تا دانش: سال سرمایه گذاری برای تولید
 
مطالب
 
امیدواریم مطالب و محصولات ارزشمندی در اختیار شما عزیزان قرار داده باشیم.

search

آیا در قرآن تعدد زوجات مطرح شده است؟ و حکمت آن چیست؟

توضیحات کوتاه:

پرسش:آیا در قرآن تعدد زوجات مطرح شده است؟ و حکمت آن چیست؟ پاسخ:خدای متعال در آیه‌ی سوم سوره‌ی نساء می‌فرماید: «فَانْکِحُوا مَا طَابَ لَکُم مِنَ النِّسَاءِ ...»؛ ...

توضیحات:

پرسش:
آیا در قرآن تعدد زوجات مطرح شده است؟ و حکمت آن چیست؟ پاسخ:
خدای متعال در آیه‌ی سوم سوره‌ی نساء می‌فرماید: «فَانْکِحُوا مَا طَابَ لَکُم مِنَ النِّسَاءِ ...»؛ «اگر می‌ترسید که عدالت و قسط را به پا نکنید در مورد یتیمان و کودکان بدون سرپرست آن چیزی که از زنها که می‌پسندید و دل خواه شماست، دو تا یا سه تا یا چهار تا به همسری برگزینید. اما اگر می‌ترسید، خوف این را دارید که عدالت را رعایت نکنید، پس یک همسر بیشتر انتخاب نکنید ...»
در حقیقت این آیه‌ی شریفه دلیلی است بر جواز تعدد زوجات در اسلام که البته شرایط و بحث خاص خودش را دارد.
این آیه تعدد زوجات را در اسلام قانونمند کرده. قرآن کریم در مورد عادات و آداب و رسوم و مسائلی که در بین مردم هست مسائل حلال را از حرام جدا کرده و مسائل حلالش را هم قانونمند کرده. مثلًا در مورد ازدواج با همسران متعدد در طول تاریخ بشر این مسئله سابقه داشته و حتی برخی افراد حرمسرا تشکیل می‌دادند مخصوصاً پادشاهان و ثروتمندان.
در حقیقت قرآن کریم با این مسئله روشمند برخورد کرد و آن را محدود و قانونمند کرد، یعنی طوری برنامه‌ی اسلام و این قانون بیان شد که ازتشکیل حرمسراهای بزرگ و شهوت‌رانی‌ها جلوگیری شود، ولی از طرف دیگر با شرایط سختی، که قرار داده شد، برای کسانی که واقعاً نیاز دارند یا جامعه‌ای که به تعدد زوجات نیاز دارد، این راه را مسدود نکرد لکن شرایطی برایش قرارداد و قانونمندش کرد و فرمود: اگر می‌توانید عدالت را رعایت بکنید بیش از یک همسر هم اگر کسی انتخاب کند اشکالی ندارد البته شرطش خیلی مشکل است. فرمود که «فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا» اگر می‌ترسید که عدالت را رعایت نکنید نه اینکه «عدالت را رعایت نکنید» وقتی که شما احتمال می‌دهید و می‌ترسید که عدالت رعایت نشود حق ندارید یک همسر بیشتر انتخاب کنید.
حال چه کسی می‌تواند بیشتر از یکی انتخاب کند؟ کسی که نیاز دارد؟ مثلًا در جوامع بشری، گاهی اوقات مردها در معرض حوادث قرار می‌گیرند. از دنیا می‌روند خانم‌هایی بی‌سرپرست می‌شوند و یا اینکه گفته شده که طول عمر جنسی زنان کمتر از مردان است، مردان به صورت متوسط طول عمر جنسی آنها زیادتر است بنابراین نیاز به ازدواج‌های بیشتری خواهند داشت؛ یا اینکه خانم‌ها معمولًا عادات ماهیانه دارند که آمیزش جنسی جایز نیست؛ و دوران حمل دارند که معمولًا 9 ماه طول می‌کشد و در این دوران ممکن است ممنوعیت‌های جنسی باشد؛ و اینها مستلزم این است که برخی از مردان نیاز جنسی‌شان برطرف نشود و نیازمند به ازدواج با همسران دیگر باشند. گاهی اوقات حوادثی اتفاق می‌افتد مثل جنگ‌ها و حوادث مانند آن، و مردانی از دنیا می‌روند و تعداد خانم‌ها زیاد می‌شود که در این موارد تعدد زوجات یک راه حل است.پرسش:
در برخی آیات قرآن می‌بینیم که این شرطی که برای عدالت گذاشته‌اند اصلًا به طور کلی نفی شده یعنی گفته شده شما اصلًا نمی‌توانید عدالت را در این زمینه رعایت کنید؟
پاسخ:
در حقیقت مقصود این پرسش این است که قرآن «تعلیق بر محال نموده است»؛ یعنی می‌خواسته بفرماید که اصلًا چنین کاری امکان ندارد که کسی عدالت را رعایت کند.
البته رعایت عدالت مشکل است ولی محال نمی‌باشد، یعنی ممکن است مردانی عدالت رفتاری ظاهری را بین خانم‌هایشان رعایت بکنند و شرایط جامعه هم اجازه بدهد و تعدد زوجات ضروری باشد که در چنین شرایطی اسلام راه را نبسته است.
و مقصود از رعایت عدالت در آیه‌ی سوم نساء، رعایت حقوق همسران یعنی عدالت ظاهری در رفاه و وسایل زندگی است. رفتار شوهر به گونه‌ای باشد که تساوی ظاهری بین این خانم‌ها و شئونات آنان کاملًا رعایت شود. البته روشن است که تساوی در برخی از مسائل اصلًا امکان ندارد. مثلًا تساوی در محبت قلبی از اراده‌ی انسان خارج است و شاید مقصود آیه‌ی 129 سوره‌ی نساء همین مطلب باشد. آری انسان نمی‌تواند دل خود را طوری تنظیم کند که محبت قلبی‌اش به دو نفر کاملًا یکسان باشد، ولی اگر این عدم تساوی محبت نسبت به دو همسر تأثیری در زندگی عملی بگذارد و در رفتار او ظاهر شود یعنی موجب بشود که مثلًا برای یکی از این خانم‌ها وسائلی بخرد یا رفاهی آماده بکند که برای دیگری نمی‌کند این شوهر از عدالت خارج شده است.
پس در حقیقت در اینجا مقصود از عدالت، تساوی محبت و مانند آن نیست که امکان عملی ندارد.
اما عدالت‌های رفتاری بین همسران لازم است و همانطور که روشن است این کار مشکل می‌باشد و چه بسا برخی از مراحلش برای بعضی افراد محال عادی باشد. بنابراین شرایط تعدد زوجات سخت است.
به عبارت دیگر اسلام مسئله‌ی تعدد زوجات که در تاریخ بشر سابقه داشته را قانونمند کرده و شرط این قانون را هم بسیار مشکل کرده، که تحقق خارجی آن اندک شود؛ ولی در عین حال راه را نبسته است. چون گاهی اوقات در جوامع بشری شرایطی بوجود می‌آید که تعدد زوجات یک راه حل‌اجتماعی است که از فحشا و منکرات جلوگیری می‌کند و در حقیقت یکی از راه حل‌های نجات جامعه از بعضی از مشکلات فرهنگی می‌باشد.آری انسان به صورت طبیعی یک همسر انتخاب می‌کند و مرد و زن، کنار هم آرامش پیدا می‌کنند همانطور که قرآن می‌فرماید: «خَلَقَ لَکُم مِنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجاً لِّتَسْکُنُوا إِلَیْهَا»
خدا همسران را از جنس شما آفرید برای اینکه آرامش پیدا کنید قرآن زندگی زناشویی را مایه‌ی بهداشت روان و آرامش و سکون انسان می‌داند یعنی جوانی که ازدواج می‌کند زندگی‌اش به یک آرامش و بهداشت روانی، می‌رسد در مورد خانم‌ها هم همینگونه است. و این در زندگی مشترک
دو نفر تحقق پیدا می‌کند.
ولی در یک شرایط استثنائی ممکن است که مردها چند همسر انتخاب کنند مثل خود پیامبر اکرم (ص) با مطالعه‌ی زندگی پیامبر می‌بینیم که تعدد زوجات حضرت در یک بخش استثنائی از عمر ایشان بوده و الّا وقتی که ایشان همسر انتخاب کرد در دوران جوانی که دوران شادابی و نشاط انسان است حضرت خدیجه را انتخاب نمود و سال‌ها در کنار ایشان بود و صاحب تعدادی فرزند شد تا وقتی که به سوی مدینه هجرت کرد آن وقت شرایط مدینه شرائط خاصی بود گاهی اوقات مسائلی پیش می‌آمد که لازم بود پیامبر از برخی از افراد یا قبائل یا خانم‌ها دلجویی‌هایی داشته باشد، برخی از خانم‌های پیامبر اکرم (ص) مثل ام سلمه و حفصه زن‌های بی‌سرپرست بودند و در محیط مدینه که تعداد زیادی افراد در اثرحوادث جنگ و امثال آن شهیدشده یا از دنیا رفته بودند، و زن‌های بی‌سرپرست زیاد شده بودند، تشویق می‌کردند که ازدواج‌های مجدد بشود. به خاطر اینکه این خانم‌ها بچه‌هایشان بی‌سرپرست نمانند که مشکلات متعدد آن برای جامعه بر هیچ کس پوشیده نیست، از طرف دیگر گاهی اوقات روابط سیاسی پیامبر اکرم (ص) یا هدایایی که از طرف سران کشورها برای پیامبر، فرستاده می‌شد اقتضا می‌کرد که پیامبر اکرم (ص) ازدواج‌های مکرری داشته باشد. همانطور که ماریه‌ی قبطیه از طرف پادشاه مصر به همراه جواب نامه‌ی ایشان هدیه فرستاده شد. و پیامبر برای احترام به پادشاه مصر با ماریه ازدواج کرد.
البته این مقطعی که پیامبر (ص) ازدواج مجدد کرده‌اند، حدود 10 سال آخرعمرش در مدینه است، که دوران کهولت سن پیامبر (ص) است. یعنی دوران شهوت رانی نیست، دوران شادابی پیامبر اکرم (ص) یک دورانی بود که یک خانم بیشتر نداشت آن هم حضرت خدیجه بود. بنابراین نتیجه می‌گیریم که تعدد زوجات یک راهکار است برای شرایط خاصی در جامعه، و برای افرادی که نتوانند به خاطر شرائط ویژه، به یک همسر اکتفا کنند.

پرسش و پاسخ‌های قرآنی ویژه جوانان (شبنم مهر)/ زیر نظر محمدعلی رضایی‌اصفهانی و جمعی از پژوهشگران قرآنی/ قم: انتشارات پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن ۱۳۸۶
سایر اطلاعات:
کد مطلب: t24cb
وضعیت مطلب: فعال
گروه اصلی: مذهبی     زیرگروه: قرآن

دفعات بازدید: 18     محبوبیت: 4   (کمترین=0 و بیشترین=5)    تعداد شرکت کننده در نظر سنجی مجبوبیت: 
تاریخ ثبت: 1401/10/14 ب.ظ 6:08:30


لینک صفحه ی مطلب: https://tadanesh.ir/t?c=t24cb


هم گروهی ها
image
پرسش:آیا این حجاب که زنان اسلامی رعایت می‌کنند اجر و پاداشی هم دارد؟ پاسخ:از جمله آیاتی که به موضوع حجاب پرداخته، آیه‌ی 59 سوره‌ی احزاب است با طرح این آیه ببینیم آیا ...


image
پرسش:چرا در بسیاری از آیات قرآن «سمع» مفرد آمده و «ابصار و قلوب و افئده» به صورت جمع آمده است؟ پاسخ:در بسیاری از آیات قرآن، از گوش و چشم و دل یاد شده که گوش با لفظ مفرد ...


image
پرسش:رابطه آیه 109 سوره‌ی توبه با حادثه 11 سپتامبر آمریکا چیست؟ آیا آیه‌ی 109 سوره‌ی توبه با انفجار برج‌های دوقلو در آمریکا توسط هواپیماها در 11 سپتامبر تناسب دارد؟! با ...


image
پرسش:آیا «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم» آیه‌ی قرآن است و منظور از آن چیست؟ پاسخ:عبارت «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم» عین آیه قرآن نیست بلکه از یکی از آیات قرآن گرفته ...


image
پرسش:آیا فقط به هنگام قرائت قرآن باید به خدا پناه ببریم؟ پاسخ:خیر، این پناه بردن به خدا فقط مخصوص هنگام قرائت قرآن نیست بلکه این آیه یک مصداق را بیان کرده است و ما ...


image
پناه بردن سه مرحله دارد:1. مرحله زبانی؛ 2. مرحله فکری؛ 3. مرحله‌ی عمل:پناه بردن در مرحله‌ی زبان به همین است که می‌گوییم: «أعوذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ ...


image
پرسش:سِّر تکرار داستان‌های قرآن چیست؟ چرا قرآن برخی داستان‌ها را به طور مکرر مطرح می‌کند؟ مثلًا به داستان حضرت موسی در سوره‌های مختلف پرداخته است، چرا مثل داستان ...


image
پرسش:قوم «یأجوج و مأجوج» که بودند و آیا جن بودند یا انسان، و کی ظهور می‌کنند؟ پاسخ:در قرآن کریم دو بار از «یأجوج و مأجوج» سخن به میان آمده: یکی در آیه‌ی 94 سوره‌ی کهف و ...


image
پرسش:چرا مسلمانان به سوی بیت‌المقدس نماز می‌خواندند و چه شد که به سوی کعبه تغییر قبله دادند؟ پاسخ:در آیات متعددی از قرآن موضوع تغییر قبله مطرح شده است. در مورد این ...


image
پرسش:با توجه به آیه 100 سوره‌ی توبه، جایگاه صحابه و تابعین کجاست؟ اینکه قرآن می‌فرماید: «وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالْأَنْصَارِ ...