تا دانش: سال سرمایه گذاری برای تولید
 
مطالب
 
امیدواریم مطالب و محصولات ارزشمندی در اختیار شما عزیزان قرار داده باشیم.

search

روش‎های تدریس سنتی و متداول - روش تدریس

توضیحات کوتاه:

معلم بعد از انتخاب محتوا و قبل از تعیین وسیله، باید خط مشی و روش مناسب تدریس خود را انتخاب کند. به مجموعه تدابیر منظمی که معلم برای رسیدن به هدف، با توجه به شرایط و ...

توضیحات:

معلم بعد از انتخاب محتوا و قبل از تعیین وسیله، باید خط مشی و روش مناسب تدریس خود را انتخاب کند. به مجموعه تدابیر منظمی که معلم برای رسیدن به هدف، با توجه به شرایط و امکانات، اتخاذ می‌کند روش تدریس می‌گویند.
روش حفظ  و تکرار
روش حفظ و تکرار یکی از قدیمی‌ترین روش‎های آموزشی است. در این روش، به حافظه سپردن مطالب و تکرار و پس دادن آن مهمترین کار به شمار می‌رود. در این روش، تدریس عبارت است از ارائه مفاهیم به صورت شفاهی یا کتبی از طرف معلم و تکرار و حفظ کردن و پس دادن آن توسط شاگردان. این روش معمولا انسان خلاق، مبتکر، کارآمد و نقاد تربیت نمی‎کند.
محاسن ومحدودیت‎های روش حفظ و تکرار
الف)محاسن
1. روش حفظ و تکرار برای به خاطر سپردن اصول، قواعد، و قوانین در علوم مختلف روش مناسبی است.
2. برای تعلیم و تربیت جمعی، به منظور حفظ و نگهداری معتقدات، تاریخ، فرهنگ و ادبیات یک ملت مفید است.
3. برای تقویت و پرورش صفاتی از قبیل اطاعت، احترام به گذشته‎ها روش خوبی است.
4. کمتر به معلمان با تجربه نیاز دارد.
5. ارزانترین روش آموزشی است؛ زیرا در این روش چندان نیازی به امکانات و تجهیزات آموزشی نیست.
ب)محدودیتها
1. در این روش، ارتباط وهمکاری متقابل بین معلم و شاگرد وجود ندارد.
2. به علت وجود انضباط خشک، این روش باعث ایجاد و توسعه روابط نا مناسب بین معلم و شاگرد می‌شود.
3. وسیله مناسبی برای برانگیختن حس کنجکاوی شاگردان نیست و به همین دلیل، شاگردان اغلب از محیط مدرسه بیزارند.
4. این روش افراد متفکر، تحلیلگر و نقاد پرورش نمی‎دهد.
5. فعالیت در این روش یکنواخت است و به تفاوتهای فردی توجه نمی‎شود.
6. در فعالیت‎های آموزشی، علاقه،رغبت و استعداد شاگردان در نظر گرفته نمی‎شود.
7. معلومات کسب شده رابطه‎ای با زندگی واقعی ندارد.
8. این روش افراد فعال و شایسته برای زندگی اقتصادی و اجتماعی تربیت نمی‎کند.
روش سخنرانی
ارائه مفاهیم به طور شفاهی از طرف معلم و یادگیری آنها از طریق گوش کردن و یادداشت برداشتن از طرف شاگرد، اساس کار این روش را تشکیل می‌دهد.
مراحل اجرای روش سخنرانی
مرحله اول، آمادگی برای سخنرانی
کمیت و کیفیت یک سخنرانی تعیین کننده نوع آمادگی معلم برای سخنرانی است. برای فرد سخنران آمادگی باید از سه نظر کسب شده باشد :
1. آمادگی از نظر تجهیزات : مانند فیلم، تلویزیون، اسلاید و نوارهای ضبط شده.
2. آمادگی عاطفی: بسیاری از مردم هنگام سخنرانی دچار نوعی ترس ناگهانی می‌شوند.
3-آمادگی از نظر زمان :سازماندهی خوب یک سخنرانی و طی مراحلی مانند جمع آوری اطلاعات، تنظیم مطالب،تعیین موارد تاکید (مهم) و فراهم ساختن مثالهای نافذ و ناب مستلزم وجود زمان مناسب است.
مرحله دوم، مقدمه سخنرانی
از مقدمه می‌توان به منظور ایجاد رابطه بین معلم و شاگرد، جلب توجه شاگردان،نشان دادن مندرجات و مضامین اساسی و به فعالیت و جنبش در آوردن اطلاعات و تجربیات شاگردان استفاده کرد.
مرحله سوم، متن و محتوای سخنرانی
متن سخنرانی قسمت اصلی و بسیار مهم سخنرانی را تشکیل می‌دهد.
 -نکاتی جهت سخنرانی مؤثر
1. جامع بودن محتوا
2. سازماندهی منطقی محتوا
معلم می‌تواند متن اصلی سخنرانی خود را به یکی از روشهای زیر سازماندهی کند :
الف)رابطه جزء با کل
ب) همبستگی تسلسلی
ج)ایجاد رابطه میان محتوا وهدف.
د)سازماندهی بر اساس همبستگی کلمات یا عبارات.
ه)سازماندهی بر اساس مقایسه
3.استمرار توجه شاگردان در طول ارائه محتوا
 فعالیت‎هایی که می‌توانند به توجه شاگردان استمرا بخشند عبارتند از :
الف)تغییر دادن محرک
ب)تغییر کانالهای ارتباطی
ج)فعالیت جسمی
د) استفاده از طنز
ه) شور و حرارت سخنران
و) پرسش و پاسخ در حین سخنرانی. سوال کردن از شاگردان می‌تواند تاثیرات مطلوب زیر را داشته باشد :
1. تاکید    2. تمرین    3. خودآگاهی     4. توجه    5. استراحت کوتاه    6. تکرار
مرحله چهارم جمع بندی و نتیجه گیری
وقتی که سخنرانی تمام می‌شود، معلم می‌تواند :
الف)از شاگردان بخواهد که بعضی از نکات مهم درس را به خاطر بیاورند یا نظر خود را در باره آنها بگویند
ب) به سئوالهای شاگردان پاسخ دهد
ج)نکات مهم و اساسی درس را گوشزد و مرور کند
آن دسته از معلمان تازه کار که موفقیت بیشتری در تدریس به دست می‌آورند، درصد بیشتری از نکات مورد بحث را در انتهای درس خود مورد استفاده قرار می‌دهند.
در انتهای یک سخنرانی باید اشاراتی دال بر محتوای سخنرانی بعدی داشته باشیم.
نکته آخر اینکه در پایان هر جلسه سخنرانی، معلم باید با شاگردان در جلسات وارد مسائل غیر درسی شود تا خشکی و یکنواختی درس کاهش یابد و شاگردان در جلسات دیگر با رغبت بیشتری شرکت کنند
الف)محاسن
روش سخنرانی روش مختص کلاسهای پر جمعیت است.
روشی بسیار ارزان است. روش سخنرانی تا حد زیادی می‌تواند با برنامه معلم تطبیق یابد.روش سخنرانی بسیار انعطاف پذیر است.
ب)محدودیت‎ها
 -شاگرد در ضمن سخنرانی –به علت عدم توجه- قسمتی از مطالب سخنرانی را از دست بدهد.
 -در روش سخنرانی، به علت اینکه معلم متکلم وحده است، شاگردان چندان فعال نیستند.
 -اغلب سخنرانی‎ها طولانی و خسته کننده است.
 -روش سخنرانی می‌تواند حالات انفعالی و وابستگی را در شاگردان افزایش دهد و نیز می‌تواند وسیله‎ای برای ابراز عقاید شخصی و گرایشهای فردی معلم باشد.
 
روش پرسش و پاسخ
پرسش و پاسخ روشی است که معلم به وسیله آن، شاگرد را به تفکر درباره مفهومی جدید یا بیان مطلبی تشویق می‌کند. این روش را روش سقراطی نیز گفته‎اند.
در روش پرسش و پاسخ نیز معلم با طرح سوالهای برنامه ریزی شده، فعالیت ذهنی شاگردان را در مسیر مطالب و مفاهیم جدید قرار داده، آن را هدایت می‌کند تا خودشان به کشف مفاهیم جدید توفیق یابند.
روش پرسش و پاسخ بر سه اصل متکی است :
1. وجود سوال یا مساله‎ای که کنجکاوی شاگردان را برانگیزد و آنان را وادار به تلاش ذهنی کند
2. طرح سوالهای متوالی برای تداوم فعالیت‎های ذهنی
3. هدایت تلاش ذهن برای کشف آگاهانه مساله، به طوری که نتیجه آن به خلاقیت فکری و کسب دانش منجر شود
الف) محاسن
1. موجب تقویت اعتماد به نفس در شاگردان می‌شود.
2. منجر به ایجاد علاقه و تقویت تفکر خلاق در شاگردان می‌شود.
3. استدلال و قدرت اظهار نظر شاگردان را تقویت می‌کند.
4. شاگردان را به شرکت در بحث و فعالیتهای آموزشی و در نتیجه یادگیری موثر تشویق می‌کند.
5. انگیزه فعالیت، مطالعه و تحقیق را در شاگردان افزایش می‌دهد.
ب)محدودیت‎ها
1. این روش برای کلاسهای پر جمعیت مناسب نیست.
2. این روش مستلزم هدفهای مشخص و صرف وقت بسیار است.
3. در صورت عدم تسلط و مهارت معلم، ممکن است به پراکندگی و انحراف بحث بینجامد.
4. در همه دروس قابل اجرا نیست.
روش نمایشی (نمایش علمی )
 در این روش، افراد مهارتهای خاصی را از طریق دیدن فرا می‌گیرند و معلم طرز کابرد وسیله‎ای یا چگونگی ساختن یک شیءرا نشان می‌دهد
مراحل اجرای روش نمایشی
1. مرحله آمادگی    2. مرحله توضیح    3. مرحله نمایش    4. مرحله آزمایش وسنجش
  محاسن و محدودیت‎های روش نمایشی
یکی از محاسن این روش به کارگیری اشیاء حقیقی و واقعی است. اما با توجه به این که شاگردان نمی‎توانند از راه تجارب مستقیم و از راه عمل وتمرین و تکرار، مهارت لازم را کسب کنند، یادگیری از کیفیت چندان مطلوبی برخوردار نخواهد بود.
روش ایفای نقش
روش ایفای نقش را می‌توان برای تجسم عینی موضوعات و درسهایی که برای نمایشنامه مناسب هستند به کار گرفت. چون تمرکز حواس و ارتباط عاطفی در این روش زیاد است، یادگیری بهتر و موثرتر انجام می‌گیرد.
افرادی که در روش ایفای نقش شرکت دارن عبارتند از :
1. معلم یا مسئول اجرا        2. ایفاگران نقش     3. مشاهده کنندگان
مراحل اجرای روش ایفای نقش
1. تعیین موضوع و نوشتن آن به صورت نمایشنامه
2. فراهم کردن شرایط و وسایل لازم برای اجرای نمایش
3. تعیین نقش‎هایی که باید ایفا شوند
4. آماده کردن فراگیران برای ایفای نقش، از قبیل گریم کردن و تمرین کردن
5. توضیح مختصر در مورد موضوع وهدف نمایش برای شاگردان
6. اجرای نمایشنامه
7. بحث درباره محتوا و چگونگی اجرای نمایشنامه و ارزشیلبی نتایج آن
الف ) محاسن
1. روش ایفای نقش شاگردان را بر می‌انگیزد که با شور و شوق و هیجان، جریان نمایش را دنبال کنند.
2. فراگیرانی که مشاهده کننده هستند، در احساس ایفاگران نقش سهیم می‌شوند.
3. با این روش، می‌توان زمینه بحث گروهی را فراهم ساخت.
4. این روش برای رفع کمرویی شاگردان خجالتی روش مفیدی است.
5. این روش برای دروسی مانند تاریخ و علوم اجتماعی روش مناسبی است.
 ب)محدودیتها
1. روش ایفای نقش برای تحقق هدفهای پیچیده آموزشی مناسب نیست.
2. این روش به دلیل اینکه در ظاهر جنبه نمایشی و هنری دارد، یک روش آموزشی جدی تلقی نمی‎شود.
3. روش ایفای نقش به اجرای درست، صرف وقت کافی و تهیه تدارکات نیاز دارد و اجرای آن وقت گیر است.
روش گردش علمی
روش گردش علمی را از نظر زمان می‌توان به چهار نوع تقسیم کرد :
1. گردش علمی کوتاه مدت و سریع
2. گردش علمی یک یا دو ساعتی
3. گردش علمی روزانه
4. گردش علمی هفتگی و ماهانه.
گردش علمی را از نظر برنامه ریزی می‌توان به سه مرحله تقسیم کرد :
الف ) فعالیت‎های قبل از رفتن به گردش علمی
ب) فعالیت‎های ضمن گردش علمی
ج)فعالیت‎های پس از گردش علمی
روش بحث گروهی
روش بحث گروهی گفتگویی است سنجیده و منظم درباره موضوعی خاص که مورد علاقه مشترک شرکت کنندگان در بحث است. روش بحث گروهی برای کلاسهایی قابل اجراست که جمعیتی بین 6 تا 20 نفر داشته باشند. روش بحث گروهی روشی است که به شاگردان فرصت می‌دهد تا نظر‎ها، عقاید و تجربیات خود را با دیگران در میان بگذارند و اندیشه‎های خود را با دلایل مستند بیان کنند.
چه دروس و موضوعاتی را می‌توان با روش بحث گروهی تدریس کرد ؟
1. مورد علاقه مشترک شرکت کنندگان در بحث باشد.
2. شاگردان درباره آن اطلاعات لازم را داشته باشند یا بتوانند کسب کنند.
3. درباره آن بتوان نظر‎های مختلف و متفاوتی اظهار داشت.
روش بحث گروهی به معلمی تیز هوش نیاز دارد، که باید قدرت تصمیم گیری داشته باشد.
در چه موقعیتی و برای چه هدفی می‌توان از روش بحث گروهی استفاده کرد ؟
1. ایجاد علاقه وآگاهی مشترک در زمینه‎ای خاص     2. ایجاد و پرورش تفکر انتقادی     3. ایجاد توانایی اظهار نظر در جمع     4. تقویت توانایی انتقاد پذیری     5. ایجاد و تقویت توانایی مدیریت و رهبری در گروه     6. تقویت قدرت بیان استدلال      7. تقویت قدرت تحلیل و تصمیم گیری         8. آشنایی با روش کسب اطلاعات و حل مسائل      9. ایجاد رابطه مطلوب اجتماعی
مراحل اجرای روش بحث گروهی
1. انتخاب موضوع
2. فراهم کردن زمینه‎های مشترک
3. تعیین نحوه آرایش شبکه‎های ارتباطی
 پنج نمونه از شبکه‎های ارتباطی :
الف) شبکه ارتباطی چرخی
ب) شبکه ارتباطی زنجیره ای               
ج)شبکه ارتباطی Y
د)شبکه ارتباطی دایره‎ای و چند کانالی
4. انتخاب افراد و تعیین نقش آنان. اعضای بحث گروهی را معمولا افراد زیر تشکیل می‌دهند :
الف)اداره کننده یا رهبر گروه. به منظور سازمان دادن و اداره بحث گروهی.
ب)شاگردان. شرکت کنندگان اصلی بحث گروهی.
ج)منشی گروه. تصمیمات و نتایج مهم را یادداشت می‌کند.
د)شخص مطلع (میهمان).نظر تخصصی می‌دهد.
ه) ناظر یا ارزیاب. جریان بحث را از بیرون مشاهده می‌کند.
مرحله دوم، روش اجرای بحث گروهی
1. وظایف معلم در روش بحث گروهی.
الف)فراهم کردن امکانات
ب)شرکت در بحث
ج)کنترل و هدایت بحث
2. وظایف شاگردان در جریان بحث گروهی
1. درباره موضوع مورد بحث فکر و مطالعه کنند
2. عقاید و تجربیات خود را در جلسه مطرح کنند
3. با دقت به جریان بحث و گفتگو گوش دهند
4. در صورت عدم توجه، از اعضا بخواهند که آن را دوباره توضیح دهند
5. در جریان بحث گروهی، با یکدیگر به طور خصوصی صحبت نکنند
6. انتظار نداشته باشند که نظر آنان حتما پذیرفته شود
7. اگر نظر و پیشنهادی دارند به طور صریح بیان کنند
8. پس از پایان بحث در مورد برنامه آینده تصمیم گیری کنند
الف) محاسن
1. با بحث گروهی، افراد می‌توانند در عقاید و تجربیات یکدیگر سهیم شوند.
2. با روش بحث گروهی، همکاری گروهی و احساس دوستی در بین اعضا تقویت می‌شود.
3. در جریان بحث گروهی، فرصتی فراهم می‌شود که افراد، خود را مورد ارزیابی قرار دهند.
4. در فرآیند گروهی، اعتماد به نفس در افراد تقویت می‌شود و روحیه نقاد در آنان ایجاد می‌شود.
5. بحث گروهی، هراس افراد  کمرو و خجالتی را برای صحبت کردن در جمع کاهش می‌دهد.
6. بحث گروهی قدرت مدیریت و رهبری فراگیران را تقویت می‌کند.
7. روش بحث گروهی در تقویت استدلال و قدرت اندیشه منظم،بسیار مفید است.
ب)محدودیتها
1. این روش برای کلاسهای پر جمعیت قابل اجرا نیست.
2. برای شاگردان دوره ابتدایی چندان مناسب نیست.
3. روش اجرای آن بسیار مشکل است و به مهارت احتیاج دارد.
 روش آزمایشی (آزمایشگاهی)
اساس این روش بر اصول یادگیری اکتشافی استوار است. در این روش، مستقیما چیزی آموزش داده نمی‎شود، بلکه موقعیت وشرایطی فراهم می‌شود تا شاگردان خود از طریق آزمایش به پژوهش بپردازند و جواب مساله را کشف کنند
الف ) محاسن
1. چون یادگیری از طریق تجارب مستقیم حاصل شده است، یادگیری باثبات تر و موثر تر خواهد بود.
2. شاگردان علاوه بر دست یافتن به هدف‎های آموزشی، روش آزمایش کردن را نیز یاد می‌گیرند.
3. در شاگردان انگیزه مطالعه و تحقیق تقویت می‌شود.
4. حس کنجکاوی شاگردان ارضا می‌شود و آنان اعتقاد به نفس پیدا می‌کنند.
5. نیروی اکتشاف، اختراع، و تفکر عملی در شاگردان تقویت می‌شود.
6. این روش فعالیتهای آموزشی را برای فراگیران جالب و شیرین می‌کند و در نتیجه، آنان کمتر خسته و بی حوصله میکند.
ب) محدودیت‎ها
1. احتیاج به وسایل و امکانات فراوان دارد، لذا در مقایسه با سایر روشهای تدریس از نظر اقتصادی گران تمام می‌شود.
2. به معلمان آگاه و مجرب که خود با روش آزمایشی آشنایی داشته باشند، نیاز دارد.
3. نسبت به سایر روشها ممکن است اطلاعات و معلومات کمتری در اختیار شاگردان قرار دهد و دامنه لغات و مفاهیم آنان تقویت نشود.
4. در صورت عدم کنترل، ممکن است به صورت غلط اجرا شود و این روش غلط در رفتار شاگردان تثبیت گردد.

تلخیص از، مهارتهای آموزشی و پرورشی ( روشها و فنون تدریس) - حسن شعبانی
سایر اطلاعات:
کد مطلب: x2ce0
وضعیت مطلب: فعال
گروه اصلی: آموزشی     زیرگروه: تعلیم و تربیت

دفعات بازدید: 34     محبوبیت: 5   (کمترین=0 و بیشترین=5)    تعداد شرکت کننده در نظر سنجی مجبوبیت: 
تاریخ ثبت: 1402/5/31 ق.ظ 9:55:56


لینک صفحه ی مطلب: https://tadanesh.ir/t?c=x2ce0


هم گروهی ها
image
ما می‌خواهیم با مفاهیم یادگیری، تفاوت مفهوم یادگیری و عملکرد، عوامل مؤثر در یادگیری و نظریه‎های معروف یادگیری آشنا شویم.  الف:تعریف یادگیریمهارتهای خاصی ...


image
در این مطلب می‌خواهیم محتوای آموزشی را تعریف کنیم، آن را تحلیل کنیم، مراحل تحلیل محتوا را شرح دهیم، اصول تهیه و تنظیم آن را توضیح دهیم، وسایل آموزشی را تعریف و ...


image
•    الگوی تدریس چیست؟-  الگوی تدریس چارچوب ویژه‎ای است که عناصر مهم تدریس در روند ان قابل مطالعه است.-  شناخت و اگاهی از عناصر مهم تدریس می‌تواند معلم ...


image
تحلیل و تعیین نظام ارزشیابی:  در تحلیل و تعیین نظام  ارزشیابی باید عمده فعالیت خود را بر (( بازده )) فعالیت آموزشی متمرکز کنیم  در این روند ، دو مسئله  ...


image
ارزشیابی پایانی(تراکمی): در پایان هر دوره آموزشی و برای تعیین مقدار آموخته‌های شاگردان در طول یک دوره آموزشی به منظور نمره دادن و صدور گواهینامه یا قضاوت درباره ...


image
ارزشیابی پایانی(تراکمی): در پایان هر دوره آموزشی و برای تعیین مقدار آموخته‎های شاگردان در طول یک دوره آموزشی به منظور نمره دادن و صدور گواهینامه یا قضاوت درباره ...


image
تعریف تدریس:از تدریس، همانند یادگیری، تعریف‌های متعددی ارائه شده است. بعضی تدریس را " بیان صریح معلم درباره آنچه باید یاد گرفته شود " می‌دانند و گروهی دیگر تدریس ...


image
جان دیویی :هدف به منزله روشی است برای دگرگون ساختن موقعیت موجود،هدف شایسته هدفی است که با توجه به اوضاع و احوال موجود اتخاذ شود و هدف،مرحله نهایی یک سلسله فعالیت ...


image
تحلیل آموزشی:تحلیل آموزشی فرایندی است که از طریق آن هدف نهایی آموزشی به وظایف یا اعمالی که شاگرد باید انجام دهد یا معلومات و مهارت‌هایی که پس از اجرای آموزش باید ...


image
در تحلیل و تعیین نظام ارزشیابی باید عمده فعالیت خود را بر ((بازده)) فعالیت آموزشی متمرکز کنیم. در این روند، دو مسئله  اساسی باید مورد توجه قرار گیرد:1)ارزیابی بازده ...