود.
(تحف‌العقول/511)
حدیث2359
امام هادی(علیه السلام) می‌فرمایند:
فروتنی در آن است که با مردم چنان باشی که دوست داری با تو چنان باشند.
(المحجه‌البیضاء/5/225)
حدیث2360
امام هادی (علیه السلام) می فرمایند:
من التقی الله یتقی ، و من أطاع الله یطاع ، و من أطاع الخالق لم یبال سخط المخلوقین . و من أسخط الخالق فلییقن أن یحل به سخط المخلوقین؛
هر کس از خدا بترسد، مردم از او بترسند ، و هر که خدا را اطاعت کند، از او اطاعت کنند ، و هر که مطیع آفریدگار باشد، باکی از خشم آفریدگان ندارد و هر که خالق را به خشم آورد باید یقین کند که به خشم مخلوق دچار می گردد .
تحف العقول ، ص 510
حدیث2361
امام هادی (علیه السلام) می فرمایند:
إن الله جعل الدنیا دار بلوی و الَخرة دار عقبی ، و جعل بلوی الدنیا لثواب الَخرة سببا ، و ثواب الَخرة من بلوی الدنیا عوضا،
خداوند دنیا را سرای امتحان و آزمایش ساخته و آخرت را سرای رسیدگی قرار داده است ، و بلای دنیا را وسیله ثواب آخرت ، و ثواب آخرت را عوض بلای دنیا قرار داده است .
تحف العقول ، ص 512
حدیث2362
امام هادی (علیه السلام) می فرمایند:
إن الظالم الحالم یکاد أن یعفی علی ظلمه بحلمه و إن المحق السفیه یکاد أن یطفئ نور حقه بسفهه؛
ستمکار بردبار ، بسا که بوسیله حلم و بردباری خود از ستمش گذشت شود و حق دار نابخرد ، بسا که به سفاهت خود ، نور حق خویش را خاموش کند .
تحف العقول ، ص 512
حدیث2363
امام هادی (علیه السلام) می فرمایند:
لو سلک الناس وادیا شعبا لسلکت وادی رجل عبد الله وحده خالصا؛
اگر همه مردم مسیری را انتخاب کنند و در آن گام نهند ، من به راه کسی که تنها خدا را خالصانه می پرستد خواهم رفت .
بحار الانوار ، ج 78 ، ص 245
حدیث2364
امام هادی (علیه السلام) می فرمایند:
خیر من الخیر فاعله ، و أجمل من الجمیل قائله ، و أرجح من العلم حامله ، و شر من الشر جالبه ، و أهول من الهول راکبه؛
بهتر از نیکی نیکوکار است ، و زیباتر از زیبایی ، گوینده آن است ، و برتر از علم حامل آن است ، و بدتر از بدی ، عامل به آن است ، و وحشتناکتر از وحشت ، آورنده آن است .
مسند الامام الهادی ، ص 304
حدیث2365
امام هادی (علیه السلام) می فرمایند:
لاتطلب الصفا ممن کدرت علیه ، و لا الوفاء لمن غدرت به ، و لا النصح ممن صرفت سوء ظنک الیه ، فإنما قلب غیرک کقلبک له؛
از کسی که بر او خشم گرفته ای ، صفا و صمیمیت مخواه و از کسی که به وی خیانت کرده ای ، وفا مطلب ، و از کسی که به او بدبین شده ای ، انتظار خیرخواهی نداشته باش ، که دل دیگران برای تو همچون دل تو برای آنهاست .
مسند الامام الهادی ، ص 305
حدیث2366
امام هادی (علیه السلام) می فرمایند:
أ أذکر مصرعک بین یدی أهلک ، و لاطبیب یمنعک و لاحبیب ینفعک؛
وقت جان دادنت نزد خانواده ات را به یاد آر که در آن هنگام طبیبی جلوگیر مرگت و دوستی نفع رسانت نباشد .
مسند الامام الهادی ، ص 304
حدیث2367
امام هادی (علیه السلام) می فرمایند:
الحکمة لا تنجع فی الطباع الفاسدة؛
حکمت ، اثری در دلهای فاسد نمی گذارد .
مسند الامام الهادی ، ص 304
حدیث2368
امام هادی (علیه السلام) می فرمایند:
العتاب مفتاح الثقال ، و العتاب خیر من الحقد؛
گلایه کلید گرانباری است ، ولی گلایه بهتر از کینه توزی است .
مسند الامام الهادی ، ص 304
حدیث2369
امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
هر که پدر و مادر را اندوهگین کند آنان را ناسپاسی کرده .
تحف العقول
حدیث2370
امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
برای هر چیزی زکاتی است ، و زکات تن روزه های مستحبی است .
تحف العقول
حدیث2371
امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
سختی ناحق را آن کس شناسد که بدان محکوم گردد .
تحف العقول
حدیث2372
امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
کمک به ناتوان از بهترین صدقه است .
تحف العقول
حدیث2373
امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
نماز نافله راه نزدیک شدن هر مؤمنی به خداوند است.
تحف العقول
حدیث2374
امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
برای هر چیزی دلیلی باید ، و دلیل خردمند تفکر است ، و دلیل تفکر خاموشی.
تحف العقول
حدیث2375
امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
مصیبت برای شکیبا یکی است و برای بی تابی کننده دوتاست.
تحف العقول
حدیث2376
امام محمد باقر(ع) می فرمایند:
سخن نیک را از هر کسی ، هر چند به آن عمل نکند، فرا گیرید .
بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 75 ، ص 170
حدیث2377
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
هر که خوش نیت باشد ، روزی اش افزایش می یابد .
بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 75 ، ص 175
حدیث2378
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
بهترین چیزی را که دوست دارید درباره شما بگویند ، درباره مردم بگویید .
بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 65 ، ص 152
حدیث2379
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
دعای انسان پشت سر برادر دینی اش ، نزدیکترین و سریعترین دعا به اجابت است .
کافی ، ج 2 ، ص 507
حدیث2380
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
چون مؤمن با مؤمنی دست دهد ، پاک و بی گناه از یکدیگر جدا می شوند .
بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 73 ، ص 20
حدیث2381
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
از دشمنی بپرهیزید ، زیرا فکر را مشغول کرده و مایه نفاق می گردد .
بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 2 ، ص 301
حدیث2382
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
هیچ کس از گناهان سالم نمی ماند ، مگر اینکه زبانش را نگه دارد .
بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 75 ، ص 178
حدیث2383
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
امروز ، غنیمت است ، در حالی که نمی دانی فردا ، از آن کیست .
بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 75 ، ص 179
حدیث2384
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
دوستی قلبی برادرت را از اندازه دوستی قلبی خودت نسبت به او بفهم .
تحف العقول ، ص 304
حدیث2385
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
ایمان ، دوستی ( با دوستان خدا ) و دشمنی ( با دشمنان خدا ) است .
تحف العقول ، ص 304
حدیث2386
امام محمد باقر (ع) می فرمایند:
در طلب آمرزش از خدا اصرار کنید ، که موجب محو گناهان می گردد .
تحف العقول ، ص 308
حدیث2387
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
بیندیشید و برای آنچه آفریده شده‌اید کار کنید، زیرا خداوند شما را بیهوده نیافریده است.
(بحارالانوار/75/128)
حدیث2388
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
نزد خداوند چیزی محبوب‌تر از درخواست کردن از او نیست.
(بحارالانوار/75/141)
حدیث2389
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
خداوند دل‌های حزین را دوست دارد.
(الکافی/2/99)
حدیث2390
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
امر خدا و اطاعت او و اطاعت هر‌کسی که او واجب کرده است را بر همه چیز مقدم بدارید.
(بحارالانوار/75/148)
حدیث2391
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
از ترک‌کردن زشتی، هر چند به آن معروف شده باشی، امتناع مکن.
(بحار‌الانوار/75/161)
حدیث2392
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
شگفتا! شگفتا! از کسی که برای دنیای فانی کار می‌کند و سرای جاودانی را ترک می‌کند.
(بحارالانوار/70/127)
حدیث2393
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
اگر کسی در سمت راست تو ایستاد و به تو ناسزا گفت آن‌گاه به سمت چپ تو آمد و عذر‌خواهی نمود عذرخواهی او را بپذیر.
(تحف‌العقول/279)
حدیث2394
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
چه بسیار کسانی که با تعریف دیگران فریب خورده‌اند و چه بسیار افرادی که از پرده پوشی نیک خدا، مغرور شده‌اند و چه بسیار افرادی که لطف خدا آن‌ها را سرگرم کرده است.
(بحارالانوار/75/161)
حدیث2395
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
هر که به روزیی که خدا به او داده بسنده کند از ثروتمند‌ترین مردم است.
(تحف‌العقول/282)
حدیث2396
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
همنشینی با دانشمندان موجب فزونی خرد است.
(بحار‌الانوار/75/141)
حدیث2397
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
از معاشرت با دروغگو بپرهیز، زیرا او مانند سراب است که دور را به تو نزدیک و نزدیک را به تو دور می نمایاند.
(بحار‌الانوار/75/137)
حدیث2398
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
از معاشرت با بخیل بپرهیز، زیرا او در نهایت نیازت به وی، تو را از کمکش محروم می کند.
(بحار‌الانوار/75/137)
حدیث2399
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
از معاشرت با فاسق بپرهیز، زیرا او تو را به لقمه‌ای یا کمتر از آن می‌فروشد.
(بحار‌الانوار/75/137)
حدیث2400
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
از دروغ کوچک و بزرگ، جدی و شوخی پرهیز کن، که بی‌شک انسان وقتی در امور کوچک دروغ می‌گوید بر دروغگویی در امور بزرگ نیز جرأت پیدا می‌کند.
(بحارالانوار/75/161)
حدیث2401
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
هر‌کس بزرگی خود را دریابد دنیا در پیش او کوچک می‌شود.
(تحف‌العقول/278)
حدیث2402
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
همدمی با درستکاران انسان را به درستی سوق می‌دهد.
(الکافی/1/20)
حدیث2403
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
آن‌که از دنیا دل بریده است مصیبت‌های آن برایش آسان شده و دل‌نگران نمی‌شود.
(بحارالانوار/78/140)
حدیث2404
هر‌که مومن گرسنه‌ای را غذا دهد خداوند او را از میوه‌های بهشت اطعام نماید.
(بحارالانوار/71/384)
حدیث2405
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
از خدای تعالی به خاطر قدرتش بر تو بترس و از او به خاطر نزدیکی‌اش به تو شرم کن.
(بحارالانوار75/160)
حدیث2406
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
هر که دلداری خدا در او اثر نگذارد از حسرت‌های دنیا جانش به لب آید.
(بحارالانوار/70/89)
حدیث2407
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
هر کس راهنمای حکیمی را نداشته باشد تا او راهنمایی کند هلاک می‌شود.
(بحارالانوار/75/159)
حدیث2408
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
هر‌که را خدا بی‌نیاز کند مردم محتاج او می‌شوند.
(بحارالانوار/78/1426)
حدیث2409
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
بزرگوار به بخشش خویش خشنود است و پست به ثروتش افتخار می‌کند.
(بحارالانوار/7/161)
حدیث2410
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
تمام نیکی در خویشتنداری انسان است.
(بحارالانوار/75/136)
حدیث2411
امام سجاد(علیه‌السلام) می فرمایند:
هر که مومن تشنه‌ای را آب دهد خداوند او را از شراب خالص و صاف بهشتی سیراب گرداند.
(بحارالانوار/71/384)
حدیث2412
امام سجاد(علیه‌السلام)می فرمایند:
برای هر چیز بهره‌ای است و بهره‌ی گوش سخن نیکوست.
(بحارالانوار /75/160)
حدیث2413
امام سجاد(علیه‌السلام)می فرمایند:
آزار نرساندن نشانه‌ی کمال خرد و مایه‌ی آسایش دو گیتی است.
(میزان‌الحکمه/1/119)
حدیث2414
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن- علیه السلام -:
مَنْ عَرَفَ حَقَّ أَبَوَیْهِ الاْفْضَلَیْنِ مُحَمَّد وَ عَلی، و أطاعَهُما، قیلَ لَهُ: تَبَحْبَحْ فی أیِّ الْجِنانِ شِئْتَ ؛
امام حسین- علیه السلام - فرمودند:
هرشخصی که حقّ والدینش حضرت محمّد- صلی الله علیه وآله وسلم - و حضرت علی- علیه السلام - را که با شرافت و با فضیلت ترین انسانها هستند، بشناسد و ـ در تمام امور زندگی ـ از ایشان تبعیّت و اطاعت کند؛ در قیامت به او خطاب می شود: هرقسمتی از بهشت را که خواستارباشی، می توانی انتخاب و درآن وارد شوی.
نهج الشّهادة، ص 293
حدیث2415
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
أَهْلَکَ النّاسَ إثْنانِ: خَوْفُ الْفَقْرِ، وَ طَلَبُ الْفَخْرِ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
دو چیز مردم را هلاک و بیچاره گردانده است: یکی ترس از این که مبادا در آینده فقیر و نیازمند دیگران گردند. و دیگری فخر کردن ـ در مسائل مختلف ـ و مباهات بر دیگران است.
بحارالأنوار، ج 75، ص 54، ح 96
حدیث2416
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
لا یَکْمِلُ الْعَقْلُ إلاّ بِاتّباعِ الْحَقِّ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
بینش و عقل و درک انسان تکمیل نمی گردد مگر آن که ـ أهل حقّ و صداقت باشد و ـ از حقایق، تبعیّت و پیروی کند.
بحارالأنوار، ج 75، ص 127، ح 11
حدیث2417
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
الْبُکاءُ مِنْ خَشْیَةِ الله نَجاتٌ مِنَ الّنارِ وَ قالَ: بُکاءُ الْعُیُونِ، وَ خَشْیَةُ الْقُلُوبِ مِنْ رَحْمَةِ اللهِ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
گریان بودن به جهت ترس از ـ عذاب ـ خداوند، سبب نجات از آتش دوزخ خواهد بود و فرمودند: گریان بودن چشم و خشیت داشتن دل ها یکی از نشانه های رحمت الهی ـ برای بنده ـ است.
مستدرک الوسائل، ج 11، ص 245، ح 12881
حدیث2418
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
مَنْ حاوَلَ أمْراً بِمَعْصِیَةِ اللهِ کانَ أفْوَتُ لِما یَرْجُو وَ أسْرَعُ لِمَجییءِ ما یَحْذَرُ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
هرکس از روی نافرمانی و معصیتِ خداوند، کاری را انجام دهد، آنچه را آرزو دارد سریع تر از دست می دهد و به آنچه هراسناک و بیمناک می باشد مبتلا می گردد.
وسائل الشّیعة، ج 16، ص 153، ح 3
حدیث2419
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
یَا ابْنَ آدَمَ، إنَّما أنْتَ أیّامٌ، کُلَّما مَضی یَوْمٌ ذَهَبَ بَعْضُکَ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
ای فرزند آدم، بدرستی که تو مجموعه ای از زمان ها و روزگار هستی، هر آنچه از آن بگذرد، زمانی از تو فانی و سپری گشته است ـ بنابراین لحظات عمرت را غنیمت شمار که جبران ناپذیر است ـ.
نهج الشّهاده، ص 346
حدیث2420
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
مَنْ نَفَّسَ کُرْبَةَ مُؤْمِن، فَرَّجَ اللهُ عَنْهُ کَرْبَ الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
هرکس گره ای از مشکلات مؤمنی باز کند و مشکلش را برطرف نماید، خداوند متعال مشکلات دنیا و آخرت او را اصلاح می نماید.
مستدرک الوسائل، ج 12، ص 416، ح 13
حدیث2421
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
إنَّ اَعْمالَ هذِهِ الاُْمَّةِ ما مِنْ صَباح إلاّ و تُعْرَضُ عَلَی اللهِ تَعالی ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
همانا ـ نامه کردار و ـ أعمال این امّت، در هر صبحگاه بر خداوند متعال عرضه می گردد.
بحارالأنوار، ج 70، ص 353، ح 54
حدیث2422
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
لِکُلِّ داء دَواءٌ، وَ دَواءُ الذُّنُوبِ الإسْتِغْفارِ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
برای هر غم و دردی درمان و دوائی است و جبران و درمان گناه، طلب مغفرت و آمرزش از درگاه خداوند می باشد.
لکافی، ج 2، ص 439، ح 8
حدیث2423
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
لا یَأمَنُ یوم الْقِیامَةِ إلاّ مَنْ قَدْ خافَ اللهَ فی الدُّنْیا ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
کسی در روز قیامت از شدائد و احوال آن در امان نمی باشد، مگر آن که در دنیا از خداوند متعال ترس داشته باشد ـ و اهل گناه و معصیت نگردد ـ.
بحار الأنوار، ج 44، ص 192، ح 5
حدیث2424
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
إنَّ اللهَ خَلَقَ الدُّنْیا لِلْبَلاءِ، وَ خَلَقَ أهْلَها لِلْفَناءِ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
به درستی که خداوند متعال دنیا ـ و اموال آن ـ را برای آزمایش افراد آفریده است. و همچنین موجودات دنیا را جهت فناء ـ و انتقال از این دنیا به جهانی دیگر ـ آفریده است.
نهج الشّهادة، ص 196
حدیث2425
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
مُجالَسَةُ أهْلِ الدِّناءَةِ شَرٌّ، وَ مُجالَسَةُ أهْلِ الْفِسْقِ ریبَةٌ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
همنشینی با اشخاص پست و رذل سبب شرّ و بد یختی خواهد گشت و همنشینی و مجالست با معصیت کاران موجب شکّ و بدبینی خواهد شد.
بحارالأنوار، ج 78، ص 122، ح 5
حدیث2426
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
وَ اعْلَمُوا إنَّ حَوائِجَ النّاسِ إلَیْکُمْ مِنْ نِعَمِ الله عَلَیْکُمْ، فَلا تَمیلُوا النِّعَمَ فَتَحَوَّلَ نَقِماً ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
توجّه داشته باشید که احتیاج و مراجعه مردم به شما از نعمت های الهی است، پس نسبت به نعمت ها روی بر نگردانید؛ وگرنه به نقمت و بلا گرفتار خواهد شد.
هج الشّهاده، ص 38
حدیث2427
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
مَنْ عَبَدَاللهَ حَقَّ عِبادَتِهِ، آتاهُ اللهُ فَوْقَ أمانیهِ وَ کِفایَتِهِ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
هرکس خداوند متعال را با صداقت و خلوص، عبادت و پرستش نماید،خدای متعال او را به بهترین آرزوهایش می رساند و امور زندگیش را تأمین می نماید.
بحارالأنوار، ج 68، ص 183، ح 44
حدیث2428
قیلَ لِلْحُسَیْنِ بن علی - علیه السلام - : مَنْ أعْظَمُ النّاسِ قَدْراً؟ قالَ: مَنْ لَمْ یُبالِ الدُّنْیا فی یَدَیْ مَنْ کانَتْ ؛
از امام حسین - علیه السلام - سؤال شد: با شخصیّت ترین افراد چه کسی است؟ حضرت در جواب فرمودند: آن کسی است که اهمیّت ندهد که دنیا در دست چه کسی می باشد.
تنبیه الخواطر، ص 348
حدیث2429
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
مَنْ لَبِسَ ثَوْباً یُشْهِرُهُ کَساهُ اللهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ ثَوْباً مِنَ النّارِ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
هرکس لباس شهرت - و انگشت نما از هر جهت - بپوشد، خداوند او را در روز قیامت لباسی از آتش می پوشاند.
الکافی، ج 6، ص 445، ح 4
حدیث2430
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
عِباداللهِ! لا تَشْتَغِلُوا بِالدُّنْیا، فَإنَّ الْقَبْرَ بَیْتُ الْعَمَلِ، فَاعْمَلُوا وَ لا تَغْعُلُوا ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
ای بندگان خدا، خود را مشغول و سرگرم دنیا ـ و تجمّلات آن ـ قرار ندهید که همانا قبر، خانه ای است که تنها عمل ـ صالح ـ در آن مفید و نجات بخش می باشد، پس مواظب باشید که غفلت نکنید.
نهج الشّهادة، ص 47
حدیث2431
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
إنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللهَ رَغْبَةً فَتِلْکَ عِبادَةُ التُّجارِ، وَ إنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللهَ رَهْبَةً فَتِلْکَ عِبادَةُ الْعَبْیدِ، وَ إنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللهَ شُکْراً فَتِلْکَ عِبادَةٌ الْأحْرارِ، وَ هِیَ أفْضَلُ الْعِبادَةِ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
همانا عدّه ای خداوند متعال را به جهت طمع و آرزوی بهشت عبادت می کنند که آن یک معامله و تجارت خواهد بود و عدّه ای دیگر از روی ترس خداوند را عبادت و ستایش می کنند که همانند عبادت و اطاعت نوکر از ارباب باشد و طائفه ای هم به عنوان شکر و سپاس از روی معرفت، خداوند متعال را عبادت و ستایش می نمایند; و این نوع، عبادت آزادگان است که بهترین عبادات می باشد.
بحارالأنوار، ج 75، ص 117، ح 5
حدیث2432
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
إنَّ أجْوَدَ النّاسِ مَنْ أعْطی مَنْ لا یَرْجُوهُ، وَ إنَّ أعْفَی النّاسِ مَنْ عَفی عَنْ قُدْرَة، وَ إنَّ أَوْصَلَ النّاسِ مَنْ وَصَلَ مَنْ قَطَعَهُ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
همانا سخاوتمندترین مردم آن کسی است که کمک نماید به کسی که امیدی به وی نداشته است. و بخشنده ترین افراد آن شخصی است که ـ نسبت به ظلم دیگری با آن که توان انتقام دارد ـ گذشت نماید. صله رحم کننده ترین مردم و دید و بازدید کننده نسبت به خویشان، آن کسی ست که صله رحم نماید با کسی که با او قطع رابطه کرده است.
بحارالأنوار، ج 75، ص 121، ح 4
حدیث2433
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
النّاسُ عَبیدُالدُّنْیا، وَ الدّینُ لَعِبٌ عَلی ألْسِنَتِهِمْ، یَحُوطُونَهُ ما دارَتْ بِهِ مَعائِشَهُمْ، فَإذا مُحِصُّوا بِالْبَلاء قَلَّ الدَّیّانُونَ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
افراد جامعه بنده و تابع دنیا هستند و مذهب، بازیچه زبانشان گردیده است و برای إمرار معاش خود، دین را محور قرار داده اند ـ و سنگ اسلام را به سینه می زنند ـ. پس اگر بلائی همانند خطر ـ مقام و ریاست، جان، مال، فرزند و موقعیّت، ... ـ انسان را تهدید کند، خواهی دید که دین داران واقعی کمیاب خواهند شد.
محجّة البیضاء، ج 4، ص 228
حدیث2434
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
إعْمَلْ عَمَلَ رَجُل یَعْلَمُ أنّه مأخُوذٌ بِالاْجْرامِ، مُجْزی بِالاْحْسانِ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
کارها و امور خود را همانند کسی تنظیم کن و انجام ده که می داند و مطمئن است که در صورت خلاف تحت تعقیب قرار می گیرد و مجازات خواهد شد. و در صورتی که کارهایش صحیح باشد پاداش خواهد گرفت.
بحارالأنوار، ج 2، ص 130، ح 15
حدیث2435
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
لا تَقُولَنَّ فی أخیکَ الْمُؤمِنِ إذا تَواری عَنْکَ إلاّ مِثْلَ ماتُحِبُّ أنْ یَقُولَ فیکَ إذا تَوارَیْتَ عَنْهُ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
سخنی ـ که ناراحت کننده باشد ـ پشت سر دوست و برادر خود مگو، مگر آن که دوست داشته باشی که همان سخن پشت سر خودت گفته شود.
بحارالأنوار، ج 75، ص 127، ح 10
حدیث2436
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
أیُّما إثْنَیْنِ جَری بَیْنَهُما کَلامٌ، فَطَلِبَ أَحَدُهُما رِضَی الاْخَرِ، کانَ سابِقَهُ إلی الْجَنّةِ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
چنانچه دو نفر با یکدیگر نزاع و اختلاف نمایند و یکی از آن دو نفر، در صلح و آشتی پیشقدم شود، همان شخص سبقت گیرنده، جلوتر از دیگری به بهشت وارد می شود.
محجّة البیضاء، ج 4، ص 228
حدیث2437
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
یَا ابْنَ آدَم! اُذْکُرْ مَصْرَعَکَ وَ مَضْجَعَکَ بَیْنَ یَدَی اللهِ، تَشْهَدُ جَوارِحُکَ عَلَیْکَ یَوْمَ تَزِلُّ فیهِ الْأقْدام؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
ای فرزند آدم، بیاد آور لحظات مرگ و خواب گاه خود را در قبر، همچنین بیاد آور که در پیشگاه خداوند قرار خواهی گرفت و اعضاء و جوارحت بر علیه تو شهادت خواهند داد، در آن روزی که قدم ها لرزان و لغزان می باشد.
نهج الشّهادة، ص 59
حدیث2438
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
مَنْ طَلَبَ رِضَی اللهِ بِسَخَطِ النّاسِ کَفاهُ الله اُمُورَ النّاسِ، وَ مَنْ طَلَبَ رِضَی النّاسِ بِسَخَطِ اللهِ وَ کَّلَهُ اللهُ إلَی النّاسِ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
هرکس رضایت و خوشنودی خداوند را ـ در امور زندگی ـ طلب نماید گرچه همه افراد از او رنجیده شوند، خداوند مهمّات و مشکلات او را کفایت خواهد نمود. و کسی که رضایت و خوشنودی مردم را طالب گردد گرچه مورد خشم و غضب پروردگار باشد، خداوند امور این شخص را به مردم واگذار می کند.
أمالی شیخ صدوق، ص 167
حدیث2439
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
یَا ابْنَ آدَمَ! أُذْکُرْ مَصارِعَ آبائِکَ وَ أبْنائِکَ، کَیْفَ کانُوا، وَ حَیْثُ حَلّوُا، وَ کَأَنَّکَ عَنْ قَلیل قَدْ حَلَلْتَ مَحَلَّهُمْ ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
ای فرزند آدم، بیاد آور آن لحظاتی را که پدران و فرزندان ـ و دوستان ـ تو چگونه در چنگال مرگ قرار گرفتند، آن ها در چه وضعیّت و موقعیّتی بودند و سرانجام به کجا منتهی شدند و کجا رفتند. و بیندیش که تو نیز همانند آن ها به ایشان خواهی پیوست ـ پس مواظب اعمال و رفتار خود باش ـ.
نهج الشّهادة، ص 60
حدیث2440
قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :
لَوْ شَتَمَنی رَجُلٌ فی هذِهِ الاُْذُنِ، وَ أَوْمی إلی الْیُمْنی، وَ اعْتَذَرَ لی فی الاُْخْری لَقَبِلْتُ ذلِکَ مِنْهُ، وَ ذلِکَ أَنَّ أَمیرَ الْمُؤْمِنینَ - علیه السلام - حَدَّثَنی أَنَّهُ سَمِعَ جَدّی رَسُولَ اللهِ (صلی الله علیه وآله)یَقُولُ: لا یَرِدُ الْحَوْضَ مَنْ لَمْ یَقْبَلِ الْعُذرَ مِنْ مُحِقٍّ أَوْ مُبْطِل ؛
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
چنانچه با گوش خود بشنوم که شخصی مرا دشنام می دهد و سپس معذرت خواهی او را بفهمم، از او می پذیرم و گذشت می نمایم، چون که پدرم امیرالمؤمنین علی - علیه السلام - از جدّم رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) روایت نمود: کسی که پوزش و عذرخواهی دیگران را نپذیرد، بر حوض کوثر وارد نخواهد شد.
إحقاق الحقّ، ج 11، ص 431
حدیث2441
امام حسین - علیه السلام - فرمودند:
خود را از قسم و سوگند برهانید که همانا انسان به جهت یکی از چهار علّت سوگند یاد می کند: در خود احساس سستی و کمبود دارد، به طوری که مردم به او بی اعتماد شده اند، پس برای جلب توجّه مردم که او را تصدیق و تأیید کنند، سوگند می خورد. و یا آن که گفتارش معیوب و به دور از حقیقت است، و می خواهد با سوگند، سخن خود را تقویت و جبران کند. و یا در بین مردم متّهم است ـ به دروغ و بی اعتمادی ـ پس می خواهد با سوگند و قسم خوردن جبران ضعف نماید. و یا آن که سخنان و گفتارش متزلزل است ـ هر زمان به نوعی سخن می گوید ـ و زبانش به سوگند عادت کرده است.
تنبیه الخواطر، ص 429
حدیث2442
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
أکْیَسُ الْکَیِّسِ التُّقی، وَ أحْمَقُ الْحُمْقِ الْفُجُورَ، الْکَریمُ هُوَ التَّبَرُّعُ قَبْلَ السُّؤالِ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
زیرک ترین و هوشیارترین افراد، شخص باتقوا و پرهیزکار می باشد؛ احمق و نادان ترین افراد، کسی است که تبه کار و اهل معصیت باشد؛ گرامی ترین و باشخصیّت ترین افراد، آن کسی است که به نیازمندان پیش از اظهار نیازشان، کمک نماید.
إحقاق الحقّ، ج 11، ص 20
حدیث2443
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
وَ اعْمَلْ لِدُنْیاکَ کَأنَّکَ تَعیشُ أبَداً، وَ اعْمَلْ لاِخِرَتِکَ کَأنّکَ تَمُوتُ غدَاً؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
در دنیا ـ از نظر اقتصاد و صرفه جوئی و ... ـ چنان برنامه ریزی کن مثل آن که می خواهی همیشه دوام داشته باشی، و نسبت به آخرت به نوعی حرکت و کار کن مثل این که فردا خواهی مُرد.
کلمة الإمام الحسن - علیه السلام - ص 37
حدیث2444
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
إنَّ الدُّنْیا فی حَلالِها حِسابٌ، وَ فی حَرامِها عِقابٌ، وَفِی الشُّبَهاتِ عِتابٌ، فَأنْزِلِ الدُّنْیا بِمَنْزَلَةِ المیتَةِ، خُذْمِنْها مایَکْفیکَ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
چیزهای دنیا اگر حلال باشد حساب و بررسی می شود و اگر از حرام به دست آید عذاب و عقاب دارد و اگر حلال و حرام آن معلوم نباشد سختی و ناراحتی خواهد داشت. پس باید دنیا (و موجوداتش) را همچون میته و مرداری بشناسی که به مقدار نیاز و اضطرار از آن استفاده کنی.
کلمة الإمام الحسن - علیه السلام -، ص 36
حدیث2445
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
لَقَضاءُ حاجَةِ أخ لی فِی اللّهِ أحَبُّ مِنْ إعْتِکافِ شَهْر؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
هر آینه برآوردن حاجت و رفع مشکل دوست و برادرم، از یک ماه اعتکاف، در مسجد ـ و عبادت مستحبّی، نزد من ـ بهتر و محبوب تر است.
کلمة الإمام الحسن - علیه السلام -، ص 139
حدیث2446
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
أللُؤْمُ أنْ لا تَشْکُرَ النِّعْمَةَ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
از علائم پستی شخص، شکر نکردن از ولی نعمت است.
کلمة الإمام الحسن - علیه السلام -، ص 139
حدیث2447
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
ألْمِزاحُ یَأْکُلُ الْهَیْبَةَ، وَ قَدْ أکْثَرَ مِنَ الْهَیْبَةِ الصّامِت؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
مزاح و شوخی ـ های زیاد و بیجا ـ شخصیّت و وقار انسان را از بین می برد، و چه بسا افراد ساکت دارای شخصیّت و وقار عظیمی می باشند.
کلمة الإمام الحسن - علیه السلام -، ص 139
حدیث2448
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
همانا در قرآن چراغ های روشنائی بخش و شفا بخش دردها و گرفتاری های درونی وجود دارد، پس کسی که (خود را) با قرآن جلی دهد چشمانش قوی و روشن می گرددو قلب و درون خویش را صفا خواهد داد، چون که تفکّر و اندیشه (در قرآن سبب) حیات قلبِ آگاه می باشد، همچنان که شخص روشن دل در تاریکی ها به وسیله نور چراغ حرکت می نماید و راه می رود.
بحارالأنوار، ج 78، ص 112
حدیث2449
مَنِ اسْتَخَفَّ بِإخوانِهِ فَسَدَتْ مُرُوَّتُهُ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
کسی که دوستان و برادرانش را سبک شمارد و نسبت به آن ها بی اعتناء باشد، مروّت و جوانمردیش فاسد گشته است.
کلمة الإمام الحسن - علیه السلام -، ص 209
حدیث2450
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
إنّ الْحِلْمَ زینَةٌ، وَالْوَفاءَ مُرُوَّةٌ، وَالْعَجَلةَ سَفَهٌ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
صبر و شکیبائی زینت شخص، وفای به عهد علامت جوانمردی، و عجله و شتابزدگی (در کارها بدون اندیشه) دلیل بی خردی می باشد.
کلمة الإمام الحسن - علیه السلام -، ص 198
حدیث2451
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
غَسْلُ الْیَدَیْنِ قَبْلَ الطَّعامِ یُنْفِی الْفَقْرَ، وَبَعْدَهُ یُنْفِی الْهَمَّ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
شستن دست ها قبل از طعام فقر و تنگدستی را می زداید و بعد از آن ناراحتی ها و آفات را از بین می برد.
کلمة الإمام الحسن - علیه السلام -، ص 46
حدیث2452
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
عَجِبْتُ لِمَنْ یُفَکِّرُ فی مَأکُولِهِ کَیْفَ لایُفَکِّرُ فی مَعْقُولِهِ، فَیَجْنِبُ بَطْنَهُ ما یُؤْذیهِ، وَیُوَدِّعُ صَدْرَهُ ما یُرْدیهِ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
تعجّب می کنم از کسی که در فکر خوراک و تغذیه جسم و بدن هست ولی درباره تغذیه معنوی روحی خود نمی اندیشد، پس از غذاهای فاسد شده و خراب دوری می کند. و عقل و قلب و روح خود را کاری ندارد ـ هر چه و هر مطلب و برنامه ای به هر شکل و نوعی باشد استفاده می کند ـ.
بحارالأنوار، ج 1، ص 218، ح 43
حدیث2453
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
القَریبُ مَنْ قَرَّبَتْهُ الْمَوَدَّةُ وَإنْ بَعُدَ نَسَبُهُ، وَالْبَعیدُ مَنْ باعَدَتْهُ الْمَوَدَّةُ وَإنْ قَرُبُ نَسَبُهُ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
بهترین دوست نزدیک به انسان، آن کسی است که در تمام حالات دلسوز و با محبّت باشد گرچه خویشاوندی نزدیکی هم نداشته باشد. و بیگانه ترین افراد کسی است که از محبّت و دلسوزی بیگانه باشد گرچه از نزدیک ترین خویشاوندان باشد.
بحارالأنوار، ج 75، ص 106، ح 4
حدیث2454
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
إنَّ مَنْ خَوَفَّکَ حَتّی تَبْلُغَ الاْمْنَ، خَیْرٌ مِمَّنْ یُؤْمِنْکَ حَتّی تَلْتَقِی الْخَوْفَ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
همانا کسی تو را ـ در برابر عیب ها و کم بودها ـ هشدار دهد تا آگاه و بیدار شوی، بهتر است از آن کسی که فقط تو را تعریف و تمجید کند تا بر عیب هایت افزوده گردد.
إحقاق الحقّ، ج 11، ص 242
حدیث2455
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
اَلْخَیْرُ الَذّی لا شَرَّفیهِ: ألشُّکْرُ مَعَ النِّعْمَةِ، وَالصّبْرُ عَلَی النّازِلَة؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
آن خوبی که شرّ و آفتی در آن نباشد شکر در مقابل نعمت ها و صبر و شکیبائی در برابر سختی ها است.
بحارالأنوار، ج 75، ص 105، ح 4
حدیث2456
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
ما تَشاوَرَ قَوْمٌ إلاّ هُدُوا إلی رُشْدِهِمْ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
هیچ گروهی در کارهای ـ اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ... ـ با یکدیگر مشورت نکرده اند مگر آن که به رشد فکری و عملی و ... رسیده اند.
بحارالأنوار، ج 75، ص 105، ح 4
حدیث2457
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
السِّیاسَةُ أنْ تَرْعی حُقُوقَ اللّهِ، وَحُقُوقَ الاْحْیاءِ، وَحُقُوقَ الاْمْواتِ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
مفهوم و معنای ـ سیاست آن است که حقوق خداوند و حقوق موجودات زنده و حقوق مردگان را رعایت کنی.
بحارالأنوار، ج 73، ص 318، ح 6
حدیث2458
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
تَرْکُ الزِّنا، وَکَنْسُ الْفِناء، وَغَسْلُ الاْناء مَجْلَبَةٌ لِلْغِناء؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
انجام ندادن زنا، جاروب و نظافت کردن راهرو و درب منزل، و شستن ظروف سبب رفاه و بی نیازی می گردد.
کلمة الإمام حسن - علیه السلام -، ص 212
حدیث2459
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
إنَّ اللّهَ لَمْ یَخْلُقْکُمْ عَبَثاً، وَلَیْسَ بِتارِکِکُمْ سُدًی، کَتَبَ آجالَکُمْ، وَقَسَّمَ بَیْنَکُمْ مَعائِشَکُمْ، لِیَعْرِفَ کُلُّ ذی لُبٍّ مَنْزِلَتَهُ، وأنَّ ماقَدَرَ لَهُ أصابَهُ، وَما صُرِفَ عَنْهُ فَلَنْ یُصیبَهُ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
خداوند شما انسان ها را بیهوده و بدون غرض نیافریده و شما را آزاد، رها نکرده است. لحظات آخر عمر هر یک معیّن و ثبت می باشد، نیازمندی ها و روزی هرکس سهمیّه بندی و تقسیم شده است تا آن که موقعیّت و منزلت شعور و درک اشخاص شناخته گردد.
بحار الأنوار، ج 75، ص 110، ح 5
حدیث2460
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
إذا لَقی أحَدُکُمْ أخاهُ فَلْیُقَبِّلْ مَوْضِعَ النُّورِ مِنْ جَبْهَتِهِ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
وقتی انسان برادر مؤمن ـ و دوست ـ خود را ملاقات نمود، باید پیشانی و سجده گاه او را ببوسد.
بحارالأنوار، ج 75، ص 105، ح 4
حدیث2461
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
ألْعارُ أهْوَنُ مِنَ النّارِ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
سرزنش و ننگ شمردن مردم انسان را، آسان تر است از معصیت و گناهی که موجب آتش جهنّم شود.
بحارالأنوار، ج 75، ص 105، ح 4
حدیث2462
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
بَیْنَ الْحَقِّ وَالْباطِلِ أرْبَعُ أصابِع، ما رَأَیْتَ بَعَیْنِکَ فَهُوَ الْحَقُّ وَقَدْ تَسْمَعُ بِأُذُنَیْکَ باطِلاً کَثیراً؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
بین حقّ و باطل چهار انگشت فاصله است، آنچه که را با چشم خود ببینی حقّ است; و آنچه را شنیدی یا آن که برایت نقل کنند چه بسا باطل باشد.
بحارالأنوار، ج 10، ص 130، ح 1
حدیث2463
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
مَنْ عَرَفَ اللّهَ أحَبَّهُ، وَ مَنْ عَرَفَ الدُّنْیا زَهِدَ فیها؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
هرکس خدا را بشناسد، (در عمل و گفتار) او را دوست دارد و کسی که دنیا را بشناسد آن را رها خواهد کرد.
کلمة الإمام الحسن - علیه السلام -، ص 140
حدیث2464
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
مَنْ أکْثَرَ مُجالِسَة الْعُلَماءِ أطْلَقَ عِقالَ لِسانِهِ، وَ فَتَقَ مَراتِقَ ذِهْنِهِ، وَ سَرَّ ما وَجَدَ مِنَ الزِّیادَةِ فی نَفْسِهِ، وَکانَتْ لَهُ وَلایَةٌ لِما یَعْلَمُ، وَ إفادَةٌ لِما تَعَلَّمَ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
هر که با علماء بسیار مجالست نماید، سخنش و بیانش در بیان حقایق آزاد و روشن خواهد شد، و ذهن و اندیشه اش باز و توسعه می یابد و بر معلوماتش افزوده می گردد و به سادگی می تواند دیگران را هدایت نماید.
احقاق الحقّ، ج 11، ص 238
حدیث2465
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
مَنْ أدامَ الاْخْتِلافَ إلَی الْمَسْجِدِ أصابَ إحْدی ثَمان: آیَةً مُحْکَمَةً، أَخاً مُسْتَفاداً، وَعِلْماً مُسْتَطْرَفاً، وَرَحْمَةً مُنْتَظِرَةً، وَکَلِمَةً تَدُلُّهُ عَلَی الْهُدی، اَوْ تَرُدُّهُ عَنْ الرَّدی، وَتَرْکَ الذُّنُوبِ حَیاءً اَوْ خَشْیَةً؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
هرکس جایگاه ـ عبادات ـ خود را در مسجد قرار دهد یکی از هشت فایده شاملش می گردد: برهان ونشانه ای ـ برای معرفت ـ، دوست و برادری سودمند، دانش واطلاعاتی جامع، رحمت و محبّت عمومی، سخن و مطلبی که او را هدایت گر باشد، ـ توفیق إجباری ـ در ترک گناه به جهت شرم از مردم و یا به جهت ترس از عقاب.
حف العقول، ص 235
حدیث2466
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
إنَّ اللّهَ جَعَلَ شَهْرَ رَمَضانَ مِضْماراً لِخَلْقِهِ، فَیَسْتَبِقُونَ فیهِ بِطاعَتِهِ إِلی مَرْضاتِهِ، فَسَبَقَ قَوْمٌ فَفَازُوا، وَقَصَّرَ آخَرُونَ فَخابُوا ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند: خ
داوند متعال ماه رمضان را برای بندگان خود میدان مسابقه قرار داد. پس عدّه ای در آن ماه با اطاعت و عبادت به سعادت و خوشنودی الهی از یکدیگر سبقت خواهند گرفت و گروهی از روی بی توجّهی و سهل انگاری خسارت و ضرر می نمایند.
من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 511، ح 1479
حدیث2467
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
وَ إنّ حُبَّنا لَیُساقِطُ الذُّنُوبَ مِنْ بَنی آدَم، کَما یُساقِطُ الرّیحُ الْوَرَقَ مِنَ الشَّجَرِ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
همانا محبّت و دوستی با ما (اهل بیت رسول اللّه(صلی الله علیه وآله) سبب ریزش گناهان ـ از نامه اعمال ـ می شود، همان طوری که وزش باد، برگ درختان را می ریزد.
بحارالأنوار، ج 44، ص 23، ح 7
حدیث2468
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :
یَا ابْنَ آدْم! عَفِّ عَنِ مَحارِمِ اللّهِ تَکُنْ عابِداً، وَ ارْضِ بِما قَسَّمَ اللّهُ سُبْحانَهُ لَکَ تَکُنْ غَنِیّاً، وَ أحْسِنْ جَوارَ مَنْ جاوَرَکَ تَکُنْ مُسْلِماً، وَ صاحِبِ النّاسَ بِمِثْلِ ما تُحبُّ أنْ یُصاحِبُوکَ بِهِ تَکُنْ عَدْلاً ؛
امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:
ای فرزند آدم! نسبت به محرّمات الهی عفیف و پاکدامن باش تا عابد و بنده خدا باشی. راضی باش بر آنچه که خداوند سبحان برایت تقسیم و مقدّر نموده است، تا همیشه غنی و بی نیاز باشی. نسبت به همسایگان، دوستان و همنشینان خود نیکی و احسان نما تا مسلمان محسوب شوی. با افراد (مختلف) آنچنان بر خورد کن که انتظار داری دیگران همانگونه با تو بر خورد نمایند.
بحارالأنوار، ج 78، ص 112
حدیث2469
قالَتْ فاطِمَةُ الزَّهْراء - سلام الله علیها - : یا أبَة، ذَکَرْتُ الْمَحْشَرَ وَوُقُوفَ النّاسِ عُراةً یَوْمَ الْقیامَةِ، وا سَوْأتاهُ یَوْمَئِذ مِنَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ ؛
حضرت فاطمه زهرا - سلام الله علیها - اظهار داشتند: ای پدر، من به یاد روز قیامت افتادم که مردم چگونه در پیشگاه خداوند با حالت برهنه خواهند ایستاد ـ و فریاد رسی ندارد، جز اعمال و علاقه نسبت به اهل بیت (علیهم السلام) ـ.
کشف الغمّة، ج 2، ص 57
حدیث2470
قالَتْ فاطِمَةُ الزَّهْراء - سلام الله علیها - :
اَلْبُشْری فی وَجْهِ الْمُؤْمِنِ یُوجِبُ لِصاحِبهِ الْجَنَّةَ، وَ بُشْری فی وَجْهِ الْمُعانِدِ یَقی صاحِبَهُ عَذابَ النّارِ ؛
حضرت فاطمه زهرا - سلام الله علیها - فرمودند:
تبسّم و شادمانی در برابر مؤمن موجب دخول در بهشت خواهد گشت، و نتیجه تبسّم در مقابل دشمنان و مخالفان سبب ایمنی از عذاب خواهد بود.
مستدرک الوسائل، ج 12، ص 262
حدیث2471
قالَتْ فاطِمَةُ الزَّهْراء - سلام الله علیها - : ما یَصَنَعُ الصّائِمُ بِصِیامِهِ إذا لَمْ یَصُنْ لِسانَهُ وَ سَمْعَهُ وَ بَصَرَهُ وَ جَوارِحَهُ ؛
حضرت فاطمه زهرا - سلام الله علیها - فرمودند: روزه داری که زبان و گوش و چشم و دیگر اعضاء و جوارح خود را کنترل ننماید هیچ سودی از روزه خود نمی برد.
مستدرک الوسائل، ج 7، ص 336، ح 2
حدیث2472
قالَتْ فاطِمَةُ الزَّهْراء - سلام الله علیها - :
الْزَمْ رِجْلَها، فَإنَّ الْجَنَّةَ تَحْتَ أقْدامِها، و الْزَمْ رِجْلَها فَثَمَّ الْجَنَّةَ ؛
حضرت فاطمه زهرا - سلام الله علیها - فرمودند:
همیشه در خدمت مادر و پای بند او باش، چون بهشت زیر پای مادران است; و نتیجه آن نعمت های بهشتی خواهد بود.
کنزل العمّال، ج 16، ص 462، ح 45443
حدیث2473
قالَتْ فاطِمَةُ الزَّهْراء - سلام الله علیها - :
إنْ کُنْتَ تَعْمَلُ بِما أمَرْناکَ وَ تَنْتَهی عَمّا زَجَرْناکَ عَنْهُ، قَأنْتَ مِنْ شیعَتِنا، وَ إلاّ فَلا ؛
حضرت فاطمه زهرا - سلام الله علیها - فرمودند:
اگر آنچه را که ما ـ اهل بیت عصمت و طهارت ـ دستور داده ایم عمل کنی و از آنچه نهی کرده ایم خودداری نمائی، تو از شیعیان ما هستی وگرنه، خیر.
تفسیر الإمام العسکری - علیه السلام -، ص 320، ح 191
حدیث2474
قالَتْ فاطِمَةُ الزَّهْراء - سلام الله علیها - :
إنّی قَدِاسْتَقْبَحْتُ ما یُصْنَعُ بِالنِّساءِ، إنّهُ یُطْرَحُ عَلی الْمَرْئَةِ الثَّوبَ فَیَصِفُها لِمَنْ رَأی، فَلا تَحْمِلینی عَلی سَریر ظاهِر، اُسْتُرینی، سَتَرَکِ اللّهُ مِنَ النّارِ ؛
حضرت فاطمه زهرا - سلام الله علیها - در آخرین روزهای عمر پر برکتشان ضمن وصیّتی به اسماء فرمودند: من بسیار زشت و زننده می دانم که جنازه زنان را پس از مرگ با انداختن پارچه ای روی بدنش تشییع می کنند. و افرادی اندام و حجم بدن او را مشاهده کرده و برای دیگران تعریف می نمایند. مرا بر تختی که اطرافش پوشیده نیست و مانع مشاهده دیگران نباشد قرار مده ـ بلکه مرا با پوشش کامل تشییع کن ـ، خداوند تو را از آتش جهنّم مستور و محفوظ نماید.
تهذیب الأحکام، ج 1، ص 429
حدیث2475
قالَتْ فاطِمَةُ الزَّهْراء - سلام الله علیها - :
خَیْرٌ لِلِنّساءِ أنْ لا یَرَیْنَ الرِّجالَ وَ لا یَراهُنَّ الرِّجالُ ؛
حضرت فاطمه زهرا - سلام الله علیها - فرمودند:
بهترین چیز برای حفظ شخصیت زن آن است که مردی را نبیند و نیز مورد مشاهده مردان قرار نگیرد.
بحارالأنوار، ج 43، ص 54، ح 48
حدیث2476
قالَتْ فاطِمَةُ الزَّهْراء - سلام الله علیها - :
مَنْ سَلَّمَ عَلَیْهِ اَوْ عَلَیَّ ثَلاثَةَ أیّام أوْجَبَ اللّهُ لَهُ الجَنَّةَ، قُلْتُ لَها: فی حَیاتِهِ وَ حَیاتِکِ؟ قالَتْ: نعَمْ وَ بَعْدَ مَوْتِنا ؛
حضرت فاطمه زهرا - سلام الله علیها - فرمودند:
هر که بر پدرم ـ رسول خدا ـ و بر من به مدّت سه روز سلام کند خداوند بهشت را برای او واجب می گرداند. راوی گوید: عرضه داشتم: آیا در زمان حیات و زنده بودن؟ فرمودند: چه در زمان حیات ما باشد; و یا پس از مرگ.
بحارالأنوار، ج 43، ص 185، ح 17
حدیث2477
قالَتْ فاطِمَةُ الزَّهْراء - سلام الله علیها - :
مَنْ أصْعَدَ إلی اللّهِ خالِصَ عِبادَتِهِ، أهْبَطَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ أفْضَلَ مَصْلَحَتِهِ ؛
حضرت فاطمه زهرا - سلام الله علیها - فرمودند:
هرکس عبادات و کارهای خود را خالصانه برای خدا انجام دهد، خداوند بهترین مصلحت ها و برکات خود را برای او تقدیر می نماید.
تنبیه الخواطر، ص 108
حدیث2478
قالَتْ فاطِمَةُ الزَّهْراء - سلام الله علیها - :
أبَوا هِذِهِ الاْمَّةِ مُحَمَّدٌ وَ عَلی، یُقْیمانِ أَودَّهُمْ، وَ یُنْقِذانِ مِنَ الْعَذابِ الدّائِمِ إنْ أطاعُوهُما، وَ یُبیحانِهِمُ النَّعیمَ الدّائم إنْ واقَفُوهُما ؛
حضرت فاطمه زهرا - سلام الله علیها - فرمودند:
حضرت محمّد (صلی الله علیه وآله) و علی - علیه السلام -، والِدَین این امّت هستند، چنانچه از آن دو پیروی کنند آن ها را از انحرافات دنیوی و عذاب همیشگی آخرت نجات می دهند و از نعمت های متنوّع و وافر بهشتی بهره مندشان می سازند.
بحارالأنوار، ج 23، ص 259، ح 8
حدیث2479
إتَّقُوا مَعَاصِیَ اللّهِ فِی الْخَلَواتِ فَإنَّ الشّاهِدَ هُوَ الْحاکِم ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
دوری و اجتناب کنید از معصیت های إلهی، حتّی در پنهانی، پس به درستی که خداوند شاهد اعمال و نیّات است؛ و نیز او حاکم و قاضی خواهد بود.
شرح نهج البلاغه ابن عبده، ج 3، ص 324
حدیث2480
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
إنّ الْیَوْمَ عَمَلٌ وَلا حِسابَ، وَغَداً حِسابٌ وَ لا عَمَل ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
امروزه - در دنیا - زحمت و فعالیّت، بدون حساب است و فردای قیامت، حساب و بررسی اعمال و دریافت پاداش است.
شرح نهج البلاغه ابن عبده، ج 1
حدیث2481
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
فی تَقَلُّبِ الاْحْوالِ عُلِمَ جَواهِرُ الرِّجالِ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
در تغییر و دگرگونی حالات و حوادث، فطرت و حقیقت اشخاص شناخته می شود.
شرح نهج البلاغه فیض الإسلام، ص 1183
حدیث2482
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
کَتَبَ اللّهُ الْجِهادَ عَلَی الرِّجالِ وَالنِّساءِ، فَجِهادُ الرَّجُلِ بَذْلُ مالِهِ وَنَفْسِهِ حَتّی یُقْتَلَ فی سَبیلِ اللّه، وَجِهادُ الْمَرْئَةِ أنْ تَصْبِرَ عَلی ماتَری مِنْ أذی زَوْجِها وَغِیْرَتِهِ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
خداوند جهاد را بر مردان و زنان لازم دانسته است. پس جهاد مرد، آن است که از مال و جانش بگذرد تا جائی که در راه خدا کشته و شهید شود. و جهاد زن آن است که در مقابل زحمات و صدمات شوهر و بر غیرت و جوانمردی او صبر نماید.
وسائل الشّیعة، ج 15، ص 23، ح 19934
حدیث2483
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
یَوْمُ الْمَظْلُومِ عَلَی الظّالِمِ أشَدُّ مِنْ یَوْمِ الظّالِمِ عَلَی الْمَظْلُومِ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
روز داد خواهی مظلوم بر علیه ظالم سخت تر است از روزی که ظالم ستم بر مظلوم می کند.
شرح نهج البلاغه فیض الاسلام، ص 1193
حدیث2484
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
أللِّسانُ سَبُعٌ إِنْ خُلِّیَ عَنْهُ عَقَرَ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
زبان، همچون درّنده ای است که اگر آزاد باشد زخم و جراحت (سختی به جسم و ایمان) خواهد زد.
شرح نهج البلاغه ابن عبده، ج 3، ص 165
حدیث2485
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
أیُّهَا النّاسُ، إِیّاکُمْ وُحُبَّ الدُّنْیا، فَإِنَّها رَأْسُ کُلِّ خَطیئَة، وَبابُ کُلِّ بَلیَّة، وَداعی کُلِّ رَزِیَّة ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
ای گروه مردم، نسبت به محبّت و علاقه به دنیا مواظب باشید، چون که علاقه و محبّت به دنیا اساس هر خطا و انحرافی است، و دروازه هر بلا و گرفتاری است، و نزدیک کننده هر فتنه و آشوب؛ و نیز آورنده هر مصیبت و مشکلی است.
تحف العقول، ص 152
حدیث2486
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
فی وَصیَّتِهِ لِلْحَسَنِ - علیه السلام - : سَلْ عَنِ الرَّفیقِ قَبْلَ الطَّریقِ، وَعَنِ الْجارِ قَبْلَ الدّارِ ؛
امام علی - علیه السلام - ضمن سفارشی به فرزندش امام حسن - علیه السلام - فرمودند:
پیش از آن که بخواهی مسافرت بروی، رفیق مناسب راه را جویا باش، و پیش از آن که منزلی را تهیّه کنی همسایگان را بررسی کن که چگونه هستند.
بحارالأنوار، ج 76، ص 155، ح 36
حدیث2487
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
یا کُمَیْلُ، قُلِ الْحَقَّ عَلی کُلِّ حال، وَوادِدِ الْمُتَّقینَ، وَاهْجُرِ الفاسِقینَ، وَجانِبِ المُنافِقینَ، وَلاتُصاحِبِ الخائِنینَ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
در هر حالتی حقّ را بگو و مدافع آن باش، دوستی و معاشرت با پرهیزگاران را ادامه ده، و از فاسقین و معصیت کاران کناره گیری کن، و از منافقان دوری و فرار کن، و با خیانتکاران همراهی و هم نشینی منما.
بحارالأنوار، ج 77، ص 271، ح 1
حدیث2488
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
عَجِبْتُ لاِبْنِ آدَم، أوَّلُهُ نُطْفَةٌ، وَ آخِرُهُ جیفَةٌ، وَ هُوَ قائِمٌ بَیْنَهُما وِعاءٌ لِلْغائِطِ، ثُمَّ یَتَکَبَّرُ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
تعجبّ می کنم از کسی که اوّلش قطره ای آب ترش شده و عاقبتش لاشه ای متعفّن ـ بد بو ـ خواهد بود و خود را ظرف فضولات قرار داده است، با این حال تکبّر و بزرگ منشی هم می نماید.
وسائل الشّیعة، ج 1، ص 334، ح 880
حدیث2489
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
لا خَیْرَ فِی الدُّنْیا إلاّ لِرَجُلَیْنِ: رَجَلٌ یَزْدادُ فی کُلِّ یَوْم إحْساناً، وَ رَجُلٌ یَتَدارَکُ ذَنْبَهُ بِالتَّوْبَةِ، وَ أنّی لَهُ بِالتَّوْبَةِ، وَالله لَوْسَجَدَ حَتّی یَنْقَطِعَ عُنُقُهُ ما قَبِلَ اللهُ مِنْهُ إلاّ بِوِلایَتِنا أهْلِ الْبَیْتِ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
خیر و خوبی در دنیا وجود ندارد مگر برای دو دسته: دسته اوّل آنان که سعی نمایند در هر روز، نسبت به گذشته کار بهتری انجام دهند. دسته دوّم آنان که نسبت به خطاها و گناهان گذشته خود پشیمان و سرافکنده گردند و توبه نمایند، و توبه کسی پذیرفته نیست مگر آن که با اعتقاد بر ولایت ما اهل بیت عصمت و طهارت باشد.
وسائل الشیعة، ج 16، ص 76، ح 5
حدیث2490
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
قَدْرُ الرَّجُلِ عَلی قَدْرِ هِمَّتِهِ، وَ شُجاعَتُهُ عَلی قَدْرِ نَفَقَتِهِ، وَ صِداقَتُهُ عَلی قَدْرِ مُرُوَّتِهِ، وَ عِفَّتُهُ عَلی قَدْرِ غِیْرَتِهِ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
ارزش هر انسانی به قدر همّت اوست، و شجاعت و توان هر شخصی به مقدار گذشت و احسان اوست، و درستکاری و صداقت او به قدر جوانمردی اوست، و پاکدامنی و عفّت هر فرد به اندازه غیرت او خواهد بود.
نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، ص 46، ح 12
حدیث2491
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
یَا ابْنَ آدَم، لا تَحْمِلْ هَمَّ یَوْمِکَ الَّذی لَمْ یَأتِکَ عَلی یَوْمِکَ الَّذی أنْتَ فیهِ، فَإنْ یَکُنْ بَقِیَ مِنْ أجَلِکَ، فَإنَّ اللّهَ فیهِ یَرْزُقُکَ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
ای فرزند آدم، غُصّه رزق و آذوقه آن روزی که در پیش داری و هنوز نیامده است نخور، زیرا چنانچه زنده بمانی و عمرت باقی باشد خداوند متعال روزی آن روز را هم می رساند.
نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، ص 52، ح 26
حدیث2492
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
یک ساعت در محضر علماء نشستن ـ که انسان را به مبدأ و معاد آشنا سازند ـ از هزار سال عبادت نزد خداوند محبوب تر خواهد بود. توجّه و نگاه به عالِم از إعتکاف و یک سال عبادت ـ مستحبّی ـ در خانه خدا بهتر است. زیارت و دیدار علماء، نزد خداوند از هفتاد مرتبه طواف اطراف کعبه محبوب تر خواهد بود، و نیز افضل از هفتاد حجّ و عمره قبول شده می باشد. همچنین خداوند او را هفتاد مرحله ترفیعِ درجه می دهد و رحمت و برکت خود را بر او نازل می گرداند، و ملائکه شهادت می دهند به این که او اهل بهشت است.
بحارالأنوار، ج 1، ص 205، ح 33
حدیث2493
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
أعَزُّ الْعِزِّ الْعِلْمُ، لاِنَّ بِهِ مَعْرِفَةُ الْمَعادِ وَ الْمَعاشِ، وَ أذَلُّ الذُّلِّ الْجَهْلُ، لاِنَّ صاحِبَهُ أصَمُّ، أبْکَمٌ، أعْمی، حَیْرانٌ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
عزیزترین عزّت ها علم و کمال است، برای این که شناخت معاد و تأمین معاشِ انسان، به وسیله آن انجام می پذیرد. و پست ترین ذلّت ها جهل و نادانی است، زیرا که صاحبش همیشه در کری و لالی و کوری می باشد و در تمام امور سرگردان خواهد بود.
نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، ص 70، ح 65
حدیث2494
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
تَفَضَّلْ عَلی مَنْ شِئْتَ فَأنْتَ أمیرُهُ، وَ اسْتَغِْنِ عَمَّنْ شِئْتَ فَأنْتَ نَظیرُهُ، وَ افْتَقِرْ إلی مَنْ شِئْتَ فَأنْتَ أسیرُهُ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
بر هر که خواهی نیکی و احسان نما، تا رئیس و سرور او گردی؛ و از هر که خواهی بی نیازی جوی تا همانند او باشی. و خود را نیازمند هر که خواهی بدان ـ و از او تقاضای کمک نما ـ تا اسیر او گردی.
بحارالأنوار، ج 70، ص 13
حدیث2495
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
اَلْعُقُولُ أئِمَّةُ الأفْکارِ، وَ الاْفْکارُ أئِمَّةُ الْقُلُوبِ، وَ الْقُلُوبُ أئِمَّةُ الْحَواسِّ، وَ الْحَواسُّ أئِمَّةُ الاْعْضاءِ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
عقل هر انسانی پیشوای فکر و اندیشه اوست؛ و فکر پیشوای قلب و درون او خواهد بود؛ و قلب پیشوای حوّاس پنج گانه می باشد، و حوّاس پیشوای تمامی اعضاء و جوارح است.
بحارالأنوار، ج 1، ص 96، ح 40
حدیث2496
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
اَوْحَی اللّهُ تَبارَکَ وَ تَعالی إلی نَبیٍّ مِنَ الاْنْبیاءِ: قُلْ لِقَوْمِکَ لا یَلْبِسُوا لِباسَ أعْدائی، وَ لا یَطْعَمُوا مَطاعِمَ أعْدائی، وَ لا یَتَشَکَّلُوا بِمَشاکِلِ أعْدائی، فَیَکُونُوا أعْدائی ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
خداوند تبارک و تعالی بر یکی از پیامبرانش وحی فرستاد: به امّت خود بگو: لباس دشمنان مرا نپوشند و غذای دشمنان مرا میل نکنند و هم شکل دشمنان من نگردند، وگرنه ایشان هم دشمن من خواهند بود.
مستدرک الوسائل، ج 3، ص 210، ح 3386
حدیث2497
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
لا ینبغی للعبد ان یثق بخصلتین: العافیة و الغنی، بَیْنا تَراهُ مُعافاً اِذْ سَقُمَ، وَ بَیْنا تَراهُ غنیّاً إذِ افْتَقَرَ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
سزاوار نیست که بنده خدا، در دوران زندگی به دو خصوصیّت اعتماد کند و به آن دلبسته باشد: یکی عافیت و تندرستی و دیگری ثروت و بی نیازی است. زیرا چه بسا در حال صحّت و سلامتی می باشد ولی ناگهان انواع مریضی ها بر او عارض می گردد و یا آن که در موقعیّت و امکانات خوبی است، ناگهان فقیر و بیچاره می شود، ـ پس بدانیم که دنیا و تمام امکانات آن بی ارزش و بی وفا خواهد بود و تنها عمل صالح مفید و سودبخش می باشد ـ.
بحارالأنوار، ج 69، ص 68
حدیث2498
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
کُلُوا ما یَسْقُطُ مِنَ الْخوانِ فَإنَّهُ شِفاءٌ مِنْ کُلِّ داء بِإذْنِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، لِمَنْ اَرادَ أنْ یَسْتَشْفِیَ بِهِ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
آنچه اطراف ظرف غذا و سفره می ریزد جمع کنید و بخورید، که همانا هرکس آن ها را به قصد شفا میل نماید، به اذن حق تعالی شفای تمام دردهای او خواهد شد.
مستدرک الوسائل، ج 16، ص 291، ح 19920
حدیث2499
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
أطْرِقُوا أهالیکُمْ فی کُلِّ لَیْلَةِ جُمْعَة بِشَیْء مِنَ الْفاکِهَةِ، کَیْ یَفْرَحُوا بِالْجُمْعَةِ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
در هر شب جمعه همراه با مقداری میوه بر اهل منزل و خانواده خود وارد شوید تا موجب شادمانی آن ها در جمعه گردد.
بحارالأنوار، ج 101، ص 73، ح 24
حدیث2500
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
ما مِنْ یَوْم یَمُرُّ عَلَی ابْنِ آدَم إلاّ قالَ لَهُ ذلِکَ الْیَوْمُ: یَابْنَ آدَم أنَا یَوُمٌ جَدیدٌ وَ أناَ عَلَیْکَ شَهیدٌ.فَقُلْ فیَّ خَیْراً، وَ اعْمَلْ فیَّ خَیْرَاً، أشْهَدُ لَکَ بِهِ فِی الْقِیامَةِ، فَإنَّکَ لَنْ تَرانی بَعْدَهُ أبَداً ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
هر روزی که بر انسان وارد شود، گوید: من روز جدیدی هستم، من بر اعمال و گفتار تو شاهد می باشم. سعی کن سخن خوب و مفید بگوئی، کار خوب و نیک انجام دهی. من در روز قیامت شاهد اعمال و گفتار تو خواهم بود. و بدان امروز که پایان یابد دیگر مرا نخواهی دید و قابل جبران نیست.
أمالی صدوق، ص 95
حدیث2501
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
اَلْمُلُوکُ حُکّامٌ عَلَی النّاسِ، وَ الْعِلْمُ حاکِمٌ عَلَیْهِمْ، وَ حَسْبُکَ مِنَ الْعِلْمِ أنْ تَخْشَی اللّهَ، وَ حَسْبُکَ مِنَ الْجَهْلِ أنْ تَعْجِبَ بِعِلْمِکَ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
ملوک بر مردم حاکم هستند و علم بر تمامی ایشان حاکم خواهد بود، تو را در علم کافی است که از خداوند ترسناک باشی؛ و به دانش و علم خود بالیدن، بهترین نشانه نادانی است.
أمالی طوسی، ج 1، ص 55
حدیث2502
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
اَلدُّنْیا تُطْلَبُ لِثَلاثَةِ أشْیاء: اَلْغِنی، وَ الْعِزِّ، وَ الرّاحَةِ، فَمَنْ زَهِدَ فیها عَزَّ، وَ مَنْ قَنَعَ إسْتَغْنی، وَ مَنْ قَلَّ سَعْیُهُ إسْتَراحَ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
دنیا و اموال آن، برای سه هدف دنبال می شود: بی نیازی، عزّت و شوکت، آسایش و آسوده بودن. هر که زاهد باشد؛ عزیز و با شخصیّت است، هر که قانع باشد؛ بی نیاز و غنی گردد، هر که کمتر خود را در تلاش و زحمت قرار دهد؛ همیشه آسوده و در آسایش است.
وافی، ج 4، ص 402
حدیث2503
قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :
اَلـْحَقُّ جَدیدٌ وَ إنْ طالَتِ الاْیّامُ، وَ الْباطِلُ مَخْذُولٌ وَ إنْ نَصَرَهُ أقْوامٌ ؛
امام علی - علیه السلام - فرمودند:
حقّ و حقیقت در تمام حالات جدید و تازه است گر چه مدّتی بر آن گذشته باشد و باطل همیشه پست و بی أساس است گر چه افراد بسیاری از آن حمایت کنند.
وسائل الشّیعة، ج 25، ص 434، ح 32292
حدیث2504
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
وَ عَظَنی جِبْرئیلُ - علیه السلام - : یا مُحَمَّدُ، أحْبِبْ مَنْ شِئْتَ فَإنَّکَ مُفارِقُهُ، وَ اعْمَلْ ما شِئْتَ فَإنَّکَ مُلاقیهِ ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
جبرئیل مرا موعظه و نصحیت کرد: با هر کس که خواهی دوست باش، بالأخره بین تو و او جدائی خواهد افتاد. هر چه خواهی انجام ده، ولی بدان نتیجه و پاداش آن را خواهی گرفت.
أمالی طوسی، ج 2، ص 203
حدیث2505
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
سادَةُ النّاسِ فِی الدُّنْیا الأسْخِیاء، سادَةُ النّاسِ فِی الاخِرَةِ الاْتْقِیاء ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
سرور و سیّد مردم در دنیا افراد سخاوتمند خواهند بود، و سیّد و سرور انسان ها در قیامت پرهیزکاران می باشند.
اعیان الشّیعة، ج 1، ص 302
حدیث2506
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
کُلُّ عَیْن باکِیَةٌ یَوْمَ الْقِیامَةِ إلاّ ثَلاثَ أعْیُن: عَیْنٌ بَکَتْ مِنْ خَشْیَةِ اللّهِ، وَ عَیْنٌ غُضَّتْ عَنْ مَحارِمِ اللّهِ، وَ عَیْنٌ باتَتْ ساهِرَةً فی سَبیلِ اللّهِ ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
تمامی چشم ها در روز قیامت گریانند، مگر سه دسته: 1 ـ آن چشمی که به جهت خوف و ترس از عذاب خداوند گریه کرده باشد. 2 ـ چشمی که از گناهان و موارد خلاف بسته و نگاه نکرده باشد. 3 ـ چشمی که شبها در عبادت و بندگی خداوند متعال بیدار بوده باشد.
ثواب الأعمال، ص 211، ح 1
حدیث2507
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
مَنْ وَقَّرَ ذا شَیْبَة فِی الاْسْلامِ أمَّنَهُ اللّهُ مِنْ فَزَعِ یَوْمِ الْقِیامَةِ ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
هر کس بزرگ سال مسلمانی را گرامی دارد و احترام نماید، خداوند او را در قیامت از سختی ها و مشکلات در أمان می دارد.
الکافی، ج 2، ص 658، ح 3
حدیث2508
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
اَلصَّدقَةُ بِعَشْر، وَ الْقَرْضُ بِثَمانِیَةَ عَشَرَ، وَ صِلَةُ الرَّحِمِ بِأرْبَعَةَ وَ عِشْرینَ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
پاداش و ثواب دادنِ صدقه ده برابر درجه، ودادن قرض الحسنه هیجده درجه، و انجام صله رحم بیست و چهار درجه افزایش خواهد داشت.
مستدرک الوسائل، ج 7، ص 194، ح 8010
حدیث2509
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
اَلْمَرْءُ عَلی دینِ خَلیلِهِ، فَلْیَنْظُر أحَدُکُمْ مَنْ یُخالِطُ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
انسان بر روش و اخلاق دوستش پرورش می یابد و شناخته می شود، پس متوجّه باشید با چه کسی دوست و همنشین می باشید.
بحارالأنوار، ج 71، ص 192، ح 12
حدیث2510
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
حَسِّنُوا أخْلاقَکُمْ، وَ ألْطِفُوا جیرانَکُمْ، وَ أکْرِمُوا نِسائَکُمْ، تَدْخُلُوا الْجَنّةَ بِغَیْرِ حِساب؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
رفتار و اخلاق خود را نیکو سازید، نسبت به همسایگان با ملاطفت و محبّت برخورد نمائید، زنان و همسران خود را گرامی دارید تا بدون حساب وارد بهشت گردید.
اعیان الشّیعة، ج 1، ص 301
حدیث2511
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
حُبُّ الْجاهِ وَ الْمالِ یُنْبِتُ النِّفاقَ فِی الْقَلْبِ، کَما یُنْبِتُ الْماءُ الْبَقْلَ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
علاقه نسبت به ریاست و ثروت سبب روئیدن نفاق در قلب و درون خواهد شد، همان طوری که آب و باران سبب روئیدن سبزیجات می باشند.
تنبیه الخواطر، ص 264
حدیث2512
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
عَجِبْتُ لِمَنْ یَحْتَمی مِنَ الطَّعامِ مَخافَةَ الدّاءِ، کَیْفَ لایَحْتمی مِنَ الذُّنُوبِ، مَخافَةَ النّارِ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
تعجّب دارم از کسانی که نسبت به خورد و خوراک خود اهمیّت می دهند تا مبادا مریض شوند ولیکن اهمیّتی نسبت به گناهان نمی دهند و باکی از آتش سوزان جهنّم ندارند.
بحارالأنوار، ج 70، ص 347، ح 34
حدیث2513
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
صَدَقَةُ السِّرِّ تُطْفِیءُ الْخَطیئَةَ، کَما تُطْفِیءُ الماءُ النّارَ، وَ تَدْفَعُ سَبْعینَ باباً مِنَ الْبَلاءِ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
صدقه ای که محرمانه و پنهانی داده شود سبب پاکی گناهان می باشد، همان طوری که آب، آتش را خاموش می کند، همچنین صدقه هفتاد نوع بلا و آفت را بر طرف می نماید.
مستدرک الوسائل، ج 7، ص 184، ح 7984
حدیث2514
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
مَنْ تَوَلّی عَمَلا وَ هُوَیَعْلَمُ أنَّهُ لَیْسَ لَهُ بِأهْل، فَلْیتُبَّوَءُ مَقْعَدُهُ مِنَ النّارِ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
هر که ریاست و مسئولیتی را بپذیرد و بداند که اهلیّت آن را ندارد، ـ در قبر و قیامت ـ جایگاه او پر از آتش خواهد شد.
تاریخ إلاسلام، ج 101ـ120، ص 285
حدیث2515
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
لا تُشْبِعُوا، فَیُطْفأ نُورُ الْمَعْرِفَةِ مِنْ قُلُوبِکُمْ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
شکم خود را از خوراک سیر و پر مگردانید، چون که سبب خاموشی نور عرفان و معرفت ـ در افکار و ـ قلب هایتان می گردد.
مستدرک الوسائل، ج 16، ص 218، ح 19646
حدیث2516
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
مَنْ تَزَوَّجَ إمْرَأةً لِمالِها وَ کَلَهُ اللّهُ إلَیْهِ، وَ مَنْ تَزَوَّجَها لِجَمالِها رَأی فیها ما یَکَرَهُ، وَ مَنْ تَزَوَّجَها لِدینِها جَمَعَ اللّهُ لَهُ ذلِکَ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
هر کس زنی را به جهت ثروتش ازدواج کند خداوند او را به همان واگذار می نماید، و هر که با زنی به جهت زیبائی و جمالش ازدواج کند خوشی نخواهد دید، و کسی که با زنی به جهت دین و ایمانش تزویج نماید خداوند خواسته های او را تأمین می گرداند.
تهذیب الأحکام، ج 7، ص 399، ح 5
حدیث2517
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
مَنْ زارَ عالِماً فَکَأنَّما زارَنی، وَ مَنْ صافَحَ عالِماً فَکأنَّما صافَحَنی، وَ مَنْ جالَسَ عالِماً فَکَأنَّما جالَسَنی، وَ مَنْ جالَسَنی فِی الدُّنْیا أجْلَسْتُهُ مَعی یَوْمَ الْقِیامَةِ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
هر کس به دیدار و زیارت عالم و دانشمندی برود مثل آن است که مرا زیارت کرده، هر که با دانشمندی دست دهد و مصافحه کند مثل آن که با من مصافحه نموده، هر شخصی همنشین دانشمندی گردد مثل آن است که با من مجالست کرده، و هر که در دنیا با من همنشین شود، در آخرت همنشین من خواهد گشت.
مستدرک الوسائل، ج 17، ص 300، ح 21406
حدیث2518
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
مَنْ أنْظَرَ مُعْسِراً، کانَ لَهُ بِکُلِّ یَوْم صَدَقَةٌ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
هر کس بدهکار ناتوانی را مهلت دهد برای هر روزش ثواب صدقه در راه خدا می باشد.
بحارالأنوار، ج 100، ص 151، ح 17
حدیث2519
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
مَنْ وَجَدَ کَسْرَةً اَوْ تَمْرَةً فَأکَلَهَا لَمْ یُفارِقْ جَوْفَهُ حَتّی یَغْفِرَاللّهُ لَهُ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
هر کس تکّه ای نان یا دانه ای خرما در جائی ببیند، و آن را بردارد و میل کند، مورد رحمت و مغفرت خداوند قرار می گیرد.
بحارالأنوار، ج 63، ص 430، ح 12
حدیث2520
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
بَکِرُّوا بِالصَّدَّقَةِ، فَإنَّ الْبَلاءَ لا یَتَخَطاّها؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
صبحگاهان حرکت و کار خود را با دادن صدقه شروع نمائید چون که بلاها و آفت ها را بر طرف می گرداند.
بحارالانوار، ج 93، ص 177، ح 8
حدیث2521
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
إذا تَلاقَیْتُمْ فَتَلاقُوا بِالتَّسْلیمِ وَ التَّصافُحِ، وَ إذا تَفَرَّقْتُمْ فَتَفَرَّقُوا بِإلاسْتِغْفارِ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
هنگام بر خورد و ملاقات با یکدیگر سلام و مصافحه نمائید و موقع جدا شدن برای همدیگر طلب آمرزش کنید.
بحارالأنوار، ج 73، ص 4، ح 13
حدیث2522
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
إنَّ أعْجَزَ النّاسِ مَنْ عَجَزَعَنِ الدُّعاءِ، وَ إنَّ أبْخَلَ النّاسِ مَنْ بَخِلَ بِالسَّلامِ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
عاجز و ناتوان ترین افراد کسی است که از دعا و مناجات با خداوند ناتوان و محروم باشد، و بخیل ترین اشخاص کسی خواهد بود که از سلام کردن خودداری نماید.
بحارالأنوار، ج 90، ص 291، ح 11
حدیث2523
قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :
ثَلاثَةٌ مِنَ الذُّنُوبِ تُعَجَّلُ عُقُوبَتُها وَ لا تُؤَخَّرُ إلی الاخِرَةِ: عُقُوقُ الْوالِدَیْنِ، وَ الْبَغْیُ عَلَی النّاسِ، وَ کُفْرُ الاْحْسانِ؛
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:
عقاب و مجازات سه دسته از گناهان زودرس می باشد و به قیامت کشانده نمی شود: ایجاد ناراحتی برای پدر و مادر، ظلم در حقّ مردم، ناسپاسی در مقابل کارهای نیک دیگران.
بحارالأنوار، ج 70، ص 373، ح 7
حدیث2524
امام علی (علیه السلام ) می فرمایند:
لا یقرأ العبد القران اذا کان علی غیر طهور حتی یتطهر؛
هنگامی که وضو ندارید، قرآن نخوانید، تا این که وضو گرفته شود.
( خصال ، ج 2، ص 164 )
حدیث2525
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
یا علی ! ان الوضوء قبل الطعام و بعده شفاءفی الجسد و یمن فی الرزق؛
یا علی ! قبل از غذا و بعد از غذا، وضو گرفتن ، شفای بدن و برکت در روزی است .
( بحار الانوار، ج ,66 ص 356 )
حدیث2526
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
کسی که وضوی خود را شاداب وکامل به جای آورد، و نماز خویش را نیکوبخواند، زکات مالش را بپردازد، و خشم خود را فرو نشاند و زبانش را ازگناهان مربوطبه زبان ببندد، و برای گناه خودبا توبه طلب آمرزش کند، ونسبت به اهل بیت پیامبر خویش خیرخواه باشد، البته تمام حقایق ایمان در اوکامل شده و درهای بهشت به روی او باز است .
( ثواب الاعمال ، ص 64 )
حدیث2527
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
من ترک الصلوة متعمدا من غیر علة فقدبرء من ذمة الله و ذمة رسوله؛
کسی که نماز را عمدا و بدون علت ترک کند از امان خدا و رسولش دورخواهد بود.
( جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 75 )
حدیث2528
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
من ترک صلاته حتی تفوته من غیرعذر فقد حبط عمله؛
کسی که نمازش را بدون عذر ترک کند (نخواند) تا وقت آن بگذرد، عمل اونابود شده است .
بحار الانوار، ج ,82 ص 203
حدیث2529
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
نماز خودتان را ضایع نکنید، به حقیقت هر کس نماز خویش را ضایع کند،خداوند عز و جل او را با قارون و فرعون و هامان محشور می کند، خداوند به آنان لعنت کند و آنها را رسوا سازد، وبر خدا لازم است آنها را با منافقها به آتش داخل کند، پس وای بر کسی که به نمازش مواظب نباشد.
( بحار الانوار، ج ,82 ص 202 )
حدیث2530
امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
ان العبد اذا عجل فقام لحاجته یقول الله تبارک و تعالی : اما یعلم عبدی انی انااقضی الحوائج ؛
زمانی که بنده برای رفع حاجت خود نمازش را با عجله بخواند، خداوندمی فرماید: آیا بنده من نمی داند که حاجت او را من برآورده می کنم .
(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 24 )
حدیث2531
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
اسرق الناس فاالذی یسرق من صلاته فصلاته تلف کما یلف الثوب الخلق فیضرب بها وجهه؛
دزدترین مردم کسی است که به خاطر سرعت و شتابزدگی از نماز خود کم کند، نماز چنین انسانی همچون جامه مندرسی در هم پیچیده شده ، به صورت اوپرتاب می گردد.
( میزان الحکمه ، ج 5، ص 406 )
حدیث2532
امام علی (علیه السلام ) می فرمایند:
ان اسرق الناس من سرق من صلاته؛
دزدترین مردم کسی است که از نمازش کم بگذارد.
( بحار الانوار، ج ,82 ص 222 )
حدیث2533
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
لا یقبل الله صلاة خمسة نفر. الابق من سیده و امرأة لا یرضی عنها زوجها ومدمن الخمر و العاق و اکل الربا؛
خداوندنماز پنج گروه را نمی پذیرد:1- بنده ای که از نزد مولای خود فرارکرده است .2- زنی که شوهرش از وی راضی نیست .3- شرابخوار و دائم الخمر.4- کسی که عاق والدین شده است .5- رباخوار.
( مستدرک الوسائل ، ج ,13 ص 332 )
حدیث2534
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
کسی که همسر خود را بیازارد، نماز و اعمال نیک او مورد پذیرش الهی قرارنمی گیرد، مگر آن که به کمک او بپردازد و رضایتش را جلب کند، گر چه همیشه روزه دار باشد و البته شوهر نیز دارای همین نوع از عقاب است ، درصورتی که همسر خویش را بیازارد و به او ظلم روا دارد.
( وسائل الشیعه ، ج ,14 ص 116 )
حدیث2535
جاء رجل الی امیرالمؤمنین - علیه السلام - فقال : یا امیرالمؤمنین انی قدحرمت الصلاة باللیل ، فقال امیرالمؤمنین -علیه السلام - : انت رجل قدقیدتک ذنوبک؛
مردی نزد امیرالمؤمنین (علیه السلام ) آمد وگفت : ای امیر مؤمنان ! من از نماز شب محروم شدم . امام علی (علیه السلام ) فرمودند: تو مردی هستی که گناهانت تو را زندانی (اسیر)کرده است .
( میزان الحکمه ، ج 5، ص 422 )
حدیث2536
امام رضا (علیه السلام ) می فرمایند:
من صلی و لم یزک لم تقبل صلوته؛
هر کس نماز بخواند، ولی زکات و مالیات اسلامی نپردازد، نمازش قبول نمی شود.
( بحار الانوار، ج ,96 ص 12 )
حدیث2537
امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
من نظر الی ابویه نظرماقت ، و هما ظالمان لم یقبل الله له صلاة؛
هر که به پدر و مادر نگاه تند و خشم آلود کند، اگر چه به وی ستم کرده باشند، خداوند نمازش را نمی پذیرد.
( جامع السعادات ، ج 2، ص 351 )
حدیث2538
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
لو صلیتم حتی تکونوا کالاوتار و صمتم حتی تکونوا کالحنایا لم یقبل الله منکم الا بورع؛
اگر آن قدر نماز بخوانید تا همچون زه کمان شوید، و آن قدر روزه بگیرید تاهمچون کمان خم شوید، خدا از شما قبول نمی کند، مگر این که انسان با ورع باشید.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 258 )
حدیث2539
امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
خداوند متعال فرمود: نماز کسی را می پذیرم که :1- درمقابل عظمت من خاضع باشد.2- از خواسته های نفسانی به خاطر من خود را دور کند.3-روزش را با یاد من به پایان برد.4- بر بندگانم بزرگی نفروشد.5- به گرسنه غذا دهد.6- برهنه را بپوشاند.7- به مصیبت دیده مهربانی کند.8- غریب راپناه دهد.
بحار الانوار ج 84 ص 242
حدیث2540
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
خیارکم الینکم مناکب فی الصلوة؛
بهترین شما کسی است که شانه هایش در نماز افتاده تر باشد.
( بحار، ج 84 ص 262 )
حدیث2541
امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
هر کس وضوی خوب بگیرد و دو رکعت نماز با رکوع و سجود کامل به جای آورد و با خدای خود خلوت کند و بر رسول خدا (ص ) درود فرستد،سپس حاجت خود را از خدا درخواست نماید، به تحقیق که در زمان مناسبش درخواست کرده و هرکس چنین نماید، هرگز ناامید وناموفق نخواهد بود.
( بحار الانوار، ج ,85 ص 324 )
حدیث2542
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
ان العبد لیصلی الصلاة لا یکتب له سدسها و لاعشرها، و انما یکتب للعبد من صلاته ما عقل منها؛
به درستی بنده نماز می خواندبرای او، نه یک ششم آن و نه یک دهم آن نوشته نمی شود، جز این نیست که برای بنده از نمازش آن مقدار نوشته می شودکه به آن توجه کرده است .
بحار الانوار ج 84 ص 237
حدیث2543
امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
ان العبد لترفع له من صلاته نصفها او ثلثها او ربعها او خمسها و ما یرفع له الاما اقبل علیه بقلبه ... ؛
همانااز نماز بنده نصفش یا یک سوم ، یا یک چهارم ، یا یک پنجم برای او بالا می رود، وآن مقداری که از نماز حضور قلب داشته باشد، بالا می رود...
( بحار الانوار، ج ,84 ص 238 )
حدیث2544
امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
اذا قام العبد الی الصلاة اقبل الله - عز و جل - علیه بوجهه فلا یزال مقبلاعلیه حتی یلتفت ثلاث مرات فاذاالتفت ثلاث مرات اعرض عنه؛
وقتی بنده به نماز ایستاد خداوند متعال به او توجه می کند و توجهش را از اوقطع نمی کند تا موقعی که سه مرتبه از یاد خدا غافل گردد،در این هنگام خداوند سبحان نیز از او اعراض خواهد کرد.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 241 )
حدیث2545
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
من صلی صلوة لا یذکر فیها شیئا من امر الدنیا، لا یسئل الله شیئا، الا اعطاه؛
کسی که نماز می خواند، در حال نماز هیچ چیز از امور دنیایی به یادش نیاید(فقط خداوند در نظرش باشد)، در این صورت هرچیزی از خداوند بخواهد، به او عطا می کند.
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 265 )
حدیث2546
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
رکعة من عالم بالله خیر من الف رکعة من متجاهل؛
یک رکعت نماز کسی که متوجه خدا باشد، بهتر از هزار رکعت کسی است که از خدا غافل باشد.
( نهج الفصاحه ، ص 350 )
حدیث2547
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
من صلی رکعتین و لم یحدث فیهمانفسه بشی ء من امور الدنیا غفر الله له ذنوبه؛
کسی که دو رکعت نماز بخواند و درآن دو رکعت ، قلب خود را به چیزی از امور دنیا مشغول نکند، خداوند گناهانش رامی آمرزد.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 249 )
حدیث2548
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
اذا قام العبد الی الصلوة فکان هواه و قلبه الی الله تعالی انصرف کیوم ولدته امه؛
هنگامی که انسان برای نماز می ایستد، اگر همه توجه اش و قلبش به سوی خداباشد، در حالی نمازش تمام می شود، که مثل روزی است که پاک به دنیا آمده .
( محجة البیضاء، ج 1، ص 382 )
حدیث2549
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
لیس لک من صلاتک الا ما احضرت فیه قلبک؛
نیست برای تو از نماز، مگر قلب تو در حال نماز باشد.
( بحار الانوار، ج ,84 ص 259 )
حدیث2550
امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
اذا کنت فی صلاتک فعلیک بالخشوع و الاقبال علی صلاتک فان الله تعالی یقول : الذین هم فی صلاتهم خاشعون؛
هرگاه در حال نمازبودی ، بر تو باد به خشوع و توجه کامل به نماز، چون خداوند در قرآن می فرماید: اهل ایمان کسانی هستند که در نماز خشوع می ورزند.
فروع کافی ، ج 3، ص300
حدیث2551
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
و اذا اردت ان یحشرک الله معی فاطل السجود بین یدی الله الواحد القهار؛
و اگر خواستی خداوند تو را با من محشورسازد، سجده در پیشگاه خدای یکتای قهار را طولانی کن .
( بحار الانوار، ج ,85 ص 164 )
حدیث2552
امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
لا تنظروا الی طوع رکوع الرجل و سجوده ، فان ذلک شی ء اعتاده فلو ترکه استوحش لذلک و لکن انظروا الی صدق حدیثه و اداءامانته؛
به رکوع و سجده های طولانی افراد نگاه نکنید، زیرا ممکن است به آن عادت کرده باشند و برای او یک امر عادی شده باشد، و اگر آن را ترک کنندوحشت کنند،بلکه راستگویی و امانتداری او را بنگر.
(اصول کافی ، ج 2، ص 105 )
حدیث2553
امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
اذا استقبلت القبلة فانس من الدنیا و ما فیها والخلق و ما هم فیه و استفرغ قلبک عن کل شاغل یشغلک عن الله؛
هنگامی که برای نماز به جانب قبله ایستادی ، دنیا و آنچه در آن است رافراموش کن و قلب خود رااز هر گونه سرگرم کننده ای که تو را از خدا بازدارد، فارغ ساز.
( میزان الحکمه ، ج 5، ص 396 )
حدیث2554
هنگامی که داخل مسجد شدی و زمانی که مردم مشغول نماز هستند، بر آنهاسلام نکن ، بلکه بر رسول خدا (ص ) سلام کن و مشغول نمازشو، ولی وقتی وارد بر گروهی شدی که مشغول صحبت هستند، بر آنها سلام کن .
( بحار الانوار، ج ,76 ص 8 )
حدیث2555
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
اطولکم قنوتا فی دار الدنیا اطولکم راحة یوم القیامة فی الموقف؛
هر کسی از شما قنوتش در این دنیا طولانی تر باشد، در آخرت در موقف محشر راحتی او بیشتر خواهد بود.
( ثواب الاعمال ، ص 59 )
حدیث2556
امام حسن (علیه السلام ) می فرمایند:
ان من طلب العبادة تزکی لها و اذا اضرت النوافل بالفریضة فارفضوها؛
هر کس طلب عبادت دارد، دل را برای آن پاک می کند،و هرگاه نمازهای مستحبی به نمازهای واجب ضرر رسانید (باعث آسیب رسانی به یکی از صفات و ابعاد نمازهای واجب شد) نمازهای مستحبی را ترک کنید.
( تحف العقول ، ص 267 )
حدیث2557
امام علی (علیه السلام ) می فرمایند:
حق نماز را مؤمنین شناخته اند که نه زینت های دنیا، نه نور چشمی هااز فرزند ونه مال ، آنان را از عبادت پروردگارشان باز نمی دارد، زیرا که خداوندسبحان می گوید: مردانی هستند که تجارت و داد و ستد آنان را از یاد خدا و برپاداشتن نماز و پرداخت زکات باز نمی دارد.
( نهج البلاغه ، خطبه 199 )
حدیث2558
امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
ما یمنع احدکم اذا دخل علیه غم من غموم الدنیا ان یتوضأ ثم یدخل المسجدفیرکع رکعتین یدعو الله فیهما، اما سمعت الله تعالی یقول : واستعینوا بالصبر والصلاة ؛
چه مانعی دارد که چون یکی از شماغم و اندوهی از غمهای دنیا بر اودرآمد، وضو بگیرد و به مسجد برود و دو رکعت نماز بخواند و برای رفع اندوه خود خدا را بخواند. مگر نشنیده ای که خدا می فرماید:واستعینوا بالصبرو الصلاة .
(وسائل الشیعه ، ج 5، ص 263 )
حدیث2559
امام علی (علیه السلام ) می فرمایند:
تعاهدوا امر الصلاة و حافظوا علیها، واستکثروا منه ، و تقربوا بها فانها کانت علی المؤمنین کتابا موقوتا؛
امر نماز رامراعات کنید و آن را محافظت نمایید و بسیار به جا آورید و با آن به خدا تقرب جویید، زیرا نماز فریضه ای است که بر مومنین نوشته شده ووقت آن تعیین گردیده است .
( نهج البلاغه ، خطبه 199 )
حدیث2560
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
الصلوة تنظر و لا تنظر بها؛
برای نمازباید انتظار کشید ولی نماز را معطل کار دیگر نباید کرد.
( مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 183 )
حدیث2561
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
نوروا منازلکم بالصلاة و قرائة القران؛
به خانه هایتان با خواندن نماز، و قرائت قرآن ، نورانیت ببخشید.
( کنز العمال ، ج ,15 ص 392 حدیث 41518 )
حدیث2562
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
قم فصل فان فی الصلوة شفاء؛
بر خیز نمازبه جا آور! پس همانا در نماز شفا است .
( جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 28 )
حدیث2563
امام علی (علیه السلام ) می فرمایند:
و اعلم ان کل شی ء من عملک تبع لصلاتک؛
بدان که تمام اعمالت تابع نمازت خواهند بود.
( نهج البلاغه ، نامه 27 )
حدیث2564
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
لا یزال الشیطان یرعب من بنی ادم حافظ علی الصلوات الخمس فاذا ضیعهن تجرء علیه و اوقعه فی العظائم؛
شیطان پیوسته از فرزندان آدم در وحشت و هراس است تا آنگاه که نمازهایش را به دقت و با شرایط و آداب می خواند. پس اگر نماز را ضایع نموده (و دروقت مقرر آن به جا نیاورد)، شیطان بر او چیره می شود و او را در گناهان کبیره می اندازد و وی راگرفتار می کند.
(بحار الانوار، ج ,82 ص 202 )
حدیث2565
امام جواد ـ علیه السّلام ـ می فرمایند :
أفضل العبادة الاخلاص؛
برترین عبادت، اخلاص است.
تنبیه الخواطر: 2 / 109.
حدیث2566
امام علی ـ علیه السّلام ـ می فرمایند :
أفضل العبادة غلبة العادة؛
برترین عبادت، چیره آمدن بر عادت است.
غرر الحکم: 2873.
حدیث2567
امام علی ـ علیه السّلام ـ می فرمایند :
أفضل العبادة الزَّهادَة؛
برترین عبادت، دل بر کندن از دنیاست.
غرر الحکم: 2872
حدیث2568
امام علی ـ علیه السّلام ـ می فرمایند :
أفضل العبادة الفکر؛
برترین عبادت، اندیشیدن است.
غرر الحکم: 2907
حدیث2569
امام صادق ـ علیه السّلام ـ می فرمایند :
و اللّه ما عبداللّه بشیء أفضل من أداء حقّ المؤمن؛
به خدا سوگند که خداوند به چیزی برتر از ادا نمودن حق مؤمن، عبادت نشده است.
الاختصاص: 28.
حدیث2570
امام علی ـ علیه السّلام ـ می فرمایند :
غضّ الطّرف عن محارم اللّه سبحانه أفضل عبادة؛
چشم بستن از حرام‌های خداوند سبحان، برترین عبادت است.
غرر الحکم: 6427.
حدیث2571
پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ می فرمایند :
أعظم العبادة أجراً أخفاها؛
بزرگترین ثواب را آن عبادتی دارد که پنهانی تر انجام گیرد.
قرب الاسناد: 135 / 475.
حدیث2572
امام صادق ـ علیه السّلام ـ می فرمایند :
أفضل العبادة العلم باللّه و التّواضع له؛
برترین عبادت، شناخت خدا و فروتنی برای اوست.
تحف العقول: 364.
حدیث2573
امام علی ـ علیه السّلام ـ می فرمایند :
تدبّروا أحوال الماضین من المؤمنین قبلکم. کیف کانوا فی حالِ التّمحیصِ و البلاءِ... اتّخذتهُم الفراعنة عبیداً فساموهم سوءَ العذابِ، وَجَرَّعوهم المِرار؛
در احوال مؤمنانی که پیش از شما بوده‌اند، بیندیشید که در حال آزمایش و بلا چگونه بودند؟!... فرعونیان آنان را به بندگی گرفتند و بدترین شکنجه‌ها را به آنها چشاندند و انواع تلخی‌ها را جرعه جرعه در کامشان ریختند.
نهج البلاغه، الخطبة 192
حدیث2574
امام صادق ـ علیه السّلام ـ می فرمایند :
من أطاع رجلاً فی معصیة فقد عبده؛
هر که از مردی در معصیت خدا فرمان برد، هر آینه او را بندگی کرده است.
الکافی: 2 / 398 / 8.
حدیث2575
پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ می فرمایند :
ملعون ملعون من عبد الدّینار و الدّرهم؛
از رحمت خدا به دور است، کسی که بندگی دینار و درهم کند.
الخصال: 129
حدیث2576
امام علی ـ علیه السّلام ـ می فرمایند :
من عبد الدّنیا و آثرها علی الآخرة استوخم العاقبة؛
هر که بندگی دنیا کند و آن را بر آخرت برگزیند، فرجامش ناگوار باشد.
الخصال: 632
حدیث2577
امام باقر ـ علیه السّلام ـ می فرمایند :
من أصغی الی ناطق فقد عبده، فان کان النّاطق یؤدّی عن اللّه عزّوجّل فقد عبداللّه، و ان کان النّاطق یؤدّی عن الشیّطان فقد عبد الشّیطان؛
هر که به گوینده‌ای گوش سپارد، او را بندگی کرده است؛ اگر آن گوینده از طرف خدای عزوجل بگوید، شنونده خدا را عبادت کرده و اگر از طرف شیطان بگوید، شیطان را عبادت کرده است.
الکافی: 6 / 434 / 24.
حدیث2578
امام صادق ـ علیه السّلام ـ می فرمایند :
لیس العبادة هی السّجود و لا الرّکوع، انّما هی طاعة الرّجال، من أطاع المخلوق فی معصیة الخالق فقد عبده؛
عبادت به سجود و رکوع نیست بلکه فرمانبری از رجال است؛ هر که فرمان آفریده‌ای را که مخالف فرمان آفریدگار است اطاعت کند بی‌گمان او را عبادت کرده است.
البحار: 72 / 94 / 6.
حدیث2579
قال رسول اللّه ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ :
النّظر الی العالم عبادة، و النّظر الی الامام المقسط عبادة، و النّظر الی الوالدین برأفة و رحمة عبادة، و النّظر الی أخ تَوَدُه فی اللّه عزّوجّل عبادةَ؛
نگریستن به دانشمند عبادت است، نگریستن به پیشوای دادگر عبادت است، نگاه دلسوزانه و مهرآمیز به پدر و مادر عبادت است و نگریستن به برادری که برای خدای عزوجل دوستش داری عبادت است.
أمالی الطوسّی: 454 / 1015.
حدیث2580
قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ :
انّ فوق کلّ عبادة عبادة، و حبّنا أهل البیت أفضل عبادة؛
برتر از هر عبادت، عبادتی است و دوست داشتن ما اهلبیت برترین عبادت می‌باشد.
المحاسن: 1 / 247 / 462.
حدیث2581
قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ :
التفکّر فی آلاء اللّه نعم العبادة؛
اندیشیدن در نعمت‌های خداوند، نیکو عبادتی است.
غرر الحکم: 1147
حدیث2582
قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ :
التّفکّر فی ملکوت السّماوات و الأرض عبادة المخلصین؛
امام علی ـ علیه السّلام ـ : اندیشیدن در ملکوت آسمان‌ها و زمین، عبادت مخلصان است.
غرر الحکم: 1792
حدیث2583
قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ:
أُعبُد اللّه و لا تشرک به شیئا، و اعمَلُ للّه کأنّک تراه؛
خدا را بندگی کن و هیچ چیزی را شریک او مگردان و برای خدا چنان کار کن که گویی او را می‌بینی.
کنز العمال
حدیث2584
سکّنوا فی أنفسکم معرفة ما تعبدون; حتّی ینفعکم ما تحرّکون من الجوارح بعبادة من تعرفون؛
امام علی ـ علیه السّلام ـ : شناخت خدایی را که می‌پرستید در جان‌های خود جای دهید تا خم و راست شدن هایتان برای عبادت کسی که می‌شناسیدش، شما را سود دهد.
تحف العقول: 223 و 204.
حدیث2585
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
من اعان تارک الصلوة بلقمة او کسوة فکانما قتل سبعین نبیا اولهم ادم و اخرهم محمد ؛
کسی که ترک کننده نماز را به دادن طعامی یا لباسی یاری کند، مثل این است که هفتاد پیغبر را کشته ، که اول آنها آدم، و آخر آن ها محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) است .
(لئالی الاخبار، ص 395)
حدیث2586
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
ان العبد اذا اشتغل بالصلاة و جاءه الشیطان و قال له : اذکر کذا اذکر کذا حتی یضل الرجل ان یدری کم صلی ؛
نمازگزار وقتی مشغول نماز است ، شیطان به سراغش می آید و به او می گوید: این را به یاد بیاور، آن را یاد بیاور تا این که انسان را گمراه کند و فراموش کند که چند رکعت نماز خوانده است .
(بحارالانوار، ج 84، ص 259)
حدیث2587
قال الصادق - علیه السلام ـ :
ایاکم ان یستخف احدکم بصلاته ؛
بپرهیزید از این که یکی از شما نماز را سبک بشمارید.
(بحارالانوار، ج 84، ص 236)
حدیث2588
امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
ان ملک الموت یدفع الشیطان عن المحافظ علی الصلاة و یلقنه شهادة ان لا اله الله و ان محمدا رسول الله فی تلک الحالة العظمیة؛
همانا ملک الموت شیطان را در دم مرگ از کسی که حافظ نماز است ، دورمی کند و شهادت بر وحدانیت خدا و رسالت رسول خدا (ص ) رادر هنگام هولناک مرگ به او تلقین می کند (توفیق شهادتین پیدا می کند).
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 19 )
حدیث2589
امام علی (علیه السلام ) می فرمایند:
الصلوة قربان کل تقی؛
نمازخواندن وسیله نزدیکی به خدا است برای هر شخص پرهیزکار.
بحار الانوار، ج 10 ص 99
حدیث2590
امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
المنجیات : اطعام الطعام و افشاء السلام والصلاة باللیل و الناس نیام؛
عوامل رستگاری : اطعام کردن ، آشکارا سلام کردن ، نمازشب خواندن درحالی که مردم آرمیده اند.
( محاسن البرقی ، ص 387 )
حدیث2591
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :
بالصلاة یبلغ العبد الی الدرجة العلیاء لان الصلاة تسبیح و تهلیل و تحمید وتکبیر و تمجید و تقدیس و قول و دعوة؛
(انسان) به وسیله نماز بنده به درجه عالی و مقام والا می رسد، زیرا نماز تسبیح و تهلیل و تحمید وتکبیر و تمجید و تقدیس الهی است، نماز قول حق و دعوت به سوی حق می باشد.
بحار الانوار، ج ,82 ص232
حدیث2592
امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
علیک بالصلاة ! فان اخر مااوصی به رسول الله و حث علیه الصلاة؛
بر تو باد به نماز! زیرا آخرین چیزی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم ) به آن سفارش نمود
(و انسان ) را بر انجام آن تاکید نمود، نماز بود.
( بحار الانور، ج ,84 ص 236 )
حدیث2593
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:
قال الله تعالی :لاینجوا منی عبدی الا باداء ما افترضت علیه؛
خداوند فرموده است : بنده ام از من نجات نمی یابد، مگر با ادای آن چه که بر او واجب کرده ام.
(محجة البیضاء، ج 1، ص 398)
حدیث2594
قال امیرالمؤمنین علیه السلام:
اوصیکم بالصلاة و حفظها، فانها خیر العمل و هی عمود دینکم.
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:
شما را به نماز و مراقبت از آن سفارش می‌کنم چونکه نماز برترین عمل و ستون دین شماست .
بحار، ج 82، ص 209
حدیث2595
قال الباقر علیه السلام:
انا نأمر صبیاننا بالصلاة اذا کانوا بنی خمس سنین، فمروا صبیانکم بالصلاة اذا کانوا بنی سبع سنین.
امام باقر علیه السلام فرمود:
هنگامی که فرزندان ما پنج ساله شدند دستور می‌دهیم نماز بخوانند، پس شما هم وقتی فرزندانتان به هفت سالگی رسیدند آنها را به نماز دستور دهید.
وسائل الشیعه، ج 3، ص 12
حدیث2596
قال رسول الله صلی الله علیه و آله:
علم الاسلام الصلاة، فمن فرغ لها قلبه و حافظ علیها بحدها و وقتها و سننها فهو مؤمن .
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
نماز، پرچم اسلام است، مؤمن واقعی، کسی است که دل به آن دهد و مراقب حدود و آداب و وقت آن باشد.
کنز العمال، ج 7، حدیث 18870
حدیث2597
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
المؤمن القوی خیر واحب من المؤمن الضعیف؛
شخص با ایمان قوی ونیرومند از شخص با ایمان ضعیف بهتر ودوست داشتنی تر است.
الاسلام والطب : ص 263
حدیث2598
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند :
لاتکن قویاً علی ضعیف؛
برای افراد ضعیف ، قوی مباش (وبه آنها زورگویی وستم مکن).
غرر الحکم : 6 / 436
حدیث2599
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند :
ولیکن احب الامور الیک اوسطها فی الحق واعمها فی العدل؛
کاری که باید بیش از هر کار دوست داشته باشی، میانه روی در حق است وهمگانی کردن آن در برابری ودادگری.
نهج البلاغه فیض الاسلام : نامه 53 / 996
حدیث2600
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند :
کل قوی غیر الله سبحانه ضعیفة؛
هر نیرومندی جر خداوند سبحان، ضعیف وناتوان است (پس به زوربازو وسایر توانایی هایتان مغرور نشده واز آن سوء استفاده نکنید).
غرر الحکم : 4 / 536
حدیث2601
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
علموا ابنائکم السباحة الرمایة؛
به پسرانتان شنا وتیراندازی را آموزش دهید .
نهج الفصاحه : ح 1955
حدیث2602
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
علیکم بالرمی فانه من خیر لهوکم؛
به تیراندازی روی آورید، زیرا یکی از بهترین سرگرمی های شما است.
میزان الحکمه : 4 / 183
حدیث2603
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند :
شجاعة الرجل علی قدر همته؛
شجاعت انسان متناسب با همت او ست.
غرر الحکم : 4 / 181
حدیث2604
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
حق الولد علی والده ان یعلمه الکتابة والسباحة والرمایة وان لا یرزقه الا طیباً وان یزوجه اذا بلغ؛
حق فرزند (پسر) بر عهده پدرش این است که به او نوشتن، شنا کردن وتیراندازی را آموزش دهد وروزی او را تنها از راه حلال وپاکیزه تهیه نماید.
نهج الفصاحه : ح 1394
حدیث2605
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
طوبی لمن اسلم وکان عیشه کفافاً وقواه شداداً؛
خوشبخت کسی است که اسلام را پذیرفته و به قدر معاش خود در آمد دارد وقوای بدنش نیرومند است.
بحار الانوار : 72 / 67
حدیث2606
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
ان الله یحب الرجل القوی؛
خداوند متعال انسان قوی ونیرومند را دوست دارد.
بحار الانوار : 64 / 184
حدیث2607
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند :
اقوی الناس ، اعظمهم سلطاناً علی نفسه؛
در بین مردم آن کس از همه قوی تر است که تسلطش بر هوای نفس خویش، بیشتر باشد.
غرر الحکم : 2 / 436
حدیث2608
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
خیر لهو المؤمن السباحة؛
بهترین سرگرمی برای مرد با ایمان، شنا است.
نهج الفصاحه : ح 1527
حدیث2609
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
مثل الدنیا کمثل ماء البحر کلما شرب منه العطشان ازداد عطشا حتی یقتله ؛
دنیا مانند آب دریاست که هر چه شخص تشنه از آن بیشتر آشامد ، تشنگیش بیشتر شود تا او را بکشد .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 205
حدیث2610
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
من رضی من الله بالیسیر من المعاش رضی الله منه بالیسیر من العمل ؛
هر که به یک زندگی ساده از خدا راضی باشد خدا هم به عمل اندک او راضی شود .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 207
حدیث2611
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
لا تستقل ما یتقرب به إلی الله عز و جل و لو شق تمرة ؛
چیزی که مایه تقرب به خدای متعال است کوچک مشمار اگر چه پاره خرمایی باشد .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 212
حدیث2612
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
از پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) پرسیدند : کفاره غیبت چیست ؟ فرمودند : برای آن کس که غیبتش کردی هر زمان به یادش افتادی از خدا طلب آمرزش کنی .
اصول کافی ، ج 4 ، ص 61
حدیث2613
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
من أحب الاعمال الی الله عز و جل إدخال السرور علی المؤمن : اشباع جوعته أو تنفیس کربته أو قضاء دینه؛
از جمله دوست داشتنی ترین اعمال نزد خدای متعال شادی رسانیدن به مؤمن است و سیر کردن او از گرسنگی ، یا رفع گرفتاری او یا پرداخت بدهیش .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 276
حدیث2614
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
شیعتنا الرحماء بینهم ، الذین اذا خلوا ذکروا الله؛
شیعیان ما با یکدیگر مهربانند ، چون تنها باشند خدا را یاد کنند .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 268
حدیث2615
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
تصافحوا فإنها تذهب بالسخیمة ؛
با یکدیگر مصافحه کنید، زیرا مصافحه کینه را می برد .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 264
حدیث2616
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
من زار أخاه فی الله قال الله عز و جل : إیای زرت و ثوابک علی و لست أرضی لک ثوابا دون الجنة ؛
هر کسی که برای خدا از برادرش دیدن کند ، خدای متعال فرماید : مرا دیدن کردی و ثوابت بر من است و به ثوابی جز بهشت برایت خرسند نیستم .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 255
حدیث2617
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
طلب العلم فریضة؛
کسب دانش واجب است .
اصول کافی ، ج 1 ، ص 35
حدیث2618
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
اذا أراد الله بعبد خیرا فقهه فی الدین؛
چون خدا خیر بنده ای خواهد، او را در دین دانشمند کند .
اصول کافی ، ج 1 ، ص 39
حدیث2619
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
میان ایمان و کفر فاصله ای جز کم عقلی نیست. عرض شد : چگونه ای پسر پیامبر ؟ فرمودند : بنده خدا در حاجت خود متوجه مخلوق می شود، در صورتی که اگر با خلوص نیت متوجه خدا شود آنچه خواهد در نزدیکتر از آن وقت به او رسد .
اصول کافی ، ج 1 ، ص 32
حدیث2620
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
پیامبر خدا(صلی الله عایه و آله و سلم) فرموده است : ای علی هیچ تهیدستی سخت تر از نادانی و هیچ مالی سودمندتر از عقل نیست .
اصول کافی ، ج 1 ، ص 30
حدیث2621
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
أکمل الناس عقلا أحسنهم خلقا ؛
عاقل ترین مردم خوش خلق ترین آنهاست .
اصول کافی ، ج 1 ، ص 27
حدیث2622
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
من ابتلی من المؤمنین ببلاء فصبر علیه ، کان له مثل أجر الف شهید؛
هر مؤمنی به بلائی گرفتار شود و صبر کند ، اجر هزار شهید برای اوست .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 146
حدیث2623
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
ان الله عز و جل إذا أحب عبدا فعمل قلیلا جزاه بالقلیل الکثیر؛
چون خدای تعالی بنده ای را دوست دارد و او عمل کوچکی انجام دهد، خدا او را پاداش بزرگ دهد .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 137
حدیث2624
امام جعفر صادق (علیه السلام):
لا تکرهوا إلی أنفسکم العبادة؛
عبادت را به خود مکروه و ناپسند ندارید .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 137
حدیث2625
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
قال الله تبارک و تعالی : ما تحبب إلی عبدی بأحب مما افترضت علیه؛
خداوند متعال فرموده است : بنده من با چیزی محبوبتر از انجام واجبات به من دوستی نکند .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 129
حدیث2626
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
قال رسول الله : من ترک معصیة لله مخافة الله تبارک و تعالی أرضاه الله یوم القیامة؛
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند : هر که گناهی را برای خدا و ترس از او ترک کند خدا او را در روز قیامت خشنود گرداند .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 128
حدیث2627
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
خف الله کأنک تراه و إن کنت لا تراه فإنه یراک؛
چنان از خدا بترس که گویا او را می بینی و اگر تو او را نمی بینی او تو را می بیند .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 110
حدیث2628
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
جعل الخیر کله فی بیت و جعل مفتاحه الزهد فی الدنیا ؛
همه خیردرخانه ای نهاده شده و کلیدش را زهد و بی رغبتی به دنیا قرار داده اند .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 194
حدیث2629
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
ان المسلمین یلتقیان ، فافضلهما أشدهما حبا لصاحبه ؛
از دو مسلمان که به هم برخورد می کند آن که دیگری را بیشتر دوست دارد، بهتر است .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 193
حدیث2630
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
من أحب لله و أبغض لله و أعطی لله فهو ممن کمل إیمانه ؛
هر که برای خدا دوست دارد و برای خدا دشمن دارد و برای خدا عطاء کند ، از کسانی است که ایمانش کامل است .
اصول کافی ، ج 3 ، ص 189
حدیث2631
پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
ما اختلف أمة بعد نبیها الا ظهر أهل باطلها علی اهل حقها؛
هیچ امتی پس از پیامبرشان، اختلاف نکردند مگر آنکه گروه باطل بر حق گرایان چیره شدند .
کنز العمال، حدیث929
حدیث2632
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
لو سکت الجاهل ما اختلف الناس؛
اگر جاهل سکوت می کرد، مردم اختلاف نمی کردند[سبب بسیاری از اختلافات، سخنهای ناآگاهانه است].
بحار الانوار، ج 75، ص 81
حدیث2633
امام علی ( علیه السلام) فرمودند:
.. فإن ید الله علی الجماعة و ایاکم و الفرقة فإن الشاذ من الناس للشیطان، کما أن الشاذ من الغنم للذئب؛
دست خدا بر سر جماعت است،از تفرقه بپرهیزید، زیرا شخص تکرو، شکار شیطان است همان گونه که گوسفند تک رو، طعمه گرگ است.
شرح نهج البلاغه، جلد 8، ص 112
حدیث2634
پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
من فارق الجماعة مات میتة جاهلیة؛
هر کس از گروه مسلمانان جدا شود بر مرگ جاهلیت بمیرد.
نهج الفصاحة، 2855
حدیث2635
قال الإمام السجاد ( علیه السلام) :
.. یا زهری، اما علیک أن تجعل المسلمین منک به منزلة أهل بیتک، فتجعل کبیرهم بمنزلة والدک، و تجعل صغیرهم بمنزلة ولدک، و تجعل تربک منهم بمنزلة أخیک؛
امام سجاد(علیه السلام) به زهری فرمودند:
ای زهری، چه می شود که مسلمانان را مانند اهل خانه خود بدانی، بزرگ آنان را به منزله پدر خود و کوچکشان را به منزله فرزند و همسال خود را به منزله برادرت قرار دهی.
بحار الانوار، جلد 68، ص230
حدیث2636
پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
لا تختلفوا، فإن من کان قبلکم اختلفوا فهلکوا.
اختلاف نکنید، آنان که قبل از شما بودند اختلاف کردند و هلاک شدند.
کنز العمال، حدیث 894
حدیث2637
پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
ألجماعة رحمة و الفرقه عذاب؛
جماعت؛ وحدت مایه رحمت و تفرقه موجب عذاب است.
نهج الفصاحه، حدیث1323
حدیث2638
پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
خیر المؤمنین من کان مألفة للمؤمنین و لا خیر فیمن لایألف و لایؤلف.
بهترین مؤمنان، کسی است که محور الفت مؤمنان باشد، کسی که انس نگیرد و با دیگران مأنوس نشود خیری ندارد.
بحار الانوار، جلد 71، ص 393
حدیث2639
پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
ألمؤمن للمؤمن کالبنیان المرصوص یشد بعضه بعضا.
مؤمن نسبت به مؤمن مانند بنای استواری است که اجزای آن، یکدیگر را استحکام می بخشند .
نهج الفصاحه، حدیث 3103
حدیث2640
امام باقر ( علیه السلام) فرمودند:
ألمؤمنون فی تبارهم و تراحمهم و تعاطفهم کمثل الجسد،إذا اشتکی تداعی له سائره بالسهر و الحمی؛
مؤمنان در نیکی و شفقت و مهربانی به یکدیگر مانند یک پیکرند که اگر به عضوی از آن آسیبی برسد تمام اعضاء در تب و بیخوابی گرفتار آیند.
بحار الانوار، جلد 71، ص234
حدیث2641
امام صادق ( علیه السلام) فرمودند:
تواصلوا و تباروا و تراحموا و کونوا إخوة أبرارا کما أمرکم الله عز و جل؛
همان گونه که خدای عزوجل به شما دستور داده، با هم پیوند داشته باشید، به یکدیگر نیکی کنید، و برادرانی نیکوکار باشید.
وسایل الشیعه، جلد 8، ص 552
حدیث2642
امام صادق ( علیه السلام) فرمودند:
إنما المؤمنون إخوة بنو أب و أم و إذا ضرب علی رجل منهم عرق سهر له الاخرون.
مؤمنان، با یکدیگر برادرند، و همگی فرزندان یک پدر و مادر و چون رگ یکی از آنان زده شود؛ مصیبتی بر او وارد شود؛ دیگران در غم او خوابشان نبرد.
الکافی، جلد 2، ص165
حدیث2643
پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
ألمسلمون إخوة لافضل لأحد علی أحد إلا بالتقوی.
مسلمانان با هم برادرند و هیچ کس بر دیگری برتری ندارد، جز به تقوی.
کنز العمال، جلد 1، ص 149
حدیث2644
نبی اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
ألمؤمنون إخوة تتکافؤ دماؤهم و هم ید علی من سواهم؛
مؤمنان با هم برادرند و خونشان برابر است و در برابر دشمن متحد و یک پارچه اند.
کافی، جلد 1، ص 404
حدیث2645
حضرت فاطمه زهرا ( علیها السلام) فرمودند:
.. و طاعتنا نظاما للملة و امامتنا لما للفرقة و الجهاد عز الاسلام.
پیروی از ما اهل بیت نظام امت، و رهبری ما عامل وحدت، و جهاد مایه عزت و سربلندی اسلام است.
کشف الغمة، جلد 2، ص 109
حدیث2646
قال الامام علی ( علیه السلام) :
صلاح ذات البین أفضل من عامة الصلاة و الصیام.
امام علی ( علیه السلام) فرمودند:
اصلاح اختلافها، از تمامی نمازها و روزه ها برتر است.
نهج البلاغه
حدیث2647
قال الباقر ( علیه السلام) :
.. یا معشر المؤمنین تألفوا و تعاطفوا.
امام محمد باقر ( علیه السلام) فرمودند:
هان ای گروه مؤمنان، مأنوس و متحد باشید و به هم مهربانی کنید.
الکافی، جلد 2، ص345
حدیث2648
قال الامام علی ( علیه السلام) :
.. و علیکم بالتواصل و التباذل و ایاکم و التدابر و التقاطع.
امام علی ( علیه السلام) در وصیت به حسنین ( علیهما السلام) می فرمایند:
.. و بر شما باد به ارتباط و بذل و بخشش و دوری گزیدن از جدائی و پشت کردن به یکدیگر .
نهج البلاغه، نامه47
حدیث2649
قال النبی ( صلی الله علیه و آله و سلم) :
إسمعوا و أطیعوا لمن ولاه الله الأمر، فإنه نظام الإسلام.
پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
از حاکمان الهی اطاعت کنید و گوش بفرمان باشید زیرا اطاعت از رهبری مایه وحدت امت اسلام است.
امالی مفید، جلد 1 ص 14 مجلس 2 حدیث 2
حدیث2650
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
من‌کانَت هِمَّتُهُ ما یَدخُلُ بَطنَهُ ، کانَت قِیمَتُهُ ما یَخرُجُ مِنهُ؛
هر که هــمّ و غـمّش چیزی بـاشد که وارد شکمش می‌شود ، ارزشش به اندازه همان چیزی است که از شکمش خارج می‌شود .
غرر الحکم : 8830
حدیث2651
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
أفضَلُ الصَّدقَةِ إبرادُ الکَبِدِ الحَرّی ، ومَن سَقی کَبِدا حَرّی مِن بَهیمَةٍ أو غَیرِها أظَلَّهُ اللّه‌ُ عز و جل یَومَ لا ظِلَّ إلاّ ظِلُّهُ؛
بـهترین صـدقه خـنک کردن جگر تفتیده است . هرکه جگر تفتیده حیوانی یا جز آن را سیراب کند خداوند عز و جل او را ، در آن روزی که هیچ سایه‌ای جز سایه او نیست ، سایه دهد .
بحار الأنوار : 96 / 172 / 8
حدیث2652
امام باقر علیه‌السلام می فرمایند:
إنّ أوَّلَ ما یُبدَأُ بهِ یَومَ القِیامَةِ صَدَقةُ الماءِ؛
نخستین چیزی که در روز قیامت به آن رسیدگی می‌شود (ثواب) صدقه آب (دادن به تشنه) است .
بحار الأنوار : 96 / 173 / 13
حدیث2653
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می فرمایند:
إذا کَثُرَت ذُنوبُکَ فاسْقِ‌الماءَ عَلَی الماءِ.
هرگاه گناهانت زیاد شد پشت سر هم آب (به تشنگان) بنوشان .
کنز العمّال : 16377
حدیث2654
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إنَّ أهلَ البَیتِ لَیَقِلُّ طُعمُهُم ؛ فَتَستَنیرُ بُیوتُهُم .
ساکنان یک خانه ، در اثر کم خوردن غذا ، خانه‌شان نورانی می‌گردد .
کنز العمّال ، جلد 3 ، صفحه 391
حدیث2655
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
خوشا به سعادت سبقت جویان به سایه عرش. گفتند: ای رسول خدا! آنان کیانند؟ فرمودند: آنان که چون حق را بشنوند، بپذیرند و هرگاه حق از آنان خواسته شود، دریغ نکنند و برای مردم همان‌گونه قضاوت کنند که برای خود می‌کنند.
بحارالأنوار، ج 75، ص 29، ح 19 .
حدیث2656
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
وَ مَنْ شَهِدَ شَهادَةَ حَقٍّ لِیُحْیِیَ بِها حَقَّ امْرِی‌ءٍ مُسْلِمٍ اَتی یَوْمَ الْقیامَةِ وَ لِوَجْهِهِ نورٌ مَدَّ الْبَصَرِ تَعْرِفُهُ الْخَلایِقُ بِاسْمِهِ وَ نَسَبِهِ ؛
کسی که برای زنده کردن حق یک مسلمان، شهادت حقّ بدهد، روز قیامت در حالی آورده می‌شود که پرتو نور چهره‌اش، تا چشم کار می‌کند دیده می‌شود و خلایق او را به نام و نسب می‌شناسند.
کافی، ج 7، ص 381، ح 1 .
حدیث2657
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
عَلَیْکُمْ بِالصِّدْقِ فَاِنَّهُ مَعَ الْبِرِّ وَ هُما فِی الْجَنَّةِ وَ ایّاکُمْ وَ الْکِذْبِ فَاِنَّهُ مَعَ الْفُجورِ وَ هُما فِیالنّارِ ؛
شما را سفارش می‌کنم به راستگویی، که راستگویی با نیکوکاری همراه است و هر دو در بهشت‌اند و از دروغگویی بپرهیزید که دروغگویی همراه با بدکاری است و هر دو در جهنم‌اند.
نهج الفصاحه، ح 1976 .
حدیث2658
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
مَنْ کَشَفَ عَوْرَةَ اَخیهِ الْمُسْلِمِ کَشَفَ اللّه‌ُ عَوْرَتَهُ حَتّی یَفْضَحَهُ بِها فی بَیْتِهِ؛
هر کس عیب و زشتی برادر مسلمان خود را فاش کند، خداوند زشتی او را آشکار سازد، تاجایی که او را در درون خانه‌اش رسوا سازد.
الترغیب والترهیب، ج 2، ص 239، ح 9.
حدیث2659
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
لا تَـکُنْ مِمَّنْ یَرجُو الاْآخِرَةَ بِغَیْرِ الْعَمَلِ... یَنْهی وَ لا یَنْتَهی وَ یَاْمُرُ بِما لا یَاْتی... ؛
از کسانی مباش که بی‌عمل، به آخرت امید دارند... از گناه باز می‌دارند، اما خود باز نمی‌ایستند، به کارهایی فرمان می‌دهند که خود انجام نمی‌دهند.
نهج البلاغه، از حکمت 150 .
حدیث2660
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلثَّناءُ بِاَکْثَرَ مِنَ الاِْسْتِحْقاقِ مَلَقٌ وَ التَّقْصیرُ عَنِ الاِْسْتِحْقاقِ عِیٌّ اَوْ حَسَدٌ؛
تعریف بیش از استحقاق، چاپلوسی و کمتر از استحقاق، از ناتوانی در سخن و یا حسد است.
نهج البلاغه، حکمت 347 .
حدیث2661
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
اِنَّ لِلْمُؤْمِنِ عَلی الْمُؤْمِنِ سَبْعَةَ حُقوقٍ، فَاَوْجَبُها اَنْ یَقولَ الرَّجُلُ حَقّا وَ اِنْ کانَ عَلی نَفْسِهِ اَوْ عَلی والِدَیْهِ، فَلا یَمیلَ لَهُمْ عَنِ الْحَقِّ؛
مؤمن را بر مؤمن، هفت حق است. واجب‌ترین آنها این است که آدمی تنها حق را بگوید، هر چند بر ضد خود یا پدر و مادرش باشد و به خاطر آنها از حق منحرف نشود.
بحار الأنوار ، ج 74 ، ص 223، ح 8 .
حدیث2662
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
لِیَجْتَمِعَ فِی قَلبِکَ الأفتِقارُ اِلَی النّاسِ وَ الاِستِغناءُ عَنْهُمْ فَیَکُونَ اِفتِقارُکَ اِلَیْهِمْ فِی لِیْنِ کِلامِکَ وَ حُسْنِ بِشْرِکَ وَ یَکُونَ اِسْتِغْناءُکَ عَنْهُمْ فی نَزاهَةِ عِرْضِکَ وَ بَقاءِ عِزِّکَ؛
باید نیاز به مردم و بی‌نیازی از آنان، در دلت گردآیند، تا نیازت به آنان، سبب نرمی در گفتار و خوش‌رویی‌ات شود و بی‌نیازی‌ات، سبب آبروداری و عزّتت باشد.
کافی، ج 2 ، ص 149، ح 7.
حدیث2663
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
خَیْرُ الکَلامِ مَا دَلَّ وَ جَلَّ وَ قَلَّ وَ لَمْ یُمِلَّ؛
بهترین سخن، آن است که قابل فهم و روشن و کوتاه باشد و خستگی نیاورد.
انوار العلویه، ص 489 .
حدیث2664
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
کونوا دُعاةً لِلنّاسِ بِغَیْرِ اَ لْسِنَتِکُمْ، لِیَرَوا مِنْکُمْ الْوَرَعَ وَ الاِْجْتِهادَ وَ الصَّلاةَ وَ الْخَیْرَ، فَاِنَّ ذلِکَ داعیَةٌ؛
مردم را به غیر از زبان خود، دعوت کنید، تا پرهیزکاری و کوشش در عبادت و نماز و خوبی را از شما ببینند، زیرا اینها خود دعوت کننده است.
کافی، ج 2 ، ص 78، ح 14.
حدیث2665
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
هر کسی، به هدایتی راهنمایی کند، پاداشی را که برای پیروان هدایت وجود دارد، برای او نیز خواهد بود؛ بی آن‌که از پاداش پیروان کاسته شود، و هر کس به گمراهی‌ای راهنمایی کند گناهی که برای پیروان آن وجود دارد، برای او نیز خواهد بود؛ بی‌آن‌که از گناه آنها کاسته شود.
منیة المرید، ص 102.
حدیث2666
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
کسانی که به کشمکش و دشمنی با یکدیگر بپردازند، دچار سستی می‌شوند و سرانجام بدِ کارشان را می‌چشند و در نزدشان خوبی، بدی و بدی، خوبی جلوه می‌کند، در نتیجه راهشان را درست نمی بینند، کارشان دشوار و گریز گاهشان تنگ می‌شود، چنین کسان در معرض خروج از دین و پیروی از راه غیر مؤمنان هستند.
خصال، ص 233 .
حدیث2667
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
خداوند! زبان را عذابی دهد که هیچ یک از اعضای دیگر را چنان عذابی ندهد. زبان گوید: ای پروردگار! مرا عذابی دادی که هیچ چیز را چنان عذاب ندادی! در پاسخش گفته شود: سخنی از تو بیرون آمد و به شرق و غرب زمین رسید و به واسطه آن خونی بناحقّ ریخته شد و مالی به غارت رفت و ناموسی هتک شد.
کافی، ج 2 ص 115، ح 16.
حدیث2668
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
تا زمانی که مردم، امر به معروف و نهی از منکر نمایند و در کارهای نیک و تقوا به یاری یکدیگر بشتابند، در خیر و سعادت خواهند بود، اما اگر چنین نکنند، برکت‌ها از آنان گرفته شود و گروهی بر گروه دیگر سلطه پیدا کنند. نه در زمین یاوری دارند و نه در آسمان.
تهذیب الاحکام، ج 6، ص 181، ح 22.
حدیث2669
امام سجاد علیه‌السلام می فرمایند :
حق کسی که به تو نیکی کرده ، این است که از او تشکر کنی و نیکی‌اش را به زبان‌آوری و از او به خوبی یاد کنی و میان خود و خدای عزّوجلّ برایش خالصانه دعا کنی ، هرگاه چنین کردی بی‌گمان در پنهان و آشکار از او تشکر کرده‌ای . سپس اگر روزی توانستی نیکی او را جبران کنی ، جبران کن
خصال، ص 568 .
حدیث2670
امام علی علیه‌السلام در توصیف کسانی که خداوند متعال دوستشان دارد، می فرمایند :
اگر در روز آنها را ببینی، خواهی دید که در زمین آرام گام برمی‌دارند و با مردم به نیکی سخن می‌گویند و هرگاه نادان‌ها آنان را صدا می‌کنند، می‌گویند سلام و هرگاه به لغو برخورد می‌کنند، بزرگوارانه از آن می‌گذرند. قدم‌هایشان از رفتن به جاهای تهمت خیز بسته‌اند و زبانشان را از این‌که درباره ناموس مردم سخن بگویند خاموش کرده‌اند.
صفات الشیعه ، ص 41 ـ 42 .
حدیث2671
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
أَیُّما مُسْلِمَیْنِ تَهاجَرا فَمَکَثا ثَلاثا لایَصْطَلِحانِ اِلاّ کانا خارِجَیْنِ مِنَ الاِْسْلامِ، وَ لَمْ یَکُنْ بَیْنَهُما وَلایَةٌ فَاَیُّهُما سَبَقَ اِلی کَلامِ اَخیهِ کانَ السّابِقَ اِلَی الْجَنَّةِ یَوْمَ الْحِسابِ؛
دو مسلمانی که سه روز با هم قهر کنند و آشتی ننمایند، هر دو از اسلام بیرون می‌روند و میان آنان هیچ پیوند دینی نیست و هر کدام از آنها پیش از دیگری با برادرش حرف بزند، در روز قیامت زودتر به بهشت می‌رود.
کافی، ج 2، ص 345، ح 5.
حدیث2672
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
اَلا اُخْبِرُکُمْ بِاَفْضَلَ مِنْ دَرَجَةِ الصّیامِ وَ الصَّلاةِ وَ الصَّدَقَةِ؟ صَلاحُ ذاتِ الْبَیْنِ، فَاِنَّ فَسادَ ذاتِ الْبَیْنِ هِیَ الْحالِقَةُ؛
آیا به چیزی با فضیلت‌تر از نماز و روزه و صدقه (زکات) آگاهتان نکنم؟ و آن اصلاح میان مردم است، زیرا تیره شدن رابطه بین مردم ریشه‌کن کننده دین است.
نهج الفصاحه، ح 458.
حدیث2673
امام حسن عسکری علیه‌السلام می فرمایند :
مَنْ وَعَظَ اَخاهُ سِرّا فَقَدْ زانَهُ وَ مَنْ وَعَـظَـهُ عَلانیَةً فَقَدْ شانَهُ؛
هر کس برادر (دینی‌اش) را پنهانی نصیحت کند، او را آراسته و اگر آشکارا نصیحتش نماید، ارزش او را کاسته است.
تحف العقول، ص 489 .
حدیث2674
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
ای مردم! بیاید یکدیگر را بر اطاعت خدا یاری کنید و عدالتش را بپادارید و به عهدش(در عبودیت او و ترک طاعت شیطان) وفا کنید و در تمامی حقوق الهی منصفانه رفتار کنید، زیرا که بندگان خدا به چیزی نیازمندتر از این نیستند که در این امور یکدیگر را نصیحت و خوب یاری کنند.
کافی، ج 8 ، ص 354، ح 550 .
حدیث2675
امام سجاد علیه‌السلام می فرمایند :
حَقُّ اللِّسانِ اِکْرامُهُ عَنِ الْخَنی وَتَعْویدُهُ الْخَیْرَ وَ تَرْکُ الْفُضولِ الَّتی لافائِدَةَ لَها وَ الْبِرُّ بِالنّاسِ وَ حُسْنُ الْقَوْلِ فیهِمْ؛
حق زبان، احترام گذاشتن به آن با ترک زشت‌گویی، عادت دادنش به خوبی، ترک گفتار بی‌فایده و نیکی به مردم و خوشگویی درباره آنان است.
بحارالأنوار، ج 71، ص 286، ح 41.
حدیث2676
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
مَنْ عامَلَ النّاسَ فَلَمْ یَظْلِمْهُمْ وَحَدَّثَهُم فَلَمْ یَکْذِبْهُم وَ وَعَدَهُم فَلَمْ یَخْلِفْهُم فَهُوَ مِمَّنْ کَمُلَتْ مُرُوءتُهُ وَ ظَهَرَتْ عَدالَـتُهُ وَ وَجَبَتْ اُخُوَّتُهُ وَحَرُمَتْ غیبَتُهُ؛
هر کس در معاشرت با مردم به آنان ظلم نکند، دروغ نگوید و خلف وعده ننماید، جوانمردیش کامل، عدالتش آشکار، برادری با او واجب و غیبتش حرام است.
خصال، ص 208، ح 28.
حدیث2677
امام باقر علیه‌السلام درباره این گفته خداوند که «با مردم به زبان خوش سخن بگویید» فرمودند: بهترین سخنی که دوست دارید مردم به شما بگویند، به آنها بگویید، چرا که خداوند، لعنت کننده، دشنام دهند، زخم‌زبان زن بر مؤمنان، زشت‌گفتار، بدزبان و گدای سمج را دشمن می‌دارد و با حیا و بردبار و عفیفِ پارسا را دوست دارد.
امالی صدوق، ص 326.
حدیث2678
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
به خدایی که جانم در اختیار اوست، وارد بهشت نمی‌شوید مگر مؤمن شوید و مؤمن نمی‌شوید، مگر این‌که یکدیگر را دوست بدارید. آیا می‌خواهید شما را به چیزی راهنمایی کنم که با انجام آن، یکدیگر را دوست بدارید؟ سلام کردن بین یکدیگر را رواج دهید.
مشکاة الانوار، ص 157.
حدیث2679
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
من برای کسی که بگومگو را رها کند، هر چند حق با او باشد و برای کسی که دروغ گفتن را اگر چه به شوخی باشد، ترک گوید و برای کسی که اخلاقش را نیکو گرداند، خانه‌ای در حومه بهشت و خانه‌ای در مرکز بهشت و خانه‌ای در بالای بهشت ضمانت می‌کنم.
خصال، ص 144، ح 170.
حدیث2680
امام سجاد علیه‌السلام می فرمایند :
اِنَّ لِسانَ ابْنِ آدَمَ یُشْرِفُ کُلَّ یَوْمٍ عَلی جَوارِحِهِ فَیَقولُ: کَیْفَ أَصْبَحْتُمْ؟ فَیَقولونَ: بِخَیْرٍ اِنْ تَرَکْتَنا! وَیَقولونَ: اَللّه‌َ اَللّه‌َ فینا! وَ یُناشِدونَهُ وَ یَقولونَ: إِنَّما نُثابُ بِکَ وَ نُعاقَبُ بِکَ؛
زبان آدمیزاد، هر روز به اعضای او نزدیک می‌شود و می‌گوید: چگونه‌اید؟ آنها می‌گویند: اگر تو ما را به خودمان واگذاری، خوب هستیم! و می‌گویند: از خدا بترس و کاری به ما نداشته باش. و او را سوگند می‌دهند و می‌گویند: ما فقط به واسطه تو پاداش می‌یابیم و به واسطه تو، مجازات می‌شویم.
خصال، ص 6، ح 15 .
حدیث2681
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
خَیْرُکُم خَیْرُکُم لِنِسائِهِ و اَنَا خَیْرُکُم لِنِسائی؛
بهترین شما کسی است که برای زنان خود بهتر باشد و من بهترین شما برای زن خود هستم.
من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 443.
حدیث2682
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
الاَکْلُ عِندَ اَهلِ المُصیبَةِ مِن عَمَلِ الجاهِلیَّةِ وَ السُّنَّةُ البَعْثُ اِلَیْهِم بِالطَّعامِ؛
غذا خوردن نزد مصیبت‌زدگان و با خرج آنان، از رفتارهای جاهلیت است و سنّت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله فرستادن غذا برای مصیبت‌زدگان است.
من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 182.
حدیث2683
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
اِنْ قَدَرتَ اَن تُصْبِحَ و تُمسی و لَیْسَ فی قَلبِکَ غَشٌّ لاَِحَدٍ فَافعَل و ذلِکَ مِن سُنَّتی و مَنْ أحیی سُنَّتی فَقَد اَحیانی و مَن اَحیانی کانَ مَعی فِی الجَنَّةِ؛
تا می‌توانی بکوش که صبح و شب در قلبت (حتّی) قصد فریب و نیرنگ کسی نباشد؛ چرا که این از سنّت‌های من است و کسی که سنّتم را زنده کند، مرا زنده کرده است و کسی که مرا زنده کند، در بهشت با من خواهد بود.
سنن ترمذی، ج 4، ص 151.
حدیث2684
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
پروردگارم مرا به هفت خصلت امر نموده است: دوست داشتن بینوایان و نزدیک شدن به آنها، ذکر لا حول و لا قوة الا باللّه را بسیار گفتن، با خویشاوندان رابطه برقرار کردن؛ هر چند آنان قطع رابطه کنند، [و در مسائل مادی]، به پایین‌تر از خود نگاه کنم نه به بالاتر، در راه خدا سرزنش ملامتگران را به خود نگیرم، حق را بگویم اگر چه تلخ باشد و از کسی چیزی نخواهم.
الاصول الستة عشر، ص 75.
حدیث2685
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
کانَ النَّبیُّ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله اِذا سُئِلَ شَیئا فَاِذا اَرادَ اَنْ یَفْعَلَه ُقالَ: نَعَم وَ اِذا اَراد اَنْ لا یَفْعَلَ سَکَتَ و کانَ لا یَقول لِشَی‌ءٍ لا... ؛
هرگاه از رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله چیزی تقاضا می‌شد، اگر ایشان آن را می‌خواستند انجام دهند، می‌فرمودند: بله و اگر نمی‌خواستند انجام دهند، سکوت می‌نمودند و هیچ‌گاه ایشان برای چیزی نه نمی‌گفتند.
بحارالأنوار، ج 93، ص 327.
حدیث2686
امام کاظم علیه‌السلام می فرمایند:
اِنَّ رَسولَ اللّه‌ِ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله کانَ اِذا اَتاهُ الضَّیْفُ اَکَلَ مَعَهُ وَ لَمْ یَرْفَعْ یَدَهُ مِنَ الْخِوانِ حَتّی یَرْفَعَ الضَّیْفُ یَدَهُ؛
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله هرگاه میهمان داشتند، با او غذا می‌خوردند و دست از سفره و غذا نمی‌کشیدند، تا آن‌که میهمان دست از غذا خوردن بکشد.
کافی، ج 6، ص 286 .
حدیث2687
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
اَکْرَمُ اَخلاقِ النَّبیّینَ وَ الصِّدّیقینَ وَ الشُهَداءِ وَ الصّالِحینَ التَّزاوُرُ فِی اللّه‌ِ؛
بزرگوارانه‌ترین اخلاق پیامبران، صدیقین (انسان‌های راستین) شهدا و صالحین، دیدار یکدیگر برای خداست.
دعائم الاسلام، ج 2، ص 106 .
حدیث2688
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
کانَ رَسولُ اللّه‌ِ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله لَیَسُرُّ الرَّجُلَ مِنْ اَصحابِهِ اِذا رَآهُ مَغْموما بِالْمُداعَبَةِ وَ کانَ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله یَقولُ: اِنَّ اللّه‌َ یُبْغِضُ الْمُعَبِّسَ فی وَجْهِ اِخْوانِهِ؛
هرگاه رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله یکی از اصحاب خود را غمگین می‌دیدند، با شوخی او را خوشحال می‌کردند و می‌فرمودند: خداوند، کسی را که با برادران (دینی) اش با ترشرویی و چهره عبوس روبرو شود، دشمن می‌دارد.
رسائل شهید ثانی، ص 326 .
حدیث2689
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
مَنْ یَضْمُنْ لی بِرَّ الْوالِدَیْنِ وَ صِلَةَ الرَّحِمِ اَضْمُنْ لَهُ کَثْرَةَ الْمالِ وَ زیادَةَ الْعُمْرِ وَ الْمَحَبَّةَ فِی الْعَشیرَةِ؛
هر کس نیکی به پدر و مادر و صله رحم را برایم ضمانت کند، من نیز زیادی ثروت، طول عمر و محبّت او را در دل خویشاوندان ضمانت می‌نمایم.
مستدرک الوسائل، ج 15، ص 176، ح 12.
حدیث2690
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ فی اَهْلِ بَیْتِهِ زیدَ فی رِزْقِهِ؛
هر کس به شایستگی در حقّ خانواده‌اش نیکی کند، روزیش زیاد می‌شود.
الدعوات الراوندی، ص 127.
حدیث2691
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
طَلَبُ الْحَلالِ فَریضَةٌ عَلی کُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ؛
کسب درآمد حلال، بر هر مرد و زن مسلمانی واجب است.
جامع الأخبار، ص 389، ح 1079.
حدیث2692
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
مَنْ اَکَلَ مِنْ کَدِّ یَدِهِ حَلالاً فُتِحَ لَهُ اَبْوابُ الْجَنَّةِ یَدْخُلَ مِنْ اَیِّها شاءَ؛
هر کس از دسترنج حلال خود روزی بخورَد، درهای بهشت به روی او باز می‌شود تا از هر کدام که بخواهد، وارد شود.
جامع الأخبار، ص 390، ح 1086 .
حدیث2693
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
اِسْتَنْزِلُوا الرِّزْقَ بِالصَّدقَةِ وَ الْبُکورُ مُبارَکٌ یَزیدُ فی جَمیعِ النِّعَمِ خُصوصاً فِی الرِّزْقِ وَ حُسْنُ الْخَطِّ مِنْ مَفاتیحِ الرِّزْقِ وَ طیبُ الْکَلامِ یَزیدُ فِی الرِّزْقِ؛
با صدقه دادن روزی را فرود آورید، سحرخیزی با برکت است و همه نعمت‌ها، مخصوصاً روزی را زیاد می‌کند، خط زیبا از درهای رزق است و خوش‌زبانی [هم] روزی را زیاد می‌کند.
بحارالأنوار، ج 76، ص 318 .
حدیث2694
امام باقر علیه السلام می فرمایند:
خداوند برای هر کسی روزیِ حلالی مقرّر داشته که به سلامت به او خواهد رسید. از طرف دیگر روزی حرام نیز در دسترس او قرار داده است که اگر انسان روزی خود را از آن حرام به دست آورد، خداوند در عوض، روزی حلالی را که برای او مقدّر کرده است، از او باز خواهد داشت و غیر از این دو روزی (حلال و حرام)، روزی‌های فراوان دیگری نیز نزد خداوند هست.
بحارالأنوار، ج 5، ص 147، ح 6.
حدیث2695
امام باقر علیه السلام می فرمایند:
عَلَیْکَ بِالدعاءِ لْاِخوانِکَ بِظَهْرِ الْغَیْبِ فَاِنَّهُ یَهیلُ الرِّزقَ؛
پشت سر برادران (دینی) خود دعا کن، که این کار روزی را به طرف تو سرازیر می‌کند.
بحارالأنوار، ج 76، ص 60، ح 14 .
حدیث2696
ابو عبیده به امام صادق‌علیه السلام عرض کرد: دعا کنید که خداوند روزی مرا دست بندگانش قرار ندهد، امام فرمودند: خداوند چنین کاری نمی‌کند. او روزی بندگانش را در دست یکدیگر قرار داده است؛ امّا از خدا بخواه که روزیت را در دست بندگان خوبش قرار دهد، که این از خوش‌بختی است.
تحف العقول، ص 361 .
حدیث2697
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
اَلضَّیْفُ یَنْزِلُ بِرِزْقِهِ وَ یَرْتَحِلُ بِذُنوبِ اَهْلِ الْبَیْتِ؛
میهمان، روزی خود را می‌آورد و گناهان اهل خانه را می‌برد .
بحارالأنوار، ج 75، ص 461، ح 14 .
حدیث2698
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
لا تَتَشاغَلُ عَمّا فُرِضَ عَلَیْکَ بِما قَدْ ضُمِنَ لَکَ فَاِنَّهُ لَیْسَ بِفائتِکَ ما قَدْ قُسِّمَ لَکَ وَ لَسْتَ بِلاحِقٍ ما قد زُویَ عنکَ؛
مبادا با پرداختن به کسب روزی تضمین شده، از آنچه بر تو واجب شده است، با زمانی؛ زیرا قسمت تو از روزی می‌رسد و آنچه قسمت تو نباشد، به آن دست نمی‌یابی.
بحارالأنوار، ج 77، ص 187 .
حدیث2699
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
اِنَّ اللَّهَ لَیَبْتَلِی الْعَبْدَ بِالرِّزْقِ لِیَنْظُرَ کَیْفَ یَعْمَلُ فَاِنْ رَضیَ بورِکَ لَهُ وَ اِنْ لَمْ یَرْضَ لَمْ یُبارَکْ لَهُ؛
خداوند انسان را با روزی آزمایش می‌کند، تا ببیند چگونه عمل می‌کند؛ اگر راضی شود، برکت داده می‌شود و اگر راضی نشود، برکت داده نمی‌شود.
کنزالعمال، ح 7121 .
حدیث2700
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
لَمّا قیلَ لَهُ: اُحِبُّ اَنْ یُوَسَّعَ عَلَیَّ فِی الرِّزْقِ؟ - : دُمْ عَلَی الطَّهارَةِ یُوَسَّعَ عَلَیْکَ فِی الرِّزْقِ؛
به رسول خداصلی الله علیه وآله عرض شد: دوست دارم روزیم زیاد شود. فرمودند: پیوسته با وضو باش تا روزیت فراوان شود.
کنزالعمال، ح 44154.
حدیث2701
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
ما اَنْعَمَ اللَّهُ عَلی عَبْدٍ مِنْ نِعْمَةٍ فَعَرَفَها بِقَلْبِهِ وَ حَمِدَ اللَّهُ ظاهِراً بِلِسانِهِ فَتَمَّ کَلامُهُ حَتّی یُؤمَرَ لَهُ بِالْمَزیدِ؛
چون خداوند به بنده‌ای نعمت بدهد و او آن را قلباً قدر بشناسد و به زبان سپاس بگوید، سخنش تمام نشده، فرمان افزایش نعمت برای وی صادر می‌شود.
کافی، ج 2، ص 95، ح 9.
حدیث2702
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اَلْعُسْرُ یُفْسِدُ الاَْخْلاقَ، اَلتَّسَهُّلُ یُدِرُّ الاَْرْزاقَ؛
سخت‌گیری، اخلاق را فاسد، آسان‌گیری روزی‌ها را فراوان می‌کند.
غررالحکم، ح 802 و 803 .
حدیث2703
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
مَنْ حَبَسَ عَنْ اَخیهِ المُسْلِمِ شَیئاً مِنْ حَقٍّ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیْهِ بَرَکَةَ الرِّزْقِ اِلّا اَنْ یَتوبَ؛
هر کس حقّی از حقوق برادر مسلمان خود را پایمان کند، خداوند برکت روزی را بر او حرام گرداند، مگر آن‌که توبه (جبران) کند.
امالی صدوق، ص 350، ح 1.
حدیث2704
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
اَکْثِروا مِنَ الصَّدَقَةِ تُرزَقُوا؛
صدقه زیاد بدهید، تا خداوند به شما روزی بدهد.
بحارالأنوار، ج 77 ، ص 176، ح 10.
حدیث2705
امام باقر علیه السلام می فرمایند:
اِنَّ الْعَبْدَ لَیُذْنِبُ الذَّنْبَ فَیُزْوی عَنْهُ الرِّزْقُ؛
بنده گناه می‌کند و به سبب آن، روزی از او گرفته می‌شود.
کافی، ج 2، ص 270، ح 8 .
حدیث2706
امام حسن علیه السلام می فرمایند:
لَیْسَتِ العِفَّةُ بِدافِعَةٍ رِزْقاً وَ لَا الْحِرْصُ بِجالِبٍ فَضْلاً فَاِنَّ الرِّزْقَ مَقْسومٌ وَ اسْتِعْمالُ الْحِرْصِ اسْتِعْمالُ الْمَآثِمِ؛
نه پاکدامنی، روزی را از انسان دور می‌کند و نه حرص، روزی زیاد می‌آورد؛ چون روزی قسمت شده است و حرص زدن باعث مبتلا شدن به گناهان می‌شود.
تحف العقول، ص 234 .
حدیث2707
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
اِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ جَعَلَ اَرزاقَ الْمُؤمِنینَ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبونَ وَ ذلِکَ اَنَّ الْعَبْدَ اِذا لَمْ یَعْرِفْ وَجْهَ رِزْقِهِ کَثُرَ دُعاؤَهُ؛
خدای عزیز و ارجمند، روزی مؤمنان را از جایی می‌رساند که فکرش را هم نمی‌کنند. علّتش این است که وقتی مؤمن نداند روزیش از کجا خواهد رسید، زیاد دعا می‌کند.
توحید صدوق، ص 402 .
حدیث2708
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:
یا اَباذَرِّ اِنّی قَد دَعَوتُ اللَّهَ جَلَّ ثَناؤُهُ اَنْ یَجْعَلَ رِزْقَ مَنْ یُحِبُّنی کَفافاً وَ اَنْ یُعْطیَ مَنْ یُبْغِضُنی کَثْرَهَ الْمالِ وَ الْوَلَدِ؛
ای اباذر! من دعا کردم که خداوند ارجمند ستوده، روزی دوستدار مرا به قدر کفاف عطا کند و به دشمن من، مال و فرزند زیاد دهد.
مکارم الأخلاق، ص 463.
حدیث2709
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اِذا اَبْطَاَتِ الاَْرْزاقُ عَلَیْکَ فَاسْتَغْفِرِ اللَّهَ یُوَسِّعْ عَلَیْکَ فیها؛
هرگاه در روزی تو تأخیر و تنگی پدید آمد، از خداوند آمرزش بخواه تا روزی را بر تو فراوان گرداند.
تحف العقول، ص 174 .
حدیث2710
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
مَنِ اهتَمَّ لِرِزْقِهِ کُتِبَ عَلَیْهِ خَطیئَةٌ؛
هر کس غم روزی خود را بخورد، برایش یک گناه نوشته می‌شود.
امالی طوسی، ص 300، ح 593 .
حدیث2711
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله :
اِنَّ رَبَّکُمْ واحِدٌ وَ اِنَّ اَباکُمْ واحِدٌ وَ دینَکُمْ واحِدٌ وَ نَبیَّکُمْ واحِدٌ وَ لا فَضْلَ لِعَرَبیٍّ عَلی عَجَمیٍّ وَ لا عَجَمیٍّ عَلی عَرَبیٍّ وَ لا اَحْمَرَ عَلی اَسْوَدَ وَ لا اَسْوَدَ عَلی اَحْمَرَ إلّا بِالتَّقْوی؛
پروردگار، پدر، دین و پیامبر شما یکی است، هیچ عربی بر غیر عرب و هیچ غیر عربی بر عرب و هیچ سرخ پوستی بر سیاه پوست و هیچ سیاه‌پوستی بر سرخ پوست برتری ندارد، جز به تقوا.
کنزالعمال، ح 5655 .
حدیث2712
امام صادق علیه السلام :
سُئِلَ الْاِمامُ الصّادِقُ‌علیه السلام عَنْ قَولِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: اِتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ. قال: یُطاعُ فَلا یُعْصی، وَ یُذْکَرُ فَلا یُنْسی، وَ یُشْکَرُ فَلا یُکْفَرُ؛
از امام صادق‌علیه السلام درباره آیه «تقوای الهی پیشه کنید چنان که حق اوست» پرسیده شد. فرمودند: از خداوند، اطاعت شود و نافرمانی نشود، یاد شود و فراموش نشود و شکرگزاری گردد و کفران نگردد.
معانی الأخبار، ص 240 .
حدیث2713
پیامبر صلی الله علیه وآله :
اِعْمَلْ بِفَرائِضِ اللَّهِ تَکُنْ اَتْقَی النَّاسِ؛
به واجبات خدا عمل کن، تا با تقواترین مردم باشی.
کافی، ج 2، ص 82 ، ح 4.
حدیث2714
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله :
جِماعُ التَّقْوی فی قولِهِ تَعالی: اِنَّ اللَّهَ یَاْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْاِحْسانِ؛
عصاره تقوا در این گفته خداوند آمده است: خداوند به عدالت و نیکی فرمان می‌دهد.
مشکاةالأنوار، ص 95.
حدیث2715
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله :
تَمامُ التَّقْوی اَنْ تَتَعَلَّمَ ما جَهِلْتَ وَ تَعْمَلَ بِما عَلِمْتَ؛
تمام تقوا این است که آنچه را نمی‌دانی بیاموزی و بدانچه می‌دانی عمل کنی.
تنبیه الخواطر، ج 2، ص 120 .
حدیث2716
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله :
اَتْقَی النَّاسِ مَنْ قالَ الْحَقَّ فیما لَهُ وَ عَلَیْهِ؛
با تقواترین مردم، کسی است که حق را بگوید؛ به سودش باشد یا به ضررش.
من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 395، ح 5840 .
حدیث2717
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله :
سُئِلَ رَسولُ اللَّه‌صلی الله علیه وآله: مَنْ اَتْقَی النَّاسِ؟ قال: آمَرُهُمْ بِالْمَعْروفِ وَ اَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ اَوْصَلُهُمْ لِلرَّحِمِ؛
از رسول خداصلی الله علیه وآله سؤال شد: با تقواترین مردم کیست؟ فرمودند: کسی که بیشتر امر به معروف و نهی از منکر و صله رحم نماید.
کنزالعمال، ح 8474 .
حدیث2718
پیامبر صلی الله علیه وآله :
مَنْ اَحَبَّ اَنْ یَکونَ اَتْقَی النَّاسِ فَلْیَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ؛
هر کس دوست دارد با تقواترین مردم باشد، باید به خدا توکل کند.
من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 400، ح 5858 .
حدیث2719
پیامبر صلی الله علیه وآله :
لا یَکونُ الرَّجُلُ مِنَ الْمُتَّقینَ حَتّی یُحاسِبَ نَفْسَهُ اَشَدَّ مِنْ مُحاسَبَةِ الشَّریکِ شَریکَهُ فَیَعْلَمَ مِنْ اَیْنَ مَطْعَمُهُ وَ مِنْ اَیْنَ مَشْرَبُهُ وَ مِنْ اَیْنَ مَلْبَسُهُ اَمِنْ حِلٍّ اَمْ مِنْ حَرامٍ؛
از تقوا پیشگان نیست مگر کسی که از خود سخت‌تر از حسابرسی شریک از شریک، حساب کشی کند و بداند که خوراک، آشامیدنی و لباسش از کجا آمده، آیا از حلال است یا حرام؟
مکارم الاخلاق، ص 468.
حدیث2720
پیامبر صلی الله علیه وآله :
مَنْ اَرادَ اَنْ یَکونَ اَعَزَّ النَّاسِ فَلْیَتَّقِ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ؛
هر کس می‌خواهد عزیزترین مردم باشد، باید تقوای الهی پیشه کند.
کنزالفوائد، ص 164 .
حدیث2721
امام علی علیه السلام :
وَ اللَّهِ ما أری عَبْداً یَتَّقی تَقْویً تَنْفَعُهُ حَتَّی یَخْزِنَ لِسانَهُ؛
به خدا سوگند، بنده با تقوایی را نمی‌شناسم که تقوایش او را سود دهد مگر آن که زبانش را نگه دارد.
نهج البلاغه، خطبه 176 .
حدیث2722
امام علی علیه السلام :
اِنَّ التَّقْوی مُنْتَهی رِضَی اللَّهِ مِنْ عِبادِهِ وَ حاجَتُهُ مِنْ خَلْقِهِ فَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذی اِنْ اَسْرَرْتُمْ عَلِمَهُ وَ اِنْ اَعْلَنْتُمْ کَتَبَهُ؛
نهایت خشنودی خداوند از بندگانش و خواسته او از آفریدگانش، تقواست، پس نسبت به خداوندی که اگر پنهان کنید می‌داند و اگر آشکار سازید می‌نویسد تقوا داشته باشید.
غررالحکم، ح 3620 .
حدیث2723
امام علی علیه السلام :
خُلُوُّ الْقَلْبِ مِنَ التَّقْوی یَمْلَؤُهُ مِنْ فِتَنِ الدُّنْیا؛
دلی که از تقوا خالی باشد، فتنه‌های دنیا آن را پُر کند.
غررالحکم، ح 5078 .
حدیث2724
امام علی علیه السلام :
اَلْمُتَّقونَ اَنْفُسَهُمْ عَفیفَةٌ وَ حاجاتُهُمْ خَفیفَةٌ وَ خَیْراتُهُمْ مَأْمولَةٌ وَ شُرورُهُمْ مَأْمونَةٌ؛
تقوا پیشگان، پاکدامن و کم خرج و زحمت‌اند و مردم به خیرشان امید دارند و از شرّشان در امانند.
غررالحکم، ح 1931.
حدیث2725
امام علی علیه السلام :
اَلتَّقیُّ سابِقٌ اِلی کُلِّ خَیْرٍ؛
تقوا پیشه، برای انجام هر کار خیری سبقت می‌گیرد.
کنزالفوائد، ص 128 .
حدیث2726
امام علی علیه السلام :
لَوْ اَنَّ السَّماواتِ وَ الاَْرْضَ کانَتا عَلی عَبْدٍ رَتْقاً ثُمَّ اتَّقَی اللَّهَ لَجَعَلَ اللَّهُ لَهُ مِنْهُما مَخْرَجاً وَ رَزَقَهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ؛
اگر آسمان‌ها و زمین بر بنده‌ای بسته شوند و او تقوای الهی پیشه کند، خداوند حتماً راهی برای او می‌گشاید و از جایی که گمان ندارد، روزی‌اش می‌دهد.
غررالحکم، ح 7599.
حدیث2727
امام علی علیه السلام :
لِلْمُتَّقی ثَلاثُ عَلاماتٍ: اِخْلاصُ الْعَمَلِ وَ قِصَرُ الاَْمَلِ وَ اغْتِنامُ الْمُهَلِ؛
تقواپیشه، سه نشانه دارد: اخلاص در عمل، کوتاهی آرزو، و غنیمت شمردن فرصت‌ها.
غررالحکم، ح 7370 .
حدیث2728
امام علی علیه السلام :
اَلْمُتَّقی مَیِّتَةٌ شَهْوَتُهُ مَکْظومٌ غَیْظُهُ فِی الرَّخاءِ شَکورٌ وَ فِی الْمَکارِهِ صَبورٌ؛
تقواپیشه، هوا و هوسش مرده، خشمش فرو خورده، در آسایش شکرگزار و در سختی‌ها صبور است.
غررالحکم، ح 1998 .
حدیث2729
امام علی علیه السلام :
سادَةُ اَهْلِ الْجَنَّةِ الاَْتْقیاءُ الاَْبْرارُ؛
سروران اهل بهشت، تقوا پیشگان نیکوکارند.
غررالحکم، ح 5599.
حدیث2730
امام حسن مجتبی علیه السلام :
زَوِّجْها مِنْ رَجُلٍ تَقیٍّ فَاِنَّهُ اِنْ اَحَبَّها اَکْرَمَها وَ اِنْ اَبْغَضَها لَمْ یَظْلِمْها؛
دخترت را به ازدواج مردی با تقوا درآور؛ زیرا اگر دخترت را دوست داشته باشد، گرامی‌اش می‌دارد و اگر دوستش نداشته باشد به او ظلم نمی‌کند.
مکارم الاخلاق، ص 204 .
حدیث2731
امام باقر علیه السلام :
اِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقی بِالتَّقْوی عَنِ الْعَبْدِ ما عَزُبَ عَنْهُ عَقْلُهُ وَ یُجَلّی بِالتَّقْوی عَنْهُ عَماهُ وَ جَهْلَهُ؛
خداوند عزوجل به وسیله تقوا، انسان را از آنچه عقلش به آن نمی‌رسد حفظ می‌کند و کور دلی و نادانی او را بر طرف می‌سازد.
کافی، ج 8 ، ص 52، ح 16.
حدیث2732
امام باقر علیه السلام :
اِنَّ اَهْلَ التَّقْوی هُمُ الاَْغْنیاءُ اَغْناهُمُ الْقَلیلُ مِنَ الدُّنْیا، فَمَؤُونَتُهُمْ یَسیرَةٌ اِنْ نَسیتَ الْخَیْرَ ذَکَّروکَ وَ اِنْ عَمِلْتَ بِهِ اَعانوکَ؛
ثروتمندان واقعی همان تقواپیشگانند که اندک دنیا آنان را بی‌نیاز کرده و کم خرجند. اگر خیر و خوبی را فراموش کنی، به یادت می‌آورند و اگر به آن عمل نمایی یاری‌ات می‌رسانند.
تحف العقول، ص 287.
حدیث2733
امام صادق علیه السلام :
اِتَّقِ اللَّهَ حَیْثُ کُنْتَ فَاِنَّکَ لا تَسْتَوْحِشُ؛
در هر حال که هستی تقوای الهی پیشه کن تا هرگز احساس هراس و وحشت نکنی.
تفسیر علی بن ابراهیم، ج 2 ، ص 147.
حدیث2734
اِتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا زَیْناً وَ لا تَکونُوا شَیْناً؛
تقوای الهی پیشه کنید و مایه افتخار و آبرو باشید نه مایه ننگ و شرمندگی.
تحف العقول، ص 488.
حدیث2735
امام علی علیه السلام :
ای بندگان خدا، شما را به تقوای الهی سفارش می‌کنم، که تقوا مهار است و مایه دوام، پس به ریسمان‌های استوار آن درآویزید و به حقایق آن چنگ زنید. که شما را به نهانگاه‌های خوشی و سرزمین‌های گشایش و پناهگاه‌های امن و منزلگاه‌های عزّت، رهنمون خواهد شد.
نهج البلاغه، خطبه 186 .
حدیث2736
امام علی علیه السلام :
اِنَّ مَنْ صَرَّحَتْ لَهُ الْعِبَرُ عَمّا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ الْمَثُلاتِ حَجَزَتْهُ التَّقْوی عَنْ تَقَحُّمِ الشُّبُهاتِ؛
آن کس که حوادث عبرت‌آموز روزگار را به چشم ببیند و از آن پند پذیرد، تقوا او را از آلوده شدن به کارهای شبهه‌ناک باز می‌دارد.
نهج البلاغه، از خطبه 16 .
حدیث2737
امام علی علیه السلام :
اِعْلَمُوا عبِادَ اللَّهِ اَنَّ التَّقْوی دارُ حِصْنٍ عَزیزٍ، وَ الْفُجورَ دارُ حِصْنٍ ذَ لیلٍ لا یَمْنَعُ اَهْلَهُ وَ لا یُحْرِزُ مَنْ لَجَاَ اِلَیْهِ اَلا وَ بِالتَّقْوی تُقْطَعُ حُمَّةُ الْخَطایا؛
ای بندگان خدا، بدانید که تقوا پناهگاهی نفوذناپذیر و استوار است و بدکاری و گناه، پناهگاهی سست، که هر کس به آن پناه ببرد از آسیب در امان نمی‌ماند. آگاه باشید که با تقوا می‌توان تَب گناهان را قطع کرد.
نهج البلاغه، از خطبه 157.
حدیث2738
امام علی علیه السلام :
(اَلْمُتَّقونَ) لا یَرْضَوْنَ مِنْ اَعْمالِهِمُ القَلیلَ، وَ لا یَسْتَکْثِرونَ الْکَثیرَ، فَهُمْ لاَِنْفُسِهِمْ مُتَّهِمونَ وَ مِنْ اَعْمالِهِمْ مُشْفِقونَ؛
تقواپیشگان، از کار کمِ خود راضی نیستند و کارهای زیاد خود را، بسیار نمی‌شمارند، در نتیجه خودشان را زیر سؤال برده و محاکمه می‌کنند و از کردار خود بیمناک‌اند.
نهج البلاغه، از خطبه 184 .
حدیث2739
امام علی علیه السلام :
اِتَّقُوا اللَّهَ فی عِبادِهِ وَ بِلادِهِ فَاِنَّکُمْ مَسْؤولونَ حَتّی عَن البِقاعِ وَ الْبَهائِمِ؛
تقوای الهی را درباره بندگان خدا و شهرهای او رعایت کنید؛ زیرا حتی از اماکن و حیوانات از شما سؤال خواهد شد.
نهج البلاغه، از خطبه 166 .
حدیث2740
امام علی علیه السلام :
مَنِ اتَّقَی اللَّهَ اَحَبَّهُ النَّاسُ؛
هر کس تقوای الهی پیشه کند، مردم او را دوست خواهند داشت.
کشف الغمه، ج 3، ص 139 .
حدیث2741
امام علی علیه السلام :
اَلْمُتَّقونَ اَنْفُسُهُمْ قانِعَةٌ وَ شَهَواتُهُمْ مَیِّتَةٌ وَ وُجوهُهُم مُسْتَبْشِرَةٌ وَ قُلوبُهُمْ مَحْزُونَةٌ؛
تقواپیشگان، نَفْسی قانع، هوا و هوسی فروخفته، رویی گشاده و دلی اندوهگین دارند.
غررالحکم، ح‌1932.
حدیث2742
امام علی علیه السلام :
خَیْرُ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ فی خَصْلَتَیْنِ الْغِنی وَ التُّقی وَ شَرُّ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ فی خَصْلَتَیْنِ الْفَقْرِ وَ الْفُجورِ؛
خیر دنیا و آخرت در دو خصلت بی نیازی و تقواست و شر دنیا و آخرت در دو خصلت نیازمندی و گناه است.
نهج‌البلاغه ابن‌ابی‌الحدید، ج‌20، ص‌301، ح‌446.
حدیث2743
امام باقر علیه السلام :
وَ اللَّهِ ما شیعَتُنا اِلّا مَنِ اتَّقیَ اللَّهَ وَ اَطاعَهُ؛
به خدا سوگند، شیعه ما فقط کسی است که تقوای الهی دارد و خدا را اطاعت می‌کند.
کافی، ج 2، ص 74، ح 3.
حدیث2744
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنْ قَلَّ طَعْمُهُ صَحَّ بَدَنُهُ وَ مَنْ کَثُرَ طَعْمُهُ سَقُمَ بَدَنُهُ وَ قَسا قَلْبُهُ؛
هر کس کم بخورد، سالم می‌ماند و هر کس زیاد بخورد تنش بیمار می‌شود و قساوت قلب پیدا می‌کند.
نهج الفصاحه، ح 2779.
حدیث2745
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنْ اَرادَ اَنْ تُسْتَجابَ دَعْوَتُهُ وَ اَنْ تُـکْشَفَ کُرْبَتُهُ فَلْیُفَرِّجْ عَنْ مُعْسِرٍ ؛
هر کس می‌خواهد دعایش مستجاب شود و غمش از بین برود، باید گره از کار تنگدستی باز کند.
نهج الفصاحه، ح 2961.
حدیث2746
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنْ ضارَّ ضارَّ اللّه‌ُ بِهِ وَ مَنْ شاقَّ شاقَّ اللّه‌ُ عَلَیْهِ؛
هر کس به دیگران ضرر برساند، خداوند به او ضرر می‌زند و هر کس سخت‌گیری کند، خداوند به او سخت می‌گیرد.
نهج الفصاحه، ح 3030.
حدیث2747
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
قیمَةُ کُلِّ امْرِی‌ءٍ ما یُحْسِنُهُ ؛
ارزش هر کس به اندازه خوبی‌های اوست.
نهج البلاغه، حکمت 81 .
حدیث2748
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
آیا شما را از چیزی خبر ندهم که اگر به آن عمل کنید، شیطان از شما دور شود، چندان که مشرق از مغرب دور است؟ عرض کردند: چرا. فرمودند: روزه روی شیطان را سیاه می‌کند، صدقه پشت او را می‌شکند، دوست داشتن برای خدا و هم یاری در کار نیک، ریشه او را می‌کند و استغفار شاهرگش را می‌زند.
امالی صدوق، ص 117 .
حدیث2749
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
یا عَلیُّ اِذا حَضَرَ وَقْتُ صَلاتِکَ فَتَهَیَّأْ لَها وَ اِلاّ شَغَلَکَ الشَّیْطانُ وَ اِذا نَوَیْتَ خَیْرا فَعَجِّلْ وَ اِلاّ مَنَعَکَ الشَّیْطانُ عَنْ ذلِکَ ؛
ای علی! هرگاه وقت نمازت رسید، آماده آن شو وگرنه شیطان تو را سرگرم می‌کند و هرگاه قصد [کار] خیری کردی شتاب کن وگرنه شیطان تو را از آن باز می‌دارد.
میراث حدیث شیعه ، ج 2، ص 20، ح 18 .
حدیث2750
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و سلم می فرمایند :
هیچ نیکوکار و بدکاری نیست، مگر این‌که در روز قیامت، خودش را سرزنش می‌کند. اگر خیری انجام داده باشد، می‌گوید: چرا به آن نیفزودم و اگر شرّی مرتکب شده باشد، می‌گوید: ای کاش مرتکب نمی‌شدم، همچون آدم علیه‌السلام که خود را همواره به خاطر کاری که باعث بیرون شدنش از بهشت شد، سرزنش می‌کند.
بحارالأنوار، ج 7، ص 29.
حدیث2751
امام باقر علیه‌السلام می فرمایند :
و ما مِنْ عَبْدٍ یَبْخَلُ بِنَفَقَةٍ یُنْفِقُها فیما یُرْضِی اللّه‌َ اِلاَّ ابْتُلیَ بِاَنْ یُنْفِقَ اَضْعافَها فیما اَسْخَطَ اللّه‌َ؛
هر کس از خرج کردن مالی در راه خداپسندانه بخل ورزد، چند برابر آن را در راه غیر خداپسندانه هزینه خواهد کرد.
بحارالأنوار، ج 78، ص 173، ح 12 .
حدیث2752
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
قَلْبٌ لَیْسَ فیهِ شَیْ‌ءٌ مِنَ الْحِکْمَةِ کَبَیْتٍ خَرِبَ فَتَعَلَّموا وَ عَلِّموا وَ تَفَقَّهوا وَ لا تَموتوا جُهّالاً فَاِنَّ اللّه‌َ لا یَعْذِرُ عَلَی الْجَهْلِ؛
دلی که در آن حکمتی نیست، مانند خانه ویران است، پس بیاموزید و آموزش دهید، بفهمید و نادان نمیرید. براستی که خداوند، بهانه‌ای را برای نادانی نمی‌پذیرد.
کنزالعمال، ح 28750 .
حدیث2753
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنِ اقْتَصَدَ اَغْناهُ اللّه‌ُ وَ مَنْ بَذَّرَ اَفْقَرَهُ اللّه‌ُ وَ مَنْ تَواضَعَ رَفَعَهُ اللّه‌ُ وَ مَنْ تَجَبَّرَ قَصَمَهُ اللّه‌ُ؛
هر کس میانه‌روی کند، خداوند بی‌نیازش سازد و هر کس ریخت و پاش نماید، خداوند نادارش کند، هر کس فروتنی پیشه کند، خداوند بلندش نماید و هر کس بزرگی کند، خداوند خُردش نماید.
نهج الفصاحه، ح 2939 .
حدیث2754
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
مَنْ کانَ فیهِ ثَلاثٌ سَلِمَتْ لَهُ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةُ: یَأْمُرُ بِالْمَعْروفِ وَ یَأْتَمِرُ بِهِ وَ یَنْهی عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یَنْتَهی عَنْهُ وَ یُحافِظُ عَلی حُدودِ اللّه‌ِ جَلَّ وَ عَلا ؛
هر کس سه خصلت داشته باشد، دنیا و آخرتش سالم می‌ماند: به خوبی فرمان دهد و خود به آن عمل کند، از زشتی باز دارد و خود از آن باز ایستد و از حدود الهی پاسداری کند.
غررالحکم، ح 9076 .
حدیث2755
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنِ الْتَمَسَ رِضَی اللّه‌ِ بِسَخَطِ النّاسِ رَضیَ اللّه‌ُ عَنْهُ وَ اَرْضی عَنْهُ النّاسَ وَ مَنِ الْتَمَسَ رِضَی النّاسِ بِسَخَطِ اللّه‌ِ سَخِطَ اللّه‌ُ عَلَیْهِ وَ اَسْخَطَ عَلَیْهِ النّاسَ؛
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
هر کس رضای خدا به خشم مردم جوید، خداوند از او خشنود شود و مردم را از او خشنود کند و هر کس رضای مردم را به خشم خدا جوید، خداوند بر او خشم گیرد و مردم را از او خشمگین کند.
نهج الفصاحه، ح 2783 .
حدیث2756
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
اَوْحَی اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ اِلی مُوسی علیه‌السلام یا مُوسی لا تَفْرَحْ بِکَثْرَةِ الْمالِ وَ لا تَدَعْ ذِکْری عَلی کُلِّ حالٍ فَاِنَّ کَثْرَةَ الْمالِ تُنْسِی الذُّنوبَ وَ اِنَّ تَرْکَ ذِکری یُقْسِی الْقُلوبَ ؛
خدای عزّوجلّ به موسی علیه‌السلام وحی کرد: ای موسی! به زیادی ثروت شاد مشو و در هیچ حالی مرا فراموش مکن، زیرا با زیادی ثروت گناهان فراموش می‌شود و از یاد بردن من قساوت قلب می‌آورد.
کافی، ج 4، ص 497، ح 7.
حدیث2757
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنِ اشْتاقَ اِلَی الْجَنَّةِ سارَعَ اِلَی الْخَیْراتِ وَ مَنْ اَشْفَقَ مِنَ النّارِ لَهی عَنِ الشَّهَواتِ؛
هر کس مشتاق بهشت است، به سوی نیکی‌ها می‌شتابد و هر کس از جهنم بترسد، از هوا و هوس روی می‌گرداند.
نهج الفصاحه، ح 2768.
حدیث2758
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
خداوند تبارک و تعالی آفریدگانش را بیهوده نیافریده و آنها را رها نکرده است. بلکه آنها را برای آشکار ساختن تواناییش آفریده و به فرمانبریش مکلفشان نموده است تا با آن، خشنودی خود را نصیب آنان کند. نیز آنها را نیافریده تا از آنها سودی ببرد و نه ضرری را برطرف سازد، بلکه آنها را آفریده تا سودی به آنان برساند و به نعمت برساندشان.
نورالثقلین، ج 3 ، ص 566، ح 166.
حدیث2759
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنْ یَغْفِرْ یَغْفِرِ اللّه‌ُ لَهُ وَ مَنْ یَعْفُ یَعْفُ اللّه‌ُ عَنْهُ؛
هر کس از خطاها درگذرد، خدایش از او درگذرد و هر کس گذشت کند خدا نیز از او گذشت کند.
نهج الفصاحه، ح 2809.
حدیث2760
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنْ حُرِمَ الرِّفْقَ فَقَدْ حُرِمَ الْخَیْرَ کُلَّهُ ؛
هر کس از مدارا بی‌بهره باشد، از همه خوبی‌ها بی‌بهره مانده است.
نهج الفصاحه، ح 3057.
حدیث2761
امام سجاد علیه‌السلام می فرمایند :
فَاَمّا حَقُّ اللّه‌ِ الاَْکْبَرُ فَاِنَّکَ تَعْبُدُهُ لا تُشْرِکُ بِهِ شَیْئا فَاِذا فَعَلْتَ ذلِکَ بِاِخْلاصٍ جَعَلَ لَکَ عَلی نَفْسِهِ اَنْ یَکْفیَکَ اَمْرَ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ وَ یَحْفَظَ لَکَ ما تُحِبُّ مِنْها ؛
حق بزرگ‌تر خداوند این است که او را بپرستی و چیزی را با او شریک نسازی، که اگر خالصانه چنین کنی، خداوند کار دنیا و آخرتت را کفایت می‌کند و آنچه را دوست داری برایت نگه می‌دارد.
تحف العقول، ص 256 .
حدیث2762
امام حسین علیه‌السلام می فرمایند :
اِتَّخِذُوا عِنْدَ الْفُقَراءِ اَیادی فَاِنَّ لَهُمْ دَوْلَةٌ یَوْمَ الْقیامَةِ؛
[با نیکی و کمک به نیازمندان] نزد آنان جایگاهی برای خود بیابید، که آنان روز قیامت مقام و منزلتی دارند.
کنزالعمال، ح 16582 .
حدیث2763
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
اِنَّما مَثَلُ اَهْلِ بَیْتی فیکُمْ کَمَثَل سَفینَةِ نوحٍ علیه‌السلام مَنْ دَخَلَها نَجا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْها غَرِقَ؛
مَثَلِ اهل بیت من، همانند کشتی نوح است که هر کس سوار آن شد، نجات یافت و هر کس رهایش کرد، غرق گردید.
امالی طوسی ، ص 349، ح 721 .
حدیث2764
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنْ دَفَعَ غَضَبَهُ دَفَعَ اللّه‌ُ عَنْهُ عَذابَهُ وَ مَنْ حَفِظَ لِسانَهُ سَتَرَ اللّه‌ُ عَوْرَتَهُ؛
هر کس خشمش را برطرف سازد، خداوند کیفرش را از او بردارد و هر کس زبانش را نگه دارد، خداوند عیبش را بپوشاند.
نهج الفصاحه، ح 3004.
حدیث2765
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنِ انْقَطَعَ اِلَی اللّه‌ِ کَفاهُ اللّه‌ُ کُلِّ مَؤُنَةٍ وَ رَزَقَهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ وَ مَنِ انْقَطَعَ اِلَی الدُّنْیا وَکَلَهُ اللّه‌ُ اِلَیْها؛
هر کس از غیر خدا بِبُرد، خداوند، هزینه زندگی او را تأمین می‌کند و از جایی که انتظار ندارد، روزی‌اش می‌دهد؛ امّا هر کس چشم امیدش به دنیا باشد، خداوند، او را به دنیا وا می‌گذارد.
نهج الفصاحه، ح 2796.
حدیث2766
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
فی تَفْسیر آیَةِ «مَنْ عَمِلَ صالِحا مِنْ ذَکَرٍ اَوْ اُنْثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فلَنُحیَینَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزیَنَّهُمْ اَجْرَهُمْ بِاَحْسَنِ ما کانوا یَعْمَلونَ»اَلْقَناعَةُ وَ الرِّضا بِما قَسَمَ اللّه‌ُ؛
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله در تفسیر آیه «هر مؤمنی مرد یا زن کار نیکی انجام دهد، قطعا او را با زندگی پاکیزه‌ای، حیات می‌بخشیم و مسلما به آنان بهتر از آنچه انجام داده‌اند پاداش خواهیم داد» می فرمایند:زندگی پاک، یعنی قناعت و رضایت به آنچه خداوند مقدّر نموده است.
مجمع البیان، ج 6 ، ص 198.
حدیث2767
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
مِنْ کَفّاراتِ الذُّنوبِ الْعِظامِ: اِغاثَةُ الْمَلْهوفِ وَ التَّنْفیسُ عَنِ الْمَکْروبِ؛
یاری رساندن به ستمدیده فریاد خواه و شاد کردن غمناک، از کفّاره‌های گناهان بزرگ است.
نهج البلاغه، حکمت 24 .
حدیث2768
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
یا عَلیُّ اَصْدُقْ وَ اِنْ ضَرَّک فِی الْعاجِلِ فَاِنَّهُ یَنْفَعُکَ فِی الآْجِلِ وَ لا تَـکْذِبْ وَ اِنْ یَنْفَعُکَ فِی الْعاجِلِ فَاِنَّهُ یَضُرُّک فِی الآْجِلِ ؛
ای علی! راست بگو اگر چه اکنون به ضررت باشد، ولی در آینده به نفع توست و دروغ نگو، اگر چه در حال حاضر به نفعت باشد ولی در آینده به ضرر توست.
میراث حدیث شیعه، ج 2 ، ص 27، ح 65 .
حدیث2769
امام باقر علیه‌السلام می فرمایند :
فاِنّی لَمْ اَرَ شَیْئا قَطُّ اَشَدَّ طَـلَبا وَ لا اَسْرَعَ دَرْکا مِنْ حَسَنَةٍ مُحْدَثَةٍ لِذَنْبٍ قَدیمٍ؛
هرگز جوینده‌ای یابنده‌تر از کار نیک امروز که گناه قدیم را می‌یابد [و پاک می‌کند[ ندیده‌ام.
علل الشرایع، ج 2، ص 599، ح 49.
حدیث2770
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنْ نَفَّسَ مِنْ مُسْلِمٍ کُرْبَةً مِنْ کُرَبِ الدُّنْیا نَفَّسَ اللّه‌ُ عَنْهُ کُرْبَةً مِنْ کُرَبِ یَوْمِ الْقیامَةِ وَ مَنْ یَسَّرَ عَلی مُعْسِرٍ یَسَّرَ اللّه‌ُ عَلَیْهِ فِی الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ وَ مَنْ سَتَرَ عَلی مُسْلِمٍ سَتَرَ اللّه‌ُ عَلَیْهِ فِی الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ؛
هر کس غمی از غم‌های دنیا را از مسلمانی برطرف نماید، خداوند غمی از غم‌های روز قیامت را از او برطرف کند و هر کس بر شخص تنگدستی آسان بگیرد، خداوند در دنیا و آخرت بر او آسان گیرد و هر کس راز مسلمانی را بپوشاند، خداوند در دنیا و آخرت راز پوش وی شود.
نهج الفصاحه، ح 2756.
حدیث2771
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنْ عَیَّرَ اَخاهُ بِذَنْبٍ لَمْ یَمُتْ حَتّی یَعْمَلَهُ؛
هر کس برادر [دینی] خود را به گناهی سرزنش کند، نمیرد، مگر آن‌که مرتکب آن شود.
نهج الفصاحه، ح 2920.
حدیث2772
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنْ اَطْعَمَ مُسْلِما جائِعا اَطْعَمَهُ اللّه‌ُ مِنْ ثِمارِ الْجَنَّةِ؛
هر کس مسلمان گرسنه‌ای را غذا بدهد، خداوند از میوه‌های بهشت به او بخوراند.
نهج الفصاحه، ح 2951.
حدیث2773
حضرت رسوا اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا تَلاقَیتُمْ فَتَلاقُوا بِالتَّسْلیمِ وَ التَّصافُحِ، وَ إذا تَفَرَّقْتُمْ فَتَفَرَّقُوا بِإلاسْتِغْفارِ؛
هنگام برخورد و ملاقات با یکدیگر، سلام و مصافحه نمائید و موقع جدا شدن، برای همدیگر طلب آمرزش کنید.
أمالی طوسی: ج 1، ص 219
حدیث2774
حضرت رسوا اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنَّ أعْجَزَ النّاسِ مَنْ عَجَزَعَنِ الدُّعاءِ، وَ إنَّ أبْخَلَ النّاسِ مَنْ بَخِلَ بِالسَّلام؛
عاجز و ناتوان‌ترین افراد کسی است که از دعا و مناجات با خداوند ناتوان و محروم باشد، و بخیل‌ترین اشخاص کسی خواهد بود که از سلام کردن خودداری کند.
بحارالأنوار: ج 90، ص 291، ح 11
حدیث2775
حضرت رسوا اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثَلاثَهٌ أخافُهُنَّ عَلی اُمتَّی: ألضَّلالَهُ بَعْدَ الْمَعْرِفَهِ، وَ مُضِلاّتُ الْفِتَنِ، وَ شَهْوَهُ الْبَطْنِ وَ الْفَرْجِ؛
در سه چیز برای امّت خود احساس خطر می‌کنم: گمراهی، بعد از آن که هدایت و معرفت پیدا کرده باشند. گمراهی‌ها و لغزش‌های به وجود آمده از فتنه‌ها. مشتهیات شکم، و آرزوهای نفسانی و شهوت‌پرستی.
بحارالأنوار: ج 10، ص 368، ح 15
حدیث2776
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
هر که از بلایی که به او می رسد بترسد و درباره آن به دعا پیشی بگیرد، خداوند عزوجل هرگز آن بلا را بدو نشان ندهد.
( ثواب الأعمال : ص 153 )
حدیث2777
امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
بر شما باد دعا کردن ؛ چرا که دعا برای خدا و درخواست از خدا بلا را برگرداند [حتی] در حالی که تقدیر و قضا شده باشد و جز امضای آن باقی نمانده بشد. پس هرگاه از خداوند عزوجل دعا و درخواست شد، بی درنگ بلا را برگرداند.
( الکافی : ج 2 ص 472 ح 3 )
حدیث2778
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بلا همانند قندیل ها بین آسمان و زمین آویزان است، هرگاه بنده عافیت را از پروردگارش بخواهد، خدای متعال بلا را از او برگرداند، [حتی] در حالی که برای او قطعی شده باشد.
( کنز العمال : ج 7 ص 825 ح 21560 )
حدیث2779
هر آینه بلا به بنده نزدیک می گرد د، آن گاه بنده از خدا عافیت می خواهد و خدا را یاد می کند و عافیت را حفظ می کند. و دعا و بلا تا روز رستاخیز با هم توافق دارند.
(کنز العمال : ج 2 ص 76 ح 3208 )
حدیث2780
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
هر کس از بلایی که به او می رسد بترسد و درباره [دفع] آن به دعا برخیزد خداوند هرگز آن بلا را بدو نشان ندهد.
( الدعوات : ص 21 ح 22 )
حدیث2781
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
طوفان های بلا را با دعا دفع کنید؛ [زیرا] کسی که به بلای سخت گرفتار شده از [فرد] تندرستی که از بلا در امان نمی باشد به دعا نیازمند تر نیست.
( الدعوات : ص 21 ح 21 )
حدیث2782
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
از قرائت [سوره] زلزال ملول نشوید؛ زیرا کسی که در مستحباتش آن را قرائت نماید ، خداوند عزوجل هرگز زلزله ای بدو نرساند و با آن و [نیز] با صاعقه و آفتی از آفات دنیا نمیرد تا این که [ به طور عادی ] بمیرد.
( بحار الانوار : ج56 ص 356 )
حدیث2783
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هرگاه مردم منکر را ببینند ولی آن را تغییر ندهند، نزدیک است که خداوند کیفرش را فراگیرشان کند.
( کنز العمال: ج 3 ص 70 ح 5535 )
حدیث2784
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
ای مردم! همانا خداوند عزوجل عوام را به سبب گناه خواص کیفر نکند [البته] اگر خواص بدون این که عوام بدانند در پنهانی کار منکر انجام دهند. [اما] اگر خواص آشکارا مرتکب منکر شوند و عوام آن را تغییر ندهند ، هر دو گروه از ناحیه‌ی خداوند عزوجل سزاوار کیفر می‌گردند.
( میزان الحکمة : ج 1 ص 763 )
حدیث2785
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر گاه بنده پنهانی گناه کند ، جز گنه کار را آسیب نرساند. و هرگاه آشکارا آن را انجام دهد و مورد نکوهش قرار نگیرد ، همه را آسیب رساند.
( وسائل الشیعه ج 9 ص 31 ح 11448 )
حدیث2786
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
ای مفضل ! بیندیش ... اگر کسی گفت : چرا این زمین می لرزد؟ ( در پاسخ ) به او گفته شود : زلزله و مانند آن ، پند و هشدارهایی است که مردم را تهدید می کند تا رعایت کنند و از گناهان دست بردارند.
( میزان الحکمة : ج 1 ص 59 )
حدیث2787
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
در امت من زلزله ای رخ می دهد که در آن ده هزار ، بیست هزار ، سی هزار نفر نابود می شوند. (خداوند) آن را برای پرهیز کاران پند ، برای مومنان رحمت ، و برای کافران عذاب قرار می دهد.
( کنز العمال : ج 41 ص 567 ح 39615 )
حدیث2788
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هرگاه دعا اندک شود ، بلا نازل گردد.
( مستدرک الوسائل : ج 5 ص 179 ح 5616 )
حدیث2789
حضرت رسوا اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بَکِرُّوا بِالصَّدَّقَهِ، فَإنَّ الْبَلاءَ لا یتَخَطاّها؛
صبحگاهان حرکت و کار خود را با دادن صدقه شروع کنید، چون بلاها و آفت‌ها را بر طرف می‌کند.
بحارالانوار: ج 93، ص 177، ح 8
حدیث2790
حضرت رسوا اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
یأتی عَلیَ النّاسِ زَمانٌ، الصّابِرُ مِنْهُمْ عَلی دینِهِ کَالْقابِضِ عَلیَ الْجَمَرِ؛
زمانی بر مردم خواهد آمد که صبر کردن در برابر مسائل دین ـ و عمل به دستورات آن ـ همانند در دست گرفتن آتش گداخته است.
بحارالأنوار: ج 28، ص 47، ح 9
حدیث2791
حضرت رسوا اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
زمانی بر امّت من خواهد آمد که مردم از علماء گریزان شوند، همان طوری که گوسفند از گرگ گریزان است، خداوند چنین جامعه‌ای را به سه نوع عذاب مبتلا می‌گرداند: 1 ـ برکت و رحمت خود را از اموال ایشان برمی‌دارد. 2 ـ حکمفرمائی ظالم و بی مروّت را بر آن ها مسلّط می‌گرداند. 3 ـ هنگام مرگ و جان دادن، بی‌ایمان از این دنیا خواهند رفت.
مستدرک الوسائل: ج 11، ص 376، ح 13301
حدیث2792
حضرت رسوا اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
صَدَقَهُ السِّرِّ تُطْفِیءُ الْخَطیئَهَ، کَما تُطْفِیءُ الماءُ النّارَ، وَ تَدْفَعُ سَبْعینَ باباً مِنَ الْبَلاءِ؛
صدقه‌ای که محرمانه و پنهانی داده شود، سبب پاکی گناهان است، همان طوری که آب، آتش را خاموش می‌کند، همچنین صدقه هفتاد نوع بلا و آفت را بر طرف می‌نماید.
مستدرک الوسائل: ج 7، ص 184، ح 7984
حدیث2793
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
مَنْ ظَـلَمَ ظُلِمَ * مَنْ اَنـْصَفَ اُنـْصِفَ؛
هر کس ستم کند، ستم می‌بیند. هر کس با انصاف باشد انصاف می‌بیند.
غررالحکم، احادیث 7688 و 7692.
حدیث2794
ما اَنْعَمَ اللّه‌ُ عَلی عَبْدٍ مِنْ نِعْمَةٍ فَعَرَفَها بِقَلْبِهِ وَ حَمِدَ اللّه‌َ ظاهِرا بِلِسانِهِ فَتَمَّ کَلامُهُ حَتّی یُؤْمَرَ لَهُ بِالْمَزیدِ؛
چون خداوند به بنده‌ای نعمت بدهد و او آن را قلبا قدر بشناسد و به زبان سپاس بگوید، هنوز سخنش به پایان نرسیده، فرمان افزایش نعمت برای وی صادر می‌شود.
کافی، ج 2، ص 95، ح 9.
حدیث2795
امام حسین علیه‌السلام می فرمایند :
اَ یُّهَا النّاسُ نافِسوا فِی الْمَکارِمِ وَ سارِعوا فِی الْمَغانِمِ وَ لا تَحْتَسِبوا بِمَعْروفٍ لَمْ تَجْعَلوا... ؛
ای مردم در خوبی‌ها با یکدیگر رقابت کنید و در کسب غنائم (بهره گرفتن از فرصت‌ها) شتاب نمایید و کار نیکی را که در انجامش شتاب نکرده‌اید، به حساب نیاورید.
بحارالأنوار، ج 78، ص 121، ح 4.
حدیث2796
امام رضا علیه‌السلام می فرمایند :
عَجِبْتُ لِمَنْ یَشْتَرِی الْعَبیدَ بِمالِهِ فَیُعْتِقُهُم کَیْفَ لا یَشْتَرِی الاَحْرارَ بِحُسْنِ خُلقِهِ؛
در شگفتم از کسی که بندگان را با ثروت خویش می‌خرد تا رهایشان کند، چگونه با خوش اخلاقیِ خویش آزادگان را نمی‌خرد.
فقه الرضا، ص 354 .
حدیث2797
امام حسن مجتبی علیه‌السلام می فرمایند :
مردم چهار دسته‌اند: دسته‌ای از آنها اخلاق دارند، امّا بهره‌ای (از دنیا) ندارند. دسته‌ای بهره‌مندند، اما اخلاق ندارند. دسته‌ای نه بهره‌ای (از دنیا) و نه اخلاق دارند که اینها بدترین مردم‌اند. و دسته‌ای که هم اخلاق دارند و هم (از دنیا) بهره‌مندند که اینان، بهترین مردم‌اند.
بحارالأنوار، ج 70، ص 10، ح 8 .
حدیث2798
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
مردم سه گروهند: دانشمند خداشناس، دانش‌جوی در راه رستگاری و فرومایگانی بی اراده و سرگردان که هر دعوتی را اجابت می‌کنند و به هر طرف که باد بیاید به همان طرف می‌روند، از نور دانش روشنایی نمی‌گیرند و به پایگاه محکمی پناه نمی‌برند.
نهج البلاغه، قصار 147.
حدیث2799
امام کاظم علیه‌السلام می فرمایند :
اِنَّ لِلّهِ عِبادا فِی الاَْرضِ یَسْعَوْنَ فی حَوائِجِ النّاسِ هُمُ الآْمِنونَ یَوْمَ القیامَةِ؛
خدا را در زمین بندگانی است که برای رفع نیازهای مردم می‌کوشند. اینان در روز قیامت در امان هستند.
کافی، ج 2، ص197، ح 2 .
حدیث2800
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
عبادت کنندگان خداوند سه گروهند: گروهی او را برای پاداش عبادت می‌کنند، که طمعکارانه است و اینان حریصند. گروهی او را از ترس جهنم عبادت می‌کنند که این عبادت بردگان و از روی ترس است. ولی من خداوند را از روی محبت عبادت می‌کنم که چنین عبادتی مایه امنیت و آرامش و عبادت کریمان است.
خصال، ص 188، ح259 .
حدیث2801
امام حسین علیه‌السلام می فرمایند :
اِنَّ النّاسَ عَبیدُ الدُّنْیا وَ الدِّینُ لَعْقٌ عَلی اَلْسِنَتِهِمْ یَحوطونَهُ ما دَرَّتْ مَعائِشُهُمْ فَاِذا مُحِّصوا بِالْبَلاءِ قَلَّ الدَّیّانونَ؛
به راستی که مردم بنده دنیا هستند و دین لقلقه زبان آنهاست، تا جایی که دین وسیله زندگی آنهاست، دین دارند و چون در معرض امتحان قرار گیرند، دینداران کم می‌شوند.
تحف العقول، ص 245 .
حدیث2802
امام باقر علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ رَجُلانِ: مُؤْمِنٌ وَ جاهِلٌ، فَلا تُؤْذِی الْمُؤْمِنَ وَ لا تَجْهَلُ الْجاهِلَ فَتَکونَ مِثْلَهُ؛
مردم دو گروه‌اند: مؤمن و جاهل، مؤمن را آزار ندهید و با جاهل، رفتار جاهلانه نکنید؛ زیرا همانند او خواهید بود.
خصال، ص 49.
حدیث2803
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ بِزَمانِهِمْ اَشْبَهُ مِنْهُمْ بِآبائِهِمْ؛
مردم به زمان خود شبیه‌ترند تا به پدران خود.
خصائص الائمه، ص 115.
حدیث2804
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ اثْنانِ، بَرٌّ تَقِیٌّ وَ آخَرُ شَقِیٌّ؛
مردم دو دسته‌اند: نیکوکارِ پرهیزکار و سنگ دل بدبخت.
بحارالأنوار، ج 78، ص 23، ح 86 .
حدیث2805
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ رَجُلانِ: مُبْتَلیً وَ مُعافیً، فَارْحَمُوا الْمُبْتَلی وَ احْمَدُوا اللّه‌َ عَلَی الْعافیَةِ؛
مردم دو دسته‌اند: گرفتار و سلامت؛ پس به گرفتاران ترحم نمایید و خدا را بر سلامتی سپاس گویید.
تحف العقول، ص 305.
حدیث2806
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ اَبْناءُ ما یُحْسِنونَ؛
مردم فرزند نیکی‌های خویش‌اند (بنگرید عملشان چیست نه پدرشان کیست).
کافی، ج 1، ص 51، ح 14.
حدیث2807
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ اِذا صَلَحُوا، کَفُّوا عَنْ تَتَبُّعِ عُیوبِهِمْ؛
مردم، هنگامی که درستکار شوند، از عیب‌جوییِ یکدیگر دست می‌کِشند.
من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 401، ح 5862.
حدیث2808
امام باقر علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ رَجُلانِ: مَسْتَریحٌ بِالْمَوْتِ وَ مُسْتَراحٌ بِهِ مِنْهُ ؛
مردم بر دو دسته‌اند: آن که با مرگ آسوده شود و آن‌که با مرگش دیگران آسوده شوند.
معانی الأخبار، ص 290.
حدیث2809
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ نیامٌ فَاِذا ماتُوا انْتَبَهوا؛
مردم در خوابند، چون بمیرند بیدار می‌شوند.
بحارالأنوار، ج 4، ص 43، ح 18 .
حدیث2810
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ اِلی اَشْکالِهِمْ اَمْیَلُ؛
مردم، به همانند خود بیشتر تمایل دارند.
بحارالأنوار، ج 78، ص 92، ح 100.
حدیث2811
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ بِاُمَرائِهِمْ اَشْبَهُ مِنْهُمْ بِآبائِهِمْ؛
مردم، به دولت مردان خود شبیه‌ترند تا به پدرانشان.
تحف العقول، ص208.
حدیث2812
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ کُلُّهُمْ اَحْرارٌ وَلکِنَّ اللّه‌َ خَوَّلَ بَعْضَکُمْ بَعْضا؛
مردم همگی آزادند، ولی خداوند بعضی را سرپرست بعضی دیگر قرار داده است.
کافی، ج 8، ص 69، ح 26.
حدیث2813
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ مَنْقوصونَ مَدْخولونَ اِلاّ مَنْ عَصَمَ اللّه‌ُ؛
مردم، دارای عیب و نقص‌اند، مگر کسی که خداوند او را حفظ کند.
نهج البلاغه، حکمت 343.
حدیث2814
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ اَعْداءُ ماجَهِلوُا؛
مردم با آنچه آشنا نیستند دشمنی می‌ورزند.
نهج البلاغه، حکمت 172.
حدیث2815
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ کَالشَّجَرِ شَرابُهُ واحِدٌ وَ ثَمَرُهُ مُخْتَلِفٌ؛
مردم، همانند درختانند که آبشان یکی و میوه‌هایشان گوناگون است.
غررالحکم، ح 2097.
حدیث2816
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ اَبْناءُ الدُّنْیا وَ لا یُلامُ الرَّجُلُ عَلی حُبِّ اُمِّهِ؛
مردم، فرزندان دنیایند و کسی برای دوست داشتن مادرش سرزنش نمی‌شود.
نهج البلاغه، حکمت 303.
حدیث2817
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ اِخْوانٌ فَمَنْ کانَتْ اُخُوَّتُهُ فی غَیْرِ ذاتِ اللّه‌ِ فَهِیَ عَداوَةٌ؛
مردم برادرند، اما آن که برادری‌اش برای خدا نباشد، برادری وی، دشمنی است.
بحارالأنوار، ج 74، ص 165، ح 29.
حدیث2818
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
اَلنّاسُ سَواءٌ کَاَسْنانِ الْمُشْطِ وَ الْمَرْءُ کَثیرٌ بِاَخیهِ؛
مردم، همانند دندانه‌های شانه با هم برابرند و انسان با برادرش پر تعداد (و پر توان) می‌گردد.
تحف العقول، ص 368.
حدیث2819
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند :
اَبْغونی الضُّعَفاءَ فَاِنَّما تُرْزَقونَ وَ تُنْصَرونَ بِضُعَفائِکُمْ؛
ناتوانان را برای من بیابید؛ زیرا شما به برکت ناتوانان خود روزی داده و یاری می‌شوید.
نهج الفصاحه، ح 20.
حدیث2820
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
همانا خشنودی مردم را نتوان به دست آورد و جلو زبان‌هایشان را نتوان گرفت، چگونه در امان مانید از چیزی (زبان مردم) که پیامبران و فرستادگان و حجت‌های خدا علیهم‌السلام از آن در امان نماندند...؟
بحارالأنوار، ج 70، ص 2، ح 4.
حدیث2821
امام صادق علیه‌السلام :
اَلنّاسُ مَأْمورونَ وَ مَنْهیّونَ وَ مَنْ کانَ لَهُ عُذْرٌ، عَذَرَهُ اللّه‌ُ؛
مردم به اموری امر و نهی شده‌اند، ولی هر کس (در انجام دادن آنها) عذری داشته باشد، خداوند عذرش را می‌پذیرد.
محاسن، ج 1، ص 245، ح 242.
حدیث2822
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
برخی از مردم کلید خیر و قفل شرند و برخی کلید شر و قفل خیرند، پس خوشا به سعادت کسی که خداوند کلیدهای خیر را در دست او قرار داده و بدا به حال کسی که خداوند کلیدهای شر را به دست او سپرده است.
نهج الفصاحه، ح 920.
حدیث2823
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و سلم می فرمایند:
اِنَّ ابْنَ آدَمَ لَحَریصٌ عَلی ما مُنِعَ؛
آدمی زاده به آنچه که از آن منع می‌شود، حریص است.
کنزالعمال، ح 44095.
حدیث2824
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و سلم می فرمایند:
اَلنّاسُ مَعادِنُ وَ الْعِرْقُ دَسّاسٌ وَ اَدَبُ السُّوءِ کَعِرْقِ السُّوءِ؛
مردم، همانند معدن‌ها مختلف‌اند و اصل و نسب در انسان بسیار مؤثر است و تربیت بد، همانند اصل و نسبِ بد است.
نهج الفصاحه، ح 3146.
حدیث2825
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
اَلنّاسُ یَعْمَلونَ بِالْخَیْرِ وَ اِنَّما یُعْطَونَ اُجورَهُمْ عَلی قَدْرِ عُقولِهِمْ؛
مردم، کارهای خیر می‌کنند، ولی پاداش آنان تنها به اندازه عقلشان عطا می‌شود.
کنزالعمال، ح 7052.
حدیث2826
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و سلم می فرمایند:
اِخْتَبِرُوا النّاسَ بِاَخْدانِهِمْ فَاِنَّ الرَّجُلَ یُخادِنُ مَنْ یُعْجِبُهُ؛
مردم را از دوستانشان بشناسید، زیرا انسان با کسی رفاقت می‌کند که او را می‌پسندد.
نهج الفصاحه، ح 106.
حدیث2827
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و سلم فرمودند :
هر کس در برآوردن نیاز بیماری بکوشد، خواه موفق بشود یا نشود گناهانش پاک می‌شود، به‌سان آن روز که از مادر متولد شده است. مردی از انصار گفت: ای پیامبر خدا، پدر و مادرم به فدایت! اگر بیمار از خانواده شخص باشد، این کار پاداش بیشتری ندارد؟ فرمودند:چرا.
من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 16، ح 4968 .
حدیث2828
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
مَنْ تَطَبَّبَ فَلْیَتَّقِ اللّه‌َ وَ لْیَنْصَحْ وَ لْیَجْتَهِدْ؛
هر کس طبابت می‌کند، باید تقوای الهی پیشه کند، خیرخواه باشد و سعی خود را به کار برد.
دعائم الاسلام، ج 2، ص 144، ح 503 .
حدیث2829
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و سلم می فرمایند :
هر غذایی که بر آن نام خدا برده نشود، درد است و هیچ برکتی در آن نیست و کفاره نبردن نام خدا این است که چنانچه سفره پهن است، نام خدا را ببری و به خوردن غذا ادامه دهی.
تاریخ دمشق، ج 60، ص 325 .
حدیث2830
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و سلم می فرمایند :
مَنْ تَداوی بِحَرامٍ، لم یَجْعَلِ اللّه‌ُ فیهِ شِفاءً؛
هر کس با حرام به مداوا بپردازد خداوند در آن شفا قرار نمی‌دهد.
کنزالعمال، ح 28318 .
حدیث2831
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
اِنَّ نَبیّا مِنَ الاَْنْبیاءِ مَرِضَ، فَقالَ: لا اَتَداوی حَتّی یَکونَ الَّذی اَمْرَضَنی هُوَ الَّذی یَشْفینی. فَاَوحَی اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ لا اَشْفیکَ حَتّی تَتَداوی، فَاِنَّ الشِّفاءَ مِنّی؛
پیامبری از پیامبران بیمار شد. گفت درمان نمی‌کنم تا همان کسی که بیمارم کرده است، خود درمانم کند. خداوند عزوجل به او وحی فرستاد: شفایت نمی‌دهم، مگر آن‌که درمان کنی، که شفا از من است.
مکارم الاخلاق، ص 362.
حدیث2832
امام رضا علیه‌السلام می فرمایند:
خداوند تبارک و تعالی هیچ خوردنی و نوشیدنی را حلال نکرده است مگر آن‌که در آن سود و صلاحی بوده و هیچ خوردنی و نوشیدنی را حرام ننموده، مگر آن‌که در آ ن زیان و نابودی و فسادی بوده است، پس هر چیز سودمندی نیرو بخش جسم، که باعث تقویت بدن است حلال شده است و هر چیزی که قوای جسمانی را از بین ببرد و یا موجب مرگ شود حرام است.
مستدرک الوسائل، ج 16، ص 333، ح 2 .
حدیث2833
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
اَلصِّحَّةُ اَفْضَلُ النِّعَمِ؛
سلامتی بهترین نعمت است.
غررالحکم، ح 1050.
حدیث2834
امام حسن مجتبی علیه السلام می فرمایند:
ای بندگان خدا! پرواپیشه باشید و برای رسیدن به خواسته‌ها تلاش کنید و از کارهای ناروا بگریزید و قبل از آنکه ناگواریها به شما روی آورند و نابود کننده لذات [یعنی مرگ] فرا رسد، به کار[های نیک]مبادرت ورزید.
بحار الانوار، ج 1، ص 218.
حدیث2835
امام حسن مجتبی علیه السلام می فرمایند:
وَ اعْمَلْ لِدُنْیاکَ کَاَنَّکَ تَعیشُ اَبَدا وَ اعْمَلْ لآخِرَتِکَ کَاَنَّکَ تَمُوتُ غَدا؛
برای دنیایت چنان کار کن که گویا برای همیشه [در این دنیا] خواهی بود. و برای آخرتت [نیز چنان] سعی و تلاش کن که گویا فردا از دنیا خواهی رفت
بحار الانوار، ج 75، ص 109
حدیث2836
امام رضا علیه السلام می فرمایند :
وَقِّرُوا کِبارَکُمْ وَ ارْحَمُوا صِغارَکُمْ وَ صِلُوا اَرْحامَکُمْ؛
به بزرگترهایتان احترام بگذارید و با کوچکترها مهربان باشید و صله رحم نمایید.
عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 265.
حدیث2837
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
صِلَةُ الرَّحِمِ تَعْمُرُ الدِّیارَ وَ تَزیدُ فی الأعْمارِ وَ اِنْ کانَ اَهلُها غَیرَ اَخْیارٍ؛
صله رحم، خانه‌ها را آباد و عمرها را طولانی می‌کند، هر چند صله رحم کنندگان مردمان خوبی نباشند.
امالی طوسی، ص 481، ح 18 .
حدیث2838
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله و سلم می فرمایند :
مَنْ اَحَبَّ اَنْ یُحِبّهُ اللَّهُ وَ رَسولُهُ فَلْیَاْکُلْ مَع ضَیفِهِ؛
هر کس دوست دارد که خدا و رسولش او را دوست داشته باشند، با میهمان خود غذا بخورد.
تنبیه الخواطر، ج 2، ص 116 .
حدیث2839
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
صِلُوا أرحامَکُمْ و بِرّوا بِإخْوانِکُمْ وَ لَوْ بِحُسْنِ السَّلامِ وَ رَدِّ الجَوابِ؛
صله رحم نمایید و به برادران (دینی) خود نیکی کنید، هر چند با سلام کردن خوب و یا جواب سلام خوب باشد.
کافی، ج 2، ص 157، ح 31 .
حدیث2840
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
اِذا اَتاکَ اَخوکَ فَآتِهِ بِما عِنْدَکَ وَ اِذا دَعَوْتَهُ فَتَکَلَّفْ لَهُ؛
هرگاه برادرت ناخوانده بر تو وارد شد، همان غذایی که در خانه داری برایش بیاور و هرگاه او را دعوت کردی در پذیرایی از او خودت را به زحمت بینداز.
محاسن، ج 2، ص 410، ح 138 .
حدیث2841
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
أفْضَلُ ما یوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ کَفُّ الأذی عَنْها؛
بهترین صله رحم، خودداری از آزار و اذیت خویشاوندان است .
بحارالأنوار، ج 74، ص 88 ، ح 1.
حدیث2842
امام علی علیه السلام می فرمایند :
اِذا قَطَّعُوا الأْرحامَ جُعِلَتِ الأْمْوالُ فی أیدیِ الأْشْرارِ ؛
هرگاه مردم قطع رحم کنند، ثروت‌ها در دست افراد شرور قرار می‌گیرد.
کافی، ج 2، ص 348، ح 8 .
حدیث2843
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله و سلم می فرمایند :
الوَلیمَةُ اَوَّلُ یومٍ حَقٌّ وَ الثانی مَعروفٌ وَ مازادَ ریاءٌ وَ سُمْعَةٌ؛
ولیمه (سور) دادن، روز اول حق است و روز دوم احسان، از دو روز که گذشت، خودنمایی و شهرت‌طلبی است.
کافی، ج 5، ص 368، ح 4 .
حدیث2844
امام علی علیه السلام می فرمایند :
حِراسَةُ النِّعَمِ فی صِلَةِ الرَّحِمِ؛
حفظ نعمت‌ها در صله رحم است.
غررالحکم، ح 4929.
حدیث2845
امام علی علیه السلام می فرمایند :
رُئِیَ اَمیرُ المُؤمِنینَ حَزیناً فَقیلَ له: مِمَّ حُزْنُکَ قالَ: لِسَبعٍ اَتَتْ لَمْ یَضِفْ اِلَینا ضَیفٌ؛
[روزی] امام علی‌علیه السلام غمگین دیده شد علت را از ایشان جویا شدند. فرمودند: چون هفت روز است که میهمانی بر ما وارد نشده است.
مناقب آل ابی طالب، ج 1 ، ص 347.
حدیث2846
امام علی علیه السلام می فرمایند :
به راستی که صله رحم از واجبات اسلام است و خدای سبحان، امر فرموده که آن را گرامی بدارند و خداوند متعال با هر کس که صله رحم کند، رابطه برقرار می‌کند و با هر کس که قطع رحم کند، قطع رابطه می‌کند و هر کس که صله رحم را گرامی بدارد، گرامی‌اش می‌دارد.
غررالحکم، ح 3651.
حدیث2847
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله و سلم می فرمایند :
طَعامُ السَّخیِّ دَواءٌ وَ طَعامُ الشَّحیحِ داءٌ؛
غذای سخاوتمند، داروست و غذای بخیل، درد.
بحارالأنوار، ج 71 ، ص 357، ح 22.
حدیث2848
امام رضا علیه السلام می فرمایند :
اَلسَّخیُّ یَأکُلُ مِن طَعامِ النَّاسِ لِیَاْکُلوا مِنْ طَعامِهِ ، وَ البَخیلُ لا یَاْکُلُ مِنْ طَعامِ النَّاسِ لِئَلّا یَأکُلوا مِنْ طَعامِهِ؛
سخاوتمند، از غذای مردم می‌خورد، تا مردم از غذای او بخورند، اما بخیل از غذای مردم نمی‌خورد تا آنها نیز از غذای او نخورند.
عیون اخبار الرضا، ج 1، ص 15، ح 26.
حدیث2849
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله و سلم می فرمایند :
کَفی بِالْمَرءِ إثماً اَن یَستَقِلَّ ما یُقَرِّبُ اِلی اِخوانِهِ وَ کَفی بِالْقَومِ اِثماً اَنْ یَستَقِلّوا ما یَقْرُبُ بِهِ اِلَیهِم اَخُوهُم؛
انسان را همین گناه بس، که آنچه را که تقدیم برادران میهمان خود می‌کند کم شمارد و میهمان را همین گناه بس، که آنچه را که میزبانشان برای آنها فراهم می‌کند کم شمارد.
محاسن، ج 2، ص 414، ح 165 .
حدیث2850
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
ابن ابی یعفور : در خانه امام صادق‌علیه السلام میهمانی را دیدم که روزی برای انجام کاری برخاست . حضرت او را از آن کار منع کردند و شخصاً آن کار را انجام دادند و فرمودند : رسول خداصلی الله علیه وآله از به کار گرفتن میهمان ، نهی فرموده است .
کافی، ج 6، ص 283، ح 1 .
حدیث2851
امام علی علیه السلام می فرمایند :
زَکوةُ الْیَسارِ بِرُّ الْجیرانِ وَ صِلَةُ الاَْرحامِ؛
زکاتِ رفاه، نیکی با همسایگان و صله رحم است.
غررالحکم، ح 5453 .
حدیث2852
امام رضا علیه السلام می فرمایند :
مردی، امیر المؤمنین‌علیه السلام را به میهمانی دعوت کرد . حضرت فرمودند : می‌پذیرم به شرط این که سه قول به من بدهی . عرض کرد : چه قولی ای امیر المؤمنین؟ فرمودند : از بیرون چیزی برای من تهیه نکنی ، حاضری خانه‌ات را از من دریغ ننمایی و به زن و فرزندنت زور نگویی . عرض کرد : قبول می‌کنم ای امیر المؤمنین . پس علی بن ابی طالب‌علیه السلام دعوت را پذیرفتند .
عیون اخبار الرضا، ج 1، ص 45، ح 138 .
حدیث2853
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله و سلم می فرمایند :
لایَتَکَلَّفَنَّ أَحَدٌ لِضَیْفِهِ ما لا یَقْدِرُ؛
هیچ کس نباید بیش از توانش خود را برای میهمان به زحمت اندازد.
کنزالعمال، ح 25876 .
حدیث2854
امام علی علیه السلام :
کَفِّروا ذُنوبَکُمْ وَتَحَبَّبوا اِلی رَبِّکُمْ بِالصَّدَقَةِ وَ صِلَةِ الرَّحِمِ؛
با صدقه و صله رحم، گناهان خود را پاک کنید و خود را محبوب پروردگارتان گردانید.
غررالحکم، ح 7258 .
حدیث2855
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله و سلم می فرمایند :
کُلُّ بَیْتٍ لایَدْخُلُ فیهِ الضَّیْفُ لاتَدْخُلُهُ الْمَلائِکَةُ؛
هر خانه‌ای که میهمان بر آن وارد نشود، فرشتگان واردش نمی‌شوند.
جامع الأخبار، ص 378.
حدیث2856
امام علی علیه السلام :
صِلَةُ الرَّحِمِ توجِبُ الْمَحَبَّةَ وَتَکْبِتُ العَدُوَّ؛
صله رحم، محبّت آور است و دشمنی را از بین می‌برد.
غررالحکم، ح 5852.
حدیث2857
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله و سلم می فرمایند :
اَلضَّیْفُ یَنْزِلُ بِرِزْقِهِ وَیَرْتَحِلُ بِذُنوبِ اَهْلِ الْبَیْتِ؛
میهمان، روزی خود را می‌آورد و گناهان اهل خانه را می‌برد.
بحارالأنوار، ج 75، ص 461، ح 14.
حدیث2858
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله و سلم می فرمایند :
مَنْ کانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الآْخِرِ فَلْیُکْرِمْ ضَیْفَهُ؛
هر کس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، باید میهمانش را گرامی دارد.
کافی، ج 6، ص 285، ح‌1 .
حدیث2859
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله و سلم می فرمایند :
اَلصَّدَقَةُ عَلی وَجْهِها وَاصْطِناعُ الْمَعْروفِ وَ بِرُّ الْوالِدَیْنِ وَصِلَةُ الرَّحِمِ تُحَوِّلُ الشِّقاءَ سَعادَةً وَتَزیدُ فِی الْعُمْرِ وَ تَقی مَصارِ عَ السُّوءِ؛
صدقه بجا، نیکوکاری، نیکی به پدر و مادر و صله رحم، بدبختی را به خوش‌بختی تبدیل و عمر را زیاد و از پیشامدهای بد جلوگیری می‌کند.
نهج الفصاحه، ح 1869 .
حدیث2860
امـام صـادق (علیه السلام ) فـرمودند :
پدرم میفرمودند : چون اراده کار خیری کردی بشتاب ، زیرا نمیدانی چه پیش می آید.
اصول کافی ج3 ص 212
حدیث2861
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمودند :
همانا خدا کارهای خیر، زود انجام شده را دوست دارد.
اصول کافی ج 3 ص 212
حدیث2862
امام حسن عسکری(علیه السلام) می فرمایند:
گرچه خداوند در نظام حکیمانه آفرینش، روزی مردم را تضمین کرده است، ولی مبادا اندیشه ضمانت خداوند روزی دهنده، مغرورتان سازد و شما را از انجام فریضه کار و کوشش بازدارد.
الحدیث،ص 1.
حدیث2863
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) دوبار فرمودند: لعن خداوند بر کسی باد که بار زندگی خویش را بر دوش دیگران افکنده است.
الحدیث،ص 28.
حدیث2864
امام باقر (علیه السلام) می فرمایند:
عبادت، هفتاد جزء است و از همه بهتر، کسب روزی حلال است.
الحدیث،ص 10.
حدیث2865
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
اگر تن دادن به شغل، مایه زحمت و رنج است، بیکاری نیز سبب نادرستی و فساد خواهد بود.
الحدیث،ص28.
حدیث2866
پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اجر کسی که برای زندگی خود و خانواده‌اش زحمت می‌کشد، مانند اجر سرباز مجاهد است.
الحدیث، ص 8.
حدیث2867
پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کسی که از دست‌رنج مشروع خود زندگی کند، در قیامت با پیامبران محشور می شود و پاداش می گیرد.
الحدیث، ص 8.
حدیث2868
پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حق فرزند بر پدرش این است که برای او اسم خوب انتخاب کند، خوب تربیتش نماید و در کار شایسته‌ای مستقرش سازد.
الحدیث، ص 2.
حدیث2869
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله می فرمایند :
مَا اتَّخَذَ اللَّهُ اِبْراهیمَ خَلیلاً اِلّا لِاِطْعامِهِ الطَّعامَ وَ صَلاتِهِ بِاللَّیْلِ وَ النَّاسُ نیامٌ؛
خداوند متعال، حضرت ابراهیم را جز به خاطر غذا دادن (به مردم) و نماز شب خواندنش هنگامی که مردم در خواب بودند، خلیل و دوست خود انتخاب نکرد.
علل الشرایع، ج 1، ص 35، ح 4 .
حدیث2870
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
یُعْرَفُ مَنْ یَصِفُ الحَقَّ بِثَلاثِ خِصالٍ: یُنْظَرُ اِلی اَصْحابِهِ مَنْ هُمْ؟ وَ اِلی صَلاتِهِ کَیْفَ هیَ؟ وَ فی اَیِّ وَقْتٍ یُصَلّیها؛
کسی که از حق دَم می‌زند با سه ویژگی شناخته می‌شود: دوستانش دیده شوند که چه کسانی هستند؟ نمازش چگونه است؟ و در چه وقت آن را می‌خواند؟
محاسن، ج 1، ص 254، ح 281.
حدیث2871
امام علی علیه السلام می فرمایند :
اُنْظُرْ فیما تُصَلّی وَ عَلی ما تُصَلّی، اِنْ لَمْ یَکُنْ مِنْ وَجْهِهِ وَ حِلِّهِ فَلا قَبولَ؛
بنگرید در چه [لباسی] و بر چه [چیزی] نماز می‌گزاری، که اگر از راه صحیح و حلالش نباشد، قبول نخواهد شد
تحف العقول، ص 174 .
حدیث2872
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
اَحَبُّ الْعِبادِ اِلَی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ رَجُلٌ صَدوقٌ فی حَدیثِهِ مُحافِظٌ عَلی صَلاتِهِ؛
محبوب‌ترین بنده نزد خدای عزوجل کسی است که راستگو و مراقب نمازش باشد.
امالی صدوق، ص 371، ح 467 .
حدیث2873
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله می فرمایند :
لا تَزالُ اُمَّتی بِخَیرٍ ما تَحابّوا و اَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ اَقْرَوُا الضَّیْفَ، فَاِنْ لَمْ یَفْعَلُوا ابتُلُوا بِالسِّنینَ وَ الْجَدْبِ؛
امتم همواره در خیر و خوبی‌اند تا وقتی که یکدیگر را دوست بدارند، نماز برپا دارند، زکات بدهند و میهمان را گرامی بدارند، پس اگر چنین نکنند به قحطی و خشکسالی گرفتار می‌شوند.
امالی طوسی، ص 647، ح 1340.
حدیث2874
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله می فرمایند :
اَلصّلَواتُ الْخَمْسُ وَ الْجُمُعَةُ اِلَی الجُمُعَةِ کَفّاراتٌ لِما بَیْنَهُنَّ ما لَمْ تَغْشَ الکَبائِرُ؛
نمازهای پنجگانه و نماز جمعه تا نماز جمعه بعد، کفاره گناهان میان آنهاست، تا وقتی که گناهان کبیره‌ای در میان نیاید.
سنن التّرمذی، ج 1، ص 138، ح 214.
حدیث2875
امام صادق علیه السلام می فرمایند :
اِذا قُمْتَ بِاللَّیْلِ فَاسْتکِ فَاِنَّ الْمَلَکَ یَاْتیکَ فَیَضَعُ فاهُ عَلی فیکَ فَلَیْسَ مِنْ حَرْفٍ تَتْلوهُ وَ تَنْطِقُ بِهِ اِلاّ صَعِدَ بِهِ اِلَی السَّماءِ فَلْیَکُنْ فوکَ طَیِّبَ الرِّیحِ؛
شبانگاه که (برای نماز) برخاستی، مسواک بزن چرا که فرشته‌ای نزد تو می‌آید و دهانش را بر دهانت می‌گذارد و آنگاه هیچ حرفی از قرآن و نماز و دعا نمی‌خوانی مگر آن‌که آن را به آسمان بالا می‌برد، پس باید که دهانت خوشبو باشد.
وسائل الشیعة، ج 1، ص 357.
حدیث2876
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند:
طَهِّروا اَفْواهَکُمْ فَاِنَّها مَسالِکُ التَّسْبیحِ؛
دهان‌های خود را پاکیزه کنید که راه‌های تسبیح خداوند است.
مکارم الاخلاق، ص 51.
حدیث2877
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند:
هر کس هر روز دو بار مسواک بزند: سنت پیامبران را ادامه داده است و برای هر نمازی که بخواند خداوند پاداش صد رکعت برایش می‌نویسد و از فقر نجات می‌یابد و دهانش خوشبو، حافظه‌اش تقویت، فهمش زیاد، غذایش گوارا و درد دندان و بیماری‌اش برطرف می‌شود و فرشتگان به خاطر نوری که در او مشاهده می‌کنند، با او دست می‌دهند و دندان‌هایش تمیز می‌شود.
جامع الأخبار، ص 151، ح 340 .
حدیث2878
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند:
ثَلاثٌ حَقٌّ عَلی کُلِّ مُسْلِمٍ: اَلْغُسْلُ یَوْمَ الْجُمُعَةِ وَ السِّواکُ وَ الطِّیبُ؛
سه چیز بر هر مسلمانی لازم است: غسل جمعه، مسواک زدن و عطر.
نهج الفصاحه، ح 1256 .
حدیث2879
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَعْقَلُ النّاسِ مَنْ کانَ بِعَیْبِهِ بَصیرا وَ عَنْ عَیْبِ غَیْرِهِ ضَریرا؛
عاقل‌ترین مردم کسی است که به عیب‌های خویش بینا و از عیوب دیگران، نابینا باشد.
(غررالحکم، ح 3233 .)
حدیث2880
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
عاقل، عاقل نیست مگر آن که سه صفت را در خود به کمال رساند: حق را در هنگام خشنودی و خشم ادا کند، آنچه را برای خود می‌پسندد، برای دیگران هم بپسندد و هنگام خطای دیگران، بردبار باشد.
(تحف العقول، ص 318.)
حدیث2881
امام کاظم علیه‌السلام می فرمایند :
کَما لا یَقومُ الْجَسَدُ اِلاّ بِالنَّفْسِ الحَیَّةِ فَکَذلِکَ لا یَقومُ الدّینُ اِلاّ بِالنِّیَّةِ الصّادِقَةِ وَ لا تَثْبُتُ النِّیَّةُ الصّادِقَهُ اِلاّ بِالْعَقْلِ؛
همان گونه که قوام جسم، تنها به جانِ زنده است، قوام دینداری هم تنها به نیّت پاک است و نیّت پاک، جز با عقل حاصل نمی‌شود.
(تحف العقول، ص 396 .)
حدیث2882
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَعْقَلُ النّاسِ مَنْ غَلَبَ جِدُّهُ هَزْلَهُ وَ اسْتَظْهَرَ عَلی هَواهُ بِعَقْلِهِ؛
عاقل کسی است که جدّی‌اش از شوخی‌اش بیشتر باشد و با کمک عقلش بر هوا و هوسش پیروز گردد.
(غررالحکم، ح 3355. )
حدیث2883
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اِحْتَمِلْ ما یَمُرُّ عَلَیْکَ فَاِنَّ الاِْحْتِمالَ سِتْرُ الْعُیوبِ وَ اِنَّ الْعاقِلَ نِصْفُهُ اِحْتِمالٌ وَ نِصْفُهُ تَغافُلٌ؛
در برابر آنچه بر تو می‌گذرد، بردبار باش، زیرا بردباری، عیب‌ها را می‌پوشاند. به راستی که نیمی از عقل، بردباری و نیمه دیگرش خود را به غفلت زدن است.
(غررالحکم، ح 2378 .)
حدیث2884
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلْعاقِلُ مَنْ صانَ لِسانَهُ عَنِ الْغیبَةِ؛
عاقل کسی است که زبانش را از بدگویی پشت سر دیگران، نگه دارد.
(غررالحکم، ح 1955.)
حدیث2885
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اِتَّهِمُوا عُقولَکُمْ فَاِنِّهُ مِنَ الثِّقَةِ بِها یَکونُ الْخَطاءُ؛
عقل خویش را زیر سؤال ببرید؛ زیرا از اعتماد به آن، خطاها سرچشمه می‌گیرد.
(غررالحکم، ح 2570. )
حدیث2886
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلْعاقِلُ اِذا تَـکَلَّمَ بِکَلِمَةٍ اَتْبَعَها حِکْمَةً وَ مَثَلاً وَ الاَْحْمَقُ اِذا تَـکَلَّمَ بِکَلِمَةٍ اَتْبَعَها حِلْفا؛
عاقل، هر گاه سخن بگوید، آن را با سخنی حکیمانه و ضرب المثل همراه سازد و نادان هرگاه سخن بگوید، آن را با سوگند همراه کند.
(شرح‌نهج‌البلاغه، ابن‌ابی‌الحدید،ج20،ص289،ح306. )
حدیث2887
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلظَّنُّ الصَّوابُ مِنْ شیَمِ اُولِی الاَْلْبابِ؛
خوش گمانی، از اخلاق عاقلان است.
(غررالحکم، ح 1386.)
حدیث2888
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
لَیْسَ الْعاقِلُ مَنْ یَعْرِفُ الْخَیْرَ مِنَ الشَّرِّ وَ لکِنَّ الْعاقِلَ مَنْ یَعْرِفُ خَیْرَ الشَّرَّیْنِ؛
عاقل، آن نیست که خوب را از بد تشخیص دهد. عاقل، کسی است که از میان دو بد، آن را که ضررش کمتر است، بشناسد.
(مطالب السئول، ص 250. )
حدیث2889
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلْعاقِلُ مَنْ اَحْسَنَ صَنائِعَهُ وَ وَضَعَ سَعْیَهُ فی مَواضِعِهِ ؛
عاقل کسی است که کارهایش را خوب انجام دهد و تلاشی که می‌کند، به جا باشد.
(غررالحکم، ح 1798.)
حدیث2890
امام حسین علیه‌السلام می فرمایند :
لا یَکْمُلُ الْعَقْلُ اِلاّ بِاتِّباعِ الْحَقِّ؛
عقل، جز با پیروی از حق، کامل نمی‌شود.
(اعلام الدین، ص 298 . )
حدیث2891
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
جاهِدْ شَهْوَتَکَ وَ غالِبْ غَضَبَکَ وَ خالِفْ سوءَ عادَتِکَ، تَزْکُ نَفْسُکَ وَ یَکْمُلْ عَقْلُکَ وَ تَسْتَـکْمِلْ ثَوابَ رَبِّکَ؛
با هوا و هوست مبارزه کن، بر خشمت مسلّط شو و با عادت‌های بدت مخالفت کن، تا روحت پاک و عقلت کامل گردد و پاداش پروردگارت را به تمامی دریافت نمایی.
(غررالحکم، ح 4760.)
حدیث2892
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
مَنْ شاوَرَ ذَوِی الْعُقولِ اسْتَضاءَ بِاَنْوارِ الْعُقولِ؛
هر کس با عقلا مشورت کند، از نور عقل‌ها بهره می‌برد.
غررالحکم، ح 8634
حدیث2893
امام کاظم علیه‌السلام می فرمایند :
اِنَّ لُقْمانَ قالَ لاِبْنِهِ: یا بُنَیَّ اِنَّ الدُّنْیا بَحْرٌ عَمیقٌ قَدْ غَرِقَ فیها عالَمٌ کَثیرٌ فَلتَکُنْ سَفینَتُکَ فیها تَقْوَی اللّه‌ِ وَ حَشْوُهَا الاْیمانَ وَ شِراعُهَا التَّوَکُّلَ وَ قَیِّمُهَا الْعَقْلَ وَ دَلیلُهَا الْعِلْمَ وَ سُکّانُهَا الصَّبْرَ؛
لقمان به فرزندش فرمود: فرزندم! دنیا دریایی عمیق است که بسیاری در آن غرق شدند. پس باید در این دریا، کشتی‌ات تقوای الهی، بار آن ایمان، بادبانش توکل بر خدا، ناخدایش عقل، راهنمایش علم و سکانش (فرمانش) صبر باشد.
(کافی، ج 1، ص 16، ح 12.)
حدیث2894
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند :
اِنَّ مِنْ حَقِ الضَّیْفِ اَنْ یُکْرَم وَ اَنْ یُعِدَّ لَهُ الْخِلال؛
از حقوق میهمان است که میزبان او را احترام کند و برایش خلال دندان فراهم نماید.
کافی، ج 6، ص 285، ح 3 .
حدیث2895
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
اِغْلِقُوا أَبوابَ الْمَعصیَةِ بِالإْسْتِعاذَةِ وَ افْتَحُوا أبوابَ الطّاعَةِ بِالتَّسمیَةِ ؛
درهای گناهان را با استعاذه (پناه بردن به خدا) ببندید و درهای طاعت را با بسم اللّه گفتن بگشایید.
الدعوات، ص 52 .
حدیث2896
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
هنگام آغاز هر کار کوچک و بزرگی بسم اللّه الرحمن الرحیم بگویید. یعنی برای این کار، از خدا مدد می‌جویم. خدایی که جز او کسی سزاوار پرستش نیست. پناهگاه پناهجو و فریادرس فریاد خواه است. خداوند بخشنده‌ای که با گسترش روزی بر ما رحم می‌کند، مهربان به ما، در آیین و دنیا و آخرتمان. دین را بر ما آسان و سبک و سهل گرفت. و به ما رحم می‌کند با جدا کردن از دشمنانش.
التوحید، ص 232.
حدیث2897
امام رضا علیه‌السلام می فرمایند :
إنَّ بِسمِ اللّه‌ِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ أقرَبُ إلَی اسْمِ اللّه‌ِ الأْعظَمِ مِن سَوادِ الْعَینِ إلی بَیاضِها؛
بسم اللّه الرحمن الرحیم، به اسم اعظم نزدیک‌تر است از سیاهی چشم به سفیدی‌اش.
عیون أخبار الرضا، ج 1، ص 8 .
حدیث2898
امام کاظم علیه‌السلام می فرمایند :
ما مِن أحَدٍ دَهَمَهُ أَمرٌ یَغُمُّهُ أَو کَرَبَتْهُ کُربَةً فَرَفَعَ رَأسَهُ إلَی السَّماءِ ثُمَّ قالَ ثَلاثَ مَرّاتٍ: بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ إلاّ فَرَّجَ اللّه‌ُ کُربَتَهُ و أذهَبَ غَمَّهُ؛
هر کس گرفتار چیزی است که غمگینش می‌سازد یا ناخوشایندی که ناراحتش می‌کند، اگر سر به آسمان بلند کند و سه بار بسم اللّه الرحمن الرحیم بگوید، بی‌تردید، خداوند، گره از کارش خواهد گشود و غمش را برطرف خواهد کرد.
مکارم الأخلاق، ص 347.
حدیث2899
رُبَّما تَرَکَ بَعضُ شیعَتِنا فِی افْتِتاحِ أَمرِهِ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ فَـیَمْـتَحِنَهُ اللّه‌ُ بِمَکْروهٍ لِیُـنَـبِّهَهُ عَلی شُکرِ اللّه‌ِ وَ الثَّناءَ عَلَیهِ و یَمحَقُ وَ صَمةَ تَقصیرِهِ عِندَ تَرکِهِ قَولَ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ؛
بسا که یکی از شیعیان ما در آغاز کاری، بسم اللّه الرحمن الرحیم نمی‌گوید و به همین خاطر، خداوند، او را گرفتار چیزی ناخوشایند می‌سازد تا به شکر و ثنای الهی متوجّه گردد و کوتاهی‌اش را در گفتن بسم اللّه، جبران کند.
التوحید، ص 231 .
حدیث2900
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
إذا تَوَضَّأَ أحَدُکُم و لَم یُسَمَّ کانَ لِلشَّیطانِ فی وُضوئِهِ شِرکٌ و إن أکَلَ أو شَرِبَ أو لَبِسَ و کُلُّ شَی‌ءٍ صَنَعَهُ یَنبَغی أن یُسَمِّی عَلَیهِ فَإن لَم یَفعَل کانَ لِلشَّیطانِ فیهِ شِرکٌ؛
هر گاه یکی از شما وضو بگیرد و بسم اللّه الرحمن الرحیم نگوید. شیطان در آن شریک است و اگر غذا بخورد و آب بنوشد یا لباس بپوشد و هر کاری که باید نام خدا را بر آن جاری سازد، انجام دهد و چنین نکند، شیطان در آن شریک است.
محاسن، ج 2، ص 433 .
حدیث2901
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
لا تَدَعْ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ و إن کانَ بَعدَهُ شِعرٌ؛
بسم اللّه الرحمن الرحیم را رها مکن حتی اگر بعدش شعر باشد.
کافی، ج 2، ص 672 .
حدیث2902
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
اِحتَجِز مِنَ النّاسِ کُلِّهِم بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ و قُلْ هُوَ اللّه‌ُ أحَدٌ اِقرَأها عَن یَمینِکَ و عَن شِمالِکَ و مِن بَینِ یَدَیکَ و مِن خَلفِکَ و مِن فَوقِکَ و مِن تَحتِکَ؛
خود را از تمامی مردم با بسم اللّه الرحمن الرحیم و قل هو اللّه احد حفظ کن. آن را از سمت راست و چپ و جلو و عقب و بالا و پایین بخوان.
کافی، ج 2، ص 624 .
حدیث2903
امام باقر علیه‌السلام می فرمایند :
ابتدای هر کتابی که از آسمان نازل شده، بسم اللّه الرحمن الرحیم است. هر گاه بسم اللّه الرحمن الرحیم را قرائت کردی اشکالی ندارد که استعاذه نکنی (نگویی که پناه می‌برم به خدا) و هر گاه بسم اللّه الرحمن الرحیم را تلاوت کردی، تو را از آنچه میان آسمان و زمین است محفوظ می‌دارد.
کافی، ج 3 ، ص 313.
حدیث2904
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
هر که بسم اللّه الرحمن الرحیم را با اعتقاد و دوستی محمد و آل پاکش و با تسلیم در برابر دستوراتشان و با ایمان به ظاهر و باطنش بخواند خداوند عزیز و جلیل در مقابل هر حرف آن، چیزی برتر از دنیا و آنچه در آن است، از ثروت و خوبی‌ها را به او می‌بخشد.
عیون أخبار الرضا علیه‌السلام ، ج 1، ص 270.
حدیث2905
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
إنَّ الْعَبدَ إذا أرادَ أن یَقرَأَ أو یَعمَلَ عَمَلاً و یَقولُ... بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ فَإنَّهُ یُبارَکُ لَهُ فیهِ؛
هر بنده‌ای بخواهد چیزی بخواند یا کاری انجام دهد و بسم اللّه الرحمن الرحیم بگوید، در کارش برکت داده می‌شود.
تفسیر الإمام العسکری علیه‌السلام ، ص 25.
حدیث2906
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ مِفتاحُ کُلِّ کِتابٍ؛
بسم اللّه الرحمن الرحیم، کلید هر نوشته‌ای است.
الجامع الصغیر، ج 1، ص 481 .
حدیث2907
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
إذا قالَ الْعَبدُ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ قالَ اللّهُ جَلَّ جَلالُه: بَدَأَ عَبدی بِاسْمی و حَقٌّ عَلَیَّ أنْ اُتـَمِّمَ لَهُ اُمُورَهُ و اُبارِکَ لَهُ فی أَحوالِهِ؛
هر گاه بنده‌ای بسم اللّه الرحمن الرحیم بگوید خداوند می‌فرماید: بنده‌ام کارش را با نام من آغاز کرد، بر من است تا کارش را به پایان برسانم و برای او در کارهایش برکت قرار دهم.
عیون أخبار الرضا علیه‌السلام ، ج 2، ص 269 .
حدیث2908
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
لَو قَرَأتَ بِسمِ اللّهِ تَحفَظُکَ الْمَلائِکَةُ إلَی الْجَنَّةِ و هُوَ شِفاءٌ مِن کُلِّ داءٍ؛
اگر بسم اللّه را قرائت کنی، فرشتگان، تا بهشت تو را حفظ می‌کنند و آن شفای هر دردی است.
فقه الرضا علیه‌السلام ، ص 342.
حدیث2909
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
مَن أرادَ أَنْ یُنجِیَهُ اللّه‌ُ مِنَ الزَّبانیَةِ التِّسعَةِ عَشَرَ فَلْیَقرَأْ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ فَإنَّها تِسعَةَ عَشَرَ حَرفا لِیَجعَلَ اللّهُ کُلَّ حَرفٍ مِنها جُنَّةً مِن واحدٍ مِنهُم؛
هر کس می‌خواهد خداوند او را از زبانیه (فرشتگان عذاب) نوزده‌گانه برهاند، بسم اللّه الرحمن الرحیم را قرائت کند زیرا آن نوزده حرف است. تا خداوند هر حرف آن را سپری در مقابل یکی از آن فرشتگان قرار دهد.
بحارالأنوار، ج 89 ، ص 258 .
حدیث2910
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
هر کس کاری او را اندوهگین و به خود مشغول کند و او با اخلاص برای خدا بسم اللّه الرحمن الرحیم بگوید و با قلبش به سوی او رو کند، یکی از این دو برای او خواهد بود: یا در دنیا به حاجتش می‌رسد و یا حاجتش نزد پروردگار بوده و برای او ذخیره می‌شود و آن برای مؤمنان ماندگارتر است.
التوحید، ص 232 .
حدیث2911
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
عَنِ اللّهِ جَلّ وَ عزَّ أنَّهُ قالَ: کُلُّ أمرٍ ذی بالٍ لَم یُذکَر فیهِ بِسمِ اللّهِ فَهُوَ أَبْتَرُ؛
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله از خداوند عزیز و جلیل نقل کرده است که فرمود:
هر کار ارزشمندی که در آن بسم اللّه ذکر نشود ناقص است.
بحارالأنوار، ج 76، ص 305 .
حدیث2912
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
مَن کَـتَبَ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ فَجَوَّدَهُ تَعظیما لِلّهِ غَفَرَ اللّهُ لَهُ؛
هر کس بسم اللّه الرحمن الرحیم را برای بزرگداشت خداوند زیبا بنویسد، خداوند او را می‌بخشد.
بحارالأنوار، ج 92، ص 35 .
حدیث2913
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
أنَّهُ إذا قالَ الْمُعَلِّمُ لِلصَّبیِّ قُل بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ فَقالَ الصَّبیُّ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ کَـتَبَ اللّه‌ُ بَراءَةً لِلصَّبِیِّ و بَراءَةً لأِبـَوَیهِ و بَراءَةً لِلمُعَلِّمِ؛
وقتی معلم به کودک بگوید: بگو بسم اللّه الرحمن الرحیم و کودک آن را تکرار کند خداوند برای کودک و پدر و مادرش و معلم، برائت از آتش در نظر خواهد گرفت.
مجمع البیان، ج 1، ص 50 .
حدیث2914
مَنْ قَرَأ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ کَـتَبَ اللّهُ لَهُ بِکُلِّ حَرفٍ أربَعَةَ آلافٍ حَسَنَةً و مَحا عَنهُ أربَعَةَ آلافِ سَیِّـئَةٍ و رَفَعَ لَهُ أربَعَةَ آلافِ دَرَجَةٍ؛
هر کس بسم اللّه الرحمن الرحیم را قرائت کند خداوند به ازای هر حرفِ آن چهار هزار حسنه برایش می‌نویسد و چهار هزار گناه از او پاک می‌کند و چهار هزار درجه او را بالا می‌برد.
بحارالأنوار، ج 92، ص 258.
حدیث2915
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
زَیـِّنوا مَوائِدَکُم بِالْبَقْلِ؛ فإِنَّها مَطرَدَةٌ لِلشَّیاطینِ مَعَ التَّسمیَةِ؛
سفره‌هایتان را با سبزی، زینت دهید ؛ زیرا سبزی با بسم اللّه الرحمن الرحیم، شیطان را طرد می‌کند.
مکارم الأخلاق، ص 176.
حدیث2916
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
اَلْعَبد... إِنْ قالَ فی أوَّلِّ وُضوئِهِ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ طَهُرَت أعضاؤُهُ کُلُّها مِنَ الذُّنوبِ؛
اگـر بنـده‌ای... در ابتدای وضویش، بسم اللّه الرحمن الرحیم بگوید همه اعضایش از گناهان پاک می‌شود.
تفسیر الإمام العسکری علیه‌السلام ، ص 521 .
حدیث2917
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
إذا قالَ الْعَبدُ عِندَ مَنامِهِ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ یَقولُ اللّه‌ُ: مَلائِکَتی! اُکتُبُوا بِالْحَسَناتِ نَفسَهُ إلَی الصَّباحِ؛
هر گاه بنده‌ای هنگام خوابش، بسم اللّه الرحمن الرحیم بگوید، خداوند به فرشتگان می‌گوید: به تعداد نفس‌هایش تا صبح برایش حسنه بنویسید.
جامع الأخبار، ص 42 .
حدیث2918
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
مَن رَفَعَ قِرطاسا مِنَ الأْرضِ مَکتوبا عَلَیهِ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ إجلالاً لِلّهِ ولاِسْمِهِ عَنْ أن یُداسَّ کانَ عِندَ اللّه‌ِ مِنَ الصِّدِّیقینَ و خُفِّفَ عَن والِدَیهِ و إن کانا مُشرِکَینِ؛
هر کس کاغذی را که روی آن بسم اللّه الرحمن الرحیم نوشته شده است از روی زمین بردارد و این کار برای بزرگداشت خداوند و جلوگیری از اهانت به نام او باشد، نزد خداوند از صدیقین به‌شمار می‌رود و از بار گناه پدر و مادرش برداشته خواهد شد، حتی اگر مشرک باشند.
تنبیه الخواطر و نزهة النواظر، ج 1، ص32.
حدیث2919
امام کاظم علیه‌السلام می فرمایند:
طوبی لِلْمُصْلِحینَ بَیْنَ النّاسِ، اُولئِکَ هُمُ الْمُقَرَّبونَ یَوْمَ الْقیامَةِ؛
خوشا به حال اصلاح‌کنندگان بین مردم، که آنان همان مقرّبان روز قیامت‌اند.
تحف العقول، ص 393 .
حدیث2920
امام حسین علیه‌السلام می فرمایند:
إنَّ شیعَتَنا مَنْ سَلِمَتْ قُلوبُهُمْ مِنْ کُلِّ غِشٍّ وَغِلٍّ وَدَغَلٍ؛
بی‌گمان شیعیان ما، دل‌هایشان از هر خیانت، کینه، و فریبکاری پاک است.
بحارالأنوار، ج 68، ص 156
حدیث2921
امام باقر علیه‌السلام می فرمایند:
وَ اعْلَمْ اَنَّ الاِْلْفَ مِنَ اللّه‌ِ وَ الْفِرْکَ مِنَ الشَّیْطانِ؛
بدان که، انس و الفت گرفتن [با دیگران] از خداوند و دشمنی از شیطان است.
کافی، ج 5، ص 500، ح 1 .
حدیث2922
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
به خدا سوگند، هرگز ملتی در زندگیِ مرفّه و پر نعمتی نبوده‌اند و نعمت و رفاه از آنان زائل نشده است، مگر به سبب گناهانی که مرتکب شده‌اند، چرا که خداوند به بندگانش ظلم نمی‌کند. اگر مردم به هنگامی که بلاها و سختی‌ها بر آنان فرود می‌آمد و نعمت‌ها از دستشان می‌رفت، با نیت‌های خوب و دلی مشتاق به پروردگارشان پناه می‌بردند، بی‌گمان هر از دست رفته‌ای به آنان باز می‌گشت و هر فاسدی اصلاح می‌شد.
نهج البلاغه، از خطبه 178 .
حدیث2923
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
وَ لَیْسَ یُحَبُّ لِلْمُلوکِ أَنْ یُفَرِّطوا فی ثَلاثٍ: فی حِفْظِ الثُّغورِ وَ تَفَقُّدِ الْمَظالِمِ وَ اخْتیارِ الصّالِحینَ لاَِعْمالِهِمْ؛
حاکم سزاوار نیست که در سه کار کوتاهی کند: حفظ مرزها، رسیدگی به حقوق پایمال شده و انتخاب افراد شایسته برای کارهایشان.
تحف العقول، ص 319.
حدیث2924
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
از حرص بپرهیزید، زیرا که پیشینیان شما در نتیجه حرص نابود شدند، حرص آنها را به بخل وادار کرد پس بخل ورزیدند. به قطع رحم وادار کرد پس با خویشاوندان قطع رابطه کردند. به بدی وادارشان کرد پس بدکار شدند.
نهج الفصاحه ، ح 992
حدیث2925
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
لاتَخْتَلِفوا، فَإِنَّ مَنْ کانَ قَبْلَکُمُ اخْتَلَفوا فَهَلَکوا؛
باهم اختلاف نکنید، که پیشینیان شما دچار اختلاف شدند و نابود گشتند.
کنزالعمال، ح 894 .
حدیث2926
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
با مردم منصفانه رفتار کن و خیرخواه و مهربان آنان باش؛ زیرا اگر چنین بودی و خداوند بر مردم آبادیی که تو در آن به سر می‌بری خشم گرفت و خواست بر آنان عذاب فرو فرستد، به تو نگاه می‌کند و به خاطر تو به آنان رحم می‌کند. خدای متعال می‌فرماید: و پروردگار تو هرگز بر آن نبوده که شهرهایی را که مردمش درستکارند، به ستمی هلاک کند.
مکارم الاخلاق، ص 457.
حدیث2927
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
ثَلاثٌ لَیْسَ لاَِحَدِ مِنَ النّاسِ فیهِنَّ رُخصَةٌ: بِرُّ الْوالِدَینِ مُسْلِما کانَ اَو کافِرا وَ الْوَفاءُ بِالْعَهْدِ لِمُسْلِمٍ کانَ اَو کافِرٍ وَ اَداءُ الاَْمانَةِ اِلی مُسْلِمٍ کانَ اَو کافِرٍ؛
سه چیز است که ترک آن برای هیچ کس جایز نیست: نیکی به پدر و مادر؛ مسلمان باشند یا کافر، وفای به عهد؛ با مسلمان یا کافر و ادای امانت؛ به مسلمان یا کافر.
جامع الصغیر، ج 2، ص 716، ح 3469.
حدیث2928
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
اِنَّ اللّه‌َ تَبارَکَ وَ تَعالی اِذا اَرادَ بِقَوْمٍ بَقاءً اَوْ نَماءً رَزَقَهُمْ الْقَصْدَ وَ الْعَفافَ وَ اِذا اَرادَ بِقَوْمٍ اِقْتِطاعا فَتَحَ لَهُمْ اَوْ فَتَحَ عَلَیْهِم بابَ خیانَةٍ؛
هرگاه خداوند تبارک و تعالی ماندگاری، یا رشد ملتی را بخواهد، میانه‌روی و پاکدامنی را روزیشان می‌کند و هرگاه نابودی آنان را بخواهد، دَرِ خیانتکاری را به سود و یا به ضررشان، به رویشان می‌گشاید.
الدررالمنثور، ج 3، ص 120 .
حدیث2929
کونا لِلظّالِمِ خَصْما وَ لِلْمَظْلومِ عَوْنا؛
پیوسته دشمن ظالم و یاور مظلوم باشید.
نهج البلاغه، از نامه 47.
حدیث2930
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
یا عَلیُّ وَ لِلصّالِحِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یُصْلِحُ ما بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللّه‌ِ تَعالی بِالْعَمَلِ الصّالِحِ وَ یُصْلِحُ دینَهُ بِالْعِلْمِ وَ یَرْضی لِلنّاسِ ما یَرْضی لِنَفْسِهِ؛
ای علی! انسان صالح سه نشانه دارد: با عمل صالح، میان خود و خداوند را اصلاح می‌کند، با علم، دینش را اصلاح می‌نماید و برای مردم، همانی را می‌پسندد که برای خود می‌پسندد.
میراث حدیث شیعه، ج 2، ص 35، ح 122.
حدیث2931
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
اَتـَرعوونَ عَنْ ذِکْرِ الْفاجِرِ حَتّی یَعْرِفَهُ النّاسُ؟! فَاذْکُرُوا الْفاجِرَ بِما فیهِ یَحْذَرْهُ النّاسُ؛
آیا از بردن نام بدکار، برای این‌که مردم او را بشناسند، خودداری می‌کنید؟ بدکار را با اعمال و کردارش معرفی کنید، تا مردم از او برحذر باشند.
کنزالعمال ، ح 8070 .
حدیث2932
امام سجاد علیه‌السلام می فرمایند:
گناهانی که باعث تغییر نعمت‌ها می‌شوند، عبارت‌اند از: تجاوز به مردم، ترک نمودن عادت‌های کار خیر و خوب و کفران نعمت و ترک شکر، زیرا خداوند عزّوجلّ می‌فرماید: خداوند سرنوشت هیچ ملتی را تغییر نمی‌دهد، مگر این‌که خودشان تغییر روش دهند...
معانی الاخبار، ص 270.
حدیث2933
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
اِقْبَلِ الْحَقَّ مِمَّنْ اَتاکَ بِهِ صَغیرٌ اَوْ کَبیرٌ وَ اِنْ کانَ بَغیضا وَارْدُدِ الْباطِلَ عَلی مَنْ جاءَ بِهِ مِنْ صَغیرٍ اَوْ کَبیرٍ وَ اِنْ کانَ حَبیبا ؛
حق را از هر کس که برایت آورد، کوچک باشد یا بزرگ، بپذیر، هر چند دشمنت باشد و باطل را، کوچک یا بزرگ، هر کس گوید به خودش برگردان، هر چند دوستت باشد.
کنزالعمال، ح 43152 .
حدیث2934
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
لَنْ تُقَدَّسَ اُمَّةٌ لایُؤْخَذُ لِلضَّعیفِ فیها حَقُّهُ مِنَ الْقَویِّ غَیْرَ مُتَعْتِـعٍ؛
ملّتی که نتوان در میان آنان بدون دلهره، حقّ ضعیف را از قوی گرفت، هرگز قابل ستایش نیست.
تحف العقول، ص 142.
حدیث2935
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
مَنْ اَصْبَحَ لا یَهْتَمُّ بِاُمورِ الْمُسْلِمینَ فَلَیْسَ مَنْهُمْ وَ مَنْ سَمِعَ رَجُلاً یُنادی یا لَلْمُسْلِمینَ فَلَمْ یُجِبْهُ فَلَیْسَ بِمُسْلِمٍ؛
هر کس صبح کند و به امور مسلمانان همّت نورزد، از آنان نیست و هر کس فریاد کمک خواهی کسی را بشنود و به کمکش نشتابد، مسلمان نیست.
کافی، ج 2، ص 164، ح 5.
حدیث2936
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
عُمّالُکُمْ اَعْمالُکُمْ، کَما تَـکونونَ، یُوَلّی عَلَیْکُمْ؛
کارگزاران شما [نتیجه] اعمال شما هستند، همان گونه که هستید، بر شما حکومت می‌شود.
شرح شهاب الاخبار، ص 260.
حدیث2937
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
صِنْفانِ مِنْ اُمَّتی اِذا صَلُحا صَلُحَتْ اُمَّتی وَ اِذا فَسَدا، فَسَدَتْ اُمَّتی، قیلَ یا رَسولَ اللّه‌ِ وَ مَنْ هُما؟ قالَ: اَ لْـفُقَهاءُ وَ الاُْمَراءُ؛
دو گروه از امّت من اگر صالح شوند، امّتم صالح می‌شوند و اگر فاسد شوند، امّتم فاسد می‌شوند. عرض شد ای رسول خدا آن دو گروه کدامند؟ فرمودند: عالمان و حاکمان.
خصال، ص 37.
حدیث2938
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
مِنْ کَمالِ السَّعادَةِ السَّعْیُ فی صَلاحِ الْجُمْهورِ؛
کوشش در راه اصلاح توده مردم، از کمال خوشبختی است.
غررالحکم، ح 9361 .
حدیث2939
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اِنَّ بِذَوِی الْعُقولِ مِنَ الْحاجَةِ اِلَی الاَْدَبِ کَما یَظْمَأُ الزَّرْعُ اِلَی الْمَطَرِ؛
نیاز عاقلان به ادب، همانند نیاز کشتزار به باران است.
(غررالحکم، ح 3475.)
حدیث2940
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلْعَقْلُ حِفْظُ التَّجارِبِ وَ خَیْرُ ما جَرَّبْتَ ما وَعَظَکَ؛
عقل، اندوختن تجربه‌ها (و عمل به آن) است و بهترین تجربه، آن است که پندت داده.
(نهج البلاغه، نامه 31.)
حدیث2941
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
فَسادُ الاَْخْلاقِ بِمُعاشَرَةِ السُّفَهاءِ وَ صَلاحُ الاَْخْلاقِ بِمُنافَسَةِ الْعُقَلاءِ وَ الْخَلْقُ اَشْکالٌ فَکُلٌّ یَعْمَلُ عَلی شاکِلَتِهِ؛
معاشرت با نابخردان، اخلاق را فاسد و رقابت با عقلا اخلاق را اصلاح می‌نماید و مردم متفاوتند، و هر کس بر حسب طینت خود رفتار می‌کند.
(بحارالأنوار، ج 78، ص 82 ، ح 78.)
حدیث2942
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
یَنْبَغی لِلْعاقِلِ اَنْ یُخاطِبَ الْجاهِلَ مُخاطَبَةَ الطَّبیبِ الْمَریضَ؛
شایسته است که برخورد عاقل با نادان، مانند برخورد طبیب با بیمار باشد.
(غررالحکم، ح 10944. )
حدیث2943
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلْعَقْلُ حَیْثُ کانَ آلِفٌ مَاْلوفٌ ؛
عقل هر کجا باشد، انس‌گیرنده و الفت‌پذیر است.
غررالحکم، ح1251
حدیث2944
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند :
اَلا وَ اِنَّ اَعْقَلَ النّاسِ عَبْدٌ عَرَفَ رَبَّهُ فَاَطاعَهُ وَ عَرَفَ عَدُوَّهُ فَعَصاهُ وَ عَرَفَ دارَ اِقامَتِهِ فَاَصْلَحَها وَ عَرَفَ سُرْعَةَ رَحیلِهِ فَتَزَوَّدَ لَها؛
بدانید که عاقل‌ترین مردم کسی است که پروردگارش را بشناسد و از او پیروی کند، دشمنان خدا را بشناسد و از آنان نافرمانی کند، جایگاه ابدی خود را بشناسد و آن را آباد کند و بداند به زودی به آنجا سفر خواهد کرد و برای آن، توشه بردارد.
(اعلام الدین، ص 337، ح 15.)
حدیث2945
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند :
اِنَّما یُدْرَکُ الْخَیْرُ کُلُّهُ بِالْعَقْلِ، وَ لا دینَ لِمَنْ لا عَقْلَ لَهُ؛
همه خوبی‌ها با عقل شناخته می‌شوند و کسی که عقل ندارد، دین ندارد.
تحف العقول، ص 54
حدیث2946
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند :
رَاْسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الاْیمانِ بِاللّه‌ِ مُداراةُ النّاسِ فی غَیْرِ تَرْکِ حَقٍّ؛
کمال عقل پس از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم است به شرط آن که حق، ترک نشود.
تحف العقول، ص 42
حدیث2947
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند :
چهار چیز بر هر عاقل و خردمندی از امّت من واجب است. گفته شد: ای پیامبر خدا! آن چهار چیز کدام‌اند؟ فرمودند: گوش فرادادن به دانش، نگهداری، نشر و عمل به آن.
تحف العقول، ص 57.
حدیث2948
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند :
مَثَلُ الْعَقْلِ فِی الْقَلْبِ کَمَثَلِ السِّراجِ فی وَسَطِ الْبَیْتِ؛
عقل در دل، همانند چراغ در میان خانه است.
(علل الشرایع، ص 98، ح 1. )
حدیث2949
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند :
یا عَلیُّ اَلْعَقْلُ مَا اکْتُسِبَتْ بِهِ الْجَنَّةُ وَ طُلِبَ بِهِ رِضَی الرَّحْمنِ؛
ای علی! عقل چیزی است که با آن، بهشت و خشنودی خداوند مهربان به دست می‌آید.
(من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 369، ح 5762 .)
حدیث2950
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
لا یَسْتَیْقِنُ الْقَلْبُ اَنَّ الْحَقَّ باطِلٌ اَبَدا وَ لا یَسْتَیقِنُ اَنَّ الْباطِلَ حَقٌّ اَبَدا؛
هرگز دل به باطل بودن حق و به حق بودن باطل یقین نمی‌کند.
(تفسیر العیاشی، ج 2، ص 53، ح 39. )
حدیث2951
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
اَمّا عَلامَةُ التّائِبِ فَاَرْبَعَةٌ: اَلنَّصیحَةُ لِلّهِ فی عَمَلِهِ وَ تَرْکُ الْباطِلِ وَ لُزومُ الْحَقِّ وَ الْحِرْصُ عَلَی الْخَیْرِ ؛
نشانه توبه‌کننده چهار است: عمل خالصانه برای خدا، رها کردن باطل، پایبندی به حق و حریص بودن بر کار خیر.
(تحف العقول، ص 20. )
حدیث2952
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
اِصْبِرْ عَلی مَرارَةِ الْحَقِّ وَ ایّاکَ اَنْ تَنْخَدِعَ لِحَلاوَةِ الباطِلِ؛
تلخی حق را تحمل کن، و مبادا که فریب شیرینی باطل را بخوری.
(غررالحکم، ح 2472. )
حدیث2953
امام کاظم علیه‌السلام می فرمایند:
قُلِ الْحَقَّ وَ اِنْ کانَ فیهِ هَلاکُکَ فَاِنَّ فیهِ نَجاتَکَ... اِتَّقِ اللّه‌َ وَ دَعِ الْباطِلَ وَ اِنْ کانَ فیهِ نَجاتُکَ فَاِنَّ فیهِ هَلاکَکَ؛
حق را بگو اگر چه نابودی تو در آن باشد، زیرا که نجات تو در آن است... تقوای الهی پیشه کن و باطل را فرو گذار هر چند [به ظاهر] نجات تو در آن باشد، زیرا که نابودی تو در آن است.
تحف العقول، ص 408
حدیث2954
امام علی علیه‌السلام می فرمایند: اِنَّ مَنْ لا یَنْفَعُهُ الْحَقُّ یَضُرُّهُ الْباطِلُ وَ مَنْ لا یَسْتَقیمُ بِهِ الْهُدی تَضُرُّهُ الضَّلالَةُ وَ مَنْ لا یَنْفَعُهُ الْیَقینُ یَضُرُّهُ الشَّکُّ؛
به راستی که هر کس را حق سود ندهد، باطل زیانش رساند و هر کس به راه هدایت نرود، به کجراهه گمراهی افتد و هر کس یقین، او را سود نبخشد، شکّ زیانش رساند.
تحف العقول، ص 152
حدیث2955
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
اِنَّ الْحَقَّ وَ الْباطِلَ لا یُعْرَفانِ بِالنّاسِ، وَ لکِنِ اعْرِفِ الْحَقَّ بِاتِّباعِ مَنِ اتَّبَعَهُ وَ الْباطِلَ بِاجْتِنابِ مَنِ اجْتَنَبَهُ؛
حق و باطل به مردم (و شخصیت افراد) شناخته نمی‌شوند بلکه حق را به پیروی کسی که از آن پیروی می‌کند بشناس و باطل را به دوری کسی که از آن دوری می‌کند.
امالی طوسی، ص 134، ح 216.
حدیث2956
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
لا تُقاتِلوا (تَقْتُلوا) الخَوارِجَ بَعْدی، فَلَیسَ مَنْ طَلَبَ الحَقَّ فَاَخْطَـأَهُ کَمَنْ طَلَبَ الْباطِلَ فَأدْرَکَهُ؛
بعد از من با خوارج نجنگید (آنان را نکشید)؛ زیرا کسی که طالب حق باشد و به آن نرسد، با کسی که جویای باطل باشد و به آن دست یابد، یکسان نیست.
(نهج البلاغه، از خطبه 61. )
حدیث2957
امام باقر علیه‌السلام می فرمایند:
میان حق و باطل جز کم‌عقلی فاصله نیست. عرض شد: چگونه، ای فرزند رسول خدا؟ فرمودند: انسان کاری را که موجب رضای خداست برای غیر خدا انجام می‌دهد، در صورتی که اگر آن را خالص برای رضای خدا انجام می‌داد، زودتر به هدف خود می‌رسید تا برای غیر خدا.
محاسن، ج 1، ص 254، ح 280
حدیث2958
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
اَلْکَـیِّسُ صَدیقُهُ الْحَقُّ وَ عَدُوُّهُ الْباطِلُ؛
انسان زیرک، دوستش حق است و دشمنش باطل.
(غررالحکم، ح 1524. )
حدیث2959
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
ثَلاثٌ فیهِنَّ النَّجاةُ: لُزومُ الْحَقِّ وَ تَجَنُّبُ الْباطِلِ وَ رُکوبُ الْجِدِّ؛
نجات و رستگاری در سه چیز است: پایبندی به حق، دوری از باطل و سوار شدن بر مرکب جدّیت.
(غررالحکم، ح 4661. )
حدیث2960
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
سه ویژگی است که در هر کس یافت شود، ویژگی‌های ایمان کامل می‌گردد: آن که وقتی خشنود گردد، خشنودی‌اش او را به باطل نکشاند و خشمش او را به هنگام خشم، از حق برون نبرد و هر گاه توان یافت، به آنچه از او نیست، دست درازی نکند.
الاصول الستة عشر، ص 35
حدیث2961
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
اِنَّ مِنْ حَقیقَةِ الاْیمانِ اَنْ تُؤْثِرَ الْحَقَّ وَ اِنْ ضَرَّکَ عَلَی الْباطِلِ وَ اِنْ نَفَعَکَ وَ اَنْ لا یَجوزَ مَنْطِقُکَ عِلْمَکَ؛
از حقیقت ایمان این است که حق را بر باطل مقدم داری، هر چند حق به ضرر تو و باطل به نفع تو باشد و نیز از حقیقت ایمان آن است که گفتار تو از دانشت بیشتر نباشد.
محاسن، ج 1، ص 205
حدیث2962
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
اِنَّ لِلْحقِّ دَوْلَةً وَ لِلْباطِلِ دَوْلَةً وَ کُلُّ واحِدٍ مِنْهُما فی دَوْلَةِ صاحِبِهِ ذَلیلٌ؛
براستی که حق را دولتی است و باطل را دولتی، و هر یک از این دو، در دولت دیگری ذلیل است.
(کافی، ج 2، ص 447، ح 12 . )
حدیث2963
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
لَنْ تَبْقَی الاَرْضُ اِلاّ وَ فیها عالِمٌ یَعْرِفُ الْحَقَّ مِنَ الباطِلِ؛
هرگز زمین باقی نمی‌ماند مگر آن که در آن دانشمندی وجود دارد که حق را از باطل می‌شناسد.
محاسن، ج 1، ص 234
حدیث2964
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
کَلامٌ فی حَقٍّ خَیرٌ مِن سُکوتٍ عَلی باطِلٍ؛
سخن گفتن درباره حق، از سکوتی بر باطل بهتر است.
(من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 396. )
حدیث2965
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
از خدعه و حیله آرزوها بپرهیزید. چه بسیار آرزومندِ روزی که به آن روز نمی‌رسد و چه بسیار سازنده‌ای که در ساخته‌اش ساکن نمی‌شود و چه بسیار جمع کننده مالی که از آن استفاده نمی‌کند و شاید آن مال را از باطل به دست آورده و یا از حق کسی جلوگیری کرده، تا به آن مال رسیده است و باید بار همه آن گناهان را به‌دوش کشد.
غررالحکم، ح 2563
حدیث2966
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
مَنْ رَکِبَ الْباطِلَ اَذَلَّهُ مَرْکَبُهُ. مَن تَعَدَّی الحَقَّ ضاقَ مَذْهَبُهُ؛
کسی که بر باطل سوار شود، مَرکبش او را ذلیل خواهد کرد. کسی که از راه حق منحرف شود راه بر او تنگ خواهد شد.
(عیون الحکم والمواعظ، ص 444)
حدیث2967
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می فرمایند:
اَلْحَقُّ ثَقیلٌ مُرٌّ وَ الْباطِلُ خَفیفٌ حُلْوٌ وَ رُبَّ شَهْوَةِ ساعَةٍ تورِثُ حُزْنا طَویلاً؛
حق، سنگین و تلخ است و باطل، سبک و شیرین و بسا خواهش و هوا و هوسی که لحظه‌ای بیش نمی‌ماند، اما غم و اندوهی طولانی به دنبال می‌آورد.
مکارم الاخلاق، ص 465.
حدیث2968
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند: لَیْسَ مِنْ باطِلٍ یَقومُ بِاِزاءِ الْحَقِّ اِلاّ غَلَبَ الْحَقُّ الْباطِلَ وَ ذلِکَ قَولُهُ: بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَی الباطِلِ فَیَدْمَغُهُ...؛
هیچ باطلی نیست که در برابر حق بایستد مگر آن که حق بر باطل چیره می‌شود و این سخن خداوند است: بلکه حق را بر سر باطل می‌زنیم که آن را در هم می‌کوبد...
کافی، ج 8 ، ص 242)
حدیث2969
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
قَلیلُ الْحَقِّ یَدْفَعُ کَثیرَ الباطِلِ کَما اَنَّ الْقَلیلَ مِنَ النّارِ یُحْرِقُ کَثیرَ الْحَطَبِ؛
اندکی حقّ، بسیاری باطل را نابود می‌کند، همچنان که اندکی آتش، هیزم‌های فراوانی را می‌سوزاند.
(غررالحکم، ح 6735. )
حدیث2970
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
اَلْحَقُّ سَیْفٌ قاطِعٌ عَلی اَهْلِ الْباطِلِ؛
حق، شمشیر بُرَّنده‌ای است بر ضد اهل باطل.
(عیون الحکم والمواعظ، ص 28. )
حدیث2971
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
اَلا وَ مَنْ اَکَلَهُ الْحَقُّ فَاِلَی الجَنَّةِ وَ مَنْ اَکَلَهُ الباطِلُ فَاِلَی النّارِ؛
بدانید که هر کس در راه حق از دنیا برود، به بهشت و هر کس در راه باطل از دنیا برود، به جهنم می‌رود.
(نهج البلاغه، از نامه 17. )
حدیث2972
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
ـ وَ قَدْ سُئِلَ عَنْ تَفسیرِ السُّنَّةِ وَ الْبِدْعَةِ وَ الْجَماعَةِ وَ الْفُرْقَهِ ـ : اَلسُّنَّةُ ـ و اللّه‌ِ ـ سُنَّةُ مُحمِّدٍ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وَ الْبِدْعَةُ ما فارَقَها وَ الْجَماعَةُ ـ وَ اللّه‌ِ ـ مُجامَعَةُ اَهْلِ الْحَقِّ وَ اِنْ قَلّوا وَ الْفُرقَةُ مُجامَعَةُ اَهْلِ الْباطِلِ وَ اِنْ کَثُروا؛
در پاسخ به پرسش از معنای سنّت، بدعت، جماعت و تفرقه فرمودند: به خدا سوگند، سنّت، همان سنّت محمّد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله است و بدعت آنچه خلاف آن باشد و به خدا قسم، جماعت، همدست شدن با اهل حق است هر چند اندک باشند و تفرقه، همدستی با اهل باطل است هر چند بسیار باشند.
(کنزالعمّال، ح 1644. )
حدیث2973
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
اَبَی اللّه‌ُ اَنْ یُعَرِّفَ باطِلاً حَقّا اَبَی اللّه‌َ اَنْ یَجْعَلَ الْحَقَّ فی قَلْبِ الْمُؤْمِنِ باطِلاً لا شَکَّ فیهِ وَ اَبَی اللّه‌ُ اَنْ یَجْعَلَ الْباطِلَ فی قَلْبِ الْـکافِر الْمُخالِفِ حَقّـا لا شَکَّ فیهِ وَ لَوْ لَمْ یَجْعَلْ هذا هکَذا ما عُرِفَ حَقٌّ مِنْ باطِلٍ؛
خداوند اِبا دارد از این که باطلی را حق معرفی نماید، خداوند اِبا دارد از این که حق را در دل مؤمن، باطلی تردیدناپذیر جلوه دهد، خداوند اِبا دارد از این که باطل را در دل کافر حق ستیز به صورت حقی تردیدناپذیر جلوه دهد، اگر چنین نمی‌کرد، حق از باطل شناخته نمی‌شد.
(محاسن، ج 1، ص 277. )
حدیث2974
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
فَلَوْ اَنَّ الْباطِلَ خَلَصَ مِنْ مِزاجِ الْحَقِّ لَمْ یَخْفَ عَلی المُرتادینَ وَ لَوْ اَنَّ الْحَقَّ خَلَصَ مِنْ لَبْسِ الْباطِلِ انْقَطَعَتْ عَنْهُ اَلْسُنُ الْمُعانِدینَ وَلکِنْ یُوْخَذُ مِنْ هذا ضِغْثٌ وَ مِنْ هذا ضِغْثٌ؛
اگر باطل با حق درنیامیزد، بر حقیقت جویان پوشیده نمی‌مانَد و اگر حق با باطل آمیخته نشود، زبان دشمنان آن بریده می‌شود، لیکن مشتی از آن برداشته می‌شود و مشتی از این. (و بدین ترتیب حق و باطل درهم آمیخته می‌شود و شبهه پیش می‌آید).
(نهج البلاغه، خطبه 50 . )
حدیث2975
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
اَما اِنَّهُ لَیْسَ بَیْنَ الْحَقِّ وَ الْباطِلِ اِلاّ اَرْبَعُ اَصابِـعَ - فَسُئِلَ عَنْ مَعْنی قَولِهِ هذا، فَجَمَعَ اَصابِعَهُ وَ وَضَعَها بَیْنَ اُذُنِهِ وَ عَیْنِهِ - ثُمَّ قالَ: اَ لْباطِلُ اَنْ تَقولَ: سَمِعْتُ وَ الْحَقُّ اَنْ تَقولَ: رَأَیْتُ؛
هان! میان حق و باطل جز چهار انگشت فاصله نیست. از آن حضرت درباره معنای این فرمایش سؤال شد. امام انگشتان خود را به‌هم چسباند و آنها را میان گوش و چشم خود گذاشت و آن‌گاه فرمودند: باطل این است که بگویی: شنیدم و حق آن است که بگویی: دیدم.
(نهج البلاغه، از خطبه 141. )
حدیث2976
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
لا یُؤنِسَنَّکَ اِلاَّ الْحَقُّ وَ لا یوحِشَنَّکَ اِلاَّ الْباطِلُ؛
مبادا جز حق، با تو اُنس بگیرد و جز باطل، از تو بهراسد.
(نهج البلاغه، از خطبه 130 . )
حدیث2977
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
ظَـلَمَ الْحَقَّ مَنْ نَصَرَ الْباطِلَ؛
هر کس باطل را یاری کند، به حق ستم کرده است.
(غررالحکم، ح 6041. )
حدیث2978
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
اَلْحَقُّ طَریقُ الْجَنَّةِ وَ الْباطِلُ طَریقُ النّارِ وَ عَلی کُلِّ طَریقٍ داعٍ؛
حق، راه بهشت است و باطل، راه جهنم و بر سر هر راهی دعوت کننده‌ای است.
(نهج السعادة، ج 3، ص 291. )
حدیث2979
امام کاظم علیه‌السلام :
اَلْمُؤْمِنُ قَلیلُ الْکَلامِ کَثیرُ الْعَمَلِ، وَ الْمُنافِقُ کَثیرُ الْکَلامِ قَلیلُ الْعَمَلِ؛
مؤمن کم حرف و پر کار است و منافق پر حرف و کم کار.
تحف العقول، ص397.
حدیث2980
امام علی علیه السلام :
مَنْ باعَ نَفْسَهُ بِغَیْرِ نَعیمِ الْجَنَّةِ فَقَدْ ظَلَمَها؛
هر کس خودش را جز به نعمت بهشت بفروشد، براستی که به خویشتن ظلم کرده است.
غررالحکم، ج5، ص 458، ح 9164.
حدیث2981
رسول اکرم صلی الله علیه و آله :
لَیْسَ شَیْ‌ءٌ اُطیعَ اللّه‌ُ فیهِ اَعْجَلَ ثَوابا مِنْ صِلَةِ الرَّحِمِ وَ لَیْسَ شَیْ‌ءٌ اَعْجَلَ عِقابا مِنَ الْبَغْیِ وَ قَطیعَةِ الرَّحِمِ؛
هیچ طاعتی نیست که پاداشش زودتر از صله‌رحم برسد و مجازاتی سریع‌تر از مجازات ظلم و قطع‌رحم نیست.
نهج الفصاحه، ح 2398 .
حدیث2982
امام باقر علیه السلام :
لَیْسَ مِنّا وَ لا مِنْکُمْ مَنْ ظَلَمَ النّاسَ؛
از ما نیست و از شما (شیعیان هم) نیست کسی که به مردم ظلم کند.
شرح الأخبار، ج 3، ص 488، ح 1414.
حدیث2983
امام علی علیه السلام :
مَنْ اَشْفَقَ عَلی نَفْسِهِ لَمْ یَظْلِمْ غَیْرَهُ؛
هر کس دلسوز خود باشد به دیگران ظلم نمی‌کند.
غررالحکم، ج 5، ص231، ح 8119 .
حدیث2984
امام علی علیه السلام :
اوصیکُما بِتَقْوَی اللّه‌ِ... وَ کونا لِلظّالِمِ خَصْما وَ لِلْمَظْلومِ عَوْنا؛
شما را سفارش می‌کنم به تقوای الهی... و دشمن ظالم و یاور مظلوم باشید.
نهج البلاغه، از نامه 47.
حدیث2985
امام علی علیه السلام :
خَیْرُ النّاسِ مَنْ اِنْ اُغْضِبَ حَلُمَ وَ اِنْ ظُلِمَ غَفَرَ وَ اِنْ اُسی‌ءَ اِلَیْهِ اَحْسَنَ؛
بهترین مردم کسی است که اگر او را به خشم آورند، بردباری نماید و چنانچه به او ظلم شود، ببخشاید و چون به او بدی شود، خوبی کند.
غررالحکم، ج3، ص 430، ح 5000 .
حدیث2986
رسول اکرم صلی الله علیه و آله :
اِسْتَعیذوا بِاللّه‌ِ... مِنْ اَنْ تَظْلِموا اَوْ تُظْلَموا؛
به خدا پناه ببرید از این‌که ظلم کنید و یا زیر بار ظلم بروید.
نهج الفصاحه، ح 278 .
حدیث2987
رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند :
خدا رحمت کند بنده‌ای را که حلالیت بطلبد از برادری که به آبرو یا مال او تجاوز کرده، قبل از آن که (در قیامت) از او بازخواست کنند، آنجایی که دینار و درهمی نباشد، در نتیجه اگر شخص کار نیکی داشته باشد از آن بردارند و اگر نداشته باشد، از گناهان مظلوم برداشته بر گناهان او بیفزایند.
نهج الفصاحه، ح 1657.
حدیث2988
امام علی علیه السلام :
مَنْ طَلَبَ عِزّا بِظُلْمٍ وَباطِلٍ أَوْرَثَهُ اللّه‌ُ ذُلاًّ بِإِنْصافٍ وَ حَقٍّ؛
هر کس عزّت را با ظلم و باطل طلب کند، خداوند به انصاف و حق ذلّت نصیبش می‌نماید.
شرح‌نهج‌البلاغه، ابن‌ابی‌الحدید، ج20،ص309،ح536 .
حدیث2989
امام باقر علیه السلام :
مَا انْتَصَرَ اللّه‌ُ مِنْ ظالِمٍ إِلاّ بِظالِمٍ وَذلِکَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ (وَکَذلِکَ نُوَلّی بَعْضَ الظّالِمینَ بَعْضا)؛
خداوند هیچگاه از ظالم انتقام نگرفت مگر به وسیله ظالمی دیگر و این سخن خدای عزّوجلّ است که: و بدین سان ظالمان را به سزای اعمالی که می‌کنند بر یکدیگر مسلّط می‌کنیم.
بحارالأنوار، ج 75، ص 313، ح 28 .
حدیث2990
رسول اکرم صلی الله علیه و آله :
یَقولُ اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ: وَعِزَّتی وَجَلالی لأََنْتَقِمَنَّ مِنَ الظّالِمِ فی عاجِلِهِ وآجِلِهِ وَلأََنْتَقِمَنَّ مِمَّنْ رَأی مَظْلوما فَقَدَرٌ أَنْ یَنْصُرَهُ فَلَمْ یَنْصُرْهُ؛
خدای عزوجل می‌فرماید: به عزّت و جلالم سوگند که از ظالم در دنیا و آخرت انتقام می‌گیرم و از کسی هم که مظلومی را ببیند و بتواند یاریش کند و نکند بی‌گمان انتقام می‌گیرم.
کنزالعمال، ج3، ص 505، ح 7641.
حدیث2991
رسول اکرم صلی الله علیه و آله :
لِیَنْصُرِ الرَّجُلُ أَخاهُ ظالِما أَوْ مَظْلُوما إِنْ کانَ ظالِما فَیَنْهاهُ فَإِنَّهُ لَهُ نُصْرَةٌ وَإِنْ کانَ مَظْلوما فَیَنْصُرُهُ؛
انسان باید برادر (دینی) خویش را یاری کند چه ظالم باشد چه مظلوم اگر ظالم باشد او را باز دارد که این به‌منزله یاری کردن اوست و اگر مظلوم باشد یاریش کند.
نهج الفصاحه، ح 2422.
حدیث2992
رسول اکرم صلی الله علیه و آله :
إِنَّ النّاسَ إِذا رَأَوُا الظّالِمَ فَلَمْ یَأْخُذوا عَلی یَدَیْهِ أَوْشَکَ أَنْ یَعُمَّهُمُ اللّه‌ُ بِعِقابٍ مِنْهُ؛
مردم آنگاه که ظالم را ببینند و او را باز ندارند، انتظار می‌رود که خداوند همه را به عذاب خود گرفتار سازد.
نهج الفصاحه، ح 833 .
حدیث2993
رسول اکرم صلی الله علیه و آله :
مَنْ أَخَذَ لِلْمَظْلومِ مِنَ الظّالِمِ کانَ مَعیَ فِی الْجَنَّةِ تَصاحُبا؛
هر کس داد مظلوم را از ظالم بگیرد، در بهشت با من یار و هم‌نشین باشد.
بحارالأنوار، ج 75، ص 359، ح 74.
حدیث2994
رسول اکرم صلی الله علیه و آله :
اِتَّقوا دَعْوَةَ الْمَظْلومِ وَإنْ کانَ کافِرا فَإِنَّها لَیْسَ دونَها حِجابٌ؛
از نفرین مظلوم بترسید اگر چه کافر باشد، زیرا در برابر نفرین مظلوم پرده و مانعی نیست.
نهج الفصاحه، ح 48 .
حدیث2995
رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند :
ظلم سه قسم است: ظلمی که خدا نمی‌آمرزد، ظلمی که می‌آمرزد و ظلمی که از آن نمی‌گذرد، اما ظلمی که خدا نمی‌آمرزد شرک است. خداوند می‌فرماید: حقا که شرک ظلمی بزرگ است و اما ظلمی که خدا می‌آمرزد، ظلم بندگان به‌خودشان میان خود و پروردگارشان است اما ظلمی که خدا از آن نمی‌گذرد ظلم بندگان به یکدیگر است.
نهج الفصاحه، ح 1924.
حدیث2996
حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام می فرمایند:
فَرَضَ اللّه‌ُ... العَدْلَ تَسکینا لِلْقُلوبِ؛
خداوند عدالت را برای آرامش دل‌ها، واجب کرد.
علل الشرایع، ج1، ص 248، ح 2.
حدیث2997
امام علی علیه السلام :
مَنْ عَمِلَ بِالْعَدْلِ حَصَّنَ اللّه‌ُ مُلْکَهُ؛
هر کس به عدالت رفتار کند، خداوند حکومتش را حفظ خواهد کرد.
غررالحکم، ج5، ص 355، ح 8722 .
حدیث2998
رسول اکرم صلی الله علیه و آله :
ما مِنْ اَحَدٍ یَکونُ عَلی شَی‌ءٍ مِنْ اُمورِ هذِهِ الاُْمَّةِ قَلَّتْ اَمْ کَثُرَتْ فَلا یَعْدِلُ فیهِمْ اِلاّ کَبَّهُ اللّه‌ُ فِی النّارِ؛
هر کس کاری از کارهای کوچک و یا بزرگ این امت را در دست بگیرد و در میانشان عدالت را اجرا نکند خداوند او را به رو، در آتش خواهد افکند.
مستدرک علی الصحیحین، ج 4، ص 90.
حدیث2999
امام علی علیه السلام :
اِنَّ اللّه‌َ عَزَّوَجَلَّ فَرَضَ عَلی اَئِمَّةِ الْعَدْلِ اَنْ یُقَدِّروا اَنْفُسَهُمْ بِضَعَفَةِ النّاسِ کَیْلا یَتَبَیَّغَ بِالْفَقیرِ فَقْرُهُ؛
خداوند عزوجل بر پیشوایان عادل واجب کرده که سطح زندگی خود را با مردم ناتوان برابر کنند تا فقیر را، فقرش برآشفته نکند.
نهج البلاغه، خطبه 209.
حدیث3000
امام علی علیه السلام :
اَحْسَنُ الْعَدْلِ نُصْرَةُ الْمَظْلومِ؛
بهترین عدالت یاری مظلوم است.
غررالحکم، ج2، ص 394، ح 2977.
حدیث3001
امام علی علیه السلام :
اِسْتَعْمِلِ الْعَدْلَ وَاحْذَرِ الْعَسْفَ وَالْحَیْفَ فَاِنَّ الْعَسْفَ یَعودُ بِالْجَلاءِ وَالْحَیْفَ یَدْعوا اِلَی السَّیْفِ؛
عدالت را اجرا کن و از زورگویی و ستمگریبپرهیز زیرا زورگویی مردم را به ترک از وطن وامی‌دارد، و ستم آنان را به قیام مسلّحانه می‌کشاند.
نهج البلاغه، حکمت 476.
حدیث3002
امام علی علیه السلام :
قُلوبُ الرَّعِیَّةِ خَزائِنُ راعیها فَما اَوْدَعَها مِنْ عَدْلٍ اَوْ جَوْرٍ وَجَدَهُ؛
دلهای مردم صندوقچه‌های حاکم است، پس آنچه از عدالت و یا ظلم در آنها بگذارد، همان را خواهد دید.
غررالحکم، ج4، ص 521، ح 6825.
حدیث3003
امام علی علیه السلام :
اِنَّ الْعَدْلَ میزانُ اللّه‌ِ سُبْحانَهُ الَّذی وَضَعَهُ فِی الْخَلْقِ وَنَصَبَهُ لاِِقامَةِ الحَقِّ فَلا تُخالِفْهُ فی میزانِهِ وَلا تُعارِضْهُ فی سُلطانِهِ؛
به‌راستی که عدالت ترازوی (معیار) خدای‌سبحان است که در میان خلق نهاده است و برای برپاداشتن حق نصب فرموده، پس در ترازوی خداوند با او مخالفت نکن و با حکومتش مقابله ننما.
غررالحکم، ج2، ص 508، ح 3464.
حدیث3004
امام علی علیه السلام :
اِجْعَلِ الدِّینَ کَهْفَکَ وَالْعَدْلَ سَیْفَکَ تَنْجُ مِنْ کُلِّ سوءٍ وَتَظْفَرْ عَلی کُلِّ عَدُوٍّ؛
دین را پناهگاه و عدالت را اسلحه خود قرار ده تا از هر بدی نجات پیدا کنی و بر هر دشمنی پیروز گردی.
غررالحکم، ج2، ص 221، ح 2433.
حدیث3005
رسول اکرم صلی الله علیه و آله :
اِذا حَکَموا بِغَیْرِ عَدْلٍ اِرْتَفَعَتِ الْبَرَکاتُ؛
هنگامی که به غیر عدالت حکم کنند، برکت‌ها از بین می‌روند.
معدن الجواهر، ص 73.
حدیث3006
رسول اکرم صلی الله علیه و آله :
اَعدَلُ النّاسِ مَن رَضِیَ لِلنّاسِ مایَرْضی لِنَفسِهِ وَکَرِهَ لَهُمْ ما یَکْرَهُ لِنَفْسِهِ؛
عادل‌ترین مردم کسی است که برای مردم همان را بپسندد که برای خود می‌پسندد و برای آنان نپسندد آنچه را برای خود نمی‌پسندد.
نهج الفصاحه، ح 340.
حدیث3007
امام علی علیه السلام می فرمایند:
شَرُّ النّاسِ مَنْ لا یَثِقُ بِاَحَدٍ لِسُوءِ ظَنِّهِ وَ لا یَثِقُ بِهِ اَحَدٌ لِسوءِ فِعْلِهِ؛
بدترین مردم کسی است که به خاطر بدگمانیش به کسی اعتماد نمی‌کند و به خاطر کردار بدش کسی به او اعتماد نمی‌نماید.
غررالحکم، ج 4، ص 178، ح 5748.
حدیث3008
امام علی علیه السلام می فرمایند:
شَرُّ النّاسِ مَنْ یَظْلِمُ النّاسَ؛
بدترین مردم کسی است که به مردم ظلم می‌کند.
غررالحکم، ج 4، ص 164، ح 5676.
حدیث3009
امام علی علیه السلام می فرمایند:
شَرُّ النّاسِ مَنْ لا یَشْکُرُ النِّعْمَةَ وَ لا یَرْعَی الحُرْمَةَ؛
بدترین مردم کسی است که نعمت را شکر نمی‌کند و حرمت را نگه نمی‌دارد.
غررالحکم، ج 4، ص 170، ح 5705.
حدیث3010
امام علی علیه السلام می فرمایند:
شَرُّ النّاسِ مَنْ یَری اَنَّهُ خَیْرُهُمْ؛
بدترین مردم کسی است که خود را بهتر از دیگران بداند.
غررالحکم، ج 4، ص 168، ح 5701.
حدیث3011
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:
شَرُّکُمْ مَنْ لا یُرجی خَیْرُهُ وَ لا یُؤْمَنُ شَرُّهُ؛
بدترین شما کسی است که به خیرش امیدی نیست و از شرش امانی نباشد.
نهج الفصاحه، ح 1526.
حدیث3012
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:
شَرُّ النّاسِ الضَّیِّقُ عَلی اَهْلِهِ، قالوا یا رَسُولَ اللّه‌ِ وَ کَیْفَ یَکُونُ ضَیِّقا عَلی اَهْلِهِ قالَ: الرَّجُلُ اِذا دَخَلَ بَیْتَهُ خَشَعَتِ امْرَأَتُهُ وَ هَرَبَ وَلَدُهُ وَ فَرَّ فَاِذا خَرَجَ ضَحِکَتِ امْرَأَتُهُ وَ اسْتَأْنَسَ اَهْلُ بَیْتِهِ؛
بدترین مردم کسی است که بر خانواده‌اش سخت‌گیر باشد. گفتند ای رسول خدا! سخت‌گیری بر خانواده چگونه است؟ فرمودند: مرد وقتی وارد خانه شود، همسرش از او هراسان و فرزندان از او گریزان شده، فرار کنند و چون بیرون رود همسرش شاد گردد و خانواده‌اش با یکدیگر انس گیرند.
مجمع الزوائد و منبع الفوائد، ج 8، ص 25.
حدیث3013
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
خَیْرُ النّاسِ قُضاةُ الْحَقِّ؛
بهترین مردم کسانی هستند که به حق قضاوت کنند.
بحارالانوار، ج 104، ص 266، ح 20.
حدیث3014
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:
خَیْرُ النّاسِ مَنْ نَفَعَ وَ وَصَلَ وَ اَعانَ؛
بهترین مردم کسی است که مفید باشد، رابطه برقرار کند و یاری دهد.
مستدرک الوسائل، ج 12، ص 390، ح 14376.
حدیث3015
امام علی علیه السلام می فرمایند:
خَیْرُ النّاسِ عِنْدَ اللّه‌ِ عَزَّوَجَلَّ اَقْوَمُهُمْ لِلّهِ بِالطّاعَةِ فیما لَهُ وَ عَلَیْهِ وَاَقْوَلُهُمْ بِالْحَقِّ وَ لَوْ کانَ مُرّا فَاِنَّ الحَقَّ بِهِ قامَتِ السَّماواتُ وَالاَْرْضُ؛
بهترین مردم نزد خدای متعال کسانی هستند که در اطاعت از خدا استوارترند چه به سودشان باشد چه به ضررشان و حق‌گو باشند، هر چند تلخ باشد، زیرا که آسمان‌ها و زمین براساس حق استوار است.
بحارالأنوار، ج 32، ص 401.
حدیث3016
امام علی علیه السلام می فرمایند:
خَیْرُ اِخْوانِکَ مَنْ دَعاکَ اِلی صِدْقِ الْمَقالِ بِصِدْقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَکَ اِلی أفْضَلِ الاَْعْمالِ بِحُسْنِ اَعْمالِهِ؛
بهترین برادران (دینی) تو کسی است که با راستگویی‌اش تو را به راستگویی و باکردار نیکش تو را به بهترین کارها دعوت کند.
غررالحکم، ج 3، ص 434، ح 5022.
حدیث3017
امام علی علیه السلام می فرمایند:
خَیْرُ العِبادِ مَنْ اِذا اَحْسَنَ اسْتَبْشَرَ وَ اِذا اَساءَ اسْتَغْفَرَ؛
بهترین بندگان خدا کسی است که اگر کار نیک انجام دهد شاد شود و اگر بدی نماید، آمرزش طلبد.
غررالحکم، ج 3، ص 433، ح 5019.
حدیث3018
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
اَلْبَیِّعانِ بِالخیارِ ما لَمْ یَتَفَرَّقا ـ او قال: حَتّی یَتَفَرَّقا ـ فَاِنْ صَدَقا وَ بَیَّنا بورِکَ لَهُما فی بَیْعِهِما وَ اِنْ کَـتَما وَ کَذِبا مُحِقَت بَرَکَةُ بَیْعِهِما؛
خریدار و فروشنده، تا از یکدیگر جدا نشده‌اند، اختیار [فسخ معامله را] دارند. اگر راست بگویند و [عیب را] آشکار بگویند، داد و ستد برای هر دو، برکت خواهد داشت، و اگر [عیب را [بپوشانند و دروغ بگویند برکت دادوستدشان خواهد رفت.
صحیح بخاری، ج 3، ص 10.
حدیث3019
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
ما مِنْ مائِدَةٍ اَعْظَمُ بَرَکَةً مِنْ مائِدَةٍ جَلَسَ عَلَیْها یَتیمٌ؛
هیچ سفره‌ای با برکت‌تر از سفره‌ای نیست که یتیم بر سر آن بنشیند.
کنزالعمّال، ح6040
حدیث3020
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
عائِدُ الْمَریضِ یَخوضُ فِی الْبَرَکَةِ فَاِذا جَلَسَ انْغَمَسَ فیها؛
عیادت کننده بیمار، در برکت فرو می‌رود و چون نزد بیمار بنشیند، در آن غوطه‌ور می‌شود.
(کنزالفوائد، ج 1، ص 178. )
حدیث3021
امام حسن علیه‌السلام :
لَوْ اَنَّ النّاسَ سَمِعوا قَوْلَ اللّه‌ِ عَزَّوَجَلَّ وَ رَسولِهِ لاََعْطَتْهُمُ السَّماءُ قَطْرَها وَ الاَْرْضُ بَرَکَـتَها وَ لَمَا اخْتَلَفَ فی هذِهِ الاُْمَّةِ سَیْفانِ وَ لاََکَلوها خَضْراءَ خَضِرَةً اِلی یَوْمِ القیامَةِ؛
اگر مردم سخن خدا و پیامبرش را می‌شنیدند، آسمان بارانش را و زمین برکتش را به آنان می‌بخشید و هرگز در این امّت، اختلاف و زدوخورد پیش نمی‌آمد و همه از نعمت سر سبز دنیا تا روز قیامت، برخوردار می‌شدند.
(امالی طوسی، ص 566، ح 1174 .)
حدیث3022
امام کاظم علیه‌السلام :
مُشاوَرَةُ الْعاقِلِ النّاصِحِ یُمْنٌ وَ بَرَکَةٌ وَ رُشْدٌ وَ تَوفیقٌ مِنَ اللّه؛
مشورت با عاقلِ خیرخواه، خجستگی، برکت، رشد و توفیقی از سوی خداست.
(تحف العقول، ص 398 . )
حدیث3023
امام هادی علیه‌السلام :
اِنَّ الْحَرامَ لا یَنْمی وَ اِنْ نَمی لا یُبارَکُ لَهُ فیهِ وَ ما اَنـْفَقَهُ لَمْ یُؤجَرْ عَلَیْهِ وَ ما خَلَّـفَهُ کانَ زادَهُ اِلَی النّارِ؛
به راستی که حرام، افزایش نمی‌یابد و اگر افزایش یابد، برکتی ندارد و اگر انفاق شود، پاداشی ندارد و اگر بماند، توشه‌ای به سوی آتش خواهد بود.
کافی، ج 5، ص 125، ح 7 .
حدیث3024
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
اِعْلَمْ اَنَّ الصِّدقَ مُبارَکٌ وَ الْکِذْبَ مَشْؤومٌ؛
بدان که راستگویی، پر برکت است و دروغگویی، شوم.
تحف العقول، ص 14
حدیث3025
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنْ تَسَمّی بِاسمی یَرجو بَرَکَتی وَ یُمْنی، غَدَتْ عَلَیْهِ الْبَرَکَةُ وَ راحتَ اِلی یَوْمِ القیامَةِ؛
هر کس به نام من نامگذاری کند و برکت و خجستگی مرا امید داشته باشد، برکت به سوی او خواهد آمد و تا قیامت (باقی) خواهد بود.
کنزالعمّال، ح 45221.
حدیث3026
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
اِذا وُضِعَتِ الْمائِدَةُ حَفَّتها اَرْبَعَةُ آلاْفِ مَلَکٍ، فَاِذا قالَ الْعَبْدُ: بِسمِ اللّه‌ِ قالَتِ الْمَلائِکَةُ: بارَکَ اللّه‌ُ عَلَیْکُم فی طَعامِکُم ثُمَّ یَقولونَ لِلشَّیْطانِ اُخْرُجْ یا فاسِقُ، لا سُلطانَ لَکَ عَلَیْهِمْ؛
هرگاه سفره پهن می‌شود، چهار هزار فرشته در اطراف آن گرد می‌آیند. چون بنده بگوید: بسم اللّه فرشتگان می‌گویند: خداوند، به غذایتان برکت دهد! سپس به شیطان می‌گویند: ای فاسق! بیرون شو. تو بر آنان، راه تسلّط نداری.
کافی، ج 6، ص 292
حدیث3027
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
اِنَّ لِکُلِّ امْرِیٍ‌ء رِزْقا هُوَ یَاْتیهِ لا مَحالَةَ فَمَنْ رَضیَ بِهِ بورِکَ لَهُ فیهِ وَ وَسِعَهُ وَ مَنْ لَمْ یَرْضَ بِهِ لَمْ یُبارَکَ لَهُ فیهِ وَ لَمْ یَسَعْهُ اِنَّ الرِّزْقَ لَیَطْلُبُ الرَّجُلَ کَما یَطْلُبُهُ اَجَلُهُ؛
هر کس روزی‌ای دارد که حتما به او خواهد رسید. پس هر کس به آن راضی شود، برایش پُر برکت خواهد شد و او را بس خواهد بود و هر کس به آن راضی نباشد، نه برکت خواهد یافت و نه او را بس خواهد بود. روزی در پی انسان است، آن‌گونه که اجلش در پی اوست.
اعلام الدین، ص 342.
حدیث3028
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
باکِروا طَـلَبَ الرِّزْقِ وَ الْحَوائِجِ فَاِنَّ الغُدُوَّ بَرَکَةٌ وَ نَجاحٌ؛
در پی روزی و نیازها، سحر خیز باشید؛ چرا که حرکت در آغاز روز، [مایه] برکت و پیروزی است.
المعجم الاوسط، ج 7، ص 194، ح7250
حدیث3029
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
اِذا دَخَلَ اَحَدُکُمْ بَیْتَهُ فَلْیُسَلِّمْ، فَاِنَّهُ یُنْزِلُهُ الْبَرَکَةَ وَ تُؤنِسُهُ الْمَلائِکَةُ؛
هرگاه یکی از شما به خانه خود وارد می‌شود، سلام کند، چرا که سلام برکت می‌آورد و فرشتگان با سلام دهنده انس می‌گیرند.
علل الشرایع، ج 2، ص 583، ح 23.
حدیث3030
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
اَحِبُّو الْمَعْروفَ وَ اَهْلَهُ فَوَالَّذی نَفْسی بِیَدِهِ اِنَّ الْبَرَکَةَ وَ الْعافیَةَ مَعَهُما؛
نیکی و نیکوکاران را دوست بدارید. سوگند به آن که جانم به دست اوست، برکت و تندرستی، با نیکی و نیکوکاران است.
کنز العمّال، ح 15974
حدیث3031
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
قالَ اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ... اِذا قالَ الْعَبْدُ: بِسمِ اللّه‌ِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ قالَ اللّه‌ُ ـ جَلَّ جَلالُهُ ـ : بَدَاَ عَبْدی بِاسمی، وَ حَقٌّ عَلَیَّ اَنْ اُتـَمِّمَ لَهُ اُمورَهُ و اُبارِکَ لَهُ فی اَحْوالِهِ؛
خداوند فرمود: ... هرگاه بنده بگوید: بسم اللّه الرحمن الرحیم، خدای متعال می‌گوید: بنده من با نام من آغاز کرد. بر من است که کارهایش را به انجام رسانم و او را در همه حال، برکت دهم.
عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 269، ح 59 .
حدیث3032
امام صادق علیه‌السلام :
اَلمُؤمِنُ اِذا غَضِبَ لَم یُخرِجْهُ غَضَبُهُ مِنْ حَقٍّ وَاِذا رَضِیَ لَم یُدخِلْهُ رِضاهُ فی باطِلٍ وَالَّذی اِذا قَدَرَ لَم یَأخُذ اَکْثَرَ مِمّا لَهُ؛
مؤمن چون خشمگین شود، خشمش او را از حق بیرون نبرد و چون خشنود شود، خشنودیش او را به باطل نکشاند و چون قدرت یابد بیش از حقّ خود نگیرد.
بحارالأنوار، ج 78، ص 209، ح85.
حدیث3033
امام صادق علیه‌السلام :
مَنْ غَضِبَ عَلَیْکَ ثَلاثَ مَرّاتٍ وَلَم یَقُل فیکَ سوءا فَاتَّخِذْهُ لِنَفْسکَ خَلیلاً؛
هر کس سه بار بر تو خشم گرفت ولی به تو بد نگفت، او را برای خود به دوستی انتخاب کن.
معدن الجواهر، ص34.
حدیث3034
امام صادق علیه‌السلام :
لَیْسَ مِنّا مَنْ لَمْ یَمْلِکُ نَفْسَهُ عِنْدَ غَضَبِهِ؛
کسی که هنگام خشم خوددار نباشد، از ما نیست.
کافی، ج 2، ص 637، ح2.
حدیث3035
امام باقر علیه‌السلام :
اَ یُّما رَجُلٍ غَضِبَ وَهُوَ قائِمٌ فَلْیَجْلِسْ فَاِنَّهُ سَیَذْهَبُ عَنْهُ رِجْزُ الشَّیْطانِ وَاِنْ کانَ جالِسا فَلْیَقُمْ... ؛
هر کس در حال ایستادن خشمگین شود، بنشیند که این کار به سرعت وسوسه شیطان را از او دور می‌کند و اگر نشسته است، برخیزد.
بحارالأنوار، ج73، ص 264، ح9 .
حدیث3036
امام باقر علیه‌السلام :
اِنْ کُذِّبْتَ فَلا تَغْضَبْ؛
اگر به تو نسبت دروغ دادند، خشمگین مشو.
تحف العقول، ص284 .
حدیث3037
امام علی علیه‌السلام :
اَحْضَرُ النّاسِ جَوابا مَنْ لَمْ یَغْضِبْ؛
حاضر جواب‌ترین مردم کسی است که خشمگین نشود.
غررالحکم، ج 2، ص 390، ح 2950 .
حدیث3038
امام علی علیه‌السلام :
اَعْدی عَدُوٍّ لِلْمَرْءِ غَضَبُهُ وَ شَهْوَتُهُ فَمَنْ مَلَکَهُما عَلَتْ دَرَجَتُهُ وَبَلَغَ غایَتَهُ؛
بدترین دشمن آدمی خشم و شهوت اوست، پس هر کس آن دو را در اختیار بگیرد، مقامش بالا می‌رود و به هدفش می‌رسد.
غررالحکم، ح 3269 .
حدیث3039
امام علی علیه‌السلام :
اَقدَرُ النّاسِ عَلَی الصَّوابِ مَنْ لَمْ یَغْضَبْ؛
تواناترین مردم در تشخیص درست کسی است که خشمگین نشود.
غررالحکم، ج 2، ص 408، ح3047.
حدیث3040
امام علی علیه‌السلام :
کُنْ بَطی‌ءَ الْغَضَبِ سَریعَ الْفَیْ‌ءِ مُحِبّا لِقَبُولِ الْعُذْرِ؛
دیر خشم و زود گذشت باش و قبولِ عذر را دوست بدار.
غررالحکم، ج 4، ص 607، ح7165.
حدیث3041
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
اِنَّ الغَضَبَ مِنَ الشَّیطانِ وَاِنَّ الشَّیطانَ خُلِقَ مِنَ النّارِ وَاِنَّما تُطفَأُ النّارُ بِالماءِ فَاِذا غَضِبَ اَحَدُکُم فَلیَتَوَضَّاْ؛
خشم از شیطان و شیطان از آتش آفریده شده است و آتش با آب خاموش می‌شود، پس هرگاه یکی از شما به خشم آمد، وضو بگیرد.
نهج الفصاحه، ح660.
حدیث3042
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اِنَّکَ مُقَوَّمٌ بِاَدَبِکَ، فَزَیِّنْهُ بِالْحِلْمِ؛
ارزش تو به ادب توست، پس آن را با بردباری آراسته کن.
غررالحکم، ج 3، ص 57، ح 3813.
حدیث3043
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اِحْتَجِبْ عَنِ الْغَضَبِ بِالْحِلْمِ، وَغُضَّ عَنِ الْوَهْمِ بِالْفَهْمِ؛
با بردباری خود را از خشم پنهان کن و با فهم و دانایی از وهم و خیال چشم بپوش.
غررالحکم، ج2، ص 199، ح 2365.
حدیث3044
امام علی علیه السلام می فرمایند:
لَیْسَ الْخَیْرُ اَنْ یَکْثُرَ مالُکَ وَوَلَدُکَ، وَلکِنَّ الْخَیْرَ اَنْ یَکْثُرَ عِلْمُکَ وَ یَعْظُمَ حِلْمُکَ؛
خیر آن نیست که ثروت و فرزندانت زیاد شود، بلکه خیر آن است که دانشت بسیار و بردباریت افزون گردد.
نهج البلاغه، حکمت 94.
حدیث3045
امام علی علیه السلام می فرمایند:
مَنْ غاظَکَ بِقُبْحِ السَّفَهِ عَلَیْکَ، فَغِظْهُ بِحُسْنِ الْحِلْمِ عَنْهُ؛
هر کس با زشتیِ سبکسری تو را خشمگین کرد تو با زیبایی بردباری او را به خشم آور.
غررالحکم، ج 5، ص333، ح 8620 .
حدیث3046
امام علی علیه السلام می فرمایند:
مَنْ حَلَمَ عَنْ عَدُوِّهِ ظَفِرَ بِهِ؛
هر کس در مقابل دشمن بردبار باشد بر او پیروز می‌شود.
کنزالفوائد، ص147 .
حدیث3047
امام علی علیه السلام می فرمایند:
لَیْسَ الْحَلیمُ مَنْ عَجَزَ فَهُجِمَ وَإِذا قَدَرَ انْتَقَمَ، إِنَّمَا الْحَلیمُ مَنْ إِذا قَدَرَ عَفا وَکانَ الْحِلْمُ غالِبا عَلی کُلِّ أَمْرِهِ؛
کسی که چون ناتوان شود هجوم برد و چون قدرت یابد انتقام گیرد بردبار نیست، بلکه بردبار کسی است که قدرت داشته باشد اما گذشت کند و بردباری بر تمامی امور او غالب باشد.
غررالحکم، ج 5، ص 91، ح7529 .
حدیث3048
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله :
یا عَلیُّ اِذا اَرَدْتَ اَمْرا فَاسْتَخِرْ رَبَّکَ ثُمَّ ارْضَ بِما یَخیرُ لَکَ تَسْعَدْ فِی الدُّنْیا وَالآْخِرَةِ؛
ای علی! هرگاه خواستی کاری را انجام دهی از پروردگارت خیر بخواه و آنگاه به آنچه او خواست خشنود باش تا در دنیا و آخرت سعادتمند گردی.
میراث حدیث شیعه، ج2، ص 33، ح113.
حدیث3049
امام صادق علیه السلام :
عَلَیْکُمْ بِالدُّعاءِ ، فَإِنَّکُمْ لاتَقَرَّبونَ إِلَی اللّه‌ِ بِمِثْلِهِ ، وَلا تَتْرُکوا صَغیرَةً لِصِغَرِها أَنْ تَدْعُوا بِها ، إِنَّ صاحِبَ الصِّغارِ هُوَ صاحِبُ الْکِبارِ؛
شما را سفارش می‌کنم به دعا کردن، زیرا با هیچ چیز به مانند دعا به خدا نزدیک نمی‌شوید. و دعا کردن برای هیچ امر کوچکی را، به خاطر کوچک بودنش رها نکنید، زیرا حاجتهای کوچک نیز به دست همان کسی است که حاجتهای بزرگ به دست اوست.
کافی، ج 2، ص 467، ح6 .
حدیث3050
امام علی علیه السلام :
مَنْ تَرَکَ لِلّهِ سُبْحانَهُ شَیئا عَوَّضَهُ اللّه‌ُ خَیْرا مِمّا تَرَکَ؛
هر کس به خاطر خدای سبحان از چیزی بگذرد، خداوند بهتر از آن را به او عوض خواهد داد.
غررالحکم، ح8909 .
حدیث3051
امام صادق علیه السلام :
مَنِ اسْتَخارَ اللّه‌َ راضِیا بِما صَنَعَ اللّه‌ُ لَهُ خارَ اللّه‌ُ لَهُ حَتْما؛
هر کس از خدا خیر بخواهد و به آنچه خدا خواسته راضی باشد، خداوند حتما برای او خیر خواهد خواست.
کافی، ج 8 ، ص 241، ح330.
حدیث3052
امام علی علیه السلام :
اَلذِّکْرُ یونِسُ اللُّبَّ وَیُنیرُ الْقَلْبَ وَیَسْتَنْزِلُ الرَّحْمَةَ؛
یاد خدا عقل را آرامش می‌دهد، دل را روشن می‌کند و رحمت او را فرود می‌آورد.
غررالحکم، ح1858.
حدیث3053
امام علی علیه السلام :
إنَّ الْعَبْدَ إذا اَرادَ اَنْ یَقْرَأَ أَوْ یَعْمَلَ عَمَلاً فَیَقُولُ: بِسْمِ اللّه‌ِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ فَإنَّهُ یُبارَکُ لَهُ فیهِ؛
هرگاه بنده‌ای بخواهد چیزی بخواند و یا کاری انجام دهد و بسم اللّه الرحمن الرحیم بگوید در کارش برکت داده می‌شود.
بحارالأنوار، ج 92، ص 242، ح48.
حدیث3054
حضرت مهدی (علیه السلام) می فرمایند:
اگرطلب مغفرت و آمرزش برخی از شما برای یکدیگر نبود، هرکس روی زمین بود، هلاک می شد مگر آن شیعیان خاص که گفتارشان با کردارشان یکی است.
مستدرک الوسائل، ج5، ص 247،ح5795.
حدیث3055
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:
به سبب غیبت مهدی(علیه السلام) سردرگمی به وجود می آید که گروهی گمراه می شوند و گروهی دیگر برهدایت می مانند.
بحارالانوار،ج 51، ص118.
حدیث3056
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
امام و پیشوای خود را بشناس که اگر امام را شناختی، ظهور،زودتر روی دهد یا دیرتر،تو را زیانی نمی رسد.
بحارالانوار، ج 52،ص141.
حدیث3057
امام سجاد(علیه السلام) می فرمایند:
عجبت لمن عمل لدار الفناء و ترک دار البقاء؛
تعجب می کنم از کسی که برای خانه ناپایدار(دنیا) کار می کند،ولی خانه پایدار (آخرت )را ترک می کند.
سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، صص427و428.
حدیث3058
شخصی در محضر امام سجاد(علیه السلام) گفت:خدایا! مرا از مردم بی نیاز کن!
امام سجاد(علیه السلام) فرمودند:چنین دعا نکن؛ زیرا انسان ها به همدیگر نیازمندند، بلکه بگو: اللهم اغننی عن شرار خلقک ؛ خدایا ! مرا از انسان های بد کار بی نیاز کن!
سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، صص427و428.
حدیث3059
امام سجاد(علیه السلام) می فرمایند:
کفی بنصرالله لک ان تری عدوک یعمل بمعاصی الله فیک؛
همین نصرت خدا بر تو بس که می بینی دشمن تو برای ضربه زدن به تو، به نافرمانی خدا روی آورده است.
تحف العقول، ص 448.
حدیث3060
امام سجاد(علیه السلام) می فرمایند:
من کرمت علیه نفسه هانت علیه الدنیا؛
هر که به کرامت نفس خود پی برد، دنیا در دیده اش خوار شد.
تحف العقول، ص 448.
حدیث3061
امام سجاد(علیه السلام) می فرمایند:
ان لسان ابن آدم یشرف علی جمیع جوارحه کل صباح فیقول کیف اصبحتم؟فیقولون بخیر ان ترکتنا؛
زبان انسان هر روز صبح برتمام اعضا و جوارحش وارد می شود و می گوید: چگونه صبح کردید؟[اندام]می گویند:اگر تو ما را رها کنی،خوب وآسوده ایم؛ زیرا با تو ثواب و عذاب به ما می رسد.
وسائل الشیعه، ج12،ص 189،ح1.
حدیث3062
رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اکرموا اولادی و حسنوا آدابی؛
اولاد مرا اکرام کنید و آداب مرا نیکو انجام دهید.
ینابیع الحکمه، ج3، ص218
حدیث3063
رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من اکرم اولادی فقد اکرمنی ومن اهانهم فقد اهاننی؛
کسی که اولاد مرا اکرام و احترام کند ، به من احترام کرده و کسی که به آنها اهانت کند، به من اهانت کرده است.
ینابیع الحکمه، ج3، ص220
حدیث3064
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله :
اِنَّ الْمُسْلِمَ اِذا غَلَبَهُ ضَعْفُ الْکِبَرِ اَمَرَ اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ الْمَلِکَ اَنْ یَکْتُبَ لَهُ فی حالِهِ تِلْکَ مِثْلَ ما کانَ یَعْمَلُ وَ هُوَ شابٌّ نَشیطٌ صَحیحٌ؛
مسلمان هنگامی که ضعف پیری بر او غلبه کند خداوند به فرشته‌ای دستور می‌دهد که در این حال اعمال (نیکی) را که او در جوانی و شادابی و سلامت انجام می‌داد، برایش بنویسد.
کافی، ج 3، ص 113.
حدیث3065
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله :
مَنْ أخْلَصَ لِلّهِ أرْبَعینَ صَباحا ظَهَرَتْ یَنابیعُ الْحِکْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلی لِسانِهِ؛
هر کس چهل روز خود را برای خدا خالص کند چشمه‌های حکمت از قلب وی بر زبانش جاری می‌شود.
نهج الفصاحه، ح 2836.
حدیث3066
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله :
مَنْ سَرَّهُ أنْ یَسْتَجیبَ اللّه‌ُ لَهُ عِنْدَ الشَّدائِدِ وَالْکَرْبِ فَلْیُکْثِرِ الدُّعاءَ فِی الرَّخاءِ؛
هر کس دوست دارد خداوند هنگام سختی‌ها و گرفتاری‌ها دعای او را اجابت کند، در هنگام آسایش، دعا بسیار کند.
نهج الفصاحه، ح 3023.
حدیث3067
امام سجاد علیه السلام :
مَنْ لَمْ یَرْجُ النّاسَ فی شَیْ‌ءٍ وَ رَدَّ أَمْرَهُ إلَی اللّه‌ِ عَزَّوَجَلَّ فی جَمیعِ اُمورِهِ اسْتَجابَ اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ فی کُلِّ شَیْ‌ءٍ؛
هر کس در هیچ کاری به مردم امید نبندد و همه کارهای خود را به خدای عزوجل واگذارد، خداوند هر خواسته‌ای که او داشته باشد اجابت کند.
کافی، ج2، ص 148، ح 3.
حدیث3068
امام علی علیه السلام :
رُبَما سَأَلْتَ الشَّیْ‌ءَ فَلا تُؤْتاهُ وَاُوتیتَ خَیْرا مِنْهُ عاجِلاً أَو آجِلاً أَوْ صَرَفَ عَنْکَ لِما هُوَ خَیْرٌ لَکَ ، فَلَرُبَّ أمْرٍ قَدْ طَلَبْتَهُ فیهِ هَلاکُ دینِکَ لَوْ اوتیتَهُ ، فَلْتَکُنْ مَسْأَلَتُکَ فیما یَبْقی لَکَ جَمالُهُ وَیُنْفی عَنْکَ وَبالُهُ؛
گاه چیزی را (از خدا) می‌خواهی اما به تو داده نمی‌شود و دیر یا زود بهتر از آن به تو داده می‌شود، یا به خاطر آنچه خیر و مصلحت تو در آن است از برآورده شدن خواسته‌ات دریغ می‌شود، زیرا بسا خواسته‌ای که اگر برآورده شود به نابودی و تباهی دین تو می‌انجامد، پس، چیزی بخواه که زیبایی و نیکیش برایت می‌ماند و پیامد سوئی ندارد.
نهج البلاغه، نامه 31.
حدیث3069
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله :
یا عَلیُّ مَنْ أَنْعَمَ اللّه‌ُ عَلَیْهِ فَشَکَرَ وَإِذَا ابْتُلیَ فَصَبَرَ وَ إِذا أَساءَ اسْتَغْفَرَ دَخَلَ الْجَنَّةَ مِنْ أَیِّ بابٍ شاءَ؛
ای علی هر کس شکرگزار نعمت خدا باشد و چون گرفتار شد صبر نماید و اگر مرتکب گناهی شد توبه کند، از هر دری که بخواهد وارد بهشت می‌شود.
میراث حدیث شیعه، ج2، ص 31، ح99.
حدیث3070
امام علی علیه السلام :
مَنْ جَعَلَ الْحَمْدَ خِتامَ النِّعْمَةِ جَعَلَهُ اللّه‌ُ سُبْحانَهُ مِفْتاحَ الْمَزیدِ؛
هر کس شکر خدا را پایان نعمت قرار دهد، خداوند سبحان آن شکر را کلید افزایش نعمت‌ها قرار خواهد داد.
غررالحکم، ح 8898 .
حدیث3071
پیامبر صلی الله علیه و آله :
مَنْ اَحَبَّ اَنْ یَکونَ اَغْنَی النّاسِ فَلْیَکُنْ بِما فی یَدِ اللّه‌ِ اَوْثَقَ مِنْهُ بِما فی یَدِهِ؛
هر کس دوست دارد بی‌نیازترین مردم باشد، باید به آنچه در دست خداست مطمئن‌تر باشد تا آنچه به دست خودش دارد.
نهج الفصاحه، ح 2798.
حدیث3072
امام رضا علیه السلام :
مَنِ اتَّقَی اللّه‌َ یُتَّقی وَ مَنْ اَطاعَ اللّه‌َ یُطاعُ؛
هر کس حریم خدا را حفظ کند، حرمتش حفظ می‌شود و هر کس خدا را اطاعت کند، اطاعت می‌شود.
کافی، ج 1، ص 137، ح 3.
حدیث3073
پیامبر صلی الله علیه و آله :
مَنْ اَصْلَحَ سَریرَتَهُ اَصْلَحَ اللّه‌ُ عَلانیَتَهُ؛
هر کس باطن خود را اصلاح نماید، خداوند ظاهر او را اصلاح می‌کند.
نهج الفصاحه، ح 2976.
حدیث3074
امام علی علیه السلام :
مَنْ یُطِعِ اللّه‌َ وَ رَسُولَهُ یَکُنْ سَبیلُ الرَّشادِ سبیلَهُ وَنورُ التَّقْوی دَلیلَهُ وَمنْ یَعْصِ اللّه‌َ وَرَسُولَهُ یُخْطِئُ السَّدادَ کُلَّهُ وَلَنْ یَضُرَّ اِلاّ نَفْسَهُ؛
هر کس از خدا و رسولش پیروی کند راهش راه هدایت و راهنمایش نور تقوا خواهد بود و هر کس خدا و رسولش را نافرمانی کند همه درستی‌ها را از دست می‌دهد و جز به خودش زیان نمی‌رساند.
کافی، ج 5، ص 371 .
حدیث3075
پیامبر صلی الله علیه و آله :
مَنْ اَکْثَرَ مِنَ الاِستِغْفارِ جَعَلَ اللّه‌ُ لَهُ مِنْ کُلِّ هَمٍّ فَرَجا وَمِنْ کُلِّ ضَیقٍ مَخْرَجا وَرَزَقَهُ مِنْ حَیْثُ لایَحْتَسِبُ؛
هر کس بسیار استغفار کند خدا برای او از هر غمی گشایش، از هر تنگنایی رهایی و از جایی که انتظار ندارد روزی می‌دهد.
نهج الفصاحه، ح2941.
حدیث3076
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله :
مَنْ حاوَلَ أَمْرا بِمَعْصیَةِ اللّه‌ِ کانَ أَبْعَدَ لَهُ مِمّا رَجا وَأَقْرَبَ مِمَّا اتَّقی؛
کسی که با معصیت و نافرمانی خدا به دنبال کاری باشد به آنچه امید دارد، زودتر از دستش می‌رود و از آنچه می‌ترسد، زودتر به سرش می‌آید.
بحارالأنوار، ج 77، ص 178، ح10 .
حدیث3077
پیامبر صلی الله علیه و آله :
إِنَّ اللّه‌َ تَعالی یَقولُ کُلَّ یَوْمٍ: أَنَا رَبُّکُمُ الْعَزیزُ، فَمَنْ أَرادَ عِزَّ الدّارَیْنِ فَلْیُطِعِ الْعَزیزَ؛
خدای تعالی هر روز می‌فرماید: من پروردگار عزیز شما هستم، پس هر کس خواهان عزّت دو جهان است باید که از خدای عزیز اطاعت کند.
کنزالعمال، ح 43101 .
حدیث3078
امام علی علیه السلام :
وَلَوْ أَنَّ النّاسَ حینَ تَنْزِلُ بِهِمُ النِّقَمُ وَتَزولُ عَنْهُمُ النِّعَمُ ، فَزِعوا إِلی رَبِّهِمْ بِصِدْقٍ مِنْ نیّاتِهِمْ وَوَلَهٍ مِنْ قُلوبِهِم، لَرَدَّ عَلَیْهِم کُلَّ شارِدٍ ، وَأَصْلَحَ لَهُمْ کُلَّ فاسِدٍ؛
اگر مردم به هنگامی که بلاها بر آنان فرود می‌آمد و نعمت‌ها از دستشان می‌رفت، با نیت‌های خوب و دلی مشتاق به پروردگارشان پناه می‌بردند، بی‌گمان هر از دست رفته‌ای به آنان باز می‌گشت و هر فاسدی اصلاح می‌شد.
نهج البلاغه، خطبه 178 .
حدیث3079
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
برتر از درخواستِ توبه، ترک گناه است.
(غررالحکم ، باب توبه)
حدیث3080
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دین ندارد آن کس که توبه را به تأخیر اندازد.
(غررالحکم ، باب توبه)
حدیث3081
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که توبه خود را به تأخیر اندازد (و امروز و فردا کند باید بداند که) در معرض بزرگترین خطر ، یعنی یورش و هجوم مرگ ، قرار دارد.
(غررالحکم ، باب توبه)
حدیث3082
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
توبه عبارت است از پشیمانی در دل و آمرزش خواهی با زبان و ترک گناه به وسیله اعضا و تصمیم قلبی که دیگر به گناه باز نگردد.
(غررالحکم ، باب توبه)
حدیث3083
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
توبه پاک کننده (گناه) است.
(غررالحکم ، باب توبه)
حدیث3084
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
در رأی و اندیشه خود ، آدم ترسو را شریک مساز (و با او در کارها مشورت نکن) که تصمیم تو را در کارها سست گرداند و برای تو چیزی را که بزرگ نیست بزرگ جلوه دهد.
(غررالحکم ، باب ترس)
حدیث3085
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ترس بسیار از ناتوانی نفس و سستی یقین خواهد بود.
(غررالحکم ، باب ترس)
حدیث3086
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
از بزدلی و ترس بپرهیزید که ننگ و نقصان است.
(غررالحکم ، باب ترس)
حدیث3087
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ترس آفتی است (در جنگ و یا در هر کار) و عجز نشان دادن از خود ، از سبک عقلی است.
(غررالحکم ، باب ترس)
حدیث3088
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نگهداری و حفظ تجربه (و به کار بردن آن) از دور اندیشی است.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3089
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که تجربه ها را نگاه دارد (و به کار بندد) کارهایش به درستی و صواب انجامد.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3090
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که خود را از تجربه ها بی نیاز بداند سرانجام کارها را نبیند.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3091
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که تجربه آموزد بر دور اندیشی خود بیفزاید.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3092
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که تجربه را استوار سازد (و به کار بندد) از هلاکت و نابودی سالم ماند.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3093
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که تجربه اش بسیار باشد کمتر گول می خورد.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3094
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که تجربه اش کم باشد فریب می خورد.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3095
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
برای ادب انسان تجربه ها کافی است.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3096
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
برای اندرز خردمندان همان تجربه هایی که آموخته اند کافی است.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3097
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
در هر تجربه ای پندی (نهفته) است.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3098
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
اندیشه و رأی مرد به مقدار تجربه او است.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3099
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بهترین چیزی که تجربه کنی آن است که تو را پند دهد.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3100
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
حفظ و نگهداشتن تجربه ها سر عقل و خرد (و قوام و اساس آن) است.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3101
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
میوه و ثمره تجربه (در کارها) انتخاب نیک است.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3102
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به راستی خردمند کسی است که تجربه ها اندرزش داده باشند.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3103
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
داراترین مردم در درستی رأی و اندیشه ، مردمان با تجربه هستند.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3104
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیش کسی است که تجربه ها او را کار کشته کرده و سختی های روزگار او را پاک نموده است.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3105
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
تجربه ها پایان نپذیرد و شخص عاقل از آنها بر دانش خود بیفزاید.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3106
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
تجربه آزموده (یا تجربه کننده) از طبیب (نا آزموده) داناتر است.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3107
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
عاقل و خردمند کسی است که تجربه ها او را اندرز دهد.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3108
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
تجربه ، پند و عبرت به بار آورد.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3109
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
تجربه ها هر کدام دانشی بهره مند است.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3110
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیشی در نگهداری و یاد داشت تجربه است.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3111
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
روز ها (و روزگار ها) تجربه ها را سود دهد. (و هر حادثه ای بر تجربه آدمی بیفزاید)
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3112
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
تجربه ها پایان نپذیرد. (و پیوسته انسان باید در حال تجربه آموزی باشد)
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3113
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کارها (و وقایع روزگار) شبیه یکدیگرند.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3114
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
پیروزی به دور اندیشی است و دور اندیشی به استفاده از تجربه هاست.
(غررالحکم ، باب تجربه)
حدیث3115
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آن کس که بدون آگاهی (از احکام شرعی تجارت و) داد و ستد کند ، در ربا غوطه ور شود.
(غررالحکم ، باب تجارت)
حدیث3116
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
تأنی و پر حوصلگی و سر صبر انجام دادن هر کاری پسندیده است جز در فرصتهایی که برای کارهای خیر پیش آمده (که باید عجله کرد)
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث3117
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هر کس با تأنّی و آرامش کار کند از لغزشها ایمن باشد.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث3118
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که با تأنّی کار می کند موفّق است اگر چه در این راه به هلاکت رسد.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث3119
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
پیوند ده شتابت را به تأنّی، و سطوت و وقار خود را به نرمی، و شرّ خود را به خیر و نیکی، و عقل و خرد را در برابر هوا و هوس یاری ده تا خردمند شوی.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث3120
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بر تو باد به تأنّی که به راستی کسی که تأنّی به خرج دهد به موفقیّت در کار شایسته است.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث3121
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
پشت گرمی کار در تأنّی و حوصله کردن در آن است.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث3122
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
حوصله و تأنّی در کار موجب رسیدن به درستی در آن کار است.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث3123
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به درستی نرسد کار کسی که حوصله و تأنّی در کار ندارد.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث3124
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
وقار و تأنّی نیکو است.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
حدیث3125
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
عطا کردن به نیازمند را به فردا مینداز و همین امروز انجام ده چون نمی دانی فردا بر سر تو و او چه خواهد آمد و چه بسا موفق به این کار نشوی.
(غررالحکم ، باب تأخیر)
حدیث3126
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
رسم بزرگان نیست که انعام و بخشش را به تأخیر اندازند.
(غررالحکم ، باب تأخیر)
حدیث3127
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
خوشبخت کسی است که از دیگران موعظه بپذیرد و بدبخت کسی است که فریفته هوس و نخوت خویش گردد.
نهج البلاغه، خ 85
حدیث3128
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آگاه باشید آن کس که به خویش کمک نکند و واعظ و مانعی از درون جانش برای او فراهم نگردد از دیگران واعظ و مانعی نخواهد یافت.
(نهج البلاغه ، خطبه 89)
حدیث3129
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
برای برادر خود پند را خالص گردان خواه برایش خوش آیند باشد یا ناخوش آیند.
(نهج البلاغه ، ن 31)
حدیث3130
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بزرگ ترین توفیق برای انسان ، پذیرش نصحیت است.
(شرح غررالحکم ، ج 6، ص 20)
حدیث3131
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دلت را با موعظه زنده بدار.
(نهج البلاغه ، ن 31)
حدیث3132
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
پند و اندرز چه هدیه خوبی است.
نهج البلاغه
حدیث3133
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
چه دور است خیر و خوبی از کسی که اندوهش شکم و عورت او است.
(غررالحکم ، باب پرخوری)
حدیث3134
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
پر خوری که انسان را به رنج اندازد از زیرکی و دریافت نیز او را باز دارد.
(غررالحکم ، باب پرخوری)
حدیث3135
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
چگونه پاک و صاف گردد فکر و اندیشه کسی که سیری و پرخوری را ادامه می دهد.
(غررالحکم ، باب پرخوری)
حدیث3136
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هنگامی که شکم از مال مباح پر شد، دل از رسیدن به صلاح کور گردد. (وای به حال مال حرام)
(غررالحکم ، باب پرخوری)
حدیث3137
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
شکم آدمی، دشمن او است.
(غررالحکم ، باب پرخوری)
حدیث3138
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
برای پارسایی ، سیری بد قرین و همراهی است.
(غررالحکم، باب پرخوری)
حدیث3139
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
مبغوض‌ترین بندگان در پیشگاه خدای سبحان کسی است که اندوهش شکم و عورت او است.
(غررالحکم ، باب پرخوری)
حدیث3140
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که چهار پایان اندوهشان شکمشان می باشد.
(غررالحکم ، باب پرخوری)
حدیث3141
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بپرهیز از پرخوری که هر کس بدان دچار شد در دهایش بسیار و خواب هایش آشفته و پریشان گردد.
(غررالحکم ، باب پرخوری)
حدیث3142
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
شکم و عورت خود را نگه دار که بلا و گرفتاری تو در آن دو است.
(غررالحکم ، باب پرخوری)
حدیث3143
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
سیر غذا خوردن، گردن فرازی و تبختر به بار آرد و پارسایی را تباه سازد.
(غررالحکم ، باب پرخوری)
حدیث3144
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
پر خوری ، پرده و حجاب زیرکی گردد.
(غررالحکم ، باب پرخوری)
حدیث3145
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
پر خوری حکمت و فرزانگی را تباه سازد.
(غررالحکم ، باب پرخوری)
حدیث3146
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بهترین مردم کسی است که در تنگدستی ایثارگر و پر شکیب باشد.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث3147
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نهایت بزرگواری ها ایثار است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث3148
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به وسیله ایثار و برگزیدن دیگران بر خود آنان را فرمانبر خویش گردان.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث3149
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به وسیله ایثار آدمی شایسته نام بزرگواری است.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث3150
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
سخت بپرهیز از این که آنچه را مردم در آن یکسان بهره دارند برای خود برگزینی، و این که خود را از آنچه برای هر بیننده آشکار گردیده به غفلت وا داری و به خود اختصاص دهی، که آن از تو گرفته و به دیگری داده خواهد شد.
(غررالحکم و دررالکلم)
حدیث3151
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آن کـه نـهـان خـود را اصـلاح نـمـاید، خدا آشکار او را نیکو گرداند، و آن که به کار دینش همّت گـمـارد، خـداونـد کار دنیای او را سامان دهد، و آن که رابطه خود و خدا را نیکو گرداند، خداوند رابطه او و مردمان را نیکو دارد.
نهج البلاغه
حدیث3152
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بی شک دوست حضرت محمد(ص) کسی است که خدا را فرمان برد اگر چه خویشاوندی او با آن حضرت دور باشد.
(نهج البلاغه، خ 92 )
حدیث3153
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
... و (رسـول خـدا(ص)) پـرچـم حـق را در مـیـان ما بر جای نهاد، کسی که از آن پیش افتد از دین بیرون است ، و آن که پس بمانَد تباه و سرنگون و آن که همراهی کند رستگار خواهد شد.
(نهج البلاغه ، خ 99)
حدیث3154
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
کسی که ریشه اش ناپاک باشد حضور او (و مصاحبتش) بد باشد.
(غررالحمکم ، باب اصل)
حدیث3155
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
بر شما باد که برای خواستن حاجت نزد مردمان شریف النفس که دارای ریشه و اصلی پاک هستند بروید، که حاجت نزد آنها زودتر بر آورده گردد آنها نزد شما پاکیزه تر از دیگران هستند.
(غررالحمکم ، باب اصل)
حدیث3156
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
کار بد، دلیل پستی اصل و نسب است.
(غررالحمکم ، باب اصل)
حدیث3157
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
کار زیبا، خبر از پاکی ریشه و نژاد می دهد.
(غررالحمکم ، باب اصل)
حدیث3158
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
هنگامی که اصل و ریشه مرد گرامی باشد، حضور و غیاب او نیز گرامی است.
(غررالحمکم ، باب اصل)
حدیث3159
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
دوری کردن از تبذیر و به کار بردن تدبیر نیکو از نشانه‌های عقل است.
(غررالحکم ، باب تبذیر و اسراف)
حدیث3160
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
کسی که به تبذیر افتخار کند به افلاس و نداری دچار شده و حقیر گردد.
(غررالحکم ، باب تبذیر و اسراف)
حدیث3161
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
بر تو باد که تبذیر و اسراف را واگذارده و به عدل و انصاف خو بگیری.
(غررالحکم ، باب تبذیر و اسراف)
حدیث3162
حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر که میانه روی کند خدا بی نیازش کند و هر که اسراف کند خدا فقیرش کند و هر که فروتنی کند خدایش بردارد و هر که بزرگی فروشد خدایش در هم شکند.
(نهج الفصاحه ، ح 2939)
حدیث3163
حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر که اندازه نگهدارد خدایش روزی دهد و هر که اسراف کند خدایش محروم دارد.
(نهج الفصاحه ، ح 2754)
حدیث3164
حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
استوار باش و رفتار خویش را درباره مردم نیک ساز.
(نهج الفصاحه ، ح 285)
حدیث3165
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
نشانه میمنت زن این است که خواستگاریش آسان و مهرش سبک باشد.
(نهج الفصاحه ، ح 929)
حدیث3166
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
هر جوانی در آغاز جوانی زن بگیرد ، شیطان وی بانگ برآورد ، وای بر او ، دین خود را از دستبرد من محفوظ داشت. (به شرط رعایت آداب همسرداری)
(نهج الفصاحه ، ح 1034)
حدیث3167
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
خدا چیزی را حلال نکرده که نزد وی از طلاق دشمن تر باشد.
(نهج الفصاحه ، ح 2609)
حدیث3168
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
وقتی کسی که خلق و دین وی مایه رضایت است به خواستگاری می آید , به او زن دهید و اگر چنین نکنید فتنه و فساد در زمین فراوان خواهد شد.
(نهج الفصاحه ، ح 130)
حدیث3169
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
به آقایی نرسد کسی که از ادب تهی است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3170
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
کسی که شیفته ادب گردد خود را آراسته است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3171
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
کسی که بر ادب خدای تعالی اصلاح نشود (و به دستورات الهی عمل نکند) بر ادب خود (که آن را ادب پندارد) اصلاح نگردد.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3172
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
کسی که شیدا و شیفته ادب باشد بدیهایش اندک شود.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3173
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
کسی که پستی ادبش او را بر زمین اندازد، شرافت حسبش او را بلند نگرداند.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3174
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
کسی که حسبش او را بر زمین نشاند (و سبب کمال و فضیلت او نگردد) ادبش او را برخیزاند (و به جایگاه عالی رساند)
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3175
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
برای ادب کردن خویشتن، همان پرهیز کردن از آنچه را برای دیگران خوش نداری تو را کافی است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3176
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
ادب اندک، بهتر است از نسب بسیار.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3177
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
هر حسب و افتخاری پایان پذیرد مگر عقل و ادب.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3178
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
هر چیزی ادب (خاص) خود را دارد.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3179
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
طلب کردن ادب، زیبایی حسب است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3180
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
جوینده ادب، دور اندیش‌تر از جوینده طلا است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3181
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
صلاح عقل، ادب است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3182
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
وسیله تزکیه و پاکسازی اخلاق، ادب نیکو است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3183
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
عقل خود را با ادب بیفروز همان گونه که آتش با هیزم افروخته گردد.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3184
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
حسب و افتخار داشتن ادب، شریف‌تر از حسب و افتخار کردن به نسب (و پدران گذشته) است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3185
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
ادب کردن نفس خود را خود به عهده گیرید و از شیفتگی و کشش عادتها (ی ناپسند) آن را باز گردانید و باز دارید.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3186
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
شرافت آدمی به عقل و ادب است نه به مال و حسب.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3187
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
بهترین ادبها آن است که انسان حدّ و اندازه خود را بداند و در همان حدّ بماند و از اندازه خود تجاوز نکند.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3188
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
به راستی که مردمان به ادب شایسته، نیازمندترند از نیاز به طلا و نقره.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3189
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
به راستی که نیاز خردمندان به ادب همانند نیاز کشت و زراعت است به باران.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3190
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
ادب در انسان همچون درختی است که ریشه اش عقل و خرد است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3191
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
ادب (هر کس) صورتی (و نمودی) از عقل او است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب ادب
حدیث3192
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
میراثی ماندگارتر و سودمندتر از ادب نیست.
نهج البلاغه
حدیث3193
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
بیماری تازیانه خدا در زمین است , که به وسیله آن بندگان خویش را ادب می کند.
(نهج الفصاحه ، ح 3101)
حدیث3194
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر که ادب ندارد عقل ندارد.
(نهج الفصاحه ، ح 3061)
حدیث3195
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
هیچ پدری مالی بهتر از ادب نیک،به فرزند خود نداده است.
(نهج الفصاحه ، ح2613)
حدیث3196
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
خدا بنده ای را پست نمی شمارد مگر آن که علم و ادب را از او فرو گذارد.
(نهج الفصاحه ، ح 2568)
حدیث3197
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
ازهمه مومنان اسلام آن کس بهتر است که مسلمانان ازدست وزبانش درامان باشند وازهمه مومنان ایمان آن کس بهتر است که اخلاق وی نیکتر است.
(نهج الفصاحه ، ح 415)
حدیث3198
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
خصومت کردن با مردم ، مبداء هلاکت است .
(شرح غررالحکم ، ج 1، ص 202)
حدیث3199
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
با ریشه کن کردن بدی از سینه خود، بدی را از سینه دیگران ، بیرون کن !
نهج البلاغه
حدیث3200
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
کسی که اخلاقش را اصلاح نکند گرفتاری هایش زیاد شود.
(تحف العقول ، ص 237)
حدیث3201
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
اگـر قـرار اسـت تـعـصّبی در کار باشد باید به خاطر اخلاق پسندیده ، کردار نیک و کارهای خوب باشد.
نهج البلاغه
حدیث3202
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر کجا هستی از خدا بترس ؛ به دنبال گناه ، کار نیک انجام بده تا آن را محو کند و با مردم خوش اخلاق و نیکو رفتار باش.
(نهج الفصاحه ، 46)
حدیث3203
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بهترین چیزی که به مرد داده اند ، خوی نیک است و بدترین چیزی که به مرد داده اند سیرت بد است در صورت نیک.
(نهج الفصاحه ، 1529)
حدیث3204
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
خداوند برای هر عملی، پاداشی و برای هر چیز، حسابی و برای هر اجلی و مرگی نوشته ای قرار داده است.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3205
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
کسی که مرگش نزدیک شود، چاره و حیله هایش او را یاری نکند (و به کارش نیاید)
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3206
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
پیشی گیرید بر مرگ که به راستی نزدیک است که امید از مردم بریده شود، و مرگ ایشان را دریابد.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3207
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
خدا رحمت کند کسی را که پیشی گیرد بر اجل، و نیکو کند عمل خود را برای سرای جاویدان و جایگاه کرامت خویش.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3208
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
نفسهای آدمی گامهایی است که به سوی مرگ بر می دارد.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3209
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
چه امیدی به ماندن دارد کسی که بالاخره روزی را در پیش دارد که از آن نگذرد، و مرگش در آن روز فرا رسد، و خواهان شتابانی از اجل خود را از پی دارد که او را دنبال کند.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3210
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
در جایگاه خود فرود نیاورده مرگ را کسی که فردا را از عمر خود به شمار آورد.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3211
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
گذشتن ساعتها از فرا رسیدن زمان مرگ خبر دهد.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3212
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
اگر سر رسید مرگ و مسیرش را ببینید آرزو و فریبکاری آن را دشمن و مبغوض می دارید.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3213
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
اگر در نزدیکی مرگ و فرا رسیدن آن اندیشه می کردید قطعا شیرینی زندگی و خوشی آن در کام شما تلخ می شد.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3214
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
اگر مرگ‌ها آشکار گردد آرزوها رسوا شود.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3215
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
أجل و مرگ هر یک از انسانها راننده ای است که او را به سوی مرگ می راند و به جلو می برد.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3216
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
کسی که نگران مرگش باشد آرزویش را کوتاه گرداند.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3217
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
چه بسیار انسانی که برای انجام عمل امروز و فردا کند تا ناگهان مرگ بر او شبیخون زند.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3218
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
اهل دنیا هر چیز مدّت داری را به امروز و فردا کردن بهانه جویی کنند و به تأخیر اندازند.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3219
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
یاد مرگ از دلهاتان رخت بر بسته، و آرزوهای دروغین نزد شما جای گرفته.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3220
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
در هر لحظه ای أجلی است (که ممکن است در همان لحظه اجل فرا رسد)
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3221
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
هنگام شبیخون مرگ‌ها، آرزوها رسوا شود.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3222
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
راستی و درستی مرگ و قطعی بودن آن دروغ بودن آرزو را آشکار سازد.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3223
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
خداوند برای هر چیزی اندازه ای و برای هر اندازه ای نیز زمانی را مقرّر فرموده.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3224
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
به راستی که دوستان خدای تعالی آنهایی هستند که مرگ خود را نزدیک و آرزوی خود را دروغ بدانند، آنکه کار و عملش بسیار و لغزشش اندک باشد.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3225
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
درست‌ترین و راست‌ترین چیزها مرگ است (که هیچ تردیدی در آمدن آن نیست)
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3226
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
نزدیک‌ترین چیزها مرگ است.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3227
امام علی (علیه السلام) می فرمایند :
مدت مقرّر عمر، سپری است که انسان را نگه می دارد.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3228
امام علی (علیه السلام) می قرمایند :
کوچ از دنیا نزدیک و شتابان است.
غررالحکم ، باب اجل
حدیث3229
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اگر اجل و رفتار آن را ببینی امید و مسرت آن را دشمن خواهی داشت.
(نهج الفصاحه ، ح 2331)
حدیث3230
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
چه نیکو عطایست سخن حقی که بشنوی و به برادر مومن خویش برسانی.
(نهج الفصاحه ، حدیث 3127)
حدیث3231
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خدا مردی را که چیزی از ما بشنود و همان طور که شنیده به دیگران برساند یاری کند.
(نهج الفصاحه ، حدیث 3124)
حدیث3232
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حاجت کسی را که از ابلاغ آن ناتوان است به بزرگان برسانید زیرا هرکس حاجت درمانده ایی را به بزرگی برساند روز رستاخیز خداوند پاهای وی را بر صراط استوار می سازد.
(نهج الفصاحه ، حدیث 21)
حدیث3233
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر یک از شما آینه برادر خویش است،وقتی عیبی در او دید باید بزداید.
(نهج الفصاحه ، حدیث 580)
حدیث3234
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
مومن آینه مومن است ، مومن برادر مومن است از پشت سر مراقب اوست.
(نهج الفصاحه ، حدیث 3102)
حدیث3235
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کسی را که علم از او می آموزید محترم دارید و کسی را که علم بدو می آموزید محترم دارید.
(نهج الفصاحه ، حدیث 3184)
حدیث3236
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
من شما را دستور می دهم به آمادگی نیکو و تهیه توشه بسیار برای روزی که در آیید بر آنچه از پیش فرستید، و پشیمان گردید بر آنچه بر جای نهید و کیفر و پاداش بینید بر آنچه عمل کرده اید.
غررالحکم ، باب آماده شدن
حدیث3237
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
آمادگی خوبی است عمل برای روز جزا و بازگشت.
غررالحکم ، باب آماده شدن
حدیث3238
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که بشناسد روزگار را، از آماده شدن غافل نماند.
غررالحکم ، باب آماده شدن
حدیث3239
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بترس از کمی توشه و آمادگی خود را برای کوچ کردن خود بسیار کن.
غررالحکم ، باب آماده شدن
حدیث3240
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بر حذر باش از مرگ و آمادگی خود را برای آن نیکو کن تا در بازگشتگاه خویش نیکبخت باشی.
غررالحکم ، باب آماده شدن
حدیث3241
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
آماده شوید برای روزی که خیره شود در آن دیده ها، و مدهوش گردد از دهشت آن عقلها، و کند شود در آن بینایی ها.
غررالحکم ، باب آماده شدن
حدیث3242
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
مهیّا و آماده شوید برای مرگ که بر شما سایه افکنده است.
غررالحکم ، باب آماده شدن
حدیث3243
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که یقین به جابجایی دارد آماده کوچ کردن شود.
غررالحکم ، باب آماده شدن
حدیث3244
آمادگی و مهیّا شدن در کارها از دور اندیشی است.
غررالحکم ، باب آماده شدن
حدیث3245
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
برای کسی که شتاب کوچ کردن خود را می داند، شایسته است که آمادگی خود را برای جابجا شدنش بخوبی فراهم سازد.
غررالحکم ، باب آماده شدن
حدیث3246
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
خداوند مخلوق خود را در تاریکی بیافرید و از نور خود بر آنها انداخت , هر کس در آن روز از آن نور بدو رسید هدایت یافت و هر کس آز آن دور ماند گمراه شد.
(نهج الفصاحه ، حدیث 699)
حدیث3247
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
در مالی که آفت بدان نرسد و تنی که مصیبت نبیند خیری نیست.
(نهج الفصاحه ، ح 2494)
حدیث3248
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
هر روز دوشنبه و پنج شنبه درهای آسمان گشوده می شود و در آنروز گناهان هر کس را که برای خدا شریک قائل نباشد ببخشند مگر آنکس که با برادر خود دشمنی داشته باشد.
(نهج الفصاحه ، حدیث 1165)
حدیث3249
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
این که در سختی باشم و از پی آن امید و آسایش داشته باشم پیش من محبوب تر است تا در آسایشی باشم که از پی آن منتظر سختی باشم.
(نهج الفصاحه ، حدیث 2206)
حدیث3250
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
هر که پرهیزگاری کند اگر ثروتمند باشد باک نیست و برای پرهیزگار صحت از ثروت بهتر است و آسایش ضمیر از جمله نعمت هاست.
(نهج الفصاحه ، حدیث 2430)
حدیث3251
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
در موقع آسایش خدا را بشناس تا در موقع سختی تو را بشناسد.
(نهج الفصاحه ، حدیث 1158)
حدیث3252
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
هر که غمی از غم های دنیا را از مومنی بردارد , خدا غمی از غم های روز قیامت را از او بردارد و هر که بر تنگدستی آسان گیرد خدا در دنیا و آخرت بر او آسان گیرد , و هر که راز پوش مسلمانی شود , خدا در دنیا و آخرت راز پوش وی شود.
(نهج الفصاحه ، حدیث 2756)
حدیث3253
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
تعلیم دهید و سهل گیرید و سخت مگیرید , گشاده روئی کنید و خشونت نکنید و چون یکی از شما خشمگین شود خاموش ماند.
(نهج الفصاحه ، حدیث1957)
حدیث3254
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بـسـا کـسـان کـه نـکـو حـالیـشـان دام بـلا اسـت ، خـطاپوشی شان موجب غرور ، و حُسن شهرت و خـوشـنامی شان سبب غلتیدن به گرداب فتنه. در میان آزمون های الهی هیچ آزمونی همانند مهلت دادن به چنین کسانی نیست.
نهج البلاغه
حدیث3255
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
خداوند بندگانش را به انواع شداید می آزماید و با انواع مشکلات دعوت به عبادت می کند و به اقسام گرفتاریها مبتلا می نماید تا تکبر را از قلبهایشان خارج سازد و خضوع و آرامش را در آنها جایگزین نماید.
نهج البلاغه ، خ 234
حدیث3256
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هـر قـدر امـتحان و آزمایش بزرگ تر و مشکل تر باشد ، ثواب و پاداش ، گرانقدرتر و بیشتر خواهد بود.
نهج البلاغه، خ 234
حدیث3257
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
اعتماد کردن به هر کس پیش از آزمودن و ارزیابی ، نشان ناتوانی است .
نهج البلاغه
حدیث3258
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ارزش آدمی به هنگام مواجهه با مشکلات آشکار می شود.
(شرح غررالحکم ، ج 4، ص 320)
حدیث3259
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
خـداونـد هـرگـز جـبـاران دنـیا را در هم نشکسته مگر پس از آنکه به آنان نعمت فراوان بخشید. و هـرگـز اسـتـخـوان شـکـسـتـه زنـدگـی مـلتـی را تـرمـیـم نـکـرده مـگـر پـس از آزمـایـش و تحمل مشکلات فراوان.
(نهج البلاغه ، خ 87، ص 219)
حدیث3260
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هـر گـاه دیـدی خـداوند با وجود گناهان ، پیوسته به تو نعمت می دهد ، به هوش باش که آنها برای تو نوعی غافلگیری و مرگ ناگهانی است.
(شرح غررالحکم ، ج 3، ص 132)
حدیث3261
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بـه خـود بـیـش از حـد آزادی مـدهـیـد کـه این شما را به ستمگری می کشاند ، و آن قدر هم مداهنه و سستی نورزید که سستی شما را به معصیت می کشاند.
نهج البلاغه ، خ 85
حدیث3262
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بنده دیگران مباش ، در حالی که خداوند تو را آزاد آفریده است.
نهج البلاغه ، نامه 31
حدیث3263
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
جلوگیری کردن تو از آزار دیگران، دلهای دشمنانت را برای تو اصلاح و شایسته کند. (و در نتیجه دشمنی ها تبدیل به دوستی گردد)
غررالحکم ، باب آزار
حدیث3264
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزوها دیده های بصیرت و بینائی را کور می کند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3265
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که از آرزو های خود پیروی کند تعب و رنجش فراوان شود.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3266
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که آرزو هایش بسیار شد خوشنودیش (از زندگی و از خدای خود) کم شود.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3267
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که تکیه بر آرزوها کند پیش از رسیدن آرزو مرگش فرا رسد.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3268
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که امیدها فریبش دهد، اجل ها (و مرگ‌ها) دروغش را آشکار کنند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3269
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دروغ گوید کسی که ادّعای ایمان کند در حالی که به آرزو های فریبنده و بازی های دروغ دنیا دل بسته است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3270
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
خوشا به حال کسی که آرزو های خود را دروغ شمارد، و دنیای خویش را به خاطر آبادی آخرتش ویران کند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3271
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بدترین نیازمندیها آرزو ها است (زیرا پایان ندارد و پیوسته انسان آرزویی دیگر دارد)
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3272
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
حاصل آرزوها تأسف است و میوه آن تلف شدن جان است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3273
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
حاصل آرزوها، دریغ و افسوس است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3274
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بپرهیزید از آرزوها، زیرا آنها خرّمی و طراوت نعمتهای خدا را از نظر شما می برد، و کوچک شمردن آنها و کمی شکر و سپاسگزاری آنها را بر شما لازم می دارد.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3275
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
سودمندترین دارو ترک آرزو است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3276
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
شریف‌ترین توانگری و بی نیازی ترک آرزو هاست.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3277
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو ها تو را فریب دهد، و در نزد حقایق این عالم تو را واگذارد و رها کند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3278
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو ها سرمایه های افراد کم عقل است (و اساس سودای آنها است)
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3279
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که عملش نیکو باشد به آرمان خود رسیده.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3280
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو فریب دهد و ظلم و تجاوز بر زمین زند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3281
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دنیا بر پایه آرزو است (و نباید بدان دل بست)
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3282
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو ها وسیله فریب بی خردان است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3283
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو مرگ را به فراموشی سپارد.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3284
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو پرده مرگ است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3285
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو نهایت ندارد.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3286
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو ، خدعه گر و فریبکار و زیانبار است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3287
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو وسیله تسلّط شیطانها بر دلهای غافلان و بی خبران است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3288
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که تو هرگز به آرزویت نخواهی رسید، و از مدت عمر مقرّر نخواهی گذشت، در این صورت از خدا بترس و در خواسته ها اعتدال را مراعات کن.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3289
به راستی شما اگر فریب آرزوها را بخورید اجل های شتابان در وقتی که عمل ها از دستتان رفته است شما را نابود کند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3290
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
با عمل، بهشت به دست آید، نه با آرزو.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3291
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
چه بد خصلتی است آرزو که عمر را فانی کند و عمل را از دست بدهد.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3292
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
میوه و ثمره آرزو، تباهی عمل است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3293
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
چه بسا امیدی که به خاطر آرزویی دروغ (که منشأ آن امید بوده) انجام نشود.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3294
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
خواری مردان در نومید شدن از آرزوها است (که بدانها دل بسته بودند)
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3295
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
از آرزوی دراز خود به کوتاهی اجل و مرگت بیفزا، و تندرستی و سلامت دیروزت تو را مغرور نسازد که به راستی مدت عمر اندک است و تندرستی محال است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3296
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نهایت آرزو مرگ است (و با آمدن مرگ آرزوها بریده شود)
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3297
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
خوشا به حال کسی که آرزویش را کوتاه کند، و فرصت و مهلت خود را غنیمت داند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3298
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
در شگفتم از کسی که اجل خود را در اختیار ندارد چگونه آرزویش را دراز گرداند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3299
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
در فریب آرزو، مهلت ها سر آید و اجل نزدیک شود.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3300
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزوها را کم کن، تا عمل های تو خالص و پاک گردد.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3301
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
راست بودن مرگ از دلهای شما بیرون رفته، و به جای آن فریب آرزو بر شما چیره گشته است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3302
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو را کوتاه کن که عمر کوتاه است، و کار خیر را بسیار کن که کم آن نیز بسیار است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3303
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو را کوتاه کنید و به عمل پیشی گیرید، و از رسیدن ناگهانی مرگ بترسید که به راستی هرگز آن امیدی که انسان به باز گشتن روزی دارد آن امید را به بازگشت عمر ندارد، آنچه امروز از روزی انسان از دست برود امید آن هست که فردا افزون گردد، ولی آنچه دیروز از عمر انسانی از دست رفته امیدی به بازگشت آن نیست.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3304
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بپرهیزید از آرزوی باطل، چه بسا مردمی که به استقبال روزی رفته اند که آن را به پایان نبرده اند، و چه بسا کسی که در آغاز شب مورد غبطه دیگران بوده ولی در پایان شب (از دنیا رفته و) سوگوارانش بر او گریسته اند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3305
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
پرهیز کنید از آرزوی شکست خورده و مغلوب، و نعمت ربوده شده.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3306
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو را دروغ بدان و بدان تکیه مکن، که به راستی آرزو فریب است و آرزومند بدان، فریب خورده است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3307
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بپرهیز از تکیه کردن بر آرزوها که این کار، شیوه بی خردان است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3308
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بپرهیز از آرزوی دور و دراز که چه بسا فریب خورده ای که به آرزوی دراز خویش مفتون گشته و کار خود را تباه کرده و مرگش سر رسیده، که نه به آرزویش رسیده و نه آنچه را از دست داده تدارک کرده است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3309
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دورترین چیزها آرزو است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3310
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دروغ‌ترین چیزها آرزو است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3311
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
طولانی ترین مردم در آرزو بدترین آنها در عمل هستند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3312
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که خدای سبحان مبغوض دارد آنها را که آرزوشان طولانی و بد عمل هستند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3313
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که زیانکارترین مردمان در معامله و نومیدترین‌شان در تلاش و کوشش، کسی است که تن خویش را در راه به دست آوردن آرزو های خود فرسوده کرده، ولی مقدّرات در رسیدن به خواسته اش او را یاری نکرده، از دنیا با حسرت های خود بیرون رفته و در خانه آخرت با وبال های آن گام نهاده است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3314
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
برترین (مرتبه) دین کوتاه کردن آرزو است، و برترین عبادت اخلاص عمل.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3315
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ای مردم ، بیشتر از همه ، از دو چیز بر شما می ترسم ، پیروی از هوس ، و آرزوی دراز.
نهج البلاغه ، خ 42
حدیث3316
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بـدانید که شما در روزهایی به سر می برید که فرصت جمع آوری توشه است و از پس آن ، مرگ است .
نهج البلاغه،خ 28
حدیث3317
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
مبادا آرزوها بر شما در دنیا چیره شود، در صورتی که دوران عمر و مهلت شما طولانی نیست.
نهج البلاغه ، خ 52
حدیث3318
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آن که با زمام آرزویش حرکت کند ناگهان با فرا رسیدن مرگش به زمین می خورد.
نهج البلاغه
حدیث3319
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که به آرزوی دراز دل سپارد عملش به بدی می گراید.
(نهج البلاغه)
حدیث3320
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزوهای نفسانی ، خِرد را به غفلت وادارد و یاد خدا را به فراموشی سپارد.
(نهج البلاغه، خ 86، ص 208)
حدیث3321
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو را راست مپندارید که فریبنده است و آرزومند فریب خورده .
(نهج البلاغه ، خ 85، ص 208)
حدیث3322
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هر که عنان مرکب آرزو را رها کند و در پی آن بشتابد ، مرگش بلغزاند و بر زمین زند.
(نهج البلاغه ، حکمت 18)
حدیث3323
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
وقتی کسی آرزویی می کند مراقب باشد که چه آرزو می کند , زیرا نمی داند که از آرزوی وی در نامه اعمال چه می نویسند.
(نهج الفصاحه ، ح 190)
حدیث3324
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
چهار چیز نشان بدبختی است : خشکی چشم , سختی دل ؛ آرزوی دراز و حب ّبقا (بیش از حد لزوم)
(نهج الفصاحه ، ح 255)
حدیث3325
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هوشیار آن است که بر خویش مسلط است و برای پس از مرگ عمل کند و ناتوان است که هوسهای خویش را تبعیت کند و از خدا آرزوی بسیار دارد.
(نهج الفصاحه ، ح 2197)
حدیث3326
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر که صبوری کند به امید و آرزوی خویش برسد.
(نهج الفصاحه ، ح 2773)
حدیث3327
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر که سلامت خواهد مراقب گفتار خویش باشد و از آنچه در دل دارد چیزی بر زبان نیارد , عمل نیک کند و آرزو کوتاه دارد.
(نهج الفصاحه ، ح 3053)
حدیث3328
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هیچ کس نباید از مشقتی که به او رسیده آرزوی مرگ کند.
(نهج الفصاحه ، ح 2522)
حدیث3329
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هیچ یک از شما آرزوی مرگ نکند اگر نکوکار است شاید نیکی فزون کند و اگر بدکار است شاید راه رضا سپرد.
(نهج الفصاحه ، ح 2521)
حدیث3330
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
زیانکارترین مردم آن کس است که عمری به آرزو گذراند و روزگار , وی را به منظور نرساند و از دنیا بدون توشه برون رود و در پیشگاه خداوند دلیلی نداشته باشد.
(نهج الفصاحه ،ح 108)
حدیث3331
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لباس های خود را تمیز کنید و موهای خود را کم کنید , مسواک بزنید و آراسته و پاکیزه باشید ؛ زیرا یهودیان چنین نکردند و زنانشان زناکار شدند.
(نهج الفصاحه ، حدیث 377)
حدیث3332
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
پیش از رستاخیز دروغگویان پدیدار می شوند از آنها حذر کنید.
(نهج الفصاحه ، حدیث 844)
حدیث3333
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که برای رسیدن به آخرت حرص ورزد مالک آن گردد (و بدان برسد)
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3334
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو را کوتاه کنید و از در رسیدن ناگهانی مرگ بترسید، و به عمل شایسته مبادرت کنید.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3335
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
برای فریب دادن انسان، همان آرزو بس است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3336
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که فریفته آرزو شود، آرزو گولش زند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3337
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که امید سیراب شدن از سراب داشته باشد، نومید گردد و تشنه بمیرد.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3338
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
خرد ورزی نکرده کسی که آرزویش را طولانی کند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3339
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
چه شده است شما را که آرزو دارید چیزی را که نیابید، و گرد آورید آنچه را نمی خورید، و بنا کنید آنچه را در آن سکنی نگیرید.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3340
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هیچ کس نیست که آرزویش را دراز گرداند جز آنکه مرگ را فراموش کرده و کارش را بد انجام دهد.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3341
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کوتاهی آرزو برای انجام عمل یاور خوبی است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3342
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هیچ فریبنده ای فریبنده تر از آرزو نیست.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3343
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نفس انسانی از آرزو تهی نیست تا آن گاه که در کام مرگ در آید.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3344
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزوی اندک موجب تباهی عمل گردد.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3345
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو همچون سرابی است که هر که آن را ببیند فریبش دهد، و هر کس بدان امید بندد نومیدش کند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3346
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آرزو پیوسته در حال تکذیب و دروغ پردازی است، و درازی زندگانی برای آدمی آزار دهنده است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3347
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آدم ناتوان بر آرزوی خود تکیه کند، و در عمل کوتاهی کند.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3348
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بپرهیزید از فریب آرزوها که بسا آرزومند روزی که آن روز را در نیابد، و سازنده ساختمانی که در آن سکونت نکند، و گرد آورنده مالی که آن را نخورد، و شاید آن مال را از راه باطلی گرد آورده، و (یا) از طریق حقّی که آن را نداده، و به صورت حرام به آن مال رسیده و گناه و وبال آن را به دوش کشیده است.
غررالحکم ، باب آرزو
حدیث3349
به راستی که قیامت پرده از چهره برگرفته، و نشانه آن برای آن کس که فراست دارد آشکار گردیده.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3350
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که رفعت مقام دنیا و آخرت را خواهد، باید بلندی و رفعت دنیا را دشمن دارد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3351
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
رغبت نکن در هر چه فانی می شود و از بین می رود، که همین برای زیان آدمی کافی است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3352
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
چه بزرگ است ماتم و عزای دنیا با وجود بزرگی نیاز و احتیاج در فردای قیامت.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3353
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
آن کسی که در سرای جاویدان به آرمان خویش رسیده و مورد غبطه و آرزوی دیگران است، همانند آن مغبونی نیست که در اثر انتخاب بد و بدبختی خود نعمتهای ابدی را از دست داده است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3354
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
آنچه را امروز از پیش فرستی فردای قیامت بر آن درخواهی آمد ، پس جایی را برای جای پای خویش آماده کن، و (چیزی را) برای روز (وا نفسای) خود از پیش فرست.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3355
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
چه کسی مغبون تر و فریب خورده تر است از آنکه سرای باقی را به خانه فانی فروخته است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3356
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
رسیدن به رستگاری در این است که برای سرای ماندنی آخرت کار کنند.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3357
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
در شگفتم از کسی که می داند از دنیا نقل مکان می کند، چگونه برای آخرت خویش توشه نیکو بر نگیرد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3358
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
در شگفتم از کسی که پروردگار خود را شناخته چگونه برای سرای ماندنی کوشش نمی کند.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3359
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
در شگفتم از بی خبری خردمندان از این که برای روز رستاخیز طلب نیکو کنند و خود را آماده نمایند.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3360
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
خوشا به حال کسی که از عقاب الهی بترسد و برای حساب و باز پرسی کار کند، و با پاکدامنی همراه شود و به کفاف زندگی قناعت کند و از خدای سبحان راضی باشد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3361
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
خوشا به حال کسی که به یاد معاد و رستاخیز افتاده و توشه خود را برای آن روز بسیار کرده است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3362
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
واگذار اندک را برای بسیار و این جهان تنگ را برای آخرت وسیع و پهناور.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3363
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
توشه برگیرید از دنیا به چیزی که فردای قیامت خود را بدان حفظ کنید و از سرای فانی برای سرای باقی ساز و برگی تهیه کنید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3364
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
آسان شو برای سفر خود و دیده خود را به جرقه برق نجات و رستگاری بدوز و بار و بنه سفر را محکم بر پشت مرکب خود ببند.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3365
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
توشه برگیرید از روزهای فانی برای سرای پایدار که به راستی شما راهنمایی شده اید بر توشه، و فرمان کوچ کردن در باره شما صادر شده، و به رفتن از این جهان برانگیخته شده اید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3366
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
بفروشید آنچه را فانی شود به چیزی که به جای می ماند و عوض بگیرید نعمتهای آخرت را از سختی و بیچارگی دنیا.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3367
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
شتاب کن به بهره گرفتن از توانگری خود پیش از فقر و نداری و از زندگی خود پیش از رسیدن مرگ.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3368
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
پیشی گیرید به انجام اعمال خود و سبقت گیرید بر مرگ‌های خود که به راستی شما کیفر داده می شوید به آنچه از پیش انجام داده اید، و پاداش داده خواهید شد به آنچه فرستاده اید، و باز خواست شوید از آنچه به جای گذارده اید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3369
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
پیشی گیرید با عمرهای خویش به عمل هاتان، و بخرید آنچه را از عمرتان باقی مانده به وسیله آنچه از دست شما می رود.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3370
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
پیشی گیرید در حالی که بدنها سالم و زبانها باز، و توبه قابل پذیرش، و عمل ها مورد قبول است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3371
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
پیشی گیرید در مهلت باقیمانده و زمان تصمیم گیری و انتظار توبه و بازگشت از گناه.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3372
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
پیشی گیرید قبل آمدن پنهان از نظری که چشم به راهش هستید (یعنی مرگ)
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3373
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
هر گاه از خانه فانی دنیا روی بگردانی و به خانه ماندنی آخرت شیفته گردی ، بدانکه در این مسابقه برنده شده ای و درهای رستگاری بر تو گشوده شده و به فلاح دست یافته ای.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3374
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
جز این نیست که دنیا خانه گذر است و آخرت خانه پا برجا ، از این خانه گذرا برای آن خانه پا برجا توشه برگیرید و پرده های خود را نزد کسی که اسرار درونی شما را می داند، ندرید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3375
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
سبکبار شوید که سرانجام کار پیش روی شما است و قیامت از پشت سر ، شما را به پیش می راند.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3376
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
جز این نیست که بهره هر یک از شما از زمین با این طول و عرض جز به اندازه قامت او نیست که در روی خاک بر گونه اش غلطیده باشد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3377
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
جز این نیست که شما برای ماندن آفریده شده اید نه برای فانی شدن و شما در خانه عاریت و منزلگاهی هستید که باید توشه از آن برگیرید و از آن کوچ کنید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3378
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
به راستی که شما اگر به سوی خدا راغب شدید غنیمت برده و نجات یافته اید و اگر به دنیا رغبت کردید زیان کرده و هلاک گشته اید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3379
به راستی که شما برای آخرت آفریده شده اید نه برای دنیا و برای ماندن خلق شده اید نه برای فانی شدن.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3380
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
به راستی که شما به همت گماردن بدانچه باید در آخرت همراه شما باشد ، از همه آنچه در دنیا همراه شما است نیازمندتر هستید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3381
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
آگاه باشید که به راستی فرمان کوچ کردن شما صادر شده و به زاد و توشه راهنمایی شده اید، از این دنیا توشه ای برگیرید که فردای قیامت خود را بدان حفظ کنید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3382
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
عمل کنید اکنون که در دوران زندگی در دنیا هستید، و نامه های اعمال گشوده و توبه گسترده، آنکه پشت کرده دعوتش به بازگشت کنند و آنکه گنه کرده امیدوارش کنند، پیش از آنکه عمل خاموش شود و مهلت بریده شود و دوران سر آید و باب توبه بسته شود.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3383
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
تلاش و کوشش خود را در راه آماده کردن پاسخ برای روز باز پرسی و حساب قرار ده.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3384
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
به راستی شما پاداش داده خواهید شد بدانچه از پیش فرستاده اید و در گرو کارهایی هستید که جلوتر انجام داده اید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3385
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که فساد و تباهی او را شاد گرداند ، معاد و روز واپسین او را بدحال کند.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3386
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که یقین به معاد دارد توشه بسیار برگیرد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3387
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که موفق به پیدا کردن راه راست خود گردد ، برای معاد خویش توشه برگیرد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3388
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
هدف مؤمن اصلاح معاد و روز واپسین است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3389
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
بر تو باد به آخرت (و عمل برای آنجا) زیرا دنیا زبونانه نزد تو خواهد آمد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3390
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
به راستی که سرانجام کار پیش روی شما است و به راستی که قیامت پشت سر شما است که شما را به جلو می راند.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3391
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
مردمان چیزی از دنیای خود را بخاطر اصلاح آخرتشان وا نگذارند جز آنکه خدای سبحان بهتر از آن را برای آنها جایگزین کند.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3392
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
شایسته انسان عاقل و خردمند است که برای آخرت خود چیزی از پیش فرستد، و سرای ماندنی خود را آباد نماید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3393
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
هیچ کس به خواسته و آرمان خود از آخرت نرسد، مگر به این که خواسته خود را از دنیا واگذارد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3394
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
با انجام کارهای آخرت (و عبادات) در جستجوی دنیا مباش و دنیای حاضر زود گذر را جایگزین آخرت پایدار مکن، که این کار شیوه منافقان و خلق و خوی مارقان (و خارج شدگان از دین) است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3395
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
مبادا سرگرم کننده ای تو را از کار و عمل برای آخرت سرگرم سازد که زمان کوتاه است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3396
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
آخرت را به دنیا نفروشید و خانه فانی شدنی را به سرای جاویدان مبادله نکنید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3397
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
انسان با ایمان اندوهش درباره آخرت خویش و همه تلاش و کوشش در راه بازگشتگاه او است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3398
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
به آرمان خویش رسیده آن کس که برای سرای پایدار کار کرده است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3399
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
یکسان نیست آن فریب خورده ای که از دنیا به پست ترین بهره خود رسیده، با آن (شخص سعادتمند) دیگری که از آخرت به والاترین همّت (و آرمان) خود دست یافته است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3400
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
چه زیانکار است کسی که در آخرت بهره و نصیبی ندارد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3401
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
هر چه در دنیا افزون گردد در آخرت کاسته شود.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3402
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
تلخی دنیا ، شیرینی آخرت را به دنبال دارد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3403
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که برای آخرت کار نکند به آرمان و آرزوی خود نخواهد رسید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3404
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که همّت و اراده اش آخرت باشد (نه دنیا) به انتهای خواسته خویش از خیر و خوبی رسیده است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3405
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که کار آخرت خود را اصلاح کند خداوند کار دنیای او را رو به راه و اصلاح کند.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3406
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
دوست دلسوز تو کسی است که تو را به سرای جاویدان دعوت کرده و درباره عمل برای آنجا تو را کمک کند.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3407
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که زیاد به یاد آخرت باشد نافرمانی و گناهش اندک شود.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3408
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که یقین به آخرت دارد از دنیا جدا و کنده شود.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3409
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که تلاش و کوشش خود را برای سرای پایدار خود به کار گیرد عمل او پاک و خالص و ترس و واهمه اش بسیار گردد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3410
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که همه اندوه (و فکر) خود را در باره آخرت خویش بکار بندد به خواسته خویش دست یابد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3411
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
چه کسی زیانبارتر از آن کسی است که آخرت را به دنیا جایگزین کرده.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3412
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که از نعمتهای آخرت روی بگرداند به دنیای اندک قانع شود.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3413
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
مؤمن نیست کسی که در باره اصلاح معاد خود اهتمام نورزد. (و تلاش ننماید)
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3414
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
آخرت را جایگزینی نیست و دنیا بهای جان نیست. (که آدمی خود را به دنیا بفروشد)
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3415
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که یقین به روز جزا دارد بر دنیا حرص نورزد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3416
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که معاد خود را اصلاح کند به راه درست دست یافته است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3417
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که یقین به آخرت دارد از دنیا روی بگرداند.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3418
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که سرای پایدار خود را آباد کند به راستی خردمند و عاقل است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3419
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که بفروشد آخرتش را به دنیای خود، از هر دو زیان کرده است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3420
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که برای معاد و روز جزا کار کند به راه درست و پایدار دست یافته است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3421
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
با بدن و جسم خود در دنیا باش ولی با دل و عمل در آخرت باش (یعنی با این که در دنیا هستی همه توجّه و کار تو برای آخرت باشد)
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3422
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
از پسران و فرزندان آخرت باشید و از پسران دنیا نباشید که به راستی هر فرزندی در روز قیامت به مادرش بپیوندد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3423
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
برخی (از اموال خود) را از پیش فرستید که به سود شما باشد (و به کارتان آید) و همه را به جای نگذارید که به زیان شما است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3424
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
در آخرت حسابرسی است و عملی در کار نیست.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3425
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
سرانجام آخرت، پایندگی است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3426
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
انسان زیرک ، عزم و تصمیم خود را در راه اصلاح معاد و تهیّه توشه بسیار برای آن روز بکار می بندد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3427
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
بر تو باد به تلاش و کوشش در راه اصلاح و رو به راه کردن معاد و روز واپسین.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3428
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کسی که در طلب آخرت باشد به خواسته خویش می رسد و از دنیا نیز آنچه برایش مقدّر گشته به او خواهد رسید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3429
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
آرمان جمع کردن میان دنیا و آخرت از فریبها و نیرنگهای نفس است. (و جمع میان دنیا و آخرت ممکن نیست)
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3430
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
شیوه برگزیدگان و خردمندان رو آوردن به سرای ماندنی و رو گرداندن از دنیای فانی، و شیفتگی و شیدایی به بهشت جاویدان است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3431
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
یاد آخرت دارو و درمان است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3432
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
آخرت را با ترک دنیا به چنگ آورید و دنیا را با ترک دین به دست نیاورید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3433
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
سرای جاویدان جایگاه راستگویان و میهن نیکان و شایستگان است.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3434
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
شیرینی آخرت ، درد بدبختی دنیا را از بین می برد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3435
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
بهترین آمادگی ها آن است که انسان به وسیله آن، معاد خود را اصلاح کند.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3436
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
به راستی که شما به سوی آخرت خواهید رفت و در پیشگاه خداوند قرار خواهید گرفت.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3437
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
به راستی تو اگر برای آخرت کار کنی تیرت به نشانه خورده (و در کار خود توفیق یافته ای).
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3438
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
به راستی که تو در راهی هستی که پیشینیان بوده اند ، پس تلاش خود را در راه آخرت خود قرار ده و به کار دنیا اهمیّتی مده.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3439
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
اگر به رستگاری و بزرگواری آخرت میل و رغبت دارید ، در این سرای فانی توشه ای برای سرای جاویدان برگیرید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3440
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
به راستی که دنیا و آخرت دو دشمن متفاوت و دو راه جداگانه اند ، کسی که دنیا را دوست دارد و بدان عشق ورزد ، آخرت را دشمن می دارد و بدان عداوت می ورزد و این دو همچون مشرق و مغربند و آدمی همچون کسی که میان آن دو راه می رود که هر زمان به یکی نزدیک شود از دیگری دور گردد و از اینها گذشته این دو همچو دو هوو هستند. (که به طور معمول با یکدیگر در یک جا جمع نشوند)
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3441
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
به راستی که سرانجام قیامت است و آن برای خردورزان پند دهنده و برای نادانان وسیله عبرت خوبی است و پس از آن فرا رسد آنچه را که بدان آگاهی دارید از ترس از قیامت و دهشت های بیم آور و کر شدن گوشها و در هم فرو رفتن استخوانها و تنگی قبرها و شدّت غم و اندوه.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3442
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
به راستی که در پیش رویت گردنه‌ای است سخت و صعب العبور که سبکبار در آنجا خوشحال‌تر است از گرانبار و کند رو در آنجا وضعش رقّت بارتر است از تندرو، و به راستی که به ناچار (در پایان) بر بهشت فرود آیی یا بر دوزخ.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3443
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
به راستی که در پیش روی تو راهی بس دور و دراز و پر مشقّت است، و چاره ای نداری از این که نیک در طلب بکوشی و به اندازه ای توشه برگیری که تو را به منزل برساند.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3444
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
به راستی که هر کار خیری را از پیش فرستی اندوخته آن برای تو خواهد بود. و آنچه را پس انداز کنی خیر آن برای دیگری خواهد بود.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3445
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
به راستی که امروز روز عمل و کار است و باز پرسی و حسابی نیست ولی فردای قیامت روز باز پرسی است و عملی در کار نیست.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3446
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
آیا توشه گیرنده ای برای آخرت خود نیست پیش از آنکه کوچ کردنش نزدیک شده باشد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3447
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
رو بگردانید از هر کاری که بی نیاز از آنید (مانند بسیاری از کارهای دنیا) و سرگرم کنید خود را به کار آخرت یعنی بدانچه چاره ای از آن کار ندارید و در آخرت بدان نیازمندید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3448
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
اندوه خود را برای آخرتت و دلتنگی را برای نفس خود قرار ده که چه بسا غمگینی که دلتنگی اش او را به شادمانی جاویدان در آورد و چه بسا اندوهگینی که امید خود را دریابد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3449
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
تلاش خود را برای روز واپسین خود فارغ و مخصوص گردان تا جایگاهت اصلاح شود، و آخرت خود را به دنیا مفروش.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3450
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
همه اندوه و تلاش خود را برای آخرت خود قرار ده.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3451
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
سرای آخرت خانه ماندنی شما است پس آنچه را برایتان ماندنی است برای آنجا تهیّه کنید.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3452
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
دور اندیش کسی است که دنیا از عمل برای آخرت او سرگرمش نکند.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3453
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
دگرگونی های دنیا بر حسب اتفاق است و از روی شایستگی و استحقاق نیست ولی احوال آخرت به شایستگی افراد و انسانها بستگی دارد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3454
دارایی و پسران، زیور زندگی دنیا است و کار شایسته نیز کشت و زراعت آخرت می باشد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3455
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
سرگرمی تو به اصلاح روز واپسین خود، تو را از عذاب دوزخ رهایی بخشد.
غررالحکم ، باب آخرت
حدیث3456
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
گور خویش را به یاد آور، چرا که باید از آن بگذری.
نهج البلاغه
حدیث3457
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
خوشا به حال آنان که نسبت به دنیا زهد می ورزند و به آخرت گرایش دارند.
نهج البلاغه
حدیث3458
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
هر کس دوری سفر (قیامت) را یاد کند آماده راه گردد.
نهج البلاغه
حدیث3459
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
بندگان خدا! از روزی بترسید که عمل ها وارسی می شود و اضطراب در آن زیاد و کودکان پیر می شوند!
نهج البلاغه، خ 156
حدیث3460
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
امروز روز کار است و روز حساب نیست و فردا روز حساب است و روز کار نیست.
نهج البلاغه ، خ 42
حدیث3461
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
بدان ! حسابرسی خداوند از حسابرسی مردم سخت تر است.
نهج البلاغه ، ن 40
حدیث3462
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
مردم ! در روزهای فناپذیر ، برای روزگار جاودان ، توشه برگیرید.
نهج البلاغه ، خ 157، ص 462
حدیث3463
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
کـوشـش شـمـا در دنـیـا ایـن بـاشد که از این چند روزه کوتاه برای روزهای بلند آخرت توشه برگیرید.
نهج السعاده ، ج 3، ص 150
حدیث3464
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
بهترین شما کسی است که به دنیا بی رغبت تر و به آخرت راغب تر است.
نهج الفصاحه ، ح 1517
حدیث3465
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
نیکی دنیا و آخرت با دانش همراه است و بدی دنیا و آخرت با نادانی قرین است.
نهج الفصاحه ، ح 1482
حدیث3466
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
خداوند هر کس را که به کار دنیا دانا و در کار آخرت نادان است را دشمن دارد.
نهج الفصاحه ، ح 796
حدیث3467
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
دنیای خویش را اصلاح کنید و برای آخرت خویش بکوشید چنانکه گویی فردا خواهید مرد.
نهج الفصاحه ، ح 319
حدیث3468
امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:
آبرویت را آماج تیرهای گفتار قرار مده .
نهج البلاغه ، ن 69، ص 1067
حدیث3469
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که از آتش دوزخ بترسد از محرمات اجتناب ورزد.
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث3470
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که از کسب خود حرامی به دست آورد ، برای خود گناهانی را ذخیره کرده است.
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث3471
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اگر (فرضا) خدای سبحان از کارهای حرام نهی نمی فرمود (باز هم) بر شخص عاقل و خردمند لازم بود از آنها اجتناب ورزد (چون عقل حکم بر زشتی آنها می کند).
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث3472
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
هر گاه خواستی به جامه تقوا آراسته گردی از محرّمات الهی پرهیز کن.
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث3473
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
هر گاه به مکارم اخلاق (و صفات نیکوی انسانی) مایل گشتی (و خواستی آنها را تحصیل کنی) از محرمات الهی اجتناب و دوری کنی.
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث3474
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بهترین ادب ها آن است که تو را از ارتکاب محرمات الهی باز دارد.
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث3475
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بپرهیز از دریدن پرده حرام ها که این کار خوی فاسقان و گنهکاران و گمراهان است.
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث3476
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حرمت ها را نیکو رعایت کن و بر جوانمردان روی آور ، که رعایت حرمت ها نشانه خوی بزرگوارانه است ، و روی آوردن بر جوانمردان همّت بلند را آشکار کند.
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث3477
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خود داری از محرّمات الهی از اخلاق خردمندان و خوی مردمان گرامی است.
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث3478
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که تو قسمت خود را دریابی و روزی تو مورد ضمانت (خدا) است ، و آنچه را برای تو مقدّر شده بی کم و کاست دریافت خواهی کرد ، در این صورت نفس خویش را از بدبختی حرص و خواری طلب آسوده کن ، و به خدا اعتماد کن ، و در کسب مال آسان بگیر (و سخت نگیر).
غرر الحکم ، باب حرص (آز)
حدیث3479
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
از آز و حرص بپرهیز که اساس هر پستی و ریشه هر فرومایگی است.
غرر الحکم ، باب حرص (آز)
حدیث3480
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
از حرص بپرهیزید که انسان حریص اسیر خواری و رنج است.
غرر الحکم ، باب حرص (آز)
حدیث3481
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که از راه روشن و آشکار، روی بگرداند در دریای گمراهی غرق شود.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3482
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بر شما باد به راه روشن و سلوک در آن ، و گرنه خداوند دیگران را به جای شما بر آن وادارد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3483
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی را به گرفتن حق خود عیب نکنند ، بلکه به گرفتن چیزی که حق او نیست عیب کنند.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3484
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
سه کسند که آبرویشان محترم نیست آنکه به فسق تجاهر کند و پیشوای ستمگر و بدعت گزار.
نهج الفصاحه ، حدیث 1223
حدیث3485
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
سختگیری مرد دارا، آبروی وی را بازیچه و عقوبت وی را آسان می کند.
نهج الفصاحه ، حدیث 2425
حدیث3486
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
خدا رحمت کند بنده ای را که به آبرو یا مال برادر خود تجاوزی کرده باشد و از وی حلالیت طلبد ،پیش از آنکه از او بازخواست کنند و نیاز و درهمی نباشد ، اگر کارهای نیکی داشته باشد از آن بر گیرند و اگر نداشته باشد از گناهان ستم دیده بر گناهان او بیفزایند.
نهج الفصاحه ، حدیث 1657
حدیث3487
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
هر کار نیکی صدقه است و هر چه مسلمان بر خویش و کسان خویش خرج کند در قبال آن برای او صدقه ای نویسند ؛ و هر چه مسلمان به وسیله آن آبروی خویش محفوظ دارد در قبال آن برایش صدقه ای نویسند.
نهج الفصاحه ، حدیث 2173
حدیث3488
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
هر که زبان خویش از آبروی مردم نگاه دارد ، روز قیامت خدا گناهان وی ببخشد.
نهج الفصاحه ، حدیث 2858
حدیث3489
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
همه چیز مسلمان خون و آبرو و مال او بر مسلمان حرام است.
نهج الفصاحه ، حدیث 2161
حدیث3490
حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند :
دین را خوب بفهمید زیرا هر که دین را خوب نفهمد مانند صحراگرد است. خداوند در کتابش می فرماید (124 سوره 9) تا در امر دین دانش اندوزند و چون بازگشتند قوم خود را بیم دهند شاید آنها بترسند.
اصول کافی جلد 1 صفحه 36
حدیث3491
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
دانش جوئی بر هر مسلمانی واجب است ، همانا خدا دانش جویان را دوست دارد.
اصول کافی ج 1 ص 35 روایة
حدیث3492
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
عقل و خرد ندارد کسی که از حدّ و مرز و اندازه خود تجاوز کند.
غررالحکم ، باب حد
حدیث3493
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که از حدّ خود تجاوز کند مردم خوارش کنند.
غررالحکم ، باب حد
حدیث3494
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خرد را دریافت نکرده کسی که از حدّ و مرز خود تجاوز کند.
غررالحکم ، باب حد
حدیث3495
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی به بهشت نائل گردد که از محارم الهی بپرهیزد.
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث3496
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
از شرایط جوانمردی دوری کردن از حرام است.
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث3497
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
ملاک و اساس ورع و پارسایی خویشتن داری از محرمات است.
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث3498
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
ذخیره کردن چیز حرام از بدبختی است.
غرر الحکم ، باب حرام
حدیث3499
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بر تلخی حق بردباری و صبر نکند جز آن کس که به شیرینی و حلاوت عاقبت و سرانجامش یقین دارد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3500
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خیری در خموشی از بیان حق نیست ، چنانچه خیری در سخن گفتن به باطل نیست.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3501
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
در راه حق ، بردباری و صبر نکند جز کسی که فضیلت آن را بشناسد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3502
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
مصاحب و همراهی ، عزیزتر از حق نیست.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3503
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خوار نشود کسی که به واسطه حق عزیز گشته است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3504
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خیر خواهی خیر خواه‌تر از حق نیست.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3505
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خودداری نکن از آشکار کردن و بیان کردن حق ، هنگامی که اهلی برای آن یافتی.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3506
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
چه بسیارند کسانی که به حق اعتراف کنند ولی پیرویش نکنند.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3507
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که به نزاع با حق برخیزید شکست خورده است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3508
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
استوار باشید و پایدار تا حق برای شما آشکار و پدیدار شود و خدا با شماست و از پاداش کردارتان نخواهد کاست.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3509
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که مقصدش حق باشد بدان می رسد اگر چه در پوشش های بسیار باشد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3510
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
هر کس حق را هدف خود قرار دهد سختی ها برای او نرم و دور برایش نزدیک گردد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3511
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که در برابر حق تسلیم شود و از حق دار پیروی کند از نیکوکاران است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3512
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که در راه بر پا داشتن حق جهاد (مبارزه یا تلاش) کند موفّق گردد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3513
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که به حق عمل کند مردم به سوی او میل کنند.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3514
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که از راه نا حقّ عزّت یابد خداوند او را به وسیله حق خوار گرداند.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3515
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که حق او را نجات ندهد باطل نابودش سازد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3516
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که از حق بگذرد راهش تنگ (و سخت) باشد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3517
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که با حق بجنگد هر چه دارد از او گرفته شود.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3518
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که با حق دشمنی کند حق بر زمینش زند.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3519
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
نسبت به حق سخاوتمند و در مورد باطل بخیل باش.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3520
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
آشنا و دانا به حق باش و بدان عمل کن تا خدای سبحان نجات و رستگاری ات دهد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3521
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
چگونه شیرینی ایمان را دریابد کسی که حق را دشمن می دارد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3522
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اندکی از حق ، باطل بسیار را دفع کند ، همان گونه که کمی از آتش، هیزم بسیار را بسوزاند.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3523
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حق را بگویید تا غنیمت یابید ، و از باطل خموش باشید تا سالم بمانید.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3524
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
جدا شو از کسی که از حق جدا شده و به راه دیگری رفته است و او را با آنچه برای خود انتخاب کرده و بدان راضی گشته است واگذار.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3525
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
نیکبختی در ملازمت با حق است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3526
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
غرض و هدف کسی که بر حق است رفتن به راه راست است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3527
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بازگشت تو به سوی حق اگر چه موجب رنج و تعب تو گردد، بهتر از راحتی و آسایش تو با ملازمت باطل است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3528
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بازگشت تو به حق بهتر از ادامه دادن راه باطل است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3529
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
ملازم حق باش تا تو را در منزلگاه های طرفداران حق فرود آورد در آن روزی که جز به حق حکم نشود.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3530
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بر مرکب حق سوار شو اگر چه با خواسته ات مخالف باشد و آخرتت را به دنیا مفروش.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3531
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
ملازم حق باشید تا رستگاری ملازم شما گردد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3532
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بشناسید حق کسی که حق شما را می شناسد، کوچک باشد یا بزرگ ، از نظر رتبه پست باشد یا بلند.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3533
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حق، آشکار و روشن است و از نیاز داشتن به یاری دادن و انکار و جدال دور و منزّه است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3534
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حق، وسیله نجاتی است برای کسی که بدان عمل کند.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3535
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حق، شمشیری است در برابر اهل باطل.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3536
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
یاری دادن و همیاری برای اقامه حق و بر پا داشتن آن ، ادای امانت و دینداری است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3537
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حق، برای پیروی شایسته تر است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3538
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که به جنگ حق برود شکست خورده است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3539
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که به خاطر حق مغلوب شده (در حقیقت) غالب است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3540
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حق آشکارترین راه هاست.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3541
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حق، نیرومندترین پشتیبان است. (یعنی همان حقانیّت صاحب حق نیرومندترین پشتیبان او است)
غررالحکم ، باب حق
حدیث3542
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حق، بهترین راه هاست.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3543
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حق، شمشیری است برنده.
غررالحکم ، باب حقوق
حدیث3544
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
مؤمن نیست مگر بردبار و مهربان.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث3545
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که حلم ندارد علم ندارد.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث3546
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
در عقلی که مقرون به حلم نباشد خیر و خوبی نیست.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث3547
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که از سر چشمه و آشامیدنگاه علم و دانش سیراب شده باشد ، جامه حلم و بردباری به تن کند.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث3548
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بردبار کسی نیست که به خاطر عجز و ناتوانی خاموش شده و سر به زیر گردد و هر گاه قدرت و توان یافت انتقام بگیرد ، بلکه حلیم واقعی کسی است که هر گاه توانا باشد در گذرد و بردباری بر همه کارهای او غالب و چیره باشد.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث3549
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بر تو باد به بردباری که آن خلق و خویی پسندیده است.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث3550
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خشم و تندی را با بردباری پاسخ دهید تا سر انجامتان را در هر کاری پسندیده گردانید.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث3551
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
هر گاه خشم بر تو مسلّط شد ، با بردباری و وقار خود بر آن غلبه کن. (و آن را تحت فرمان خود گیر)
غررالحکم ، باب حلم
حدیث3552
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
هنگامی که از مقابله با نادان حلم ورزی و بردباری کنی میدان پاسخ او را باز گذارده ای.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث3553
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اگر بردبار نیستی ، خود را همچون بردباران و به صورت آنان در آور ، زیرا کم است که کسی خود را به مردمی شبیه سازد جز آنکه نزدیک شود که در زمره آنان در آید.
غررالحکم ، باب حلم
حدیث3554
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
سزاوار خواری است کسی که دوستی احمقان را غنیمت داند.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3555
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
هیچ دردی دردناک تر از حماقت نیست.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3556
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
احمق را تعظیم نکن اگر چه (در نظر مردمان) بزرگ باشد.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3557
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دوستی با مردمان احمق از بین می رود همان گونه که سراب از بین می رود و بر طرف شود همان گونه که مه (و ابرهای نازک روی زمین) بر طرف گردد.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3558
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دوستی کردن با احمق همچون درخت آتشی است که هر قسمتی از آن قسمت دیگر را می خورد.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3559
بر شما باد به ملازمت انگیزه های حق و حقیقت و بپرهیزید از باطل های محال.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3560
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شافع مردمان (در روز جزا) عمل کردن به حق و ملازمت با صداقت و راستی است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3561
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اساس حکمت ملازم بودن با حق و فرمانبرداری از حق دارنده است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3562
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خدا رحمت کند هر کس که حق را زنده کند و باطل را بمیراند ، ستم را سرکوب و عدل و داد را بر پا دارد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3563
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حقی که زیان به بار آورد بهتر است از باطلی که شادمانی آرد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3564
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
مخالفت کن با کسی که با رفتن به سوی نا حق ، با حق مخالفت کرده و او را با آنچه برای خود پسندیده واگذار.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3565
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
با روی گردندان از حق گمراهی آید.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3566
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که حجّت و دلیل آورد به وسیله حق پشت خود محکم و قوی کند (و اگر دلیل او حق نباشد قوی پشت نباشد)
غررالحکم ، باب حق
حدیث3567
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
هر گاه خداوند بنده ای را گرامی بدارد او را در راه بر پا داشتن حق کمک دهد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3568
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
نزدیکترین بندگان به خدای تعالی کسی است که به حق گویاتر باشد اگر چه به زیان او باشد و عمل او به حق از همه بهتر باشد اگر چه آن را خوش ندارد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3569
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شبیه ترین مردم به پیامبران کسی است که به حق گویاتر و در عمل به آن بردبارتر باشد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3570
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
برترین عملها ملازم بودن با حقّ است.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3571
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خردمندترین مردم کسی است که در برابر حق تسلیم گردد، و از مقاومت خویش در برابر آن بگذرد ، و به وسیله حق (و تسلیم شدن در برابر آن) عزیز گردد و اقامه حق و بر پا داشتن آن و نیکو انجام دادن آن را سبک نشمارد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3572
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
راست ترین گفتارها آن است که با حق مطابق باشد.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3573
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
آگاه باشید که به راستی هر کس که حق سودش ندهد باطل زیانش رساند ، و کسی که هدایت او را به راه راست در نیاورد ، گمراهی او را به سوی هلاکت و نابودی کشاند.
غررالحکم ، باب حق
حدیث3574
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
مدارا کردن با احمق از سخت ترین رنج ها است.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3575
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
از نشانه های احمق تلوّن زیاد او در کارها است.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3576
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بریدن و فاصله گرفتن از احمق دور اندیشی است.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3577
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
هر بیچارگی و هر فقری را می شود بست و برطرف کرد ، جز بیچارگی و فقر حماقت و نادانی را.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3578
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دوست احمق (پیوسته) در رنج است.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3579
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حماقت مرد در سه چیز شناخته شود : در سخن گفتنش در جایی که به کار او نیاید (و به او مربوط نیست) و پاسخ دادنش از چیزی که از او نپرسیده اند و بی باکی و تهوّر او در کارها.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3580
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دوری احمق بهتر از نزدیکی او است و سکوتش بهتر از سخن گفتن است.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3581
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حماقت ، زیانبارترین چیز است.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3582
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
آدم احمق به خوار شدن نیز نیکو نگردد ، و از نقصان و زیان نیز جدا نشود.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3583
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حماقت ، دردی است بی درمان و بیماری است درمان نشدنی.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3584
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بپرهیز از دوستی با احمق که به نظر خودش می خواهد به تو سودی برساند ولی زیان می زند و تو را ناراحت می کند و خودش می پندارد که خوشحال و شادمانت کرده است.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3585
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
از آدم احمق بپرهیز که مدارا کردن تو را به رنج اندازد و موافقت و همراهی با او تو را به هلاکت دچار سازد ، مخالفت با او تو را بیازارد ، همراهی و مصاحبتش برای تو وبال و عذابی به بار آورد.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3586
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
آدم احمق در شهر خود نیز غریب و میان عزیزان نیز خوار است.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3587
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
آدم احمق به خوار شدن نیز نیکو نگردد.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3588
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حماقت (و آدم احمق) در وطن نیز در غربت است. (زیرا رفتار احمق چنان است که همه از او تنفّر دارند)
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3589
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حماقت، فضولی (دخالت های بیجا در کار دیگران و سخنان نابجا) به بار آرد.
غررالحکم ، باب حماقت
حدیث3590
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
برای مؤمن شایسته است که از خدا شرم کند هر گاه اندیشه ای مستمرّ در غیر فرمانبرداری خدا او را فرا گیرد.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث3591
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
هیچ یک از شما نباید شرم کند از این که هر گاه از او چیزی را بپرسند که نمی داند ، از این که بگوید : نمی دانم.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث3592
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
سه چیز است که نباید از آنها شرم کرد : خدمت کردن به میهمان ، برخاستن انسان از جایگاه خود برای پدر و آموزگار ، و طلب حق اگر چه اندک باشد.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث3593
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که از روی مردم پروا و پرهیز نداشته باشد از خدای سبحان پروایی ندارد.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث3594
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که حیا و شرمش سبب انصاف او با تو نگردد ، دین و آیینش نتواند او را به انصاف با تو وادار کند.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث3595
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که از گفتن سخن حق شرم کند چنین کسی احمق و نادان است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث3596
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که شرمش کم باشد پارسایی اش کم است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث3597
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
نهایت شرم آن است که انسان از خود شرم کند.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث3598
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بر تو باد به حیا و شرم که سر آغاز نجابت و بزرگواری است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث3599
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
پر رویی و بی شرمی سر آغاز بدی و شرّ است.
غررالحکم ، باب حیا
حدیث3600
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بر شما باد به میانه روی در خوراکی ها که این کار از اسراف دورتر، و برای تندرستی بهتر و برای انجام عبادت کمک کار بهتری است.
غررالحکم ، باب خوردن
حدیث3601
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که در خوردن به اندک اکتفا کند تندرستی او بسیار و اندیشه اش شایسته باشد.
غررالحکم ، باب خوردن
حدیث3602
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
همچون زنبور عسل باش که چون می خورد (گل و گیاه) را پاکیزه می خورد، و چون وا می گذارد (عسل) پاک به جا می نهد، و چون بر چوبی (و شاخه ای) بنشیند آن را نشکند.
غررالحکم ، باب خوردن
حدیث3603
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کم خوردن غذا برای نفس انسانی گرامی تر، و برای تندرستی پایدارتر است.
غررالحکم ، باب خوردن
حدیث3604
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خوراکت را کم کن تا بیماری را کم کنی.
غررالحکم ، باب خوردن
حدیث3605
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
سماجت و پافشاری کردن (در سؤال) خوشرویی به جای نگذارد.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث3606
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
روی شکفته بهتر است از ترش روی بخشنده.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث3607
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که از بذل روی خوشش به تو بخل ورزد ، بخششی به تو نخواهد کرد.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث3608
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بر تو باد به گشاده رویی که آن کمند محبت است.
غررالحکم ، باب خوش رویی
حدیث3609
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیش هیچگاه از نظر شخصی که صاحب رأیی محکم و صائب است بی نیاز نخواهد بود. (و همیشه در کارها از نظر چنین افرادی استفاده می کند).
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3610
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شخص دور اندیش در هنگام نزول بلا و گرفتاری حیرت زده و سر در گم نمی شود.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3611
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شکیبایی بر حق نکند جز دور اندیش خردمند.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3612
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
عزم و تصمیمی که دور اندیشی در آن نباشد خیری در آن نیست.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3613
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
از دور اندیشی است توقف در برابر (عمل یا هر چیز) شبهه ناک.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3614
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
از برترین جوانمردی است نگه‌داری کردن و حفاظت از دور اندیشی.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3615
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
آدم دور اندیش در هر کاری برتری خاصی دارد.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3616
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که دور اندیشی او را مقدّم ندارد (و به آقایی نرساند) عجز و ناتوانی او را به عقب اندازد.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3617
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که دور اندیشی او اندک باشد تصمیم و عزمش سست و ضعیف خواهد بود.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3618
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که تصمیم خود را اظهار کند دور اندیشی خود را باطل کرده و از بین برده است.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3619
کسی که دور اندیشی را از دست دهد بی باک و متهوّر شود (و تهوّر او را به هلاکت اندازد).
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3620
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که با دور اندیشی مخالفت کند نابود شود.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3621
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کمال دور اندیشی به اصلاح در آوردن مخالفان و مدارا کردن با دشمنان است.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3622
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اسلحه دور اندیش پشت گرم کردن (و پشت قوی کردن) است.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3623
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
میوه دور اندیشی سلامت (و تندرستی) است.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3624
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
آفت انسان شجاع و دلیر آن است که دور اندیشی را ضایع کند (و در نظر نگیرد).
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3625
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
هنگامی که عزم و اراده ، با دور اندیشی همراه شد سعادت و نیکبختی کامل گردد.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3626
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
به راستی دور اندیش کسی است که همه سرگرمی اش به خودش باشد (و به دیگران نپردازد) و همه اندوهش برای دین و آیینش باشد، و همه تلاش و کوشش را برای آخرتش به کار برد.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3627
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که دور اندیشی همانا پیروی و اطاعت خدا و نافرمانی نفس (سرکش است)
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3628
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیش ترین مردم کسی است که بردباری و عاقبت نگری در کارها ، جامه زیرین و رویین او (یعنی ملازم او) باشد.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3629
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیش ترین مردم کسی است که با داشتن پشتیبان و مدد کار بسیار ، باز هم احتمال و توهّم ناتوانی را مدّ نظر داشته باشد.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3630
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیش ترین مردم کسی است که کار دنیای خود را آسان بگیرد.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3631
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیش ترین مردم کسی است که به وعده خود عمل کند ، و کار امروز را به فردا نیندازد.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3632
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیش کسی است که در مورد عقوبت و کیفر دادن به هنگام تسلّط خشم آن را به تأخیر اندازد، ولی در مورد پاداش احسان و نیکی ، شتاب کند به خاطر آنکه فرصت توانایی را غنیمت بشمارد.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3633
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیش کسی است که چون نعمت رو آورد ، شکر آن را به جای آرد، و چون برگردد و پشت کند صبر کند و آن را فراموش کند (و فکر خود را بیهوده به نعمت از دست رفته مشغول نکند).
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3634
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیش کسی است که برای دوستی خود ، انتخاب کند (و بدون تأمّل و دقت کسی را به دوستی نگیرد) زیرا انسان به دوست خود سنجیده شود.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3635
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیش کسی است که بخشش کند بدانچه در دست او است ، و کار امروز را به فردا نیندازد.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3636
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیشی نظر افکندن به عاقبت و سرانجام کارها ، و مشاوره (و رایزنی) با خردمندان است.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3637
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیش کسی است که نعمت خداوند او را از عمل برای آخرت سرگرم نسازد.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3638
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیش کسی است که از ولخرجی و تبذیر بپرهیزد ، و اسرافکاری را خوش ندارد.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3639
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیش کسی است که دنیا را به خاطر آخرت واگذارد.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3640
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیشی و فضیلت انسان ، در صبر و بردباری است.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3641
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیشی ، در کارها پشت خود را به سختی محکم کردن (و به شدت احتیاط نمودن) است.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3642
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دور اندیشی سرمایه است.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
حدیث3643
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
با کافر دوستی نکنید و با نادان مصاحبت و همراهی ننمایید.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3644
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
گوهر دوستی خود را به کسی که وفا ندارد نبخش. (و با او دوستی مکن).
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3645
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دوستی کن با دوست خود تا تو را دوست بدارد ، و به او اکرام کن تا تو را اکرام کند ، و او را بر خویش مقدم دار تا او نیز تو را بر خود و خاندانش مقدّم دارد.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3646
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که ما را دوست می دارد باید جامه بلاء و گرفتاری را آماده و مهیّا سازد.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3647
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که مبنای دوستی اش در راه خدا نباشد از او پرهیز کن که دوستی او پستی است و مصاحبت با او شوم است.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3648
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که به خاطر کاری با تو دوستی کند ؛ با انجام شدن آن کار ، از تو روی بگرداند.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3649
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که تو را دوست دارد (از کارهای نا پسند) بازت دارد.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3650
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
هر دوستی و محبتی که پایه اش بر چیزی غیر از ذات مبارک خدای متعال پی ریزی شده باشد گمراهی است و تکیه بر آن محال است.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3651
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
در تنگی و سختی ، درستی و نیکویی دوستی آشکار گردد.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3652
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
درستی دوستی از گرامی داشتن عهد و پیمان است (چون دوستی نیز پیمانی است و باید آن را گرامی داشت).
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3653
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اساس عقل و خرد دوستی کردن با مردم است.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3654
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
با دوستی کردن محبت (قلبی) خواهد بود.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3655
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
وقتی دوستی ثابت و پا بر جا شد تعاون و کمک دادن به یکدیگر لازم شود.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3656
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
با دوستی کردن و احسان رشته های محبت محکم و استوار شود.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3657
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
وقتی کسی (یا چیزی) را دوست داشتی زیاده روی نکن (که هر چیزی را حدّی و اندازه ای است).
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3658
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اگر نسبت به دوست خود قرار و آرامش پیدا کردی (همه اسرار و احوال خود را در اختیار او مگذار) و جنبه احتیاط را در کار او نگه دار ، و از اسرار خود نگه دار آنچه را که ممکن است هنگامی از فاش کردن آن پشیمان شوی.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3659
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دوستی مردمان بدکار از هر دوستی دیگری زودتر بریده و منقطع گردد.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3660
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که دوستی را زبان اظهار کند ، ولی محبت را چشمان.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3661
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
شایسته ترین کس برای دوست داشتن تو کسی است که تو را دشمن نداشته باشد.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3662
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
سودمندترین گنج ها محبّت و دوستی دلهاست.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3663
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بپرهیز از این که دشمنان خدا را دوست بداری یا دوستی خود را برای کسانی جز اولیای خدا خالص گردانی ، که به راستی هر کس مردمی را دوست بدارد با آنها محشور گردد.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3664
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دوست بدار در راه خدا آن کس را که در راه اصلاح دین با تو می ستیزد ، و برای تو یقین نیکو کسب کند.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3665
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دوستی خود را گرامی دار و پیمان خود را حفظ کن.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3666
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دوستی در راه خدا نزدیک‌ترین خویشی است.
غررالحکم ، باب حب و دوستی
حدیث3667
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
صبح زود برخیزید (و سحر خیز) باشید که برکت در آن است و مشاوره و مشورت کنید که پیروزی و رستگاری در مشورت است.
غررالحکم ، باب سحرخیزی
حدیث3668
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
سر مستی ، نعمت را برباید و عقوبت و عذاب به بار آورد.
غررالحکم ، باب سرمستی
حدیث3669
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
از کینه توزی دل ها و دشمنی داشتن در سینه ها و پشت کردن به یکدیگر و یاری ندادن و دستگیری نکردن از همدیگر ، دوری و اجتناب کنید، تا زمام امور خود را به دست گیرید.
غررالحکم ، باب کینه
حدیث3670
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
به راستی عاقل و خردمند کسی است که کینه ها (ی مردم) را از دل بیرون کرده باشد.
غررالحکم ، باب کینه
حدیث3671
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خود را نگهدارید از تندی بخل و کینه و خشم و حسد و برای مبارزه با هر یک از آنها ابزار و سلاح لازم را تهیه کنید که به وسیله آن ابزار با آنها بجنگید و از آن جمله است : اندیشه کردن در سر انجام کار ، جلوگیری از پستی و رذالت ، طلب فضیلت ، صلاح آخرت ، و ملازم بودن با حلم و بردباری.
غررالحکم ، باب کینه
حدیث3672
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
دنیا کوچکتر و حقیرتر و کمتر از آن است که از کینه ها پیروی شود. (و آدمی به دنبال کینه توزی برود)
غررالحکم ، باب کینه
حدیث3673
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
برای ورع و پارسایی گرسنه ماندن کمک کار خوبی است.
غررالحکم ، باب گرسنگی
حدیث3674
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
گرسنه ماندن کمک کار خوبی برای مبارزه با سرمست شدن و شکستن عادتهای ناپسند است.
غررالحکم ، باب گرسنگی
حدیث3675
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
گرسنگی را نان خورش خود قرار ده ، و خود را به قناعت مؤدّب.
غررالحکم ، باب گرسنگی
حدیث3676
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
گرسنگی بهتر از فروتنی (در برابر ثروتمندان و مال اندوزان برای لقمه نانی) است.
غررالحکم ، باب گرسنگی
حدیث3677
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
گریه بنده از ترس خدا، گناهان را پاک کند.
غررالحکم ، باب گریه
حدیث3678
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
گریه از ترس خدا کلید رحمت (حق تعالی) است.
غررالحکم ، باب گریه
حدیث3679
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
گریه از ترس خدا دل را نورانی کند، و از بازگشت به گناه نگهداری کند.
غررالحکم ، باب گریه
حدیث3680
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
گریه از ترس خدا -به خاطر کاری که سبب دور شدن از خدا است عبادت عارفان است.
غررالحکم ، باب گریه
حدیث3681
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
گریستن خوی مشفقان (دلسوزان اصلاح خویش) است.
غررالحکم ، باب گریه
حدیث3682
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
چهارکس را خداوند دشمن می دارد ، فروشنده قسم خور ، فقیر متکبِر ، پیر زناکار و پیشوای ستمگر.
نهج الفصاحه ، حدیث 253
حدیث3683
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
قُرِنَتِ الْهَیْبَةُ بِالْخَیْبَةِ وَ الْحَیَاءُ بِالْحِرْمَانِ وَ الْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَیْرِ؛
ترس با نا امیدی ، و شرم با محرومیت همراه است ، و فرصت ها چون ابرها می گذرند ، پس فرصت های نیک را غنیمت شمارید.
نهج البلاغه، حکمت 21
حدیث3684
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
مَنْ ضَیَّعَهُ الْأَقْرَبُ أُتِیحَ لَهُ الْأَبْعَدُ؛
کسی را که نزدیکانش واگذارند ، بیگانه او را پذیرا می گردد.
نهج البلاغه، حکمت14
حدیث3685
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
إِذَا وَصَلَتْ إِلَیْکُمْ أَطْرَافُ النِّعَمِ فَلَا تُنَفِّرُوا أَقْصَاهَا بِقِلَّةِ الشُّکْرِ؛
چون نشانه های نعمت پروردگار آشکار شد، با ناسپاسی نعمت ها را از خود دور نسازید.
نهج البلاغه، حکمت13
حدیث3686
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
إِذَا قَدَرْتَ عَلَی عَدُوِّکَ فَاجْعَلِ الْعَفْوَ عَنْهُ شُکْراً لِلْقُدْرَةِ عَلَیْهِ؛
اگر بر دشمنت دست یافتی ، بخشیدن او را شکرانه پیروزی قرار ده.
نهج البلاغه، حکمت 11
حدیث3687
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَةً إِنْ مِتُّمْ مَعَهَا بَکَوْا عَلَیْکُمْ وَ إِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَیْکُمْ ؛
با مردم آن گونه معاشرت کنید ، که اگر مْردید بر شما اشک ریزند، و اگر زنده ماندید ، با اشتیاق سوی شما آیند.
نهج البلاغه، حکمت10
حدیث3688
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
إِذَا أَقْبَلَتِ الدُّنْیَا عَلَی أَحَدٍ أَعَارَتْهُ مَحَاسِنَ غَیْرِهِ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ عَنْهُ سَلَبَتْهُ مَحَاسِنَ نَفْسِهِ ؛
چون دنیا به کسی روی آورد ، نیکی های دیگران را به او عاریت دهد ، و چون از او روی برگرداند خوبی های او را نیز بربایند.
نهج البلاغه، حکمت9
حدیث3689
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
سینه خردمند صندوق راز اوست و خوشرویی وسیله دوست یابی ، و شکیبایی ، گورستان پوشاننده عیب هاست . و یا فرمود : پرسش کردن وسیله پوشاندن عیب هاست ، و انسان از خود راضی ، دشمنان او فراوانند.
نهج البلاغه، حکمت 6
حدیث3690
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
الْعِلْمُ وِرَاثَةٌ کَرِیمَةٌ وَ الْآدَابُ حُلَلٌ مُجَدَّدَةٌ وَ الْفِکْرُ مِرْآةٌ صَافِیَةٌ؛
دانش، میراثی گرانبها ، و آداب ، زیورهای همیشه تازه ، و اندیشه ، آیینه ای شفاف است.
نهج البلاغه، حکمت 5
حدیث3691
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
الْعَجْزُ آفَةٌ وَ الصَّبْرُ شَجَاعَةٌ وَ الزُّهْدُ ثَرْوَةٌ وَ الْوَرَعُ جُنَّةٌ وَ نِعْمَ الْقَرِینُ الرِّضَی؛
ناتوانی ، آفت و شکیبایی ، شجاعت و زُهد ، ثروت و پرهیزکاری ، سپرِ نگه دارنده است : و چه همنشین خوبی است راضی بودن و خرسندی .
نهج البلاغه، حکمت4
حدیث3692
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
أَزْرَی بِنَفْسِهِ مَنِ اسْتَشْعَرَ الطَّمَعَ وَ رَضِیَ بِالذُّلِّ مَنْ کَشَفَ عَنْ ضُرِّهِ وَ هَانَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ مَنْ أَمَّرَ عَلَیْهَا لِسَانَهُ .
آن که جان را با طمع ورزی بپوشاند خود را پُست کرده ، و آن که راز سختی های خود را آشکار سازد خود را خوار کرده ، و آن که زبان را بر خود حاکم کند خود را بی ارزش کرده است.
نهج البلاغه، حکمت2
حدیث3693
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کُنْ فِی الْفِتْنَةِ کَابْنِ اللَّبُونِ لَا ظَهْرٌ فَیُرْکَبَ وَ لَا ضَرْعٌ فَیُحْلَبَ؛
در فتنه ها چونان شتر دو ساله باش، نه پشتی دارد که سواری دهد و نه پستانی تا او را بدوشند.
نهج البلاغه، حکمت 1
حدیث3694
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
چون بر دشمن ظفر یافتی ، عفو و گذشت را شکرانه پیروزیت قرار ده.
نهج البلاغه ، حکمت 10
حدیث3695
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که دوستان خدا بیشتر از مردم دیگر به یاد او هستند و شکر و سپاسشان از دیگران پا بر جا تر و صبر و شکیبائیشان بر بلای او بزرگتر است.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3696
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که علم خدای سبحان باطن ها و نهان ها را فرا گرفته و برون ها را شماره کرده است.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3697
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی در راه شناخت خداوند بر رأی خود و قیاس اعتماد و تکیه کند گمراه شود و کارها بر او پراکنده شود.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3698
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که به خدا ایمان داشته باشد به او پناه برد.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3699
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
خدای سبحان را محترم شمارید و از محرّمات الهی پرهیز کنید و دوستانش را دوست بدارید.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3700
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هیچ گاه خود را در مقام نبرد با خدا قرار مده زیرا تو تاب کیفر او را نداری، و از عفو و رحمت او بی نیاز نیستی.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3701
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که به خاطر خدای سبحان چیزی را واگذارد خداوند به جای آن، بهتر از آنچه را واگذارده به او بدهد.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3702
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که آرزومند خدا باشد نهایت امید و آرزوی خود را دریابد.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3703
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که با خدا کار خود را تباه کرده باشد با هیچ کس اصلاح نتواند کرد.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3704
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که با خدای سبحان به صلاح و درستی رفتار کرده باشد با هیچ کس تباهی و فساد ندارد (و همگان او را گرامی دارند)
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3705
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که دیدار خدای سبحان را دوست می دارد از دنیا کنده شده و جدا گردد.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3706
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
خدای سبحان آفریدگان را به خاطر تنهایی خود نیافرید، و برای سود و نفعی آنها را وادار به کار نکرد.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3707
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
خدای سبحان شما را بیهوده نیافریده و مهمل وا نگذارده، و سرگردان در گمراهی و نابینایی رها نکرده است.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3708
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که به خدا اعتماد و تکیه کند بی نیاز گردد.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3709
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
چگونه تباه شود کسی که خداوند کفیل و پایندان او است.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3710
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
فرار کنید به سوی خدا (و از هر چیز به سوی او بگریزید) و از او (به سوی چیز دیگری) فرار نکنید که به راستی او شما را دریابد و هرگز نمی توانید او را درمانده کنید.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3711
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بر تو باد که در همه کارها به خدا چنگ زنی که خداوند از هر چیز نگهدارنده است.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3712
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
خوشا به حال کسی که مراقب پروردگار خویش است و از گناه خود بیمناک است.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3713
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
چگونه نجات و رهایی یابد کسی که از خدا بگریزد (زیرا هر جا برود از آن خدا است)
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3714
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آن کس که هدف و مقصودی جز خدا دارد تباه گشته.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3715
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
از دشمنان خدا جدایی شوید (و از آنها فاصله گیرید) و با دوستان خدا پیوند کنید.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3716
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که در پناه خداست در امان و آسوده خاطر است، ولی دشمن او ترسان و بیمناک است.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3717
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هر گاه دیدی خداوند تو را با خلق خود مأنوس و سرگرم ساخته و از ذکر خود رمانده است، آن وقت است که به راستی تو را مبغوض داشته است.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3718
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هر گاه خداوند بنده ای را دوست بدارد او را به محبّت خود سرگرمش سازد.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3719
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که شما اگر رو آورید به خدا به خوبی و رستگاری رو آورده اید و اگر روی بگردانید هم از او رو گردانده اید.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3720
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
در همه کارها خویشتن را به معبود خود بسپار، که در این صورت به راستی آن را به دژ محکمی سپرده ای.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3721
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دستور نداده خداوند سبحان شما را مگر به چیز نیکو، و نهی نکرده است شما را مگر از چیز زشت.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3722
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
در شگفتم از کسی که در قدرت خدا تردید کند با این که آفریده او را می بیند.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3723
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هر درونی در پیشگاه خدایی که نعمتهایش والاست، آشکار و ظاهر است.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3724
هر نیرومندی جز خدای سبحان ناتوان است.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3725
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هر مالک و دارنده ای جز خدای سبحان مملوک است.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3726
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هر غالبی جز خداوند مغلوب است.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3727
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هر پنهانی، نزد خدا آشکار است.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3728
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
خدای سبحان عقل ها را بر چگونگی صفات خویش آگاه نساخته، امّا از مقدار لازم نیز در باره شناخت خود آنها را باز نداشته.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3729
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که خدای سبحان را به یکتایی و یگانگی بشناسد، هیچ گاه او را به خلق تشبیه نکند.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3730
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
چهره ها در برابر عظمت خداوند متعال فروتن و خاضع، و دلها از هیبتش ترسان، و جان ها در راه رسیدن به خشنودی اش خود را فانی سازند.
غررالحکم ، باب معرفت خدا
حدیث3731
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
اجر و ثواب ، حاصل گفتار به زبان است و کردار به دست و پای. خداوند به سبب صدق نیت و باطن پاک ، هر کس را که خواهد ، به بهشت می برد.
نهج البلاغه ، حکمت ، 40
حدیث3732
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بترسید ، بترسید ، به خدا سوگند، که گاه چنان گناه را می پوشاند که پنداری آن را بخشیده است.
نهج البلاغه ، حکمت 29
حدیث3733
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
از کفاره های گناهان بزرگ ، به فریاد رسیدن ستمدیدگان است و شاد کردن غمگینان.
نهج البلاغه ، حکمت 23
حدیث3734
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
پا فشاری مکن بر چیزی که گناه را به دنبال دارد.
غررالحکم و دررالکلم ، باب گناه
حدیث3735
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به دست آوردن بهشت با پاکدامنی از گناهان است.
غررالحکم و دررالکلم ، باب گناه
حدیث3736
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
اگر حدود خدای سبحان را نگهداری (و مراعات) کنید خداوند در فضل موجود خود برای شما شتاب کند.
غررالحکم ، باب حدود
حدیث3737
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هیچ کس به سعادت و نیکبختی نرسد جز به وسیله بر پا داشتن حدود الهی و کسی بدبخت نگردد جز به خاطر تباه کردن آنها.
غررالحکم ، باب حدود
حدیث3738
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
با خردمندان مصاحبت کن و با دانشمندان هم نشین شو و بر هوای نفس پیروز شو ، تا با ساکنان ملأ اعلی (جایگاه والا) رفیق و همراه گردی.
غررالحکم ، باب همنشینی
حدیث3739
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کیفر بدی را جز کسی که آن را انجام داده نبیند.
غررالحکم ، باب جزا
حدیث3740
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که کیفر و مجازات را باور دارد جز کار نیک انجام ندهد.
غررالحکم ، باب جزا
حدیث3741
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هر عملی را پاداشی است ، پس عمل خود را در راهی انجام دهید که می ماند و آنچه را فانی شود واگذارید.
غررالحکم ، باب جزا
حدیث3742
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هر گونه پاداش دهی ، همان گونه پاداشت دهند.
غررالحکم ، باب جزا
حدیث3743
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هر انسانی دیدار کند آنچه را انجام داده و پاداش و کیفر بیند بدانچه کرده است.
غررالحکم ، باب جزا
حدیث3744
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هر کسی بر آنچه از پیش فرستاده در آید ، و بدانچه کرده کیفر شود.
غررالحکم ، باب جزا
حدیث3745
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بد کیفر دادن، از زشتی پیروزی است.
غررالحکم ، باب جزا
حدیث3746
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
اعزامیان به دوزخ برای همیشه در عذاب و شکنجه اند.
غررالحکم ، باب دوزخ
حدیث3747
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که به دوزخ در آید بدبختی او همیشگی است.
غررالحکم ، باب دوزخ
حدیث3748
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
این پوست نازک را شکیبایی بر آتش دوزخ نیست.
غررالحکم ، باب دوزخ
حدیث3749
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
از دوزخ رهایی نیابد مگر آن کس که عمل آن را واگذارد.
غررالحکم ، باب دوزخ
حدیث3750
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
سرانجام کافر ، دوزخ است.
غررالحکم ، باب دوزخ
حدیث3751
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
همان دوزخ برای کیفر کافی است.
غررالحکم ، باب دوزخ
حدیث3752
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بپرهیزید از آتشی که خروشش آماده ، زبانه اش سخت و عذابش همیشه تازه است.
غررالحکم ، باب دوزخ
حدیث3753
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بپرهیزید از آتشی که گرمی آن سخت و گودی آن دور و زیور های آن آهن است.
غررالحکم ، باب دوزخ
حدیث3754
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دوزخ سرانجام افراط کنندگان (و از حدّ گذرندگان) است.
غررالحکم ، باب دوزخ
حدیث3755
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
زکات شجاعت ، جهاد در راه خداست.
غررالحکم ، باب جهاد
حدیث3756
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
زکات بدن ، جهاد و روزه است.
غررالحکم ، باب جهاد
حدیث3757
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان هیچگاه دیده نشود جز آن که از حدّ بگذراند (و هیچ گاه اعتدال ندارد).
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3758
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نیاز و فقر، سخت تر از نادانی نیست.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3759
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
جاهل و نادان ، توانگری ندارد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3760
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هیچ طریقه و مذهبی با نادانی ، پاکیزه و پاک نشود.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3761
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
فقر و نیازی همچون جهل و نادانی نیست.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3762
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دشمنی نکنید با آنچه نمی دانید که بیشترین دانش در همان است که شما نمی دانید.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3763
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
وای بر کسی که در نادانی خود فرو رفته و خوشا به حال کسی که خرد ورزی کرده و به راه راست در آمده است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3764
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
ای مردم به نادان های خود تکیه نکنید و اسیر هواهای خویش نشوید که هر کسی در چنین جایگاهی در آید بر لب پرتگاه قرار گیرد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3765
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نعمتهای نادانان همانند بوستانی در کنار مزبله است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3766
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
چه بی شرم است انسان نادان.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3767
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
از سخت ترین مصیبت ها چیره شدن نادانی است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3768
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که جای پای خود را نداند بلغزد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3769
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که نادانی کند واگذاشته شود (و مردم او را واگذارند).
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3770
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که نادانی او را به بلند پروازی وا داشته است ، نافرمانی عقل کرده است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3771
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که نادان شد ، لغزشش بسیار شود.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3772
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که به شخص نادانی احسان و کمک کند نمایان گر جهل بسیار خود او است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3773
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که در مورد وضع مردم نادان باشد و آنها را نشناسد بدانها اعتماد کند.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3774
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
شخص نادان هر حالتی و هر وضعی که دارد در زیان و خسران است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3775
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
در برق درخشنده بهره ای نیست برای کسی که فرو می رود در تاریکی.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3776
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
خطا و لغزش بسیار ، از نادانی های بسیار خبر می دهد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3777
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
چه بسا عزیزی که نادانی اش او را خوار گردانیده است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3778
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
در آنچه شخص بسیار نادان رغبت دارد تو زاهد و پارسا باش.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3779
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به هر اندازه که نعمت بر جاهل نیکو شودبر زشتی آن بیفزاید.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3780
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
در نادانی انسان همین بس است که بد شمارد از مردم آنچه را خود مانند آن را انجام دهد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3781
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
فریب جاهل به مکر و حیله های باطل است(که شیطان و یا دیگران برای او ترتیب دهند).
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3782
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نهایت نادانی این است که آدمی به نادانی خود شادمان باشد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3783
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
هر نادانی فریفته است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3784
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بریدن از نادان برابر است با پیوند با دانا و خردمند.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3785
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
زجر و منع نادانان (از کار زشت) به گفتن آشکار است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3786
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
فکر و اندیشه نادان گمراهی است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3787
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بی نیازی و توانگری نادان به مال اوست.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3788
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
سرانجام جهل و نادانی زیانبار است ، و برای حسود هیچ مسرّت و خوشی پایدار نماند.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3789
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کار جاهل(کم عقل) وبال (عذاب و سختی) و دانش او گمراهی است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3790
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کوری که بر تاریکی های زیاد سوار گشته ، نادانی است که بر نادانی های بسیار دیگر سوار شده ، بر خویش ستم کند ، و برای نفس خود پیمودن محالات (ناشدنی ها) و سخنان باطل بی فایده را آراسته است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3791
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
در شگفتم از کسی که در باره خویش نادان است چگونه پروردگار خود را شناخته است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3792
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
طلب مرتبه ها و درجه های والا بدون عمل و کار ، از نادانی است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3793
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
فرمانبرداری نادان خود پسند ، دلیل بر نادانی است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3794
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
گمشده جاهل و نادان ، یافت شدنی نیست.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3795
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دوست شخص نادان در معرض هلاکت است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3796
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دوست آدم نادان ، دچار رنج و سرشکستگی است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3797
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کار درست نادان ، همچون لغزش عاقل است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3798
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بدترین مصاحبان برای انسان ، افراد نادان هستند.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3799
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بدترین کسی که با او مصاحبت می کنی شخص نادان و جاهل است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3800
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بدترین مصیبتها نادانی است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3801
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
فزونی جهل، آدمی را به نابودی کشاند.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3802
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
لغزش جاهل بخشوده است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3803
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
رأی و اندیشه نادان ، به هلاکت اندازد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3804
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
رغبت تو در کار محال و نشدنی ، نادانی است (یعنی منشأ آن نادانی تو است).
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3805
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بسا جهل و نادانی که سودمندتر از علم و دانش باشد. (جایی که به آن علم عمل نشود.)
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3806
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دولت شخص نادان مانند بیگانه ای است که به سوی انتقال حرکت می کند. (دوام ندارد)
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3807
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بسا نادانی که نجاتش به خاطر نادانی اش باشد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3808
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادانی شخص ثروتمند ، او را پست گرداند ، و علم و دانش فقیر و نیازمند ، او را برافرازد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3809
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دارایی نادان در مال و آرزوی او است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3810
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به وسیله نادانی است که هر شرّی بر پا شود.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3811
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به راستی شما از نادانی به نیازی نرسید ، و از کار خیر در نادانی به سبب و وسیله ای دست نیابید ، و از آخرت با نادانی مطلبی را درک نکنید.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3812
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به راستی جاهل و نادان کسی است که مطالب (دنیوی) او را برده خویش ساخته است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3813
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
دشمن ترین بندگان در پیشگاه خدای تعالی انسان نادان است ، زیرا خداوند او را محروم ساخته از آنچه بر خلق خویش منّت نهاده و آن عقل است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3814
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بزرگترین نادانی دشمنی کردن با توانا و دوستی کردن با گنهکار و فاجر و اعتماد کردن بر آدم بی وفاست.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3815
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که شخص جاهل از روی نادانی خود در صدد گمراه کردن دیگران است و به خاطر هوا و هوس خود در حال فریفتن مردم است ، سخنش بیماری آورد و کارش نکوهیده است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3816
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آسان‌ترین (و هموارترین) چیز بر انسان سرزنش جاهلان است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3817
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بدبخت‌ترین مردم شخص نادان است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3818
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بدترین بیماری ها نادانی است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3819
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بزرگترین نادانی ها آن است که انسان نسبت به وضع خویش نادان باشد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3820
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
بزرگترین مصیبتها نادانی است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3821
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادانی گام را بلغزاند و پشیمانی به بار آرد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3822
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادانی زندگان را بمیراند و بدبختی ابدی آرد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3823
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کسی که از روی جهل و نادانی کار کند همچون کسی است که به بیراهه می رود هر چه در رفتن بیشتر تلاش کند از هدف دورتر شود.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3824
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
از نادان نافرمانی کن تا سالم بمانی.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3825
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان مرده‌ای در میان زندگان است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3826
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان، صخره و سنگ سختی است که آبی از آن نجوشد و درختی است که چوب آن سبز نشود و شوره زاری است که گیاهی در آن نروید.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3827
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادانی، مرکب چموشی است که هر کس سوار آن شود بلغزد ، و هر کس همراهش رود گمراه شود. غررالحکم ، باب جهل
حدیث3828
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان ، تقصیر و خطای خود را نشناسد و نصیحت خیر خواه خود را نپذیرد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3829
جاهل ، عالم را نمی شناسد زیرا او پیش از آن عالم نبوده (و این دوره را نگذرانده ولی عالم به عکس او است)
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3830
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان ، وحشت کند از آنچه حکیم و فرزانه بدان انس گیرد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3831
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان ، دیدار نشود (یا دیده نشود) مگر این که یا کار را از حدّ بگذراند، و یا به حدّ خود نرساند.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3832
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
شخص نادان ، هنگامی که کم خیر باشد و بخل ورزد مال و ثروت بیابد ، و چون بیابد سر از الحاد و بی دینی در آورد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3833
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان ، کسی است که فریفته هوا و هوس و فریب های آن گشته است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3834
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان ، کسی است که در کار خود نادان (و سرگردان) است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3835
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان ، کسی است که مطالب (دنیا) فریبش داده است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3836
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
جاهل ، درستی نظر و اندیشه اش همانند لغزش عالم و داناست.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3837
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان، مرده است اگر چه به صورت زنده باشد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3838
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان، کسی است که قدر خود را نداند.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3839
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان (از روی جهالتی که دارد) خود را بلند گرداند و (همین سبب شود که) پست گردد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3840
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان ، از راه رفته باز نگردد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3841
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان ، از راهی که می‌رود باز نایستد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3842
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان ، به شخص نادانی همانند خود متمایل باشد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3843
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادان ، سرگردان است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3844
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادانی ، موجب فساد هر کاری است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3845
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادانی ، بدترین بیماریهاست.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3846
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادانی ، نابودی به دنبال دارد.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3847
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادانی ، بیماری و درماندگی است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3848
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادانی ، گام ها را بلغزاند.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3849
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادانی ، نابود کننده ترین دشمن است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3850
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
آدمی دشمن چیزی است که آن را نمی داند.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3851
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
مردم آنچه را نمی دانند با آن دشمنند.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3852
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادانی ، وبال و گرفتاری است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3853
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
نادانی ، مرگ است.
غررالحکم ، باب جهل
حدیث3854
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:
خَیْرُ الرِّجالِ مِنْ اُمَّتِیَ الَّذینَ لایَتَطاوَلونَ عَلی اَهْلیهِمْ وَ یَحِنّونَ عَلَیْهِمْ وَ لا یَظْلِمونَهُمْ؛
بهترین مردان امت من کسانی هستند که نسبت به خانواده خود خشن نباشند، اهانت نکنند، دلسوزشان باشند و به آنان ظلم نکنند.
مکارم الاخلاق، ص 216.
حدیث3855
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:
خیارُ اُمَّتی مَنْ دَعا اِلَی اللّه‌ِ تَعالی وَحَبَّبَ عِبادَهُ اِلَیْهِ؛
بهترین امت من کسانی هستند که مردم را به سوی خدا دعوت و بندگانش را محبوب او کنند (با اطاعت از امر و نهی خداوند محبت او بدست می‌آید).
نهج الفصاحه، ح 1471.
حدیث3856
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:
خَیْرُکُمْ مَنْ لَمْ یَتْرُکْ آخِرَتَهُ لِدُنْیاهُ وَلا دُنْیاهُ لآِخِرَتِهِ وَ لَمْ یَکُنْ کَلاًّ عَلَی النّاسِ؛
بهترین شما کسی است که آخرت خود را برای دنیا و دنیای خود را برای آخرت رها نکند و سربار مردم نباشد.
نهج الفصاحه، ح 1525.
حدیث3857
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:
خَیْرُکُمْ خَیْرُکُمْ لاَِهْلِهِ وَاَنَا خَیْرُکُمْ لاَِهْلی ما اَکْرَمَ النِّساءَ اِلاّ کَریمٌ وَ لا اَهانَهُنَّ اِلاّ لَئیمٌ؛
بهترین شما کسی است که برای خانواده خود بهتر باشد و من از همه شما برای خانواده‌ام بهترم، زنان را گرامی نمی‌دارد، مگر انسان بزرگوار و به آنان اهانت نمی‌کند، مگر شخص پَست و بی‌مقدار.
نهج الفصاحه، ح 1520.
حدیث3858
امام رضا علیه السلام می فرمایند:
اَحْسِنِ الظَّنَّ بِاللّه‌ِ فَاِنَّ اللّه‌َ عَزَّوَجَلَّ یَقولُ: اَنا عِنْدَ ظَنِّ عَبدیَ الْمُؤمِنِ بی، اِنْ خَیْرا فَخَیْرا وَ اِنْ شَرّا فَشَرّا؛
به خداوند خوش گمان باش، زیرا خدای عزوجل می‌فرماید: من نزد گمان بنده مؤمن خویش هستم، اگر به من خوش گمان باشد، به خوبی با او رفتار می‌کنم و اگر به من بدگمان باشد، به بدی با او رفتار می‌کنم.
کافی، ج 2، ص 72، ح 3 .
حدیث3859
امام علی علیه السلام می فرمایند:
إنْ لَمْ تَکُنْ حَلیما فَتَحَلَّمْ فَإِنَّهُ قَلَّ مَنْ تَشَبَّهَ بِقَوْمٍ إِلاّ أَوشَکَ أَنْ یَکونَ مِنْهُمْ؛
اگر بردبار نیستی خود را بردبار جلوه ده، زیرا کمتر کسی است که خود را شبیه گروهی کند و بزودی یکی از آنان نشود.
نهج البلاغه، حکمت 207 .
حدیث3860
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اَلْحِلْمُ غِطاءٌ ساتِرٌ وَالْعَقْلُ حِسامٌ قاطِعٌ، فَاسْتُرْ خَلَلَ خَلْقِکَ بِحِلْمِکَ وَقاتِلْ هَواکَ بِعَقْلِکَ؛
بردباری پرده‌ای پوشاننده و عقل شمشیری برنده است، پس عیبهای اخلاقی خود را با بردباری بپوشان و با عقلت به جنگ هوا و هوست برخیز.
نهج البلاغه، حکمت 424.
حدیث3861
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
مَن عالَ یَتیما حَتّی یَسْتَغْنیَ عَنْهُ أَوْجَبَ اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ بِذلِکَ الْجَنَّةَ کَما أَوْجَبَ اللّه‌ُ لآِکِلِ مالِ الْیَتیمِ النّارَ؛
هر کس یتیمی را سرپرستی کند تا آن که بی‌نیاز گردد، خداوند به سبب این کار بهشت را بر او واجب سازد، همچنان که آتش دوزخ را بر خورنده مال یتیم واجب ساخته است.
بحارالأنوار، ج 75، ص 4، ح 8 .
حدیث3862
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اِنَّ اللّه‌َ سُبْحانَهُ فَرَضَ فی أمْوالِ الاَْغْنیاءِ اَقْواتَ الْفُقَراءِ فَما جاعَ فَقیرٌ اِلاّ بِما مُتِّعَ بِهِ غَنیٌّ، وَ اللّه‌ُ تَعالی سائِلُهُمْ عَنْ ذلِکَ؛
خداوند سبحان غذای فقرا را در اموال ثروتمندان قرار داده است، پس هیچ فقیری در دنیا گرسنگی نمی‌کشد مگر این‌که ثروتمندی حق او را نداده باشد و خداوند از اغنیا در این باره خواهد پرسید.
نهج البلاغه صبحی صالح، حکمت 328.
حدیث3863
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَحَبُّ الاَْعْمالِ اِلَی اللّه‌ِ مَنْ اَطْعَمَ مِنْ جوعٍ اَوْ دَفَعَ عَنْهُ مَغْرَما اَوْ کَشَفَ عَنْهُ کَرْبا؛
محبوب‌ترین کارها نزد خدا، سیر کردن گرسنه یا پرداختن بدهی یا برطرف کردن گرفتاری اوست.
نهج الفصاحه، ح76.
حدیث3864
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اِذا حَکَمْتُمْ فَاعْدِلوا وَ اِذا قُلْتُمْ فَاَحْسِنوا فَاِنَّ اللّه‌َ مُحْسِنٌ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ؛
هرگاه قضاوت می‌کنید، عادلانه قضاوت کنید و هرگاه سخن می‌گویید، نیکو بگویید، زیرا خداوند نیکوکار است و نیکوکاران را دوست دارد.
نهج الفصاحه، ح 200.
حدیث3865
امام علی علیه السلام می فرمایند:
مَنْ کَثُرَتْ نِعَمُ اللّه‌ِ عَلَیْهِ کَثُرَتْ حَوائِجُ النّاسِ اِلَیْهِ، فَاِنْ قامَ فیها بِما اَوْجَبَ اللّه‌ُ سُبْحانَهُ عَلَیْهِ فَقَدْ عَرَّضَها لِلدَّوامِ وَ اِنْ مَنَعَ ما اَوْجَبَ اللّه‌ُ سُبْحانَهُ فیها فَقَدْ عَرَّضَها لِلزَّوالِ؛
هر کس نعمت‌های خدا بر او زیاد شود، نیازهای مردم به او زیاد می‌شود، حال اگر به آنچه خداوند در این باره بر او واجب کرده عمل کند، زمینه دوام آن نعمت‌ها را فراهم کرده، و اگر نکند آنها را در معرض نابودی قرار داده است.
غررالحکم، ح8752 .
حدیث3866
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
مَنْ شَتَمَکَ فَقُلْ لَهُ: اِنْ کُنْتَ صادِقا فیما تَقولُ فَاَسْاَلُ اللّه‌َ اَنْ یَغْفِرَلی، وَ اِنْ کُنْتَ کاذِبا فیما تَقولُ فَاللّه‌َ اَسْاَلُ اَنْ یَغْفِرَ لَکَ. وَمَنْ وَعَدَکَ بِالْخَنی فَعِدْهُ بِالنَّصیحَةِ وَالرِّعاءِ؛
اگر کسی به تو ناسزا گفت به او بگو: اگر راست می‌گویی، از خدا می‌خواهم که مرا بیامرزد و اگر دروغ می‌گویی، از خدا می‌خواهم که تو را بیامرزد و اگر کسی تهدیدت کرد، تو او را به خیرخواهی و مراقبت وعده ده.
بحارالأنوار، ج1، ص 244، ح17 .
حدیث3867
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
ما مِنْ مُسْلِمٍ یَنْظُرُ امْرَأَةً اَوَّلَ رَمْقَةٍ ثُمَّ یَغُضُّ بَصَرَهُ اِلاّ اَحْدَثَ اللّه‌ُ تَعالی لَهُ عِبادَةً یَجِدُ حَلاوَتَها فی قَلْبِهِ؛
هیچ مرد مسلمانی نیست که نگاهش به زنی بیفتد و چشم خود را پایین بیندازد مگر این که خدای متعال به او توفیق عبادتی دهد که شیرینی آن را در دل خویش بیابد.
کنزالعمّال، ح 13059.
حدیث3868
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
تَفَرَّغوا مِنْ هُمومِ الدُّنْیا مَااسْتَطَعْتُمْ فَاِنَّهُ مَنْ اَقْبَلَ عَلَی اللّه‌ِ تَعالی بِقَلْبِهِ جَعَلَ اللّه‌ُ قُلوبَ العِبادِ مُنْقادَةً اِلَیْهِ بِالوُدِّ وَالرَّحْمَةِ وَکانَ اللّه‌ُ اِلَیْهِ بِکُلِّ خَیْرٍ اَسْرَعَ؛
تا می‌توانید خود را از همّ و غم دنیا فارغ سازید؛ زیرا هر کس با دل خویش به جانب خدا روی آورد، خداوند دل‌های بندگان را از سر مهر و محبت مطیع او می‌کند و هر خیری را به او زودتر می‌رساند.
بحارالأنوار، ج 77، ص 166، ح 3.
حدیث3869
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
لا وُکِلَ ابْنُ آدَمَ اِلاّ اِلی مَنْ رَجاهُ وَلَوْ اَنَّ ابْنَ آدَمَ لَمْ یَرْجُ اِلاَّ اللّه‌َ ما وُکِلَ اِلی غَیْرِهِ؛
انسان به همان کسی واگذار می‌شود که به او امید بسته است و اگر انسان جز به خدا امید نبندد به غیر خدا واگذار نمی‌شود.
کنزالعمّال، ح 5909.
حدیث3870
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
رَأی موسی علیه السلام رَجُلاً عِنْدَ الْعَرْشِ فَغَبَطَهُ بِمَکانِهِ فَسَأَلَ عَنْهُ فَقالَ: کانَ لایَحْسُدُ النّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللّه‌ُ مِنْ فَضْلِهِ؛
حضرت موسی علیه السلام مردی را نزد عرش دید و به جایگاه او غبطه خورد و در مورد او سؤال کرد. به او گفته شد که او به آنچه خداوند از فضل خود به مردم داده است حسد نمی‌برد.
روضة الواعظین، ص424.
حدیث3871
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
إنَّ أَعْظَمَ النّاسِ مَنْزِلَةً عِنْدَاللّه‌ِ یَوْمَ الْقیامَةِ أَمْشاهُمْ فی أَرْضِهِ بِالنَّصیحَةِ لِخَلْقِهِ؛
بلند مرتبه‌ترین مردم نزد خداوند در روز قیامت کسی است که در روی زمین بیشتر در خیرخواهی و ارشاد مردم قدم بردارد.
کافی، ج 2، ص 208، ح 5.
حدیث3872
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
مُشاوَرَةُ الْعاقِلِ الناصِحِ رُشْدٌ وَیُمْنٌ وَتَوْفیقٌ مِنَ اللّه‌ِ فَإِذا أَشارَ عَلَیْکَ النّاصِحُ الْعاقِلُ فَإِیّاکَ وَالْخِلافَ فَإِنَّ فی ذلِکَ الْعَطَبَ؛
مشورت کردن با عاقِل خیرخواه مایه هدایت و میمنت است و توفیقی است از جانب خداوند، پس هرگاه خیرخواه عاقل تو را راهنمایی کرد، مبادا مخالفت کنی که موجب نابودی می‌شود.
محاسن، ج 2، ص 602، ح 25.
حدیث3873
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
أَنْصِفِ النّاسَ مِنْ نَفْسِکَ وَانْصَحِ الأُمَّةَ وَارْحَمْهُمْ فَإِذا کُنْتَ کَذلِکَ وَ غَضِبَ اللّه‌ُ عَلی أَهْلِ بَلْدَةٍ أَنْتَ فیها وَأَرادَ أَنْ یُنْزِلَ عَلَیْهِمُ الْعَذابَ نَظَرَ إِلَیْکَ فَرَحِمَهُمْ بِکَ، یَقولُ اللّه‌ُ تَعالی: (وَما کانَ رَبُّکَ لِیُهْلِکَ الْقُری بِظُلْمٍ وَأَهْلُها مُصْلِحونَ)؛
با مردم منصفانه رفتار کن و نسبت به آنان خیرخواه و مهربان باش، زیرا اگر چنین بودی و خداوند بر مردم آبادیی که تو در آن به سر می‌بری خشم گرفت و خواست بر آنان عذاب فرو فرستد، به تو نگاه می‌کند و به خاطر تو به آن مردم رحم می‌کند. خدای متعال می‌فرماید: و پروردگار تو (هرگز) بر آن نبوده است که شهرهایی را که مردمش درستکارند، به ستمی هلاک کند.
مکارم الاخلاق، ص 457. پیامبراکرم صلی‌لله علیه و آله و سلم می فرمایند:
خَیْرُ بَیْتٍ فِی الْمُسلِمینَ بَیْتٌ فیهِ یَتیمٌ یُحْسَنُ اِلَیْهِ وَ شَرُّ بَیْتٍ فِی الْمُسْلِمینَ بَیْتٌ فیهِ یَتیمٌ یُساءُ إلَیْهِ اَنَا وَ کافِلُ الْیَتیمِ فِی الْجَنَّةِ هکَذا؛
بهترین خانه‌های مسلمانان، خانه‌ای است که در آن یتیمی باشد که به او نیکی می‌شود و بدترین خانه های مسلمانان خانه‌ای است که در آن یتیمی باشد که با او بدی می‌شود، من و سرپرست یتیم در بهشت مانند دو انگشت همراهیم.
نهج الفصاحه، ص 1510.
حدیث3874
امام علی علیه السلام :
اَلْخَیْرُ اَسْهَلُ مِنْ فِعْلِ الشَّرِّ؛
کار خوب آسان‌تر از کار بد است.
غررالحکم، ح 1199.
حدیث3875
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
مَنْ لَبِسَ الْخَیْرَ تَعَرّی مِنَ الشَّرِّ؛
هر کس جامه خوبی به تن کند از بدی برهنه می‌گردد.
غررالحکم، ح 8085 .
حدیث3876
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
ما خَیْرٌ بِخَیْرٍ بَعْدَهُ النّارُ و ما شَرٌّ بِشَرٍّ بَعْدَهُ الجَنَّةُ وَ کُلُّ نَعیمٍ دونَ الْجَنَّةِ فَهُوَ مَحْقورٌ وَ کُلُّ بَلا ءٍ دونَ النّارِ عافیَةٌ؛
خیری که به دنبال آن آتش باشد، خیر نیست و شری که به دنبال آن بهشت باشد، شر نیست. هر نعمتی جز بهشت ناچیز است و هر بلایی جز آتش، سلامتی.
نهج البلاغه، حکمت 387 .
حدیث3877
پیامبراکرم صلی‌لله علیه و آله و سلم می فرمایند:
دَعْ ما یُریبُکَ اِلی ما لا یُریبُکَ، فَاِنَّ الخَیْرَ طُمَأْنینَةٌ وَ الشَّرَّ ریبَةٌ؛
آنچه تو را به شک و تردید می‌اندازد رها کن و به سراغ آنچه تو را به شک و تردید نمی‌اندازد برو؛ زیرا خوبی مایه آرامش و بدی مایه تشویش و دودلی است.
کنزالعمّال، ح 7308 .
حدیث3878
پیامبراکرم صلی‌لله علیه و آله و سلم می فرمایند:
ما اَسَرَّ عَبْدٌ سَریرَةً اِلاّ اَلْبَسَهُ اللّه‌ُ رِداءَها اِنْ خَیْرا فَخَیْرٌ وَ اِنْ شَرّا فَشَرٌّ؛
هیچ کس نیتی را در دل پنهان نمی‌کند، مگر اینکه خداوند آن نیت را (در رفتار و کردار او) همانند لباس ظاهر می‌کند، با نیت خوب ظاهر خوب و با نیت بد ظاهر بد خواهد داشت.
کنزالعمّال، ح 5275 .
حدیث3879
پیامبراکرم صلی‌لله علیه و آله و سلم می فرمایند:
اَلا اِنَّ خَیْرَ عِبادِ اللّه‌ِ التَّقیُّ النَّقیُّ الخَفیُّ وَ اِنَّ شَرَّ عِبادِ اللّه‌ِ المُشارُ اِلَیْهِ بِالاَصابِعِ؛
آگاه باشید، بدرستی که بهترین بندگان خدا کسی است که با تقوا، پاک و گمنام باشد و بدترین بندگان خدا کسی است که انگشت نما باشد.
بحارالأنوار، ج 70، ص 111، ح 12 .
حدیث3880
پیامبراکرم صلی‌لله علیه و آله و سلم می فرمایند:
بهترین قلب‌ها، قلبی است که ظرفیت بیشتری برای خوبی دارد و بدترین قلب‌ها، قلبی است که ظرفیت بیشتری برای بدی دارد، پس عالی‌ترین قلب، قلبی است که خوبی را در خود دارد و لبریز از خوبی است. اگر سخن بگوید، سخنش در خور پاداش است و اگر سکوت کند، سکوتش درخور پاداش است.
جعفریات، ص 168 .
حدیث3881
پیامبراکرم صلی‌لله علیه و آله و سلم می فرمایند:
اِذا ماتَ اَحَدُکُمْ فَقَدْ قامَتْ قیامَتُهُ، یَری ما لَهُ مِنْ خَیْرٍ وَ شَرٍّ؛
هرگاه یکی از شما بمیرد، قیامتش برپا می‌شود و خوبی‌ها و بدی‌های خود را می‌بیند.
کنزالعمّال، ح 42123 .
حدیث3882
پیامبراکرم صلی‌لله علیه و آله و سلم می فرمایند:
اِنَّ اَحْسَنَ الْحَدیثِ کِتابُ اللّه‌ِ وَ خَیْرَ الْهُدی هُدی مُحَمَّدٍ صلی‌لله علیه و آله وَ شَرَّ الاُْمورِ مُحْدَثاتُها؛
بهترین سخن، کتاب خدا و بهترین روش، روش پیامبر صلی‌لله علیه و آله و بدترین امور بدعت‌هاست (پدیده‌های مخالف دین).
بحارالأنوار، ج 77، ص 122، ح 23 .
حدیث3883
پیامبراکرم صلی‌لله علیه و آله و سلم می فرمایند:
اَلْخَیْرُ عادَةٌ وَ الشَّرُّ لَجاجَةٌ؛
خوبی عادت است و بدی لجاجت.
سنن ابن ماجه، ج 1، ص 80 ، ح 221.
حدیث3884
پیامبراکرم صلی‌لله علیه و آله و سلم می فرمایند:
اِذا بَلَغَ الرَّجُلُ اَرْبَعینَ سَنَةً وَ لَمْ یَغْلِبْ خَیْرُهُ شَرَّهُ قَبَّلَ الشَّیطانُ بَیْنَ عَیْنَیْهِ وَ قالَ: هذا وَجْهٌ لا یُفْلِحُ؛
هرگاه انسان چهل ساله شود و خوبیش بیشتر از بدیش نشود، شیطان بر پیشانی او بوسه می‌زند و می‌گوید: این چهره‌ای است که روی رستگاری را نمی‌بیند.
مشکاة الأنوار، ص 295 .
حدیث3885
پیامبراکرم صلی‌لله علیه و آله و سلم می فرمایند:
لا ضَرَرَ وَ لا اِضْرارَ فِی الاِْسْلامِ، فَالاِسْلامُ یَزیدُ الْمُسْلِمَ خَیْرا وَ لا یَزیدُهُ شَرّا؛
در اسلام هیچ ضرری نیست و ضرر زدن به دیگران نیز ممنوع است، پس اسلام به مسلمان خیر می‌رساند و شر نمی‌رساند.
الفقیه، ج 4، ص 334، ح 5718.
حدیث3886
پیامبراکرم صلی‌لله علیه و آله و سلم می فرمایند:
تَکَلَّفُوا فِعْلَ الْخَیْرِ وَ جاهِدوا نُفوسَکُمْ عَلَیْهِ، فَاِنَّ الشَّرَّ مَطْبوعٌ عَلَیْهِ الاِنْسانُ؛
در کار خیر، خود را به زحمت اندازید و در این راه با هوا و هوس خود مبارزه کنید، زیرا طبیعت انسان به بدی تمایل دارد.
تنبیه الخواطر، ج 2، ص 120 .
حدیث3887
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:
لَیْسَ بِحَلیمٍ مَنْ لَمْ یُعاشِرْ بِالْمَعْرُوفِ مَنْ لابُدَّ لَهُ مِنْ مُعاشَرَتِهِ حَتّی یَجْعَلَ اللّه‌ُ مِنْ ذلِکَ مَخْرَجا؛
بردبار نیست آن که با کسی که چاره‌ای جز معاشرت با او ندارد به نیکی معاشرت نکند تا این‌که خداوند برای او راه نجاتی از معاشرت با وی فراهم آورد.
کنزالعمال، ج 3، ص130، ح5815 .
حدیث3888
امام علی علیه السلام می فرمایند:
وَإیّاکَ ... اَنْ تَعِدَهُم فَتُتبِعَ مَوعِدَکَ بِخُلفِکَ... فَاِنَّ الخُلفَ یوجبُ المَقتَ عِندَ اللّه‌ِ وَ النّاسِ؛
بپرهیز از خلف وعده که آن موجب نفرت خدا و مردم از تو می‌شود.
نهج البلاغه، از نامه 53.
حدیث3889
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
إذا أرادَ أَحَدُکُمْ أَنْ یُسْتَجابَ لَهُ فَلْیُطَیِّبْ کَسْبَهُ وَلْیَخْرُجْ مِنْ مَظالِمِ النّاسِ ، وَ إِنَّ اللّه‌َ لا یَرْفَعُ إِلَیْهِ دُعاء عَبْدٍ وَ فی بَطْنِهِ حَرامٌ أَوْ عِنْدَهُ مَظْلَمَةٌ لأِحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ؛
هر کس بخواهد دعایش مستجاب شود، باید کسب خود را حلال کند و حق مردم را بپردازد. دعای هیچ بنده‌ای که مال حرام در شکمش باشد یا حق کسی بر گردنش باشد، به درگاه خدا بالا نمی‌رود.
بحارالأنوار، ج 93، ص 321، ح 31.
حدیث3890
امام علی علیه السلام می فرمایند:
مَنْ أَصْلَحَ فیما بَیْنَهُ وَبَیْنَ اللّه‌ِ أَصْلَحَ اللّه‌ُ فیما بَیْنَهُ وَبَیْنَ النّاسِ؛
هر کس رابطه‌اش را با خدا اصلاح کند، خداوند رابطه او را با مردم اصلاح خواهد نمود.
بحارالأنوار، ج 71، ص 366، ح 12.
حدیث3891
امام علی علیه السلام می فرمایند :
لا یَسعَدُ أحَدٌ إلاّ بِإقامَةِ حُدودِ اللّه‌ِ وَ لا یَشقی أحَدٌ إلاّ بِإِضاعَتِها؛
هیچ کس جز با اجرای حدود و احکام خدا خوشبخت نمی‌شود و جز با ضایع کردن آن بدبخت نمی‌گردد.
غررالحکم، ح10853.
حدیث3892
امام علی علیه السلام می فرمایند :
اَلتَّوفیقُ مِنَ السَّعادَةِ وَ الْخِذلانُ مِنَ الشَّقاوَةِ؛
توفیق [انجام کار نیک] از خوشبختی و بی توفیقی از بدبختی است.
بحارالأنوار، ج 78، ص 12، ح 70 .
حدیث3893
امام علی علیه السلام می فرمایند :
إنَّ حَقیقَةَ السَّعادَةِ أن یُختَمَ لِلْمَرءِ عَمَلُهُ بِالسَّعادَةِ و إنَّ حَقیقَةَ الشَّقاءِ أن یُختَمَ لِلْمَرءِ عَمَلُهُ بِالشَّقاءِ؛
براستی که حقیقت خوشبختی آن است که پایان کار انسان خوشبختی باشد و حقیقت بدبختی آن است که کار انسان به بدبختی خاتمه یابد.
معانی الأخبار، ص 345، ح 1.
حدیث3894
امام علی علیه السلام می فرمایند :
لا یَسعَدُ امْرُؤٌ إلاّ بِطاعَةِ اللّه‌ِ سُبحانَهُ وَ لا یَشقَی امْرُؤٌ إلاّ بِمَعصیَةِ اللّه‌ِ؛
هیچ کس جز با اطاعت خدا خوشبخت نمی‌شود و جز با معصیت خدا بدبخت نمی‌گردد.
غررالحکم، ح 10848 .
حدیث3895
امام علی علیه السلام می فرمایند :
مَن أجهَدَ نَفسَهُ فی إصلاحِها سَعِدَ، مَن أهمَلَ نَفسَهُ فی لَذّاتِها شَقِیَ وَ بَعُدَ؛
هر کس برای اصلاح خود، خویشتن را به زحمت بیندازد، خوشبخت می‌شود هر کس خود را در لذت‌ها رها کند، بدبخت می‌گردد و بی‌بهره می‌ماند.
غررالحکم، ح 8246 و ح 8247 .
حدیث3896
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَلدُّنیا دارُ بَلاءٍ وَ مَنزِلُ بُلغَةٍ وَ عَناءٍ قَد نَزَعَتْ عَنها نُفُوسُ السُّعَداءِ وَ انتَزَعَت بالْکُرهِ مِن أیدِی الأْشْقیاءِ فَأَسعَدُ النّاسِ بِها أرغَبُهُم عَنها و أشقاهُم بِها أرغَبُهُم فیها؛
دنیا سرای بلا و گرفتاری و محل گذران زندگی و زحمت است خوشبختان از آن دل کنده‌اند و از دست بدبختان به زور گرفته می‌شود پس خوشبخت‌ترین مردم، بی‌میل‌ترین آنان به دنیا و بدبخت‌ترین مردم، مایل‌ترین آنان به دنیاست.
اعلام الدّین، ص 342 .
حدیث3897
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
بی اُنذِرتُم وَ بِعَلیِّ بنِ أبی طالِبِ اهْتَدَیتُم... وَ بِالْحَسَنِ اُعْطیتُمُ الإْحسانُ وَ بِالْحُسَینِ تَسعَدونَ وَ بِهِ تَشقونَ ألا وَ إنَّ الْحُسَینَ بابٌ مِن أبوابِ الْجَنَّةِ مَن عاداهُ حَرَّمَ اللّه‌ُ عَلَیهِ ریحَ الْجَنَّةِ؛
به وسیله من هشدار داده شدید و به وسیله علی علیه السلام هدایت می‌یابید و به وسیله حسن احسان می‌شوید و به وسیله حسین خوشبخت می‌گردید و بدون او بدبخت. بدانید که حسین دری از درهای بهشت است، هر کس با او دشمنی کند، خداوند بوی بهشت را بر او حرام می‌کند.
مأة منقبة، ص 22 .
حدیث3898
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
إنَّ اللّه‌َ تَعالی یَعرِضُ عَلی عَبدِهِ فی کُلِّ یَومٍ نَصیحَةً فَإن هُوَ قَبِلَها سَعِدَ و إن تَرَکَها شَقیَ؛
خداوند متعال، به بنده‌اش در هر روز نصیحتی عرضه می‌کند، که اگر بپذیرد، خوشبخت و اگر نپذیرد، بدبخت می‌شود.
کنز العمّال، ح 10250.
حدیث3899
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَلسَّعیدُ مَنِ اخْتارَ باقِیَةً یَدومُ نَعیمُها علی فانیَةٍ لا یَنفَدُ عَذابُها وَ قَدَّمَ لِما یَقدِمُ عَلَیهِ مِمّا هُوَ فی یَدَیهِ قَبلَ أن یُخَلِّفَهُ لِمَن یَسعَدُ بِإنفاقِهِ وَ قَد شَقیَ هُوَ بِجَمعِهِ؛
خوشبخت کسی است که سرای باقی را که نعمتش پایدار است بر سرای فانی که عذابش بی‌پایان است برگزیند و از آنچه در اختیار دارد برای سرایی که به آنجا می‌رود پیش فرستد قبل از آن‌که آنها را برای کسی بگذارد که او با انفاق آن خوشبخت می‌شود ولی خودش با گردآوری آن (دارایی‌ها) بدبخت شده است.
اعلام الدّین، ص 345 .
حدیث3900
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
أشقَی النّاسِ الْمُلوکُ... وَ أسعَدُ النّاسِ مَن خالَطَ کِرامَ النّاسِ؛
بدبخت‌ترین مردم پادشاهانند و خوشبخت‌ترین مردم کسی است که با مردم بزرگوار معاشرت کند.
الأمالی، صدوق، ص 73، ح 41.
حدیث3901
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
مِن سَعادَةِ ابْنِ آدَمَ حُسنُ الْخُلقِ وَ مِن شَقاوَةِ ابْنِ آدَمَ سُوءُ الْخُلقِ؛
از خوشبختی انسان خوش اخلاقی و از بدبختی انسان بد اخلاقی است.
کنز العمّال، ح 5243 .
حدیث3902
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
إذَا اسْتُحِقَّتْ وَلایَةُ اللّه‌ِ وَالسَّعادَةُ جاءَ الأْجَلُ بَینَ الْعَینَینِ و ذَهَبَ الأْمَلُ وَراءَ الظَّهرِ و إذَا اسْتُحِقَّتْ وَلایَةُ الشَّیطانِ وَالشَّقاوَةُ جاءَ الأْمَلُ بَینَ الْعَینَینِ و ذَهَبَ الأْجَلُ وَراءَ الظَّهرِ؛
هرگاه کسی مستحق دوستی خداوند و خوشبختی باشد، مرگ در برابر چشمان او می‌آید و آرزو پشت سرش می‌رود و هرگاه مستحق دوستی شیطان و بدبختی باشد، آرزو پیش چشم او، و مرگ پشت سرش قرار می‌گیرد.
الکافی، ج 3، ص 258، ح 27.
حدیث3903
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
أربَعٌ مِنَ السَّعادَةِ و أربَعٌ مِنَ الشِّقاوَةِ، فَالأربَعُ الَّتی مِنَ السَّعادَةِ: الْمَرأَةُ الصّالِحَةُ وَالْمَسکَنُ الْواسِعُ وَالْجارُ الصّالِحُ وَ الْمَرکَبُ الْبَهیُّ وَ الأْربَعُ الَّتی مِنَ الشَّقاوَةِ: اَلْجارُ السُّوءُ وَالْمَرأةُ السُّوءُ وَالْمَسکَنُ الضَّیِّقُ وَالْمَرکَبُ السُّوءُ؛
چهار چیز از خوشبختی و چهار چیز از بدبختی است: چهار چیز خوشبختی: همسر خوب، خانه بزرگ، همسایه خوب و سواری نیکو است و چهار چیز بدبختی: همسایه بد، همسر بد، خانه کوچک و سواری بد است.
مکارم الأخلاق، ص 126.
حدیث3904
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اِنَّ السَّعیدَ کُلَّ السَّعیدِ حَقَّ السَّعیدِ مَن أحَبَّ عَلیّا فی حَیاتِهِ و بَعدَ مَوتِهِ و إنَّ الشَّقِیَّ کُلَّ الشَّقیِّ حَقَّ الشَّقیِّ مَن أَبغَضَ عَلیّا فی حَیاتِهِ و بَعدَ وَفاتِهِ؛
خوشبخت کامل و واقعی کسی است که علی را در زندگی و بعد از مرگش دوست بدارد و بدبخت کامل و واقعی کسی است که دشمن علی در زندگی و بعد از مرگش باشد.
الأمالی، صدوق، ص 249، ح8 .
حدیث3905
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
مِن سَعادَةِ ابنِ آدَمَ اسْتِخارَةُ اللّه‌ِ و رِضاهُ بِما قَضَی اللّه‌ُ و مِن شِقْوَةِ ابن آدَمَ تَرکُهُ اسْتِخارَةَ اللّه‌ِ و سَخَطُهُ بِما قَضَی اللّه‌ُ ؛
از خوشبختی انسان درخواست خیر از خداوند و خشنودی به خواست اوست و از بدبختی انسان است که از خدا درخواست خیر نکند و به خواست او ناخشنود باشد.
تحف العقول، ص 55 .
حدیث3906
امام سجاد علیه السلام می فرمایند:
أمّا حَقُّ ذِی المَعروفِ عَلَیکَ فَأن تَشکُرَهُ وتَذکُرَ مَعروفَهُ، وَ تُکْسِبَهُ المَقالَةَ الحَسَنَةَ وَتُخلِصَ لَهُ الدُّعاءَ فیما بَینَکَ وَ بَینَ اللّه‌ِ عَزَّوَجَلَّ، فَإذا فَعَلتَ ذلِکَ کُنتَ قَد شَکَرتَهُ سِرّا وَ عَلانیَةً ، ثُمَّ إن قَدَرْتَ عَلی مُکافاتِهِ یَوما کافَیْتَهُ؛
حق کسی که به تو نیکی کرده ، این است که از او تشکر کنی و نیکیش را به زبان آوری و از وی به خوبی یاد کنی و میان خود و خدای عزوجل برایش خالصانه دعا کنی ، هرگاه چنین کردی بی‌گمان پنهانی و آشکارا از او تشکر کرده‌ای . سپس اگر روزی توانستی نیکی او را جبران کنی ، جبران کن .
خصال، ص 568.
حدیث3907
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
إِنْ أَحْبَبْتُمْ أَنْ یُحِبَّکُمُ اللّه‌ُ وَرَسولُهُ فَأَدّوا إِذَا ائْتُمِنْتُمْ وَاصْدُقوا إِذا حَدَّثْتُمْ وَأَحْسِنوا جِوارَ مَنْ جاوَرَکُمْ؛
اگر می‌خواهید که خدا و پیغمبر شما را دوست بدارند وقتی امانتی به شما سپردند به سلامت برگردانید و چون سخن گویید راست گویید و با همسایگان خود به نیکی رفتار نمایید.
نهج الفصاحه، ح 554.
حدیث3908
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
صَدَقَةٌ یُحِبُّهَا اللّه‌ُ: إِصْلاحٌ بَیْنَ النّاسِ إِذا تَفاسَدوا، وَتَقارُبٌ بَیْنَهُمْ إِذا تَباعَدوا؛
صدقه‌ای که خداوند آن را دوست دارد عبارت است از: اصلاح میان مردم هرگاه رابطه‌شان تیره شد و نزدیک کردن آنها به یکدیگر هرگاه از هم دور شدند.
کافی، ج 2، ص 209، ح 1.
حدیث3909
امام علی علیه السلام می فرمایند:
أَبْلَغُ ماتَسْتَدِرُّ بِهِ الرَّحْمَةَ أَنْ تُضْمِرَ لِجَمیعِ النّاسِ الرَّحْمَةَ؛
مؤثّرترین وسیله جلب رحمت خدا این است که خیرخواه همه مردم باشی.
غررالحکم، ح 3353.
حدیث3910
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
اِذا اَرادَ اللّه‌ُ بِعَبْدٍ خَیْرا زَهَّدَهُ فِی الدُّنْیا وَ فَقَّهَهُ فِی الدِّینِ وَ بَصَّرَهُ عُیوبَها وَ مَنْ اوتِیَهُنَّ فَقَدْ اوتیَ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ؛
هرگاه خداوند خیر بنده‌ای را بخواهد، او را بی‌رغبت به دنیا، آگاه در دین و دانای به عیوبش می‌گرداند؛ به چنین کسی خیر دنیا و آخرت داده شده است.
کافی، ج 2، ص 130.
حدیث3911
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
لا یَنْبَغی لِمَنْ لا یَتَّقی مَلامَةَ الْعُلَماءِ وَ ذَمِّهِمْ اَنْ یُرْجی لَهُ خَیْرُ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ؛
کسی که از سرزنش و نکوهش علما پروا نمی‌کند، نمی‌توان به خیر دنیا و آخرت او امید داشت.
تحف العقول، ص 364 .
حدیث3912
امام علی علیه السلام می فرمایند:
جَمْعُ خَیْرِ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ فی کِتْمانِ السِّرِّ وَ مُصادَقَةِ الاَخْیارِ، وَ جَمْعُ الشَّرِّ فِی الاِذاعَةِ وَ مُؤاخاةِ الاَشْرارِ؛
همه خیر دنیا و آخرت در رازداری و هم‌نشینی با نیکان است و همه شر در افشای اسرار و دوستی با اشرار است.
بحارالأنوار، ج 74 ، ص 178، ح 17 .
حدیث3913
امام علی علیه السلام می فرمایند:
عَلَیْکُمْ بِتَقْوَی اللّه‌ِ فَاِنَّها تَجْمَعُ الْخَیْرَ وَ لا خَیْرَ غَیْرُها وَ یُدْرَکُ بِها مِنَ الْخَیْرِ ما لا یُدْرَکُ بِغَیْرِها مِنْ خَیْرِ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ؛
شما را سفارش می‌کنم به تقوای الهی، که گردآورنده خیر است و هیچ خیری جز آن نیست، به وسیله تقوا خیرهایی از دنیا و آخرت نصیب انسان می‌شود که با غیر آن نمی‌شود.
بحارالأنوار، ج 70، ص 66، ح 11 .
حدیث3914
امام رضا علیه السلام می فرمایند:
اِنَّ رَجُلاً سَاَلَ الْعالِمَ اَنْ یُعَلِّمَهُ ما یَنالُ بِهِ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ وَ لا یُطَوِّلَ عَلَیْهِ فَقالَ لا تَغْضَبْ؛
شخصی از امام کاظم صلی الله علیه و آله درخواست نمود که در کلامی کوتاه، چیزی به او بیاموزد که با آن خیر دنیا و آخرت را به دست آورد. حضرت فرمودند: خشمگین مشو.
بحارالأنوار، ج 73، ص 265، ح 13 .
حدیث3915
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَلا اُخْبِرُکُمْ بِخَیْرِ اَخْلاقِ أهْلِ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ؟ قالوا: بَلی یا رَسولَ اللّه‌ِ. فَقالَ اِفْشاءُ السَّلامِ فِی الْعالَمِ؛
آیا شما را از بهترین اخلاق اهل دنیا و آخرت خبر ندهم؟ عرض کردند: چرا؟ ای رسول خدا! حضرت فرمودند: آشکارا سلام کردن به همگان.
بحارالأنوار، ج 76، ص 12، ح 50 .
حدیث3916
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
یا عَلیُّ لا یَخْدُمُ الْعِیالَ اِلاّ صِدِّیقٌ اَوْ شَهیدٌ اَوْ رَجُلٌ یُریدُ اللّه‌ُ بِهِ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ؛
ای علی! به خانواده خود خدمت نمی‌کند، مگر مرد بسیار راستگو یا شهید یا مردی که خداوند خیر دنیا و آخرت را برای او می‌خواهد.
مستدرک الوسائل، ج 13، ص 49.
حدیث3917
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَطیعی زَوْجَکَ یَکْفِکَ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ وَ بِرِّی والِدَیْکَ یَکْثُرْ خَیْرُ بَیْتِکَ؛
شوهرت را اطاعت کن تا خیر دنیا و آخرت تو را کفایت کند و به پدر و مادرت نیکی کن تا خیر خانه‌ات زیاد شود.
کنزالعمال، ح 43388.
حدیث3918
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَکْثِروا مِنْ قَوْلِ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّه‌ِ الْعَلیِّ الْعَظیمِ فَاِنَّها مِلْکُ الْجَنَّةِ وَ مَنْ اَکْثَرَ مِنْها نَظَرَ اللّه‌ُ اِلَیْهِ وَ مَنْ نَظَرَ اِلَیْهِ فَقَدْ اَصابَ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ؛
ذکر «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّه‌ِ الْعَلیِّ الْعَظیم» را بسیار بگویید: زیرا که آن، دارایی بهشت است و هر کس آن را بسیار بگوید خداوند به او می‌نگرد و هر کس خدا به او بنگرد به خیر دنیا و آخرت دست یافته است.
بحارالأنوار، ج 38، ص 161، ح 83 .
حدیث3919
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
مَنْ فَتَحَ بابَ مَسْأَلَةٍ فَتَحَ اللّه‌ُ لَهُ بابَ فَقْرٍ فِی الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ وَ مَنْ فَتَحَ بابَ عَطیَّةٍ ابْتِغاءً لِوَجْهِ اللّه‌ِ اَعْطاهُ اللّه‌ُ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ؛
هر کس درِ درخواستی از مردم را به روی خود باز کند، خداوند برای او درِ فقری را در دنیا و آخرت باز می‌کند و هر کس درِ بخششی را برای مردم به خاطر خدا باز کند، خداوند او را خیر دنیا و آخرت عطا می‌فرماید.
کنزالعمال، ح 16745.
حدیث3920
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
مَنْ اَوی اِلی فِراشِهِ طاهِرا یَذْکُرُ اللّه‌َ تَعالی حَتّی یُدْرِکَهُ النُّعاسُ لَمْ یَتَقَلَّبْ ساعَةً مِنَ اللَّیْلِ یَسْأَلُ اللّه‌َ شَیْئا مِنْ خَیْرِ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ اِلاّ اَعْطاهُ اللّه‌ُ ایّاهُ؛
هر کس با وضو و با یاد خدا به رخت خواب برود و خوابش ببرد، در هر ساعتی از شب که بیدار گردد و از خدا چیزی از خیر دنیا و آخرت بخواهد، خداوند آن را به او عطا فرماید.
کنزالعمال، ح 41274 .
حدیث3921
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
مَنْ اَرادَ الْحَدیثَ لِمَنْفَعَةِ الدُّنْیا لَمْ یَکُنْ لَهُ فِی الآخِرَةِ نَصیبٌ، وَ مَنْ اَرادَ بِهِ خَیْرَ الآخِرَةِ اَعْطاهُ اللّه‌ُ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ؛
هر کس حدیث را برای بهره دنیا بخواهد، در آخرت بهره‌ای نخواهد داشت و هر کس برای خیر آخرت بخواهد، خداوند به او خیر دنیا و آخرت عطا فرماید.
کافی، ج 1، ص 46.
حدیث3922
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
ما مِنْ عَبْدٍ یَخافُ زَوالَ نِعْمَةٍ اَوْ فَجاءَةِ نِقْمَةٍ اَوْ تَغَیُّرِ عافیَةٍ وَ یَقولُ: یا حَیُّ یا قَیُّومُ یا واحِدُ یا مَجیدُ یا بَرُّ یا کَریمُ یا رَحیمُ یا غَنیُّ تَمِّمْ عَلَیْنا نِعْمَتَکَ وَهَبْ لَنا کَرامَتَکَ وَ اَلْبِسْنا عافیَتَکَ اِلاّ اَعْطاهُ اللّه‌ُ تَعالی خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ؛
قطعا هر کس به خاطر ترس از دست دادن نعمتی یا گرفتار شدن به بلایی ناگهانی و یا از دست دادن سلامتی بگوید: «ای زنده، ای پابرجا، ای یکتا، ای بزرگ، ای نیکوکار، ای بزرگوار، ای مهربان، ای بی نیاز! نعمتت را بر ما کامل کن و بخششت را ارزانی ما کن و لباس عافیت را بر تن ما بپوشان» خداوند، خیر دنیا و آخرت به او عطا می‌فرماید.
بحارالأنوار، ج 95، ص 194، ح 27.
حدیث3923
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
فَاِنْ اَرَدْتَ اَنْ تَقَرَّعَیْنُکَ وَ تَنالَ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ فَاقْطَعِ الطَّمَعَ مِمّا فی اَیْدِی النّاسِ وَ عُدَّ نَفْسَکَ فِی الْمَوتی وَ لا تُحَدِّثْ لِنَفْسِکَ اَنَّکَ فَوْقَ اَحَدٍ مِنَ النّاسِ وَ اخْزَنْ لِسانَکَ کَما تَخْزَنُ مالَکَ؛
اگر می‌خواهی دیدگان تو روشن شود و به خیر دنیا و آخرت دست‌یابی، طمع خود را از آنچه در دست مردم است قطع کن و خود را از میرندگان بشمار و گمان نکن که از کسی بهتری و زبان خود را نگه‌دار همان گونه که مال خود را نگه می‌داری.
بحارالأنوار، ج 13، ص 416، ح 8 .
حدیث3924
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
مَنْ رَزَقَهُ اللّه‌ُ حُبَّ الاَئِمَّةِ مِنْ اَهْلِ بَیْتی فَقَدْ اَصابَ خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ، فَلا یَشُکَّنَّ اَحَدٌ اَنَّهُ فِی الْجَنَّةِ فَاِنَّ فی حُبِّ اَهْلِ بَیْتی عِشْرینَ خَصْلَةً عَشَرَةٌ مِنْها فِی الدُّنْیا وَ عَشَرَةٌ مِنْها فِی الآخِرَةِ؛
هر کس که خداوند محبت امامان از اهل بیت مرا نصیب او کرده بی‌گمان به خیر دنیا و آخرت دست یافته و بدون شک در بهشت خواهد بود، پس هیچ یک (از شیعیان) نباید در این که اهل بهشت است شک کند؛ زیرا در دوستی اهل بیت من بیست ویژگی است که ده مورد آن در دنیا و ده مورد آن در آخرت است.
بحارالأنوار، ج 27، ص 78، ح 12.
حدیث3925
امام علی علیه السلام می فرمایند:
خَیْرُ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ فی خَصْلَتَیْنِ الْغِنی وَ التُّقی، وَ شَرُّ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ فی خَصْلَتَیْنِ الفَقْرِ وَ الْفُجورِ؛
خیر دنیا و آخرت در دو خصلت است: بی‌نیازی و تقوا و شر دنیا و آخرت در دو خصلت است: نیازمندی و گناه.
شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج 20، ص 301.
حدیث3926
امام رضا علیه السلام می فرمایند:
اَنَّ رَجُلاً اَتَی سَیِّدَنا رَسولَ اللّه‌ِ صلی الله علیه و آله فَقالَ یا رَسولَ اللّه‌ِ عَلِّمْنی خُلُقا یَجْمَعُ لی خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ فَقالَ صلی الله علیه و آله لا تَکْذِبْ؛
مردی نزد سرور ما رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و عرض کرد: به من اخلاقی بیاموزید که خیر دنیا و آخرت در آن جمع باشد، حضرت فرمودند: دروغ نگو.
فقه الرضا علیه السلام ، ص 354.
حدیث3927
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
یا عَلیُّ... لاتُصادِقْ آکِلَ الرِّبا فَإِنَّهُ یُبارِزُ اللّه‌َ لأَِنَّ اللّه‌َ تَعالی قالَ: (فَإِنْ لَمْ تَفْعَلوا فَأْذَنوا بِحَرْبٍ مِنَ اللّه‌ِ وَرَسولِهِ)؛
ای علی: با رباخوار رفاقت نکن، زیرا او با خداوند به مبارزه برخواسته، چون خداوند متعال می‌فرماید: اگر دست از رباخواری برنداشتید پس به خدا و رسولش اعلان جنگ دهید.
میراث حدیث شیعه، ج 2، ص 46، ح 189 .
حدیث3928
امام علی علیه السلام می فرمایند:
مَعاشِرَ النّاسِ، اَلفِقْهَ ثُمَّ الْمَتْجَرَ ، وَاللّه‌ِ لِلرِّبا فی هذِهِ الاُْمَّةِ أخْفی مِنْ دَبیبِ النَّمْلِ عَلَی الصَّفا؛
ای مردم! ابتدا احکام را یاد بگیرید، سپس تجارت کنید! به خدا قسم که ربا در میان این امت ناپیداتر از حرکت مورچه بر روی تخته سنگ است.
بحارالانوار، ج 103، ص 117، ح 16.
حدیث3929
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اَلدَّیْنُ رِقٌّ فَلا تَبْذُلْ رِقَّکَ لِمَنْ لا یَعْرِفُ حَقَّکَ؛
بدهی (نوعی) بندگی است، پس زمام اختیار خود را به کسی که حق تو را نمی‌شناسد مسپار (کنایه از این است که از هر کس قرض نگیر).
1 شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید،ج20،ص306،ح503 .
حدیث3930
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اِیّاکُمْ وَ الدَّیْنَ فَاِنَّهُ مَذَلَّةٌ بِالنَّهارِ، وَ مَهَمَّةٌ بِاللَّیلِ وَ قَضاءٌ فِی الدُّنْیا وَ قَضاءٌ فِی الآْخِرَةِ؛
زیر بار بدهی نروید زیرا بدهکاری خواری روز و اندوه شب است و در دنیا و آخرت باز پرداختی دارد.
کافی، ج 5، ص 95، ح 11.
حدیث3931
امام علی علیه السلام می فرمایند:
بِئْسَ القِلادَةُ لِلخَیِّرِ العَفیفِ قِلادَةُ الدَّیْنِ؛
چه بد گردنبندی است گردنبند بدهکاری بر گردن نیکوکارِ خویشتندار.
دستور معالم الحکم، ص 21.
حدیث3932
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
اَلدَّیْنُ دَیْنانِ: فَمَنْ ماتَ وَ هُوَ یَنْوی قَضاءَهُ فَاَنَا وَلیُّهُ وَ مَنْ ماتَ وَلایَنْوی‌قَضاءَهُ‌فَذاکَ‌الَّذی یُؤْخَذُ مِنْ حَسَناتِهِ لَیْسَ یَوْمَئِذٍدینارٌوَلادِرْهَمٌ؛
قرض بر دو نوع است: هر کس از دنیا برود و قصد داشته باشد که قرض خود را بپردازد من سرپرست او خواهم بود و هر کس از دنیا برود و قصد داشته باشد که قرض خود را نپردازد، در مقابل آن از اعمال نیک او بر می‌دارند، زیرا در آن روز دینار و درهمی نیست.
نهج الفصاحه، ح 1609.
حدیث3933
اِتَّقوا دَعْوَةَ الْمُعْسِرِ؛
بترسید، از نفرین تنگدست.
کنزالعمال، ج 6، ص 220، ح 15424.
حدیث3934
امام علی علیه السلام می فرمایند:
وَ اغْتَنِمْ مَنِ اسْتَقْرَضَکَ فی حالِ غِناکَ لِیَجْعَلَ قَضاءَهُ لَکَ فی یَوْمِ عُسْرَتِکَ؛
غنیمت بدان کسی را که در زمان توانگریت از تو قرض بخواهد تا در روز تنگدستی‌ات (قیامت) بپردازد.
نهج البلاغه، از نامه 31.
حدیث3935
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
... فَاِنْ اَعْطاهُ اَکْثَرَ مِمّا اَخَذَهُ مِنْ شَرْطٍ بَیْنَهُما فَهُوَ مُباحٌ لَهُ، وَ لَیْسَ لَهُ عِنْدَ اللّه‌ِ ثَوابٌ فیما اَقْرَضَهُ؛
اگر قرض گیرنده بدون قرار قبلی، سودی به قرض دهنده بدهد مُباح است، ولی آن قرض دهنده پاداشی از خدا نخواهد گرفت.
بحارالانوار، ج 103، ص 157، ح 1.
حدیث3936
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
لاَِنْ اُقْرِضَ قَرْضا اَحَبُّ اِلَیَّ مِنْ اَنْ اَصِلَ بِمِثْلِهِ؛
مالی را قرض بدهم، بیشتر دوست دارم تا آن را ببخشم.
بحارالانور، ج 103، ص 139، ح 5 .
حدیث3937
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
مَنْ أَرادَ تُسْتَجابُ دَعْوَتُهُ وَأَنْ تُکْشَفَ کُرْبَتُهُ فَلْیُفَرِّجْ عَنْ مُعْسِرٍ؛
هر کس می‌خواهد دعایش مستجاب و اندوهش برطرف شود، به تنگدست مهلت دهد.
کنزالعمال، ج 6، ص 215، ح 15398.
حدیث3938
امام رضا علیه السلام می فرمایند:
اِعْلَمْ أَنَّ مَنِ اسْتَدانَ دَیْنا وَنَوی قَضاءَهُ، فَهُوَ فی أَمانِ اللّه‌ِ حَتّی یَقْضیَهُ، فَإنْ لَمْ یَنْوِ قَضاءَهُ فَهُوَ سارِقٌ؛
کسی که قرض بگیرد در صورتی که تصمیم داشته باشد آن را پس دهد در امان خداست تا آن را اداء کند ولی اگر تصمیم نداشته باشد آن را به صاحبش برگرداند، دزد محسوب می‌شود.
فقه الرضا، ص 268.
حدیث3939
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
کَمالایَحِلُ‌لِغَریمِکَ‌أَنْ‌یَمْطُلَکَ‌وَهُوَمُؤْسِرٌفَکَذلِکَ لایَحِلُّ لَکَ أَنْ تَعْسِرَهُ إِذا عَلِمْتَ أَنَّهُ مُعْسِرٌ؛
همان طور که برای آن کسی که از تو قرض گرفته جایز نیست که اداء آن را به تأخیر بیندازد، پس برای تو هم جایز نخواهد بود که با این‌که می‌دانی او تنگدست است از او مطالبه کنی.
ثواب الاعمال، ص 138.
حدیث3940
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
مَنْ أَقْرَضَ مَلْهوفافَأَحْسَنَ‌طِلْبَتَهُ‌اسْتَأْنَفَ‌الْعَمَلَ وَأَعْطاهُ اللّه‌ُ بِکُلِّ دِرْهَمٍ أَلْفَ قِنْطارٍ مِنَ الْجَنَّةِ؛
هر کس به گرفتار و درمانده‌ای قرض بدهد و در پس گرفتن آن خوشرفتاری کند [گناهانش پاک شده] اعمالش را دوباره شروع می‌کند و خداوند در برابر هر درهم، هزار قنطار (ثروتی فراوان) در بهشت به او عطا کند.
ثواب الاعمال، ص 289.
حدیث3941
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
إِنَّ اللّه‌َ تَعالی مَعَ الدّائِنِ حَتّی یَقْضیَ دَیْنَهُ مالَمْ یَکُنْ دَیْنُهُ فیما یَکْرَهُ اللّه‌ُ؛
خداوند یار قرض‌دار است تا قرض خود را بپردازد به‌شرط آن‌که قرض وی بر خلاف رضای خدا نباشد.
نهج الفصاحه، ح 733.
حدیث3942
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
مَنْ أَخَذَ أَمْوالَ النّاسِ یُریدُ أَداءَها أَدَّی اللّه‌ُ عَنْهُ وَمَنْ أَخَذَها یُریدُ إِتْلافَها اَتْلَفَهُ اللّه‌ُ؛
هر کس اموال مردم را بگیرد و قصد پرداخت آن را داشته باشد خداوند آن را بپردازد (او را یاری می‌کند) و هر کس اموال مردم را بگیرد و قصد تلف کردن داشته باشد خداوند آن را تلف کند.
نهج الفصاحه، ح 2979.
حدیث3943
رسول اکرم صلی الله علیه و آله :
دَخَلْتُ الْجَنَّةَ فَرَأَیْتُ عَلی بابِها: اَلصَّدَقَةُ بِعَشَرَةٍ وَالْقَرْضُ بِثَمانیَةَ عَشَرَ فَقُلْتُ یا جَبْرَئیلُ کَیْفَ صارَتِ الصَّدَقَةُ بِعَشَرَةٍ وَالْقَرْضُ بِثَمانیَةَ عَشَرَ؟ قالَ: لأَِنَّ الصَّدَقَةَ تَقَعُ عَلی یَدِ الْغَنیِّ وَالْفَقیرِ وَالْقَرْضُ لایَقَعُ إِلاّ فی یَدِ مَنْ یَحْتاجُ إِلَیْهِ؛
وارد بهشت شدم، دیدم بر در آن نوشته است (ثواب) صدقه ده برابر است و قرض هجده برابر. گفتم: ای جبرئیل چرا صدقه ده برابر و قرض هجده برابر است؟ گفت: زیرا صدقه به دست نیازمند و بی‌نیاز می‌رسد اما قرض جز به دست کسی که به آن نیاز دارد، نمی‌رسد.
کنزالعمال، ج 6، ص 210، ح 15373.
حدیث3944
رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند:
اِنَّ اَشَدَّ النّاسِ تَصْدیقا لِلنّاسِ اَصْدَقُهُمْ حَدیثا وَ اِنَّ اَشَدَّ النّاسِ تَکْذیبا اَکْذَبُهُمْ حَدیثا؛
هر کس راستگوتر است سخن مردم را بیشتر باور می‌کند و هر کس دروغگوتر است مردم را بیشتر دروغگو می‌داند.
نهج الفصاحه، ح 591 .
حدیث3945
امام علی علیه السلام می فرمایند:
لا تُحَدِّثِ النّاسَ بِکُلِّ ما سَمِعْتَ بِهِ، فَکَفی بِذلِکَ کَذِبا؛
هر چه را شنیدی برای مردم بازگو مکن، که همین برای دروغگویی (تو) کافی است.
نهج البلاغه، از نامه 69 .
حدیث3946
رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند:
إِنَّ اللّه‌َ عَزَّوَجَلَّ أَحَبَّ الْکَذِبَ فِی الصَّلاحِ وَ أبْغَضَ الصِّدْقَ فِی الْفَسادِ؛
خداوند عزوجل، دروغی را که باعث صلح و آشتی شود دوست دارد و از راستی که باعث فتنه شود بیزار است.
من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 353، ح 5762.
حدیث3947
رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند:
عَلَیْکُمْ بِالصِّدْقِ فَاِنَّهُ مَعَ البِرِّ وَ هُما فِی الْجَنَّةِ وَ اِیّاکُمْ وَالْکِذْبَ فَاِنَّهُ مَعَ الْفُجورِ وَ هُما فِی النّارِ؛
شما را سفارش می‌کنم به راستگویی، که راستگویی با نیکی همراه است و هر دو در بهشت‌اند و از دروغگویی بپرهیزید که دروغگویی همراه با بدکاری است و هر دو در جهنم‌اند.
نهج الفصاحه، ح 1976.
حدیث3948
رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند:
ثَلاثٌ یَقْبَحُ فیهِنَّ الصِّدْقُ: اَلنِّمیمَةُ، وَ اِخبارُکَ الرَّجُلَ عَنْ اَهلِهِ بِما یَکْرَهُهُ، وَ تَکذیبُکَ الرَّجُلَ عَنِ الخَبَرِ؛
در سه چیز راستگویی زشت است: سخن‌چینی، خبر ناخوشایند دادن به مردی درباره زن و فرزندش و تکذیب کردن خبر کسی.
خصال، ص 87 ، ح 20.
حدیث3949
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اَقْبَحُ الصِّدقِ ثَناءُ الرَجُلِ عَلی نَفْسِهِ؛
زشت‌ترین راستگویی، تعریف انسان از خودش می‌باشد.
غررالحکم، ج 2، ص 388، ح 2942.
حدیث3950
امام موسی کاظم علیه السلام می فرمایند:
اَداءُ الاَمانَةِ وَالصِّدْقُ یَجْلِبانِ الرِّزْقَ، وَالْخیانَةُ وَالْکَذِبُ یَجْلِبانِ الفَقْرَ وَ النِّفاقَ؛
ادای امانت و راستگویی روزی را زیاد می‌کند و خیانت و دروغگویی باعث فقر و نفاق می‌شود.
بحارالأنوار، ج 78، ص 327.
حدیث3951
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
لا تَغْتَرّوا بِصَلاتِهِمْ وَلا بِصیامِهِمْ، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاةِ وَالصَّوْمِ حَتّی لَوْ تَرَکَهُ اسْتَوْحَشَ ، وَلکِنِ اخْتَبِروهُمْ عِنْدَ صِدْقِ الْحَدیثِ وَأداءُ الأمانَةِ؛
فریب نماز و روزه مردم را نخورید، زیرا آدمی گاه چنان به نماز و روزه خو می‌کند که اگر آنها را ترک گوید، احساس ترس می‌کند، بلکه آنها را به راستگویی و امانتداری بیازمایید.
کافی، ج2، ص 104، ح2.
حدیث3952
امام علی علیه السلام می فرمایند:
اَلصّادِقُ عَلی شَفا مَنْجاةٍ وَکَرامَةٍ وَالْکاذِبُ عَلی شُرُفِ مَهْواةٍ وَمَهانَةٍ؛
راستگو در آستانه نجات و بزرگواری است و دروغگو در لبه پرتگاه و خواری.
نهج البلاغه، خطبه 86 .
حدیث3953
رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند:
یا عَلیُّ اصْدِقْ وَإِنْ ضَرَّکَ فِی الْعاجِلِ فَإِنَّهُ یَنْفَعُکَ فِی الآجِلِ وَلاتَکْذِبْ وَإِنْ یَنْفَعْکَ فِی الْعاجِلِ فَإِنَّهُ یَضُرُّکَ فِی الآجِلِ؛
ای علی راست بگو اگر چه در حال حاضر به ضرر تو باشد ولی در آینده به نفع توست و دروغ نگو اگر چه در حال حاضر به نفع تو باشد ولی در آینده به ضرر توست.
میراث حدیث شیعه، ج 2، ص 27.
حدیث3954
امام صادق علیه‌السلام :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ الْجَمالَ وَ التَّجَمُّلَ وَ یُبْغِضُ البُؤْسَ وَ التَّباؤُسَ؛
خداوند زیبایی و آراستگی را دوست دارد و با فقر و تظاهر به فقر دشمن است.
کافی، ج 6، ص 440، ح 14.
حدیث3955
امام صادق علیه‌السلام :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ الْبَیْتَ الَّذی فیهِ الْعُرْسُ وَ یُبْغِضُ الْبَیْتَ الَّذی فیهِ الطَّلاقُ؛
خداوند خانه‌ای را که در آن عروسی برپا شود دوست دارد و با خانه‌ای که در آن طلاق صورت گیرد، دشمن است.
کافی، ج 6، ص 54، ح3.
حدیث3956
امام صادق علیه‌السلام :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ الْعَبْدَ الْمُفَتَّنَ التَّوّابَ وَ مَنْ لَمْ یَکُنْ ذلِکَ مِنْهُ کانَ اَفْضَلَ؛
خداوند بنده به گناه افتاده توبه‌کار را دوست دارد ولی کسی که گناه نکند، از او برتر است.
کافی، ج 2، ص 435، ح9.
حدیث3957
امام صادق علیه‌السلام :
اِنَّ اللّه‌َ عزّوَجَلَّ یُحِبُّ اَنْ یُسْاَلَ وَ یُطْلَبَ ما عِنْدَهُ؛
خداوند عزّوجل دوست دارد آنچه نزد اوست درخواست گردد و طلب شود.
کافی، ج 2، ص 475، ح4.
حدیث3958
امام صادق علیه‌السلام :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ اَنْ یُعْبَدَ فِی السِّرِ کَما یُحِبُّ اَنْ یُعْبَدَ فِی الْعَلانِیَةِ؛
خداوند دوست دارد که در پنهان عبادت شود، چنانکه دوست دارد آشکارا عبادت شود.
1 کافی، ج 2، ص 223، ح 8 .
حدیث3959
امام باقر علیه‌السلام :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ اِبْرادَ الْکَبَدِ الحَرّی؛
خداوند خنک کردن جگر تشنه را دوست دارد.
کافی، ج 4، ص 58، ح6.
حدیث3960
امام سجاد علیه‌السلام :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ کُلَّ قَلْبٍ حَزینٍ وَ یُحِبُّ کُلَّ عَبْدٍ شَکورٍ؛
خداوند هر قلب محزون و هر بنده شکرگزار را دوست دارد.
کافی، ج 2، ص 99، ح30.
حدیث3961
امام علی علیه‌السلام :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ اَنْ تَکونَ نِیَّةُ الاِْنْسانِ لِلنّاسِ جَمیلَةً، کَما یُحِبُّ اَنْ تَکونَ نِیَّتُهُ فی طاعتِهِ قَویَّةً غَیرَ مَدخولَةٍ؛
خداوند دوست دارد که انسان نسبت به دیگران خوش نیت باشد، چنانکه دوست دارد نیتش در اطاعت از او محکم و خالص باشد.
غررالحکم، ح 3703.
حدیث3962
امام علی علیه‌السلام :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ الْعَقْلَ الْقَویمَ وَالْعَمَلَ الْمُسْتَقیمَ؛
خداوند عقل استوار و کردار معتدل را دوست دارد.
غررالحکم، ح 3410.
حدیث3963
امام علی علیه‌السلام :
اِنَّ اللّه‌َ عزَّوَجَلَّ یُحِبُّ المُحْتَرِفَ الاَْمینَ؛
خداوند انسان شاغل امین را دوست دارد.
کافی، ج 5، ص 113، ح 1.
حدیث3964
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ اَنْ یُؤخَذَ بِرُخَصِهِ کَما یُحِبُّ اَنْ یُؤخَذَ بِعَزائِمِهِ؛
خداوند دوست دارد از امور مجاز نیز استفاده شود چنانکه دوست دارد به تکالیف عمل شود.
وسائل الشیعه، ج 1، ص 81 ، ح1.
حدیث3965
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ فِی الصَّلاةِ ما یُحِبُّ فِی الْقِتالِ: صَفّا کَأَ نَّهُم بُنیانٌ مَرصُوصٌ؛
خداوند آنچه را که در جنگ دوست دارد، در نماز هم دوست دارد و آن صفی (متحد و منظم) همچون بنیانی پولادین و محکم است.
الدرالمنثور، ج 6، ص 213.
حدیث3966
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ الْعَبدَ اَنْ یَکُونَ سَهْلَ الْبَیْعِ وَ سَهْلَ الشِّراءِ وَ سَهْلَ القَضاءِ وَ سَهْلَ الاِقْتِضاءِ؛
خداوند بنده‌ای را که در خرید و فروش و قضاوت و پذیرش قضاوت آسان گیر باشد دوست دارد.
دعائم الاسلام، ج 1، ص 17 .
حدیث3967
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ مَعالِیَ الاَْخْلاقِ وَ یَکْرَهُ سَفْسافَها؛
خداوند خصلت‌های والای اخلاقی را دوست دارد و از خصلت‌های پَست بیزار است.
کنزالعمال، ح 5180.
حدیث3968
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه‌َ تعالی یُحِبُّ الْمُداوَمَةَ عَلَی الاِْخاءِ الْقَدیمِ فَداوِمُوا؛
خداوند تداوم دوستی دیرینه را دوست دارد، پس در دوستی مداومت ورزید.
نهج الفصاحه، ح 751.
حدیث3969
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ الْبَصَرَ النّافِذَ عِندَ مَجیی‌ءِ الشَّهَواتِ، وَالْعَقْلَ الکامِلَ عِندَ نُزولِ الشُّبَهاتِ و یُحِبُّ السَّماحَةَ وَ لَوْ عَلی تَمراتٍ وَ یُحِبُّ الشَّجاعَةَ وَ لَوْ عَلی قَتْلِ حَیَّةٍ؛
خداوند چشم تیز بین هنگام روی آوردن هوا و هوس‌ها، و عقل کامل هنگام آمدن شبهه‌ها را دوست دارد و بخشندگی را هر چند به دانه‌های خرما، دوست دارد و شجاعت را اگر چه به کشتن یک مار دوست دارد.
مسند الشهاب، ج 2، ص 152، ح 1080 .
حدیث3970
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه‌َ تَعالی یُحِبُّ الاَْتْقیاءَ الاَْبْرارَ الاَْخْفیاءَ الَّذینَ اِذا حَضَروا لَمْ یُعْرَفوا وَ اِذا غابوا لَمْ یُفْتَقَدوا، قُلوبُهُمْ مَصابیحُ الْهُدی یَنْجونَ مِنْ کُل غَبْراءَ مُظْلِمَةٍ؛
خداوند تعالی بندگان پرهیزگارِ نیکوکارِ گمنام را دوست دارد، کسانی که چون حاضرند، شناخته نمی‌شوند و آنگاه که غایب‌اند سراغشان را نمی‌گیرند، قلب هایشان چراغ‌های هدایت است و از هر تیرگی و تاریکی نجات می‌یابند.
نثر الدّر، ج 1، ص 156 .
حدیث3971
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ الرَّجُلَ القَوِیَّ المُبْدِئَ الْمُعیدَ عَلَی الْفَرَسِ المُبْدِئَ المُعیدِ؛
خداوند مردِ نیرومندی را که همیشه برای جهاد پا به رکاب است دوست دارد.
بحارالأنوار، ج 64، ص 184، ح 40 .
حدیث3972
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ الاِْنْفاقَ وَ یُبْغِضُ اْلاِقْتارَ، فَاَنْفِقْ وَ اَطْعِمْ وَ لا تُصَرْصِرْ فَیَعْسِرْ عَلَیْکَ الطَّلَبُ؛
خداوند خرج کردن را دوست دارد و با سخت خرج کردن دشمن است پس انفاق و اطعام کن و به ثروت اندوزی مپرداز که کسب ثروت تو را به سختی می‌اندازد.
بحارالأنوار، ج64، ص 282، ح 43 .
حدیث3973
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ الشّابَّ الَّذی یُفْنی شَبابَهُ فی طاعَةِ اللّه‌ِ؛
خداوند جوانی که جوانیش را در اطاعت از او بگذراند دوست دارد.
نهج الفصاحه، ح 800 .
حدیث3974
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
کُنْ بَشّاشا فَاِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ البَشّاشینَ وَ یُبْغِضُ الْعَبوسَ کَریهَ الْوَجْهِ؛
گشاده‌رو باش که خداوند انسان‌های گشاده‌رو را دوست دارد و با اخموی ترش‌رو دشمن است.
الشهاب فی الحکم والآداب، ص 38.
حدیث3975
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ مَعالِیَ الاُْمورِ وَ اَشْرافَها وَ یَکْرَهُ سَفْسافَها؛
خداوند کارهای والا و شرافتمند را دوست دارد و از کارهای پست و ناچیز بیزار است.
نهج الفصاحه، ح 804 .
حدیث3976
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ مِنَ الْخَیْرِ ما یُعَجَّلُ؛
خداوند کار خیری را که به آن شتاب شود دوست دارد.
کافی، ج 2، ص 142، ح4.
حدیث3977
امام علی (علیه السلام):
ما اَخَذَ اللّه‌ُ میثاقاً مِنْ اَهْلِ الْجَهْلِ بِطَـلَبِ تِبْیانِ الْعِلْمِ حَتّی اَخَذَ میثاقاً مِنْ اَهْلِ الْعِلْمِ بِبَیانِ الْعِلْمِ لِلجُهّالِ؛ لاَِنَّ الْعِلْمَ کانَ قَبْلَ الْجَهْلِ؛
خداوند، از مردم نادان پیمانی برای جستجوی دانش نگرفت، مگر این‌که پیمان بیان کردن دانش برای نادانان را از اهل دانش گرفت، چرا که دانش، پیش از نادانی بود.
امالی، مفید، ص 66، ح 12.
حدیث3978
امام علی (علیه السلام):
زَلَّةُ الْعالِمِ کَانْکِسارِ السَّفینَةِ تَغْرَقُ و تُغْرِقُ مَعَها غَیْرَها؛
لغزش عالم، مانند شکستن کشتی است. خود، غرق می‌شود و دیگران را هم با خود غرق می‌کند.
غرر الحکم ، ح 5474.
حدیث3979
پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله):
لَو خِفْتُمُ اللّه‌َ حَقَّ خیفَتِهِ لَعَلِمْتُمُ الْعِلْمَ الَّذی لا جَهلَ مَعَهُ ، وَ لَو عَرَفْتُمُ اللّه‌َ حَقَّ مَعْرِفَتِهِ لَزالَتْ بِدُعائِکُمُ الْجِبالُ؛
اگر از خدا چنانکه باید می‌ترسیدید، به دانشی ناب دست می‌یافتند و اگر خدا را چنانکه باید می‌شناختید، با دعایتان کوه‌ها از میان می‌رفتند.
کنز العمّال، ح 5881.
حدیث3980
پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله):
اِذَا الْتَبَسَتْ عَلَیْکُمُ الفِتَنُ کَقِطَعِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَیْکُمْ بِالْقُرآنِ ... و لَهُ ظَهْرٌ وَ بَطْنٌ فَظاهِرُهُ حُکْمٌ وَ باطِنُهُ عِلْمٌ ... فیهِ مَصابیحُ الْهُدی وَ مَنارُ الْحِکْمَةِ وَ دَلیلٌ عَلَی الْمَعْرِفَةِ لِمَنْ عَرَفَ الصِّفَةَ؛
هنگامی که فتنه‌ها چون پاره‌های شب تار بر شما مشتبه شود، به قرآن روی بیاورید ... برای قرآن ظاهری و باطنی است. ظاهر آن حکمت و باطن آن دانش است ... در قرآن چراغ‌های هدایت و نشانه‌های حکمت و راهنمای معرفت هست، برای کسی که ویژگی‌اش را شناخت.
کافی، ج 2، ص 599 ، ح 2.
حدیث3981
پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله):
ما مِنْ عالِمٍ اَو مُتَعَلِّمٍ یَمُرُّ بِقَرْیَةٍ مِنْ قُرَی الْمُسْلِمینَ اَو بَلْدَةٍ مِنْ بِلادِ الْمُسْلِمینَ وَ لَمْ یَاْکُلْ مِنْ طَعامِهِمْ وَ لَمْ یَشْرَبْ مِنْ شَرابِهِمْ وَ دَخَلَ مِنْ جانِبٍ وَ خَرَجَ مِنْ جانِبٍ اِلاّ رَفَعَ اللّه‌ُ تَعالی عَذابَ قُبورِهِمْ اَرْبَعینَ یَوْما؛
هیچ دانشمند و یا دانش‌اندوزی از روستایی از روستاها و یا شهری از شهرهای مسلمانان نمی‌گذرد و از خوراک آنان نمی‌خورد و از نوشیدنی آنان نمی‌نوشد و از یک طرف وارد نمی‌شود و از طرف دیگر خارج نمی‌گردد، جز آنکه خدای متعال عذاب قبرهایشان را تا چهل روز بر می‌دارد.
جامع الأخبار ، ص 507، ح 1405.
حدیث3982
امام علی (علیه السلام):
خَیْرُ مَنْ شاوَرْتَ ذَوُو النُّهی وَالْعِلْمِ ، وَ اُولُو التَّجارِبِ وَ الْحَزْمِ؛
بهترین مشاوران، دارندگان عقل، علم، تجربه و دوراندیشی‌اند.
غرر الحکم ، ح 4990.
حدیث3983
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله):
لا تَجْلِسوا مَعَ کُلِّ عالِمٍ، اِلاّ عالِماً یَدْعوکُمْ مِنْ الخَمْسِ اِلی الْخَمْسِ : مِنَ الشَّکِّ اِلَی الْیَقینِ، وَ مِنَ الْعَداوَةِ اِلَی النَّصیحَةِ وَ مِنَ الْکِبْرِ اِلَی التَّواضُعِ وَ مِنَ الرّیاءِ اِلَی الاِْخْلاصِ وَ مِنَ الرَّغْبَةِ اِلَی الزُّهْدِ؛
با هر عالمی ننشینید، مگر عالمی که شما را از پنج چیز به پنج چیز دعوت کند: از شکّ به یقین، از دشمنی به خیرخواهی، از تکبّر به تواضع، از ریا به اخلاص و از علاقه به دنیا به بی‌اعتنایی به آن.
تاریخ بغداد ، ج 5، ص 70، ح 2421.
حدیث3984
امام علی (علیه السلام):
جالِسِ الْعُلَماءَ یَزْدَدْ عِلْمُکَ وَ یَحْسُنْ اَدَبُکَ وَ تَزْکُ نَفْسُکَ؛
با علما هم‌نشین باش، تا علمت زیاد و ادبت نیکو و جانت پاک گردد.
غرر الحکم ، ح 4786.
حدیث3985
امام باقر (علیه السلام):
مَنْ عَلَّمَ بابَ هُدیً فَلَهُ مِثْلُ اَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ لا یُنْقَصُ اُولئِکَ مِنْ اُجورِهِمْ شَیْئاً وَ مَنْ عَلَّمَ بابَ ضَلالٍ کانَ عَلَیْهِ مِثْلُ اَوزارِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ لا یُنْقَصُ اُولئِکَ مِنْ اَوزارِهِمْ شَیْئا؛
هرکس باب هدایتی را به کسی آموزش دهد، پاداش همه کسانی را که به آن عمل کنند، دارد، بی آنکه چیزی از پاداش آنان کم شود و هرکس باب گمراهی را یاد دهد، گناهان همه کسانی که بدان عمل کنند، بر او نیز بار می‌شود، بی آن‌که چیزی از گناهان آنان کم شود.
کافی ، ج 1، ص 35، ح 4.
حدیث3986
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله):
تَناصَحوا فِی الْعِلْمِ ، فَاِنَّ خیانَةَ اَحَدِکُمْ فی عِلْمِهِ اَشَدُّ مِنْ خیانَتِهِ فی مالِهِ وَ اِنَّ اللّه‌َ سائِلُـکُمْ یَوْمَ الْقیامَةِ؛
در دانش، خیرخواه یکدیگر باشید که خیانت هر یک از شما در دانشش، سخت‌تر از خیانت او در مالش می‌باشد و خداوند روز قیامت از شما بازخواست می‌کند.
امالی طوسی، ص 126، ح 198.
حدیث3987
امام باقر (علیه السلام):
اَلْعُلَماءُ فی اَنـْفُسِهِمْ خانَةٌ اِنْ کَـتَمُوا النَّصیحَةَ اِنْ رَاَوْا تائِها ضالاًّ لا یَهْدونَهُ اَوْ مَیِّتا لا یُحْیونَهُ فَبِئْسَ ما یَصْنَعونَ لاَِنَّ اللّه‌َ تَبارَکَ وَ تَعالی اَخَذَ عَلَیْهِمُ الْمیثاقَ فِی الْـکِتابِ اَنْ یَاْمُروا بِالْمَعْروفِ وَ بِما اُمِروا بِهِ وَ اَنْ یَنْهَوْا عَمّا نُهوا عَنْهُ وَ اَنْ یَتَعاوَنوا عَلَی الْبِرِّ وَ التَّقْوی وَ لا یَتَعاوَنوا عَلَی الاِْثْمِ وَ الْعُدْوانِ؛
اگر دانشمندان نصیحت را پنهان دارند، خیانت کرده‌اند. اگر سرگشته گمراهی را دیدند و او راراهنمایی نکردند و یا (دل) مرده‌ای را زنده ننمودند، وه که چه کار زشتی کرده‌اند! چون خداوند تبارک و تعالی در کتاب از ایشان پیمان گرفته که به معروف و آنچه فرمان یافته‌اند فرمان دهند و از آنچه نهی شده‌اند نهی کنند و بر نیکوکاری و پرهیزکاری، یکدیگر را یاری کنند و در گناه و ستم یکدیگر را یاری نکنند.
کافی ، ج 8 ، ص 54، ح 16.
حدیث3988
امام علی (علیه السلام):
خُذوا مِنْ کُلِّ عِلْمٍ اَحْسَنَهُ فَاِنَّ النَحْلَ یَاْکُلُ مِنْ کُلِّ زَهْرٍ اَزْیَنَهُ فَیَتَوَلَّدُ مِنْهُ جَوهَرانِ نَفیسانِ: اَحَدُهُما فیهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ وَ الآْخَرُ یُسْتَضاءُ بِهِ؛
از هر دانشی بهترینش را انتخاب کنید، زنبورِ عسل از هر گلی زیباترینش را می‌خورد. در نتیجه دو جواهر گران‌بها از آن تولید می‌شود: یکی (عسل) برای مردم شفاست و دیگری (موم) که از آن روشنایی می‌گیرند.
غرر الحکم ، ح 5082.
حدیث3989
امام رضا (علیه السلام):
رَحِمَ اللّه‌ُ عَبْدا اَحیا اَمْرَنا ... یَتَعَلَّمُ عُلومَنا وَ یُعَلِّمُهَا النّاسَ ، فَاِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِموا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعونا؛
رحمت خدا بر بنده‌ای را که امر ما را زنده کند... دانش‌های ما را فرا گیرد و به مردم بیاموزد. اگر مردم زیبایی‌های سخنان ما را می‌دانستند، از ما پیروی می‌کردند.
معانی الأخبار ، ص 180، ح 1.
حدیث3990
امام صادق (علیه السلام):
وَ الْمُتَعَلِّمُ یَحْتاجُ اِلی رَغْبَةٍ وَ اِرادَةٍ و فَراغٍ وَ نُسُکٍ وَ خَشْیَةٍ وَ حِفْظٍ وَ حَزْمٍ؛
دانش اندوز به شوق، اراده، فراغت، عبادت، ترس از خدا، مراقبت و آینده‌نگری نیاز دارد.
مصباح الشریعه، ص 15.
حدیث3991
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله):
مَنْ جاءَهُ الْمَوتُ وَ هُوَ یَطْلُبُ الْعِلْمَ لِیُحْیِیَ بِهِ الاِْسلامَ کانَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الاَْنبِیاء دَرَجَةٌ واحِدَةٌ فِی الْجَنَّةِ؛
هر کس در جستجوی دانش باشد تا با آن اسلام را زنده کند و مرگ او فرا رسد، در بهشت میان او و پیامبران تنها یک درجه فاصله است.
منیة المرید ، ص 100.
حدیث3992
امام سجاد (علیه السلام):
لَوْ یَعْلَمُ النّاسُ ما فی طَـلَبِ الْعِلْمِ لَطَـلَبوهُ وَ لَو بِسَفْکِ الْمُهَجِ وَ خَوضِ اللُّجَجِ اِنَّ اللّه‌َ تَبارَکَ وَ تَعالی اَوحی اِلی دانیالَ : اِنَّ اَمْقَتَ عَبیدی اِلَیَّ الْجاهِلُ الْمُسْتَخِفُّ بِحَقِّ اَهْلِ الْعِلْمِ ، التّارِکُ لِلاِْقْتِداءِ بِهِمْ وَ اِنَّ اَحَبَّ عَبیدی اِلَیَّ التَّقیُّ الطّالِبُ لِلثَّوابِ الْجَزیلِ اَللاّزِمُ لِلْعُلَماءِ التّابِـعُ لِلْحُلَماءِ القابِلُ عَنِ الْحُـکَماءِ؛
اگر مردم می‌دانستند که در جستجوی دانش چه چیزی [نهفته] است، بی‌گمان در پی آن می‌رفتند، حتّی اگر با ریخته شدن خون و فرو رفتن در اعماق دریا باشد. خدای تبارک و تعالی به دانیال وحی کرد: منفورترین بندگانم نزد من، نادانی است که حق اهل علم را سبک بشمارد و پیروی از ایشان را رها کند و محبوب‌ترین بندگانم نزد من، تقوا پیشه‌ای است که جویای پاداش فراوان، همراه دانشمندان، پیرو بردباران و پذیرای حکیمان باشد.
کافی ، ج 1، ص 35، ح 5.
حدیث3993
امام علی (علیه السلام):
کُلَّ وِعاءٍ یَضیقُ بِما جُعِلَ فیهِ اِلاّ وِعاءُ الْعِلْمِ فَاِنَّهُ یَتَّسِعُ بِهِ؛
هر ظرفی که در آن چیزی ریخته شود پر می‌شود، مگر ظرف دانش که هر چه در آن ریخته شود جا باز می‌کند.
نهج البلاغه ، حکمت 205.
حدیث3994
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله):
اِنَّ لُقْمانَ قالَ لاِبْنِهِ : یا بُنَیَّ عَلَیْکَ بِمَجالِسِ الْعُلَماءِ وَ اسْتَمِعْ کَلامَ الْحُکَماءِ فَاِنَّ اللّه‌َ یُحْیِی الْقَلْبَ الْمَیِّتَ بِنورِ الْحِکْمَةِ کَما یُحْیِی الاَْرْضَ الْمَیتَةَ بِوابِلِ الْمَطَرِ؛
لقمان به پسرش گفت: فرزندم! همواره در مجلس دانشمندان باش و سخنان حکیمان را بشنو، که خداوند، دل مرده را به نور حکمت زنده می‌کند؛ همان گونه که زمین مرده را با باران سیل‌آسا، زنده می‌گرداند.
معجم الکبیر ، ج 8 ، ص 199
حدیث3995
امام صادق (علیه السلام):
اَلْعِلْمُ مَقْرونٌ اِلَی الْعَمَلِ ، فَمَنْ عَلِمَ عَمِلَ ، ومَنْ عَمِلَ عَلِمَ ، وَالْعِلْمُ یَهْتِفُ بِالْعَمَلِ فَاِنْ اَجابَهُ وَ اِلاَّ ارْتَحَلَ عَنْهُ؛
دانش، با عمل همراه است، پس هر که دانست، عمل کرد و هر که عمل کرد، دانست و دانش، به عمل فرا می‌خواند. پس اگر او را اجابت کرد، چه بهتر وگرنه از او جدا می‌گردد.
کافی ، ج 1، ص 44، ح 2.
حدیث3996
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله):
طَـلَبُ الْعِلْمِ فَریضَةٌ عَلی کُلِّ مُسْلِمٍ ، فَاطْلُبُوا الْعِلْمَ مِنْ مَظانِّهِ ، وَاقْتَبِسوهُ مِنْ اَهْلِهِ؛
در پی دانش بودن، بر هر مسلمانی واجب است، پس دانش را از جایی که احتمال بودنش هست، بجویید و آن را از اهلش فراگیرید.
امالی طوسی، ص 569، ح 1176.
حدیث3997
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله):
قَلْبٌ لَیْسَ فیهِ شَی‌ءٌ مِنَ الحِکمَةِ کَبَیْتٍ خَرِبٍ ، فَتَعَلَّموا وعَلِّموا ، وتَفَقَّهوا ولا تَموتوا جُهّالاً ؛ فَاِنَّ اللّه‌َ لا یَعذِرُ عَلَی الْجَهْلِ؛
دلی که در آن حکمت نیست، همچون خانه‌ای ویران است. پس بیاموزید و آموزش دهید، بفهمید و نادان نمیرید که خدای عزّ و جلّ، بهانه‌ای را برای نادانی نمی‌پذیرد.
الفردوس ، ح 4590.
حدیث3998
امام علی (علیه السلام):
یا مُؤمِنُ اِنَّ هذَا الْعِلْمَ وَالاَْدَبَ ثَمَنُ نَفْسِکَ فَاجْتَهِدْ فی تَعَلُّمِها فَما یَزیدُ مِنْ عِلْمِکَ وَ اَدَبِکَ یَزیدُ فی ثَمَنِکَ وَ قَدْرِکَ، فَاِنَّ بِالْعِلْمِ تَهْتَدی اِلی رَبِّکَ؛
ای انسان با ایمان، در حقیقت این دانش و ادب، بهای توست، پس در آموختن آن بکوش، زیرا هرچه بر دانش و ادبت افزوده شود، بر ارج و بهای تو افزوده می‌شود، چرا که با دانش به سوی پروردگارت هدایت می‌شوی.
روضة الواعظین، ص 11.
حدیث3999
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
اِذا کانَ فی رَجُلٍ خَلَّةٌ رائِقَةٌ فَانْتَظِروا اَخَواتِها؛
اگر در وجود کسی خصلتی پسندیده باشد، انتظار خصلت‌های پسندیده دیگری را نیز در او داشته باشید.
نهج البلاغه، حکمت 445
حدیث4000
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
اَلْکَریمُ یَری مَکارِمَ اَفْعالِهِ دَیْنا عَلَیْهِ یَقْضیهِ، اَللَّئیمُ یَری سَوالِفَ اِحْسانِهِ دَیْنا لَهُ یَقْتَضیهِ ؛
بزرگوار، نیکوکاری‌های خود را بدهی به گردن خود می‌داند که باید بپردازد و فرومایه، احسان‌های گذشته خود را بدهی به گردن دیگران می‌داند که باید پس بگیرد.
غررالحکم، ح 2031 و 2032
حدیث4001
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
تِسْعَةُ اَشْیاءَ قَبیحةٌ وَ هِیَ مِنْ تِسْعَةِ اَنـْفُسٍ اَقبَحُ مِنها مِنْ غَیْرِهِمْ: ضیقُ الذَّرْعِ مِنَ الْـمُلوکِ وَ الْبُخْلُ مِنَ الاَْغْنیاءِ وَ سُرْعَةُ الْغَضَبِ مِنَ الْعُلَماءِ وَ الصِّبا مِنَ الْکُهولِ وَ الْقَطیعَةُ مِنَ الرُّؤوسِ وَ الْکِذْبُ مِنَ الْـقُضاةِ وَ الزَّمانَةُ مِنَ الاَْطِبّاءِ وَ الْبَذاءُ مِنَ النِّساءِ وَ الطَّیشُ مِن ذَوِی السُّلْطانِ؛
نُه چیز زشت است، اما از نه گروه زشت‌تر: درماندگی و ناتوانی از دولتمردان؛ بخل از ثروتمندان؛ زود خشمی از دانشمندان؛ حرکات بچگانه از میانسالان؛ جدایی حاکمان از مردم؛ دروغ از قاضیان؛ بیماری کهنه از پزشکان؛ بدزبانی از زنان و سختگیری و ستمگری از سلاطین.
دعائم الإسلام، ج 1، ص 83
حدیث4002
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
عَوِّدْ لِسانَکَ لینَ الْکَلامِ وَ بَذْلَ السَّلامِ، یَکْثُرْ مُحِبّوکَ وَ یَقِلَّ مُبْغِضوکَ؛
زبان خود را به نرمگویی و سلام کردن عادت ده، تا دوستانت زیاد و دشمنانت کم شوند.
غررالحکم، ح 6231
حدیث4003
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
قالَ لُقْمانُ لاِبْنِهِ: یا بُنَیَّ ایّاکَ وَ الضَّجَرَ وَ سوءَ الْخُلْقِ وَ قِلَّةَ الصَّبْرِ فَلا یَسْتَقیمُ عَلی هذِهِ الْخِصالِ صاحِبٌ وَ اَ لْزِمْ نَفْسَکَ التُّؤَدَةَ فی اُمورِکَ وَ صَبِّرْ عَلی مَؤوناتِ الاِْخْوانِ نَفْسَکَ وَ حَسِّنْ مَعَ جَمیعِ النّاسِ خُلْقَکَ؛
لقمان به فرزندش فرمود: فرزندم! از بی‌حوصلگی و بد اخلاقی و بی‌تابی دوری کن که هیچ دوستی تحمل این خصلت‌ها را ندارد. در کارهایت آرام و بردبار، در تحمّل زحمات برادران صبور و با همه مردم خوش اخلاق باش.
قصص الأنبیاء، ص 198، ح 245
حدیث4004
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:
لا تَـکُنْ عَیّابا وَ لا مَدّاحا وَ لا طَعّانا وَ لا مُماریا؛
نه عیب‌جو باش و نه ثناگو، نه زخم‌زبان زن و نه مجادله گر.
مکارم الاخلاق، ص 467
حدیث4005
امام حسین علیه‌السلام می فرمایند:
لا تَقولَنَّ فی اَخیکَ المُؤْمِنِ اِذا تَواری عَنْکَ اِلاّ ما تُحِبُّ اَنْ یَقولَ فیکَ اِذا تَوارَیْتَ عَنْهُ؛
وقتی که برادر دینی‌ات از تو جدا شد، سخنی پشت سر او نگو، مگر این که دوست داری او در پشت سر تو آن را بگوید.
بحارالأنوار، ج 78، ص 127.
حدیث4006
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
رَأْسُ الْعِلْمِ التَّمْییزُ بَیْنَ الاَْخْلاقِ وَ اِظْهارُ مَحْمودِها وَ قَمْعُ مَذْمومِها؛
بالاترین درجه دانایی، تشخیص اخلاق از یکدیگر و آشکار کردن اخلاق پسندیده و سرکوب اخلاق ناپسند است.
غررالحکم، ح 5267..
حدیث4007
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
عَوِّدْ نَفْسَکَ الْجَمیلَ فَبِاعْتیادِکَ اِیّاهُ یَعودُ لَذیذا؛
خودت را به کارهای زیبا عادت بده که اگر به آنها عادت کنی، برایت لذت بخش می‌شوند.
شرح‌نهج البلاغه، ابن ابی‌الحدید، ج20، ص266.
حدیث4008
تَوَقُّعُ الْفَرَجِ اِحدَی الرّاحَتَیْنِ؛
انتظار گشایش، یکی از دو آسایش است.
غررالحکم، ح 4578
حدیث4009
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
مَنْ وَجَدَ هَمّا وَ لا یَدری ما هُوَ فَلْیَغْسِلْ رَأْسَهُ؛
هر کس غمگین شد و علت آن را ندانست، سر خود را بشوید.
الدعوات للراوندی، ص 120.
حدیث4010
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
حُسْنُ الظَّنِّ راحَةُ الْقَلْبِ وَ سَلامَةُ الدّینِ؛
خوش‌گمانی، مایه آسایش قلب و سلامت دین است.
غررالحکم، ح 4816
حدیث4011
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
اَلنَّومُ راحَةٌ لِلْجَسَدِ وَ النُّطْقُ راحَةٌ لِلرُّوحِ وَ السُّکوتُ راحَةٌ لِلْعَقْلِ؛
خواب مایه آسایش جسم، سخن مایه آسایش جان و سکوت مایه آسایش عقل است.
من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 402.
حدیث4012
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
اَصْلُ الْعَقْلِ القُدَرةُ وَ ثَمَرَتُها السُّرورُ؛
ریشه عقل، قدرت است و میوه آن شادی.
بحارالأنوار، ج 78، ص 7.
حدیث4013
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
اَلسُّرُورُ فی ثَلاثِ خِلالٍ: فِی الْوَفاءِ وَ رِعایَةِ الحُقوقِ وَ النُّهوضِ فِی النَّوائِبِ؛
شادی در سه چیز است: وفاداری، رعایت حقوق و ایستادگی در برابر سختی‌ها.
تحف العقول، ص 323 .
حدیث4014
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
اِنَّ الزاهِدَ فِی الدُّنْیا یَرْتَجی وَ یُریحُ قَلْبَهُ وَ بَدَنَهُ فِی الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ وَ الراغِبَ فیها یُتْعِبُ قَلْبَهُ وَ بَدَنَهُ فِی الدُّنْیا وَ الآْخِرَةِ؛
هر کس به دنیا بی رغبت است، امیدوار است و تن و جانش را در دنیا و آخرت آسوده می‌گذارد و هر کس دل به دنیا ببندد، تن و جان خود را در دو دنیا به زحمت می‌اندازد.
اعلام الدین، ص 343.
حدیث4015
امام صادق علیه‌السلام:
لَمّا سُئِلَ عَنْ طَریقِ الراحَةِ ـ : فی خِلافِ الْهَوی. قیل: فَمَتی یَجِدُ عَبدٌ الرّاحَةَ؟ فَقالَ علیه‌السلام عِنْدَ اَوَّلِ یَوْمٍ یَصیرُ فِی الْجَنَّةِ؛
در پاسخ به این سؤال که راه رسیدن به آسایش چیست؟ فرمودند: مخالفت با هوا و هوس. عرض شد: پس، چه وقت انسان به آسایش می‌رسد؟ فرمودند: در نخستین روز ورودش به بهشت.
تحف العقول، ص 370.
حدیث4016
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
مَنْ قالَ فی کُلِّ یَوْمٍ مِائَةَ مَرَّةٍ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّه‌ِ دَفَعَ اللّه‌ُ بِها عَنْهُ سَبْعینَ نَوْعا مِنَ الْبَلاءِ اَیْسَرُهَا الْهَمُّ؛
هر کس در هر روز صد مرتبه لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّه‌ِ بگوید، خداوند هفتاد نوع بلا را از او دفع می‌کند، که کوچکترین آن غم و اندوه است.
ثواب الأعمال، ص 162.
حدیث4017
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
مَنْ تَصَدَّقَ فی یَوْمٍ اَو لَیْلَةٍ اِنْ کَانَ یَوْمٌ فَیَوْمٌ وَ اِنْ کانَ لَیْلَةٌ فَلَیْلٌ دَفَعَ اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ عَنْهُ الْهَمَّ وَ السَّبُعَ وَ میتَةَ السُّوءِ؛
هر کس در روز و یا شب صدقه بدهد ـ اگر روز است روز و اگر شب است، شب ـ خداوند از او غم و اندوه، درنده و مرگ بد را دور می‌کند.
ثواب الأعمال، ص 140 .
حدیث4018
امام سجاد علیه‌السلام می فرمایند:
وَ اَمّا حَقُّ الزَّوجَةِ فَاَنْ تَعْلَمَ اَنَّ اللّه‌َ عَزَّوَجَلَّ جَعَلَها لَکَ سَکَنا وَ اُنْسا فَتَعْلَمَ اَنَّ ذلِکَ نِعْمَةٌ مِنَ اللّه‌ِ عَلَیْکَ فَـتُـکْرِمَها وَ تَرْفُقَ بِها وَ اِنْ کانَ حَقُّکَ اَوجَبَ فَاِنَّ لَها عَلَیْکَ اَنْ تَرْحَمَها؛
حق زن این است که بدانی خداوند عزوجل او را مایه آرامش و انس تو قرار داده و این نعمتی از جانب اوست، پس احترامش کن و با او مدارا نما، هر چند حق تو بر او واجب‌تر است اما این حق اوست که با او مهربان باشی.
من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 621
حدیث4019
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
اِنَّ الْقَلْبَ لَیَـتَجَلْجَلُ فِی الْجَوْفِ یَطْلُبُ الحَقَّ فَاِذا اَصابَهُ اطْمَاَنَّ وَ قَرَّ؛
به راستی که دل در درون سینه بی قرار است و به دنبال حق می‌گردد و چون به آن رسید، آرام و قرار می‌گیرد.
کافی، ج 2، ص 421.
حدیث4020
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
خَمْسُ خِصالٍ مَنْ فَـقَـدَ واحِدَةً مِنْهُنَّ لَمْ یَزَلْ ناقِصَ العَیْشِ زائِلَ الْعَقْلِ مَشْغولَ الْقَلْبِ، فَاَوَّلُّها: صِحَّةُ البَدَنِ وَ الثّانیَةُ: اَلاَْمْنُ وَ الثّالِثَةُ: اَلسَّعَةُ فِی الرِّزْقِ، وَ الرّابِعَةُ: اَلاَْنیسُ الْمُوافِقُ (قال الراوی:) قُلْتُ: و مَا الاَْنیسُ الْمُوافِقُ؟ قال: اَلزَّوجَةُ الصّالِحَةُ، وَ الوَلَدُ الصّالِحُ، وَ الْخَلیطُ الصّالِحُ وَ الخامِسَةُ: وَ هِیَ تَجْمَعُ هذِه الْخِصالَ: الدَّعَةُ؛
پنج چیز است که هر کس یکی از آنها را نداشته باشد، همواره در زندگی‌اش کمبود دارد و کم خرد و دل نگران است: اول، تندرستی، دوم امنیت، سوم روزی فراوان، چهارم همراهِ همرأی. راوی پرسید: همراهِ همرأی کیست؟ امام فرمودند: همسر و فرزند و همنشین خوب و پنجم که در برگیرنده همه اینهاست، رفاه و آسایش است.
خصال، ص 284.
حدیث4021
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
اَلْبِرُّ ما سَکَنَتْ اِلَیْهِ النَّفْسُ وَ اطْمَاَنَّ اِلَیْهِ الْقَلْبُ، وَ الاِْثْمُ ما لَمْ تَسْکُنْ اِلَیْهِ النَّفْسُ وَ لَمْ یَطْمَئِنَّ اِلَیْهِ الْقَلْبُ وَ اِنْ اَفْتاکَ الْمُفْتونَ ؛
نیکی آن است که جان و دل انسان با آن آرامش پیدا کند و گناه آن است که جان و دل انسان با آن آرام نگیرد، هر چند فتوا دهندگان (خلاف آن را) به تو فتوا دهند.
کنزالعمّال، ح 7278 .
حدیث4022
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
کُلُّ شَیْ‌ءٍ یَحتاجُ اِلَی الْعَقْلِ وَالْعَقْلُ یَحْتاجُ اِلَی الاَْدَبِ؛
هر چیزی به عقل نیاز دارد و عقل به ادب نیازمند است.
فقه الرضا، ص 364.
حدیث4023
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنّاسِ اِماما فَلیَبْدَأ بِتَعْلیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلیمِ غَیْرِهِ وَلْیَکُنْ تَاْدیبُهُ بِسیرَتِهِ قَبْلَ تَأْدیبِهِ بِلِسانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُها اَحَقُّ بِالاِْجْلالِ مِنْ مُعَلِّمِ النّاسِ ومُؤَدِّبِهِمْ؛
کسی که خود را پیشوای مردم قرار داده، باید پیش از آموزش دیگران، خود را آموزش دهد و پیش از آن‌که دیگران را با زبان، ادب بیاموزد، باکردارش ادب آموزد و البته آموزش دهنده و ادب‌آموز خود بیش از آموزگار و ادب‌آموز مردم، شایسته تجلیل است.
غرر الحکم، ح 7016.
حدیث4024
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
عَلَی الْعاقِلِ اَنْ یُحْصی عَلی نَفْسِهِ مَساویَها فِی الدّینِ وَ الرَّأیِ وَ الاَْخْلاقِ وَ الاَْدَبِ ، فَیَجْمَعُ ذلِکَ فی صَدْرِهِ اَوْ فی کِتابٍ وَ یَعْمَلُ فی اِزالَتِها ؛
بر عاقل است که بدی‌هایش را در دین، اندیشه، اخلاق و ادب یادداشت کند و به‌خاطرش بسپارد و برای از بین بردن آنها بکوشد.
تحف العقول، ص 376.
حدیث4025
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
ایّاکَ اَنْ تَضْحَکَ مِنْ غَیْرِ عَجَبٍ ، اَوْ تَمْشیَ و تَتَـکَلَّمَ فی غَیْرِ اَدَبٍ؛
از خندیدنِ بی تعجّب [و بی‌جا] یا راه رفتن و سخن گفتنِ بی‌ادبانه بپرهیز.
بحار الأنوار، ج 75، ص 8
حدیث4026
اَنَسْ :حَیَّتْ جاریَةٌ لِلْحَسَنِ بْنِ عَلیٍّ علیه‌السلام بِطاقَةِ رَیْحانٍ ، فَقالَ لَها : اَنـْتِ حُرَّةٌ لِوَجْهِ اللّه‌ِ ، فَقُلْتُ لَهُ فی ذلِکَ ، فَقالَ : اَدَّبَنَا اللّه‌ُ تَعالی فَقالَ : «و إِذا حُیّیتُم بِتَحیَّةٍ فَحَیُّوا بِاَحْسَنَ مِنْها»الآیَةِ، وَ کانَ اَحْسَنُ مِنْها اِعْتاقَها؛
اَنَس : یکی از کنیزان امام حسن علیه‌السلام دسته گلی به ایشان تقدیم کرد. امام به او فرمودند: تو در راه خدا آزادی! دلیل این کارشان را پرسیدم. فرمودند: خداوند، ما را [این گونه] ادب آموخته است ، آن‌جا که [در قرآن کریم] می‌گوید: و چون احترام شُدید، به بهتر از آن، پاسخ گویید: و بهتر از هدیه او، آزادی او بود!
نهج السعادة، ج 7، ص 386.
حدیث4027
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
عَلَیْکُمْ بِالاَْدَبِ، فَاِنْ کُنْتُمْ مُلوکا بَرَزْتُمْ وَ اِنْ کُنْتُمْ وَسَطا فُقْتُمْ، وَ اِنْ اَعْوَزَتْکُمُ الْمَعیشَةُعِشْتُمْ بِاَدَبِکُم؛
ادب بیاموزید، زیرا که [در این صورت] اگر پادشاه باشید ، برجسته می‌شوید، اگر میانه باشید، سرآمد می‌شوید، و اگر تنگ‌دست باشید، با ادبتان گذران زندگی می‌کنید.
غرر الحکم، ح 7077.
حدیث4028
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
اَلنَّفْسُ مَجْبولَةٌ عَلی سوءِ الاَْدَبِ وَ الْعَبْدُ مَأمورٌ بَمُلازَمَةِ حُسْنِ الاَْدَبِ وَ النَّفْسُ تَجری [بِطَبعِها] فی مَیَدانِ المُخالَفَةِ وَ الْعَبْدُ یَجْهَدُ بِرَدِّها عَنْ سوءِ الْمُطالَبَةِ فَمتی اَطْلَقَ عِنانَها فَهُوَ شَریکٌ فی فَسادِها وَ مَنْ اَعانَ نَفْسَهُ فی هَوی نَفسِهِ فَقَدْ اَشْرَکَ نَفْسَهُ فی قَتْلِ نَفْسِهِ؛
نفس آدمی بر بی‌ادبی سرشته شده است و بنده فرمان دارد که پایبند ادب نیکو باشد. نفس آدمی با طینت خود در میدان مخالفت می‌تازد و بنده می‌کوشد آن را از خواسته ناروایش برگرداند، پس هرگاه عنان نفس را رها سازد، شریک تبهکاری اوست و هر کس نفس خود را در خواهش‌هایش یاری رساند، در قتل خود همدستِ نفس شده است.
شرح نهج‌البلاغه ابن‌ابی‌الحدید، ج20، ص 304.
حدیث4029
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اِنَّ النَّبیَّ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله اَبْصَرَ رَجُلاً لَهُ وَلَدانِ فَقَـبَّلَ اَحَدَهُما وَتَرَکَ الآْخَرَ . فَقالَ رَسولُ اللّه‌ِ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله : فَهَلاّ واسَیْتَ بَیْنَهُما ؛
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله کسی را دیدند که دو فرزند داشت . یکی را بوسید و دیگری را رها کرد . پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله به او فرمودند : چرا میان آنان یکسان عمل نکردی؟ .
جعفریّات ، ص 55 .
حدیث4030
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
مَنْ قَـبَّلَ وَلَدَهُ کَـتَبَ اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ حَسَنَةً وَمَنْ فَرَّحَهُ فَرَّحَهُ اللّه‌ُ یَوْمَ الْقیامَةِ، وَمَنْ عَلَّمُهُ الْقُرآنَ دُعیَ بِالاَْبـَوَیْنِ فَیُکْسَیانِ حُلَّتَیْنِ یُضی‌ءُ مِنْ نورِهِما وُجوهُ اَهْلِ الْجَنَّةِ ؛
هر کس فرزندش را ببوسد ، خداوند عزّوجلّ برای او ثواب می‌نویسد و هر کسی که او را شاد کند ، خداوند روز قیامت او را شاد خواهد کرد و هر کس قرآن به او بیاموزد ، پدر و مادرش دعوت می‌شوند و دو لباس بر آنان پوشیده می‌شود که از نور آنها ، چهره‌های بهشتیان نورانی می‌گردد .
کافی ، ج 6، ص 49، ح1.
حدیث4031
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
اُحِبُّ الصِّبْیانَ لِخَمْسٍ : اَلاَْوَّلُ : اَنـَّهُمْ هُمُ الْبَکّاؤونَ ، وَالثّانی : یَتَمَرَّغونَ بِالتُّرابِ وَ الثّالِثُ : یَخْتَصِمونَ مِنْ غَیْرِ حِقْدٍ وَ الرّابِـعُ : لا یَدَّخِرونَ لِغَدٍ شَیئا وَ الْخامِسُ : یُعَمِّرونَ ثُمَّ یُخَرِّبونَ ؛
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
کودکان را به خاطر پنج چیز دوست می‌دارم : اول آن‌که بسیار می‌گِریند ، دوم آن‌که با خاک بازی می‌کنند، سوم آن‌که دعوا کردن آنان همراه با کینه نیست؛ چهارم آن‌که چیزی برای فردا ذخیره نمی‌کنند، پنجم آن‌که می‌سازند و سپس، خراب می‌کنند (دل‌بستگی ندارند).
مواعظ العددیّه ، ص 259.
حدیث4032
امام کاظم علیه‌السلام می فرمایند :
تُسْتَحَبُّ عَرامَةُ الصَّبیِّ فی صِغَرِهِ لِیَکونَ حَلیما فی کِـبَرِهِ، ما یَنْبَغی اَنْ یَکونَ اِلاّ هکَذا ؛
خوب است بچّه در کودکی بازی‌گوش باشد تا در بزرگ‌سالی بردبار گردد و شایسته نیست که جز این باشد .
کافی ، ج 6، ص 51.
حدیث4033
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
مَنْ بَکی صَبیٌّ لَهُ فَاَرْضاهُ حَتّی یُسَکِّنَهُ ، اَعْطاهُ اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الْجَنَّةِ حَتّی یَرْضی ؛
هر کس کودک گریان خود را راضی کند تا آرام شود ، خداوند از بهشت آن‌قدر به او می‌دهد تا راضی شود .
الفردوس ، ج 3، ص 549.
حدیث4034
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
حَقُّ الْوَلَدِ عَلی والِدِهِ... اَنْ یَسْتَفْرِهَ اُمَّهُ ؛
حق فرزند بر پدر این است که مادر او را گرامی بدارد.
کافی ، ج 6، ص 48.
حدیث4035
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
اِنَّ اللّه‌َ لَیَرْحَمُ الْعَبْدَ لِشِدَّةِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ ؛
بدون تردید ، خداوند بر بنده خود به خاطر شدّت محبّت به فرزندش، رحم می‌کند .
کافی ، ج 6، ص 50، ح 5.
حدیث4036
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
مَنْ کانَ عِنْدَهُ صَبِیٌّ فَلْیَتَصابَ لَهُ ؛
هر کس با کودک سروکار دارد ، با او کودکانه رفتار کند .
من لا یحضره الفقیه ، ج 3، ص 483.
حدیث4037
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
طَهِّروا اَولادَکُمْ یَوْمَ السّابِـعِ فَاِنَّهُ اَطْیَبُ وَ اَطْهَرُ و اَسْرَعُ لِنَباتِ اللَّحْمِ، وَ اِنَّ الأَْرْضَ تَنْجُسُ مِنْ بَولِ الاَْغْلَفِ اَرْبَعینَ صَباحا ؛
روز هفتم [تولّد] ، فرزندتان را [با ختنه] پاک کنید ، چرا که مایه تمیزی و پاکیزگی بیشتر و رویِش شتابنده‌ترِ گوشت است و زمین ، چهل روز از بول شخص ختنه نشده ، آلوده می‌ماند .
کافی ، ج6، ص35، ح2.
حدیث4038
اَحِبُّوا الصِّبْیانَ وَ ارْحَمُوهُمْ ، وَ اِذا وَ عَدتُموهُمْ شَیْئا فَفُوا لَهُمْ ، فَاِنَّهُمْ لا یَدْرونَ اِلاّ اَ نَّـکُمْ تَرْزُقونَهُمْ ؛
کودکان را دوست بدارید و با آنان مهربان باشید و هرگاه به آنان وعده دادید ، به آن وفا کنید ، زیرا آنان ، روزی دهنده خود را کسی غیر از شما نمی‌دانند .
کافی ، ج 6، ص 49، ح 3.
حدیث4039
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَلاِْفْراطُ فِی الْمَلامَةِ یَشُبُّ نیرانَ اللَّجاجِ ؛
زیاده‌روی در سرزنش کردن ، آتش لجاجت را شعله‌ور می‌سازد .
تحف العقول ، ص 84 .
حدیث4040
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
اِذا بَلَغَ اَوْلادُکُمْ سَبْعَ سِنینَ فَفَرِّقوا بَیْنَ فُرُشِهِمْ؛
هرگاه کودکانتان به هفت‌سالگی رسیدند، رخت‌خواب‌هایشان را جدا کنید.
مستدرک علی الصحیحین ، ج 1، ص 317.
حدیث4041
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
اِذا بَلَغَتِ الجاریَةُ سِتَّ سِنینَ فَلا تُقَبِّلها وَالْغُلامُ لا یُقَـبِّلُ الْمَرْاَ ةَ اِذا جاوَزَ سَبْعَ سِنینَ ؛
چون دختر [نامحرم] شش ساله شد ، او را مبوس و پسر نیز چون از هفت سالگی گذشت ، زن [نامحرم] را نبوسد .
مکارم الأخلاق ، ج 1، ص 479، ح 1659 .
حدیث4042
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
اَلرَّضاعُ واحِدٌ وَ عِشْرونَ شَهْرا، فَما نَقَصَ فَهُوَ جَورٌ عَلَی الصَّبیِّ ؛
شیرخواری ، 21 ماه است . پس هر چه کم شود ، ظلم بر کودک است .
کافی ، ج 6، ص 40، ح 3 .
حدیث4043
امام رضا علیه‌السلام می فرمایند :
لا تَقْرَبِ النِّساءَ فی اَوَّلِ اللَّیْلِ لا شِتاءً وَ لا صَیْفا وَ ذلِکَ اَنَّ الْمَعِدَةَ وَ الْعُروقَ تَـکونُ مُمْتَلِئَةً وَ هُوَ غَیْرُ مَحْمودٍ ، یُتَخَوَّفُ مِنْهُ الْقولَنْجُ وَ الفالِجُ ، وَ الْلَّقْوَةُ وَ النِّقرِسُ ، وَ الْحَصاةُ وَ التَّقْطیرُ ، وَ الْفَتْقُ وَ ضَعْفُ الْبَصَرِ وَ الدِّماغِ. فَاِذا اُریدَ ذلِکَ فَلْیَکُنْ فی آخِرِ اللَّیْلِ؛ فَاِنَّهُ اَصَحُّ لِلْبَدَنِ ، وَ اَرْجی لِلْوَلَدِ ، وَ اَذْکی لِلْعَقْلِ فِی الْوَلَدِ الَّذی یُقْضی بَیْنَهُما؛
آغاز شب ، چه در زمستان و چه در تابستان ، با زنان آمیزش مکن ، این بدان جهت است که معده و رگ‌ها پُرند و این وضعیت مناسبی [برای آمیزش] نیست و بیم قولنج و فلج و لقوه چانه و نِقرس و سنگ [کلیه [و تقطیر (چکایش(بول وفتق و ضعف در بینایی و ذهن می‌رود . پس اگر قصد آمیزش دارد ، باید در پایان شب انجام دهد، که برای بدن ، صحت‌افزاتر و برای فرزنددار شدن امیدبخش‌تر و برای باهوش شدن فرزندی که در این میان پدید می‌آید ، بهتر است .
طب الامام الرضا علیه‌السلام ، ص 64.
حدیث4044
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
ایّاکَ وَ طولَ الاَْمَلِ فَکَمُ مِنْ مَغْرورٍ اِفْتَتَنَ بِطولِ اَمَلِهِ فَاَفْسَدَ عَمَلَهُ وَ قَطَعَ اَجَلَهُ فَلا اَمَلَهُ اَدْرَکَ وَ لا مافاتَهُ اسْتَدْرَکَ ؛
از آرزوی دور و دراز بپرهیز، چه بسا فریب خورده‌ای که به آرزوی دراز خویش، فریب خورد و کارش را تباه و مرگش را قطعی کرد و در نتیجه، نه به آرزویش رسید و نه آنچه را که از دست داده بود، جبران کرد.
عیون الحکم والمواعظ ، ص 99.
حدیث4045
امام علی علیه‌السلام می فرمایند:
وَیْحُ النّائِمِ ما اَخْسَرَهُ! قَصُرَ عُمْرُهُ وَ قَلَّ اَجْرُهُ؛
وای بر آن‌که در خواب (غفلت) است! چه زیانکار است! عمر او کوتاه شده است و پاداش او کم.
عیون الحکم والمواعظ ، ص 504.
حدیث4046
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
مَنْ سَرَّهُ اَنْ یُنْسَاَلـَهُ فی عُمُرِهِ وَ یُوَسَّعَ لَهُ فی رِزْقِهِ فَلْیَتَّقِ اللّه‌َ وَ لْیَصِلْ رَحِمَهُ؛
هر کس دوست دارد که عمرش طولانی و روزی‌اش زیاد شود، تقوای الهی پیشه کند و صله رحم نماید.
بحارالأنوار ، ج 74، ص 102، ح 56 .
حدیث4047
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
ثَلاثَةٌ اِنْ یَعْلَمُهنَّ الْمُؤمِنُ کانَتْ زیادَةً فی عُمُرِهِ وَ بَقاءَ النِّعْمَةِ عَلَیْهِ: تَطْویلُهُ فی رُکوعِهِ وَ سجودِهِ فی صلاتِهِ وَ تَطْویلُهُ لِجلوسِهِ عَلی طَعامِهِ اِذا اَطْعَمَ عَلی مائِدَتِهِ وَ اصْطِناعُهُ الْمَعْروفَ اِلی اَهْلِهِ؛
سه چیز است که اگر مؤمن از آنها مطلع شود، باعث طول عمر و دوام بهره‌مندی او از نعمت‌ها می‌شود: طول دادن رکوع و سجده، زیاد نشستن بر سر سفره‌ای که در آن دیگران را اطعام می‌کند و خوش رفتاری‌اش با خانواده.
کافی، ج 4، ص 49، ح 15.
حدیث4048
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
اِذا غَضِبَ اللّه‌ُ تَعالی عَلی اُمَّةٍ ثُمَّ لَمْ یُنزِل بِهَا العَذابَ غَلَت اَسْعارُها و قَصُرَتْ أعْمارُها و لَم یَربَح تُجّارُها و لَم تَزکُ ثِمارُها و لَم تَغْزُر اَنـْهارُها و حُبِسَ عَنها اَمطارُها و سُلِّطَ عَلَیْها اَشرارُها؛
هرگاه خداوند متعال بر مردمی خشم بگیرد و بر ایشان عذاب نفرستد، اجناس آنها گران و عمرشان کوتاه می‌شود، بازرگانان آنها سود نمی‌برند، میوه‌هایشان سالم نمی‌ماند، رودخانه‌های آنها پر آب نمی‌گردد، باران از آنها دریغ می‌شود و بَدان آنان بر ایشان مسلّط می‌گردند.
من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 524، ح 1489.
حدیث4049
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
طوبی لِمَنْ طالَ عُمْرُهُ وَ حَسُنَ عَمَلُهُ فَحَسُنَ مُنْقَلَبُهُ اِذْ رَضیَ عَنْهُ رَبُّهُ وَ وَیْلٌ لِمَنْ طالَ عُمْرُهُ وَ ساءَ عَمَلُهُ وَ ساءَ مُنْقَلَبُهُ اِذْ سَخِطَ عَلَیْهِ رَبُّهُ؛
خوشا به سعادت کسی که عمرش طولانی و کردارش خوب باشد. چنین کسی عاقبتش خوب است؛ زیرا پروردگارش از او راضی است. و وای بر کسی که عمرش طولانی و کردارش بد باشد. چنین کسی عاقبتش بد است؛ چرا که پروردگارش از او ناراضی است.
بحارالأنوار، ج 69، ص 400، ح 95.
حدیث4050
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
کانَ فی ما اَعْطَی اللّه‌ُ تَعالی مُوسی فِی الاَْلْواحِ... اُشْکُرْ لی وَ لِوالِدَیْکَ اَقِکَ الْمَتالِفَ وَ اُنـْسِی‌ءْ لَکَ فی عُمُرِکَ وَ اُحْیِیکَ حَیاةً طَیِّـبَةً وَ اَقْلَبَکَ اِلی خَیْرٍِ مِنْها؛
در آنچه خدای متعال در الواح به موسی علیه‌السلام داد، از جمله چنین بود:... مرا و پدر و مادرت را سپاسگزاری کن، تا از نابود شدن‌ها حفظت کنم و اجلت را به تأخیر بیندازم و به تو زندگی‌ای پاک ببخشم و تو را از این زندگی به سوی بهتر از آن، ببرم.
تاریخ دمشق ، ج 61، ص 128.
حدیث4051
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند:
مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِاَهْلِهِ زادَ اللّه‌ُ فی عُمُرِهِ ؛
هر کس به شایستگی در حقّ خانواده‌اش نیکی کند، خداوند بر عمرش می‌افزاید.
کافی ، ج 8، ص 219، ح 269 .
حدیث4052
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
یَابْنَ آدَمَ! اِبْرِرْ واِلدَیْکَ وَ صِلْ رَحِمَکَ، یُیَسَّر لَکَ یُسْرُکَ وَ یُمَدَّ لَکَ فی عُمْرِکَ و اَطِع رَبَّکَ تُسَّمی عاقِلاً و لا تَعصَهُ تُسَمّی جاهِلاً ؛
ای فرزند آدم! به پدر و مادرت نیکی کن و صله رحم داشته باش تا خداوند، کارت را آسان و عمرت را طولانی بگرداند. پروردگارت را فرمان ببر تا خردمند به شمار آیی و از او نافرمانی نکن که نادان شمرده می‌شوی.
الفردوس، ج 5، ص 282، ح 8190 .
حدیث4053
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
لا تَزولُ قَدَما عَبْدٍ یَوْمَ الْقیامَةِ حَتّی یُسْاَ لَ عَنْ اَرْبَعٍ عَنْ عُمُرِهِ فیما اَفْناهُ وَ عَنْ شَبابِهِ فیما اَبْلاهُ وَ عَنْ مالِهِ مِنْ اَیْنَ اَ کْتَسَبَهُ وَ فیما اَ نْفَقَهُ وَ عَنْ حُبِّنا اَهْلَ الْبَیْتِ ؛
انسان ، در روز قیامت ، قدم از قدم برنمی‌دارد ، مگر آن که از چهار چیز پرسیده می‌شود : از عمرش که چگونه گذرانده است ، از جوانی‌اش که چگونه سپری کرده ، از ثروتش که از کجا به دست آورده و چگونه خرج کرده است و از دوستی ما اهل بیت.
خصال ، ص 253، ح 125 .
حدیث4054
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
لِیَتَزَوَّدِ الْعَبْدُ مِنْ دُنْیاهُ لآِخِرَتِهِ ، وَ مِنْ حَیاتِهِ لِمَوْتِهِ وَ مِنْ شَبابِهِ لِهَرَمِهِ ، فَاِنَّ الدُّنْیا خُلِقَتْ لَکُمْ وَ اَ نْتُمْ خُلِقْتُمْ لِلآْخِرَةِ ؛
انسان باید برای آخرتش از دنیا ، برای مرگش از زندگی و برای پیری‌اش از جوانی ، توشه برگیرد ، چرا که دنیا برای شما آفریده شده و شما برای آخرت آفریده شده‌اید .
تنبیه الخواطر ، ج 1، ص 131 .
حدیث4055
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَرْبَعَةُ اَشْیاءَ لا یَعْرِفُ قَدْرَها اِلاّ اَرْبَعَةٌ : اَلشَّبابُ لا یَعْرِفُ قَدْرَهُ اِلاَّ الشُّیوخُ وَالْعافیَةُ لا یَعْرِفُ قَدْرَها اِلاّ اَهْلُ الْبَلاءِ وَ الصِّحَةُ لا یَعْرِفُ قَدْرَها اِلاَّ الْمَرضی وَ الْحَیاةُ لا یَعْرِفُ قَدْرَها اِلاَّ الْمَوْتی ؛
ارزش چهار چیز را جز چهار گروه نمی‌شناسند : جوانی را جز پیران، آسایش را جز گرفتاران، سلامتی را جز بیماران و زندگی را جز مردگان .
مواعظ العددیّه ، ص 275 .
حدیث4056
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
مَنْ قَرَاَ الْقُرآنَ وَ هُوَ شابٌّ مُؤمِنٌ اِخْتَلَطَ الْقُرآنُ بِلَحْمِهِ وَ دَمِهِ وَ جَعَلَهُ اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ مَعَ الْسَّفَرَةِ الْکِرامِ الْبَرَرَةِ ، وَ کانَ الْقُرآنُ حَجیزا عَنْهُ یَوْمَ الْقیامَةِ ؛
هر جوان مؤمنی که در جوانی قرآن تلاوت کند ، قرآن با گوشت و خونش می‌آمیزد و خداوند عزّوجلّ او را با فرشتگان بزرگوار و نیک قرار می‌دهد و قرآن نگهبان او در روز قیامت ، خواهد بود .
کافی ، ج 2، ص 603 ، ح 4 .
حدیث4057
امام صادق علیه‌السلام می فرمایند :
لَسْتُ اُحِبُّ اَنْ اَرَی الشّابَّ مِنْـکُمْ اِلاّ غادیاً فی حالَیْنِ : اِمّا عالِماً اَوْ مُتَعَلِّما ، فَاِنْ لَمْ یَفْعَلْ فَرَّطَ ، فَاِنْ فَرَّطَ ضَیَّعَ ، وَ اِنْ ضَیَّعَ اَثِمَ ، وَ اِنْ اَثِمَ سَـکَنَ النّارَ وَ الَّذی بَعَثَ مُحَمَّدا بِالْحَقِّ ؛
دوست ندارم جوانانِ شما را جز در دو حالت ببینم : دانشمند یا دانش‌اندوز . اگر جوانی چنین نکند ، کوتاهی کرده و اگر کوتاهی کرد ، تباه ساخته و اگر تباه ساخت ، گناه کرده است و اگر گناه کند ، سوگند به آن کس که محمّد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله را به حق برانگیخت ، دوزخ‌نشین خواهد شد .
امالی طوسی ، ص 303، ح 604 .
حدیث4058
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
یا مَعْشَرَ الشَّبابِ عَلَیْکُم بِالْباهِ فَاِنْ لَمْ تَسْتَطیعوهُ فَعَلَیْـکُمْ بِالصّیامِ فَاِنَّهُ وِجاؤُهُ ؛
ای گروه جوانان! ازدواج کنید . اگر نمی‌توانید ، روزه بگیرید ، که روزه مهارِ شهوت است .
کافی ، ج 4، ص 180، ح 2 .
حدیث4059
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
اَوْلَی الاَْشْیاءِ اَنْ یَتَعَلَّمَهَا الاَْحْداثُ، الاَْشْیاءُ الَّتی اِذا صاروا رِجالاً اِحْتاجوا اِلَیْها؛
شایسته‌ترین چیزهایی که جوانان باید آنها را بیاموزند، چیزهایی هستند که در بزرگسالی به آنها نیاز دارند.
شرح نهج‌البلاغه ابن ابی الحدید، ج 20، ص 333، ح 817 .
حدیث4060
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
یا عَلیُّ بادِر بِاَرْبَعٍ قَبْلَ اَرْبَعٍ : شَبابِکَ قَبْلَ هَرَمِکَ وَ صِحَّتِکَ قَبْلَ سُقْمِکَ وَ غِناکَ قَبْلَ فَقْرِکَ ، وَ حَیاتِکَ قَبْلَ مَوْتِکَ ؛
ای علی! چهار چیز را پیش از چهار چیز دریاب : جوانی‌ات را پیش از پیری؛ و سلامتی‌ات را پیش از بیماری؛ و ثروتت را پیش از فقر و زندگی‌ات را پیش از مرگ .
من لا یحضره الفقیه ، ج 4، ص 357، ح 5762 .
حدیث4061
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند :
اوصیکُمْ بِالشُّبّانِ خَیْرا فَاِنَّهُمْ اَرَقُّ اَفـْئِدَةً اِنَّ اللّه‌َ بَعَثَنی بَشیرا وَ نَذیرا فَحالَـفَنِی الشُّبّانُ وَ خالَفَنِی الشُّیوخُ؛
شما را به نیکی با جوانان سفارش می‌کنم، چرا که آنان، دل‌های رقیق‌تری دارند، به راستی که خداوند، مرا بشارت دهنده و هشدار دهنده برانگیخت، جوانان با من هم پیمان شدند و پیران با من به مخالفت برخاستند.
سفینة البحار، ج 2، ص 176.
حدیث4062
امام علی علیه‌السلام می فرمایند :
فی وَصِیَّتِهِ لاِبْنِهِ الحَسَنِ علیه‌السلام اِنَّما قَلْبُ الْحَدَثِ کَالاَْرضِ الخالیَةِ ما اُ لْقیَ فیها مِنْ شَیْ‌ءٍ قَبِلَتْهُ فَبادَرتُکَ بِالاَْدَبِ قَبْلَ اَنْ یَقْسُوَ قَلْبُکَ وَیَشْتَغِلَ لُبُّکَ ؛
امام علی علیه‌السلام :
در وصیّت به فرزندش امام حسن علیه‌السلام : دل جوان ، مانند زمین کشت‌ناشده است . آنچه در آن افکنده شود، می‌پذیرد . از این رو ، پیش از آن‌که دلت سخت گردد و خِرَدَت سرگرم شود ، به تربیت تو همت گماشتم.
نهج البلاغة ، از نامه 31 .
حدیث4063
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
هرکس به راهنمایی تو اعتنایی نکرد، نگران مباش حوادث روزگار او را ادب خواهد کرد.
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 353)
حدیث4064
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
خود را با کار مداوم خسته نکنید و برای خود تفریح و تنوع قرار دهید ولی‌از کاری که در آن اسراف باشد یا شما را در اجتماع سبک کند پرهیز کنید .
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 346)
حدیث4065
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
هر هدفی را از راه آن تعقیب کنید . هرکس اهدافش را از راه طبیعی‌تعقیب کند به لغزش دچار نمی‌شود و بر فرض که بلغزد چاره‌جویی برایش ممکن است .
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 356)
حدیث4066
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
عاقل، احسان به مردم را غنیمت می‌شمارد، و شخص توانا باید فرصت راغنیمت شمارد و الا موقعیت از دست می‌رود.
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 357)
حدیث4067
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
مرگ، آفت آمال و آرزوهاست و لطف و احسان به مردم تا ابد برای‌انسان باقی می‌ماند.
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 357)
حدیث4068
فقط دو گروه راه قناعت پیش می‌گیرند: عبادت کنندگانی که در پی پاداش آخرتند یا بزرگ منشانی که تحمل درخواست از مردمان پست را ندارند.
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 357)
حدیث4069
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
مسلمان اگر شاد یا خشمگین شود از مسیر حق منحرف نمی‌شود ، و اگر بر دشمن‌مسلط شود بیشتر از حقش مطالبه نمی‌کند.
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 352)
حدیث4070
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
حریصانه به دنبال قضای حاجت حاجتمندان باشید ، هیچ عملی بعد از واجبات‌بالاتر از شاد کردن مسلمان نیست.
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 347)
حدیث4071
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
وقتی آشکارا حرف حق می‌شنوید، خشمگین نشوید.
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 347)
حدیث4072
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
هرکس به مؤمنی گشایشی دهد، خدا روز قیامت دلش را گشایش دهد .
(اصول کافی ، ج 3 ، ص 286)
حدیث4073
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
بهترین تعقل خودشناسی است .
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 352)
حدیث4074
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
بهترین مال آن است که صرف حفظ آبرو شود.
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 352)
حدیث4075
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
صدقه بده هرچند کم باشد زیرا هر کار کوچکی که صادقانه برای خدا انجام‌شود، بزرگ است.
(وسائل الشیعة ، ج 1 ، ص 87)
حدیث4076
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
با مشروب خوار همنشینی و سلام و علیک نکن.
(بحار الانوار ، ج 66 ، ص 491)
حدیث4077
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
خداوند سه چیز را به سه چیز دیگر مربوط کرده است و به طور جداگانه‌نمی‌پذیرد . نماز را با زکات ذکر کرده است ، هرکس نماز بخواند و زکات ندهد نمازش پذیرفته نیست . نیز شکر خود و شکر از والدین را با هم ذکر کرده است . از این رو هرکس از والدین خود قدردانی نکند از خدا قدردانی نکرده است . نیز در قرآن سفارش به تقوا و سفارش به ارحام در کنار هم آمده است . بنابراین اگر کسی به خویشاوندانش رسیدگی و احسان ننماید ، با تقوا محسوب نمی‌شود .
(عیون اخبار الرضا ، ج 1 ، ص 258)
حدیث4078
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
هرکس از خود حساب بکشد سود می‌برد و هرکس از خود غافل شود زیان‌می‌بیند ، و هرکس ( از آینده‌اش ) بیم داشته باشد به ایمنی دست می‌یابد ، و هرکس از حوادث دنیا عبرت بگیرد بینش پیدا می‌کند ، و هرکس بینش پیدا کند مسائل را می‌فهمد و هرکس مسائل را بفهمد عالم است . (بحار الانوار ، ج 78 ، ص 352)
حدیث4079
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
ایمان انجام واجبات و دوری از محرمات است ، ایمان عقیده به دل واقرار به زبان و کردار با اعضاء تن است.
(تحف العقول ، ص 444)
حدیث4080
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
با نعمتها خوش همسایه باشید، که گریز پایند، و از مردمی دور نشوند که باز آیند.
(تحف العقول ، ص 472)
حدیث4081
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که نعمت دارد باید که بر عیالش در هزینه وسعت بخشد.
(تحف العقول ، ص 466)
حدیث4082
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
عقل ، عطیه و بخششی است از جانب خدا و ادب داشتن، تحمل یک مشقت‌است و هر کس با زحمت ادب را نگهدارد، قادر بر آن می‌شود، اما هر که به زحمت بخواهد عقل را به دست آورد جز بر جهل او افزوده نمی‌شود.
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 342)
حدیث4083
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
با سلطان و زمامدار با ترس و احتیاط همراهی کن و با دوست با تواضع ،و با دشمن با احتیاط ، و با مردم با روی خوش.
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 356)
حدیث4084
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
آدمی نمی‌تواند از گردابهای گرفتاری با پیمان‌شکنی رهایی یابد و ازچنگال عقوبت رهایی ندارد کسی که با حیله به ستمگری می‌پردازد.
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 349)
حدیث4085
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
بر شما باد به میانه‌روی در فقر و ثروت ، و نیکی کردن چه کم و چه زیاد ،زیرا خداوند متعال در روز قیامت یک نصفه خرما را چنان بزرگ نماید که مانند کوه احد باشد.
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 346)
حدیث4086
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که فقیر مسلمانی را ملاقات نماید و بر خلاف سلام کردنش بر اغنیا بر او سلام کند ، در روز قیامت در حالی خدا را ملاقات نماید که بر او خشمگین باشد .
(عیون اخبار الرضا ، ج 2 ، ص 52)
حدیث4087
امام رضا(علیه السلام) می فرمایند:
به خداوند خوشبین باش ، زیرا هرکه به خدا خوشبین باشد ، خدا با گمان‌خوش او همراه است.
(تحف العقول ، ص 472)
حدیث4088
امام رضا(علیه السلام) می فرمایند:
به راستی که بدترین مردم کسی است که یاری‌اش را ( از مردم ) باز دارد وتنها بخورد و زیر دستش را بزند.
(تحف العقول ، ص 472)
حدیث4089
امام رضا(علیه السلام) می فرمایند:
پیوند خویشاوندی را برقرار کنید گرچه با جرعه آبی باشد ، و بهترین پیوند خویشاوندی ، خودداری از آزار خویشاوندان است .
(تحف العقول ، ص 469)
حدیث4090
امام رضا(علیه السلام) می فرمایند:
اطعام و میهمانی کردن برای ازدواج از سنت است.
(تحف العقول ، ص 469)
حدیث4091
امام رضا(علیه السلام) می فرمایند:
دوست هرکس عقل او ، و دشمنش جهل اوست .
(تحف العقول ، ص 467)
حدیث4092
امام رضا(علیه السلام) می فرمایند:
پنهان کننده کار نیک ( پاداشش ) برابر هفتاد حسنه است و آشکار کننده‌کار بد سرافکنده است، و پنهان کننده کار بد آمرزیده است .
(اصول کافی ، ج 4 ، ص 160)
حدیث4093
امام علی (علیه‌السلام) می فرمایند:
مَنِ اقْتَصَرَ عَلی بُلْغَةِ الْکَفافِ فَقَدِ انْتَظَمَ الراحَةَ وَ تَبَوَّأَ خَفْضَ الدَّعَةِ؛
هر کس به مقدار کفایت، قناعت کند، آسایش می‌یابد و برای خویش زمینه گشایش فراهم می‌کند.
نهج البلاغه، حکمت 377.
حدیث4094
امام صادق (علیه‌السلام) می فرمایند:
اَرْوَحُ الرَّوْحِ اَلْیَأسُ مِنَ النّاسِ؛
بهترین راحتی و آسودگی، بی‌توقعی از مردم است.
کافی ، ج 8، ص 243، ح 337 .
حدیث4095
امام علی (علیه‌السلام) می فرمایند:
اَعْجَبُ ما فِی الاِْنْسانِ قَلْبُهُ وَ لَهُ مَوارِدُ مِنَ الْحِکْمَةِ وَ اَضْدادٌ مِنْ خِلافِها فَاِنْ سَنَحَ لَهُ الرَّجاءُ اَذَ لَّهُ الطَّمَعُ وَ اِنْ هاجَ بِهِ الطَّمَعُ اَهْلَکَهُ الْحِرْصُ وَ اِنْ مَلَکَهُ الْیَأسُ قَتَلَهُ الاَْسَفُ... فَکُلُّ تَقْصیرٍ بِهِ مُضِرٌّ وَ کُلُّ اِفْراطٍ بِهِ مُفْسِدٌ؛
شگفت‌ترین عضو انسان قلب اوست و قلب مایه‌هایی از حکمت و ضد حکمت دارد. اگر آرزو به آن دست دهد، طمع خوارش می‌گرداند و اگر طمع در آن سر برکشد، حرص نابودش می‌کند و اگر ناامیدی بر آن مسلّط شود، اندوه، او را می‌کُشد... هر کوتاهی برایش زیانبار است و هر زیاده‌روی برایش تباهی آفرین.
علل الشرایع، ص 109، ح 7 .
حدیث4096
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم) می فرمایند:
اِذا رَآی اَحَدُکُمْ مِنْ نَفْسِهِ اَوْ مالِهِ اَوْ مِنْ اَخیهِ ما یُعْجِبُهُ فَلْیَدْعُ لَهُ بِالْبَرَکَةِ فَاِنَّ الْعَیْنَ حَقٌ؛
هرگاه یکی از شما در خودش، یا مالش، یا برادرش، چیز جالب توجهی دید، برای برکت یافتن آن دعا کند؛ زیرا چشم‌زخم، واقعیت دارد.
نهج الفصاحه ، ح 206 .
حدیث4097
امام صادق (علیه‌السلام) می فرمایند:
ایّاکَ وَ الْمِراءَ، فَاِنَّهُ یُحْبِطُ عَمَلَکَ وَ ایّاکَ وَ الْجِدالَ، فَاِنَّهُ یوبِقُکَ وَ ایّاکَ وَ کَثْرَةَ الْخُصوماتِ فَاِنَّها تُبْعِدُکَ مِنَ اللّه‌ِ ؛
از بگو مگو خودداری کن، زیرا که این کار، عملت را نابود می‌کند. از جدل و ستیز هم خودداری کن؛ زیرا که تو را هلاک می‌سازد و از دشمنی زیاد کناره بگیر؛ چه این‌که چنین کاری تو را از خدا دور می‌کند.
تحف العقول، ص 309.
حدیث4098
ما ضَعُفَ بَدَنٌ عَمّا قَویَتْ عَلَیْهِ النِّـیَّةُ؛
اگر اراده قوی باشد، هیچ بدنی برای انجام دادن کار، ناتوان نیست.
من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 400، ح 5859.
حدیث4099
امام علی (علیه‌السلام) می فرمایند:
مَنْ لَمْ یَتَدارَکْ نَفْسَهُ بِاِصْلاحِها اَعْضَلَ داؤُهُ وَ اَعْیی شِفائُهُ وَ عَدِمَ الطَّبیبَ؛
هر کس به اصلاح خود نپردازد، بیماری‌اش سخت می‌شود و در درمانش به رنج می‌افتد و طبیبی نخواهد یافت.
غررالحکم، ح 9025.
حدیث4100
امام علی(علیه‌السلام) می فرمایند:
اِذا فَسَدَتِ النِّـیَّةُ وَقَعَتِ الْبَلیَّةُ؛
هرگاه نیت فاسد شود، بلا و گرفتاری پیش می‌آید.
غررالحکم، ح 4021.
حدیث4101
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
العَمَلُ الخالِصُ : الّذی لا تُریدُ أنْ یَحْمَدَکَ علَیهِ أحَدٌ إلاّ اللّه‌ُ عزّوجلّ؛
ُعمل خالص ، آن است که نخواهی کسی جز خداوند تو را بر انجام آن بستاید.
بحار الأنوار ، ج 74 ، ص 223، ح 8
حدیث4102
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
اَلثَّناءُ بِاَکثَرَ مِنَ الاستِحقاقِ مَلَقٌ وَ التَّقصیرُ عَنِ الاستِحقاقِ عِیٌّ اَو حَسَدٌ؛
تعریف بیش از استحقاق، چاپلوسی و کمتر از استحقاق، از ناتوانی در سخن و یا حسد است.
نهج البلاغه، حکمت 347
حدیث4103
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
لا تَـکُن مِمَّن یَرجُو الاآخِرَةَ بِغَیرِ العَمَلِ... یَنهی وَ لا یَنتَهی وَ یَامُرُ بِما لا یَاتی؛
از کسانی مباش که بی‌عمل، به آخرت امید دارند... از گناه باز می‌دارند، اما خود باز نمی‌ایستند، به کارهایی فرمان می‌دهند که خود انجام نمی‌دهند.
نهج البلاغه، از حکمت 150
حدیث4104
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
إنَّ العالِمَ إذا لَم یَعمَل بِعِلمِهِ زَلَّت مَوعِظَتُهُ عَنِ القُلوبِ کَما یَزِلُّ المَطَرُ عَنِ الصَّفا؛
هرگاه عالم به علمش عمل نکند. [اثر]موعظه‌اش از دل‌ها زایل می‌شود ؛ آن چنان که باران از روی سنگ صاف می‌لغزد.
الکافی : ج 1 ، ص 44
حدیث4105
امیرالمومنان علی علیه السلام می فرمایند:
صومُ النَّفسِ عَن لَذّاتِ الدُّنیا اَنفَعُ الصّیام؛
روزه نفس از لذتهای دنیوی سودمندترین روزه‌هاست.
غرر الحکم، ج 1 ص 416 ح 64
حدیث4106
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اَلصَّدَقَةُ بِعَشرَةٍ وَ القَرضُ بِثَمانِیَةَ عَشرَ وَ صِلَةُ الْاِخوانِ بِعِشرینَ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ بِاَربَعَةٍ وَ عِشرینَ؛
صدقه دادن، ده حسنه، قرض دادن، هجده حسنه، رابطه با برادران [دینی]، بیست حسنه و صله رحم، بیست و چهار حسنه دارد.
کافی، ج 4، ص 10، ح 3
حدیث4107
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
شُکرُکَ لِنِعمَةٍ سالِفَةٍ یَقتَضی نِعمَةً آنِفَةً؛
شکر تو بر نعمت گذشته، زمینه‌ساز نعمت آینده است.
نزهة الناظر و تنبیه الخاطر،ص80
حدیث4108
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
عَلَیکُم بِالصَّلاةِ فِی المَساجِدِ؛
بر شما باد نماز خواندن در مسجدها .
الکافی : ج 2 ، ص 635 ، ح 1
حدیث4109
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
اِذا عاتَبتَ الحَدَثَ فَاترُک لَهُ مَوضِعا مِن ذَ نبِهِ لِئَلاّ یَحمِلَهُ الاخراجُ عَلَی المُکابَرَةِ؛
هرگاه جوان را توبیخ کردی ، برخی خطاهای او را نادیده بگیر، تا توبیخ تو، او را به مقابله وادار نسازد.
شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ، ج 20، ص 333، ح 819
حدیث4110
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
عَلَیکَ بِالأَحداثِ فَإِنَّهُم أسرَعُ إلی کُلِّ خَیرٍ؛
جوانان را دریاب، زیرا که آنان سریع‌تر به کارهای خیر روی می‌آورند.
کافی، ج 8، ص 93، ح 66
حدیث4111
امام حسین علیه السلام می فرمایند:
مِن دَلائِلِ عَلاماتِ القَبولِ : الجُلوسُ إلی أهلِ العُقولِ؛
از نشانه های خوش‌نامی و نیک‌بختی ، همنشینی با خردمندان است.
بحارالأنوار، ج 75، ص 119
حدیث4112
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا ظَهَرتِ البِدعُ فی اُمّتی فلْیُظهِرِ العالِمُ علمَهُ ، فمَن لَم یَفعل فعَلَیهِ لَعنةُ اللّه‌ِ؛
هرگاه بدعت‌ها در میان امت من آشکار شد، بر عالم است که علمش را آشکار کند و هر کس نکند، لعنت خدا بر او.
الکافی : ج 1 ، ص 54 ، ح 2
حدیث4113
امام باقر (علیه السلام) می فرمایند:
مَن تَوَکَّلَ عَلَی اللّه‌ِ لایُغلَبُ وَمَنِ اعتَصَمَ بِاللّه‌ِ لایُهزَمُ؛
هر کس به خدا توکل کند، مغلوب نشود و هر کس به خدا توسل جوید، شکست نخورد.
جامع الأخبار ص‌322
حدیث4114
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لَو خِفتُمُ اللّه‌َ حَقَّ خیفَتِهِ لَعَلِمتُمُ العِلمَ الَّذی لا جَهلَ مَعَهُ، وَ لَو عَرَفتُمُ اللّه‌َ حَقَّ مَعرِفَتِهِ لَزالَت بِدُعائِکُمُ الجِبالُ؛
اگر از خدا چنانکه باید می‌ترسیدید، به دانشی ناب دست می‌یافتند و اگر خدا را چنانکه باید می‌شناختید، با دعایتان کوه‌ها از میان می‌رفتند.
کنز العمّال، ح 5881
حدیث4115
امام کاظم(علیه السلام) می فرمایند:
مُشاوَرَةُ العاقِلِ النّاصِحِ یُمنٌ وَ بَرَکَةٌ وَ رُشدٌ وَ تَوفیقٌ مِنَ اللّه؛
مشورت با عاقلِ خیرخواه، خجستگی، برکت، رشد و توفیقی از سوی خداست.
تحف العقول، ص 398
حدیث4116
امام موسی کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
إنّ اللّهَ جَلَّ وعَزَّ یُبغِضُ العَبدَ النَّوّامَ الفارِغَ؛
خداوند عزّوجلّ ، بنده خواب آلوده بی کار را دشمن دارد.
الکافی: ج 5 ، ص 84 ، ح 2
حدیث4117
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
مَن تَسَمّی بِاسمی یَرجو بَرَکَتی وَ یُمنی، غَدَت عَلَیهِ البَرَکَةُ وَ راحتَ اِلی یَومِ القیامَةِ؛
هر کس به نام من نامگذاری کند و برکت و خجستگی مرا امید داشته باشد، برکت به سوی او خواهد آمد و تا قیامت (باقی) خواهد بود.
کنزالعمّال، ح 45221
حدیث4118
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اِتَّقُوا اللّهَ وصُونوا دِینَکُم بِالوَرَعِ؛
از خدا پروا کنید و با پارسایی از دینتان پاسداری نمایید.
الکافی: ج 2 ، ص 76 ، ح 2
حدیث4119
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
اَوَّلُ النَّظَرَةِ لَکَ وَ الثّانیَةُ عَلَیکَ وَ لا لَکَ وَ الثّالِثَةُ فیهَا الهَلا؛
نگاه اول [ناخودآگاه به نامحرم] برای تو [حلال] است و نگاه دوم ممنوع است و حرام و نگاه سوم، هلاکت‌بار است.
من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 474
حدیث4120
حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اَلصِّدقُ طُمَأْنینَةٌ وَ الکَذِبُ ریبَةٌ؛
راستگویی [مایه] آرامش و دروغگویی [مایه] تشویش است.
نهج الفصاحه، ح 1864
حدیث4121
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
قَد خاطَرَ بِنَفسِهِ مَنِ استَغنی بِرَأیِهِ؛
هر کس خود را، از رأی و نظر دیگران بی‌نیاز بداند، خودش را به خطر انداخته است.
من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 388
حدیث4122
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
اَرْوَحُ الرَّوْحِ اَلْیَأسُ مِنَ النّاسِ؛
بهترین راحتی و آسودگی، بی‌توقعی از مردم است.
کافی ، ج 8، ص 243، ح 337
حدیث4123
حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِنَّما اَهلَکَ النّاسَ العَجَلَة وَ لَو اَنَّ النّاسَ تَثَـبَّتوا لَم یَهلِک اَحَد؛
مردم را، در حقیقت، شتابزدگی به هلاکت انداخته است، اگر مردم، از شتابزدگی به‌دور بودند، هیچ کس هلاک نمی‌شد.
محاسن، ج 1، ص 340، ح 697
حدیث4124
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:
اَلعاقِلُ مَن صانَ لِسانَهُ عَنِ الغیبَةِ؛
عاقل کسی است که زبانش را از بدگویی پشت سر دیگران، نگه دارد.
غررالحکم، ح 1955
حدیث4125
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
وُصولُ المَرءِ اِلی کُلِّ ما یَبتَغیهِ مِن طیبِ عَیشِهِ وَ اَمنِ سِربِهِ وَ سَعَةِ رِزقِهِ بِحُسنِ نیَّتِهِ وَ سَعَةِ خُلظِهِ؛
انسان، با نیّت خوب و اخلاق خوب، به تمام آنچه در جستجوی آن است، از زندگی خوش و امنیت محیط و روزی زیاد، دست می‌یابد.
غررالحکم، ح 10141
حدیث4126
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اَلْعاقِلُ مَنْ اَحْسَنَ صَنائِعَهُ وَ وَضَعَ سَعْیَهُ فی مَواضِعِهِ؛
عاقل کسی است که کارهایش را خوب انجام دهد و تلاشی که می‌کند، به جا باشد.
غررالحکم، ح 1798
حدیث4127
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
باکِروا طَـلَبَ الرِّزقِ وَ الحَوائِجِ فَاِنَّ الغُدُوَّ بَرَکَةٌ وَ نَجاحٌ؛
در پی روزی، سحر خیز باشید؛ چرا که حرکت در آغاز روز، [مایه] برکت و پیروزی است.
المعجم الاوسط، ج 7، ص 194
حدیث4128
امام حسین (علیه السلام) می فرمایند:
لا یَکمُلُ العَقلُ اِلاّ بِاتِّباعِ الحَقِّ؛
عقل، جز با پیروی از حق، کامل نمی‌شود.
اعلام الدین، ص 298
حدیث4129
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
جاهِد شَهوَتَکَ وَ غالِب غَضَبَکَ وَ خالِف سوءَ عادَتِکَ، تَزکُ نَفسُکَ وَ یَکمُل عَقْلُکَ وَ تَستَـکمِل ثَوابَ رَبِّکَ؛
با هوا و هوست مبارزه کن، بر خشمت مسلّط شو و با عادت‌های بدت مخالفت کن، تا روحت پاک و عقلت کامل گردد و پاداش پروردگارت را به تمامی دریافت نمایی.
غررالحکم، ح 4760
حدیث4130
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
یا عَلیُّ اَلعَقلُ مَا اکتُسِبَت بِهِ الجَنَّةُ وَ طُلِبَ بِهِ رِضَی الرَّحمنِ؛
ای علی! عقل چیزی است که با آن، بهشت و خشنودی خداوند مهربان به دست می‌آید.
من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 369
حدیث4131
حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند:
قوتُ الاَجسادِ الطَّعامُ وَ قوتُ الاَرواحِ الاِطعامُ؛
غذای جسم، خوردن و غذای روح، خوراندن است.
مشکاة الأنوار، ص 561
حدیث4132
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اَدِّبوا اَولادَکُمْ عَلی ثَلاثِ خِصالٍ : حُبِّ نَبیِّکُمْ و حُبِّ اَهْلِ بَیْتِهِ وَ عَلی قِراءَةِ الْقُرآنِ؛
فرزندانتان را به سه چیز ادب کنید: عشق به پیامبرتان، عشق به خاندان او، و قرآن خواندن.
غرر الحکم، ح 4488
حدیث4133
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
کُلُّ عَزیزٍ داخِلٌ تَحتَ القُدرَةِ فَذَلیلٌ
هر عزیزی که تحت قدرت و سلطه‌ای باشد، ذلیل است.
تحف العقول ص‌215
حدیث4134
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
یا مَعشَرَ الشَّبابِ عَلَیکُم بِالباهِ فَاِن لَم تَستَطیعوهُ فَعَلَیـکُم بِالصّیامِ فَاِنَّهُ وِجاؤُهُ؛
ای گروه جوانان! ازدواج کنید . اگر نمی‌توانید، روزه بگیرید که روزه مهارِ شهوت است.
کافی ، ج 4، ص 180، ح 2
حدیث4135
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
إنَّ اللَّهَ یُحِبُّ مِنَ الخَیرِ ما یُعجَّلُ؛
خداوند شتاب در کار نیک را دوست دارد.
الکافی، ج 2، ص 142
حدیث4136
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اتَّقُوا مَعَاصِیَ اللَّهِ فِی الخَلَوَاتِ فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الحَاکِمُ؛
از نافرمانی خدا در خلوت ها بپرهیزید، زیرا همان کسی که شاهد اعمال است، حکم و داوری می کند.
نهج البلاغه، حکمت 324
حدیث4137
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
لَن یَفُوزَ بِالْجَنَّةَ إلَّا السّاعی لَها؛
به بهشت نخواهد رسید ، جز کسی که برای آن بکوشد.
میزان الحکمة ، ح 2570
حدیث4138
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اِلتَمِسُوا الجارَ قَبلَ شِراءِ الدّارِ وَ الرَّفیقَ قَبلَ الطَّریقِ؛
پیش از خرید خانه، از همسایه ، و پیش از راهی شدن، از همراه پرس و جو کنید
مستدرک الوسائل ، ج 8 ، ص 431
حدیث4139
امام سجاد (علیه السلام) فرمودند:
خَفِ اللَّهَ لِقُدرَتِهِ عَلَیکَ واستَحیِ مِنهُ لِقُربِهِ مِنکَ؛
از قدرت خداوند بر خویش بترس و از نزدیکی‌اش به خود شرمگین باش.
بحار الأنوار ، ج 75 ، ص 160
حدیث4140
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلإخوانُ فِی اللَّهِ تَعالی تَدُومُ مَوَدَّتُهُم لِدَوامِ سَبَبِها؛
کسانی که برای خدا برادری می‌ورزند ، دوستی‌شان می‌پاید؛ زیرا عامل آن دوستی پایدار است.
غررالحکم و دررالکلم، ح 1795
حدیث4141
امام باقر(علیه السلام) فرمودند:
تَبَسُّمُ الرَّجُلِ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ حَسَنَةٌ؛
لبخند آدمی به روی برادر دینی اش حسنه است.
مشکاة الأنوار ، ص 316
حدیث4142
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن حَسُنَت خَلیقَتُهُ طابَت عِشرَتُهُ؛
هر کس خوش اخلاق باشد، زندگی‌اش پاکیزه و گوارا می‌گردد.
(غررالحکم، ح8153)
حدیث4143
امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
مَنِ اقتَصَدَ وَقَنَعَ بَقِیَت عَلَیهِ النِّعمَةُ ومَن بَذَّرَ وأسرَفَ زالَت عَنهُ النِّعمَةُ؛
هرکه میانه‌روی کند و قناعت ورزد ، نعمت بر او بپاید و هر که بی‌جا مصرف نماید و زیاده‌روی کند ، نعمتش زوال یابد.
تحف‌العقول، ص 403
حدیث4144
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اَلکَمالُ فِی ثَلاثٍ : اَلصَبرُ عَلَی النَّوائِبِ وَ التَوَرُّعُ فِی المَطالِبِ وَ إسعافُ الطّالِبِ؛
کمال آدمی در سه چیز است : شکیبایی بر ناگواری‌ها ، پارسایی در خواسته‌ها و برآوردنِ خواهشِ درخواست کننده.
غررالحکم و دررالکلم، ح 1777
حدیث4145
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اَلبِطالَةُ تُقِسی القَلبَ؛
بیکاری ، دل را سخت می‌کند.
مسند الشهاب ، ج 1 ، ص 188
حدیث4146
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اَلطُّمَأنینَةُ قَبلَ الخُبرَةِ خِلافُ الحَزمِ؛
اعتماد کردن پیش از آزمودن ، خلاف دوراندیشی است.
غررالحکم و دررالکلم ، ح 1514
حدیث4147
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
قِف عِندَ کُلِّ أمرٍ حَتّی تَعرِفَ مَدخَلَهُ مِن مَخرَجِهِ قَبلَ أن تَقَعَ فیهِ فَتَندَمَ؛
در برابر هر کاری درنگ کن تا [راهِ] درون شدن و برون آمدن از آن را ، پیش از آن که در آن وا مانی و پشیمان شوی ، نیک بشناسی.
تحف العقول، ص 304
حدیث4148
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
مَن یَثِقَ بِاللَّهِ یَکفِهِ ما أهَمَّهُ مِن أمرِ دُنیاهُ و آخِرَتِهِ؛
هر که به خدا اعتماد کند ، خداوند کارهای دنیا و آخرتش را ، که او را بی قرار کرده‌اند، کفایت می‌کند.
تحف العقول، ص 304
حدیث4149
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
اَلاُنسُ فی ثَلاثٍ : فِی الزَّوجَةِ المُوافِقَةِ وَالوَلَدِ البارِّ وَالصِّدیقِ المُصافی؛
انس (وآرامش) در سه چیز است : در زن سازگار ، فرزند خوش‌رفتار و دوست باصفای وفادار.
تحف العقول، ص 318
حدیث4150
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ألارُبَّ شَهوَةِ ساعَةٍ أورَثَت حُزناً طَویلاً ؛
بسا لحظه‌ای هوس که اندوهی دراز در پی دارد.
الأمالی ، طوسی ، ص 533
حدیث4151
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اَلتَّحَدُّثُ بِالنِّعَمِ شُکرٌ؛
بازگویی نعمت‌ها ، سپاسگزاری [از آنها] است.
مسند الشهاب ، ج 1 ، ص 61
حدیث4152
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
إیّاکُم والأخلاقَ الدَّنِیَّةَ فَإنَّها تَضَعُ الشَّریفَ وتَهدِمُ المَجدَ؛
از اخلاق پست بپرهیزید ، که والا را پست می‌سازد و بزرگواری را نابود می‌کند.
تحف العقول ، ص 215
حدیث4153
امام حسن عسگری(علیه السلام) می فرمایند:
ما تَرَکَ الحَقَّ عَزیزٌ إلّا ذَلَّ ولا أخَذَ بِهِ ذَلیلٌ إلّا عَزَّ؛
هیچ عزّتمندی حق را ترک نکند ، مگر آن که خوار شود ، و هیچ خواری به‌حق نگراید ، مگر آن‌که عزّت یابد.
تحف العقول، ص 484
حدیث4154
امام عسگری(علیه السلام) می فرمایند:
إیّاکَ وَالإذاعَةَ وطَلَبَ الرِّئاسَةِ فَإنَّهُما یَدعُوانِ إلَی الهَلَکَةِ؛
از افشای اسرار و ریاست‌جویی بپرهیز ؛ زیرا این دو به هلاکت کشانند.
الخرائج و الجرائح ، ج 1، ص 450
حدیث4155
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أکرِموا أولادَکُم و أحسِنوا آدابَهُم؛
فرزندانتان را گرامی بدارید و نکو تربیت شان کنید.
عوالی اللآلی ، ج 1 ، ص 254
حدیث4156
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خَیرُ مَن شاوَرتَ ذَوُوالنُّهی وَالعِلمِ و اُولُو التَّجارِبِ و الحَزم؛ِ
بهترین کسان برای مشورت ، صاحبان خرد و دانش و افراد با تجربه و دوراندیش‌اند.
غررالحکم و دررالکلم ، ح 4990
حدیث4157
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اَلمُعینُ عَلَی الطّاعَةِ خَیرُ الأصحابِ ؛
بهترینِ یاران، کسی است که در راه طاعت خدا یاری کند .
غررالحکم و دررالکلم، ح 1142
حدیث4158
امام هادی (علیه السلام) می فرمایند:
مَن یَزرَع خَیراً یَحصُد غِبطَةً و مَن یَزرَع شَرّاً یَحصُد نَدامَةً ؛
هر که بذر خوبی بکارد ، شادمانی بدرود و هر که تخم بدی بیفشاند ، پشیمانی می‌درود .
بحار الأنوار ، ج 75 ، ص 373
حدیث4159
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنَّ أخی عِیسی علیه السلام کان یقولُ : یَأتِی کُلُّ یَومٍ بِرِزقِهِ؛
برادرم عیسی می گفت : هر روزی ، روزی خود را می آورد
منتخب میزان الحکمة ، ح 6017
حدیث4160
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
مَن وافَقَ هَواهُ خالَفَ رُشدَهُ ؛
هر کس با هوس خود موافقت کند ، با بالندگی خود مخالفت کرده است .
غررالحکم و دررالکلم، ح 7957
حدیث4161
امام هادی (علیه السلام) می فرمایند:
اُذکُر حَسَراتِ التَّفریطِ بِأخذ تَقدیمِ الحَزمِ؛
حسرت کوتاهی کردن را با پیشه کردن دور اندیشی ، یاد کن.
بحار الأنوار ، ج 75 ، ص 370
حدیث4162
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اَلتَّقَرُّبُ إلَی اللَّهِ تَعالی بِمَسأَلَتِهِ وَ اِلَی النّاسِ بِتَرکِها؛
تقرّب به خداوند، به خواهش از اوست و تقرّب به مردم، به ترک خواهش .
غررالحکم و دررالکلم، ح 1801
حدیث4163
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
الفِکرُ فِی الخَیرِ یَدعُو إلَی العَمَلِ بِهِ؛
اندیشیدن به خوبی‌ها آدمی را به انجام دادن آنها بر می‌انگیزد.
میزان الحکمه ، ح 16179
حدیث4164
امام جواد (علیه السلام) می فرمایند:
الثِّقَةُ بِاللَّهِ ثَمَنٌ لِکُلِّ غالٍ و سُلَّمٌ إلی کُلِّ عالٍ؛
اعتماد به خدا بهای هر چیز گران بها است ، و نردبانی به سوی هر بلندایی.
بحار الأنوار ، ج 75 ، ص 364
حدیث4165
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
اِکتَسِبُوا العِلمَ یَکسِبکُمُ الحَیاةَ؛
دانش کسب کنید تا به شما زندگی (و بالندگی) بخشد.
غررالحکم و دررالکلم، ح 2486
حدیث4166
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
عَجِبتُ لِمَن یَری أنَّهُ یَنقُصُ کُلَّ یَومٍ فِی نَفسِهِ وَ عُمُرِهِ وَ هُوَ لا یَتَأَهَّبُ لِلمَوتِ؛
در شگفتم از کسی که می‌بیند هر روز از جان و عمر او کاسته می‌شود ، امّا برای مرگ آماده نمی‌شود.
غررالحکم و دررالکلم ، ح 6253
حدیث4167
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
قَدرُ الرَّجُلِ عَلی قَدرِ هِمَّتِهِ ، وَ عَمَلُهُ عَلی قَدرِ نِیَّتِهِ؛
ارزش آدمی به اندازه همّت او ، و عملش به اندازه نیّت اوست.
غررالحکم و دررالکلم ، ح 6743
حدیث4168
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تَمامُ التَّقوی اَن تَتَعَلَّمَ ما جَهِلتَ وَ تَعمَلَ بِما عَلِمتَ؛
تمام تقوا این است که آنچه را نمی دانی بیاموزی و بدانچه می دانی عمل کنی.
تنبیه الخواطر، ج 2، ص 120
حدیث4169
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
صدیق کل امرء عقله و عدوه جهله؛
دوست هرکس عقل او و دشمنش جهل اوست.
همان, ص 443
حدیث4170
امام هادی (علیه السلام) می فرمایند:
مَن جَمَعَ لَکَ وُدَّهُ ورَأیَهُ فَاجمَع لَهُ طاعَتَکَ؛
هر که تمامت دوستی خود را برای تو فراهم آورد ، تو نیز تمامت طاعت خود را برایش فرآهم آور.
تحف العقول ، ص 483
حدیث4171
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
أنفَعُ الأشیاءِ لِلمَرءِ سَبقُهُ النّاسَ إلی عَیبِ نَفسِهِ؛
سودمندترینِ چیز برای مرد ، آن است که در جستن عیب خویش‌بر دیگر مردم ، پیشی گیرد.
الکافی، ج 8، ص 243
حدیث4172
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
مَن تَطَبَّبَ فَلیَتَّقِ اللَّهَ وَ لیَنصَح وَلیَجتَهِدِ ؛
هر که طبابت می‌کند باید از خدا بترسد و خیرخواه باشد و سعی خود را به کاربرد.
دعائم الاسلام ، ج 2 ، ص 144
حدیث4173
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
لا یَراَسُ مَن خَلا عَنِ الاَدَبِ وَ صَبا اِلَی اللَّعِبِ؛
کسی که از ادب بی بهره باشد و شیفته بازی شود، به ریاست نمی رسد.
غرر الحکم، ح 4786
حدیث4174
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
ایّاکَ وَ المِراءَ، فَاِنَّهُ یُحبِطُ عَمَلَکَ وَ ایّاکَ وَ الجِدالَ، فَاِنَّهُ یوبِقُکَ وَ ایّاکَ وَ کَثرَةَ الخُصوماتِ فَاِنَّها تُبعِدُکَ مِنَ اللّه‌ِ
از بگو مگو خودداری کن، زیرا که این کار، عملت را نابود می‌کند. از جدل و ستیز هم خودداری کن؛ زیرا که تو را هلاک می‌سازد و از دشمنی زیاد کناره بگیر؛ چه این‌که چنین کاری تو را از خدا دور می‌کند.
تحف العقول، ص 309
حدیث4175
امام حسن (علیه السلام) می فرمایند:
اَلإخاءُ الوَفاءُ فِی الشِّدَّةِ وَ الرَّخاءِ؛
نشانه برادری ، وفاداری در سختی و آسایش است.
بحارالأنوار ، ج 75 ، ص 114
حدیث4176
پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
یاِقنَع بِما اُوتیتَهُ یَخِفَّ عَلَیکَ الحِسابُ؛
به آنچه به تو داده شده ، قناعت کن ، تا کار حسابرسی بر تو آسان شود.
اأعلام الدین ، ص 344
حدیث4177
پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
یا أباذَر! إنَّ اللَّهَ لایَنظُرُ إلی صُوَرِکُم و لا إلی أموالِکُم و لکِن یَنظُرُ إلی قُلوبِکُم و أعمالِکُم ؛
ای اباذر! خداوند به ظاهر و دارایی شما نمی‌نگرد ، بلکه به دلها و کردارتان می‌نگرد.
الأمالی، طوسی، ص 536
حدیث4178
امام عسکری(علیه السلام) می فرمایند:
إیّاک وَالإذاعَةَ وطَلَبَ الرِّئاسَةِ فَإنَّهُما یَدعوانِ إلَی الهَلَکَةِ؛
از افشای اسرار و ریاست طلبی بپرهیز که این دو آدمی را به هلاکت می کشاند.
تحف العقول ، ص 487
حدیث4179
حضرت صادق (علیه السلام) می فرمایند:
ما ضَعُفَ بَدَنٌ عَمّا قَویَتْ عَلَیْهِ النِّـیَّةُ
اگر اراده قوی باشد، هیچ بدنی برای انجام دادن کار، ناتوان نیست.
من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 400، ح 5859
حدیث4180
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:
اِنَّکَ مُقَوَّمٌ بِاَدَبِکَ فَزَیِّنهُ بِالحِلمِ
تو با ادبت ارزش‌گذاری می شوی، پس آن را با بردباری زینت بخش.
مشکاة الأنوار، ص 239
حدیث4181
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
یَنبَغی لِلعاقِلِ اَن یُخاطِبَ الجاهِلَ مُخاطَبَةَ الطَّبیبِ المَریضَ؛
شایسته است که برخورد عاقل با نادان، مانند برخورد طبیب با بیمار باشد.
غررالحکم، ح 10944
حدیث4182
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اِذا اَبطَاَتِ الاَرزاقُ عَلَیکَ فَاستَغفِر اللَّهَ یُوَسِّع عَلَیکَ فیها
هرگاه در روزی تو تأخیر و تنگی پدید آمد، از خداوند آمرزش بخواه تا روزی را بر تو فراوان گرداند.
تحف العقول، ص 174
حدیث4183
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
مَثَلُ العَقلِ فِی القَلبِ کَمَثَلِ السِّراجِ فی وَسَطِ البَیتِ؛
عقل در دل، همانند چراغ در میان خانه است.
علل الشرایع، ص 98
حدیث4184
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اَلعَقلُ حَیثُ کانَ آلِفٌ مَالوفٌ؛
عقل هر کجا باشد، انس گیرنده و الفت پذیر است.
غررالحکم، ح 1251
حدیث4185
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
اَلرَّوحُ وَ الرّاحَةُ فِی الرِّضا وَ الیَقینِ وَ الهَمُّ وَ الحَزَنُ فِی الشَکِّ وَ السَّخَطِ؛
خوشی و آسایش، در رضایت و یقین است و غم و اندوه در شکّ و نارضایتی.
مشکاة‌الأنوار، ص 34
حدیث4186
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اَلزُّهْدُ فِی الدُّنْیا الراحَةُ الْعُظْمی
بی‌رغبتی به دنیا، بزرگ‌ترین آسایش است.
غررالحکم، ح 1316
حدیث4187
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
حُبُّ الدُّنْیا یُفْسِدُ الْعَقْلَ وَ یُصِمُّ الْقَلْبَ عَنْ سَماعِ الْحِکْمَةِ وَ یوجِبُ اَلیمَ الْعِقابِ
علاقه به دنیا، عقل را فاسد می‌کند، قلب را از شنیدن حکمت ناتوان می‌سازد و باعث عذاب دردناک می‌شود.
غررالحکم، ح 4878
حدیث4188
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
یا مَعشَرَ الفِتیانِ، حَصِّنوا اَعراضَکُم باِلاَْدَبِ وَ دینَـکُم بِالعِلمِ
ای جوانان! آبرویتان را با ادب و دینتان را با دانش حفظ کنید.
تاریخ یعقوبی ، ج 2، ص 210
حدیث4189
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
جالِسِ العُلَماءَ یَزدَد عِلمُکَ وَ یَحسُن اَدَبُکَ وتَزکُ نَفسُکَِ
با علما معاشرت کن تا علمت زیاد، ادبت نیکو و جانت پاک شود.
اعلام الدین، ص 96
حدیث4190
امام کاظم (علیه السلام)می فرمایند:
طوبی لِلمُصلِحینَ بَینَ النّاسِ، اُولئِکَ هُمُ المُقَرَّبونَ یَومَ القیامَةِ
خوشا به حال اصلاح‌کنندگان بین مردم، که آنان همان مقرّبان روز قیامت‌اند.
بحارالأنوار، ج 68، ص 156، ح 11
حدیث4191
امام رضا (علیه السلام)می فرمایند:
إنّ النّاسَ لَو عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لَاتَّبَعُونا؛
اگر مردم زیبایی‌های سخنان ما را می‌شناختند، بی‌شک از ما پیروی می‌کردند.
معانی الأخبار، ص 180
حدیث4192
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
لا تَقسِروا اَولادَکُم عَلی آدابِکُم ، فَاِنَّهُم مَخلوقونَ لِزَمانٍ غَیرِ زَمانِکُم
آداب و رسوم خود را به فرزندانتان تحمیل نکنید، زیرا آنان برای زمانی غیر از زمان شما آفریده شده‌اند .
شرح ابن ابی الحدید ، ج20، ح102 .
حدیث4193
رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند:
اَلْعِلْمُ حَیاةُ الاِْسْلامِ وَ عِمادُ الاْیمانِ وَ مَنْ عَلِمَ عِلْما اَتـَمَّ اللّه‌ُ لَهُ اَجْرَهُ وَ مَنْ تَعَلَّمَ فَعَمِلَ عَلَّمَهُ اللّه‌ُ ما لَمْ یَعْلَمْ ؛
علم، حیات اسلام و تکیه گاه ایمان است و هر کس علمی بیاموزد، خداوند پاداش او را تمام گرداند و هر کس بیاموزد و عمل کند، خداوند، تعلیم دهد به او آنچه را که نمی‌داند.
نهج الفصاحه، ح 2019
حدیث4194
امام علی علیه السلام می فرمایند:
إذا رَغِبتَ فِی المَکارِمِ فَاجتَنِبِ المَحارِمَ
اگر خواهان مکارم و بزرگواری ها هستی از حرام‌ها دوری کن.
غرر الحکم، ح4069
حدیث4195
امام علی علیه السلام می فرمایند:
لا أدَبَ مَعَ غَضَب
با خشم، تربیت ممکن نیست.
غرر الحکم ، ح 10529
حدیث4196
پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم می فرمایند:
اِنَّ اللّه‌َ تَعالی قَد تَکَفَّلَ لِطالِبِ العِلمِ بِرِزقِهِ خاصَّةً عَمّا ضَمِنَهُ لِغَیرِهِ
بی‌گمان خداوند متعال روزی جویای دانش را به طور ویژه، افزون بر آنچه برای دیگران تضمین کرده، به عهده گرفته است.
منیة المرید ، ص 160
حدیث4197
پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم می فرمایند:
إِنَّ اللّه‌َ تَعالی یَقولُ کُلَّ یَوْمٍ: أَنَا رَبُّکُمُ الْعَزیزُ، فَمَنْ أَرادَ عِزَّ الدّارَیْنِ فَلْیُطِعِ الْعَزیزَ
خدای تعالی هر روز می‌فرماید: من پروردگار عزیز شما هستم، پس هر کس خواهان عزّت دو جهان است باید که از خدای عزیز اطاعت کند.
کنزالعمال، ح 43101
حدیث4198
پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم می فرمایند:
اَلصَّدَقَةُ تَدْفَعُ الْبَلاءَ وَ هِیَ اَنـْجَحُ دَواءٍ وَ تَدْفَعُ الْقَضاءَ وَ قَدْ اُبْرِمَ اِبراما وَ لا یَذْهَبُ بِالاَْدواءِ اِلاَّ الدُّعاءُ وَ الصَّدَقَةُ
صدقه بلا را برطرف می‌کند و مؤثرترینِ داروست. همچنین، قضای حتمی را برمی‌گرداند و درد و بیماری‌ها را چیزی جز دعا و صدقه از بین نمی‌برد.
بحارالأنوار، ج 93، ص 137، ح 71
حدیث4199
امام حسین علیه السلام می فرمایند:
لا یُکمَلُ العَقلُ اِلّا بِاتِّباعِ الحَق اَلاتَرَونَ اَنَّ الحَق لا یُعمَلُ بِه وَ الباطِل لا یُتَناهی عَنه
عقل جز به پیروی از حق کمال نمی یابد آیا نمی بینید که به حق عمل نمی شود و از باطل نهی نمی شود؟
بحار الانوار، ج 78، ص 127
حدیث4200
امام حسین علیه السلام می فرمایند:
مَن حاوَلَ اَمراً بمَعصِیَهِ اللهِ کانَ اَفوَتَ لِما یَرجُو وَاَسرَعَ لِمَجئ ما یَحذَرُ
کسی که بخواهد از راه گناه به مقصدی برسد ، دیرتر به آروزیش می رسد و زودتر به آنچه می ترسد گرفتار می شود .
بحارالانوار،ج78،ص120
حدیث4201
امام علی علیه السلام می فرمایند:
عَوِّد نَفسَکَ حُسنَ النِّیَّةِ وَ جَمیلَ المَقصَدِ، تُدرِک فی مَباغیکَ النَّجاحَ
خودت را به داشتن نیّت خوب و مقصد زیبا عادت ده، تا در خواسته هایت موفق شوی.
غررالحکم، ح 6236
حدیث4202
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
المَصائبُ مِنَحٌ مِن اللّه‌ِ ، والفَقرُ مَخزونٌ عندَ اللّه‌ِ
مصیبت‌ها، بخششی از سوی خدایند و درویشی در پیشگاه خداوند ذخیره می‌شود.
الکافی : ج 2 ، ص 260 ، ح 2
حدیث4203
امام حسین(علیه السلام) می فرمایند:
أَلاِستِدراجُ مِنَ اللّهِ سُبحانَهُ لِعَبدِهِ أَن یُسبِغَ عَلَیهِ النِّعَمَ وَ یَسلُبَهُ الشُّکر
غافلگیر کردن بنده از جانب خداوند به این شکل است که به او نعمت فراوان دهد و توفیق شکرگزاری را از او بگیرد.
تحف العقول،ص 250
حدیث4204
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
مَن تابَ قَبْلَ أنْ یُعایِنَ قَبِلَ اللّه‌ُ تَوبَتَهُ
هر کس پیش از آن که (فرشته مرگ را) مشاهده کند، توبه نماید، خداوند توبه‌اش را بپذیرد.
الکافی : ج 2 ، ص 440 ، ح 2
حدیث4205
امام حسین (علیه السلام) می فرمایند:
اَ یُّهَا النّاسُ نافِسوا فِی المَکارِمِ وَ سارِعوا فِی المَغانِمِ وَ لا تَحتَسِبوا بِمَعروفٍ لَم تَجعَلوا؛
ای مردم در خوبی‌ها با یکدیگر رقابت کنید و در بهره گرفتن از فرصت‌ها شتاب نمایید و کار نیکی را که در انجامش شتاب نکرده‌اید، به حساب نیاورید.
ارشاد القلوب دیلمی، ص 73
حدیث4206
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خَیرُ الدُّنیا وَالآخِرَةِ مَعَ العِلمِ وَشَرُّ الدُّنیا وَالآخِرَةِ مَعَ الجَهل
خیر دنیا و آخرت با دانش است و شرّ دنیا و آخرت با نادانی.
الحیاة، ج‌1، ص‌35
حدیث4207
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اَلطِّیَرَةُ شِرکُ وَمامِنّا إِلاّ وَلکِنَّ اللّه‌َ یُذهِبُهُ بالتَّوَکُّل
فال بد زدن شرک است و هیچ‌کس ازما نیست مگر این‌که به نحوی دستخوش فال بد زدن می شود، اما خداوند با توکل به او آن را از بین می برد.
کنزالعمال، ح 5696
حدیث4208
امیرالمؤمنین(علیه السلام) می فرمایند:
اِذا فَسَدَتِ النِّـیَّةُ وَقَعَتِ البَلیَّةُ
هرگاه نیت فاسد شود، بلا و گرفتاری پیش می‌آید.
غررالحکم، ح 4021
حدیث4209
امیرالمؤمنین(علیه السلام) می فرمایند:
أَبلَغُ ماتَستَدِرُّ بِهِ الرَّحمَةَ أَن تُضمِرَ لِجَمیعِ النّاسِ الرَّحمَةَ
مؤثّرترین وسیله جلب رحمت خدا این است که خیرخواه همه مردم باشی.
غرر الحکم ، ص 212
حدیث4210
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
العالِمُ بِزَمانِهِ لا تَهجُمُ عَلَیهِ اللَّوابِسُ
کسی که زمان خود را بشناسد ، آماج اشتباهات قرار نگیرد.
الکافی : ج 1 ، ص 27 ، ح 29
حدیث4211
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
مَن عَمِلَ بِالْعَدلِ حَصَّنَ اللّه‌ُ مُلکَهُ
هر کس به عدالت رفتار کند، خداوند حکومتش را حفظ خواهد کرد.
غررالحکم، ج5، ح 8722
حدیث4212
امام باقر (علیه السلام) می فرمایند:
لا تَذهَب بِکُمُ المَذاهِبُ ، فوَاللّه‌ِ ما شِیعَتُنا إلاّ مَن أطاعَ اللّه‌َ عَزَّوجلَّ
مذاهب گوناگون شما را از راه به در نبرد، به خدا سوگند، شیعه ما نیست مگر کسی که از خداوندعزّوجلّ اطاعت کند.
الکافی : ج 2 ، ص 73 ، ح 1
حدیث4213
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
یَبلُغُ الصّادِقَ بصِدقِهِ ما یَبلُغُهُ الکاذِبَ باحتیالِهِ؛
راستگو، با راستگویی خود به همان می رسد که دروغگو با حیله گری خود.
غررالحکم، ج 6، ص 471، ح 11006.
حدیث4214
رسول اکرم (صلّی اللّه علیه و آله وسلم) می فرمایند:
زیّنوا اعیادکم بالتکبیر، زیّنوا العیدین بالتهلیل و التکبیر و التحمید و التقدیس؛
عیدهایتان را به تکبیر گفتن بیارایید و عید فطر و قربان را با گفتن ذکر لا اله الا الله، الله اکبر، الحمد لله و سبحان الله، زینت بخشید.
کنز العمال / ح 24094 و ح 24095
حدیث4215
حضرت علی(علیه السلام) فرمودند:
کُلُّ یَومٍ لا یُعصَی اللهُ فیهِ فَهُوَ یَومُ عیدٍ؛
هر روزی که در آن گناه نشود همان روز ، روز عید است.
مستدرک / حدیث 6679
حدیث4216
رسول اکرم ( صلّی اللّه علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من احیی لیلة العید لم یمت قلبه یوم یموت القلوب؛
هرکه شب عید را شب زنده‌داری کند روزی که دلها می‌میرند او دل نمی‌میرد.
وسائل /5/ 139
حدیث4217
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
بادِرُوا أولادََکُم بِالحَدیثِ قَبلَ أن یَسبِقَکُم إلَیهِمُ المُرجِئَةُ؛
در آموزش حدیث به فرزندانتان شتاب کنید پیش از آنکه مرجئه (منحرفان) زودتر از شما به سراغ آنها بروند.
کافی، ج 6، ص 47
حدیث4218
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
نِعمَتانِ مَکفُورَتانِ الأَمنُ وَالعافِیَةُ؛
دو نعمت است که شکر آنها گزارده نمی شود : امنیت و سلامتی.
الخصال، ص 34
حدیث4219
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِستَعینُوا عَلی اُمُورِکُم بِالکِتمانِ فَإنَّ کُلَّ ذی نِعمَةٍ مَحسُورٌ؛
در کارهای خود از نهانداری مدد گیرید چون هر صاحبِ نعمتی مورد حسد است.
تحف العقول ، ص 48
حدیث4220
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اِنَّ اَخوَفَ ما اَخافُ عَلی اُمَّتی مِن بَعدی هذِهِ المَکاسِبُ المُحَرَّمَةُ وَ الشَّهوَةُ الخَفیةُ وَ الرِّبا؛
آنچه بیش از هر چیز بر امتم بعد از خود می‌ترسم، درآمدهای حرام، هواپرستی پنهان و رباست.
بحارالانوار، ج 103، ص 54، ح 26
حدیث4221
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
اِذا ظَهَرَتِ الجِنایاتُ ارتَفَعَتِ البَرَکاتُ؛
هرگاه گناهان آشکار شوند، برکت‌ها از میان می‌رود.
غررالحکم، ح 4030
حدیث4222
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أولَی النّاسِ بِالتُّهمَةِ مَن جالَسَ أهلَ التُّهمَةِ؛
سزاوارترین مردم به تهمت کسی است که با اهل تهمت همنشینی کند.
الأمالی ، صدوق ، ص 73
حدیث4223
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
العِبَادَةُ مَعَ أکلِ الحَرََامِ کَالبِنَاءِ عَلیَ الرَّمل؛
عبادت همراه با لقم? حرام، همچون ساختمانی است که بر ماسه بنا شده باشد.
بحار الأنوار، ج 84، ص 258
حدیث4224
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
اِبنُ آدمَ أشبَهُ شَی‌ءٍ بِالمِعیارِ ، إمّا ناقِصٌ بِجَهلٍ أو راجِحٌ بِعِلمٍ؛
آدمیزاد، شبیه‌ترین چیز به ترازوست : یا با نادانی سبُک شود و یا به‌دانش ، سنگین گردد.
تحف العقول، ص 212
حدیث4225
امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
إنَّ أهنَأ النّاسِ عَیشاًَ مَن کانَ بِما قَسَمَ اللهُ لَهُ راضیا؛
گواراترین زندگی برای کسی است که به آنچه خداوند قسمت او کرده، خرسند و راضی باشد.
غررالحکم و دررالکلم، ح 3397
حدیث4226
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اِقبَل عُذرَ أخیکَ و إنْ لَم یکُن لَهُ عُذرٌ ، فَالْتَمِس لَهُ عُذراً ؛
عذر برادرت را بپذیر و اگر عذری نداشت ، عذری برایش بتراش.
بحار الأنوار ، ج 74 ، ص 165
حدیث4227
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ایاکُمْ وَ الْحَلْفَ فَاِنَّهُ ینْفِقُ السِّلْعَةَ وَ یمْحَقُ الْبَرَکَةَ؛
از قسم خوردن بپرهیزید، چرا که کالا را تلف می کند و برکت را از بین می برد.
کافی، ج 5، ص 162، ح 4
حدیث4228
حضرت علی(علیه السلام) فرمودند:
اِحذَر کُلَّ عَمَلٍ یرضاهُ عامِلُهُ لِنَفسِهِ وَ یکرَهُهُ لِعامَّةِ المُسلِمینَ ؛
بپرهیز از هر کاری که انجام‌دهنده‌اش آن را برای خود می پسندد، امّا برای عموم مسلمانان نمی پسندد.
غررالحکم و دررالکلم، ح 2596
حدیث4229
امام باقر(علیه السلام) فرمودند:
تَعَلَّمُوا العِلمَ فَإنَّ تَعَلُّمَهُ حَسَنَةٌ، وَطَلَبَهُ عِبَادَةٌ؛
دانش بیاموزید که آموختن آن، پاداش دارد و جستوجوی آن عبادت است.
بحار الأنوار، ج 78، ص 189
حدیث4230
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
أدِّبُوا أوْلادَکُمْ عَلَیَ ثَلاثٍ: حُبِّ نَبِیکُمْ، وَحُبِّ أهلِ بَیتِهِ، وَعَلیَ قِرَاءَةِ الْقُرآنِ؛
فرزندانتان را با سه خصلت تربیت کنید: دوستی پیامبر اکرم (ص)، دوستی اهل بیت ایشان(ع) و تلاوت قرآن.
لجامع الصغیر، ج 1، ص 14
حدیث4231
حضرت علی(علیه السلام) فرمودند:
فازَ مَن أصلَحَ عَمَلَ یومِهِ وَ استَدرَکَ فَوارِطَ أمسِهِ؛
رستگار شد آن‌که کار امروزش را سامان داد و کوتاهی های دیروزش را جبران کرد.
مستدرک الوسائل ، ج 12، ص 151
حدیث4232
حضرت علی(علیه السلام) فرمودند:
اِغتَنِم مَنِ استَقرَضَکَ فی حالِ غِناکَ لِیجعَلَ قَضاءَهُ فی یومِ عُسرَتِکَ ؛
کسی را که در حال بی نیازی‌ات از تو قرض می خواهد، غنیمت شمار تا در وقت نیازت جبرانش کند .
غررالحکم و دررالکلم، ح 2370
حدیث4233
حضرت علی(علیه السلام) فرمودند:
نِعمَ العَونُ عَلی أسرِ النَّفسِ وَ کَسرِ عادَتِهَا التَّجَوُّعُ؛
گرسنگی، چه خوب یاوری برای اسیر کردن نفس(تربیت نفس) و شکستن عادت آن است!
غرر الحکم: ح 9944
حدیث4234
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
الرَّکعَتانِ فی جَوفِ اللَّیل اَحَبُّ اِلَی اللَّهِ مِنَ الدُّنیا وَ ما فیها؛
دو رکعت نماز در دل شب، نزد خدا از دنیا و آنچه در آن است، محبوب‌تر است.
بحارالأنوار، ج 87 ، ح 23
حدیث4235
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
مَن یشتَهِ کَرامَةَ الآخِرَةِ یدَع زینَةَ الدُّنیا ؛
هر که کرامت آخرت را می خواهد ، زینت دنیا را وا می نهد.
مسند الشهاب ، ج 1 ، ص 251
حدیث4236
حضرت علی(علیه السلام) فرمودند:
صَومُ القَلبِ خَیرٌ مِن صِیامِ اللِّسانِ وَ صَومُ اللِّسانِ خَیرٌ مِن صِیامِ البَطنِ؛
روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شکم است.
غرر الحکم، ج 1، ص 417، ح 80
حدیث4237
امام باقر(علیه السلام) فرمودند:
فَانزِل نَفسَکَ مِنَ الدُّنیا کَمَثَلِ مَنزِلٍ نَزَلتَهُ ساعَةً ثُمَّ ارتَحَلتَ عَنهُ؛
خود را در دنیا چنان منزل ده که گویی ساعتی در آن منزل داری وسپس از آن کوچ می کنی.
بحارالأنوار، ج 75، ص 165
حدیث4238
پیامبراکرم صلی الله علیه وآله فرمودند:
إنَّ الشَّقِی حَقَّ الشَّقِی مَن خَرَجَ مِنهُ هذَا الشَّهرُ و لَم یغفَر ذُنوبُهُ ؛
بدبخت واقعی کسی است که این ماه(رمضان) را پشت سر گذارد و گناهانش آمرزیده نشود.
میزان الحکمه ، ح 7458
حدیث4239
ا‌مام حسن(علیه السلام)فرمودند:
إنَّ اللَّهَ جَعَلَ شَهرَ رَمضانَ مِضماراً لِخَلقِهِ فَیستَبِقونَ فیهِ بِطاعَتِهِ إلی مَرضاتِهِ؛
خداوند ماه رمضان را میدان مسابقه‌ای برای آفریدگان خود قرار داده تا با طاعتش برای خشنودی او از یکدیگر پیشی گیرند.
بحارالأنوار ، ج 75، ص 110
حدیث4240
امام علی(علیه السلام)فرمودند:
صِیامُ القَلبِ عَنِ الفِکرِ فِی الآثامِ أفضَلُ مِن صِیامِ البَطنِ عَنِ الطَّعامِ
روزه دل ، اندیشیدن به گناهان ، برتر است از روزه شکم ؛ یعنی غذا خوردن؛
میزان الحکمه ، ح 10948
حدیث4241
امام صادق(علیه السلام) فرمودند:
لِکُلِّ شَی‌ءٍ أساسٌ وأساسُ الإسلامِ حُبُّنا أهلَ البَیتِ؛
هر چیزی را شالوده‌ای است و شالوده اسلام ، دوستداری ما اهل بیت است.
المحاسن، ج 1، ص 150
حدیث4242
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اِتَّهِمُوا عُقُولَکُم فَإنَّهُ مِنَ الثِّقَةِ بِها یکُونُ الخَطاءُ؛
خِردهای خود را خطاپذیر بدانید، که بسا اعتماد کردن به آن ، خطا باشد
میزان الحکمة، ح 6842
حدیث4243
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اِکتَسِبُوا العِلمَ یکسِبکمُ الحَیاةَ ؛
دانش کسب کنید تا به شما زندگی (و بالندگی) بخشد.
غررالحکم و دررالکلم، ح 2486
حدیث4244
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اِعمَل بِفَرائِضِ اللَّهِ تَکن اَتقَی النَّاس؛
به واجبات خدا عمل کن، تا با تقواترین مردم باشی.
معانی الأخبار، ص 240
حدیث4245
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
إن شِئتَ أن تُکرَمَ فَلِن وإن شِئتَ أن تُهانَ فَاخشُن؛
اگر می خواهی گرامی ات دارند ، نرم‌خو باش ، و اگر می خواهی خوارت شمارند ، درشتی کن.
تحف العقول، ص 55
حدیث4246
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
جالِس العُلَماءَ یزدَد عِلمُک وَ یحسُن اَدَبُک وتَزک نَفسُک؛
با علما معاشرت کن تا علمت زیاد، ادبت نیکو و جانت پاک شود.
مطالب السؤول، ص 49
حدیث4247
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
إیاک واللَّجاجَةَ ؛ فَإنَّ أَوَّلَها جَهلٌ وآخِرَها نَدامَةٌ؛
از لجبازی بپرهیز ، که آغازش نادانی و انجامش پشیمانی است.
تحف العقول، ص 14
حدیث4248
عَلَیک بِالاحداثِ فَإنَّهُم اسرَعُ إلی کلِّ خَیرٍ؛
نوجوانان را در یاب، که این گروه در پذیرش هر خوبی ، بیشتر شتاب می کنند.
(الکافی ، ج 8 ، ص 93)
حدیث4249
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم):
هیچ مرد مسلمانی نیست که نگاهش به زیبایی های زنی بیفتد و چشم خود را فرواندازد، مگر این که خداوند برای او عبادتی پیش آورد که شیرینی آن را دردل خویش بیابد.
(الترغیب و التذهیب 2/34/3)
حدیث4250
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم):
نگاه کردن یکی از تیرهای زهرآلود ابلیس است، پس، هر که از ترس خدا چشم خود را (از نامحرم) فرو بندد خداوند به او ایمانی عطا فرماید که حلاوت آن را در دلش بیابد.
(البحار 34/38/104)
حدیث4251
امام علی (سلام الله علیه):
هرکه چشم خود را پائین اندازد، تأسف کمتر خورد و از نابودی در امان ماند.
(غررالحکم 9125)
حدیث4252
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم):
چشمان خود را از حرام فروبندید تا شگفتی ها ببینید.
(البحار 52/41/104)
حدیث4253
امام علی (سلام الله علیه):
هرگاه چشم شهوت بین باشد، دیده ی عاقبت بینی دل کور شود.
(غرر الحکم 4063)
حدیث4254
امام علی (سلام الله علیه):
چشم ها دام های شیطانند.
(غرر الحکم 950)
حدیث4255
امام حسین علیه السلام فرمودند:
إنَّ حَوائِجَ النّاسِ إلَیکم مِن نِعَمِ اللهِ عَلَیکم فَلا تَمَلُّوا النِّعَمَ؛
نیاز مردم به شما از نعمتهای خدا بر شما است، از این نعمت افسرده و بیزار نباشید.
بحار الأنوار، ج 74، ص 205
حدیث4256
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
طُوبی لِمَن تَرَک شَهوَةً حاضِرَةً لِمَوعودٍ لَم یرَهُ؛
خوشا آن که شهوتِ آماده‌ای را به خاطر پاداش وعده داده شده‌ای که آن را ندیده است ، رها کند.
(الخصال، ص 3)
حدیث4257
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اِذا فَسَدَتِ النِّیةُ وَقَعَتِ البَلیةُ؛
هرگاه نیت فاسد شود، بلا و گرفتاری پیش می آید.
( غررالحکم، ح 4021 )
حدیث4258
امام سجاد (علیه السلام) فرمودند:
مَن قَنَعَ بِما قَسَمَ اللَّهُ لَهُ فَهُوَ مِن أغنَی النّاسِ؛
هر که به قسمتی که خدایش داده قانع باشد ، همو ، بی نیازترینِ مردم است.
الأمالی، مفید، ص 184
حدیث4259
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
ثُباتُ الدُّوَلِ بِإقامَةِ سُنَنِ العَدلِ؛
پایداری دولتها به برپا داشتن راه و رسم دادگری است.
غررالحکم و دررالکلم، ح 4715
حدیث4260
امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه) فرمودند:
افَلیعمَل کلُّ امرِی مِنکم مَا یقرُبُ بِهِ مِن مَحَبَّتِنَا؛
هر یک از شما باید کاری کند که به سبب آن به محبت ما نزدیک شود.
بحارالأنوار، ج 53، ص 176
حدیث4261
امام صادق علیه السلام فرمودند:
شیعیان ما را در سه چیز بیازمایید : در مواظبت بر اوقات نمازها ، در نگهداری اسرارشان از دشمنان ما و در همدردی و کمک مالی به برادرانشان.
میزان الحکمه، باب صفات شّیعه
حدیث4262
امام علی علیه السلام فرمودند:
خَلَیک بِالآخِرَةِ تَأتِک الدُّنیا صاغِرَةً؛
در کار آخرت باش تا دنیا ذلیلانه به تو رو آورد
غررالحکم و دررالکلم، ح 6080
حدیث4263
إنّ الجاهِلَ مَن عَصَی اللهَ وَإن کانَ جَمیلَ المَنظَرِ عَظیمَ الخَطَرِ؛
نادان کسی است که خدا را نافرمانی کند هرچند خوش‌سیما و بلند‌پایه باشد.
بحارالأنوار، ج 1، ص 160
حدیث4264
پیامبرصلی الله علیه وآله فرمودند:
أفضَلُ الهِجرَةِ أن تَهجُرَ ما کرِهَ اللَّهُ؛
برترین هجرت ، هجرت از چیزی است که خدا آن را خوش ندارد.
میزان الحکمة ، ح 21060
حدیث4265
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
فِی تَقَلُّبِ الأحوَالِ عُلِمَ جَوَاهِرُ الرِّجَالِ؛
در فراز و نشیبهای روزگار، گوهر مردان شناخته می شود.
نهج البلاغه، حکمت 208
حدیث4266
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
خَیرُ اِخوانِک مَن دَعاک اِلی صِدقِ المَقالِ بِصِدقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَک اِلی اَفضَلِ الاَعمالِ بِحُسنِ اَعمالِهِ؛
بهترین دوستانت، کسی است که با راستگویی اش تو را به راستگویی دعوت کند و با اعمال نیک خود، تو را به انجام اعمال خوب برانگیزد.
غررالحکم، ح 5022
حدیث4267
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اِعلَمی اَنَّ الشّابَّ الحَسَنَ الخُلُقِ مِفتاحٌ لِلخَیرِ ، مِغلاقٌ لِلشَّرِّ وَ اِنَّ الشّابَّ الشَّحیحَ الخُلُقِ مِغلاقٌ لِلخَیرِ مِفتاحٌ لِلشَّرِّ؛
بدان که جوانِ خوش اخلاق ، کلید خوبی ها و قفل بدی هاست و جوانِ بداخلاق ، قفل خوبی ها و کلید بدی هاست.
امالی طوسی ، ص 302، ح 598
حدیث4268
پیامبر اکرم(صلّی الله علیه وآله):فرمودند:
مَنِ اشتاقَ إلَی الجَنَّةِ سارَعَ إلَی الَخَیراتِ؛
هرکه مشتاق بهشت است به سوی نیکی ها می شتابد.
مکارم الأخلاق، ص 447
حدیث4269
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
إِنَّ الحَقَّ لا یعرَفُ بِالرِّجَالِ؛ اِعرِفِ الحَقَّ، تَعرِف أهلَهُ؛
حق با شخصیتها شناخته نمیشود؛ حق را بشناس تا اهل آن را بشناسی.
روضة الواعظین، ص 31
حدیث4270
امام جواد (علیه السلام) فرمودند:
اِعلَم أنَّک لَن تَخلُوَ مِن عَینِ اللهِ، فَانظُر کیفَ تَکونُ؛
بدان که از دید خداوند پنهان نیستی، پس بنگر چگونه ای.
تحف العقول، ص 455
حدیث4271
امام جواد (علیه السلام) فرمودند:
الأَیَّامُ تَهتِک لَک الأمرَ عَنِ الأسرارِ الکامِنَةِ؛
روزگار رازهای نهان را بر تو آشکار می کند.
بحار الأنوار، ج 78، ص 365
حدیث4272
امام جواد (علیه السلام) فرمودند:
إظهارُ الشَّیءِ قَبلَ أن یُستَحکمَ مَفسَدَةٌ لَهُ؛
آشکار کردن چیزی پیش از استوار شدن، مای? تباهی آن است.
تحف العقول، ص 457
حدیث4273
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلزُّهدُ فِی الدُّنیا الراحَةُ العُظمی؛
بی رغبتی به دنیا، بزرگ‌ترین آسایش است.
غررالحکم و دررالکلم، ح 1316
حدیث4274
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إنَّما یُحِبُّکَ مَن لا یَتَمَلََّقُکَ، وَیُثنی عَلَیکَ مَن لا یُسمِعُکَ؛
دوستدار حقیقی تو کسی است که از تو چاپلوسی نمیکند و ستایشگر واقعی تو آنکه تو را از [ستایشهایش دربار? تو] باخبر نمیکند.
غررالحکم و دررالکلم، ح 7119
حدیث4275
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
بادِروا اَحداثَکم بِالحَدیثِ قَبلَ اَن تَسبِقَکم اِلَیهِمُ المُرجِئَةُ؛
به آموختن حدیث (معارف دینی) به جوانانتان ، پیش از آن‌که منحرفین آنان را گمراه سازند، اقدام نمایید.
تهذیب الأحکام ، ج 8 ، ص 111، ح 381
حدیث4276
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلجَهلُ مُمیتُ الاَحیاءِ وَ مُخَلِّدُ الشَّقاءِ؛
نـادانی، مایـه مرگ زندگان و دوام بدبختی است.
(غررالحکم، ح 1464)
حدیث4277
امام هادی (علیه السلام) فرمودند:
اُذکر حَسَرَاتِ التَّفرِیطِ بِأَخذِ تَقدِیمِ الحَزمِ؛
با مقدم داشتن دوراندیشی، حسرت کوتاهیها را به یاد آور.
(بحارالأنوار، ج 78، ص 370)
حدیث4278
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اِنَّمَا العاقِلُ مَن وَعَظَتهُ التَّجارِبُ ؛
خردمند ، کسی است که تجربه‌ها پندش دهد .
کنزالفوائد، ص 87
حدیث4279
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
سُوسُوا إِیمَانَکم بِالصَّدَقَةِ وَ حَصِّنُوا أَموَالَکم بِالزَّکاةِ وَ ادفَعُوا أَموَاجَ البَلَاءِ بِالدُّعَاءِ ؛
ایمان خود را با صدقه دادن و اموالتان را با زکات دادن نگاه دارید، و امواج بلا را با دعا از خود برانید.
(نهج البلاغه، حکمت 146 )
حدیث4280
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إِنَّ بِشرَ المُؤمِنِ فِی وَجهِهِ ، وَ قُوَّتَهُ فِی دینِهِ وَ حُزنَهُ فِی قَلبِهِ
شادی مؤمن در چهره اوست ، قدرت وی در دینش، و اندوه او در دلش است.
(میزان الحکمه، ح 1721)
حدیث4281
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
کلُّکم راع وَکلُّکم مَسؤولٌ عَن رَعیتِهِ؛
همه شما سرپرست و مسئول هستید و درباره زیردستانتان باز خواست می شوید.
(جامع الاخبار، ص 119)
حدیث4282
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
لا یؤنِسَنَّک اِلاَّ الحَقُّ وَ لا یوحِشَنَّک اِلاَّ الباطِلُ؛
مبادا جز حق، با تو اُنس بگیرد و جز باطل، از تو بهراسد.
(نهج البلاغه، از خطبه 130 )
حدیث4283
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَطیبُ العَیشِ القَناعَةُ؛
خوش‌ترین زندگی، زندگی با قناعت است.
(غررالحکم، ح 2918)
حدیث4284
حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اَوسِعوا لِلشَّبابِ فِی المَجلِسِ وَ اَفهِموهُمُ الحَدیثَ فَاِنَّهُمُ الخُلوفُ وَ اَهلُ الحَدیثِ ؛
برای جوانان در مجالس جای باز کنید، و امور نو و جدید را به آنان تفهیم کنید، چرا که این گروه جایگزین شما و درگیر مسائل جدید خواهند شد.
(الفردوس ، ج 1، ص 98، ح 320 )
حدیث4285
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
لا تَسُبُّوا الناسَ فَـتَکتَسِبُوا العَداوَةَ بَینَهُم؛
به مردم ناسزا نگویید، که با این کار در میان آنها دشمن پیدا می کنید.
(کافی ، ج 2، ص 360 ح 3)
حدیث4286
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مِن کمالِ السَّعادَةِ السَّعیُ فی صَلاحِ الجُمهور؛
کوشش در راه اصلاح توده مردم، از کمال خوشبختی است.
(غررالحکم، ح 9361)
حدیث4287
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
لَیسَ مِنّا مَن غَشَّ مُسلِما اَو ضَرَّهُ اَو ماکرَهُ؛
از ما نیست کسی که با مسلمانی تقلّب کند، یا به او ضرر رساند و یا با وی حیله نماید.
(نهج الفصاحه، ح 2414)
حدیث4288
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
لا تَصفُو الخِلَّةُ مَعَ غَیر اَدیب؛
دوستی با شخص بی ادب، صمیمانه نخواهد شد.
(بحار الأنوار، ج 67، ص 400، ح 73)
حدیث4289
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
مَن رَضیَ بِما رَزَقَهُ اللَّهُ قَرَّت عَینُهُ؛
هر که به آنچه خداوند روزیش کرده راضی باشد، خوش و خرّم بماند.
( امالی طوسی، ص 225، ح 393 )
حدیث4290
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
لا یدخُلُ الجَنَّةَ عَبدٌ لا یأمَنُ جارُهُ بَوائِقَهُ؛
بنده ای که همسایه اش از شرّ او در امان نباشد، وارد بهشت نمی شود.
(مستدرک الوسائل، ج 8، ص 425)
حدیث4291
حضرت علی(علیه السلام) فرمودند:
اللِّسَانُ سَبُعٌ إِن خُلِّی عَنهُ عَقَرَ؛
زبان تربیت نشده ، درنده ای است که اگر رهایش کنی می گزد.
(نهج البلاغه، حکمت60)
حدیث4292
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
مَن کشَفَ عَورَةَ اَخیهِ المُسلِمِ کشَفَ اللّه‌ُ عَورَتَهُ حَتّی یفضَحَهُ بِها فی بَیتِهِ؛
هر کس عیب و زشتی برادر مسلمان خود را فاش کند، خداوند زشتی او را آشکار سازد، تاجایی که او را در درون خانه اش رسوا سازد.
(الترغیب والترهیب، ج 2، ص 239، ح 9.)
حدیث4293
الصَّدَقَةُ دَوَاءٌ مُنجِحٌ وَ أَعمَالُ العِبَادِ فِی عَاجِلِهِم نُصبُ أَعینِهِم فِی آجَالِهِم؛
صدقه دادن دارویی ثمر بخش است ، و کردار بندگان در دنیا ، فردا در پیش روی آنان جلوه گر است.
(کافی، ج 5، ص 125، ح 7 )
حدیث4294
امام هادی (علیه السلام) فرمودند:
اِنَّ الحَرامَ لا ینمی وَ اِن نَمی لا یبارَک لَهُ فیهِ وَ ما اَنفَقَهُ لَم یؤجَر عَلَیهِ وَ ما خَلَّـفَهُ کانَ زادَهُ اِلَی النّارِ
به راستی که حرام، افزایش نمی‌یابد و اگر افزایش یابد، برکتی ندارد و اگر انفاق شود، پاداشی ندارد و اگر بماند، توشه‌ای به سوی آتش خواهد بود.
(کافی، ج 5، ص 125، ح 7 )
حدیث4295
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
إنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ یُبغِضُ الغَنیَّ الظَّلومَ؛
به راستی که خداوند عزوجل ثروتمند ستمگر را دشمن می دارد.
(جهاد با نفس ، ح 738 )
حدیث4296
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن لَم یصلِح نَفسَهُ لَم یصلِح غَیرَهُ؛
هر کس خودش را اصلاح نکند، نمی‌تواند دیگران را اصلاح نماید.
(غرر الحکم،ح 8990)
حدیث4297
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
خَمسٌ مِن سُنَن المُرسَلینَ: اَلحَیاءُ وَ الحِلمُ وَ الحِجامَةُ وَ السِّواک وَ التَّعَطُّرُ؛
پنج چیز از سنت پیامبران است: حیا، بردباری، حجامت کردن، و مسواک و عطر زدن.
(نهج الفصاحه، ح 1463)
حدیث4298
امام باقر(علیه السلام) فرمودند:
مَا مِن عِبَادَة أفضَلَ عِندَ اللهِ مِن عِفَّةِ بَطن وَ فَرج؛
هیچ عبادتی در نزد خدا برتر از ترک شهوات شکم و فرج نیست.
(جهاد با نفس ، ح205 )
حدیث4299
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلنّاسُ اِخوانٌ فَمَن کانَت اُخُوَّتُهُ فی غَیرِ ذاتِ اللّه‌ِ فَهِیَ عَداوَةٌ؛
مردم برادرند، اما آن که برادری اش برای خدا نباشد، برادری وی، دشمنی است.
(بحارالأنوار، ج 74، ص 165، ح 29 )
حدیث4300
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
خَیرُ الکلامِ مَا دَلَّ وَ جَلَّ وَ قَلَّ وَ لَم یمِلَّ؛
بهترین سخن، آن است که قابل فهم و روشن و کوتاه باشد و خستگی نیاورد.
(انوار العلویه، ص 489)
حدیث4301
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
إنَّ الرَّجُلَ لَیحرَمُ الرِّزقَ بِالذَّنبِ یصیبُهُ؛
آدمی، با گناهی که می کند، از روزی محروم می شود.
(الأمالی، طوسی، ص 528)
حدیث4302
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
کثرَةُ المِزاحِ تُذهِبُ البَهاءَ وَ توجِبُ الشَّحناءَ؛
شوخی زیاد، ارج و احترام را می برد و موجب دشمنی می شود.
(غرر الحکم، ح 7126 )
حدیث4303
امام حسین (علیه السلام) فرمودند:
إنَّ شیعَتَنا مَن سَلِمَت قُلوبُهُم مِن کلِّ غِشٍّ وَغِلٍّ وَدَغَلٍ؛
بی گمان شیعیان ما، دل‌هایشان از هر خیانت، کینه، و فریبکاری پاک است.
(بحارالأنوار، ج 68، ص 156 )
حدیث4304
حضرت علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلبَرَکةُ فی مالِ مَن آتَی الزَّکاةَ وَ واسَی المُؤمِنینَ وَ وَصَلَ الاَقرَبینَ؛
برکت در مال کسی است که زکات بپردازد، به مؤمنان مدد و یاری رساند و به خویشاوندان کمک نماید.
(تحف العقول، ص 172)
حدیث4305
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
قَلیلُ الحَقِّ یدفَعُ کثیرَ الباطِلِ کما اَنَّ القَلیلَ مِنَ النّارِ یحرِقُ کثیرَ الحَطَب ؛
اندکی حقّ، بسیاری باطل را نابود می کند، همچنان که اندکی آتش، هیزم‌های فراوانی را می سوزاند.
(غررالحکم، ح 6735 )
حدیث4306
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
لاتَختَلِفوا، فَإِنَّ مَن کانَ قَبلَکمُ اختَلَفوا فَهَلَکوا؛
باهم اختلاف نکنید، که پیشینیان شما دچار اختلاف شدند و نابود گشتند.
(کنزالعمال ، ح 894)
حدیث4307
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
فازَ مَن أصلَحَ عَمَلَ یومِهِ وَ استَدرَک فَوارِطَ أمسِهِ؛
رستگار شد آن‌که کار امروزش را سامان داد و کوتاهی‌های دیروزش را جبران کرد.
(مستدرک الوسائل ، ج 12، ص 151)
حدیث4308
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اِنَّ الِختِلافَ وَ التَّنازُعَ وَ التَّثَـبُّطَ مِن أمرِ العَجز وَ الضَّعفِ وَ هُوَ مِمّا لا یحِبُّهُ اللّه‌ُ وَ لا یعطی عَلَیهِ النَّصرَ وَ الظَّـفَرَ؛
اختلاف و کشمکش و توقف و فروماندن از کاری، از ناتوانی و سستی است و خداوند نه آن را دوست دارد و نه با آن یاری و پیروزی می دهد.
(بحارالأنوار، ج 20، ص 126، ح 50)
حدیث4309
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
الله فی عَون المُومِن، مادامَ المُومِن فی عَون اَخیهِ؛
خداوند در پی یاری مومن است، تا وقتی که مومن در پی یاری برادر خویش است.
(بحار الانوار، ج74 ،ص322)
حدیث4310
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
اِستَشِر فی أمرِک الَّذینَ یخشَونَ اللَّهَ؛
در کار خود، [فقط] با کسانی مشورت کن که از خدا می ترسند.
(تحف العقول، ص 293)
حدیث4311
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
بُکاءُ العَبدِ مِن خَشیةِ اللَّهِ یمَحِّصُ ذُنُوبَهُ؛
گریستن بنده از خوف خدا، گناهانش را از میان می برد.
(غررالحکم و دررالکلم، ح 4432)
حدیث4312
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اَلصَّدَقَةُ عَلَی القَرابَةِ صَدَقَةٌ وصِلَةٌ؛
صدقه دادن به خویشاوندان، هم صدقه است و هم صله رحم.
(مسند احمد، ج 4 ،ص 17)
حدیث4313
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اَ لعالِمُ بِزَمانِهِ لا تَهجُمُ عَلَیهِ اللَّوابِسُ؛
کسی که به اوضاع زمان خود آگاه باشد، گرفتار هجوم اشتباهات نمی شود.
(تحف العقول، ص 356 )
حدیث4314
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن لَم یصلِح نَفسَهُ لَم یصلِح غَیرَهُ؛
هر کس خودش را اصلاح نکند، نمی تواند دیگران را اصلاح نماید.
(غررالحکم، ح 8990 )
حدیث4315
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
مَن عَیرَ اَخاهُ بِذَنبٍ لَم یمُت حَتّی یعمَلَهُ؛
هر کس برادر[دینی] خود را به گناهی سرزنش کند، نمیرد، مگر آن‌که مرتکب آن شود.
(نهج الفصاحه، ح 2920 )
حدیث4316
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
رَاسُ الحِکمَةِ مَخَافَةُ اللهِ عَزَّوَجَلَّ؛
ترس از خدای عزوجل سر حکمت و دانایی است.
(جهاد با نفس ،ح 119 )
حدیث4317
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
غَضُّ الطَّرفِ مِن أفضَلِ الوَرَعِ؛
پرهیز از نگاه ناروا ، برترین پرهیزگاری است.
(عیون الحکم والمواعظ ،ح 5882 )
حدیث4318
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
کثرَةُ الدَّین تُصَیرُ الصّادِقَ کاذِبا وَ المُنجِزَ مُخلِفا؛
بدهی بسیار، راستگو را دروغگو و خوش‌قول را بدقول می گرداند.
(غررالحکم، ج 4، ص 592، ح 7105 )
حدیث4319
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اَلبِطالَةُ تُقِسی القَلبَ؛
بیکاری ، دل را سخت می کند.
(مسند الشهاب، ج 1، ص 188 )
حدیث4320
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إیاک وَالهَذَرَ فَمَن کثُرَ کلامُهُ کثُرَت آثامُهُ؛
زنهار از پُرگویی ؛ زیرا هر که پُرگو باشد ، گناهانش بسیار شود.
(غررالحکم و دررالکلم، ح 2637 )
حدیث4321
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
تَزَین للَّهِ‌ِ بِالصِّدقِ فِی الاعمالِ؛
با راست کرداری، خود را برای خدا بیارای.
(تحف العقول، ص 285 )
حدیث4322
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إنَّ حَدِیثَنا یُحیِی القُلُوبَ؛
به راستی که حدیث ما (اهل بیت) دلها را زنده می‌کند.
(بحارالأنوار، ج 2، ص 144)
حدیث4323
لا تَصفُو الخِلَّةُ مَعَ غَیرِ اَدیبٍ؛
دوستی با شخص بی ادب ، صمیمانه نخواهد شد.
(بحار الأنوار، ج 75، ص 8 ، ح 63 .)
حدیث4324
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَنِ اتَّقَی اللَّهَ اَحَبَّهُ النَّاسُ؛
هر کس تقوای الهی پیشه کند، مردم او را دوست خواهند داشت.
(کشف الغمه، ج 3، ص 139)
حدیث4325
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اِنَّ النّاسَ اِلی صالِحِ الادَبِ اَحوَجُ مِنهُم اِلَی الفِضَّةِ وَ الذَّهَبِ؛
مردم، به ادب (فرهنگ و تربیتِ) درست ، نیازمندترند، تا به طلا و نقره.
(مکارم الأخلاق، ص 17)
حدیث4326
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اِنَّ البَلاءَ لِلظّالِمِ اَدَبٌ وَ لِلمُؤمِنِ اِمتحانٌ وَ لِلانبیاءِ دَرَجَة وَ لِلاولیاءِ کرامَة؛
بلا برای ظالم مایه ادب، برای مؤمن آزمایش و برای پیامبران مایه ترفیع درجه و برای اولیا بزرگواری است.
(بحار الأنوار، ج 75، ص 127، ح 9 )
حدیث4327
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلکیسُ صَدیقُهُ الحَقُّ وَ عَدُوُّهُ الباطِلُ؛
انسان زیرک، دوستش حق است و دشمنش باطل.
(غررالحکم، ح 1524)
حدیث4328
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
جِماعُ التَّقوی فی قولِهِ تَعالی: اِنَّ اللَّهَ یامُرُ بِالعَدلِ وَ الاِحسانِ؛
عصاره تقوا در این گفته خداوند آمده است: خداوند به عدالت و نیکی فرمان می‌دهد.
(کافی، ج 2، ص 82 ، ح 4)
حدیث4329
پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اِنّا اُمِرنا مَعاشِرَ الاَنبیاءِ بِمُداراةِ النّاسِ، کما اُمِرنا بِاقامَةِ الفَرائِضِ؛
ما پیامبران، همان‌گونه که به برپا داشتن واجبات مأمور شده‌ایم، به مدارا کردن با مردم نیز مأمور شده ایم.
(ارشاد القلوب، ج 1، ص 115)
حدیث4330
پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اَلمُؤمِنُ یبدَأُ بِالسَّلامِ وَ المُنافِقُ یقُولُ:حَتّی یبدَا بی؛
مؤمن ابتدا سلام می کند و منافق منتظر سلام دیگران است
(کنزالعمّال، ح 778)
حدیث4331
پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
رَاسُ العَقل بَعدَ الایمانِ باللّه‌ِ مُداراةُ النّاس فی غَیر تَرک حَقٍّ؛
کمال عقل پس از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم است به شرط آن که حق، ترک نشود.
( تحف العقول، ص 42)
حدیث4332
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
جَمعُ خَیرِ الدُّنیا وَ الآخِرَةِ فی کتمانِ السِّرِّ وَ مُصادَقَةِ الاَخیارِ، وَ جَمعُ الشَّرِّ فِی الاِذاعَةِ وَ مُؤاخاةِ الاَشرار؛
همه خیر دنیا و آخرت در رازداری و هم‌نشینی با نیکان است و همه شر در افشای اسرار و دوستی با اشرار است.
( بحارالأنوار، ج 74 ، ص 178، ح 17 )
حدیث4333
حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اِنَّ اللّه‌َ یحِبُّ المُلِحّینَ فِی الدُّعاءِ؛
خداوند اصرار کنندگان در دعا را دوست دارد.
( بحارالأنوار، ج 93، ص 378 )
حدیث4334
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَفضَلُ النّاسِ عَقلاً اَحسَنُهُم تَقدیرا لِمَعاشِهِ وَ اَشَدُّهُمُ اهتِماما بِاِصلاحِ مَعادِهِ؛
عاقل ترین مردم کسی است که بهتر بتواند امور زندگی اش را برنامه ریزی کند و برای اصلاح آخرتش بیشتر همت نماید.
( غررالحکم، ح 3340. )
حدیث4335
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
مَن لَم یملِک غَضَبَهُ لَم یملِک عَقلَهُ؛
هر آن که بر غضب خود چیره نشود، بر عقل خود اختیاری ندارد.
( کافی، ج 2، ص 303 )
حدیث4336
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
معلَم اَنَّ الصِّدقَ مُبارَک وَ الکذبَ مَشؤومٌ؛
بدان که راستگویی، پر برکت است و دروغگویی، شوم.
(تحف العقول، ص 14. )
حدیث4337
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
فی سَعَةِ الاَخلاقِ کنوزُ الاَرزاقِ؛
گنج‌های روزی در وسعت اخلاق نهفته است.
(کافی، ج 8 ، ص 23)
حدیث4338
شَرُّ النّاسِ مَن لا یعفو عَنِ الزَّلَّةِ وَ لا یستُرُ العَورَةَ؛
بدترین مردم کسی است که خطا را نمی بخشد و عیب (دیگران) را نمی پوشاند.
(غررالحکم، ج4، ص175، ح 5734)
حدیث4339
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اَمّا عَلامَةُ التّائِبِ فَاَربَعَةٌ: اَلنَّصیحَةُ لِلّهِ فی عَمَلِهِ وَ تَرک الباطِلِ وَ لُزومُ الحَقِّ وَ الحِرصُ عَلَی الخَیرِ؛
نشانه توبه کننده چهار است: عمل خالصانه برای خدا، رها کردن باطل، پایبندی به حق و حریص بودن بر کار خیر.
(تحف العقول، ص 20. )
حدیث4340
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
حُسنُ الظَّنِّ باللهِ أن لَا تَرجُوَ إلاَّ اللهَ وَ لَا تَخَافَ إلَّا ذَنبَکَ؛
گمان نیکو به خدا داشتن این است که امید به هیچکس جز او نداشته باشی و از هیچ چیز جز گناهت نترسی.
(جهاد با نفس، ح 143)
حدیث4341
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن رُزِقَ الدِّینَ فَقَد رُزِقَ خَیرَ الدُّنیا وَ الآخِرَةِ؛
هر کس دین روزی او شود، براستی خیر دنیا و آخرت روزی او شده است.
(غررالحکم، ح 8523)
حدیث4342
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلنّاسُ کلُّهُم اَحرارٌ وَلکنَّ اللّه‌َ خَوَّلَ بَعضَکم بَعضا؛
مردم همگی آزادند، ولی خداوند بعضی را سرپرست بعضی دیگر قرار داده است.
(امالی شیخ صدوق، ص 531، ح 718)
حدیث4343
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
لا یستَیقِنُ القَلبُ اَنَّ الحَقَّ باطِلٌ اَبَدا وَ لا یستَیقِنُ اَنَّ الباطِلَ حَقٌّ اَبَدا
هرگز دل به باطل بودن حق و به حق بودن باطل یقین نمی کند.
(تفسیر العیاشی، ج 2، ص 53، ح 39)
حدیث4344
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
رَأسُ العِلمِ التَّمییزُ بَینَ الاخلاقِ وَ اِظهارُ مَحمودِها وَ قَمعُ مَذمومِها؛
بالاترین درجه دانایی، تشخیص اخلاق(خوب و بد) از یکدیگر و آشکار کردن اخلاق پسندیده و سرکوب اخلاق ناپسند است.
(غررالحکم، ح 5267)
حدیث4345
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اَحِبُّو المَعروفَ وَ اَهلَهُ فَوَالَّذی نَفسی بِیدِهِ اِنَّ البَرَکةَ وَ العافیةَ مَعَهُما
نیکی و نیکوکاران را دوست بدارید. سوگند به آن که جانم به دست اوست، برکت و تندرستی، با نیکی و نیکوکاران است.
(کنز العمّال، ح 15974)
حدیث4346
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اِختَبِرُوا النّاسَ بِاَخدانِهِم فَاِنَّ الرَّجُلَ یخادِنُ مَن یعجِبُهُ
مردم را از دوستانشان بشناسید، زیرا انسان با کسی رفاقت می کند که او را می پسندد.
(تحف العقول، ص 214)
حدیث4347
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
کلوا جَمیعا وَ لا تَفَرَّقوا فَاِنَّ البَرَکةَ مَعَ الجَماعَةِ
با هم غذا بخورید و پراکنده نباشید، که برکت با جماعت است.
(بحارالأنوار، ج 66، ص 349)
حدیث4348
امام هادی (علیه السلام) فرمودند:
اَلنّاسُ فِی الدُّنیا بِالاَموالِ وَ فِی الآخِرَةِ بِالاَعمالِ
اعتبار مردم در دنیا به مال است و در آخرت به عمل.
(بحارالأنوار، ج 78، ص 368، ح3)
حدیث4349
حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) فرمودند:
فَفَرَضَ اللّه‌ُ الایمانَ تَطهیرا مِنَ الشِّرک... وَ العَدلَ تَسکینا لِلقُلوبِ
خداوند ایمان را برای پاکی از شرک... و عدل و داد را برای آرامش دل‌ها واجب نمود.
(من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 568)
حدیث4350
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
عَوِّد نَفسَک الجَمیلَ فَبِاعتیادِک اِیاهُ یعودُ لَذیذا
خودت را به کارهای زیبا عادت بده که اگر به آنها عادت کنی، برایت لذت بخش می شوند.
(شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج20، ص266، ح92 )
حدیث4351
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
رَاسُ العِلمِ التَّمییزُ بَینَ الاَخلاقِ وَ اِظهارُ مَحمودِها وَ قَمعُ مَذمومِها
بالاترین درجه دانایی، تشخیص اخلاق از یکدیگر و آشکار کردن اخلاق پسندیده و سرکوب اخلاق ناپسند است.
(غررالحکم، ح 5267 )
حدیث4352
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
حَسِّن خُلقَک یخَفِّفِ اللّه‌ُ حِسابَک
اخلاقت را خوب کن تا خداوند حسابت را آسان گرداند.
(امالی صدوق، ص 278 )
حدیث4353
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
بسمِ اللّهِ شِفاءٌ مِن کلِّ داءٍ و عَونٌ لِکلِّ دَواءٍ
بسم اللّه، شفای هر دردی و یاری کننده هر دارویی است.
(عیون أخبار الرضا علیه‌السلام ، ج 2)
حدیث4354
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
عِندَ فَسادِ النِّیةِ تَرتَفِعُ البَرَکةُ
هرگاه نیت‌ها فاسد باشد، برکت از میان می رود.
(غررالحکم، ح 6228)
حدیث4355
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَنِ اقتَصَرَ عَلی بُلغَةِ الکفافِ فَقَدِ انتَظَـمَ الرّاحَةَ وَ تَبَوَّاَ خَفضَ الدَّعَةِ
هر کس به اندازه‌ای که او را کفایت می کند، قناعت کند، به آسایش و نظم می رسد و در آسودگی و رفاه منزل می گیرد.
(نهج البلاغه، حکمت 371)
حدیث4356
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَصلُ العَقلِ القُدَرةُ وَ ثَمَرَتُها السُّرورُ.
ریشه عقل، قدرت است و میوه آن شادی.
(بحارالأنوار، ج 78، ص 7، ح 59)
حدیث4357
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَهنَی العَیشِ اطِّراحُ الکلَفِ
گواراترین زندگی، رها کردن تکلّف‌ها (تجمّلات) است.
(غررالحکم، ح 2472)
حدیث4358
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اِصبِر عَلی مَرارَةِ الحَقِّ وَ ایاک اَن تَنخَدِعَ لِحَلاوَةِ الباطِلِ
تلخی حق را تحمل کن، و مبادا که فریب شیرینی باطل را بخوری.
(غررالحکم، ح 2472)
حدیث4359
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلکریمُ یری مَکارِمَ اَفعالِهِ دَینا عَلَیهِ یقضیهِ، اَللَّئیمُ یری سَوالِفَ اِحسانِهِ دَینا لَهُ یقتَضیهِ ؛
بزرگوار، نیکوکاری‌های خود را بدهی به گردن خود می‌داند که باید بپردازد و فرومایه، احسان‌های گذشته خود را بدهی به گردن دیگران می‌داند که باید پس بگیرد.
(غررالحکم، ح 2031 و 2032)
حدیث4360
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
باکروا طَـلَبَ الرِّزقِ وَ الحَوائِجِ فَاِنَّ الغُدُوَّ بَرَکةٌ وَ نَجاحٌ
در پی روزی و نیازها، سحر خیز باشید؛ چرا که حرکت در آغاز روز، [مایه] برکت و پیروزی است.
(المعجم الاوسط، ج 7، ص 194، ح 7250)
حدیث4361
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
مَن اَحَبَّ اَن یکونَ اَغنَی النّاسِ فَلیکن بِما فی یدِ اللّه‌ِ اَوثَقَ مِنهُ بِما فی یدِهِ
هر کس دوست دارد بی‌نیازترین مردم باشد، باید به آنچه در دست خداست مطمئن‌تر باشد تا آنچه به دست خودش دارد.
(نهج الفصاحه، ح 2798)
حدیث4362
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اِنَّ اللّه‌َ یحِبُّ اِذا عَمِلَ اَحَدُکم عَمَلاً اَن یتقِنَهُ
خداوند دوست دارد که وقتی یکی از شما کاری انجام می‌دهد در آن محکم کاری کند.
(نهج الفصاحه، ح 726)
حدیث4363
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
قُلوبُ الرَّعِیةِ خَزائِنُ راعیها فَما اَودَعَها مِن عَدلٍ اَو جَورٍ وَجَدَهُ
دلهای مردم صندوقچه‌های حاکم است، پس آنچه از عدالت و یا ظلم در آنها بگذارد، همان را خواهد دید.
(غررالحکم، ج4، ص 521، ح 6825)
حدیث4364
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اِذا ظَهَرَتِ الجِنایاتُ ارتَفَعَتِ البَرَکاتُ
هرگاه گناهان آشکار شوند، برکت‌ها از میان می‌رود.
(غررالحکم، ح 4030)
حدیث4365
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
لا ینبَغی لِمَن لا یتَّقی مَلامَةَ العُلَماءِ وَ ذَمِّهِم اَن یرجی لَهُ خَیرُ الدُّنیا وَ الآخِرَةِ
کسی که از سرزنش و نکوهش علما پروا نمی‌کند، نمی‌توان به خیر دنیا و آخرت او امید داشت.
(تحف العقول، ص 364)
حدیث4366
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
أسعَدُ النّاسِ مَن خالَطَ کرامَ النّاسِ
خوشبخت‌ترین مردم کسی است که با مردم بزرگوار معاشرت کند.
(الأمالی صدوق، ص 73، ح 41)
حدیث4367
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
صَدَقَةٌ یحِبُّهَا اللّه‌ُ: إِصلاحٌ بَینَ النّاسِ إِذا تَفاسَدوا، وَتَقارُبٌ بَینَهُم إِذا تَباعَدوا
صدقه ای که خداوند آن را دوست دارد عبارت است از: اصلاح میان مردم هرگاه رابطه شان تیره شد و نزدیک کردن آنها به یکدیگر هرگاه از هم دور شدند.
(کافی، ج 2، ص 209، ح 1)
حدیث4368
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن حَسُنَت خَلیقَتُهُ طابَت عِشرَتُهُ
هر کس خوش اخلاق باشد، زندگی‌اش پاکیزه و گوارا می‌گردد.
(غررالحکم، ح8153)
حدیث4369
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
مَن عَرَفَ اللهَ خَافَ اللهَ وَ مَن خَافَ اللهَ سَخَت نَفسُهُ عَن الدُّنیا.
هر که خدا را بشناسد ترس او در دلش می افتد و هر که از خدا ترسان باشد نفسش از دنیا طلبی باز می ماند.
(جهاد با نفس ، ح 117)
حدیث4370
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
مَن سَرَّهُ أن یستَجیبَ اللّه‌ُ لَهُ عِندَ الشَّدائِدِ وَالکربِ فَلیکثِرِ الدُّعاءَ فِی الرَّخاءِ
هر کس دوست دارد خداوند هنگام سختی‌ها و گرفتاری‌ها دعای او را اجابت کند، در هنگام آسایش، دعا بسیار کند.
(نهج الفصاحه، ح 3023)
حدیث4371
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
إذا قالَ العَبدُ عِندَ مَنامِهِ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ یقولُ اللّه‌ُ: مَلائِکتی! اُکتُبُوا بِالحَسَناتِ نَفسَهُ إلَی الصَّباحِ؛
هر گاه بنده‌ای هنگام خوابش، بسم اللّه الرحمن الرحیم بگوید، خداوند به فرشتگان می‌گوید: به تعداد نفس‌هایش تا صبح برایش حسنه بنویسید.
(جامع الأخبار، ص 42)
حدیث4372
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
لا یسعَدُ امرؤ ٌإلاّ بِطاعَةِ اللّه‌ِ سُبحانَهُ وَ لا یشقَی امرُؤٌ إلاّ بِمَعصیةِ اللّه‌ِ.
هیچ کس جز با اطاعت خدا خوشبخت نمی شود و جز با معصیت خدا بدبخت نمی گردد.
(غررالحکم، ح 10848)
حدیث4373
امام کاظم (علیه السلام) فرمودند:
وَاللّه‌ِ ما اُعطِیَ مُومِنُ قَطَّ خَیرَ الدُّنیا وَالآخِرَةِ، اِلاّ بِحُسنِ ظَنِّهِ بِاللّه‌ِ عَزَّوَجَلَّ وَ رَجائِهِ لَهُ وَ حُسنِ خُلقِهِ وَالکفِّ عَنِ اغتیاب المُؤمِنینَ
به خدا قسم خیر دنیا و آخرت را به مؤمنی ندهند مگر به سبب حسن ظن و امیدواری او به خدا و خوش اخلاقی اش و خودداری از غیبت مؤمنان.
(بحارالأنوار، ج 6، ص 28، ح29)
حدیث4374
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اِنَّ اَهنَأَ النّاسِ عَیشا مَن کانَ بِما قَسَمَ اللّه‌ُ لَهُ راضیا
هر کس به آنچه خداوند به او داده است راضی باشد، راحت‌ترین زندگی را دارد.
(غررالحکم، ح 3397)
حدیث4375
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن أَصلَحَ فیما بَینَهُ وَبَینَ اللّه‌ِ أَصلَحَ اللّه‌ُ فیما بَینَهُ وَبَینَ النّاس.
هر کس رابطه اش را با خدا اصلاح کند، خداوند رابطه او را با مردم اصلاح خواهد نمود.
(بحارالأنوار، ج 71، ص 366، ح 12)
حدیث4376
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
مَا احَبَّ اللهَ مَن عَصَاهُ
کسی که نافرمانی خدا را کند، خداوند را دوست نمی دارد.
(جهاد با نفس، ح 386 )
حدیث4377
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن غاظَک بِقُبحِ السَّفَهِ عَلَیک، فَغِظهُ بِحُسنِ الحِلمِ عَنهُ
هر کس با زشتیِ سبکسری تو را خشمگین کرد تو با زیبایی بردباری او را به خشم آور.
(غررالحکم، ج 5، ص333، ح 8620 )
حدیث4378
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اِحتَجِب عَنِ الغَضَبِ بِالحِلمِ، وَغُضَّ عَنِ الوَهمِ بِالفَهمِ
با بردباری خود را از خشم پنهان کن و با فهم و دانایی از وهم و خیال چشم بپوش.
(غررالحکم، ج2، ص 199، ح 2365 )
حدیث4379
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن حَلَمَ عَن عَدُوِّهِ ظَفِرَ بِهِ
هر کس در مقابل دشمن بردبار باشد بر او پیروز می شود.
(کنزالفوائد، ص147 )
حدیث4380
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
ما مِن قَطرَةٍ احَبَّ الی اللهِ عَزَّوَجَلَّ مِن قَطرَةٍ دُمُوعٍ فی سََوَادِ اللَّیلِ مَخَافَةً مِنَ اللهِ لا یُرادُ بِها غَیرُهُ
هیچ قطره ای در نزد خداوند عزوجل دوست داشتنی تر و محبوب تر از قطره ی اشکهایی که در تاریکی شب و از خوف خدا با اخلاص کامل ریخته می شود نیست.
(جهاد با نفس، ح 137 )
حدیث4381
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اَلنّاسُ رَجُلانِ: عالِمٌ وَ مُتَعَلِّمٌ وَ لا خَیرَ فیما سِواهُما
مردم، دو گروهند: دانشمند و دانش اندوز و در غیر این دو، خیری نیست.
(نهج الفصاحه، ح 3145 )
حدیث4382
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اِنَّ اللّه‌َ یحِبُّ بُغاةَ العِلمِ
خداوند جویندگان دانش را دوست دارد.
(کافی، ج1، ص 30، ح1 )
حدیث4383
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
ان أشقی الاشقیاء من اجتمع علیه فقر الدنیا وعذاب الاخرة
بدبختترین بدبختان کسی است که فقر دنیا و عذاب آخرت را با هم دارد .
(کنز العمال، ج 6، ص 470، ح 16593)
حدیث4384
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
من لم تنهه صلاته عن الفحشاء و المنکر لم تزده من الله الا بعدا
هر کس که نمازش او را از فحشاء و منکر باز ندارد، هیچ بهره ای از نماز جز دوری از خدا حاصل نکرده است .
(بحار الانوار، ج ,82 ص .198 شهاب الاخبار، ص 215)
حدیث4385
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
مَن أَرادَ تُستَجابُ دَعوَتُهُ وَأَن تُکشَفَ کربَتُهُ فَلیفَرِّج عَن مُعسِرٍ
هر کس می خواهد دعایش مستجاب و اندوهش برطرف شود، به تنگدست مهلت دهد.
(کنزالعمال، ج 6، ص 215، ح 15398 )
حدیث4386
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
إذا أرَدتَ أن یُثرِی اللهُ ما لَکَ فَزَکِّهِ.
هر گاه خواستی که خداوند دارایی تو را زیاد کند، زکات آن را بپرداز.
(بحار‌الأنوار، ج96، ص23)
حدیث4387
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
جَلیسُ الخَیرِ نِعمَةٌ، جَلیسُ الشَّرِّ نِقمَةٌ
همنشین خوب نعمت و همنشین بد، بلا و مصیبت است.
(غررالحکم، ح4719 و 4720)
حدیث4388
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَحسَنُ العَدلِ نُصرَةُ المَظلومِ
بهترین عدالت یاری مظلوم است.
(غررالحکم، ج2، ح 2977)
حدیث4389
حضرت فاطمه (سلام الله علیها) فرمودند:
من أصعد إلی الله خالص عبادته ، أهبط الله عزوجل إلیه أفضل مصلحته
کسی که عبادتهای خالصانه خود را به سوی خدا فرستد ، پروردگار بزرگ بهترین مصلحت او را به سویش فرو خواهد فرستاد.
(بحار الانوار، ج 70، ص 249)
حدیث4390
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اِنَّ القَلبَ لَیـتَجَلجَلُ فِی الجَوفِ یطلُبُ الحَقَّ فَاِذا اَصابَهُ اطمَاَنَّ وَ قَرَّ
به راستی که دل در درون سینه بی قرار است و به دنبال حق می گردد و چون به آن رسید، آرام و قرار می گیرد.
(کافی، ج 2، ص 421)
حدیث4391
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن أجهَدَ نَفسَهُ فی إصلاحِها سَعِدَ، مَن أهمَلَ نَفسَهُ فی لَذّاتِها شَقِیَ وَ بَعُدَ
هر کس برای اصلاح خود، خویشتن را به زحمت بیندازد، خوشبخت می شود هر کس خود را در لذت‌ها رها کند، بدبخت می گردد و بی بهره می ماند.
(غررالحکم، ح 8246 و ح 8247)
حدیث4392
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اِنَّک مُقَوَّمٌ بــِاَدَبــِک، فَـزَ ینهُ بــِالحِلم ِ
ارزش تو به ادب توست، پس آن را با بردباری آراسته کن.
(غررالحکم، ج 3، ص 57، ح 3813)
حدیث4393
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اِنَّ اَسرَعَ الخَیرِ ثَوابا البِرُّ وَ اِنَّ اَسرَعَ الشَّرِّ عِقابا البَغیُ
پاداش نیکوکاری زودتر از هر کار خوب دیگری می رسد و کیفر ستم و تجاوز زودتر از هر کار بد دیگری گریبان می گیرد.
(خصال، ص 110، ح 81)
حدیث4394
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
مَن اعانَ ظالِماً عَلی مَظلومٍ لَم یزَلِ اللهُ عَلَیهِ سَاخِطاً حَتَّی ینزِعُ عَن مَعُونَتِهِ.
کسی که ظالمی را بر علیه مظلومی یاری کند پیوسته خداوند از او خشمگین است تا اینکه دست از یاری او بردارد.
(جهاد با نفس، ح 752 )
حدیث4395
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
إنَّ أَعظَمَ النّاسِ مَنزِلَةً عِندَاللّه‌ِ یومَ القیامَةِ أَمشاهُم فی أَرضِهِ بِالنَّصیحَةِ لِخَلقِهِ
بلند مرتبه ترین مردم نزد خداوند در روز قیامت کسی است که در روی زمین بیشتر در خیرخواهی و ارشاد مردم قدم بردارد.
(کافی، جلد 2، ص 208 صفحه 5)
حدیث4396
امام موسی کاظم (علیه السلام) فرمودند:
ما من شی ء تراه عیناک الا وفیه موعظه؛
چیزی نیست که چشمانت آن را بنگرد ، مگر آن که در آن پند و اندرزی است .
(بحاالانوار ، ج 78 ، ص 319)
حدیث4397
امام حسن عسکری (علیه السلام) فرمودند:
من وعظ أخاه سرا فقد زانه ، و من وعظه علانیة فقد شانه؛
هر که نهانی برادر خود را پند دهد او را آراسته و زیور بسته، و هر که در برابر دیگرانش پند دهد زشتش کرده .
(تحف العقول ، ص 520)
حدیث4398
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
انَّ اللهَ یُحِبُّ العَبدَ المُفَتَّنَ التَّوَّابَ وَ مَن لا یَکُونُ ذَلِکَ مِنهُ کَانَ اَفضَلَ
به راستی که خداوند بنده ای که بوسیله گناه آزموده شده و آزمایش شده، سپس توبه نموده است را دوست می دارد و بنده ای که اصلاً به گِرد گناه نگشته از بنده ای که گناه کرده و توبه نموده برتر است.
(جهاد با نفس، ح 817)
حدیث4399
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
انَّ العَمَلَ القَلیلَ عَلی الیَقینِ افضَلُ عند اللهِ مِنَ العَمَل الکَثیر عَلی غَیر یَقین؛
عمل اندک و بادوام که بر پایه ی یقین باشد در نزد خداوند از عمل زیاد که بدون یقین باشد برتر است.
(جهاد با نفس، ح 74)
حدیث4400
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
ان أشقی الاشقیاء من اجتمع علیه فقر الدنیا وعذاب الاخرة؛
بدبخت ترین بدبختان کسی است که فقر دنیا و عذاب آخرت را با هم دارد .
(کنز العمال، ج 6، ص 470، ح 16593)
حدیث4401
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
خَیرُ ما اُعطیَ الرَّجُلُ المُؤمِنُ خُلقٌ حَسَنٌ وَ شَرُّ ما اُعطِیَ الرَّجُلُ قَلبُ سوءٍ فی صورَةٍ حَسَنَةٍ؛
بهترین چیزی که به مؤمن داده شده خوش اخلاقی و بدترین چیزی که به انسان داده شده دلی بد در چهره‌ای زیباست.
(کنزالعمّال، ح 5170)
حدیث4402
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
من لم تنهه صلاته عن الفحشاء و المنکر لم تزده من الله الا بعدا؛
هر کس که نمازش او را از فحشاء و منکر باز ندارد، هیچ بهره ای از نماز جز دوری از خدا حاصل نکرده است .
(بحار الانوار، ج ,82 ص .198 شهاب الاخبار، ص 215)
حدیث4403
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
شرُّ النّاس یَومَ القِیامَةِ الذَّینَ یُکرمُونَ اتِّقَاءَ شَرِّهِم ؛
بدترین مردم در روز قیامت کسانی هستند که(در این دنیا) از ترس شرّشان مورد اکرام و احترام واقع می شوند.
(جهاد با نفس، ح 673 )
حدیث4404
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
مَن أَرادَ تُستَجابُ دَعوَتُهُ وَأَن تُکشَفَ کربَتُهُ فَلیفَرِّج عَن مُعسِرٍ؛
هر کس می خواهد دعایش مستجاب و اندوهش برطرف شود، به تنگدست مهلت دهد.
(کنزالعمال، ج 6، ص 215، ح 15398 )
حدیث4405
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
و َإیاک ... اَن تَعِدَهُم فَتُتبِعَ مَوعِدَک بِخُلفِک ... فَاِنَّ الخُلفَ یوجبُ المَقتَ عِندَ اللّه‌ِ وَ النّاس؛
بپرهیز از خلف وعده که آن موجب نفرت خدا و مردم از تو می شود.
(نهج البلاغه، نامه 53 )
حدیث4406
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
إذا أرادَ أَحَدُکم أَن یستَجابَ لَهُ فَلیطَیب کسبَهُ وَلیخرُج مِن مَظالِمِ النّاسِ ، وَ إِنَّ اللّه‌َ لا یرفَعُ إِلَیهِ دُعاء عَبدٍ وَ فی بَطنِهِ حَرامٌ أَو عِندَهُ مَظلَمَةٌ لأِحَدٍ مِن خَلقِهِ؛
هر کس بخواهد دعایش مستجاب شود، باید کسب خود را حلال کند و حق مردم را بپردازد. دعای هیچ بنده‌ای که مال حرام در شکمش باشد یا حق کسی بر گردنش باشد، به درگاه خدا بالا نمی‌رود.
( بحارالأنوار، ج 93، ص 321، ح 31 )
حدیث4407
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
ایما مؤمن حافظ علی الصلوات المفروضة فصلاها لوقتها فلیس هذا من الغافلی؛ن
هر مؤمنی محافظت برنمازش نماید، و او را در وقتش به جا آورد، از انسانهای غافل شمرده نمی شود.
( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 79 )
حدیث4408
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اتَّقوا معاصیَ الله فی الخَلَوَات فانَّ الشَّاهدَ هُوَ الحَاکِم؛
از ارتکاب معصیتهای الهی(حتّی) در نهان خودداری کنید زیرا آن خدایی که شاهد است خود نیز حاکم است.
(جهاد با نفس، ح 170 )
حدیث4409
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
إنَّ اللّه‌َ تَعالی یعرِضُ عَلی عَبدِهِ فی کلِّ یومٍ نَصیحَةً فَإن هُوَ قَبِلَها سَعِدَ و إن تَرَکها شَقیَ.
خداوند متعال، به بنده‌اش در هر روز نصیحتی عرضه می کند، که اگر بپذیرد، خوشبخت و اگر نپذیرد، بدبخت می شود.
( کنز العمّال، ح 10250)
حدیث4410
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلحِلمُ غِطاءٌ ساتِرٌ وَالعَقلُ حِسامٌ قاطِعٌ، فَاستُر خَلَلَ خَلقِک بِحِلمِک وَقاتِل هَواک بِعَقلِک .
بردباری پرده‌ای پوشاننده و عقل شمشیری برنده است، پس عیبهای اخلاقی خود را با بردباری بپوشان و با عقلت به جنگ هوا و هوست برخیز.
( نهج البلاغه، حکمت 424)
حدیث4411
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أَبلَغُ ماتَستَدِرُّ بِهِ الرَّحمَةَ أَن تُضمِرَ لِجَمیعِ النّاسِ الرَّحمَةَ؛
مؤثّرترین وسیله جلب رحمت خدا این است که خیرخواه همه مردم باشی.
(غررالحکم، ح 3353)
حدیث4412
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
اِنَّ اللّه‌َ عَزَّوَجَلَّ یقی بِالتَّقوی عَنِ العَبدِ ما عَزُبَ عَنهُ عَقلُهُ وَ یجَلّی بِالتَّقوی عَنهُ عَماهُ وَ جَهلَهُ؛
خداوند به وسیله تقوا بنده را حفظ می کند از آنچه که عقلش به آن نمی رسد و کور دلی و نادانی او را بر طرف می سازد.
(کافی، ج 8 ، ص 52، ح 16)
حدیث4413
امام هادی (علیه السلام) فرمودند:
لو سلک الناس وادیا شعبا لسلکت وادی رجل عبد الله وحده خالصا ؛
اگر همه مردم مسیری را انتخاب کنند و در آن گام نهند ، من به راه کسی که تنها خدا را خالصانه می پرستد خواهم رفت.
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 245)
حدیث4414
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلحِلمُ یطفی نارَ الغَضَبِ وَالحِدَّةُ تُؤَجِّجُ إِحراقَهُ ؛
بردباری آتش خشم را فرو می نشاند و تندی، آن را شعله ور می کند.
( غررالحکم ، ح 2063)
حدیث4415
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
مَن کَثُرَ اشتِباکُهُ فِی الدُّنیا کانَ أشَدُّ لِحَسرَتِهِ عِندَ فِراقِها؛
کسی که زیاد با دنیا گره خورده باشد حسرت و اندوهش هنگام جدایی از آن زیادتر خواهد بود.
(جهاد با نفس، ح 639)
حدیث4416
قال علی – علیه السلام
اَعجَزُ النَّاسِ مَن عَجَزَ عَنِ اکتِسابِ الاِخوَانِ، وَاَعجَزُ مِنهُ مَن ضَّیعَ مَن ظَفِرَ بِهِ مِنهُم
حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند:
عاجز ترین مردم کسی است که از بدست آوردن دوست عاجز بماند و از او عاجزتر کسی است که دوستان بدست آورده را از دست بدهد.
(الامالی ص 110)
حدیث4417
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
إنَّ اللهَ تَعَالَی جَمِیلٌ یحِبُّ الجَمَالَ
خداوند متعال زیباست و زیبایی را دوست دارد.
(کنز العمال، ح17166)
حدیث4418
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
ابن آدم اذا اصبحت معافی فی بدنک آمنا فی سربک عندک قوت یومک فعلی الدنیاالعفاء
فرزند آدم وقتی تن تو سالم است و خاطرت آسوده است و قوت یک روز خویش راداری ، جهانگر مباش.
(کنز العمال ، ج 3 ، ص 782)
حدیث4419
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
لِکُل دَاءٍ دَواءُ وَ دَواءُ الذُّنُوبِ الاِستِغفَارُی
هر دردی دوایی دارد و دوای گناهان استغفار کردن است.
(جهاد با نفس، ح 784)
حدیث4420
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
لَیسَ مِنَّا مَن یحَقِّرُ الأمانَةَ حتّی یستَهلِکها إذَا استَودَعَهای
از ما نیست کسی که امانت را بدان اندازه بی‌اهمیت شمرد که هرگاه امانتی به او بسپرند، آن را ضایع گرداند.
(بحار الأنوار، ج 71، ص 172)
حدیث4421
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
تَمامُ البِرِّ أن تَعمَلَ فِی السِّرِّ عَمَلَ العَلانِیةِ؛
کمال نیکوکاری آن است که در نهان همان‌گونه رفتار کنی، که در آشکارا .
(کنزل العمال، 5265)
حدیث4422
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
مَن أحَبَّ دُنیاهُ أضَرَّ باِخِرَته؛
هر کس دنیایش را دوست داشته باشد به آخرت خود زیان می رساند.
(جهاد با نفس، ح 609)
حدیث4423
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
لا تَخُن مَن ِ ائتَمَنَک وَ إن خانَک، وَ لا تُذِع سِرَّهُ وَ إن أذاعَ سِرَّک؛
به کسی که تو را امین شمرده خیانت مکن، هر چند او به تو خیانت کرده باشد و راز او را فاش مساز، اگر چه او راز تو را فاش ساخته باشد.
(بحار الأنوار، ج 77، ص 208)
حدیث4424
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
کفاک أدباً لِنفسِک اجتِنابُ ما تَکرَهُهُ مِن غَیرِک؛
برای تربیت کردن خود همین بس که از آنچه در دیگران نمی‌پسندی، دوری کنی.
(بحار الأنوار، ج 70، ص 73)
حدیث4425
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
ما أعَزَّّّّ اللهُ بجَهل قَطُّ وَ لا أذَلَّ بحِلم قَطُّی
هرگز خداوند کسی را به خاطر نادانی اش عزیز نگردانده و کسی را خاطر بردباری اش ذلیل و خوار نکرده است.
(جهاد با نفس، ح 260)
حدیث4426
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
مُجالَسَةُ الصّالِحینَ داعیةٌ إلَی الصَّلاحِ؛
همنشینی با صالحان، (انسان را) به سوی صلاح رهنمون می‌شود.
(بحارالأنوار، ج78،ص 304)
حدیث4427
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
فَزَکاةُ العَینِ انَّظَرُ بِالعِبَرِ وَالغَضُّ عَنِ الشَّهَواتِ وَ ما یضاهیها ؛
زکات چشم به دیده عبرت نگریستن و چشم پوشی از شهوات و مانند آن است.
(مصباح الشریعه، باب 21)
حدیث4428
الکریمُ مَن صانَ عِرضَهُ بِمالِهِ وَ اللَّئیمُ مَن صانَ مالَهُ بِعِرضِهِ؛
بزرگوار کسی است که آبرویش را با مالش حفظ کند و فرومایه کسی است که مالش را با آبرویش حفظ کند.
(غرر الحکم و درر الکلم: ح 2159)
حدیث4429
امام رضا(علیه السلام) فرمودند:
تزاور واتحابوا و تصافحوا ولاتحاشموا؛
به دیدن یکدیگر روید تا یکدیگر را دوست داشته باشید و دست یکدیگر را بفشارید و به هم خشم نگیرید.
بحارالانوار، ج78، ص347
حدیث4430
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
جاهِد هَوَاکَ کَمَا تُجاهِدُ عَدُوَّکَ؛
با هوای نفسانی خود مبارزه کن همان گونه که با دشمنت مبارزه می کنی.
(جهاد با نفس، ح 304)
حدیث4431
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اتَّقوا اللهَ وَ لا یَحسُد بَعضُکُم بَعضا؛
از خدا بترسید و کسی از شما بر دیگری حسد نوَرزد.
(جهاد با نفس، ح 543)
حدیث4432
امام حسن عسکری (علیه السلام) فرمودند:
ما أقبَحَ بِالمؤمِن أَن تَکوُن لَه رَغبَة تَذِلَهی
چه زشت است برای مؤمن دلبستگی به چیزی که او را خوار می کند.
(تحف العقول ، ص 520)
حدیث4433
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إنَّ النَّدمَ عَلَی الشَّرِّ یَدعو إلَی تَرکِه؛
همانا پشیمانی از بدی آدمی را به سوی ترکِ بدی فرا می خواند.
(جهاد با نفس، ح 767)
حدیث4434
امام موسی کاظم (علیه السلام) فرمودند:
مَن اَحزَنَ والدَیهِ فَقَد عَقهُما؛
هر که پدر و مادر را اندوهگین کند آنان را ناسپاسی کرده است .
(تحف العقول ، ص 425)
حدیث4435
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
انّ جَارَ الله آمَنَ مَحفُوظ وَ عَدُوه خائِف مَخذُولی
پناهنده به خدا آسوده و محفوظ است ، و دشمنش ترسان و بی یاور.
(تحف العقول ، ص 229)
حدیث4436
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
مَن لَم یَملِک غَضَبَهُ لَم یَملِک عَقلَهُ؛
کسی که مالک خشم خود نباشد مالک عقل خود نیست.
(جهاد با نفس، ح 530)
حدیث4437
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
یَقولُ اللهُ عزَّوجل إذا عَصَانِی مَن یَعرفُنی سَلَّطتُ عَلَیهِ مَن لَا یَعرفُنیی؛
خداوند عزوجل فرمود هرگاه کسی که مرا می شناسد نافرمانی ام کند کسی را که مرا نمی شناسد بر او مسلّط می گردانم.
(جهاد با نفس، ح 382)
حدیث4438
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
قَلبُ الأحمَق ِ فی لِسَانِهِ وَ لِسَانُ العَاقِل ِ فی قَلبهِی؛
قلب شخص نادان در زبان اوست و زبان شخص خردمند در قلب اوست.
(جهاد با نفس، ح 310)
حدیث4439
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): مَن تَرَکَ مَعصِیَة ً للهِ مَخَافَةَ اللهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أرضَاهُ یَومَ القِیَامَةِی
رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: کسی که معصیت الهی را از خوف خدای تبارک و تعالی ترک کند خداوند او را در روز قیامت خوشنود می سازد.
(جهاد با نفس، ح 222)
حدیث4440
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
مَا زُویَ الرّفقُ عَن أهل بَیت إلّا زُویَ عَنهُمُ الخَیرُ؛
سازگاری و مدارا از اهل هیچ خانه ای باز داشته نشده جز این که آنان از خیر و خوبی محروم و بی بهره گشته است.
(جهاد با نفس، ح 279)
حدیث4441
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
إنَّ الدینارَ و الدِّرهَمَ أهلَکَا مَن کان قَبلَکُم و هُما مُهلِکاکُم؛
همانا دینار و درهم پیشینیان شما را به هلاکت رساند و همین دو نیز هلاک کننده شماست.
(جهاد با نفس، ح 643)
حدیث4442
امام حسین(علیه السلام) فرمودند:
مُجالَسَةِ أهلِ الدِنَاءَة شَر، وَ مُجَالَسَةِ أَهلِ الفُسُوقِ ریبَة؛
همنشینی با سفلگان و افراد پست ناپسند است و همدمی گناهکاران موجب بدبینی مردم و از دست دادن اعتماد و اعتبار است.
(بحارالانوار، ج78، ص 122)
حدیث4443
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
کَفی بِالاَجَلِ حارِساً؛
اجل به عنوان نگهبان برای آدمی کافی است.
(جهاد با نفس، ح 78)
حدیث4444
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
إنَّهُ لا یُدرکُ ما عِندَ الله إلّا بطاعَتِهِی
حقیقتاً آنچه (از نعمتها و رضوان) که در نزد خداوند است جز با طاعت و فرمانبرداری از او بدست نمی آید.
(جهاد با نفس، ح 153)
حدیث4445
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
مَن طَلَبَ الرِّئَاسَةَ هَلَکَی
کسی که طالب ریاست باشد، هلاک می شود.
(جهاد با نفس، ح 498)
حدیث4446
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن أخلَصَ النِیةَ تَنَزَّهَ عَنِ الدَّنِیةِی
هر که نیت خود را خالص گرداند، از پستی دور ماند.
(غرر الحکم و درر الکلم، ح2678)
حدیث4447
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اَلتّاجِرُ الاَمینُ الصَدوقُ المُسلِم مَعَ الشُّهَداءِ یومَ القیامَة؛
تاجر درستکار راستگوی مسلمان، روز رستاخیز با شهیدان است.
(کنز العمال ، ج 4 ، ص 7 ، ح 9216)
حدیث4448
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اَسَدُّ الاَعمال ثَلاثَة ذِکرُ الله عَلی کلِّ حال وَ الاِنصاف من نَفسَک و مُواساةّ الاَخ فی المال؛
استوارترین کارها سه چیز است: یاد خداوند در همه حال، و رعایت انصاف به ضرر خویش و تقسیم مال با برادر دینی.
(نهج الفصاحه ، ص 57 ، ح 290)
حدیث4449
امام رضا (علیه السلام) فرمودند:
أفضَلُ المَالِ مَا وُقِیَ بِهِ العِرضُی
بهترین مال آن است که آبرو با آن محفوظ ماند.
(بحار الأنوار، ج78، ص352)
حدیث4450
امام جواد (علیه السلام) فرمودند:
عَن اِسماعیلِ بنِ سَهلِ قالَ : کَتَبتُ الی اَبی جَعفر الثّانی (علیه السلام) عَلَّمَنی شَیئا اِذا قُلتُه کُنتُ مَعَکُم فی الدُّنیا وَ الآخِرَة فقا: فَکَتَبَ بِخَطِّه اَعرَفُهُ: اَکثِر مِن تِلاوَةِ اِنّا اَنزَلناهُ و رَطِّب شَفَتَیکَ بِالاستِغفار؛
اسماعیل بن سهل گوید: به خدمت امام جواد نوشتم : به من چیزی بیاموز که هر گاه آن را بگویم در دنیا و آخرت با شما باشم. حضرت با خط شریف خود که آن را می شناختم نوشتند: سوره مبارکه انا انزلناه را زیاد تلاوت کن و دو لب خود را با گفتن استغفار تر کن (نیروی تازه بخش).
(جهاد با نفس، ح 786)
حدیث4451
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
مَا أقبَحَ بالمُؤمِن أن تَکونَ لَهُ رَغبَةٌ تُذِلُّهُی
برای مؤمن چقدر زشت است که میل و رغبتی داشته باشد که او را به ذلّت و خواری بکشاند.
(جهاد با نفس، ح 648)
حدیث4452
امام سجاد(علیه السلام) فرمودند:
کثرةُ النُّصحِ یدعو إلی التُّهمَةِ؛
نصیحت زیاد، موجب بدبینی می‌شود.
بحار الأنوار، ج72، ص66
حدیث4453
امام صادق(علیه السلام) فرمودند:
رأسُ کُلِّ خَطِیئَةٍ حُبُّ الدُنیا؛
سر هر گناهی دوستی دنیاست.
(جهاد با نفس، ح 605)
حدیث4454
امام صادق(علیه السلام) فرمودند:
مَن قَرَا القُرآن و هو شابٌّ مُؤمِنٌ ، اختَلَطَ القُرآنُ بلَحمِهِ و دَمِهِ؛
هر جوان مؤمنی که قرآن بخواهد، قرآن با گوشت و خون او را در می آمیزد.
الامام صادق (علیه السلام)- الوسائل 14/2
حدیث4455
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اِنَّک لَن تُدِع شَیئاً اَتقَاء اللهُ عَزَّوَجَلّ اِلاّ أعطاک اللهُ خَیراً مِنه؛
اگر از ترس خدا از چیزی درگذری، خداوند بهتر از آن را به تو خواهد داد.
(مسند احمد، مسند البصریین، ح 19813)
حدیث4456
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اِتَّقِ الله بَعضَ التُّقی و اِن قَلَّ وَ اجعَل بَینَکَ وَ بَینَ الله سِتراً وَ اِن رَقَّ؛
تقوای خدا را پیشه کن تقوایی اگر چه کم و بین خود و خدایت پرده ای قرار ده اگر چه نازک.
(جهاد با نفس، ح 183)
حدیث4457
امام رضا (علیه السلام) فرمودند:
خَیرُ مالِ المَرءِ ذَخائِرُ الصَّدَقَةِی
بهترین مال انسان، اندوخته‌های صدقه است.
(تنبیه الخواطر، ج2، ص182)
حدیث(307)
حدیث4458
إنَّ أعجَلَ الشَّـرَّ عُقوبَهً البَغیُی
راستی که عقوبت و کیفر ستم از عقوبت هر بدیِ دیگر زودتر و با شتاب تر فرا می رسد.
(جهاد با نفس، ح 669)
حدیث4459
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اِنَّ هَذِهِ القُلُوب تَصدأ کما یصدَأ ُالحَدید اِذا أصابَهُ المَاءِی قیلَ: وَما جَلَاؤُها؟ قالَ رسولُ الله (صلی الله علیه و آله و سلم): کثرَة ذِکرَ المَوتِ وَ تِلاوَةَ القُرآنِی؛
دل ها مانند آهن هنگام رسیدن آب به آن زنگ می زند، گفتند: صیقل آن چیست؟ آن حضرت فرمود: زیادی یاد مرگ و خواندن قرآنی.
(کنز العمال، ج 15، ص 549، ح 42130)
حدیث4460
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند:
إیّاکَ وَ اللَّجاجَةَ فَإنَّ أوَّلَها جَهْلٌ وَ آخِرَها نَدامَةٌ؛
از لجاجت بپرهیز که آغاز آن نادانی و فرجامش پشیمانی است.
(تحف العقول، ص14)
حدیث4461
امام رضا (علیه السلام) :
عَن اَبَائه عَن اَمیرالمومنینَ اَنه قالَ : تَعَطَّروا بِالاِستِغفارِ لَاتَفضَحَنَّکُم رَوائِحُ الذُّنوبِ.
از پدر بزرگوارشان روایت فرمودند که: امیرالمومنین فرموده اند : بوسیله ی استغفار خود را خوشبو کنید ، مبادا بوی بد گناهان شما را رسوا کند.
(جهاد با نفس، ح 790)
حدیث4462
امام رضا (علیه السلام)فرمودند:
اَحسِنِ الظَّنَّ بِالله فاِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَل یَقولُ : اَنَا عِندَ ظَنِّ عَبدی بِی فَلا یَظُنَّ بی الّا خَیراً.
گمان نیکو به خداوند داشته باش زیرا خداوند عز و جل می فرماید: من در نزد گمان بنده ام حاضرم پس بنده ام جز گمان خیر به من نداشته باش.
(جهاد با نفس، ح 147)
حدیث4463
حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اَلا لا یمنَعنَ اَحَدُکُم مَخَافَة النَّاس اَن یقُولُ الحَقَّ اِذا رَآه.
کسی که سخن حقی می داند نباید از بیم مردم از گفتن آن خودداری کند.
(مسند احمد، باقی مسند المکثرین، ح 11404)
حدیث4464
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إنَّ المِسکین رَسولُ اللهِ، فَمَن مَنِعَهُ فَقَد مَنَع اللهُ ، و مَن أعطاءُ فَقَد اَعطی الله؛
مستمند فرستاده خدا است . کسی که از او دریغ دارد از خدا دریغ داشته و کسیکه به او عطا و بخشش کند بخدا عطا کرده.
(نهج البلاغه)
حدیث4465
امام صادق(علیه السلام)فرمودند:
ِالبذاء من الجفاء و الجفاء فی النار؛
زشت گفتاری ناشی از ستمکاری و ستمکاری در آتش است.
(جهاد النفس، ح 689)
حدیث4466
امام صادق(علیه السلام)فرمودند:
ِانّ فِی السَّماءِ مَلَکَینِ مُوکَلَینِ باِلعِبادِ فَمَن تَواضَعَ للهِ رَفَعاه وَ مَن تَکّبَرَ وَضَعاهُ؛
همانا در آسمان دو فرشته اند که بر بندگان گمارده شده اند پس هر که برای خدا فرتنی کند بالایش می برند و هر که تکبر ورزد فرودش آورند.
(جهاد النفس، ح 285)
حدیث4467
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
الظَفَرَ بالحَزمِ ، وَ الحَزمِ بِاجالَه الرَایَ، وَ الرَای بتَحصینِ الاَسرارِ
پیروزی در پرتو تدبیر و احتیاط است و تدبیر و احتیاط به تفکر است و تفکر صحیح به نگهداری اسرار است.
(نهج البلاغه)
حدیث4468
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند:
اَجرأکُم عَلی قَسَمُ الجِّدَ اَجرأکُم عَلی النّار.
هر کس از شما در خوردن قسم جدی تر است به جهنم نزدیکتر است.
(کنز العمال ، ج 11 ، ص 7 ، ح 30390)
حدیث4469
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند:
الرَّفقُ یُمنٌ وَ الخُرقُ شُؤمٌ.
مدارا نمودن مایه ی برکت و درشتی کردن مایه ی شومی است.
(جهاد النفس، ح 269)
حدیث4470
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
لا ینْبَغی لِلْمُؤْمِنِ أنْ یجْلِسَ مَجْلِساً یعْصَی اللهُ فیهِ وَ لا یقْدِرُ عَلیَ تَغْییرِهِ؛
سزاوار نیست مؤمن در مجلسی بنشیند که در آن معصیت خدا می‌شود و او نمی‌تواند آن وضع را تغییر دهد.
(بحارالأنوار، ج71، ص199)
حدیث4471
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اِذا أرادَت أَمراً فَعَلَیک بــِالتَؤُدَة حَتّی یریکَ اللهُ مِنهُ المَخرج؛
وقتی خواستی کاری را انجام دهی، تأمل کن تا خدا راه آن را به تو نشان دهد.
(کنز العمال ، ج 3 ، ص 99 ، ح 5677)
حدیث4472
مام علی (علیه السلام) فرمودند:
لَا شَفیعَ اَنجَحُ مِنَ التَّوبَه
هیچ شفاعت کننده ای پیروزمندتر از توبه نیست.
( جهاد النفس، ح 460 )
حدیث4473
لیس من العدل القضاء علی الثقه بالظن
داوری در حق افراد مورد اطمینان با تکیه بر گمان از عدالت دور است.
( نهج البلاغه )
حدیث4474
حضرت مهدی (علیه السلام) فرمودند:
ان استرشدت أرشدت ، و ان طلبت وجدت؛
اگر خواستار رشد و کمال معنوی باشی هدایت می شوی ، و اگر طلب کنی می یابی .
(بحارالأنوار ، ج 51 ، ص 339)
حدیث4475
امام محمد باقر (علیه السلام) فرمودند:
من حسنت نیته ، زید فی رزقه
هر که خوش نیت باشد ، روزی اش افزایش می یابد .
(بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 75 ، ص 175)
حدیث4476
حضرت زهرا (سلام الله علیها) فرمودند:
جعل الله ... اجتناب القذف حجابا عن اللعنة ، و ترک السرقة إیجابا للعفة
خدای تعالی پرهیز از افترا و دشنام را برای دور شدن از لعنت واجب فرمود و دزدی را منع کرد تا راه عفت پویند .
(احتجاج طبرسی ، ایران ، انتشارات اسوه ، ج 1)
حدیث4477
حضرت زهرا (سلام الله علیها) فرمودند:
ما یصنع الصائم بصیامه اذا لم یصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه؛
روزه داری که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده، روزه اش به چه کارش خواهد آمد.
(بحار الانوار، ج 93 ص 295)
حدیث4478
امام حسین (علیه السلام) فرمودند:
یاک و ما تعتذر منه ، فإن المؤمن لا یسیء و لا یعتذر، و المنافق کل یوم یسیء و یعتذر
حذر کن از مواردی که باید عذرخواهی کنی ، زیرا مؤمن نه کار زشتی انجام می دهد و نه به عذرخواهی می پردازد، اما منافق همه روزه بدی می کند، و به عذرخواهی می پردازد.
( بحار الانوار، ج 78، ص120 )
حدیث4479
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند:
احب الاعمال الی الله أدومها وان قل.
محبوبترین کارها در پیش خدا کاریست که دوام آن بیشتر است ، اگر چه اندک باشد .
(صحیح مسلم ، کتاب صلاة المسافرین و قصرها ، ح 1305)
حدیث4480
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند:
الحَذَر الحَذَر فَوالله لَقَد سَتَر ، حَتّی کَاّنَه قَد غَفَر
بترس [از خدا] بترس، به خدا سوگند آن قدر پرده پوشی کرده که گوئی آمرزیده است.
(نهج البلاغه)
حدیث4481
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
طوبی لمن ذکر المعاد ، و عمل للحساب ، وقنع بالکفاف ، و رضی عن الله؛
خوشا به حال کسی که به یاد معاد باشد . و برای روز حساب عمل کند و به مقدار کفایت قناعت نماید . و از خدا راضی باشد.
(نهج البلاغه)
حدیث4482
امام محمد باقر(علیه السلام) فرمودند:
ان الله عزوجل یحب المداعب فی الجماعه بلا رفث
خداوند عزوجل کسی را که در میان جمع ، بدون ناسزاگویی شوخی کند ، دوست دارد .
(کافی ، ج 2 ، ص 663)
حدیث4483
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند:
ان اعجل الطاعة ثوابا صلة الرحم؛
ثواب نیکی با خویشاوندان را از همه کارهای نیک زودتر می دهند.
(الکافی، ج 4 ص 68، ح 2)
حدیث4484
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند:
ان احب عباد الله الی الله أنصحهم لعباده؛
محبوبترین بندگان خدا نزد وی کسی است که با بندگان او دلسوزتر و مهربانتر باشد.
(نهج الفصاحه ، ص 115)
حدیث4485
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
عبدٍ مُومن الّا وَ فی قَلبهِ نُورانِ نورُ خیفَةٍ و نُورُ رَجاء؛
هیچ بنده مومنی نیست جز این که در قلب او دو نور وجود دارد: نور بیم و نور امید.
(جهادالنفس،ح104)
حدیث4486
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
الغنی الاکبر الیأس عما فی ایدی الناس؛
بی اعتنائی و امید نداشتن بدانچه در دست مردم است بزرگترین توانگری است.
(نهج البلاغه)
حدیث4487
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند:
اِذا رَاَیتُم الرَّجُل لایُبالی ما قال و لا ما قِیلَ لَهُ فَهُوَ شِرکُ الشَّیطان؛
هرگاه دیدید که مردی باکی ندارد که چه می گوید و چه درباره اش گفته می شود،چنین کسی شریک شیطان است.
(جهادالنفس،ح687)
حدیث4488
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
عَلیکُم بِالدِرایات لا بالرّوایات؛
برشما باد به فهمیدن، نه نقل کردن.
(میزان الحکمه،ح ????)
حدیث4489
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
کُونُو دُعاةً للنّاسِ بِغَیر اَلسِنَتِکُم لِیَرُوا منکُم الوَرَع و الاِجتهادَ و الصَّلاة و الخیر فَانَّ ذلکَ داعیةٌ؛
مردم را با غیر زبانتان بخوانید تا از شما پارسایی و کوشش و نماز و خوبی را ببینند زیرا این امور آنان را به سوی حق فرا می خواند.
(جهادالنفس،ح‌195)
حدیث4490
امام موسی کاظم (علیه السلام) فرمودند:
مَنِ اسْتَوی یَوْماهُ فَهُوَ مَغْبُونٌ
هر کسی که دو روزش مساوی باشد (و روز بعد بهتر از روز قبل نباشد) مغبون است.
(بحار الأنوار،ج 78،ص326،ح5)
حدیث4491
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
جَاهِد هَوَاکَ کَمَا تُجَاهِدُ عَدُوَّک؛
با هوای نفسانی خود مبارزه کن همان گونه که با دشمنت مبارزه می کنی.
(عیون اخبار الرضا2،ص51)
حدیث4492
امام جواد (علیه السلام) فرمودند:
مَن لَم یَعرف المَواردَ اَعیَتُهُ المَصادِرُ؛
کسی که راه ورود به کاری را نشناسد، راه برون شدن از آن درمانده اش می کند.
(بحارالانوار،ج??ص???)
حدیث4493
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
ایّاکم والنّظرة فانّها تزرَع فی القلب الشَهوَة وکفی بها لِصاحبها فِتنَة؛
از نگاه [ناپاک] بپرهیزید که چنین نگاهی تخم شهوت را در دل می‌کارد و همین برای فتنه‌ی صاحب آن دل بس است.
(تحف العقول صفحه 305)
حدیث4494
حضرت فاطمه (سلام الله علیها) فرمودند:
اَزهَدُ الناسِ مَن تَرَکَ الحَرام ، اَشَدُّ الناسِ اِجتهاداً مَن تَرکَ الذُّنوب ؛
زاهد ترین مردم کسی است که حرام را وانهد، کوشاترین مردم تارک گناهان است.
(تحف العقول،ص519)
حدیث4495
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن لَم یُنجهِ الصَّبرُ أهلَکَهُ الجَزَعُ؛
کسی که صبر وی را نجات نبخشد، جزع و بی تابی وی را از پای در می آورد.
(جهادالنفس،ح252)
حدیث4496
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن حاسَبَ نفسَهُ وَقَفَ علی عُیُوبِهِ؛
هر کس به حساب نفس خود رسیدگی کند به عیبهایش آگاه شود.
(شرح غررالحکم،ج5،ص299)
حدیث4497
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مِنَ الخُرقِ المعاجَلَةُ قَبلَ الإمکانِ و الاَناةٌ بعدَ الفُرصةِ؛
شتاب کردن در کاری پیش از بدست آوردن توانایی و سستی کردن بعد از به دست آوردن فرصت از نادانی است.
(جهادالنفس،ح829)
حدیث4498
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند:
اعظم الناس قدرا من ترک مالا یعنیه؛
ارجمندترین مردم کسی است که آن چه را که برایش سودی ندارد رها کند.
(الامالی،صدوق،ص??)
حدیث4499
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
لاتَصحَب المائِق فَاِنَّهُ یُزَیِّنُ لَکَ فِعلَه وَ یَوَدُّ اَن تَکُونَ مِثلَه؛
همنشین بی خرد مباش که او کار (نابخردانه) خود را برای تو آراید و دوست دارد تو را چون خود نماید.
(قصارالحکم،293)
حدیث4500
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
لایصیر العبد عبداً خالصاًللّه حتی یصیر المدح و الذم عنده سواء؛
آدمی بنده خالص خدا نمی شود تا آنگاه که ستایش و نکوهش نزد او یکسان شود.
(بحارالانوار،ج??ص???)
حدیث4501
امام موسی کاظم (علیه السلام) فرمودند:
من ولههُ الفقرُ ابطرهُ الغنی؛
آن که نَداری حیرانش کند، توانگری سرمستش می سازد.
(بحارالانوار،ج??ص???)
حدیث4502
امام حسین (علیه السلام) فرمودند:
لا تقولوا باَلسنَتکم ما ینْقُصْ عَن قَدَرَکُم؛
چیزی را بر زبان نیاورید که از ارزش شما بکاهد.
(جلاءالعیون،ج?ص???)
حدیث4503
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند:
من صاحب الناس بالذی یحب ان یصاحبوه کان عدلا
هر که با مردم چنان رفتار کند که دوست دارد آنها با او آن گونه رفتار کنند، عادل است.
(کنزالفوائد،ج?ص???)
حدیث4504
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
تزاوروا و تلاقوا و تذاکروا و احیوا امرنا
به زیارت و دیدار یکدیگر بروید، با هم به سخن و مذاکره بنشینید و امر ما را (کنایه از حکومت و رهبری) زنده کنید.
(بحارالانوار،ج71،ص352)
حدیث4505
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
خُذِ الحِکمَه اَنَّی کانَت؛ فَاِنَّ الحِکمَه ضالَّه کُلِّ مُومِن
حکمت را هر کجا که یافتی فراگیر، زیرا حکمت گمشده هر مومن است.
(غررالحکم،ح3440)
حدیث4506
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
فِکرَةُ ساعَةٍ خَیرٌ مِن عِبادَةِ اَلفِ سَنَةٍ
یک ساعت اندیشیدن در خیر و صلاح از هزار سال عبادت بهتر است.
(بحارالانوار،ج71ص326)
حدیث4507
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند:
اَجوَدُکُم مِن بَعدی رَجُلٌ عَلِمَ عِلماً فَنَشَرَ عِلمَهُ ؛
بخشنده ترین شما پس از من کسی است که دانشی بیاموزد آنگاه دانش خود را بپراکند.
(میزان الحکمه،ح13825)
حدیث4508
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن یَطلُبُ العِزَّ بِغَیرِ حَقٍّ یَذِلُّ وَ مَن عانَدَ الحَقُّ لَزِمَهُ الوَهنُ؛
هر کس به جز حق جویای عزت شود به ذلت در افتد و هر کس با حق عناد ورزد خوار گردد.
(تحف العقول،ص95)
حدیث4509
امام سجاد (علیه السلام) فرمودند:
حق الکبیر توقیرهُ لِسنَّهِ و اجلالُهُ لِتَقدَّمَهُ فی الاسلام؛
حق آنکه بزرگتر است این است که او را به خاطر سنش احترام کنی و او را به خاطر اینکه برتو در مسلمانی پیشی داشته است،بزرگ شماری.
(جهادالنفس،ح19)
حدیث4510
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
واعـلـم ان الـعـمـل الـدائم القلیل علی الیقین افضل عند اللّه من العمل الکثیر علی غیریقین
بـدان بـه درستی که عمل دایمی اندک،که همراه با یقین باشد،نزد خداوند متعال،افضل از عمل بسیاری است که با یقین همراه نباشد.
(بحارالانوار،ج 69ح93)
حدیث4511
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اَرج الله رَجاءَ لایجرّئکَ عَلی مَعصیتِه و خَف اللهَ خوفاً لا یؤیسُکَ مِن رَحمته؛
به خداوند امیدوار باش،امیدی که تو را بر انجام معصیتش جرات نبخشد و از خداوند بیم داشته باش بیمی که تو را از رحمتش ناامید نگرداند.
(جهادالنفس،ح109)
حدیث4512
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
کَم مِن شَهوَةِ ساعَةٍ اَورَثَت حُزناً طَویلاً؛
چه بسیار خواهش های نفسانی لحظه ای ، که اندوه طولانی و درازی را در پی دارد.
(جهادالنفس،ح93)
حدیث4513
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
خَیرُ الناسِ مَن نَفَعَ النّاس؛
بهترین مردم کسی است که نفع رساننده مردم باشد.
(غررالحکم)
حدیث4514
امام حسن عسکری(علیه السلام) می فرمایند:
پارساترین مردم کسی است که در هنگام شبهه توقف کند . عابدترین مردم کسی است که واجبات را انجام دهد . زاهدترین مردم کسی است که حرام را ترک نماید . کوشنده ترین مردم کسی است که گناهان را رها سازد .
تحف العقول ، ص (519)
حدیث4515
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اِعمَل بِفرائِض اللهِ تشکُن أتقَی النّاس؛
به واجبات الهی عمل کن تا پرهیزکارترین مردمان باشی.
(جهاد النفس،ح 242)
حدیث4516
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
لایتـم المعروف الا بثلاث خصـال: تعجیله و تقلیل کثیره و ترک الامتنان به.
احسان و نیکی کامل نباشد،مگر با سه خصلت: شتاب در آن،کم شمردن بسیار آن و منت ننهادن بر آن.
تحف العقول،ص323
حدیث4517
از امام رضا (علیه السلام) پرسیدند:
ما حد التَّوکُل؟ فقال لی : اَن لا تَخافَ معَ اللهِ اَحَداً؛
حد توکل چیست؟ حضرت فرمودند: اینکه با وجود خدا از هیچ کس نترسی.
(جهاد النفس،ح 292)
حدیث4518
امام حسن عسگری علیه السلام فرمودند:
اَشَدُّ النّاس اجتهاداً مَنْ تَرَکَ الذُّنوبَ.
کوشنده ترین مردم کسی است که گناهان را رها سازد.
(تحف العقول ، ص 489)
حدیث4519
امام علی علیه السلام فرمودند:
لا غِنَی کَالعَقلِ، و لا فَقْرَ کَالجَهلِ، و لا میراثَ کَالاَدَب و لا ظَهیرَ کَالمُشاوَرَه
هیچ ثروتی چون عقل و هیچ فقری چون جهل و هیچ میراثی چون ادب و هیچ پشتیبانی چون مشورت نخواهد بود.
(تحف العقول ص89)
حدیث4520
امام حسن مجتبی علیه السلام فرمودند:
لا تُجاهِدِ الطَّلَبَ جِهادَ الْغالِبِ وَ لا تَتَّکِلْ عَلَی الْقَدَرِ إِتَّکالَ المُسْتَسْلَمِ؛
چون شخص پیروز در طلب مکوش، و چون انسان تسلیم شده به قَدَر اعتماد مکن [بلکه با تلاش پیگیر و اعتماد و توکّل به خداوند، کار کن].
حدیث4521
امام علی (علیه السلام) می فرماید :
دو نعمت است که ارزش آنها را نمی دانند مگر کسی که آنها را از دست داده باشد : جوانی و تندرستی .
غررالحکم حدیث 5764
حدیث4522
امام علی علیه السلام فرمودند:
صوم النفس عن لذات الدنیا انفع الصیام
روزه نفس از لذتهای دنیوی سودمندترین روزه هاست.
(غرر الحکم، ج 1 ص 416)
حدیث4523
امام علی علیه السلام فرمودند:
لا یعابُ المَرْءُ بِتَاخیرِ حَقِْهِ اِنَْمَا یعابُ مَنْ اَخَذَ ما لَیسَ لَهُ؛
برای انسان عیب نیست که حقش تاخیر افتد، عیب آن است که چیزی را که حقش نیست بگیرد.
(الامالی ج 1 ص 76)
حدیث4524
امام علی علیه السلام فرمودند:
یابْنَ آدَمَ ما کَسَبْتَ فَوقَ قُوَّتِکَ ، فَاَنتَ فیهِ خازِنٌ لِغَیرِکَ.
ای فرزند آدم! هرچه بیشتر از مقدار خوراکت به دست آوری خزانه دار دیگران خواهی بود.
(مروج الذهب ج 2 ص 246)
حدیث4525
امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند:
لا تُمار فَیذْهَبَ بَهاوُکْ وَ لا تمازحْ فَیجْتَرَاُ عَلَیکَ؛
جدال مکن که ارزشت می رود و شوخی مکن که بر تو دلیر شوند.
(تحف العقول ص 486)
حدیث4526
امام محمد باقر علیه السلام فرمودند:
ما عَرَفَ اَللهَ مَنْ عَصاهُ؛
خدا را نشناخته آن که نافرمانی اش کند.
(تحف العقول ص294)
حدیث4527
امام علی علیه السلام فرمودند:
ثمَرَهُ التَّفِریطِ النَّدامَهُ، وَ ثَمَرَهُ الْحَزمِ السَّلامَهُ
ثمره تفریط و کوتاهی پشیمانی است و ثمره دور اندیشی سلامت.
(محاظرات ج2 ص 313)
حدیث4528
امام محمد باقر علیه السلام فرمودند:
قُولُوا لِلنّاسِ أحْسَنَ ما تُحِبُّونَ أن یقالَ لَکُمْ.
به مردم بگویید بهتر از آن چیزی که می خواهید به شما بگویند.
(محاضرات ج 1 ص 251)
حدیث4529
امام علی علیه السلام فرمودند:
اَکْثَرُ مَصَارعِ الْعُقُولِ تَحْتَ بُرُوقِ الْمَطَامِعِ.
قربانگاه عقلها غالبا در پرتو طمعها است.
(محاضرات ج 1 ص 251)
حدیث4530
امام علی علیه السلام فرمودند:
قِیمَهُ کُلَّ امْرِی ءٍ مَا یحسِنُهُ
قیمت و ارزش هر کس به اندازه ی کاری است که به خوبی می تواند انجام دهد.
(بیان و التبین ص 179)
حدیث4531
امام علی علیه السلام فرمودند:
اَلْعَفافُ زِینَهُ الْفَقْرِ، وَ الْشُّکْرُ زِینَهُ الْغِنَی.
خویشتن داری، زینت فقر است و سپاس گزاری زینت غنا و توانگری.
(تحف العقول ص 75)
حدیث4532
امام علی علیه السلام فرمودند:
مَنْ ظَنَّ بِکَ خَیرَاً فَصَدِقْ ظَنَّهْ.
کسی که به تو گمان نیکی برد، گمانش را (عملاً) تصدیق کن.
(نهج البلاغه نامه 31)
حدیث4533
امام محمدباقر علیه السلام فرمودند:
قولوا للناس احسن ما تحبون ان یقال لکم
بهترین چیزی را که دوست دارید درباره شما بگویند ، درباره مردم بگویید.
(بحارالانوار،ج65،ص152)
حدیث4534
امام جواد علیه السلام فرمودند:
اِیاک و مصاحبة الشریر ، فاِنه کالسیف المسلول یحسن منظره و یقبح اَثره
از همراهی و رفاقت با آدم شرور بپرهیز ،زیرا که او مانند شمشیر برهنه است که ظاهرش نیکو و اثرش زشت است.
(مسندالامام الجواد،ص243)
حدیث4535
امام حسین علیه السلام فرمودند:
من اَحبک نهاک و من اَبغضک اَغراک؛
کسی که تو را دوست دارد، از تو انتقاد می کند و کسی که با تو دشمنی دارد، از تو تعریف و تمجید می کند.
(بحار الانوار،ج75،ص128)
حدیث4536
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:
لا فقر اَشد من الجهل ، لا مال اَعود من العقل .
هیچ تهیدستی سخت تر از نادانی و هیچ مالی سودمندتر از عقل نیست .
(اصول کافی،ج1،ص30)
حدیث4537
امام حسین علیه السلام فرمودند:
من طلب رضی الناس بسخط الله وکله الله إلی الناس .
کسی که برای جلب رضایت و خوشنودی مردم ، موجب خشم و غضب خداوند شود، خداوند او را به مردم وا می گذارد.
(بحارالانوار،ج78،ص126)
حدیث4538
امام حسین علیه السلام فرمودند:
من حاول اَمرا بمعصیة الله کان اَفوت لما یرجو و اَسرع لما یحذر.
کسی که بخواهد از راه گناه به مقصدی برسد ، دیرتر به آروزیش می رسد و زودتر به آنچه می ترسد گرفتار می شود .
(بحارالانوار،ج78،ص120)
حدیث4539
امام علی علیه السلام فرمودند:
خالطوا الناس مخالطه ان متم معها بکوا علیکم ، و ان عشتم حنوا الیکم؛
با مردم آن چنان معاشرت کنید که اگر بمیرید بر مرگ شما اشک ریزند و اگر زنده بمانید به شما عشق ورزند.
(نهج البلاغه)
حدیث4540
امام حسن علیه السلام فرمودند:
المسؤول حر حتی یعد ، ومسترق المسؤول حتی ینجز.
انسان تا وعده نداده ، آزاد است . اما وقتی وعده می دهد زیر بار مسؤولیت می رود و تا به وعدهاش عمل نکند رها نخواهد شد .
(بحار الانوار،ج78،ص113)
حدیث4541
امام حسین علیه السلام فرمودند:
لا أفلح قوم إشتروا مرضاة المخلوق بسخط الخالق.
کسانی که رضایت مخلوق را به بهای غضب خالق بخرند، رستگار نخواهند شد.
(مقتل خوارزمی،ج 1،ص239)
حدیث4542
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:
انَّ الدینارَ وَ الدُّرهَمَ اَهْلَکا مَنْ کانَ قَبلکُمْ و هُما مُهْلِکاکُمْ.
همانا دینار و درهم پیشینیان شما را به هلاکت رساند و همین دو نیز هلاک کننده شماست.
(جهاد النفس، ص 247)
حدیث4543
امام صادق علیه السلام فرمودند:
مَنْ عَرَفَ اللهَ خافَ اللهَ و مَنْ خافَ اللهَ سَخَتْ نَفْسَهُ عَنِ الدُّنیا.
هر که خدا رابشناسد ترس او در دلش می افتد و هر از خدا ترسان باشد نفسش از دنیا باز می ماند.
(جهاد النفس، ص 83)
حدیث4544
امام صادق علیه السلام فرمودند:
الـرغبه فـی الـدنیـا تـورث الغم و الحزن والزهـد فـی الدنیا راحه القلب و البـدن.
رغبت و تمایل به دنیا مایه غم و اندوه و زهد و بـی میلی به دنیا سبب راحتی قلب و بدن است.
(تحف العقول، ص 358)
حدیث4545
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:
خوشا بر آن کس که افزونیِ دارایی اش را انفاق کند و از افزون‌گویی زبانش جلوگیری کند !
تحف العقول ص30
حدیث4546
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:
اثنان یعلهما الله فی الدنیا البغی وعقوق الوالدین.
دو چیز را خداوند در دنیا کیفر می دهد: تعدی و ناسپاسی پدر و مادر.
(کنز العمال، ج 16، ص 462، ح 45458)
حدیث4547
امام موسی کاظم علیه السلام فرمودند:
اِیاکَ وَ المِزاحَ فَاِنَّهُ یذهَبُ بِنُورِ ایمانِکَ
از شوخی (بی مورد) بپرهیز، زیرا که شوخی نور ایمان تو را می برد.
(بحارالانوار،ج78،ص321)
حدیث4548
امام حسن عسگری علیه السلام فرمودند:
اَشَدُّ النّاس اجتهاداً مَنْ تَرَکَ الذُّنوبَ.
کوشنده ترین مردم کسی است که گناهان را رها سازد.
(تحف العقول ، ص 489)
حدیث4549
امام علی علیه السلام فرمودند:
لا غِنَی کَالعَقلِ، و لا فَقْرَ کَالجَهلِ، و لا میراثَ کَالاَدَب و لا ظَهیرَ کَالمُشاوَرَه
هیچ ثروتی چون عقل و هیچ فقری چون جهل و هیچ میراثی چون ادب و هیچ پشتیبانی چون مشورت نخواهد بود.
(تحف العقول ص89)
حدیث4550
امام حسن مجتبی علیه السلام فرمودند:
لا تُجاهِدِ الطَّلَبَ جِهادَ الْغالِبِ وَ لا تَتَّکِلْ عَلَی الْقَدَرِ إِتَّکالَ المُسْتَسْلَمِ؛
چون شخص پیروز در طلب مکوش، و چون انسان تسلیم شده به قَدَر اعتماد مکن [بلکه با تلاش پیگیر و اعتماد و توکّل به خداوند، کار کن].
حدیث4551
امام علی (علیه السلام) می فرماید :
دو نعمت است که ارزش آنها را نمی دانند مگر کسی که آنها را از دست داده باشد : جوانی و تندرستی .
غررالحکم حدیث 5764
حدیث4552
امام علی علیه السلام فرمودند:
صوم النفس عن لذات الدنیا انفع الصیام
روزه نفس از لذتهای دنیوی سودمندترین روزه هاست.
(غرر الحکم، ج 1 ص 416)
حدیث4553
امام علی علیه السلام فرمودند:
لا یعابُ المَرْءُ بِتَاخیرِ حَقِْهِ اِنَْمَا یعابُ مَنْ اَخَذَ ما لَیسَ لَهُ؛
برای انسان عیب نیست که حقش تاخیر افتد، عیب آن است که چیزی را که حقش نیست بگیرد.
(الامالی ج 1 ص 76)
حدیث4554
امام علی علیه السلام فرمودند:
یابْنَ آدَمَ ما کَسَبْتَ فَوقَ قُوَّتِکَ ، فَاَنتَ فیهِ خازِنٌ لِغَیرِکَ.
ای فرزند آدم! هرچه بیشتر از مقدار خوراکت به دست آوری خزانه دار دیگران خواهی بود.
(مروج الذهب ج 2 ص 246)
حدیث4555
امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند:
لا تُمار فَیذْهَبَ بَهاوُکْ وَ لا تمازحْ فَیجْتَرَاُ عَلَیکَ؛
جدال مکن که ارزشت می رود و شوخی مکن که بر تو دلیر شوند.
(تحف العقول ص 486)
حدیث4556
امام محمد باقر علیه السلام فرمودند:
ما عَرَفَ اَللهَ مَنْ عَصاهُ؛
خدا را نشناخته آن که نافرمانی اش کند.
(تحف العقول ص294)
حدیث4557
امام علی علیه السلام فرمودند:
ثمَرَهُ التَّفِریطِ النَّدامَهُ، وَ ثَمَرَهُ الْحَزمِ السَّلامَهُ
ثمره تفریط و کوتاهی پشیمانی است و ثمره دور اندیشی سلامت.
(محاظرات ج2 ص 313)
حدیث4558
امام محمد باقر علیه السلام فرمودند:
قُولُوا لِلنّاسِ أحْسَنَ ما تُحِبُّونَ أن یقالَ لَکُمْ.
به مردم بگویید بهتر از آن چیزی که می خواهید به شما بگویند.
(محاضرات ج 1 ص 251)
حدیث4559
امام علی علیه السلام فرمودند:
اَکْثَرُ مَصَارعِ الْعُقُولِ تَحْتَ بُرُوقِ الْمَطَامِعِ.
قربانگاه عقلها غالبا در پرتو طمعها است.
(محاضرات ج 1 ص 251)
حدیث4560
امام علی علیه السلام فرمودند:
قِیمَهُ کُلَّ امْرِی ءٍ مَا یحسِنُهُ
قیمت و ارزش هر کس به اندازه ی کاری است که به خوبی می تواند انجام دهد.
(بیان و التبین ص 179)
حدیث4561
امام علی علیه السلام فرمودند:
اَلْعَفافُ زِینَهُ الْفَقْرِ، وَ الْشُّکْرُ زِینَهُ الْغِنَی.
خویشتن داری، زینت فقر است و سپاس گزاری زینت غنا و توانگری.
(تحف العقول ص 75)
حدیث4562
امام علی علیه السلام فرمودند:
مَنْ ظَنَّ بِکَ خَیرَاً فَصَدِقْ ظَنَّهْ.
کسی که به تو گمان نیکی برد، گمانش را (عملاً) تصدیق کن.
(نهج البلاغه نامه 31)
حدیث4563
امام موسی کاظم علیه السلام فرمودند:
مَنْ أرادَ أن یکُنَ أقوَی النّاسِ فَلْیتَوکَّلْ عَلی اللهِ
هر که می خواهد که قویترین مردم باشد بر خدا توکل نماید.
(بحار الانوار،7 ، ص143)
حدیث4564
امام محمدباقر علیه السلام فرمودند:
خُذُوا الکلِمَةَ اطَّیبَةَ مِمَّنْ قالَها و إن لَم یعْمَل بِها
سخن طیب و پاکیزه را از هر که گفت بگیرید، اگر چه او خود، بدان عمل نکند.
(تحف العقول، ص391)
حدیث4565
امام موسی کاظم علیه السلام فرمودند:
مَن لَم یجِد لِلاساءَةِ مَضَضّا لَم یکُن عِندَهُ لِلاِحسانِ مَوقعٌ.
کسی که مزه رنج و سختی را نچشیده، نیکی و احسان در نزد او جایگاهی ندارد.
(بحارالانوار، جلد 78، ص333)
حدیث4566
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
لَیسَ مِنَ الاَدَبِ اِظهارِ الفَرَح عِندَ المَحزونِ
اظهار شادی نزد غمدیده، از بی ادبی است.
(تحف العقول، ص489)
حدیث4567
امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:
کَفاکَ ادبا تَجنُّبُکَ ما تَکرهُ مِن غَیرکَ؛
در مقام ادب همین بس که آنچه برای دیگران نمی پسندی، خود از آن دوری کنی.
(مسند الامام العسکری، ص288)
حدیث4568
امام علی علیه السلام فرمودند:
اَللِّّّسانُ سَبُعٌ، اِن خُلّیَ عَنهُ عَقَرَ
زبان، حیوان درنده است، اگر رها شود می گزد.
(نهج البلاغه)
حدیث4569
امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند:
من آنَس بِالله اِستوحَشَ مِنَ النّاس؛
کسی که با خدا مانوس باشد، از مردم گریزان گردد.
(مسند الامام العسکری، ص287)
حدیث4570
امام باقر علیه السلام فرمودند:
اِصبِروا عَلی اداء الفَرائضِ، وَ صابِروعَدُوُّکُم ، وَ رابِطو امامَکُمُ المُنتَظَرِِ
صبر کنید برگزاردن احکام شرع و شکیبایی ورزید در برابر دشمنتان و آماده و حاضر یراق باشید برای امامتان که در انتظار او هستید.
(غیبه النعمانی، ینابیع الموده)
حدیث4571
امام حسین علیه السلام فرمودند:
اِنّ اَعفَی النّاسِ مَن عَفا عِندَقُدرَتِهِِ
بخشنده ترین مردم کسی است که در هنگام قدرت می بخشد.
(الدره الباهره ، ص24)
حدیث4572
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:
اَلعِبادَهُ سَبعونَ جُزء، اَفضَلُها جُزءً طَلَبُ الحَلالِ
عبادت هفتاد جزء است و بالاترین و بزرگترین جزء آن کسب حلال است.
(ثواب الاعمال و عقاب الاعمال)
حدیث4573
امام علی علیه السلام فرمودند:
اَلمُؤمِنُ بَشرُهُ فی وَجِهِهِ وَحُزنُهُ فی قَلبِهِ
شادی مومن در رخسار او و اندوهش در دل است.
(نهج البلاغه، کلمات قصار، شماره325)
حدیث4574
امام حسین علیه السلام فرمودند:
مَن حاوَلَ اَمراً بمَعصِیَهِ اللهِ کانَ اَفوَتَ لِما یَرجُو وَاَسرَعَ لِمَجئ ما یَحذَرُ؛
آن که در کاری که نافرمانی خداست بکوشد امیدش را از دست می دهد و نگرانیها به او رو می آورد.
(بحار الانوار ، ج 3 ، ص 397)
حدیث4575
امام صادق علیه السلام فرمودند:
إنَّ اللهَ عَزَّوَجَّلَ یََرحَمُ الرَّجُلَ لَشُدَةِ حُبِّ لُوَلَدُه.
براستی که خداوند عزوجل رحم می نماید مرد را، به سبب شدت محبت او به فرزندش.
(ثواب الاعمال و عقاب الاعمال)
حدیث4576
رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:
مَن رَدَّ عَن عِرضِ اَخیهِ المُسلِمِ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ اَلبَتَّةَ
هرکس آبروی مؤمنی را حفظ کند، بدون تردید بهشت بر او واجب شود.
(ثواب الاعمال و عقاب الاعمال)
حدیث4577
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:
إنَّ الصَّدَقَة َلتُطفِئُ غَضَبَ الرَّبِّ
صدقه، خشم پروردگار را فرو می‌نشاند.
(کنزالعمال، ح161143 )
حدیث4578
حضرت امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
تنها کسی باید در صدر مجلس بنشیند که سه ویژگی داشته باشد:
1- هر گاه از او پرسش کنند پاسخ دهد.
2- هر گاه دیگران از سخن گفتن درماندند، او سخن بگوید.
3- نظری بدهد که خیر و صلاح اهل آن مجلس در آن باشد.
هر کس این ویژگیها را نداشته باشد و درصدر مجلس بنشیند، احمق است.
بحارالانوار، ج78، ص 304.
حدیث4579
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر چیزی شرافتی و حرمتی دارد؛ شریفترین مجالس آن است که رو به قبله باشد.
بحارالانوار، ج75، ص 469.
حدیث4580
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
به پدران خود نیکی کنید، تا فرزندانتان به شما نیکی کنند.
تحف العقول، ص 359.
حدیث4581
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
انسان بخیل، آسایش ندارد.
بحارالانوار، ج73، ص 303.
حدیث4582
حضرت امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
همنشینی با اهل دین شرف دنیا و آخرت است و مشاورت با خردمند خیر خواه، محنت و برکت و هدایت است و توفیقی است از خداوند. پس چنانچه شخص عاقل و خردمند تو را راهنمایی کرد، مبادا سرپیچی کنی که هلاک خواهی شد.
بحارالانوار، ج78، ص 313.
حدیث4583
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
در کارت با کسانی مشورت کن که از خدا می ترسند.
بحارالانوار، ج75، ص 58.
حدیث4584
حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
هر کس که پای بند رأی خود شد، به هلاکت رسید و هر که با دیگران مشورت کرد، شریک عقل آنان شد.
نهج البلاغه حکمت، 161.
حدیث4585
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ای علی! کسی از خدا طلب خیر کند، سرگردان نشود و کسی که مشورت کرد، پشیمان نگشت.
امالی شیخ طوسی، ص 136.
حدیث4586
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
خوشبخت کسی است که در نفس خود فراغتی یابد و به کار اصلاح آن بپردازد.
بحارالانوار، ج78، ص 203.
حدیث4587
حضرت امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند:
آزار نرساندن، نشانه ی کمال خرد و مایه ی آسایش دو گیتی است.
تحف العقول، ص 283.
حدیث4588
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ادب نیکو، زیور خرد است.
بحارالانوار، ج77، ص 131.
حدیث4589
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
بهترین میراث پدران برای فرزندان، ادب است نه مال و ثروت؛ زیرا ثروت از بین می رود و ادب می ماند.
اصول کافی، ج8، ص 150.
حدیث4590
حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
ادب نیکو، سبب تزکیه اخلاق است.
غررالحکم، ح 5520.
حدیث4591
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
خوشبخت ترین مردم، کسی است که با مردم به بزرگواری رفتار کند.
بحارالانوار، ج74، ص 185.
حدیث4592
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
بر شما باد به حسن خلق زیرا که صاحبش را به درجه ی روزه داران و نمازگزاران واقعی می رساند.
وسایل الشیعه، ج 15، ص 199.
حدیث4593
حضرت امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
برادران در میان خود به سه چیز نیازمندند که اگر به کار بندند، دوستی بپاید و گرنه از یکدیگر جدا شوند و دشمن هم گردند، آن سه چیز این هاست: انصاف با یکدیگر، مهربانی با یکدیگر و حسد نبردن نسبت به هم.
تحف العقول، ح 322.
حدیث4594
حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
برادری کردن به خاطر خدا، محبت را خالص می گرداند.
غررالحکم، ح 9828.
حدیث4595
حضرت امام حسن (علیه السلام) می فرمایند:
با هیچ کس رفت و آمد مکن تا بدانی کجاها رفت و آمد می کند، چون از حالش به خوبی آگاه شدی و معاشرتش را پسندیدی، بر پایه ی گذشت از لغزشها و کمک و همیاری در سختی ها با او برادری کن.
تحف العقول، ح 233.
حدیث4596
حضرت امام حسین (علیه السلام) می فرمایند:
قویترین فرد در ایجاد ارتباط کسی است که با کسی که از او بریده، رابطه برقرار کند.
بحارالانوار، ج78، ص 121.
حدیث4597
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
برای خدا به دین اهل طاعت او برو و هدایت را از اهل ولایت او بگیر.
بحارالانوار، ج74، ص 347.
حدیث4598
امام سجاد (سلام الله علیها)می فرمایند:
حق استاد تو این است که بزرگش داری و محضرش را محترم شماری و با دقت به سخنانش گوش سپاری.
من لا یحضرالفقیه، ج2، ص 620.
حدیث4599
امام صادق (سلام الله علیها)می فرمایند:
در پیشگاه کسی که از او دانش می آموزید، فروتن باشید.
اصول کافی، ج1، ص 36.
حدیث4600
حضرت امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند:
هیچ جرعه ای سرنکشیدم که نزد من خوشتر از جرعه ی خشمی باشد که با آن طرف مقابل را کیفر ندهم.
اصول کافی، ج2، ص 109.
حدیث4601
حضرت امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
کسی که از بدی دیدن به خشم نیاید، از خوبی سپاسگذار نیست.
بحارالانوار، ج73، ص 264.
حدیث4602
امام صادق(سلام الله علیه)می فرمایند:
اف برمسلمانی که برای کار دین خویش و پرس و جو درباره ی آن، (دست کم) روزجمعه ی هر هفته خود را، از کارهای دیگر فارغ نمی سازد.
خصال شیخ صدوق، ص 393.
حدیث4603
امام علی(سلام الله علیه)می فرمایند:
چقدر شایسته است که انسان در ساعتی از زندگی خود از مشغولیت های زندگی چشم بپوشد و به حساب نفس خود برسد و درآنچه که در روز و شب خود به دست آورده و یا از کف داده، اندیشه نماید.
غررالحکم، ح4749.
حدیث4604
حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)می فرمایند:
بهترین شما کسی است که در برخورد با مردم نرم تر و مهربان تر است و ارزشمندترین مردم کسانی هستند که با همسرانشان مهربان و بخشنده اند.
کنزالعمال، ج7، ص 225.
حدیث4605
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
خداوند از پرخوری و بیکاری زیاد نفرت دارد.
بحارالانوار، ج76، ص 180.
حدیث4606
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
منفورترین خلق خدا، بنده ای است که مردم از زبان او بترسند.
اصول کافی، ج2، ص 323.
حدیث4607
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:
خداوند سبحان، از آدم و قیح گستاخ در گناهان نفرت دارد.
غررالحکم، ح 3437.
حدیث4608
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) می فرمایند:
سه کس نزد خدا از همه منفورترند: کسی که روز زیاد می خوابد در حالی که شب اصلا نمازی نخوانده است و کسی که زیاد می خورد و هنگام غذا خوردن نام و حمد خدا نمی گوید و کسی که بی دلیل می خندد.
کنزالعمال، ص 2143.
حدیث4609
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:
بنده ایمان را به کمال نمی رساند مگر سه خصلت در او باشد: انفاق در هنگام تنگ دستی، انصاف دادن و سلام کردن .
کنزالعمال، ح 107.
حدیث4610
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
هر مؤمنی که گرفتاری مومن تنگدستی را رفع کند، خداوند حوائج او را در دنیا و آخرت آسان و برآورده می سازد.
اصول کافی، ج2، ص200
حدیث4611
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
پیش از آن که مورد حسابرسی قرار گیرید، خود به حساب نفستان برسید و پیش از آن که سنجیده شوید، خود نفستان را در ترازوی سنجش بگذارید و برای آن حسابرسی بزرگ آماده شوید.
بحارالانوار، ج70، ص 73.
حدیث4612
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:
نفسی های خود را با حسابرسی به پند کشید و با مخالفت کردن با آن زمامش را در اختیار گیرید.
غررالحکم، ح6794.
حدیث4613
امام کاظم(علیه السلام) می فرمایند:
از ما نیست هر کس هر روز محاسبه ی نفس نکند (و از خود برای کارهایی که در آن روز کرده است، حساب نکشد) تا اگر کار نیکی کرده است بر آن بیفزاید و اگر کار بدی کرده است به درگاه خدا توبه کند.
تحف العقول، حدیث 292.
حدیث4614
حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
زمانی که قدرت داری با گذشت باش و در زمان تنگدستی بخشنده و در عین نیازمندی ایثارگر، تا فضل تو به کمال رسد.
غررالحکم، ح 7179.
حدیث4615
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
سزاوار نیست مؤمن در مجلسی بنشیند که درآن معصیت خداوند می شود و او نمی تواند آن وضع راتغییر دهد.
اصول کافی، ج2، ص 374.
حدیث4616
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کم خوری نشانه ی پاکدامنی است و پرخوری نشانه ی اسراف و زیاده روی.
مستدرک الوسایل، ج16، ص 213.
حدیث4617
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
با خوردن و آشامیدن زیاد دلها را نمیرانید؛ زیرا همان گونه که زراعت بر اثر آب زیاد از بین می رود، دلها نیز بر اثر پرخوری می میرد.
تنبیه الخواطر، ج1، ص 46.
حدیث4618
حضرت امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
تنها کسی باید در صدر مجلس بنشیند که سه ویژگی داشته باشد:
1- هر گاه از او پرسش کنند پاسخ دهد.
2- هر گاه دیگران از سخن گفتن درماندند، او سخن بگوید.
3- نظری بدهد که خیر و صلاح اهل آن مجلس در آن باشد.
هر کس این ویژگیها را نداشته باشد و درصدر مجلس بنشیند، احمق است.
بحارالانوار، ج78، ص 304.
حدیث4619
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر چیزی شرافتی و حرمتی دارد؛ شریفترین مجالس آن است که رو به قبله باشد.
بحارالانوار، ج75، ص 469.
حدیث4620
امام علی (علیه السلام)می فرمایند:
اخلاقت را نیکو گردان تا خداوند حسابت را آسان گرداند.
امالی شیخ طوسی، ص 174.
حدیث4621
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
بر شما باد به حسن خلق زیرا که صاحبش را به درجه ی روزه داران و نمازگزاران واقعی می رساند.
وسایل الشیعه، ج 15، ص 199.
حدیث4622
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
به ناتوانتر از خودت بنگر، و به توانگرتر از خویش منگر، زیرا که این کار، تو را به آنچه قسمت تو شده است، قانع تر می سازد.
اصول کافی، ج8، ص 244.
حدیث4623
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:
به آنچه به تو داده شده، قانع باش تا حسابت سبک گردد.
بحارالانوار، ج77، ص 187.
حدیث4624
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
نفسی های خود را با حسابرسی به پند کشید و با مخالفت کردن با آن زمامش را در اختیار گیرید.
غررالحکم، ح6794.
حدیث4625
حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
بخل ورزیدن به آنچه در دست داری، بد گمانی به معبود است.
غررالحکم، ح 1258.
حدیث4626
حضرت امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:
همنشینی با اهل دین شرف دنیا و آخرت است و مشاورت با خردمند خیر خواه، محنت و برکت و هدایت است و توفیقی است از خداوند. پس چنانچه شخص عاقل و خردمند تو را راهنمایی کرد، مبادا سرپیچی کنی که هلاک خواهی شد.
بحارالانوار، ج78، ص 313.
حدیث4627
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
در کارت با کسانی مشورت کن که از خدا می ترسند.
بحارالانوار، ج75، ص 58.
حدیث4628
حضرت امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند:
راهنمایی کردن مشورت کننده، گزاردن حق نعمت است.
تحف العقول، ص 283.
حدیث4629
حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
هر کس که پای بند رأی خود شد، به هلاکت رسید و هر که با دیگران مشورت کرد، شریک عقل آنان شد.
نهج البلاغه حکمت، 161.
حدیث4630
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
کسی از خدا طلب خیر کند، سرگردان نشود و کسی که مشورت کرد، پشیمان نگشت.
امالی شیخ طوسی، ص 136.
حدیث4631
حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
کوشش در راه اصلاح توده ی مردم، از کمال خوشبختی است.
غررالحکم، ح 9361.
حدیث4632
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
خوشبخت کسی است که در نفس خود فراغتی یابد و به کار اصلاح آن بپردازد.
بحارالانوار، ج78، ص 203.
حدیث4633
حضرت امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند:
از سعادت آدمی است که محل کسب و کارش در شهر خودش باشد و همنشینانش مردان صالح باشند و فرزندی داشته باشد که کمک او باشد.
الحضال، ص 159.
حدیث4634
حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خوشبخت ترین مردم کسی است که نفس او متقاضی طاعت خدا باشد.
غررالحکم، ح 3396.
حدیث4635
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ادب نیکو، زیور خرد است.
بحارالانوار، ج77، ص 131.
حدیث4636
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
هر که دست از آزار مردم بردارد، یک دست از آنها نگه داشته و مردم دستهای بسیار از (آزار) او نگه می دارند.
الحضان، ص 17.
حدیث4637
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
خداوند بزرگ فرموده است هر که بنده ی مرا بیازارد، با من اعلان جنگ دهد.
اصول کافی، ج 2، ص 17.
حدیث4638
حضرت امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند:
آزار نرساندن، نشانه ی کمال خرد و مایه ی آسایش دو گیتی است.
تحف العقول، ص 283.
حدیث4639
حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) می فرمایند:
الزم رجلها فان الجنة تحت اقدامها؛
در خدمت مادر باش، زیرا بهشت زیر پای مادران است.
کنزالعمال، ج16، ص 426.
حدیث4640
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لتکن لک فی کل شیء نیه صالحة حتی النوم و الأکل؛
در هر چیز باید نیتی نیک داشته باشی، حتی در خوردن و خواب.
مکارم الاخلاق، ج2، ص 370.
حدیث4641
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا تعمل شیئا من الخیر ریاء و لاتدعه حیاء؛
هیچ کار خیری را ریاکارانه انجام نده و آن را از روی حیا ترک مکن.
بحارالانوار، ج77، ص 163.
حدیث4642
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من عرض لأخیه المسلم المتکلم فی حدیثه فکانما خدش وجهه؛
هر که در میان سخن برادر مسلمانش بدود، چنان است که چهره ی او را بخراشد.
اصول کافی، ج2، ص 660.
حدیث4643
قال الامام علی (علیه السلام):
ان هذه القلوب تمل کما تمل الابدان فاتبغوا لها طرائف الحکم؛
همانا این دلها همانند بدن ها افسرده می شوند، پس برای شادابی دلها سخنان زیبای حکمت آمیز بجویید.
نهج البلاغه، حکمت 91.
حدیث4644
قال الامام الکاظم (علیه السلام):
لیس شیء أنکی لإبلیس و جنوده من زیارة الإخوان فی الله بعضهم لبعض؛
هیچ چیز به اندازه ی دیدار برادران از یکدیگر به خاطر خدا، ابلیس و سپاه او را درهم نمی کوبد.
اصول کافی، ج2، ص 188.
حدیث4645
حضرت امام حسین (علیه السلام) می فرمایند:
قویترین فرد در ایجاد ارتباط کسی است که با کسی که از او بریده، رابطه برقرار کند.
بحارالانوار، ج78، ص 121.
حدیث4646
حضرت امام حسن (علیه السلام) می فرمایند:
با هیچ کس رفت و آمد مکن تا بدانی کجاها رفت و آمد می کند، چون از حالش به خوبی آگاه شدی و معاشرتش را پسندیدی، بر پایه ی گذشت از لغزشها و کمک و همیاری در سختی ها با او برادری کن.
تحف العقول، ح 233.
حدیث4647
قال الامام علی (علیه السلام):
ینبغی للمسلم أن یتجنب مواخاة: الماجن الفاجر، والأحق، و الکذاب؛
مسلمان باید از برادری کردن با سه گروه دوری کنند: شوخ بی حیا، احمق و دروغگو.
اصول کافی، ج2، ص 639.
حدیث4648
قال الامام الباقر (علیه السلام):
لاتقارن و لاتواخ اربعة: الاحق و البخیل و الجبان واکذاب؛
با چهار کس هم نشینی و برادری مکن: احمق، بخیل، ترسو و دروغگو.
خصال شیخ صدوق ص 244.
حدیث4649
امام کاظم (علیه السلام)می فرمایند:
من قصد الیه رجل من إخوانه مستجیرا به فی بعض أحواله فلم یجره، بعد أن یقدر علیه فقد قطع ولایة الله تبارک و تعالی؛
کسی که برادرش برای رفع گرفتاری یا حاجتی به او پناه ببرد و او بتواند پناهش دهد (مشکل او را حل نماید) اما ندهد، بی گمان پیوند ولایت خدای تبارک و تعالی را بریده است.
بحارالانوار، ج74، ص 314.
حدیث4650
امام باقر (علیه السلام)می فرمایند:
من الستفاد أخا فی الله علی ایمان بالله و وفاأ بإخائه، طلبا لمرضاة الله فقد استفاد شعاعا من نور الله؛
هر کس برای جلب رضای خدا، بر پایه ی ایمان به او و وفاداری به برادری، برادری خدایی و دینی به دست آورد پرتوی از نور خدا را به دست آورده است.
تحف العقول، ح 295.
حدیث4651
قال الامام علیٌ (علیه السلام):
من لم تکن مودته فی الله فاحذره، فإن مودته لئیمة و صحبته مشومة؛
از کسی که دوستیش برای خدا نباشد بپرهیز؛ زیرا دوستی او پستی است و همنشینی با او شوم و بی برکت.
غررالحکم، ح 8978.
حدیث4652
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم):
إذا أحب احدکم اخاه فلیعلمه؛
هرگاه یکی از شما، برادر خود را دوست داشته باشد، آن را به او اظهار کند.
میزان الحکم، ج1، ص 72.
حدیث4653
حضرت امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند:
زبانت را نگهدار تا برادرت را صاحب شوی.
بحارالانوار، ج74، ص 156.
حدیث4654
امام سجاد (علیه السلام)می فرمایند:
مبغوض ترین مردم نزد خداوند عزوجل کسی است که ادعای پیروی از امامی را دارد ولی در عمل به او اقتدا نمی کند.
بحارالانوار، ج71، ص 178.
حدیث4655
امام علی (علیه السلام)می فرمایند: راکتب الظلم یکبو به مرکبه؛
کسی که بر مرکب ظلم سوار شود، مرکبش او را سرنگون می کند.
غررالحکم، ح 3448.
حدیث4656
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم): می فرمایند:
از دعای ستمدیده بترسید: زیرا چنین دعایی بر ابرها سوار است؛ خداوند می فرماید: به عزت و جلالم سوگند که تو را یاری می رسانم، گرچه بعد از مدتی.
کنزالعمال، ح 7600.
حدیث4657
امام صادق (علیه السلام)می فرمایند:
تواضعوا لمن طلبتم منه العلم ؛
در پیشگاه کسی که از او دانش می آموزید، فروتن باشید.
اصول کافی، ج1، ص 36.
حدیث4658
امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند:
حق استاد تو این است که بزرگش داری و محضرش را محترم شماری و با دقت به سخنانش گوش سپاری.
من لا یحضرالفقیه، ج2، ص 620.
حدیث4659
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
اَحِبُّوا الصِّبْیانَ وَ ارْحَمُوهُمْ ، وَ اِذا وَ عَدتُموهُمْ شَیْئا فَفُوا لَهُمْ ، فَاِنَّهُمْ لا یَدْرونَ اِلاّ اَ نَّـکُمْ تَرْزُقونَهُمْ ؛
کودکان را دوست بدارید و با آنان مهربان باشید و هرگاه به آنان وعده دادید، به آن وفا کنید، زیرا آنان ، روزی دهنده خود را کسی غیر از شما نمی‌دانند .
کافی ، ج 6، ص 49، ح 3.
حدیث4660
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَنْ بَکی صَبیٌّ لَهُ فَاَرْضاهُ حَتّی یُسَکِّنَهُ ، اَعْطاهُ اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الْجَنَّةِ حَتّی یَرْضی؛
هر کس کودک گریان خود را راضی کند تا آرام شود، خداوند از بهشت آن‌قدر به او می‌دهد تا راضی شود .
الفردوس ، ج 3، ص 549، ح 5715 .
حدیث4661
امام علی (علیه السلام):
چقدر شایسته است که انسان در ساعتی از زندگی خود از مشغولیت های زندگی چشم بپوشد و به حساب نفس خود برسد و درآنچه که در روز و شب خود به دست آورده و یا از کف داده، اندیشه نماید.
غررالحکم، ح4749.
حدیث4662
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
خداوند از پرخوری و بیکاری زیاد نفرت دارد.
بحارالانوار، ج76، ص 180.
حدیث4663
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
منفورترین خلق خدا، بنده ای است که مردم از زبان او بترسند.
اصول کافی، ج2، ص 323.
حدیث4664
حضرت امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند:
منفورترین فرد نزد خدا کسی است که گفتار امامی را می گوید، اما به کردار او رفتار نمی کند.
اصول کافی، ج8، ص 234.
حدیث4665
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
وَالَّذی نَفْسی بِیَدِهِ لَوْ اَنَّ رَجُلاً غَشِیَ امْرَاَتَهُ وَ فِی الْبَیْتِ صَبیٌّ مُسْتَیْقِظٌ یَراهُما وَیَسْمَعُ کَلامَهُما وَنَفَسَهُما ما اَفْلَحَ اَبَدا ؛ اِذا کانَ غُلاما کانَ زانیا اَوْ جاریَةً کانَتْ زانیَةً؛
سوگند به کسی که جانم به دست اوست ، اگر کسی با همسرش درآمیزد و در اتاق ، کودکی بیدار باشد که آنان را ببیند و سخن گفتن و صدای نَفَس آنان را بشنود ، هرگز رستگار نمی‌شود . اگر پسر باشد ، مردی زناکار و اگر دختر باشد ، زنی زناکار می‌گردد .
کافی، ج 5، ص 500، ح 2.
حدیث4666
امام علی (علیه السلام):
خَیْرُ مَنْ شاوَرْتَ ذَوُو النُّهی وَالْعِلْمِ ، وَ اُولُو التَّجارِبِ وَ الْحَزْمِ؛
بهترین مشاوران، دارندگان عقل، علم، تجربه و دوراندیشی‌اند.
غرر الحکم ، ح 4990.
حدیث4667
امام علی (علیه السلام):
جالِسِ الْعُلَماءَ یَزْدَدْ عِلْمُکَ وَ یَحْسُنْ اَدَبُکَ وَ تَزْکُ نَفْسُکَ؛
با علما هم‌نشین باش، تا علمت زیاد و ادبت نیکو و جانت پاک گردد.
غرر الحکم ، ح 4786.
حدیث4668
امام باقر (علیه السلام):
مَنْ عَلَّمَ بابَ هُدیً فَلَهُ مِثْلُ اَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ لا یُنْقَصُ اُولئِکَ مِنْ اُجورِهِمْ شَیْئاً وَ مَنْ عَلَّمَ بابَ ضَلالٍ کانَ عَلَیْهِ مِثْلُ اَوزارِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ لا یُنْقَصُ اُولئِکَ مِنْ اَوزارِهِمْ شَیْئا؛
هرکس باب هدایتی را به کسی آموزش دهد، پاداش همه کسانی را که به آن عمل کنند، دارد، بی آنکه چیزی از پاداش آنان کم شود و هرکس باب گمراهی را یاد دهد، گناهان همه کسانی که بدان عمل کنند، بر او نیز بار می‌شود، بی آن‌که چیزی از گناهان آنان کم شود.
کافی ، ج 1، ص 35، ح 4.
حدیث4669
امام صادق (علیه السلام):
وَ الْمُتَعَلِّمُ یَحْتاجُ اِلی رَغْبَةٍ وَ اِرادَةٍ و فَراغٍ وَ نُسُکٍ وَ خَشْیَةٍ وَ حِفْظٍ وَ حَزْمٍ؛
دانش اندوز به شوق، اراده، فراغت، عبادت، ترس از خدا، مراقبت و آینده‌نگری نیاز دارد.
مصباح الشریعه، ص 15.
حدیث4670
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله):
اِنَّ لُقْمانَ قالَ لاِبْنِهِ : یا بُنَیَّ عَلَیْکَ بِمَجالِسِ الْعُلَماءِ وَ اسْتَمِعْ کَلامَ الْحُکَماءِ فَاِنَّ اللّه‌َ یُحْیِی الْقَلْبَ الْمَیِّتَ بِنورِ الْحِکْمَةِ کَما یُحْیِی الاَْرْضَ الْمَیتَةَ بِوابِلِ الْمَطَرِ؛
لقمان به پسرش گفت: فرزندم! همواره در مجلس دانشمندان باش و سخنان حکیمان را بشنو، که خداوند، دل مرده را به نور حکمت زنده می‌کند؛ همان گونه که زمین مرده را با باران سیل‌آسا، زنده می‌گرداند.
معجم الکبیر ، ج 8 ، ص 199، ح 7810.
حدیث4671
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله):
قَلْبٌ لَیْسَ فیهِ شَی‌ءٌ مِنَ الحِکمَةِ کَبَیْتٍ خَرِبٍ ، فَتَعَلَّموا وعَلِّموا ، وتَفَقَّهوا ولا تَموتوا جُهّالاً ؛ فَاِنَّ اللّه‌َ لا یَعذِرُ عَلَی الْجَهْلِ؛
دلی که در آن حکمت نیست، همچون خانه‌ای ویران است. پس بیاموزید و آموزش دهید، بفهمید و نادان نمیرید که خدای عزّ و جلّ، بهانه‌ای را برای نادانی نمی‌پذیرد.
الفردوس ، ح 4590.
حدیث4672
امام علی (علیه السلام):
یا مُؤمِنُ اِنَّ هذَا الْعِلْمَ وَالاَْدَبَ ثَمَنُ نَفْسِکَ فَاجْتَهِدْ فی تَعَلُّمِها فَما یَزیدُ مِنْ عِلْمِکَ وَ اَدَبِکَ یَزیدُ فی ثَمَنِکَ وَ قَدْرِکَ، فَاِنَّ بِالْعِلْمِ تَهْتَدی اِلی رَبِّکَ؛
ای انسان با ایمان، در حقیقت این دانش و ادب، بهای توست، پس در آموختن آن بکوش، زیرا هرچه بر دانش و ادبت افزوده شود، بر ارج و بهای تو افزوده می‌شود، چرا که با دانش به سوی پروردگارت هدایت می‌شوی.
روضة الواعظین، ص 11.
حدیث4673
امام علی علیه‌السلام :
ایّاکَ وَ طولَ الاَْمَلِ فَکَمُ مِنْ مَغْرورٍ اِفْتَتَنَ بِطولِ اَمَلِهِ فَاَفْسَدَ عَمَلَهُ وَ قَطَعَ اَجَلَهُ فَلا اَمَلَهُ اَدْرَکَ وَ لا مافاتَهُ اسْتَدْرَکَ ؛
از آرزوی دور و دراز بپرهیز، چه بسا فریب خورده‌ای که به آرزوی دراز خویش، فریب خورد و کارش را تباه و مرگش را قطعی کرد و در نتیجه، نه به آرزویش رسید و نه آنچه را که از دست داده بود، جبران کرد.
عیون الحکم والمواعظ ، ص 99، ح 2278 .
حدیث4674
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
مَوْتُ الاِْنْسانِ بِالذُّنوبِ اَکْثَرُ مِنْ مَوْتِهِ بِالاَْجَلِ وَ حَیاتُهُ بِالبِرِّ اَکْثَرُ مِنْ حَیاتِهِ بِالْعُمُرِ؛
مرگ انسان‌ها در نتیجه گناهان، بیشتر از مرگ آنها در نتیجه فرا رسیدنِ اَجَل است و زنده ماندن انسان‌ها در نتیجه نیکی‌هایشان، بیشتر از زندگی کردنشان به خاطر باقی بودنِ عمر است.
مکارم الاخلاق، ص 362.
حدیث4675
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
طوبی لِمَنْ طالَ عُمْرُهُ وَ حَسُنَ عَمَلُهُ فَحَسُنَ مُنْقَلَبُهُ اِذْ رَضیَ عَنْهُ رَبُّهُ وَ وَیْلٌ لِمَنْ طالَ عُمْرُهُ وَ ساءَ عَمَلُهُ وَ ساءَ مُنْقَلَبُهُ اِذْ سَخِطَ عَلَیْهِ رَبُّهُ؛
خوشا به سعادت کسی که عمرش طولانی و کردارش خوب باشد. چنین کسی عاقبتش خوب است؛ زیرا پروردگارش از او راضی است. و وای بر کسی که عمرش طولانی و کردارش بد باشد. چنین کسی عاقبتش بد است؛ چرا که پروردگارش از او ناراضی است.
بحارالأنوار، ج 69، ص 400، ح 95.
حدیث4676
امام صادق علیه‌السلام :
تَجَنَّـبُوا الْبَوائِقَ یُمَدَّ لَکُمْ فِی الاَْعْمارِ؛
از فتنه‌ها و بدی‌ها کناره بگیرید، تا عمرتان طولانی شود .
عیون أخبار الرضا علیه‌السلام ، ج 2، ص 40، ح 90.
حدیث4677
امام علی علیه‌السلام :
بَرَکَةُ الْعُمْرِ فی حُسْنِ العَمَلِ ؛
برکت عمر در خوب انجام دادنِ کارهاست.
غررالحکم ، ح 4434 .
حدیث4678
پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم :
یَابْنَ آدَمَ! اِبْرِرْ واِلدَیْکَ وَ صِلْ رَحِمَکَ، یُیَسَّر لَکَ یُسْرُکَ وَ یُمَدَّ لَکَ فی عُمْرِکَ و اَطِع رَبَّکَ تُسَّمی عاقِلاً و لا تَعصَهُ تُسَمّی جاهِلاً ؛
ای فرزند آدم! به پدر و مادرت نیکی کن و صله رحم داشته باش تا خداوند، کارت را آسان و عمرت را طولانی بگرداند. پروردگارت را فرمان ببر تا خردمند به شمار آیی و از او نافرمانی نکن که نادان شمرده می‌شوی.
الفردوس، ج 5، ص 282، ح 8190 .
حدیث4679
امام جواد (علیه السلام)می فرمایند:
لن یستکمل العبد حقیقة الإیمان حتی یؤثر دینه علی شهوته؛
بنده هرگز حقیقت ایمان را به کمال نرساند مگر آنگاه که دینش را بر هوس خود ترجیح دهد.
میزان الحکمه، ج1، ص 372.
حدیث4680
امام باقر (علیه السلام)می فرمایند:
الکمال و کل الکمال التفقه فی الدین و الصبر علی انائبة و تقدیر المعیشه؛
کمال و بلکه همه ی کمال انسانی در سه چیز است: دانا بودن در دین و احکام آن، شکیبا بودن در ناراحتی ها و مصائب و برنامه ریزی درست در اقتصاد زندگی .
اصول کافی، ج1، ص 32.
حدیث4681
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:
أقرب الآراء من النهی ابعدها من الهوی؛
خردمندانه ترین رأی آن است که از هوای نفس دورتر باشد.
غررالحکم، ح5902.
حدیث4682
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:
شر الآراء ما خالف الشریعة؛
بدترین رأی آن است که مخالف شریعت باشد.
نهج البلاغه، حکمت 179.
حدیث4683
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:
الرأی کثیر و الحزم قلیل؛
رأی بسیاراست و دوراندیشی کم.
غررالحکم، ح1213.
حدیث4684
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:
افضل الناس رأیا من لا یستغنی عن رأی مشیر؛
رأی آن کس برتر است که خود را از رأی مشاور بی نیاز نداند.
غررالحکم، ح3152.
حدیث4685
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:
من استبد برأیه هلک و من شاور الرجال شارکها فی عقولها.
هر که خود رایی کند، نابود شود و هر که با بزرگان مشورت کند، در خردهایشان شریک گردد.
نهج البلاغه، حکمت 161
حدیث4686
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:
ضلة الرای تفسد المقاصده؛
نادرستی رأی، اهداف را تباه می کند.
غررالحکم، ح5902.
حدیث4687
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:
وقتی پندی برای برادرتان در ذهن خویش می یابید، به او ارزانی اش کنید.
نهج الفصاحه/ح 245.
حدیث4688
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:
من عمل علی غیر علم کان ما یفسد اکثر مما یصلح؛
هر کس که بدون علم و آگاهی کار کند، بیش از آن که اصلاح کند، خراب می کند!
بحارالانوار/ج74/ص150.
حدیث4689
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:
الجلیس الصالح خیر من الوحدة و الوحدة خیر من جلیس السوء؛
همنشین خوب بهتر از تنهایی است و تنهایی بهتر از همنشین بد.
بحارالانوار/ج74/ص84.
حدیث4690
رسول اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
هر کس از وادی ذلت بار گناه و معصیت، به عزت اطاعت خدا روی آورد، خدای بلند مرتبه بدون این که او مونسی داشته باشد، با او انس می گردد و بدون داشتن مال او را یاری می نماید.
بحارالانوار/ج72/ص359.
حدیث4691
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:
من ستر علی اخیه ستره الله فی الدنیا و الاخرة.
هر که پرده پوش برادر خویش در دنیا باشد، خدا در دنیا و آخرت پرده پوش او می شود.
نهج الفصاحه/ح 2764.
حدیث4692
رسول اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:
خیر الناس من انتفع به الناس.
بهترین مردم کسی است که مردم از او بهره مند شوند.
بحارالانوار/ج75/ص23.
حدیث4693
امام صادق(علیه السلام) می فرمایند :
افضل العبادة ادمان التفکر فی الله و فی قدرته.
برترین عبادت، اندیشیدن مداوم درباره ی خدا و قدرت اوست.
اصول کافی/ج2/ص55.
حدیث4694
حضرت امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:
اجعل نفسک عدوا نجاهده و عاریة تردها.
نفس خود را چون دشمنی دان که با او مبارزه می کنی و امانتی است که باید برگردانی.
تحف العقول/ ج 304.
حدیث4695
حضرت امام باقر(علیه السلام) می فرمایند:
لا فضیلة کالجهاد و لاجهاد کمجاهدة الهوی.
هیچ فضیلتی چون جهاد نیست و هیچ جهادی مانند مبارزه با هوای نفس نیست.
تحف العقول/ ج286.
حدیث4696
حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:
ان المجاهد نفسه علی طاعة الله و عن معاصیه عندالله سبحانه بمنزلة برشهید.
کسی که در راه فرمانبرداری از خدا و دوری از نافرمانی او با نفس خویش مبارزه کند، نزد خدای سبحان منزلت نیکوکار شهید را دارد.
غررالحکم/ ج 3546.
حدیث4697
حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:
أفضل الجهاد من اصبح لایهم بظلم أحد.
بهترین جهاد آن است که انسان روز خود را آغاز کند در حالی که در اندیشه ی ستم کردن به احدی نباشد.
المحاسن/ج1/ص 456.
حدیث4698
امام حسین علیه السلام فرمودند:
اِنّ اَعفَی النّاسِ مَن عَفا عِندَقُدرَتِهِِ
بخشنده ترین مردم کسی است که در هنگام قدرت می بخشد.
(الدره الباهره ، ص24)
حدیث4699
حضرت امام رضا(علیه السلام) می فرمایند:
لَتَأمُرَنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلَتَنَهَنَّ عَنِالْمُنْکَرِاَوْلَیَسْتَعْمِلَنَّ عَلَیْکُمْ شِرَارُ کُمْ فَیَدْعُوخِیَارُکُمْ فَلاَیُسْتَجَابُ لَهُمْ .
حتماً امربه معروف ونهی ازمنکرکنید، وگرنه اشرارتان برشما مسلط وحاکم می‌شوند آنگاه خوبانتان هم دعا می‌کنند، امّا دعایشان مستجاب نمی شود.
وسایل الشیعه، ج11، ص394
حدیث4700
حضرت امام رضا(علیه السلام) می فرمایند:
بِرُّالْوَالِدَینِ وَاجِبٌ وَ إنْ کانَا مُشْرِکَینِ وَ لاطَاعَةَ لَهُمَا فِی مَعْصِیَةِ الْخَالِق؛
نیکی به پدر ومادر واجب است ، هرچند مشرک باشند ، ولی درراه معصیتِ آفریدگار، اطاعت از آن دوجایز نیست.
بحارالانوار، ج71، ص72
حدیث4701
حضرت امام رضا(علیه السلام) می فرمایند:
عَلَیکَ بِطاعَةِ الأبِ وَبِرِّهِ وَالتَّوَاضُعِ والخُضُوعِ وَالإعظَامِ وَالإکْرَامِ لَهُ وَ حَفْضِ الصَّوْتِ بِحَضْرَتِةِ؛
بر تو باد که از پدر فرمانبرداری کنی ، به او نیکی کنی ، دربرابرش فروتنی وکرنش وبزرگداشت واحترام داشته باشی وصدایت را در حضور او پایین بیاوری.
فقه الرضاعلیه السلام،ص 334
حدیث4702
حضرت امام کاظم(علیه السلام) می فرمایند:
لیس منا من لم یحاسب نفسه فی کل یوم. فإن عمل حسنا إستزاد الله منه و إن عمل سیئا استغفرالله و تاب إلیه.
از ما نیست هر کس هر روز محاسبه ی نفس نکند (و از خود برای کارهایی که در آن روز کرده است، حساب نکشد) تا اگر کار نیکی کرده است بر آن بیفزاید و اگر کار بدی کرده است به درگاه خدا توبه کند.
تحف العقول، حدیث 292.
حدیث4703
حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند:
حسن خلقک، یخفف الله حسابک.
اخلاقت را نیکو گردان تا خداوند حسابت را آسان گرداند.
امالی شیخ طوسی، ص 174.
حدیث4704
حضرت امام رضا(علیه السلام) می فرمایند:
مَنْ فَرَّجَ عَنْمُؤمِنٍ فَرَّجَ اللهُ وَعَنْ قَلْبِهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ.
کسی که گره ازکارمؤمنی بگشاید وشادش کند، خداوند هم درروزقیامت ، کاربسته‌ی او را می‌گشاید.
اصول کافی ، ج2، ص200
حدیث4705
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
من حسن بره أهل بیته زید فی رزقه.
هر که با خانواده ی خود نیکوکار باشد، روزیش زیاد می شود.
بحارالانوار، ج76، ص 60.
حدیث4706
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند :
مَن سَعی عَلی عِیالِهِ فی طَلَبِ الحَلالِ فَهُوَ فی سَبیلِ اللّه ِ؛
هرکس در جست و جوی حلال، برای گذران زندگی خانواده اش بکوشد،[تلاشِ] او در راه خدا است.
کنز العمّال : 4 / 12 / 9252 .
اقتصادی